1ο τεύχος του περιοδικού μας

16

description

1ο τεύχος του περιοδικού μας

Transcript of 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Page 1: 1ο τεύχος του περιοδικού μας
Page 2: 1ο τεύχος του περιοδικού μας
Page 3: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Τα τριακοστά δεύτερα γενέθλια

Ήταν καλοκαίρι του '79……… που µια παρέα φίλων απο-φάσισε να αναλάβει δράση στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του χωριού µας , που ήταν σχεδόν ανύπαρκτο µέχρι τότε.Η ιδέα έγινε πράξη και πήρε σάρκα και οστά µε την ίδρυση του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεγάλης Παναγίας.Τα πρώτα χρόνια η δράση του συλλόγου ήταν στο απόγειο της, µε πολλές και ποικίλες παρεµβάσεις στο πολιτιστικά πράγµατα του τόπου µας.Με την πάροδο του χρόνου η φλόγα καταλάγιασε παρ' όλες της φιλότιµες προσπάθειες που κατέβαλαν τα ιδρυτικά του µέλη.Οι υποχρεώσεις, επαγγελµατικές, οικογενειακές και κυ-ρίως η αδιαφορία και η απαξίωση οδήγησαν το σύλλογο σε παρακµή. Αποτέλεσµα να γίνει όργανο µερικών τοπικών αρχόντων.Καλοκαίρι του 2010, µια άλλη παρέα φίλων αποφάσισε να δώσει στο σύλλογο «το φιλί της ζωής», να αναγεννήσει από τις στάχτες του τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού µας.Σε µια εποχή που στον τόπο µας αλλάζουν πολλά και αλ-λοιώνεται η τοπική µας ταυτότητα, είναι επιτακτική ανά-γκη να αναλάβουµε τις ευθύνες µας.Αυτές οι σκέψεις µας οδήγησαν στο να προσπαθήσουµε να διαφυλάξουµε το παρελθόν, στηριζόµενοι γερά στο

παρών, χτίζοντας γερά θεµέλια για το µέλλον.Έτσι βασικός µας στόχος είναι να ξανακερδίσουµε την εµπιστοσύνη καταρχάς των συγχωριανών µας µέσα από τη δράση του συλλόγου ,από τις διαφανείς διαδικασίες, χωρίς καµιά σχέση ή εξάρτηση από οποιονδήποτε φορέα πολιτικό ή µη, χρώµατα και κόµµατα.Σίγουρα όµως δεν θα τα καταφέρουµε µόνοι µας. Χρειαζόµαστε τη βοήθεια όλων σας.Για να µπορέσουµε να κάνουµε περισσότερα, καλύτερα και µεγαλύτερα πράγµατα.Στα άµεσα σχέδιά µας είναι να βρούµε ένα χώρο να στε-γαστεί ο σύλλογος και να δηµιουργηθεί µια βιβλιοθήκη.Επίσης γίνεται πράξη το περιοδικό του συλλόγου, για το οποίο η συντακτική οµάδα δούλεψε σκληρά και µε µεράκι. Στόχος είναι να αγκαλιάσει όλους, να το στέλνουµε σε όσους περισσότερους συγχωριανούς µπορούµε.Σε Μεγαλοπαναγιώτες που ζουν διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, στους ξενιτεµένους. Γιατί όπως αυτοί δεν ξεχνούν το χωριό τους έτσι και αυτό δεν πρέπει να τους ξεχνά.Ας προσπαθήσουµε όλοι µαζί να κάνουµε το σύλλογό µας ένα δραστήριο και ενεργό κοµµάτι αυτού του ευλογη-µένου τόπου, του τόπου µας.

Σιµιγδάλης Κων/νος Πρόεδρος του ∆.Σ.

Page 4: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Σήµερα το µεγάλο αυτό φυσικό πάρκο έχει χαθεί γιατί εκ-χέρσωσαν το µέρος αυτό, και είναι τώρα χωράφι .Γιορτάζετε και σήµερα η Πρωτοµαγιά αλλά όχι όπως τότε, και σε µικρότερες παρέες, και τα τελευταία χρόνια κατα-φεύγουµε στην εύκολη λύση το να πάµε σε κάποια τα-βέρνα, και έτσι χάνουµε τη µαγεία της φύσης και της άνοιξης.

ΑΪ ΘΑΝΑΣΗΣ

Στο παρεκκλήσι που υπάρχει λίγο έξω από το χωριό , στο δρόµο προς τα «Τσαΐρια», γινόταν και γίνεται τα τελευ-ταία χρόνια πανηγύρι µαζί µε « Κουρµπάνι ».Το «κουρµπάνι» γινόταν κάτω από µια µεγάλη καρυδιά, που υπήρχε λίγο πιο πέρα από το παρεκκλήσι.Ο κόσµος που πήγαινε έφερνε µαζί του από το σπίτι του µεζέδες, τσίπουρο και κρασί.Μετά τη λειτουργία έπαιρναν φαγητό από το καζάνι που είχαν µαγειρέψει στο κουρµπάνι, και µαζεύονταν σε πα-ρέες και τρώγανε.Στο πανηγύρι έρχονταν οργανοπαίχτες (ξένοι και ντό-πιοι) και µετά το φαγητό άρχιζαν να παίζουν και αυτό ήταν και το έναυσµα για να αρχίσει το γλέντι που διαρκούσε έως αργά το απόγευµα.Αυτό το έθιµο είχε σταµατήσει για αρκετές δεκαετίες , φυσικά η Θεία Λειτουργία γινόταν αλλά δεν κάνανε «κουρµπάνι», αλλά πριν από µερικά χρόνια µε τη καθοριστική παρέµβαση των τοπικών παραγόντων και τις φιλότιµες προσπάθειες εκκλησίας και πολιτών αναβίωσε το υπέ-ροχο αυτό έθιµα, αλλά πια χωρίς να υπάρχουν οργανοπαίχτες.

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

Παλιότερα την ηµέρα αυτή τη γιόρταζαν σαν τη γιορτή της Άνοιξης, ήταν ένα κατάλοιπο από την αρχαία µας κλη-ρονοµιά.Αργότερα ορίστηκε σαν η ηµέρα των εργαζοµένων, έπει-τα από αγώνες και θυσίες των εργατών, γι 'αυτό και ονο-µάστηκε εργατική πρωτοµαγιά.Πριν από αρκετές δεκαετίες στο «Λόγγο» υπήρχαν µεγά-λα δέντρα (αιωνόβια) ∆ρυς, αλλά υπήρχαν και άλλα πολ-λά δέντρα νεότερα. Γενικά ήταν κάτι το εξαιρετικό, κάτι σαν όαση.Και αυτό γιατί γύρω από τα δέντρα υπήρχαν µικρές εκτά-σεις µε καταπράσινο χορτάρι και γύρω από αυτό πυκνή θαµνώδης βλάστηση, και αυτό συνεχιζόταν µε εναλλαγές σε µια µεγάλη έκταση.

Αυτός ο ελεύθερος χώρος λέγεται «Απουλιάνα ή Στρι-βάδ». Εκεί σε κάθε απουλιάνα κάτω από τον ανάλαφρο ίσκιο των δέντρων πήγαιναν παρέες και έψηναν φαγητά, το πιο συνηθισµένο ήταν το κατσικάκι που το ετοίµαζαν από την προηγούµενη, και µαζί µε ποτά, τσίπουρο και κρασί, καθόταν κάτω από τα δέντρα και γλεντουσαν.Τα µικρά παιδιά τριγυρνούσαν και µάζευαν διάφορα λου-λούδια και έφτιαχναν στεφάνια.Μετά το φαγητό µαζευόταν σε µεγάλες παρέες, και αν εί-χαν ραδιόφωνο άκουγαν τραγούδια αν όχι τότε τραγου-δούσαν και συνήθως έρχονταν και οργανοπαίχτες και γινόταν ένα πραγµατικό πανηγύρι, και το γλέντι κρατούσε µέχρι αργά το βράδυ.Όταν τελείωναν, όλοι µαζί έπαιρναν το δρόµο για το χωριό φυσικά µε τα πόδια.Αυτό είχε σαν αποτέλεσµα να δηµιουργηθούν πολλές και µεγάλες παρέες και φαινόταν σαν µια ατελείωτη ανθρώ-πινη αλυσίδα, µια παρέα που όλοι µαζί τραγουδούσαν καθ ' όλη τη διαδροµή µέχρι το χωριό.

Page 5: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝA

Το πρωί γίνετε Θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσι όπου βρίσκετε λίγο πιο κάτω από το «Γλά», το παρεκκλήσι είναι γραφικό και σε πανοραµική θέση στο µέσο του βουνού.Πιο παλιά µετά τη λειτουργία έσφαζαν ένα ζώο που συνήθως ήταν ελάφι , και έκαναν µ' αυτό κουρµπάνι.Το πιο περίεργο ήταν ότι το ελάφι που έσφαζαν, κατέβαι-νε µόνο του από το βουνό. Αλλά δεν το έσφαζαν αµέσως.Πρώτα το άφηναν να ξεκουραστεί και έπειτα το έσφαζαν.Μια φόρα όµως πριν πολλά χρόνια άργησε το ελάφι να κατεβεί και λόγω του ότι δεν θα προλάβαιναν να κάνουν το κουρµπάνι, το έσφαξαν αµέσως.Αυτό είχε σαν αποτέλεσµα να µην ξανακατέβει ελάφι την επόµενη χρονιά και έτσι σιγά σιγά άρχισε να σβήνει και το κουρµπάνι και το πανηγύρι και όπως ήταν φυσικό και το έθιµο αυτό. Το µόνο που γινόταν και γίνεται πλέον σήµε-ρα είναι η Θεία Λειτουργία. Ένα άλλο σηµαντικό για το κόσµο την εποχή εκείνη ήταν ότι µε την ευκαιρία του πανηγυριού, µαζεύανε ρίγανη από την γύρω περιοχή την οποία δένανε σε µατσάκια και την άφηναν να ξεραθεί. Έπειτα την τρίβανε και την αποθή-κευαν, ώστε να έχουν όλο το χειµώνα, µέχρι την επόµενη γιορτή της Αγίας Μαρίνας που θα ξαναµάζευαν.

ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ

Την ηµέρα αυτή µαζεύονταν µεγάλες παρέες από αγόρια και κορίτσια και πήγαιναν πάνω στα βουνά γύρω από το χωριό, αν και συνήθως πήγαιναν στον «Κάκαβο», για να µαζέψουν τσάι (φλαµούρι ).Έπαιρναν µαζί τους φαγητά και ξεκινούσαν µε τα πόδια ή µε τα γαϊδουράκια και ακολουθώντας τα µονοπάτια επειδή δεν υπήρχαν δρόµοι, ξεκινούσαν το µακρύ αλλά όµορφο ταξίδι.Και φτάνοντας άρχιζε το µάζεµα του φλαµουριού και φυσικά τα τραγούδια και τα πειράγµατα ήταν κάτι το συνηθισµένο.Το βράδυ πια που είχαν µαζέψει το τσάι, αντάµωναν οι περισσότερες παρέες και ενώνονταν σε µια µεγάλη.Στο δρόµο του γυρισµού κυριαρχούσε το τραγούδι µέχρι να φθάσουν στο χωριό.Σήµερα που υπάρχουν πολλοί δρόµοι, δεν πάνε πολλοί για µάζεµα φλαµουριού, κι αν πάνε µερικοί αυτό γίνετε µεµονωµένα.Γιατί λόγο της ανάπτυξης πολλά είδη τσαγιού υπάρχουν στα ράφια των παντοπωλείων.

Page 6: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Ήταν κάποτε δύο αδέλφια. Ο ένας είχε έξι παιδιά και ήταν πάρα πολύ φτωχός, δεν είχε ούτε φαγητό να τα ταΐσει. Ο άλλος δεν είχε παιδιά αλλά ήταν πλούσιος. Λέει λοιπόν ο πλούσιος στον αδελφό του: «∆ε µου δίνεις ένα από τα παιδία να έχω κι εγώ ένα;» Έτσι κι έγινε. Του έδωσε ένα από τα παιδιά . Εκείνοι του αγόρασαν ρούχα, παπούτσια και το τραπέζι τους ήταν πάντα γεµάτο µε ένα σωρό ωραία φαγητά. Το παιδί όµως ήταν δυστυχισµένο κι ας είχε όλα τα καλά του κόσµου. Έφυγε λοιπόν και πήγε πίσω στην οικογένεια του.Ο φτωχός, απογοητευµένος που δεν είχε τίποτα να προσφέρει στα παιδιά του, πήρε ένα κοµµάτι ψωµί και πήρε τα βουνά. Όταν νύχτωσε κάθισε να ξεκουραστεί. Εκεί που καθόταν είδε από µακριά µια φωτιά. Πήγε λοιπόν σιγά-σιγά για να δει ποιος ήταν. Τι να δει; Σαράντα άντρες στην είσοδο µιας σπηλιάς λέγανε «άνοιξε πόρτα» και η πόρτα της σπηλιάς άνοιγε. Όταν βγαίνανε λέγανε «κλείσε πόρτα» και η πόρτα έκλεινε. Κρύφτηκε καλά λοιπόν και περίµενε να φύγουν. Όταν έφυγαν πήγε να δει τι είχε µέσα η σπηλιά.Έκανε κι αυτός αυτά που είδε και άκουσε και η πόρτα άνοιξε. Τι να δει; Η σπηλιά ήταν γεµάτη φλουριά, κοσµήµατα, ότι µπορεί κανείς να φαντα-στεί. Τότε κατάλαβε ότι οι σαράντα άντρες ήταν κλέφτες, που εκεί κρύβανε το θησαυρό τους. Χωρίς να χάσει χρόνο γέµισε τις τσέπες του, τις κάλτσες του, όπου µπορούσε έβαλε χρυσά φλουριά και επέστρεψε στο σπίτι του. Όταν έφτασε στο σπίτι του, είπε στη γυναίκα του τι είχε συµβεί και της ζήτησε να µην πει τίποτα σε κανέναν.Από φτωχός λοιπόν που ήταν έγινε ο πλουσιότερος του χωριού. Έφτιαξε τεράστιο σπίτι και απέκτησε χίλια καλούδια. Ο αδελφός του τον ρώτησε : «Τι έγινε βρε αδελφέ; Εσύ πριν λίγο καιρό δεν είχες να φας. Τώρα που τα βρήκες τόσα χρήµατα;» ∆εν άντεξε λοιπόν και του είπε όλη την ιστορία. Ο αδελφός άπληστος καθώς

ήταν αποφάσισε να πάει να πάρει το θησαυρό. Πήρε µέχρι και µουλάρι µαζί του για να πάρει όσα πιο πολλά φλουριά µπορούσε. Όταν έφτασε στη σπηλιά λέει δυνατά «άνοιξε πόρτα» και η πόρτα άνοιξε. Μπήκε µέσα και λέει «κλείσε πόρτα» και η πόρτα έκλεισε. Άρχισε τότε να φορτώνει το µουλάρι µε το θησαυρό. Όταν τελείωσε λέει «άνοιξε πόρτα» αλλά η πόρτα δεν κουνιόταν. Από τη µέσα τη µεριά δεν υπάκουε στις εντολές. Έτσι όταν έφτασαν οι κλέφτες και τον βρήκαν µέσα, τον έκαναν µαύρο στο ξύλο.Ο αδελφός στο χωριό άρχισε να ανησυχεί, γιατί κατάλαβε ότι κάτι κακό του είχε συµβεί. Πήγε λοιπόν και τον βρήκε πεταµένο έξω από τη σπηλιά. Τον φόρτωσε στο µουλάρι και τον πήγε στο χωριό στη γυναίκα του να τον φροντίσει και εκείνος µε την σειρά του επέστρεψε στο δικό του σπίτι.Ο αρχιληστής όµως που τους παρακολουθούσε κατέστρωσε ένα σχέδιο για να τους τιµωρήσει. Έκρυψε τους κλέφτες µέσα σε µεγάλα φλασκιά για κρασί και τους φόρτωσε στα άλογα. Πήγε τότε στο σπίτι του πρώην φτωχού και χτύπησε την πόρτα. - Συγνώµη που ενοχλώ. Μήπως µπορείτε να µου βρείτε έναν χώρο να βάλω τα ζώα µου να ξεκου-ραστούν; Εκείνος αµέσως προσφέρθηκε να βοηθήσει τον ξένο. Πήγαν τα ζώα στην αποθήκη και τον κάλεσε σπίτι να τον περιποιηθεί . ∆ιέταξε τις υπηρέτριες του να φέρουν φαγητά και κρασί και να φιλέψουν τον ξένο. Καθώς όµως εκείνες πήγαν στην αποθήκη να πάρουν τρόφιµα άκουσαν τους κλέφτες να µιλούν µέσα από τα φλασκιά και πήγαν και το είπαν στο αφεντικό τους. Τότε το αφεντικό κατάλαβε ποιοι ήταν και σκέφτηκε ένα σχέδιο για να τους τιµωρήσει. Λέει στους υπηρέτες: «Εγώ θα απασχο-λήσω τον αρχηγό και εσείς βάλτε καζάνια στη φωτιά µε νερό να βράζει και µετά γεµίστε τα φλα-σκιά.» Οι υπηρέτριες έκαναν ότι τους είπε και ζεµάτισαν τους κλέφτες. Με την σειρά του το αφεντικό περιποιήθηκε ανάλογα και τον αρχιληστή.Έτσι όλος ο θησαυρός της σπηλιάς έγινε δικός τους.

Κλητσινίκος ∆ηµήτριος

∆άσκαλος

Page 7: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Ένας τεχνίτης που ήταν απαραίτητος σε κάθε χωριό, σε κάθε γειτονιά, σχεδόν πάντα γελαστός, καλόκαρδος και εξυπηρετικός.Με λίγα, αλλά χρήσιµα εργαλεία ,διόρθωνε και κατασκεύαζε τα παπούτσια των χωριανών όσο µπορούσε καλύτερα.∆ούλευε µε µεράκι, µε αγάπη γιατί όποιος ακολουθεί αυτό το επάγγελµα, αυτή την τέχνη την αγαπάει πραγµατικά.

Έτσι και ο παππούς µου Γεώργιος Γκαβούδης, δούλευε σαν υποδηµατοποιός περίπου από το 1930. Έµαθε την δουλειά του αυτή στην Αρναία, µιας και εκεί ήταν το κέντρο υποδηµατοποιείας της Βόρειας Χαλκιδικής, µε περισσότερες από 20 βιοτεχνίες παπουτσιών.Μόλις έµαθε τη δουλειά καλά ήρθε στο χωριό και άνοιξε το δικό του µαγαζί υποδηµάτων «Η ΣΤΕΡΕΩΣΗΣ » και είχε και δικιά του σφραγίδα.∆ούλευε µόνος του στο τσαγκάρικο, επιδιορθώνοντας και φτιάχνοντας παπούτσια των κατοίκων του χωριού αλλά και των γύρω χωριών. ∆εν υπήρχαν τότε µηχανές και κόλλες, όλα ήταν ραφτά στο χέρι και καρφωτά.Τα υλικά (δέρµατα) που χρησιµοποιούσε ήταν διαφόρων ειδών. Συνήθως χρησιµοποιούσε δύο είδη, τα ψιλά που κατασκεύαζε το πάνω µέρος και τα χοντρά που έφτιαχνε το κάτω µέρος, τη σόλα.Όταν κάποιος ερχόταν για να παραγγείλει ένα ζευγάρι παπούτσια, τον έβαζε να πατήσει µε γυµνό πόδι πάνω σε ένα χοντρό χαρτόνι και εκεί µε µολύβι ζωγράφιζε το περίγραµµα του ποδιού του (πέλµα). Του έπαιρνε σε τρία σηµεία του ποδιού τα µέτρα και άρχιζε την κατασκευή του παπουτσιού.Στο διάστηµα του εµφυλίου πολέµου φεύγει από το χωριό και πάει στην Αρναία µέχρι το τέλος του, επι-στρέφει περίπου το 1948 και ξανανοίγει το µαγαζί του.Το διάστηµα του εµφυλίου ο παππούς µου βάζει στη δουλειά και τον πατέρα µου Θεόδωρο Γκαβούδη, που µαθαίνει την δουλειά δουλεύοντας σαν «κάλφας» (βοηθός) σε µια από τις βιοτεχνίες της Αρναίας.Μέχρι το 1950-1960 δουλεύουν οικογενειακά το µαγαζί τους και στη δουλειά πλέον είναι και τα τρία αδέλφια (Νίκος-Κώστας-Θεόδωρος), αυτό στα τέλη του 1960 σταµατάει και πλέον χωρίζεται το τσαγκάρικο και γίνονται δυο, ο Πατέρας και ο Θεόδωρος .Ο Θεόδωρος ακολουθεί την δική του πορεία και πλέον φτιάχνει µόνος του τα παπούτσια, χειροποίητα χρησιµοποιώντας µόνο µια µηχανή ραφής .Τα παπούτσια που έκαναν συνήθως ήταν τα «µολιέρ», δηλαδή σκαρπίνια.Τα υλικά για την κατασκευή του παπουτσιού ήταν:-το πάνω µέρος «φόντι» που συνήθως ήταν από δέρµα τράγου γιατί ήταν το καλύτερο-το κάτω µέρος , ο εσωτερικός πάτος

-το γύρω-γύρω του παπουτσιού το «φάρδουλο»-η σόλα (παλιότερα και η σόλα ήταν καρφωµένη έξτρα µε ξύλινες πρόκες)-το τακούνιΌλα ήταν ραµµένα στο χέρι. Θυµάµαι τον πατέρα µου στο τσαγκάρικο, στο χώρο του, εκεί ήταν ο πάγκος του µε όλα τα συνεργά του, τα εργαλεία του. Σκυµµένος πάνω στον πάγκο του, να δουλεύει ώρες ατελείωτες, µε την ποδιά του, για να προλάβει να ετοι-µάσει όλες της παραγγελίες που είχε.Συνεχίζει να εργάζεται ασταµάτητα µέχρι τη συνταξιοδό-τηση του µε τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο, χρησιµοποι-ώντας τα εργαλεία του πατέρα του .Παράλληλα φροντίζει να µάθει την τέχνη ο γιος του Βασίλειος που δούλευε από µικρός µέσα στο τσαγκάρικο και από το 1978 δουλεύει ενεργά .Κληρονοµώντας την τέχνη και την γνώση από τον πατέρα του έµαθε να δουλεύει µε τον παραδοσιακό τρόπο χωρίς σύγχρονα µηχανήµατα και εργαλεία.

Σαν επάγγελµα είχε και πολλές δυσκολίες , είναι µια καθαρά τεχνική δουλειά που πρέπει να την ξέρεις καλά για να αναλάβεις την ευθύνη να κατασκευάσεις ή να επισκευάσεις τα παπούτσια του κόσµου και λεπτοδου-λειά, µιας και πρέπει να προσεχείς της λεπτοµέρειες για να βγει το αποτέλεσµα άριστο και να σε προτιµά ο κόσµος. Παράλληλα και επικίνδυνη γιατί πάντα χρησιµοποιείς αιχµηρά εργαλεία που µπορούν να σε τραυµατίσουν ανά πασά στιγµή . Συνέχεια στη σελ. 14

Page 8: 1ο τεύχος του περιοδικού μας
Page 9: 1ο τεύχος του περιοδικού μας
Page 10: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Τώρα µπορούν να χαρούν την παιδική παρουσία και τη θετική αύρα που τα νεαρά άτοµα εκπέµπουν, δίνοντας αποδεδειγµένα ζωή στους µεγαλύτερους ανθρώπους.Οι ηλικιωµένοι άνθρωποι έχουν επίσης τη δυνατότητα, λόγω του ελευθέρου χρόνου που πλέον διαθέτουν, να ασχοληθούν µε πράγµατα καινούργια και να δηµιουργήσουν σε όποιον τοµέα επιλέξουν ανενόχλητοι. Τότε σπεύδουν να τα προλάβουν όλα! Συνήθως, µάλιστα, παρόλο που το σώµα δε βοηθά και παρόλη την κούραση τους, έχουν την τάση να µην µπορούν να σταθούν για ένα λεπτό χωρίς να ασχο-λούνται µε κάτι, ακριβώς όπως κάνουν και τα παιδιά.Αντίθετα όσοι φτάνουν σε µεγάλη ηλικία και δεν έχουν βρει ακόµη την ψυχική ισορροπία άλλα τα προη-γούµενα χρονιά της ζωής τους στηρίζονταν στης µαταιοδοξία τους και στη σιγουριά που τους έδιναν τα νιάτα και η φυσική δύναµη, όταν τα χάσουν αυτά , αδυνατούν να ψάξουν και να βρουν µέσα τους την οµορφιά και τη διαφορετική γοητεία που δίνει η σοφία και η πείρα στον άνθρωπο.

Έτσι αυτό που βγάζουν προς τα έξω είναι ή αντιαισθητικό ή µια εικόνα που προκαλεί λύπηση. Τότε σπαταλούν το χρόνο τους γκρινιάζοντας ή δηλώνοντας παραίτηση από την τη ζωή. Πολλοί βυθίζονται στην ανία και αφήνουν τον εαυτό τους να χαθεί αφού δε µπορούν να συµβιβαστούν µε την τωρινή τους εικόνα. Αυτό περισσότερο παρατηρείτε στους άνδρες. ∆εν είναι τυχαίο πως, στα σαράντα περίπου, µόλις δηλαδή αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι γερνάνε, περνούν οι περισσότεροι κρίση ηλικίας, έχουν τάσεις φυγής και συµπεριφέρονται σαν έφηβοι.

Ένα ακόµη ενδιαφέρον για παρατήρηση και πολλές φόρες κωµικό γεγονός είναι πως οι ηλικιωµένοι άνθρωπε παρουσιάζουν συχνά τάσεις παλιµπαι-δισµού και η συµπεριφορά τους µοιάζει µε αυτή που είχαν όταν ήταν παιδιά.

Παραπονιούνται πολύ και επιζητούν έντονα και κάποιες φόρες επιτακτικά την προσοχή των αλλων. Αυτό πιθανότατα συµβαίνει επειδή γίνονται ανα-σφαλείς η επειδή αισθάνονται ότι παραγκωνίζονται . Πρέπει να έχει κανείς υποµονή µαζί τους όπως ακριβώς όταν έχει να κάνεις µε ένα µικρό παιδί.

Εάν η παράταση του χρόνου ζωής του ανθρώπου σηµαίνει παράταση της αθλιότητας και των κακών συνθηκών διαβίωσης, τότε το επίτευγµα χάνει την αξία του και ο θρίαµβος της επιστήµης µετατρέπεται σε τραγωδία.

Τα γηρατειά είναι η εποχή της δύσης του ανθρώπου. Ο ηλικιωµένος άνθρωπος κοιτάζει προς τα πίσω να θυµηθεί όλες τις λεπτοµέρειες της ζωής του και κάνει τον απολογισµό του. Συνήθως αισθάνεται µελαγχολία γί΄αυτά που δεν πρόκειται να ξανάρθουν κι άλλοτε πανικοβάλλεται γιατί δεν πρόλαβε όλα εκείνα που ήθελε να κάνει.Οι άνθρωποι που αισθάνονται ότι η περασµένη ζωή τους άξιζε και πως δεν σπαταλήθηκε, νιώθουν εσωτε-ρική πληρότητα, αποδέχονται το γεγονός ότι γέρασαν, και αντιδρούν θετικά.

Αντιλαµβάνονται όλες αυτές τις δυνατότητες που έχουν και απολαµβάνουν τα πλεονεκτήµατα που τους προσφέρει αυτό το στάδιο της ζωής τους.Είναι η εποχή που ο άνθρωπος, έχοντας τη σοφία της ζωής, µπορεί να δει τον κόσµο µε άλλα µάτια, να χαρεί και να δώσει σηµασία σε άπλα πράγµατα που οι νεοι παραβλέπουν και που δεν έχουν ακόµη την ωριµότητα που χρειάζεται για να εκτιµήσουν.

Πολλοί, µέχρι τότε, έχουν αποκτήσει και εγγόνια, πράγµα που, για τους περισσότερους, είναι η µεγαλ-τερη χαρά και νιώθουν ότι τους δίνεται µια δεύτερη ευκαιρία αφού, συνήθως, όσο είναι νέοι, οι άνθρωποι παραπονιούνται ότι δεν βρίσκουν το χρόνο που θα ήθελαν να αφιερώσουν στα παιδιά τους, είτε γιατί τους απασχολούν προβλήµατα κυρίως επιβίωσης, είτε γιατί κυνηγούν προσωπικές φιλοδοξίες.

Οι αγώνες της επιστήµης που στοχεύ-

ουν στη συνεχή αύξηση του µέσου

όρου ζωής, πρέπει να συνδυάζονται µε

την εφαρµογή ενός ευρύτατου προ-

γράµµατος αντιµετώπισης του συνό-

λου των ιατροκοινωνικών προβληµά-

των που αντιµετωπίζουν οι υπερήλικες.

Page 11: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Ένα µεγάλο πρόβληµα που αντιµετωπίζουν οι µεγάλοι άνθρωποι, είναι η µελαγχολία και το αίσθηµα εγκατά-λειψης από το περιβάλλον τους.Είναι γεγονός πως οι συνθήκες ζωής έχουν αλλάξει. Παλαιοτέρα ο άνθρωπος γερνούσε και πέθαινε στο σπίτι που µεγάλωσε τα παιδιά του, τριγυρισµένος από εγγόνια. Ήταν η µορφή της οικογενείας που όλα τα παιδιά µε τις οικογένειες τους ζούσαν µαζί µε τους γο-νείς. Σήµερα κάθε οικογένεια ζει στο δικό της σπίτι που, τις περισσότερες φόρες βρίσκεται σε αποµα-κρυσµένη γειτονιά από το πατρικό σπίτι η ακόµη και σε άλλη πόλη. Το γεγονός αυτό παρουσιάζεται λιγότερο στην προ µερικών δεκαετιών πατριαρχική Ελλάδα σε σχέση µε άλλες χώρες της Ευρώπης οπού η απο-ξένωση γονέων και παιδιών, όταν αυτά ενηλικιωθούν, είναι πιο έντονη. ∆υστυχώς σήµερα όταν ο ηλικιωµένος δεν µπορεί να φροντίσει µόνος του τον εαυτό του , όταν ο ένας από το ηλικιωµένο ζευγάρι πεθαίνει η όταν οι ηλικιωµένοι γονείς έχουν προβλήµατα υγείας , τα παιδιά τους , συχνά , ή επειδή αναγκάζονται για διαφόρους λογούς ή επειδή δεν είναι πρόθυµα να φιλοξενήσουν τους γονείς στο σπίτι τους , τους αποµακρύνουν και , στην καλύτερη περίπτωση, ή πληρώνουν κάποια οικιακή βοηθό να τους προσέχει η τους στέλνουν σε διάφορα ιδρύµατα και τους επισκέπτονται ανάλογα µε το χρόνο που διαθέτουν. Οι νεώτεροι όµως συχνά ξεχνούν ή βρίσκουν βαρετή µια επίσκεψη στους γέρους γονείς και, απορροφηµένοι από τους γρήγορους ρυθµούς της ζωής , το καθηµερινό άγχος και τις πολλές ευθύνες ,τους εγκαταλείπουν και αφιερώνουν γι΄αυτους ελάχιστο χρόνο, οπότε το θυµούνται. Από τους παππούδες αυτούς, κάποιοι προσαρµόζονται στα νέα δεδοµένα και καποιοι παθαίνουν κατάθλιψη και αισθάνονται εγκατάλειψη, τόση που συχνά δεν µπορούν να αντέξουν. Ας µην ξεχνάµε πως η µοναξιά είναι ο µεγαλύτερος φόβος των περισσότερων από εµάς, µικρών και µεγάλων.Οι µεγάλοι άνθρωποι σίγουρα αξίζουν µια καλύτερη τύχη άπ΄ αυτο και είναι πραγµατικά κρίµα να νιώθουν αυτή την αδικία στο τέλος της ζωής τους και να αισθάνονται ότι οι δικοί τους άνθρωποι τους θωρούν βάρος και δεν έχουν πια καµία χρησιµότητα γι΄αυτους. ∆υστυχώς λίγα µπορούν να γίνουν. Αυτό που πρέπει όµως όλοι να µην ξεχνάµε, είναι να επισκεπτόµαστε τους ηλικιωµένους. Να τους δείχνουµε ότι δεν τους ξεχνάµε, ότι τους αγαπάµε και τους χιαζόµαστε. Μπορεί να µας περιµένουν ακόµη και αυτή την στιγµή να πάµε κοντά τους και να τους χαρίσουµε 1 ώρα από τον πολύτιµο χρόνο µας, που γι' αυτούς είναι πηγή

ελπίδας, παρηγοριάς και απεριόριστης χαράς.Ας µην ξεχνάµε ότι αυτοί οι άνθρωποι µας µεγάλωσαν και στάθηκαν διπλά µας για ένα µεγάλο µέρος της ζωής µας, συχνά θυσιάζοντας κοµµάτι από την δίκη τους.Είναι πραγµατικά σκληρό να νιώθουν ότι τα παιδιά τους τους έχουν εγκαταλείψει αφού στις περισ-σότερες των περιπτώσεων κάτι τέτοιο δεν τους αξίζει. Ίσως να µην αξίζει σε κανένα άνθρωπο. Αν µη τι άλλο, ας συλλογιζόµαστε συχνά αν εµείς οι ίδιοι θα θέλαµε κάποια στιγµή να εγκαταλειφτούµε µε τον ίδιο τρόπο κάπου ξεχασµένοι. Αλώστε, αν τέτοιο είναι το παράδειγµα που δίνουµε στους νεότερους, µε τον ίδιο τρόπο θα µας φερθούν και εκείνοι όταν θα είµαστε εµείς οι αδύναµοι……

Χριστοδούλου Χρύσης

Page 12: 1ο τεύχος του περιοδικού μας
Page 13: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

-Την ανάπτυξη και ανανέωση των ιστών.Όταν χρησιµοποιείται ενέργεια, ένα ποσό θερµότητας παράγεται.Η ενέργεια µετριέται συνήθως σε θερµίδες . Μια θερµίδα ορίζεται ως η ενέργεια που χρειάζεται για να αυξήσει τη θερµοκρασία ενός γραµµαρίου νερού από τους 14,5 βαθµούς Κελσίου στους 15,5 βαθµούς Κελσίου.Ενέργεια στη διατροφή παρέχεται από τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες, το λίπος και το αλκοόλ. Αυτά καλούνται θρεπτικά συστατικά. Θρεπτικά συστατικά επίσης είναι οι βιταµίνες, τα ιχνοστοιχεία και το νερό αλλά µη θερµιδογόνα.Οι υδατάνθρακες είναι καύσιµη ύλη. Είναι η βενζίνη του αυτοκινήτου µας, που λέγεται οργανισµός. Χωρίς αυτούς δε θα είχαµε ενέργεια, δε θα µπορούσαµε να τρέξουµε, να διαβάσουµε και να σκεφτούµε. Τροφές που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες είναι τα δηµητριακά, το ψωµί, το ρύζι, τα ζυµαρικά, οι πατάτες, τα φρούτα, τα λαχανικά, η ζάχαρη, τα γλυκά και τα αναψυκτικά.Οι πρωτεΐνες είναι δοµικό υλικό. «Χτίζουν» το σώµα µας. Ο µύες, τα όργανα, τα νύχια, τα µαλλιά και το δέρµα αποτε-λούνται από πολλές πρωτεΐνες που φθείρονται καθηµερινά και χρειάζονται αντικατάσταση. Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες είναι το κρέας, το κοτόπου-λο, το ψάρι, τα θαλασσινά, τα αυγά, τα όσπρια και τα γα-λακτοκοµικά .Τα λίπη αποτελούν συµπυκνωµένη µορφή ενέργειας, γι΄ αυτό και έχουµε στο µυαλό µας ότι παχαίνουν. Παρόλο αυτά είναι απαραίτητα στον ανθρώπινο οργανισµό. Λει-τουργούν ως µονωτικό υλικό στο σώµα, µας προφυ-λάσσουν από το κρύο, προστατεύουν τα ζωτικά όργανα µε µια φυσιολογική εναπόθεση λίπους γύρω από αυτά και αποτελούν τις αποθήκες ενέργειας στο σώµα µας. Είναι απαραίτητα για τον άνθρωπο, γιατί µέσα σε αυτά, βρίσκονται κάποια λιπαρά οξέα, που δε µπορεί ο ανθρώ-πινος οργανισµός να τα συνθέσει µόνος του και κάποιες λιποδιαλυτές βιταµίνες. Τροφές πλούσιες σε λιπαρά είναι τα λίπη και έλαια ως βρώσιµη ύλη, το βούτυρο, οι ξηροί καρποί και κάποια γλυκά.Το καθηµερινό µας διαιτολόγιο πρέπει να περιλαµβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά σωστά µοιρασµένα σε 5 γεύµατα. Το πρωινό, το κολατσιό, το µεσηµεριανό το απογευµατινό και το βραδινό. Για να ξέρουµε πόσο πρέπει να τρώµε πρέ-πει να ακούµε το στοµάχι µας. Τρώω όταν νιώθω πείνα και σταµατώ όταν έχω χορτάσει. ∆εν ξεχνώ την καθηµερινή άσκηση επί 30 λεπτά.Το φαγητό είναι απόλαυση, είναι ζωή είναι χαρά, είναι κουλτούρα, είναι θρησκεία και δεν είναι οδός για να νιώθουµε άσχηµα και να δηµιουργούµε προβλήµατα υγείας.

Πηγή Σγουρογιάννη Πασχάλη ∆ιατροφολόγος ∆ιαιτολόγος

Η διατροφή, απασχολεί τον άνθρωπο από την πρώτη στιγµή της γέννησης του. Το πρώτο κλάµα του νεογνού, είναι αυτό που θα δώσει το ερέθισµα για την έκκριση του πρωτογάλατος από τη µητέρα. Πρόκειται για ένα αντανακλαστικό ερέθισµα για το οποίο φρόντισε η µητέρα φύση.Στις προϊστορικές βραχογραφίες, αυτό που απεικονίζεται συνήθως, είναι η αγωνία των αρχανθρώπων να εξασφα-λίσουν την τροφή τους. Άρα, δε πρόκειται για κάτι και-νούργιο, αλλά για µια αναζήτηση τροφής και έναν τρόπο διατροφής µε µεγάλη προϊστορία. Η διατροφή του ανθρώπου επηρεάζεται από τη φυλή, το φύλο, το κλίµα, τη φυσική δραστηριότητα, τις γευστικές προτιµήσεις, τις συνήθειες και πολλά άλλα. Ποια είναι η «φυσιολογική διατροφή»;-Το να τρως όταν πεινάς και µέχρι να χορτάσεις.-Το να µπορείς να επιλέξεις το φαγητό που θες να φας και να τρως όσο θες ώστε να νιώσεις ότι δε θες άλλο όχι απλά να σταµατήσεις να τρως επειδή πιστεύεις ότι έτσι πρέπει να κάνεις.-Το να µπορείς να έχεις µια µέτρια χαλιναγώγηση στις επιλογές αυτών που τρως, αλλά χωρίς να περιορίζεσαι τόσο που δεν τρως αυτά που σου προσφέρουν απόλαυση.-Το να δίνεις στον εαυτό σου κάποιες φορές την άδεια να φάει απλά και µόνο επειδή είσαι ευτυχισµένος, λυπηµένος ή βαριέσαι ή απλά επειδή αυτό θα σε κάνει να αισθανθείς καλά.-Το να τρως συχνά γεύµατα τις περισσότερες µέρες σου.-Το να µπορείς να αφήσεις λίγα µπισκότα, µιας και θα µπορείς να τα φας και αύριο αλλά και να µπορείς να φας τα µπισκότα τώρα, γιατί είναι τόσο φρέσκα και νόστιµα.-Το να µπορείς να τρως παραπάνω µερικές φορές και να νιώθεις φουσκωµένος, αλλά και το να τρως κάποιες φορές λιγότερο ή να επιθυµείς παραπάνω.-Το να εµπιστεύεσαι το σώµα σου στο να κάνει λάθη µε τη διατροφή.-Το να σε απασχολεί το τι θα φας κάποιες στιγµές, αλλά χω-ρίς να είναι το µόνο σηµαντικό θέµα στη ζωή σου. Καθη-µερινά ακούµε για θερµίδες και για ενέργεια των τροφών. Τι είναι η ενέργεια των τροφών;Ενέργεια είναι η δύναµη που χρειάζεται για να παραχθεί έργο ή θερµότητα ή φως. Η ενέργεια δεν µπορεί να δη-µιουργηθεί ή να καταστραφεί, αλλά να µπορεί να αλλάξει µορφή. Για παράδειγµα, όταν ένα κοµµάτι κάρβουνο καί-γεται, η ενέργεια που «κλειδώνεται» µέσα στα χηµικά του κάρβουνου, µετατρέπεται σε θερµότητα και φως.Η ενέργεια χρειάζεται για:-Τη διατήρηση των σωµατικών λειτουργιών-αναπνοή, καρδιακή λειτουργία, θερµοκρασία και για όλες τις λει-τουργίες που κρατούν το σώµα ζωντανό.-Τη σωµατική δραστηριότητα µυϊκή σύσπαση.

Page 14: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Οι τσαγκάρηδες του χωριού µας ήταν:-Γκαβουδης Γεώργιος 1928-1955-Γεωργιάδης 1930-∆ιαµαντούδης 1930-Η. Ηλίας 1930-Νίκος 1930-Γκαβουδης Θεόδωρος Κων/νος 1945-1995-Πλατσκος Αστεριος 1960-1970-Σέρπης Άγγελος 1975-1995-Λαγογιάννης Γεώργιος 1970-1980-Τσούλος Νικόλαος (Πετρόνικος)-Γκαβούδης Βασίλειος

Υπήρχαν παλιότερα πολλοί νέοι που πήγαιναν και µά-θαιναν την τέχνη του τσαγκάρη , µερικοί από αυτούς έφυγαν από το χωριό και πήγαν σε διάφορες πόλης της Ελλάδας.Μερικοί από αυτούς που µεγαλούργησαν είναι ο Γεωργουδας που έχει το ΝΑΚ και ο Γκιούρας που είχε ένα κεντρικό µαγαζί στην θεσ/νίκη το «Ραβέλ».

Το µέλλον του επαγγέλµατος είναι αβέβαιο, θα υπάρχει φυσικά όσο θα υπάρχουν παπούτσια, όµως για το αν θα υπάρχει εδώ τσαγκάρικο δεν ξερώ γιατί δεν υπάρχει κάποιος νέος άνθρωπος να ενδιαφέρεται να µάθει την τέχνη και να εξακολουθεί να υπάρχει στο χωριό µας.

Ευχαριστούµε το Βασίλειο Γκαβούδη για τη συνέντευξη και τις φωτογραφίες.

Συνέχεια από σελ. 6

Όµως δεν υπήρχαν πολλά έσοδα γιατί στο χωριό όλοι ήταν γνωστοί και οι τιµές χαµηλές ,δεν υπήρχαν λεφτά για να πληρώσουν και γενικώς ήταν µια φτηνή κατασκευή που δεν έφερνε πολλά λεφτά στο σπίτι.Τα εργαλεία της δουλειάς του τσαγκάρη είναι: - το τσαγκάρικο σφυρί

- το σίδερο ( το τσαγκάρικο αµόνι)- τανάλιες τσαγκάρικες για το τέντωµα του

δέρµατος- τα καρασούγκλια- οι φαλτσέτες- σπάγκος από καθαρό λινάρι για το ράψιµο ,

που τον δούλευαν µόνο κερωµένο- διάφορες ράσπες για το γυάλισµα του

παπουτσιού στη σόλα και το τακούνι- καλαπόδια

Τα έσοδα όµως ήταν ελάχιστα, αλλά ο τσαγγάρης κατείχε µια σηµαντική θέση στην κοινωνία του χωριού, το µαγαζί του ήταν τόπος συνάντησης πολλών ανθρώπων, υπήρχε άµεση επαφή µε τον κόσµο και φυσικά ήταν ένας χρήσιµος άνθρωπος για όλους.

Page 15: 1ο τεύχος του περιοδικού μας

Γκαβούδη ΥΛΙΚΑ10 καρύδια2 κιλά ζάχαρη300 γραµ. µέλι1 ποτήρι γλυκόζη1 καρυδάκι µπαχαρικό4 ξυλάκια κανέλαΛίγα γαρίφαλα1 κουταλιά του γλυκού ξινό

Από την Άννα Θεοχ. Παπαγιάννη

ΕΚΤΕΛΕΣΗΠρώτα τρυπάµε τα καρύδια τα βάζουµε µέσα στο νερό για πέντε ηµέρες. Κάθε µέρα αλλάζουµε το νερό. Μετά τα καθα-ρίζουµε και τα βράζουµε τρία νερά. Το πρώτο νερό 15 λεπτά το δεύτερο 30 λεπτά και το τρίτο 15 λεπτά. Βάζουµε στην κατσαρόλα 6 ποτήρια νερό τη ζάχαρη, το µέλι και τη γλυκό-ζη και βάζουµε τα καρύδια στην κατσαρόλα για να βράσουν. Την κανέλα, το καρυδάκι και τα γαρίφαλα τα βάζουµε σε ένα τούλι, τα δένουµε και τα βάζουµε και αυτά στην κατσαρόλα και τα αφήνουµε να βράσουν σε χαµηλή φωτιά 5 ώρες. Στο τέλος ρίχνουµε µια κουταλιά του γλυκού ξινό. Καλή επιτυχία!!!!!!

Page 16: 1ο τεύχος του περιοδικού μας