03 Phys I Stiliaris...ΚΙΝΗΣΗΜΕ ΤΡΙΒΗ N W=mg fs φ mgsinφ mgcosφ Σώμαμάζας m...

20
ΝΟΜΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΥΤΩΝΑ ΤΟΥ ΝΕΥΤΩΝΑ Νόμος της Αδράνειας – Αδρανειακό Σύστημα Μάζα και Ορμή Αρχή διατήρησης της Ορμής Δύναμη – Δεύτερος Νόμος του Νεύτωνα Τρίτος Νόμος του Νεύτωνα ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Βαρυτική Δύναμη ‐ Βάρος Κάθετη Δύναμη σε Επιφάνεια Τάση Νήματος Τριβή Οπισθέλκουσα Δύναμη και Οριακή Ταχύτητα ΦΥΣΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Ι ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ Α Α Α Α . . Καραμπαρμπούνης Καραμπαρμπούνης , , Ε Ε . . Στυλιάρης Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ N N ΑΘΗΝΩΝ ΑΘΗΝΩΝ , 201 , 201 4 4 201 201 5 5 Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 1

Transcript of 03 Phys I Stiliaris...ΚΙΝΗΣΗΜΕ ΤΡΙΒΗ N W=mg fs φ mgsinφ mgcosφ Σώμαμάζας m...

ΝΟΜΟΙΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΥΤΩΝΑΤΟΥ ΝΕΥΤΩΝΑΝόμος της Αδράνειας – Αδρανειακό ΣύστημαΜάζα και Ορμή Αρχή διατήρησης της ΟρμήςΔύναμη – Δεύτερος Νόμος του ΝεύτωναΤρίτος Νόμος του Νεύτωνα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΥΝΑΜΕΩΝΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΥΝΑΜΕΩΝΒαρυτική Δύναμη ‐ ΒάροςΚάθετη Δύναμη σε ΕπιφάνειαΤάση ΝήματοςΤριβήΟπισθέλκουσα Δύναμη και Οριακή Ταχύτητα

ΦΥΣΙΚΗΦΥΣΙΚΗ ΙΙ

ΤΜΗΜΑΤΜΗΜΑ ΑΑ’’ΑΑ. . ΚαραμπαρμπούνηςΚαραμπαρμπούνης , , ΕΕ. . ΣτυλιάρηςΣτυλιάρης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟNN ΑΘΗΝΩΝΑΘΗΝΩΝ, 201, 20144‐‐20120155

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 1

ΦΥΣΙΚΗΦΥΣΙΚΗ ΙΙ

ΤΜΗΜΑΤΜΗΜΑ ΑΑ’’ΑΑ. . ΚαραμπαρμπούνηςΚαραμπαρμπούνης , , ΕΕ. . ΣτυλιάρηςΣτυλιάρης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟNN ΑΘΗΝΩΝΑΘΗΝΩΝ, 201, 20144‐‐20120155

5.35.36.1, 6.2, 6.3, 6.46.1, 6.2, 6.3, 6.47.87.8ΤΡΙΒΗΤΡΙΒΗΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ

5.1, 5.25.1, 5.25.75.7ΕΙΔΙΚΕΣΕΙΔΙΚΕΣΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΥΝΑΜΕΩΝΔΥΝΑΜΕΩΝ

4.1, 4.2, 4.3, 4.4, 4.5, 4.1, 4.2, 4.3, 4.4, 4.5, 4.64.6

5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 5.5, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 5.5, 5.6, 5.8, 5.95.6, 5.8, 5.9

77.1, .1, 77.2.2, 7.3, 7.4, 7.5, , 7.3, 7.4, 7.5, 7.6, 7.77.6, 7.7

ΝΟΜΟΙΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΤΟΥ ΝΕΥΤΩΝΑΝΕΥΤΩΝΑ

YOUNGYOUNGFREEDMANFREEDMAN

HALLIDAYHALLIDAYRESNICK WALKERRESNICK WALKER

ALONSOALONSOFINNFINN

ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 2

ΝΟΜΟΣΝΟΜΟΣ ΤΗΣ  ΑΔΡΑΝΕΙΑΣΤΗΣ  ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ

ΕλεύθεροΕλεύθερο Σώμα: Σώμα: Ένα σώμα που δεν υπόκειται σε καμία αλληλεπίδραση.Ένα σώμα που δεν υπόκειται σε καμία αλληλεπίδραση.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει στη φύση ελεύθερο σώμα!Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει στη φύση ελεύθερο σώμα!

Στην πράξη μπορούμε να ορίσουμε σαν ελεύθερο ένα απομονωμένο σώμΣτην πράξη μπορούμε να ορίσουμε σαν ελεύθερο ένα απομονωμένο σώμα με α με αμελητέες αλληλεπιδράσεις.αμελητέες αλληλεπιδράσεις.

ΝόμοςΝόμος της Αδράνειαςτης Αδράνειαςήή

Πρώτος Νόμος του ΝεύτωναΠρώτος Νόμος του Νεύτωνα

Ένα ελεύθερο σώμα κινείται πάντοτε με σταθερή ταχύτητα, δηλαδή Ένα ελεύθερο σώμα κινείται πάντοτε με σταθερή ταχύτητα, δηλαδή χωρίς επιτάχυνση.χωρίς επιτάχυνση.

Η αναφορά της κίνησης ή μη ενός σώματος γίνεται σε σχέση με κάποιον παρατηρητή, ο οποίος είναι ο ίδιος ελεύθερο σώμα. Ένας τέτοιος παρατηρητής λέγεται αδρανειακός παρατηρητήςαδρανειακός παρατηρητής και το σύστημα που χρησιμοποιεί καλείται αδρανειακό σύστημα αναφοράςαδρανειακό σύστημα αναφοράς. 

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 3

ΓΡΑΜΜΙΚΗΓΡΑΜΜΙΚΗ ΟΡΜΗ  ΣΩΜΑΤΟΣΟΡΜΗ  ΣΩΜΑΤΟΣ

ΓραμμικήΓραμμική Ορμή Σώματος: Ορμή Σώματος: Το γινόμενο μάζας επί την ταχύτητά του.Το γινόμενο μάζας επί την ταχύτητά του.

ΗΗ ολική ορμή ενός απομονωμένου συστήματος σωμάτων παραμένει ολική ορμή ενός απομονωμένου συστήματος σωμάτων παραμένει σταθερή.σταθερή.

ΜιαΜια αλληλεπίδραση παράγει ανταλλαγή ορμής.αλληλεπίδραση παράγει ανταλλαγή ορμής.

vmp rr=

constvmvmvmp 2211ii =++== ∑ Lrrrr

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 4

ΔΕΥΤΕΡΟΣΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΟΜΟΣ  ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑΝΟΜΟΣ  ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ

amFdtvdm)vm(

dtd

dtpdF rrr

rrr

=⇔===

Για δεδομένο σώμα, το πηλίκο της συνισταμένης δύναμης προς την επιτάχυνση παραμένει σταθερό.

Η συνισταμένη δύναμη σε ένα σώμα είναι ίση με το γινόμενο της μάζας του σώματος επί την επιτάχυνσή του.

amFrr

=

ΟΟ ρυθμός αλλαγής της ορμής ενός σώματος ως προς το χρόνο αποτελείρυθμός αλλαγής της ορμής ενός σώματος ως προς το χρόνο αποτελείμέτρο της δύναμηςμέτρο της δύναμης

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 5

ΤΡΙΤΟΣΤΡΙΤΟΣ ΝΟΜΟΣ  ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑΝΟΜΟΣ  ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ

2112 FFrr

−=

ΌτανΌταν δύο σώματα αλληλεπιδρούν, οι δυνάμεις που ασκούν τα σώματα το δύο σώματα αλληλεπιδρούν, οι δυνάμεις που ασκούν τα σώματα το ένα στο άλλο είναι πάντα ίσες σε μέτρο και αντίθετης φοράς.ένα στο άλλο είναι πάντα ίσες σε μέτρο και αντίθετης φοράς.

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 6

ΤΡΙΤΟΣΤΡΙΤΟΣ ΝΟΜΟΣ  ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑΝΟΜΟΣ  ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ

Ένα αντικείμενο πάνω στο τραπέζι που ισορροπεί και τα αντίστοιχα ζεύγη των δυνάμεων. 

ΣΩΜΑΣΩΜΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΡΑΠΕΖΙ

W

N

W

W’N

N’

ΓΗΓΗ

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 7

ΕΙΔΙΚΕΣΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ  ΔΥΝΑΜΕΩΝΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ  ΔΥΝΑΜΕΩΝ

ΚΑΘΕΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΣΕ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΒΑΡΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ

ΤΑΣΗΤΑΣΗ

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 8

ΝΟΜΟΙΝΟΜΟΙ ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ:  ΕΦΑΡΜΟΓΕΣΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ:  ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

⎪⎪⎪

⎪⎪⎪

⎪⎪⎪

⎪⎪⎪

+=

+=

=

⇒⎪⎭

⎪⎬

⎪⎩

⎪⎨

−=−=

=

⇒⎪⎭

⎪⎬

⎪⎩

⎪⎨

−=−=

=−

gmM

ma

mgmM

MT

MgF

mamgMaMaTMgF

mamgTMaT

0MgF NNN

Κίνηση χωρίς τριβές

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 9

ΝΟΜΟΙΝΟΜΟΙ ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ:  ΕΦΑΡΜΟΓΕΣΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ:  ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

⎪⎪⎭

⎪⎪⎬

⎪⎪⎩

⎪⎪⎨

+−

=

+=

⇒⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

−=−++=

⇒⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

−=−=−

21

12

21

21

221

1

22

11

mmmmga

gmmmm2T

amgm)ga(m)ga(mT

amgmTamgmT

Μηχανή του Atwood

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 10

ΝΟΜΟΙΝΟΜΟΙ ΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ:  ΕΦΑΡΜΟΓΕΣΤΟΥ  ΝΕΥΤΩΝΑ:  ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

⎪⎪⎪

⎪⎪⎪

⎪⎪⎪

⎪⎪⎪

+−

=

++

=

⇒⎪⎭

⎪⎬

⎪⎩

⎪⎨

=++−

+=

⇒⎪⎭

⎪⎬

⎪⎩

⎪⎨

=+−

=

=−

21

12

2

21

21

221

2

1

22

2

11

mmmsinmga

cosgm

gmm

)sin1(mmT

amsingm)ga(mcosgm

)ag(mT

amsingmTcosgmN

amgmT

θ

θ

θ

θ

θ

θ

θ

Κίνηση χωρίς τριβές

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 11

ΤΡΙΒΗΤΡΙΒΗ

•• Στατική Τριβή Στατική Τριβή ffss

•• Τριβή Ολίσθησης Τριβή Ολίσθησης ffkk

Nf smax,s μ=

Nf kk μ=

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 12

ΤΡΙΒΗΤΡΙΒΗ

ΟΟ συντελεστής της στατικής συντελεστής της στατικής τριβής τριβής ffss είναι μεγαλύτερος είναι μεγαλύτερος του συντελεστή της  τριβής του συντελεστή της  τριβής ολίσθησης ολίσθησης ffkk .

Η δύναμη τριβής σε μικροσκοπικό επίπεδο είναι το διανυσματικό άθροισμα πολλών δυνάμεων που δρουν μεταξύ των ατόμων στην επιφάνεια των δύο σωμάτων. Η προέλευση της λοιπόν οφείλεται σε ηλεκτρομαγνητικέςηλεκτρομαγνητικές αλληλεπιδράσεις.

0.250.30Λάστιχο με Σκυρόδεμα (Υγρό)

0.801.00Λάστιχο με Σκυρόδεμα (Ξηρό)

0.040.04Teflon με Teflon

0.530.68Χαλκός με Γυαλί

0.400.94Γυαλί με Γυαλί

0.360.53Χαλκός με Ατσάλι

0.470.61Αλουμίνιο με Ατσάλι

0.570.74Ατσάλι με Ατσάλι

ffkkffssΥΛΙΚΑ

ΕνδεικτικόςΕνδεικτικός Πίνακας Συντελεστών ΤριβήςΠίνακας Συντελεστών Τριβήςγια μερικά υλικάγια μερικά υλικά

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 13

ΚΙΝΗΣΗΚΙΝΗΣΗ ΜΕ  ΤΡΙΒΗΜΕ  ΤΡΙΒΗ

NN

W=mgW=mg

ffss

φφ

mgsinmgsinφφ

mgcosmgcosφφ

Σώμα μάζας m ισορροπεί εξ αιτίας των τριβών σε κεκλιμένο επίπεδο. Εάν φ είναι η οριακή γωνία, πέραν της οποίας το σώμα αρχίζει να ολισθαίνει, τότε ισχύουν:

ΚατάΚατά μήκος του κεκλιμένου επιπέδουμήκος του κεκλιμένου επιπέδου

Κάθετα στο κεκλιμένο επίπεδοΚάθετα στο κεκλιμένο επίπεδο

0fsinmg s =−φ

0cosmgN =− φΑπό τις εξισώσεις αυτές συνάγεται:

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=⇒

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=⇒

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=Ν⇒

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=

φ

φφμ

φ

φφμ

φ

φμ

φ

φ

cosmgNsincos

cosmgNsinmgcosmg

cosmgNsinmg

cosmgNsinmgf ssss

φμ tans =Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 14

ΚΙΝΗΣΗΚΙΝΗΣΗ ΜΕ  ΤΡΙΒΗΜΕ  ΤΡΙΒΗΤα σώματα A,BA,B και CC είναι συζευγμένα με αβαρές νήμα και τροχαλία και κινούνται με επιτάχυνση a.  Ο συντελεστής τριβής κίνησης με το δάπεδο είναι μμkk. Να εκφραστεί η επιτάχυνση a συναρτήσει των μεγεθών αυτών.

(Θεωρείστε το B+C σαν ένα σώμα).

ΚίνησηΚίνηση σώματος Ασώματος Α

Κίνηση συσσωματώματος Κίνηση συσσωματώματος B+CB+C

amTgm AA =−

Ng)mm(a)mm(fT

CB

CBk

=+

+=−

gmmm

)mm(maCBA

CBkA

+++−

TT

ΑΑ

mmAAgg

a

ffkk BB

CC

((mmBB+m+mCC)g)g

TT

ΝΝ

⇒++

−=⇒++=−⇒

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

++=−=

CBA

kAkCBAA

kCB

AA

mmmfgmafa)mm(amgm

fa)mm(TamgmT

ΣτηνΣτην οριακή περίπτωση οριακή περίπτωση που που a=0, a=0, ισχύει:ισχύει:

CB

Ak mm

m+

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 15

ffss

mgmg

a NN

ΚΙΝΗΣΗΚΙΝΗΣΗ ΜΕ  ΤΡΙΒΗΜΕ  ΤΡΙΒΗ

Το όχημα επιταχύνεται έτσι ώστε το σώμα μάζας mm να καταφέρνει λόγω της τριβής να ισορροπεί στην κατακόρυφη επιφάνεια του οχήματος. Ποια η σχέση της οριακής (ελάχιστης) επιτάχυνσης aaμε τον συντελεστή στατικής τριβής στατικής τριβής μμss;

Από την ισορροπία του σώματος έχουμε:

maN0fmg s

=

=−

Κατά συνέπεια:

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=⇒

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=⇒

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=Ν⇒

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧

=

=

mgNga

mgNmgma

maNmg

maNmgf ssss μμμ

s

gaμ

=

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 16

ΟΠΙΣΘΕΛΚΟΥΣΑΟΠΙΣΘΕΛΚΟΥΣΑ ΔΥΝΑΜΗΔΥΝΑΜΗ

ΌτανΌταν ένα σώμα κινείται μέσα σ’ ένα ρευστό υφίσταται μια δύναμη ένα σώμα κινείται μέσα σ’ ένα ρευστό υφίσταται μια δύναμη DD που που αντιστέκεται στην κίνησή του. Η οπισθέλκουσα αυτή δύναμη εξαρτάταντιστέκεται στην κίνησή του. Η οπισθέλκουσα αυτή δύναμη εξαρτάται από αι από την σχετική ταχύτητα του σώματος στο ρευστό.την σχετική ταχύτητα του σώματος στο ρευστό.

2AvC21D ρ=

•• DD : : Το μέτρο της οπισθέλκουσας δύναμηςΤο μέτρο της οπισθέλκουσας δύναμης•• AA : : Η ενεργός επιφάνεια διατομής του σώματος, η οποία είναι κάθετη σΗ ενεργός επιφάνεια διατομής του σώματος, η οποία είναι κάθετη στο το διάνυσμα της ταχύτηταςδιάνυσμα της ταχύτητας•• ρ ρ : Η πυκνότητας του ρευστού: Η πυκνότητας του ρευστού•• CC : : Ο συντελεστής οπισθέλκουσας δύναμης (τυπικές τιμές 0.40Ο συντελεστής οπισθέλκουσας δύναμης (τυπικές τιμές 0.40‐‐1.00)1.00)

ΣημείωσηΣημείωση: Ο συντελεστής : Ο συντελεστής C C είναι καθαρός αριθμός.είναι καθαρός αριθμός.

Nsmkg

smm

mkg]v][A][[]AvC

21[ 22

22

322 ==⋅⋅== ρρ

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 17

ΟΡΙΑΚΗΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΤΑΧΥΤΗΤΑ

ΚατάΚατά την ελεύθερη πτώση σώματος σε βαρυτικό πεδίο αναπτύσσεται, λόγωτην ελεύθερη πτώση σώματος σε βαρυτικό πεδίο αναπτύσσεται, λόγωτης οπισθέλκουσας δύναμης από τον αέρα, μια δυναμική ισορροπία κτης οπισθέλκουσας δύναμης από τον αέρα, μια δυναμική ισορροπία κατά την ατά την οποία η αντίσταση του αέρα εξουδετερώνει τη δύναμη βαρύτητας.οποία η αντίσταση του αέρα εξουδετερώνει τη δύναμη βαρύτητας.

ΌτανΌταν D=mgD=mg,, τότε το σώμα πέφτει με σταθερή ταχύτητα, τότε το σώμα πέφτει με σταθερή ταχύτητα, η οποία καλείται η οποία καλείται οριακή ταχύτηταοριακή ταχύτητα..

ACmg2v0amgDρορ =⇒=⇒=

mgmg

vv00=0=0

mgmg

vv11<<vvορορ

DD

mgmg

vv22<<vvορορ

DD

mgmg

vv==vvορορ

DD

mamgD =−

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 18

ΟΡΙΑΚΗΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΤΑΧΥΤΗΤΑ

ACmg2v0

dtdvmgD

ρορ =⇒=⇒=

dtdvmmgAvC

21mamgD 2 =−⇒=− ρ

v(tv(t))

tt

vvορορ

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 19

ΟΡΙΑΚΗΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΤΑΧΥΤΗΤΑΣταγόνα βροχής με ακτίνα R=1.5 mm πέφτει από ένα σύννεφο που βρίσκεται σε ύψος h=1200 m πάνω από το έδαφος. Ο συντελεστής οπισθέλκουσας δύναμης C για την σταγόνα είναι 0.60. Υποθέστε ότι η σταγόνα παραμένει σφαιρική καθ’ όλη τη διάρκεια της πτώσης της.(α) Πόση είναι η οριακή ταχύτητα της σταγόνας;(β) Πόση θα ήταν η ταχύτητα της σταγόνας στο έδαφος εάν δεν υπήρχε η οπισθέλκουσα δύναμη;

Δίνονται: πυκνότητα νερού ρw=1000 kg/m3 , πυκνότητα αέρα ρa=1.2 kg/m3

h/km27s/m37.7C3

gR8RC

gR342

ACmg2v w

2

w3

≈====αα

ορ ρρ

πρ

ρπ

ρ

(α) Η οριακή ταχύτητα υπολογίζεται:

(β) Χωρίς την οπισθέλκουσα δύναμη, η σταγόνα από ύψος h στο βαρυτικό πεδίο (g)  θα αποκτήσει τελική ταχύτητα:

h/km552s/m4.153gh2v ≈==

ΣκεφτείτεΣκεφτείτε πόσο καταστροφική είναι μια τέτοια ταχύτητα!πόσο καταστροφική είναι μια τέτοια ταχύτητα!

Stathis STILIARIS, UoA, 2014-2015 20