Κεφάλαιο: Εργασία, ανεργία και κοινωνικές ανισότητεςΕνότητα:Φτώχεια, πλούτος, κοινωνική διαστρωμάτωση

Επιμέλεια: Ερωτοκριτάκη Μαρία

Στόχοι μικροδιδασκαλίαςΟι μαθητές να είναι σε θέση:

Να ερμηνεύουν τις έννοιες «κοινωνική διαστρωμάτωση» και «κοινωνική τάξη».

Να συνδέσουν τις έννοιες της κοινωνικής διαστρωμάτωσης με την έννοια των κοινωνικών ανισοτήτων και της φτώχειας.

Κοινωνική διαστρωμάτωσηΗ κατάταξη σε μια ιεραρχημένη κλίμακα ομάδων ατόμων με κάποια κοινά στοιχεία ως προς:

το επίπεδο ζωής, τις οικονομικές δραστηριότητεςτις κοινωνικές δραστηριότητεςτις αξίες τους

Βασικό στοιχείο της κοινωνικής διαστρωμάτωσης είναι οι κοινωνικές τάξεις.

Κοινωνικές τάξειςΕίναι κοινωνικές ομάδες των οποίων τα μέλη έχουν την ίδια θέση ως προς:

τα μέσα παραγωγής (ιδιοκτήτες ή όχι)ένα σχετικά κοινό τρόπο ζωήςτην αίσθηση ότι ανήκουν στην ίδια ομάδα

Τι αναφέρουν οι θεωρητικοί για τις κοινωνικές τάξειςΜΑΡΞΗ θέση κάθε κοινωνικής τάξης ως προς τα

μέσα παραγωγής προσδιορίζει και την αντίθεση ανάμεσα στις τάξεις (π.χ. αστική, εργατική τάξη)

Αστική τάξη: ιδιοκτήτρια των μέσων παραγωγής

Εργατική τάξη: εργατική δύναμη

ΒΕΜΠΕΡΔιακρίνει τρεις τύπους τάξεων:

1.Με βάση τη θέση του καθενός στην ιεραρχία του γοήτρου (π.χ. τρόπος ζωής των κοιν. ομάδων)

2.Με βάση την κατανομή της δύναμης (π.χ. επιρροή ενός ατόμου σε μια ομάδα)

3.Με βάση την τάξη (δηλ. την οικονομική κατάσταση)

Κοινωνική ανισότηταΑνισότητες είναι οι διαφορές μεταξύ των ατόμων ή των κοινωνικών ομάδων σε σχέση με:

Τον πλούτοΤον πολιτισμόΤην εκπαίδευσηΤην υγεία και οι οποίες εκλαμβάνονται ως άδικες.

Σύνδεση κοιν. ανισοτήτων με κοιν. διαστρωμάτωση

Η έννοια της κοινωνικής διαστρωμάτωσης συνδέεται με την έννοια της ανισότητας. Τα άτομα δεν έχουν ίδιες ευκαιρίες λόγω της διαφορετικής τους θέσης στην κοινωνική διαστρωμάτωση. Οι κοινωνικές ανισότητες μεγεθύνονται και το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών μεγαλώνει.

ΦτώχειαΟι κοινωνικές ανισότητες συνδέονται με το φαινόμενο της φτώχειας. Η φτώχεια αρχικά θεωρούνταν ατομική κακοτυχία και στηριζόταν αποκλειστικά στην φιλανθρωπία. Με τη συμβολή των κοινωνιολόγων άλλαξαν οι αντιλήψεις της κοινωνίας και η φτώχεια πλέον έγινε κοινωνικό πρόβλημα. Έτσι σταδιακά θεσπίζεται ένα σύστημα νόμων του κράτους, η πρόνοια, η οποία αντικατέστησε την φιλανθρωπία.

Η φτώχεια δεν προσδιορίζεται μόνο από τα οικονομικά μεγέθη αλλά και από τη δυνατότητα πρόσβασης των ατόμων σε μια σειρά αυτονόητων για άλλους αγαθών.(νερό, περίθαλψη κ.α.)Έτσι, η απόλυτη φτώχεια είναι η αδυναμία κάλυψης βασικών αγαθών (τροφή, ένδυση, στέγη, υγεία), ενώ η σχετική φτώχεια αναφέρεται σε εισοδήματα κάτω του 60% του μέσου ισοδύναμου εισοδήματος νοικοκυριών.

Αίτια φτώχειαςΑποδίδονται σύμφωνα με:Τη σχολή των λειτουργιστών στη

νοοτροπία και στις χαμηλές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές προσδοκίες των φτωχών.

Τη θεωρεία των συγκρούσεων στην άνιση κατανομή του πλούτου, στην εκμετάλλευση των εργαζόμενων καθώς και στον κοινωνικό αποκλεισμό.

ΣυμπερασματικάΗ κοινωνική διαστρωμάτωση προσδιορίζεται

από τις κοινωνικές τάξεις και συνδέεται με τις κοινωνικές ανισότητες. (πλούτος, εκπαίδευση, υγεία)

Οι κοινωνικές ανισότητες συνδέονται με το φαινόμενο της φτώχειας. (εισόδημα, πρόσβαση σε αγαθά)

Η αντιμετώπιση των παραπάνω φαινομένων εξαρτάται περισσότερο από κρατικές πολιτικές που ασκούνται με στόχο την ανακατανομή του πλούτου και λιγότερο από την προσωπική ενεργοποίηση του ατόμου για τη βελτίωση του επιπέδου ζωής.

ΒιβλιογραφίαΚοινωνιολογία Γ’ Γενικού Λυκείουhttp://inprecor.gr/ (φωτογραφία)