Δικαι/0ατα!και! Μεταν)στευση!–!Παλινν8στηση! …7" " " " " " " "!...

156
1 Μαρα Βλαχδη Δικαιατα και Μετανστευση – Παλιννστηση στην Ευρωπαϊκ νωση ΗΡΟΔΟΤΟΣ

Transcript of Δικαι/0ατα!και! Μεταν)στευση!–!Παλινν8στηση! …7" " " " " " " "!...

  • 1  

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    Μαρίία  Βλαχάάδη                

    Δικαιώώµματα  και  Μετανάάστευση  –  Παλιννόόστηση  

    στην  Ευρωπαϊκήή  ΈΈνωση              

    ΗΡΟΔΟΤΟΣ  

  • 2  

     

     

     

     

     

     

     

     

  • 3  

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    Μαρίία  Βλαχάάδη                

    Δικαιώώµματα  και  Μετανάάστευση  –  Παλιννόόστηση  

    στην  Ευρωπαϊκήή  ΈΈνωση              

    Αθήήνα  2010  

  • 4  

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    «Δικαιώώµματα  και  Μετανάάστευση  –  Παλιννόόστηση  στην  

    Ευρωπαϊκήή  ΈΈνωση  »  

     

    Α’  ΈΈκδοση,  Αθήήνα,  2010  

     

    ISBN  978-‐‑960-‐‑8256-‐‑74-‐‑3  

     

    ©  2010  Μαρίία  Βλαχάάδη  –  All  rights  reserved  

     

    Εκδόόσεις  Ηρόόδοτος  –  Δηµμήήτριος  Κ.  Σταµμούύλης  

    Οµμήήρου  34  

    GR  10672  

    Tηλ.  21.03.62.63.48  

    Email:  [email protected]  

    Web  site:  www.  herodotos.net    

     

     

  • 5  

     

     

     

     

     

     

     

     

    Περιεχόόµμενα  

    Πρόόλογος  ...................................................................................................  7  Ορισµμοίί    .....................................................................................................  9    ΚΕΦΑΛΑΙΟ  1  Παράάγοντες  που  προκαλούύν  τη  µμετανάάστευση  1.1.Αποτελέέσµματα  της  µμετανάάστευσης  ..............................................  25  

    1.1.1.Επιπτώώσεις  στη  χώώρα  αποστολήής  .......................................  26  1.1.2.Επιπτώώσεις  στη  χώώρα  υποδοχήής  ..........................................  28  

    1.2.Η  µμετανάάστευση  προς  την  Ελλάάδα  ..............................................................................  33  1.3.Το  προφίίλ  των  µμεταναστώών  ...........................................................................................  34  1.4.Συνθήήκες  που  αντιµμετωπίίζουν  οι  µμετανάάστες  στις  χώώρες  

    υποδοχήής    ..........................................................................................................................  37  1.5.Αίίτια  εισόόδου  µμεταναστώών  στην  Ελλάάδα  ...................................................................  41  1.6.Αποτελέέσµματα   της   µμεταναστευτικήής   κίίνησης   προς   την  

    Ελλάάδα  ..............................................................................................................................  47  1.7.Επιπτώώσεις   της   µμετανάάστευσης   για   τους   ίίδιους   τους  

    µμετανάάστες  .......................................................................................................................  50    ΚΕΦΑΛΑΙΟ  2  Παλιννόόστηση    2.1.Λόόγοι  που  οδηγούύν  σε  παλιννόόστηση    ........................................................................  57  2.2.Παράάγοντες   προσέέλκυσης   παλιννοστούύντων   στην  

    Ελλάάδα  ..............................................................................................................................  58  2.3.Χαρακτηριστικάά  των  παλιννοστούύντων    ....................................................................  65  2.4.Προβλήήµματα  που  αντιµμετωπίίζουν  οι  παλιννοστούύντες  .........................................  71  2.5.Επιπτώώσεις-‐‑πλεονεκτήήµματα   παλιννόόστησης   στις   χώώρες  

    επιστροφήής-‐‑προέέλευσης    ..............................................................................................  80    

    ΚΕΦΑΛΑΙΟ  3  Μετανάάστευση  και  εγκληµματικόότητα  3.1.Το   φαινόόµμενο   της   εγκληµματικόότητας-‐‑ερµμηνείίες   της  

    εγκληµματικήής  συµμπεριφοράάς  .......................................................................................  83  3.2.Βιολογικήή  ερµμηνείία  της  εγκληµματικόότητας  ...............................................................  84  

  • 6  

     

     

     

     

     

     

     

    3.3.Ψυχολογικήή  ερµμηνείία  της  εγκληµματικόότητας  ..........................................................  85  3.4.Κοινωνιολογικέές  ερµμηνείίες  της  εγκληµματικόότητας  .................................................  86  3.5.Η  εγκληµματικόότητα  των  µμεταναστώών  στην  Ελλάάδα  ...............................................  88  3.6.Η  εγκληµματοποίίηση  των  µμεταναστώών  ........................................................................  89  3.7.Η  συµμµμετοχήή  των  µμεταναστώών  στην  εγκληµματικόότητα  .........................................  92  3.8.   Παράάγοντες   που   αυξάάνουν   την   εγκληµματικόότητα   των  

    µμεταναστώών  .....................................................................................................................  94  3.9.Κρατούύµμενοι  αλλοδαποίί  .................................................................................................  97  

    3.9.1.Συνθήήκες  κράάτησης  αλλοδαπώών  ......................................................................................................  97  3.9.2.Μετανάάστες  και  Φυλακέές  ...................................................................................................................  98  3.9.3.Η  πρόόληψη  της  εγκληµματικόότητας  των  µμεταναστώών  ..................................................................  99  3.9.4.  Η  πρόόληψη  της  εγκληµματικόότητας  µμέέσω  πολιτικήής  ...................................................................  100  3.9.5.   Η   πρόόληψη   της   εγκληµματικόότητας   µμέέσω   της  

    εργασίίας  ...................................................................................................................................................  101    ΚΕΦΑΛΑΙΟ  4  Η  Μεταναστευτικήή   Νοµμοθεσίία   και   Πολιτικήή   σε   Ευρώώπη  και  Ελλάάδα  4.1.Στοιχείία  διεθνούύς  µμεταναστευτικούύ  δικαίίου  .............................................................  103  4.2.Δίίκαιο  ανθρωπίίνων  δικαιωµμάάτων  ................................................................................  104  4.3.Είίσοδος  και  παραµμονήή  .....................................................................................................  104  4.4.Επαναπροώώθηση  αλλοδαπούύ  ........................................................................................  107  4.5.Δικαιώώµματα  και  ελευθερίίες  αλλοδαπούύ  .....................................................................  108  4.6.Το  νοµμικόό  καθεστώώς  στην  Ευρώώπη  ...............................................................................  111  4.7.Διεθνείίς  συµμβάάσεις-‐‑προστασίία  των  αλλοδαπώών  .....................................................  113  4.8.Διακυβερνητικέές  οµμάάδες  και  επιτροπέές  ......................................................................  115  4.9.Το  νοµμικόό  καθεστώώς  στην  Ελλάάδα  ...............................................................................  119  4.10.Πρώώτο  πρόόγραµμµμα  νοµμιµμοποίίησης  αλλοδαπώών  .....................................................  121  4.11.Δεύύτερο  πρόόγραµμµμα  νοµμιµμοποίίησης  αλλοδαπώών  ..................................................  126  4.12.Τα  κοινωνικάά  δικαιώώµματα  των  παράάνοµμων  αλλοδαπώών  ......................................  130    ΚΕΦΑΛΑΙΟ  5  Συµμπεράάσµματα  .......................................................................................  135  Προτάάσεις    .................................................................................................  141  Βιβλιογραφίία  ............................................................................................  145  

  • 7  

     

     

     

     

     

     

     

     

    Πρόόλογος  

    Η   θέέση   της   Ευρωπαϊκήής   ΈΈνωσης   καθώώς   και   της  Ελλάάδας,   ως   κράάτος   -‐‑µμέέλος,   είίναι   σηµμαντικήή   στα   νέέα  δεδοµμέένα   του   φαινοµμέένου   της   µμετανάάστευσης.   Με   την  Ευρωπαϊκήή   ενοποίίηση   διευκολύύνεται   η   ευρωπαϊκήή  µμετανάάστευση.   Λόόγω   της   κατάάρρευσης   όόµμως   των  καθεστώώτων   της   Ανατολικήής   Ευρώώπης   και   µμε   τη  δύύσκολη   πολιτικήή   και   οικονοµμικήή   κατάάσταση   που  επικρατείί   στην   Ασίία   και   Αφρικήή   αρχίίζει   έένα   νέέο   κύύµμα  µμετανάάστευσης  προς  την  Ευρωπαϊκήή  κοινόότητα.  

    Η   µμετανάάστευση   αυτήή   γίίνεται   κάάτω   απόό  διαφορετικούύς   όόρους,   οι   οποίίοι   διαµμορφώώνουν   µμια   νέέα  πραγµματικόότητα:   ΈΈτσι   οι   χώώρες   εξαγωγήής   εργατικούύ  δυναµμικούύ   (χώώρες   αποστολήής)   µμετατρέέπονται   σε   χώώρες  εισαγωγήής   εργατικήής   δύύναµμης   (χώώρες   υποδοχήής),   όόπως  στην  προκειµμέένη  περίίπτωση  την  Ελλάάδα.  

    Η   αλλαγήή   αυτήή   βρίίσκει   απροετοίίµμαστο   το   ελληνικόό  κράάτος   σε   ζητήήµματα   µμεταναστευτικήής   πολιτικήής   σε  τέέτοιο   βαθµμόό   που   να   µμην   υφίίστανται   οι   βασικέές   δοµμέές  υποδοχήής   ενόός   µμεγάάλου   ρεύύµματος   µμετανάάστευσης·∙   το  οποίίο   ξεκινάά   απόό   τη   δεκαετίία   του   'ʹ90   και   συνεχίίζεται  µμέέχρι  και  σήήµμερα  µμε  µμειωµμέένη  έένταση.  

    H   εργασίία   αυτήή   είίναι   µμια   βιβλιογραφικήή   µμελέέτη   µμε  σκοπόό   την   προσέέγγιση   του   ζητήήµματος   της  µμετανάάστευσης  προς  την  Ελλάάδα.  

    Για   τον   λόόγο   όότι   το   φαινόόµμενο   της   µμετανάάστευσης  αποτελείί   έένα   ευρύύ   πεδίίο   µμελέέτης   και   συζητήήσεων,  θεωρήήσαµμε   σκόόπιµμο   να   επικεντρώώσουµμε   αυτήή   την  εργασίία  σε  ορισµμέένες  παραµμέέτρους  της  που  κρίίναµμε  όότι  παρουσιάάζουν  αυξηµμέένο  ενδιαφέέρον.  

    Σκοπόός   της   παρούύσας   εργασίίας   είίναι   η   προσπάάθεια  µμιας   γενικήής   θεωρητικήής   προσέέγγισης   του   φαινοµμέένου  της   µμετανάάστευσης,   όόπως   αυτόό   παρατηρείίται   στην  Ελλάάδα,   εστιάάζοντας   κυρίίως   σε   κάάποιες   σηµμαντικέές  πτυχέές  που  καθορίίζουν   τη  συµμπεριφοράά  του   ελληνικούύ  

  • 8  

     

     

     

     

     

     

     

    κράάτους   και   της   ελληνικήής   νοµμοθεσίίας   απέέναντι   στο  φαινόόµμενο  αυτό.  

    Πιο  συγκεκριµμέένα,  στόόχος  µμας  είίναι  η  κατανόόηση  σε  πρώώτο   επίίπεδο   του   φαινοµμέένου   της   µμετανάάστευσης  καθώώς   και   οι   απαντήήσεις   σε   κάάποια   ερωτηµματικάά   που  έέχουν  δηµμιουργηθείί  µμε  την  εισροήή  µμεγάάλου  πληθυσµμούύ  αλλοδαπώών  που  σχετίίζονται  κυρίίως  µμε  τον  βαθµμόό  που  οι  µμετανάάστες   ευθύύνονται   για   την   αύύξηση   της  εγκληµματικόότητας  στη  χώώρα  µμας  .  

    Επιπλέέον   στόόχος   µμας,   είίναι   να   εξετάάσουµμε   τη  λειτουργίία   του   ελληνικούύ   νοµμοθετικούύ   πλαισίίου  αναφορικάά  µμε   τους  µμετανάάστες  θέέλοντας  µμε  αυτόόν   τον  τρόόπο  να  αναδείίξουµμε  την  νοµμικήή  κατάάσταση.  την  οποίία  βρίίσκονται   σήήµμερα   οι   µμετανάάστες   στην   Ελλάάδα.  Θεωρούύµμε   όότι   αυτόό   είίναι   η   αρχήή   οποιασδήήποτε  κοινωνικήής  µμελέέτης  για  τους  µμετανάάστες  διόότι  ορίίζει  και  τον   τρόόπο  µμε   τον   οποίίο   οι   τελευταίίοι   δρουν  στην  χώώρα  την  οποίία  µμεταναστεύύουν..  

    Για   την   επίίτευξη   των   παραπάάνω   συγκεντρώώθηκε  θεωρητικόό  υλικόό  επεξεργασµμέένο  µμε  βάάση  τις  απαιτήήσεις  του  θέέµματος,  καθώώς  επίίσης  και  στατιστικάά  στοιχείία  απόό  έέρευνες   οι   οποίίες   έέχουν   διεκπεραιωθείί   κυρίίως   στην  Ελλάάδα  αλλάά  και  σε  άάλλες  Ευρωπαϊκέές  χώώρες.  

     

  • 9  

     

     

     

     

     

     

     

     Ορισµμοίί    Πολλοίί   επιστήήµμονες   έέχουν   δώώσει   κατάά   καιρούύς  

    διαφορετικούύς   ορισµμούύς   του   φαινοµμέένου   της  µμετανάάστευσης.  

    Σύύµμφωνα  µμε  τον  Τσαούύση  (1991),  µμετανάάστευση  είίναι  η   µμόόνιµμη   ήή   προσωρινήή   µμεταβολήή   του   τόόπου  εγκατάάστασης   ενόός   ατόόµμου,   µμιας   οµμάάδας   ήή   ενόός  κοινωνικούύ  συνόόλου.  Ως  συνεχήή  ροήή  προσώώπων  απόό  και  προς  µμίία  περιοχήή  η  µμετανάάστευση  είίναι  µμίία  απόό  τις  τρεις  βασικέές  δηµμογραφικέές  διαδικασίίες.  (Τσαούύσης,  1991:  238)  

    Κατάά   τον   διάάσηµμο   Γάάλλο   Sanvy,   µμετανάάστευση  σηµμαίίνει   κάάθε   µμετακίίνηση   µμεγάάλου   αριθµμούύ   ατόόµμων,  εκτόός   βέέβαια   των   στρατιωτικώών   µμονάάδων,   ανεξάάρτητα  απόό  τους  λόόγους  και  τα  κίίνητρα  που  την  προκάάλεσαν.  

    O   κοινωνιολόόγος   Eisenstadt   ορίίζει   τη   µμετανάάστευση  ως   φυσικήή   µμετάάβαση   ενόός   ατόόµμου   ήή   µμιας   οµμάάδας   απόό  µμίία   κοινωνίία   σε   µμίία   άάλλη.   H   µμετάάβαση   αυτήή   συνήήθως  συνεπάάγεται   την   εγκατάάλειψη   ενόός   κοινωνικούύ  περιβάάλλοντος   και   την   εγκατάάσταση   σε   έένα  διαφορετικόό.  

    Οικονοµμικόό   ορισµμόό   της   µμετανάάστευσης   δίίνει   ο  οικονοµμολόόγος   Bohning   λέέγοντας   όότι   ήή   µμετανάάστευση  συνεπάάγεται   µμετακίίνηση   του   συντελεστήή   παραγωγήής  εργασίίας   απόό   την   περιοχήή   αναχώώρησης   στην   περιοχήή  αύύξησης.  

    Ο   Καβουριάάδης   επηρεαζόόµμενος   απόό   τη   µμαρξιστικήή  σκέέψη,   ορίίζει   ως   µμετανάάστευση   τη   µμετακίίνηση   του  προλεταριάάτου   απόό   τη   µμια   περιοχήή   σε   µμια   άάλλη,   µμε  σκοπόό  τη  διάάθεση  του  µμόόνου  εµμπορεύύµματος  που  κατέέχει,  της  εργατικήής  δύύναµμης  

    Οι  κοινωνιολόόγοι  Castles  και  Kosack  αναφέέρουν  όότι  ο  όόρος   µμετανάάστευση   σηµμαίίνει   κυρίίως   µμεταφοράά   ενόός  πολύύτιµμου   οικονοµμικούύ   µμέέσου,   της   ανθρώώπινης  εργατικήής   δύύναµμης   απόό   τις   φτωχιέές   στις   πλούύσιες  χώώρες.  (Πουλοπούύλου  ΉΉρα  ΄Εµμκε,  1986:  20)  

    H  Εθνικήή  Στατιστικήή  Υπηρεσίία  της  Ελλάάδας  ορίίζει  ως  µμετανάάστευση   κάάθε   µμετακίίνηση   µμιας   ορισµμέένης  

  • 10  

     

     

     

     

     

     

     

    διάάρκειας  στο  εξωτερικόό,  εκτόός  βέέβαια  των  τουριστικώών  ταξιδιώών,  και  κάάνει  τη  διάάκριση  ανάάµμεσα  σε  µμονίίµμως  και  προσωρινώώς   µμεταναστεύύοντες.   Μόόνιµμοι   µμετανάάστες  χαρακτηρίίζονται  εκείίνοι,  που  ενώώ  έέχουν  µμόόνιµμη  διανοµμήή  στην   Ελλάάδα,   µμεταβαίίνουν   για   να   εγκατασταθούύν   στο  εξωτερικόό   για   χρονικόό   διάάστηµμα   τουλάάχιστον   ενόός  έέτους.  Οι  προσωρινοίί  µμετανάάστες  έέχουν  µμόόνιµμη  διαµμονήή  στην  Ελλάάδα  και  µμεταβαίίνουν  στο  εξωτερικόό  είίτε  για  να  εργασθούύν,   είίτε   ως   ναυτικοίί   και   για   χρονικόό   διάάστηµμα  µμικρόότερο  του  έέτους.  

    Σύύµμφωνα   µμε   την   Αγγελικήή   Κοιλιάάρη   (1997),   «µμε   τον  όόρο   µμετανάάστευση   δεν   εννοούύµμε   µμόόνο   την   αλλαγήή   του  τόόπου   κατοικίίας   και   εργασίίας   αλλάά   µμίία   πολυσύύνθετη  διαδικασίία   η   οποίία   συνδέέεται   µμε   παραµμέέτρους   που  επηρεάάζουν:  • τα   ίίδια   τα   άάτοµμα,   τους  

    προσανατολισµμούύς   τους,   τον   τρόόπο   συµμπεριφοράάς  τους  και  τον  κοινωνικόό  τους  περίίγυρο,  

    • τις  οµμάάδες,  στις  οποίίες  ανήήκαν  ήή   ανήήκουν   ήή   αισθάάνονται   όότι   ανήήκουν   οι  µμετακινούύµμενοι   και   τις   οµμάάδες   τις   οποίίες  συναντούύν  και  µμε   τις   οποίίες  θα  συναλλαγούύν  στη  χώώρα  υποδοχήής,  

    • την  κοινωνίία  υποδοχήής,  •  τις  κοινωνικέές  και  οικονοµμικέές  δοµμέές  της  κοινωνίίας  

    προέέλευσης.  (Κοιλιάάρη,  1997:8-‐‑9)    Συχνάά,  ταυτίίζονται  οι  πρόόσφυγες  µμε  τους  µμετανάάστες,  

    ωστόόσο,   πρόόκειται   για   δύύο   διαφορετικέές   έέννοιες.   Ως  µμετανάάστης   (νόόµμιµμος   ήή   µμη),   νοείίται   το   άάτοµμο   το   οποίίο  εγκαταλείίπει  εθελοντικάά  τη  χώώρα  του  για  οικονοµμικούύς  λόόγους,   προς   αναζήήτηση   καλύύτερων   συνθηκώών  διαβίίωσης.  (Παπαθανασοπούύλου  ΈΈλενα,  2123/09/2001)    Αντίίθετα,   η   Σύύµμβαση   της   Γενεύύης   της   28ης   Ιουλίίου  

    1951,   για   το   καθεστώώς   των   προσφύύγων,   το   οποίίο  συµμπληρώώθηκε   απόό   το   Πρωτόόκολλο   της   Νέέας   Υόόρκης  της   31ης   Ιανουαρίίου   1967,   κείίµμενα   που   έέχουν   κυρωθείί  

  • 11  

     

     

     

     

     

     

     

    και  απόό  την  Ελλάάδα,  ορίίζει  όότι  πρόόσφυγας  είίναι  «...κάάθε  πρόόσωπο,   το   οποίίο   έέχει   δικαιολογηµμέένο   φόόβο   διωγµμούύ  λόόγω   φυλήής,   θρησκείίας,   εθνικόότητας,   πολιτικώών  πεποιθήήσεων   ήή   συµμµμετοχήής   σε   ορισµμέένη   κοινωνικήή  οµμάάδα,   βρίίσκεται   έέξω   απόό   τη   χώώρα   της   υπηκοόότητάάς  του,   και   δεν   µμπορείί,   ήή   εξαιτίίας   αυτούύ   του   φόόβου,   δεν  θέέλει  να  προσφύύγει  στην  προστασίία  της  χώώρας  αυτήής».  

    Ο   µμετανάάστης,   λοιπόόν,   διαφέέρει   απόό   τον   πρόόσφυγα  στο  όότι  αυτόός  εγκαταλείίπει  τη  χώώρα  του  για  άάλλους  απόό  τους   παραπάάνω   λόόγους,   (όόταν   την   εγκαταλείίπει   για  οικονοµμικούύς   λόόγους   ονοµμάάζεται   οικονοµμικόός  µμετανάάστης)   και   σε   κάάθε   περίίπτωση   εγκαταλείίπει  οικειοθελώώς  τη  χώώρα  του  και  πάάντα  έέχει  την  επιλογήή  της  επιστροφήής,   οποιαδήήποτε   στιγµμήή,   αφούύ   συνεχίίζει   ν'ʹ  απολαµμβάάνει   της   προστασίίας   της   χώώρας   του.  (Βγενόόπουλος,  1998:  103)  

       

  • 12  

     

     

     

     

     

     

     

     Η  Μετανάάστευση  και  ο  Διεθνήής  ρόόλος  της  Ευρωπαϊκήής  

    ΈΈνωσης  Καθώώς   όόλο   και   περισσόότεροι   άάνθρωποι   έέρχονται   στην  

    Ευρώώπη   απόό   το   εξωτερικόό,   είίτε   για   να   αναζητήήσουν   έένα  καλύύτερο  µμέέλλον,  είίτε  για  να  ξεφύύγουν  απόό  τον  πόόλεµμο,  την  καταδίίωξη   και   τις   φυσικέές   καταστροφέές,   η   µμετανάάστευση  αποτελείί   πλέέον   κορυφαίίο   ζήήτηµμα   στην   πολιτικήή   ατζέέντα  των  περισσόότερων  κρατώών  µμελώών  της  Ευρωπαϊκήής  ΈΈνωσης.  

    Τα   φορτωµμέένα   πλοιάάρια   των   παράάνοµμων   µμεταναστώών  που  φθάάνουν   στις   όόχθες   της   Ισπανίίας,   της   Ιταλίίας   και   της  Ελλάάδας  κατάά  τη  διάάρκεια  του  καλοκαιριούύ,  αποτελούύν  µμια  ανάάγλυφη   εικόόνα   της   κλίίµμακας   του   προβλήήµματος   και   των  προκλήήσεων  που  αυτόό  επιφέέρει  στα  κράάτη  µμέέλη  της  ΈΈνωσης.  

    Αυτήή  η  κατάάσταση  εγείίρει  άάµμεσα  δύύο  βασικάά  ερωτήήµματα:  • Πώώς   µμπορείί   η   Ευρωπαϊκήή   ΈΈνωση  

    να   εµμποδίίσει   τους   ανθρώώπους   να   περνούύν   παράάνοµμα  απόό   τα   σύύνοράά   της   και   στη   συνέέχεια   να   µμέένουν  ασύύλληπτοι   εκµμεταλλευόόµμενοι   την   έέλλειψη  διασυνοριακώών  ελέέγχων  µμεταξύύ  των  χωρώών  µμελώών  της  Ε.Ε.;  

    • Τι   µμπορείί   να   κάάνει   η   Ευρωπαϊκήή  ΈΈνωση   για   να   βοηθήήσει   τις   χώώρες   προέέλευσης   των  µμεταναστώών   να   συγκρατήήσουν   τους   πολίίτες   τους   στις  χώώρες  τους;  

     H   γήήρανση   του   πληθυσµμούύ   της   Ευρώώπης   έέχει   επίίσης  

    προκαλέέσει   έέντονη   συζήήτηση   για   το   πώώς   θα   πρέέπει   να  χειριστείί   η   ΈΈνωση   τη   νόόµμιµμη   µμετανάάστευση:   πώώς   δηλαδήή  µμπορούύν  τα  κράάτη  µμέέλη  να  προσελκύύσουν  τους  ανθρώώπους  που   χρειάάζονται   για   να   καλύύψουν   τα   κενάά   του   εργατικούύ  δυναµμικούύ   τους,   χωρίίς   να   ανοίίγουν   την   πόόρτα   στην  ανεξέέλεγκτη  ροήή  των  µμεταναστώών,  οι  οποίίοι  θα  µμπορούύσαν  να  γίίνουν  βάάρος  για  το  κάάθε  κράάτος-‐‑µμέέλος;  

    Τελικάά,   τίίθεται   η   εξήής   ερώώτηση:   «ποιος   θα   κάάνει   τι»:   σε  ποιο   βαθµμόό   η   µμεταναστευτικήή   πολιτικήή   πρέέπει   να  παραµμείίνει  ζήήτηµμα  των  κρατώών  µμελώών  της  Ε.Ε.  και  σε  ποιο  

  • 13  

     

     

     

     

     

     

     

    βαθµμόό  πρέέπει  να  αντιµμετωπισθείί  απόό  την  Ε.Ε.  ήή  απόό  κάάποιο  παγκόόσµμιο  φορέέα  στον  µμεταβαλλόόµμενο  κόόσµμο  που  ζούύµμε;        Η  Ευρωπαϊκήή  προσέέγγιση  Περίίπου   τα   2/3   των   µμεταναστώών   παγκοσµμίίως  

    προέέρχονται  απόό  τις  λιγόότερο  αναπτυγµμέένες  χώώρες,  µμε  τους  µμισούύς   απόό   αυτούύς   να   µμεταναστεύύουν   σε   αναπτυγµμέένες  χώώρες.   Καθώώς   ο   αριθµμόός   των   µμεταναστώών   αυξάάνεται,   οι  ευρωπαϊκέές   κυβερνήήσεις   εργάάζονται   για   την   εφαρµμογήή  κοινώών  λύύσεων  στις  προκλήήσεις  που  προκύύπτουν.  

    Το   1999,   οι   Ευρωπαίίοι   ηγέέτες   συµμφώώνησαν   να  δηµμιουργήήσουν   αυτόό   που   οι   ίίδιοι   περιέέγραψαν   ως   περιοχήή  «Ελευθερίίας,   Ασφάάλειας   και   Δικαιοσύύνης»,   προσδίίδοντας  έέτσι   νέέες   εξουσίίες   στην   Ε.Ε.   σε   µμια   σειράά   πολιτικώών  συµμπεριλαµμβανοµμέένης   της   µμετανάάστευσης,   του   πολιτικούύ  ασύύλου  και  των  συνοριακώών  ελέέγχων  (τρίία  µμέέλη  κράάτη  της  Ευρωπαϊκήής  ΈΈνωσης,  το  Ηνωµμέένο  Βασίίλειο,  η  Ιρλανδίία  και  η  Δανίία,   διατήήρησαν   το   δικαίίωµμα   του   «επιλέέγω   να   µμη  συµμµμετέέχω   σε   καµμίία   νοµμοθεσίία»   σχετικάά   µμε   τα   θέέµματα  αυτάά).    Μετανάάστευση  Σχεδόόν   το   4%   του   Ευρωπαϊκούύ   πληθυσµμούύ   είίναι  

    µμετανάάστες  προερχόόµμενοι  απόό  χώώρες  εκτόός  της  Ευρωπαϊκήής  ΈΈνωσης.   Οι   νόόµμιµμοι   µμετανάάστες   µμετακινούύνται   στην  Ευρωπαϊκήή   ΈΈνωση   για   ποικίίλους   λόόγους,  συµμπεριλαµμβανόόµμενης   της   εργασίίας,   των   σπουδώών,   της  επιθυµμίίας  να  συναντήήσουν  µμέέλη  της  οικογέένειας  τους  ήή  να  ζητήήσουν  προστασίία  των  ανθρώώπινων  δικαιωµμάάτων  τους.  

    Το   1999,   τα   µμέέλη   κράάτη   της   Ε.Ε.   συµμφώώνησαν   να  συντονίίσουν   τις   εθνικέές   πολιτικέές   τους   όόσον   αφοράά   στη  νόόµμιµμη   µμετανάάστευση   σε   ευρωπαϊκόό   επίίπεδο,   µμε   απώώτερο  στόόχο  τη  δηµμιουργίία  ενόός  µμόόνο  καθεστώώτος  για  όόλους  τους  µμετανάάστες  που  επιθυµμούύν  να  εισέέλθουν  στην  Ε.Ε.  

    Ο  ρόόλος  της  Ε.Ε.  είίναι  αυτήή  τη  στιγµμήή  περιορισµμέένος  στο  να   ορίίζει   τις   ελάάχιστες   προϋποθέέσεις.   Μεµμονωµμέένα   τα  

  • 14  

     

     

     

     

     

     

     

    κράάτη   της   Ε.Ε.   έέχουν   ακόόµμη   τον   πλήήρη   έέλεγχο   των  µμεταναστευτικώών   τους   πολιτικώών   σε   θέέµματα   που   αφορούύν  την   άάδεια   εργασίίας   και   παραµμονήής,   και   τους   αριθµμητικούύς  περιορισµμούύς  στους  εργαζόόµμενους  ανάά  κλάάδο  που  µμπορούύν  να  µμεταναστεύύσουν.  

    Η   απόόφαση   ορισµμέένων   ευρωπαϊκώών   κυβερνήήσεων   να  χορηγήήσουν   αµμνηστίία   σε   µμέέχρι   πρόότινος   παράάνοµμους  µμετανάάστες,   δίίνοντάάς   τους   έέτσι   το   νοµμικόό   δικαίίωµμα   να  ζουν   και   να   εργάάζονται   στις   χώώρες   που   τους  «φιλοξενούύν»,   έέχει   πυροδοτήήσει   ανησυχίίες   για   την  ικανόότητα   των   κρατώών   µμελώών   να   ελέέγξουν   τη   ροήή   των  µμεταναστώών.    Ως   απάάντηση   σε   αυτέές   τις   ανησυχίίες,   βρίίσκεται   υπόό  

    διαµμόόρφωση   έένα   κοινόό   πληροφοριακόό   σύύστηµμα,   το   οποίίο  απαιτείί  απόό  τις  ευρωπαϊκέές  κυβερνήήσεις  να  πληροφορήήσουν  την   Επιτροπήή   για   τις   όόποιες   αλλαγέές   στα   θέέµματα   της  µμετανάάστευσης   και   του   πολιτικούύ   ασύύλου   (όόπως   αµμνηστίία  στους   παράάνοµμους   µμετανάάστες),   οι   οποίίες   είίναι   πιθανόό   να  επιδρούύν  σε  άάλλα  κράάτη  µμέέλη  της  ΈΈνωσης.  

    Απόό  το  2004,  η  Ευρωπαϊκήή  Επιτροπήή  έέχει  την  ευθύύνη  για  τη   θέέσπιση   νοµμοθεσίίας   στον   τοµμέέα   αυτόό.   Νόόµμοι  σχετιζόόµμενοι  µμε  τη  νόόµμιµμη  µμετανάάστευση  είίναι  απαραίίτητο  να  συµμφωνηθούύν  οµμοφώώνως  στο  Συµμβούύλιο  Υπουργώών,  έέτσι  έένα   µμόόνο   κράάτος   µμέέλος   µμπορείί   να   ασκήήσει   βέέτο   σε  οποιαδήήποτε  πρόόταση.  ΌΌµμως  νόόµμοι  που  σχετίίζονται  µμε  την  παράάνοµμη   µμετανάάστευση   αποφασίίζονται   µμε   Πλειοψηφίία  απόό   το   Συµμβούύλιο   και   απόό   την   Ευρωπαϊκήή   Βουλήή,   η   οποίία  έέχει   την   ευθύύνη   να   παίίρνει   αποφάάσεις   στον   τοµμέέα   αυτόό.  Μέέχρι  τώώρα,  η  Ε.Ε.  έέχει  επικεντρωθείί  στη  δηµμιουργίία  κοινώών  ελαχίίστων   προϋποθέέσεων,   όόχι   στην   αντικατάάσταση   των  εθνικώών  συστηµμάάτων  µμετανάάστευσης.    ΆΆσυλο  Το  δικαίίωµμα  της  αναζήήτησης  ασύύλου  καθιερώώθηκε  µμέέσω  

    µμιας   διεθνούύς   συµμφωνίίας,   γνωστήής   ως   ‘Συνθήήκη   της  Γενεύύης’,  περισσόότερο  απόό  50  χρόόνια  πριν.  

  • 15  

     

     

     

     

     

     

     

    ΌΌσοι   αναζητούύν   άάσυλο   είίναι   µμετανάάστες   που   ψάάχνουν  προστασίία  απόό  ποινικέές  διώώξεις  στις  πατρίίδες  τους  εξαιτίίας  ενόός   µμεγάάλου   αριθµμούύ   πιθανώών   αιτιώών   στις   οποίίες  συµμπεριλαµμβάάνονται   ο   ρατσισµμόός,   η   θρησκείία   και   οι  πολιτικέές  πεποιθήήσεις.  Πρόόσφυγας  είίναι  κάάποιος  του  οποίίου  η   αίίτηση   για   άάσυλο   έέχει   γίίνει   αποδεκτήή   απόό   τη   χώώρα  υποδοχήής.   Το   2005,   τα   25   κράάτη   µμέέλη   της   Ε.Ε.   έέλαβαν   έένα  σύύνολο  237.840  αιτήήσεων  για  άάσυλο  (µμια  µμείίωση  της  τάάξεως  του  46%  απόό  το  2001).  

    Τα   κράάτη   µμέέλη   της   Ε.Ε.   έέχουν   συµμφωνήήσει   να  δηµμιουργήήσουν   έένα   Κοινόό   Ευρωπαϊκόό   Σύύστηµμα   Ασύύλου  µμέέχρι  το  2010,  µμε  σκοπόό  την  υλοποίίηση  ενόός  ενιαίίου  συνόόλου  κανόόνων   για   τη   λήήψη   αποφάάσεων   για   όόλες   τις   αιτήήσεις  παροχήής   ασύύλου.   Οι   κυβερνήήσεις   διαχειρίίζονται   τα   δικάά  τους  συστήήµματα  ασύύλου  σε   εθνικόό   επίίπεδο.  Πάάντως,   η  Ε.Ε.  έέχει   θέέσει   τις   ελάάχιστες   προϋποθέέσεις   σε   έένα   αριθµμόό  τοµμέέων.   Οι   αποφάάσεις   στον   τοµμέέα   αυτόό   λαµμβάάνονται   απόό  κοινούύ   απόό   το   Συµμβούύλιο   Υπουργώών   και   την   Ευρωπαϊκήή  Βουλήή.  

    Μια   διακρατικήή   συµμφωνίία   γνωστήή   ως   ‘Συνθήήκη   του  Δουβλίίνου’  έέθεσε  κανόόνες  για  να  αποφασιστείί  ποιο  κράάτος  µμέέλος   θα   µμπορούύσε   να   επεξεργαστείί   αυτέές   τις   αιτήήσεις,-‐‑τυπικάά   η   πρώώτη   χώώρα   στην   οποίία   εισήήλθε   το   άάτοµμο   προς  αναζήήτηση   ασύύλου.   Αυτήή   έέχει   ως   σκοπόό   να   εµμποδίίσει   την  «αγοράά  ασύύλου»  την  υποβολήή  δηλαδήή  πολλαπλώών  αιτήήσεων  για   άάσυλο.   Η   Συνθήήκη   υποστηρίίζεται   απόό   το   EURODAC,  έένα  σύύστηµμα  ταυτοποίίησης  όόλων  των  ατόόµμων  που  εισήήλθαν  απόό   τα   εξωτερικάά   σύύνορα   της   Ευρώώπης   προς   αναζήήτηση  ασύύλου.  

    Η  Ευρωπαϊκήή  Επιτροπήή  επίίσης  αναπτύύσσει  Περιφερειακάά  Προγράάµμµματα   Προστασίίας   για   να   βοηθήήσει   τους  µμετανάάστες,   οι   οποίίοι   αναγκάάστηκαν   να   µμετακινηθούύν  εξαιτίίας   διαµμαχώών   ήή   διωγµμώών.   ΈΈνα   Ευρωπαϊκόό   Ταµμείίο   για  τους  Πρόόσφυγες  παρέέχει  χρήήµματα  για  να  βοηθήήσει  τα  κράάτη  µμέέλη   να   βελτιώώσουν   τις   συνθήήκες   υποδοχήής   των   ατόόµμων  που   ζητούύν   άάσυλο,   µμέέτρα   για   την   έένταξη   των   προσφύύγων  και  βοήήθεια  για  εκείίνους  που  θέέλουν  να  επιστρέέψουν  στην  πατρίίδα  τους.  

  • 16  

     

     

     

     

     

     

     

    Κάάποια  κράάτη  µμέέλη  της  Ε.Ε.  απόό  τον  Νόότο  έέχουν  ζητήήσει  απόό   την   Ε.Ε.   να   αναπτύύξει   τρόόπους   πιο   οµμοιόόµμορφης  κατανοµμήής   του   οικονοµμικούύ   βάάρους   της   συρροήής   των  αιτούύντων   άάσυλο,   µμεταξύύ   των   µμελώών   της   Ε.Ε.,   όόµμως   η  πρόόοδος  στον  τοµμέέα  αυτόό  είίναι  περιορισµμέένη.            Συνοριακοίί  ΈΈλεγχοι  Το   δικαίίωµμα   των   πολιτώών   να   κινούύνται   ελεύύθερα   στην  

    Ε.Ε.   ήήταν   µμίία   απόό   τις   «θεµμελειώώδεις   ελευθερίίες»   που  προστατευόόταν  µμε  ευλάάβεια  απόό  την   ιδρυτικήή  Συνθήήκη  του  1957.   ΌΌµμως   οι   πολίίτες   υπόόκειντο   ακόόµμη   σε   συνοριακούύς  ελέέγχους   καθώώς   µμετακινούύνταν   µμεταξύύ   των   Ευρωπαϊκώών  χωρώών.  

    Το  1995  ετέέθη  σε  ισχύύ  η  Συνθήήκη  του  Σέένγκεν  (Schengen)  –  µμια  συµμφωνίία  υπογεγραµμµμέένη  απόό  τα  περισσόότερα  κράάτη  µμέέλη   της   Ε.Ε.   που   αποσκοπούύσε   στην   κατάάργηση   των  ελέέγχων  στα  κοινάά  σύύνοράά  τους.  Κάάποιες  Ευρωπαϊκέές  χώώρες  επέέλεξαν  να  παραµμείίνουν  εκτόός  συστήήµματος  και  εκείίνες  οι  οποίίες   µμπήήκαν   στην   ΈΈνωση   το   2004   και   το   2007   δεν   έέχουν  ακόόµμη  γίίνει  δεκτέές,  γεγονόός  που  σηµμαίίνει  όότι  ο  έέλεγχος  των  συνόόρων   ισχύύει   ακόόµμη   µμεταξύύ   αυτώών   των   χωρώών   και  εκείίνων  της  περιοχήής  του  Σέένγκεν).  

    Επίίσης,  ακόόµμα  και  οι  µμετανάάστες  οι  οποίίοι  έέχουν  λάάβει  το  νόόµμιµμο  δικαίίωµμα  να  ζουν  σε  έένα  κράάτος  µμέέλος  της  Ε.Ε.  δεν  µμπορούύν  απαραίίτητα  να  µμετακινούύνται  ελεύύθερα  µμέέσα  στην  ΈΈνωση.  

    Η   νοµμοθεσίία   που   καθορίίζει   την   κατάάσταση  µμακροπρόόθεσµμης   παραµμονήής   δίίνει   το   δικαίίωµμα   της  ελεύύθερης   µμετακίίνησης   σε   εκείίνους   που   είίναι   νόόµμιµμοι  κάάτοικοι   σε   έένα   κράάτος   µμέέλος   για   τουλάάχιστον   5   χρόόνια.  Πριν  απόό  αυτόό,  οι  µμετανάάστες  δεν  µμπορούύσαν  να  ζήήσουν  ήή  να  δουλέέψουν  σε  άάλλη  Ευρωπαϊκήή  χώώρα  χωρίίς  ειδικήή  άάδεια  απόό  το  ευρωπαϊκόό  κράάτος  που  αφορούύσε.   (Για  παράάδειγµμα,  εκείίνοι   οι   µμετανάάστες   που   έέτυχαν   αµμνηστίίας   σε  

  • 17  

     

     

     

     

     

     

     

    συγκεκριµμέένο   Ευρωπαϊκόό   κράάτος   δεν   έέχουν   ελεύύθερη  πρόόσβαση  σε  άάλλες  Ευρωπαϊκέές  χώώρες).  

    Η   κατάάργηση   των   συνοριακώών   ελέέγχων   µμεταξύύ   των  κρατώών   µμελώών   της   Συνθήήκης   του   Σέένγκεν   έέχει   επίίσης  συνοδευτείί   απόό   «αντισταθµμιστικάά   µμέέτρα»   για   να   την  ενδυνάάµμωση  των  εξωτερικώών  συνόόρων  της  Ε.Ε..  

    Ενώώ   τα   κράάτη   µμέέλη   ακόόµμη   αστυνοµμεύύουν   τα   δικάά   τους  σύύνορα,  µμε  τα  µμέέτρα  αυτάά  µμπορούύν  και  εφαρµμόόζουν  κοινούύς  κανόόνες:  • στις   διαδικασίίες   για   την   έέκδοση  

    βίίζας  • στους  διασυνοριακούύς  ελέέγχους  • στην  κατάάρτιση  κοινήής  λίίστας  των  

    χωρώών  εκείίνων  που  οι  πολίίτες  τους  ζητούύν  βίίζα  και  • στον   συντονισµμόό   της   επιτήήρησης  

    των  συνόόρων.    Η   Ε.Ε.   έέχει   αναπτύύξει   «µμέέτρα   υποστήήριξης»   όόπως   το  

    Σύύστηµμα   Πληροφόόρησης   Σέένγκεν   (SIS)   για   να   βοηθήήσει  στην  ανταλλαγήή  πληροφοριώών  µμεταξύύ  εθνικώών  συνοριακώών  αρχώών   και   να   χρηµματοδοτήήσει   προγράάµμµματα   εκπαίίδευσης  και  διοικητικήής  συνεργασίίας.  

    Τo   2005,   ιδρύύθηκε   µμια   αρχήή   διοίίκησης   των   συνόόρων,   το  Frontex,   για   να   συντονίίσει   τη   λειτουργικήή   συνεργασίία,   να  βοηθήήσει   στην   εκπαίίδευση   των   συνοριακώών   φυλάάκων,   να  προσφέέρει   αρωγήή   στα   κράάτη   µμέέλη   σε   θέέµματα   που  απαιτούύσαν  αυξηµμέένη  τεχνικήή  και  λειτουργικήή  υποστήήριξη,  και  να  αναπτύύξει  έέρευνα  και  ανάάλυση  κινδύύνου.    ΈΈνταξη  Τα  κράάτη  µμέέλη   της  Ε.Ε.   έέχουν   δώώσει  µμεγάάλη   έέµμφαση,   τα  

    τελευταίία   χρόόνια,   στην   έένταξη   των   µμεταναστώών   στις  κοινωνίίες   τους–αναγνωρίίζοντας   το   γεγονόός   πως   έέχουν   να  αντιµμετωπίίσουν   πολλέές   κοινέές   προκλήήσεις-‐‑τονίίζοντας  σταδιακάά   την   ανάάγκη   ενδυνάάµμωσης   της   συνεργασίίας  µμεταξύύ  των  χωρώών  της  Ε.Ε.  στις  πολιτικέές  έένταξης.  

    Το   2000,   υιοθετήήθηκε   απόό   την   Ε.Ε.   νοµμοθεσίία   κατάά   των  διακρίίσεων–η   Οδηγίία   για   την   Φυλετικήή   Ισόότητα   και   η  

  • 18  

     

     

     

     

     

     

     

    Οδηγίία   για   την   Ισόότητα   στην   Απασχόόληση-‐‑οι   οποίίες  σχεδιάάστηκαν   για   να   περιορίίσουν   τις   ανισόότητες   σε   µμια  σειράά  τοµμέέων,  όόπως  η  φυλήή  και  η  εθνικόότητα.  Το  Συµμβούύλιο  Υπουργώών   συµμφώώνησε   επίίσης   σε   11   Κοινέές   Βασικέές   Αρχέές  για  την  ΈΈνταξη,  µμε  στόόχο  τη  δηµμιουργίία  ενόός  πλαισίίου  µμέέσω  του  οποίίου  τα  κράάτη  µμέέλη  θα  µμπορούύν  να  θέέσουν  τις  αρχέές  για   την   έένταξη   των   µμεταναστώών.   Αυτέές   οι   αρχέές  αναδεικνύύουν  µμεταξύύ  άάλλων  τη  σηµμασίία  της  πρόόσβασης  σε  µμαθήήµματα   εκµμάάθησης   της  γλώώσσας,  στην   εργασίία  και  στις  προσφερόόµμενες  υπηρεσίίες  στη  χώώρα  υποδοχήής.  

    Πέέραν  αυτώών  όόµμως,  η  δράάση  της  Ε.Ε.  είίναι  περιορισµμέένη.  Τα   κράάτη   µμέέλη   διαφοροποιούύνται   σηµμαντικάά   στις  προσεγγίίσεις  που  έέχουν  για  την  σύύγκλιση  και  η  ΈΈνωση  δεν  έέχει   τη   νοµμικήή   εξουσίία   να   θεσπίίσει   έένα   κοινόό   µμοντέέλο.  Εντούύτοις,   επεξεργάάζεται   µμια   σειράά   µμέέτρων   για   να  υποστηρίίξει  πολιτικέές  σε  εθνικόό  επίίπεδο  και  να  προωθήήσει  την  ανταλλαγήή  εµμπειριώών  και  καλώών  πρακτικώών  (όόπως  ενόός  εγχειριδίίου  για  την  έένταξη  των  µμεταναστώών,  µμια  ιστοσελίίδα,  έένα   ηλεκτρονικόό   φόόρουµμ   και   έένα   ταµμείίο   έένταξης   που   θα  βοηθήήσει   στην   ανάάπτυξη   σχεδίίων   έένταξης   των  µμεταναστώών).    Διαχείίριση  της  µμετανάάστευσης:  η  εξωτερικήή  διάάσταση  Πολλοίί   µμετανάάστες   φτάάνουν   στα   Ευρωπαϊκάά   σύύνορα  

    χωρίίς  τα  απαραίίτητα  έέγγραφα,  όόπως  είίναι  η  βίίζα  ήή  οι  άάδειες  εργασίίας.  

    Για   την   αντιµμετώώπιση   του   φαινοµμέένου   αυτούύ   η   Ε.Ε.   έέχει  αναπτύύξει  µμια  στρατηγικήή  µμε  τρίία  σκέέλη:  • αυξηµμέένους  συνοριακούύς  ελέέγχους  

    για  τη  βραχυπρόόθεσµμη  αντιµμετώώπιση  του  προβλήήµματος  • διεξαγωγήή   συνοµμιλιώών   µμε   τις  

    χώώρες  στις  οποίίες  φτάάνουν  οι  περισσόότεροι  µμετανάάστες  ώώστε   να   ενδυναµμώώσουν   τη   συνεργασίία   για   τη  διαχείίριση  της  µμετανάάστευσης  και  

    • ενθάάρρυνση  ανάάπτυξης  στις  χώώρες  αποστολήής,   για   να   βοηθηθούύν   µμακροπρόόθεσµμα   να  µμειώώσουν  την  συρροήή  µμεταναστώών.  

     

  • 19  

     

     

     

     

     

     

     

    Σε  ορισµμέένες  περιπτώώσεις,  στις  χώώρες  «αποστολήής»  έέχουν  προσφερθείί   κίίνητρα   όόπως   στοχευµμέένη   χρηµματοδόότηση,  ευκαιρίίες   εκπαίίδευσης   και   αυξηµμέένοι   αριθµμοίί   νόόµμιµμης  µμετανάάστευσης   ως   επιβράάβευση   και   ώώθηση   για   ακόόµμη  καλύύτερες   προσπάάθειες   αναχαίίτισης   της   ροήής   της  µμετανάάστευσης.  

    Ως   µμέέρος   της   Ευρωπαϊκήής   Πολιτικήής   Γειτονίίας   η   οποίία  στοχεύύει   στην   δηµμιουργίία   στενόότερων   σχέέσεων   µμε   χώώρες  που   βρίίσκονται   στα   Ευρωπαϊκάά   σύύνορα,   η   Ε.Ε.   προσφέέρει  κίίνητρα   όόπως   είίναι   οι   ελαστικοίί   κανόόνες   για   τη   χορήήγηση  βίίζας   στις   χώώρες   που   συµμφωνούύν   να   δεχθούύν   πίίσω  παράάνοµμους  µμετανάάστες.  

     Χρησιµμοποιούύνται   επίίσης   τοπικέές   συµμφωνίίες  συνεργασίίας   µμε   οµμάάδες   χωρώών   για   τη   διευθέέτηση   του  ζητήήµματος   αυτούύ,   που   συµμπεριλαµμβάάνουν   την   προσφοράά  ευρωπαϊκήής  χρηµματοδόότησης  ώώστε  να  βοηθήήσουν  τις  χώώρες  διέέλευσης  να  βελτιώώσουν  τον  έέλεγχο  των  συνόόρων  τους  και  τα  συστήήµματα  παροχήής  ασύύλου,  ως  µμέέρος  των  προσπαθειώών  προώώθησης   συνεργασιώών   που   αφορούύν   στη   διαχείίριση   της  µμετανάάστευσης  και  την  ενδυνάάµμωση  της  ανάάπτυξης.    Ευρωπαϊκήή  Πολιτικήή  Εξέέλιξη  Η   Ευρωπαϊκήή   ΈΈνωση   χρησιµμοποιείί   έένα   συνδυασµμόό  

    πολιτικώών   οικονοµμικήής   βοήήθειας   και   εµμπορίίου   για   να  βοηθήήσει   την   ενδυνάάµμωση   της  ανάάπτυξης  στις  φτωχόότερες  οικονοµμικάά  χώώρες,  σε  µμια  προσπάάθεια  να  µμειώώσει  το  κίίνητρο  για  µμετανάάστευση.  

    Η  ΈΈνωση  και  τα  κράάτη  µμέέλη  παρέέχουν  συνολικήή  βοήήθεια  πάάνω   απόό   30   δισεκατοµμµμύύρια   ευρώώ   ετησίίως   στις  αναπτυσσόόµμενες  χώώρες–σχεδόόν  τα  µμισάά  απόό  το  σύύνολο  των  χρηµμάάτων   που   ξοδεύύονται   για   τη   βοήήθεια   των   φτωχώών  χωρώών  ανάά  τον  κόόσµμο.  Περίίπου  6  δισεκατοµμµμύύρια  ευρώώ  απόό  αυτάά  διοχετεύύονται  µμέέσω  της  Ευρωπαϊκήής  Επιτροπήής  ενώώ  τα  υπόόλοιπα   προέέρχονται   απευθείίας   απόό   τις   εθνικέές  κυβερνήήσεις.  

    Τα   τελευταίία   χρόόνια,   η   Ευρωπαϊκήή   ΈΈνωση   έέχει  χρηµματοδοτήήσει   χιλιάάδες   προγράάµμµματα,   δίίνοντας   έέµμφαση  όόχι   µμόόνο   στην   ώώθηση   της   οικονοµμικήής   ανάάπτυξης,   στην  

  • 20  

     

     

     

     

     

     

     

    προώώθηση   της   αυτοβοήήθειας   και   στην   εξάάλειψη   της  φτώώχειας,  αλλάά  επίίσης  στη  βοήήθεια  θέέσπισης  δηµμοκρατικώών  θεσµμώών  και  στην  προαγωγήή  της  ειρήήνης,  της  σταθερόότητας  και  των  ανθρώώπινων  δικαιωµμάάτων.  

    Σε   µμια   προσπάάθεια   ώώθησης   της   οικονοµμικήής   ανάάπτυξης  στις  αναπτυσσόόµμενες  χώώρες,  η  Ε.Ε.  έέχει  επίίσης  ελαττώώσει  ήή  καταργήήσει   το   δασµμολόόγιο   και   έέχει   ελαχιστοποιήήσει   τους  περιορισµμούύς   στα   ποσοστάά   των   περισσόότερων   εισαγωγώών  της   απόό   τέέτοιες   χώώρες.   Ωστόόσο,   και   οι   ίίδιες   οι   Ευρωπαϊκέές  χώώρες   ωφελούύνται   απόό   τέέτοιες   πρωτοβουλίίες   µμέέσω   της  αύύξησης  του  εµμπορίίου  µμε  αυτέές  τις  χώώρες.  

    Συχνάά  είίναι  οι  καλύύτερα  εκπαιδευµμέένοι,  οι  νεόότεροι  και  οι  ικανόότεροι   αυτοίί   που   αποφασίίζουν   το   ταξίίδι   της  µμετανάάστευσης   απόό   τις   αναπτυσσόόµμενες   χώώρες   στην  Ευρώώπη   και   πολλοίί   στέέλνουν   µμέέρος   όόσων   κερδίίζουν   στις  οικογέένειέές   τους   στην   πατρίίδα   τους.   Παγκοσµμίίως,   το  συνολικόό  ποσόό   των   εµμβασµμάάτων  υπολογίίστηκε  για   το   2005  σε  περισσόότερα  απόό  182  δισεκατοµμµμύύρια  ευρώώ,  ξεπερνώώντας  το   ποσόό   της   επίίσηµμης   βοήήθειας   που   παρέέχεται   απόό   τη  διεθνήή  κοινόότητα  σε  πολλέές  χώώρες.    Εξωτερικήή  και  αµμυντικήή  Ευρωπαϊκήή  πολιτικήή  «Η  Ενιαίία  Εξωτερικήή  Πολιτικήή  και  Πολιτικήή  Ασφάάλειας»  

    παρουσιάάστηκαν   ως   µμέέρος   των   αλλαγώών   του   κανονισµμούύ  της   Ε.Ε.,   όόπως   συµμφωνήήθηκε   απόό   τα   κράάτη   µμέέλη   της   στις  διαπραγµματεύύσεις  της  Συνθήήκης  του  Μάάαστριχτ,  το  1992.  

    Η   πολιτικήή   αυτήή   αποσκοπούύσε   στην   εναρµμόόνιση   της  εξωτερικήής  πολιτικήής  των  27  κρατώών  µμελώών,  όόπου  αυτόό  ήήταν  δυνατόό.  

    Οι   αποφάάσεις   σε   αυτόόν   τον   τοµμέέα   λαµμβάάνονται   απόό   τις  κυβερνήήσεις,   µμε   την   Ευρωπαϊκήή   Επιτροπήή   να   έέχει  περιορισµμέένο  µμόόνο  ρόόλο.  

    Στο  πλαίίσιο  της  πολιτικήής  αυτήής  η  Ε.Ε.  έέχει  λάάβει  πολλέές  πρωτοβουλίίες,   ξεκινώώντας   διπλωµματικέές   προσπάάθειες   για  την   επίίτευξη   ειρήήνης,   αποστέέλλοντας   παρατηρητέές   σε  περιοχέές   έέντασης   και   παρέέχοντας   ειρηνευτικέές   δυνάάµμεις.  Συµμβάάλλοντας   στην   επίίλυση   των   διαφορώών   και  προωθώώντας   την   ειρήήνη   και   την   σταθερόότητα,   οι  

  • 21  

     

     

     

     

     

     

     

    πρωτοβουλίίες  αυτέές  αποτελούύν  το  κλειδίί  για  τον  περιορισµμόό  του  αριθµμούύ  των  ανθρώώπων  που  τρέέπονται  σε  φυγήή  απόό  τις  πατρίίδες  τους  σε  µμια  ύύστατη  προσπάάθεια  να  δραπετεύύσουν  απόό  τους  διωγµμούύς  και  να  γλιτώώσουν  απόό  τη  βίία.  

    Η   ‘Ευρωπαϊκήή   Πολιτικήή   Ασφάάλειας   και   ΆΆµμυνας’  παρουσιάάστηκε   το   1999   µμε   στόόχο   να   δώώσει   στην   Ε.Ε.   τη  δυνατόότητα   να   διεξάάγει   επιχειρήήσεις   αναπτύύσσοντας  ακαριαίία   δύύναµμη   περίίπου   60.000   στρατευµμάάτων,   έέτοιµμα   να  παραταχθούύν  σε  θέέσεις  µμάάχης  µμέέσα  σε  60  ηµμέέρες  και  ικανάά  να  παραµμείίνουν  στο  πεδίίο  µμάάχης  για  έένα  έέτος.  

    Τα   κράάτη   µμέέλη   της   Ε.Ε.   δε   βρίίσκουν   πάάντα   εύύκολο   να  συµμφωνήήσουν   σε   κοινήή   προσέέγγιση   σε   αυτόόν   τον   τοµμέέα.  Μάάλιστα,   σε   ορισµμέένες   περιπτώώσεις,   αυτόό   σηµμαίίνει   όότι   οι  προσπάάθειες   για   ενιαίία   πολιτικήή   εγκαταλείίπονται.   Σε  άάλλες,   µμικρόότερες   οµμάάδες   κρατώών   µμελώών   έέχουν   τη  δυνατόότητα   να  αποφασίίσουν   να  πάάρουν  πρωτοβουλίίες   για  συγκεκριµμέένη   εξωτερικήή   πολιτικήή   ήή   πολιτικήή   ασφαλείίας,  ενώώ  άάλλες  επιλέέγουν  να  µμη  συνεργαστούύν.  

     

  • 22  

     

     

     

     

     

     

     

     

  • 23  

     

     

     

     

     

     

     

     ΚΕΦΑΛΑΙΟ  1  Παράάγοντες  που  προκαλούύν  τη  µμετανάάστευση    Τα   αίίτια   της   µμετανάάστευσης   µμπορείί   να   ποικίίλουν   για  

    κάάθε  άάτοµμο  που  αποφασίίζει  να  φύύγει  απόό  τη  χώώρα  του  και  να  µμετακινηθείί  σε  µμίία  άάλλη.  

    Οι   λόόγοι   για   τους   οποίίους   έένας   άάνθρωπος   θα  µμεταναστεύύσει   εξαρτώώνται   απόό   τις   κοινωνικέές,   πολιτικέές,  οικονοµμικέές  και  πολιτισµμικέές  συνθήήκες  που  επικρατούύν  στη  χώώρα  του.  

    Πολλέές   είίναι   οι   περιπτώώσεις   όόπου   οµμάάδες   ατόόµμων  εγκαταλείίπουν   την   πατρίίδα   τους   λόόγω   της   πολιτικήής  κατάάστασης.  Η  δικτατορίία  ήή  οι  πολεµμικέές  συγκρούύσεις  είίναι  καταλυτικοίί  παράάγοντες  για  µμια  τέέτοια  απόόφαση  όόπως  αυτήή  της  µμετανάάστευσης.  (Ναξάάκης,  Χλέέτσος,  2001:  18)  

    Απόό   την   άάλλη,   η   φτώώχεια,   η   πείίνα,   οι   φυσικέές  καταστροφέές  των  χωρώών  αποστολήής,  το  µμικρόό  εισόόδηµμα  και  η   ανεργίία   που   αφορούύν   έένα   αρκετάά   µμεγάάλο   µμέέρος   του  εργατικούύ  δυναµμικούύ,  είίναι  βασικοίί  παράάγοντες  αποδηµμίίας,  ιδιαίίτερα   απόό   τις   χώώρες   της   Ν.   Ευρώώπης   και   του   Τρίίτου  Κόόσµμου.   Επιπλέέον,   οι   κυβερνήήσεις   κάάποιων   χωρώών  προέέλευσης   ενθάάρρυναν   τη   µμεταναστευτικήή   κίίνηση,   όόπως  σε  αρκετέές  ασιατικέές  χώώρες,  απόό  τα  µμέέσα  της  δεκαετίίας  του  'ʹ70,   µμε   σκοπόό   την   απόόκτηση   εσόόδων   σε   συνάάλλαγµμα.  (Πουλοπούύλου,  1990:  38)  

    Ταυτόόχρονα,   παρατηρείίται   και   µμια   αλλαγήή   τρόόπου   ζωήής  στις   λιγόότερο   αναπτυγµμέένες   χώώρες   όόπου   τα   άάτοµμα,  προκειµμέένου   να   ικανοποιήήσουν   τις   καταναλωτικέές   τους  επιθυµμίίες   και   γνωρίίζοντας   όότι   αυτόό   δεν   είίναι   εφικτόό   λόόγω  των  χαµμηλώών  µμισθώών  που  είίχαν,  δέέχονταν  δουλειέές  σε  ξέένες  χώώρες,   ελπίίζοντας   σ'ʹ   έένα   καλύύτερο   µμέέλλον   όόταν   θα  επιστρέέψουν  στην  πατρίίδα  τους.  (όό.π.)  

    Σύύµμφωνα   µμε   τους   Smith   και   Hicks,   η   µμετανάάστευση  εξηγείίται   απόό   τη   συνεχήή   προσπάάθεια   των   ατόόµμων   για  βελτίίωση  του  βιοτικούύ  τους  επιπέέδου.  

    Δεδοµμέένου  όότι  ο  µμισθόός  είίναι  εκείίνο  το  στοιχείίο  που  κατ'ʹ  εξοχήήν   προσδιορίίζει   το   επίίπεδο   διαβίίωσης,   η   τάάση   του  

  • 24  

     

     

     

     

     

     

     

    ανθρώώπου   για   µμεγιστοποίίηση   της   ικανοποίίησης   και  βελτίίωσης  των  συνθηκώών  ζωήής,  τους  οδηγείί  σε  µμετακινήήσεις  πληθυσµμώών  απόό  χώώρες  µμε  χαµμηλούύς  µμισθούύς,  προς  χώώρες  µμε  υψηλούύς  µμισθούύς.  (Ναξάάκης,  Χλέέτσος,  2001:  197)  

    Επιπλέέον,  οι  έέντονες  δηµμογραφικέές  πιέέσεις  σε  συνδυασµμόό  µμε   τα   πολιτικάά,   οικονοµμικάά   και   κοινωνικάά   αίίτια,   οδηγούύν  στη  λύύση  της  φυγήής.  

    Αναλυτικόότερα,   ο   ρυθµμόός   ανάάπτυξης   στις  αναπτυσσόόµμενες  χώώρες  είίναι  πιο  αργόός  απόό  τον  ρυθµμόό  της  δηµμογραφικήής  τους  αύύξησης.  H  αύύξηση  του  πληθυσµμούύ  στις  χώώρες   αυτέές,   "ʺεξουδετερώώνει"ʺ   την   όόποια   οικονοµμικήή  ανάάπτυξη   και   οξύύνει   το   πρόόβληµμα   της   ανεργίίας.   H  δηµμογραφικήή,   λοιπόόν,   αύύξηση   συµμβάάλλει   στη   φτώώχεια   και  οδηγείί   µμεγάάλο   αριθµμόό   ατόόµμων   να   αποδηµμήήσει   προς   χώώρες  που  επικρατούύν  καλύύτερες  συνθήήκες  οι  οποίίες  λειτουργούύν  ως   παράάγοντες   έέλξης   µμεταναστώών.   (Ναξάάκης,   Χλέέτσος,  2001:  48)  

    Πιο   συγκεκριµμέένα,   η   οικονοµμικήή   ανάάπτυξη   των   χωρώών  υποδοχήής,   σε   συνδυασµμόό   µμε   τον   βραδύύτερο   ρυθµμόό  δηµμογραφικήής  αύύξησης,  σήήµμανε  την  ταχύύτατη  απορρόόφηση  των  ανέέργων  και  τη  ζήήτηση  εργατικούύ  δυναµμικούύ.  

    Το  γηγενέές  εργατικόό  δυναµμικόό,  όόµμως,  δεν  ήήθελε  πάάντα  να  καλύύψει   τις   ανάάγκες   που   υπήήρχαν   σε   ανειδίίκευτη,  κουραστικήή,   επικίίνδυνη   και   κακοπληρωµμέένη   εργασίία   µμε  αποτέέλεσµμα   να   καλυφθούύν   αυτέές   απόό   τους   µμετανάάστες,  έέτσι   ώώστε   να   εξασφαλισθείί   η   παραπέέρα   οικονοµμικήή  ανάάπτυξη   και   βελτίίωση   του   επιπέέδου   ζωήής.   (Μουσούύρου,  1991:  83-‐‑84)  

    Πέέρα,   όόµμως,   απόό   τους   προαναφερόόµμενους   παράάγοντες,  υπάάρχουν   και   άάλλες   αιτίίες   οι   οποίίες   ωθούύν   τα   άάτοµμα   να  µμεταναστεύύσουν   προς   κάάποια   συγκεκριµμέένη   χώώρα.   Οι  κυριόότερες  αιτίίες  συνοψίίζονται  απόό  τον  Χάάµμαρ  (1985:5)  στις  ακόόλουθες:  

    Οι   διµμερείίς   συµμφωνίίες   που   οδήήγησαν   στη   συγκέέντρωση  κάάποιων  εθνικοτήήτων  σε  ορισµμέένες  χώώρες  (π.χ  των  Ελλήήνων  στη  Γερµμανίία).  

    Υπάάρχει  κάάποιο  ποσοστόό  του  ανθρώώπινου  δυναµμικούύ  που  µμεταναστεύύει,  το  οποίίο  αφοράά  ειδικευµμέένους  εργαζόόµμενους.  

  • 25  

     

     

     

     

     

     

     

     

    Αυτόό   γίίνεται   τα   τελευταίία   χρόόνια   στο   πλαίίσιο   της  διεθνοποίίησης   των  αγορώών,   όόπου   έέχουν  υπογραφείί  πολλέές  συµμφωνίίες   ελεύύθερων   συναλλαγώών   µμεταξύύ   κρατώών,   οι  οποίίες,   εκτόός   απόό   ροέές   κεφαλαίίων   και   πληροφοριώών  αφορούύν   και   αυξηµμέένες   µμετακινήήσεις   ειδικευµμέένου  επιστηµμονικούύ  δυναµμικούύ.  (Ναξάάκης,  Χλέέτσος,  2001:  183)  • H   γεωγραφικήή   απόόσταση   που   όόσο   µμικρόότερη   είίναι,  

    καθιστάά  ευκολόότερη  τη  µμετακίίνηση.  • Οι  ιστορικέές  σχέέσεις  µμεταξύύ  της  χώώρας  υποδοχήής  και  της  

    χώώρας   αποστολήής.  Πρέέπει   να   σηµμειωθείί   όότι   αυτέές   οι  σχέέσεις   είίναι   στενόότατες   σε   περιπτώώσεις  µμετανάάστευσης   απόό   τέέως   αποικίία   προς   την   τέέως  µμητρόόπολη  

    • H   αλυσιδωτήή   µμετανάάστευση,   όόπου   µμίία   οµμάάδα  µμεταναστώών   εγκαθίίσταται   σε   µμίία   χώώρα   και  ακολουθούύν  προς  αυτήή  άάλλοι  οµμοεθνείίς.  

     Το   µμεταναστευτικόό,   λοιπόόν,   φαινόόµμενο   σε   παγκόόσµμιο  

    επίίπεδο,   είίναι   συνέέπεια   πολλώών   παραγόόντων   όόπως   οι  περιφερειακοίί   και   τοπικοίί   πόόλεµμοι,   η   αύύξηση   του  παγκόόσµμιου   πληθυσµμούύ,   η   παγκοσµμιοποίίηση,   η   κυριαρχίία  της  οικονοµμίίας  της  αγοράάς,  κ.άά.  

    Εποµμέένως,   την   απόόφαση   του   ανθρώώπου   να   µμετακινηθείί  σε   άάλλη   χώώρα   για   να   προσφέέρει   ήή   καλύύτερα,   για   να  πουλήήσει   σ'ʹ   αυτήήν   την   εργατικήή   του   δύύναµμη,   πρέέπει   να   τη  δει   κανείίς   σε   συνάάρτηση   µμε   το   παγκόόσµμιο   οικονοµμικόό  σύύστηµμα,   που   δηµμιουργώώντας   ανισοµμερήή   ανάάπτυξη,  παράάγει   και   ανατροφοδοτείί   τις   συνθήήκες   εκείίνες   που  προκαλούύν  τη  µμετανάάστευση.  (Κασιµμάάτη,  1984:  13-‐‑14)    1.1.  Αποτελέέσµματα  της  µμετανάάστευσης    Σε  άάµμεση  συνάάρτηση  µμε  τα  αίίτια  της  µμετανάάστευσης  είίναι  

    και  οι  επιπτώώσεις  που  αυτήή  επιφέέρει  στους  παράάγοντες  της  µμεταναστευτικήής  διαδικασίίας.  

    Η  µμετανάάστευση,  σε  παγκόόσµμιο  επίίπεδο,  επιφέέρει  θετικέές  και  αρνητικέές  συνέέπειες   βραχυχρόόνια  και  µμακροπρόόθεσµμα,  

  • 26  

     

     

     

     

     

     

     

    τόόσο   για   τις   χώώρες   αποστολήής,   όόσο   και   για   τη   χώώρα  υποδοχήής  µμεταναστώών.  (Κασιµμάάτη,  1984:  36)      1.1.1  Επιπτώώσεις  στη  χώώρα  αποστολήής  'ʹΈΈνας  παράάγοντας  της  µμεταναστευτικήής  διαδικασίίας  είίναι  

    η  χώώρα  προέέλευσης.  Μίία  απόό  της  επιπτώώσεις  που  προκαλείί  η   µμετανάάστευση   σ'ʹ   αυτέές   τις   χώώρες   αφοράά   την   αγοράά  εργασίίας.  

    Δε  χωράάει  καµμίία  αµμφιβολίία  όότι  «  η  µμετανάάστευση  έέλυσε,  έέστω  και  πρόόσκαιρα  το  οξύύ  πρόόβληµμα  της  ανεργίίας  και  της  υποαπασχόόλησης».  (Κασιµμάάτη,  1984:  36)  

    Η  πρόόσκαιρη  αυτήή  λύύση,  βοήήθησε  στο  να  µμην  οδηγηθούύν  οι   χώώρες   αυτέές   σε   κοινωνικέές   αναταραχέές,   εξ'ʹ   αιτίίας   των  πιέέσεων   των   δυσαρεστηµμέένων   πολτώών,   αλλάά   στο   να  διατηρηθείί  η  κοινωνικήή  ειρήήνη.  (Μουσούύρου,  1991:  103)  

    Επιπλέέον,   σηµμαντικόό   `κέέρδος'ʹ   για   τις   χώώρες   προέέλευσης  αποτελείί   η   αποστολήή   εµμβασµμάάτων   των   µμεταναστώών   προς  τους  συγγενείίς  που  άάφηναν  πίίσω,  η  οποίία  συνέέβαλλε  στην  τόόνωση  της  οικονοµμίίας  των  χωρώών  προέέλευσης,  αυξάάνοντας  τα   συναλλαγµματικάά   αποθέέµματα   και   βελτιώώνοντας   το  εµμπορικόό   ισοζύύγιο  εξωτερικώών  πληρωµμώών.   (Κασιµμάάτη,  1984:  36)  

    Τέέλος,  στα  οφέέλη  των  χωρώών  αποστολήής  εντάάσσεται  και  η  πιθανόότητα   της   επαγγελµματικήής   ειδίίκευσης   των  µμεταναστώών  µμε  την  οποίία  θα  µμπορούύν  να  αναπληρώώσουν  τα  κενάά  της  εξειδικευµμέένης  εργασίίας  που  έέχει  ανάάγκη  η  χώώρα.  (Κασιµμάάτη,  1984:  37)  

    Εκτόός  όόµμως  απόό  τα   `κέέρδη'ʹ  της  µμεταναστευτικήής  κίίνησης  αναφορικάά  µμε  τις  χώώρες  αποστολήής,  υπάάρχουν  και  οι  ζηµμίίες,  όόπως   είίναι   οι   άάµμεσες   αλλάά   και   µμακροπρόόθεσµμες  δηµμογραφικέές   επιπτώώσεις   που   προκαλείί   η   αποδηµμίία   ενόός  σηµμαντικούύ  ποσοστούύ  ατόόµμων,  που  βρίίσκονται,  συνήήθως,  σε  παραγωγικέές   ηλικίίες.   ΈΈτσι,   σηµμειώώνονται   µμεταβολέές   στη  δυναµμικόότητα   του   πληθυσµμούύ,   πτώώση   της   γεννητικόότητας,  γήήρανση,  κ.άά.  (Μουσούύρου,  1991:  72)  

    Επίίσης,   η   αναχώώρηση   µμιας   εργατικήής   δύύναµμης,   στην  παραγωγήή  της  οποίίας  έέχει  επενδυθείί  έένα  κεφάάλαιο,  δηλαδήή  

  • 27  

     

     

     

     

     

     

     

    δαπάάνες  της  πολιτείίας  για  τη  διατροφήή,  την  εκπαίίδευση  και  την   υγείία   τους,   θεωρείίται   σηµμαντικήή   ζηµμίία   για   τη   χώώρα  προέέλευσης.  (όό.π.)  

    Στις   απώώλειες   της   χώώρας   αποστολήής,   µμπορούύν   να  συγκαταλεχθούύν  και  µμερικάά  απόό  τα  βραχυπρόόθεσµμα  οφέέλη  της   µμετανάάστευσης,   αφούύ   µμακροπρόόθεσµμα  αµμφισβητήήθηκαν   απόό   πολλούύς   συγγραφείίς   και   τα  θεώώρησαν  ζηµμιέές..  

    Μίία  άάποψη  στο  ζήήτηµμα  αυτόό  αναφέέρεται  στο  γεγονόός  όότι  πολλοίί  µμετανάάστες  δεν  ήήταν  ούύτε  άάνεργοι,  ούύτε  ανειδίίκευτοι  και   η   αναχώώρησήή   τους   είίχε   ως   συνέέπεια   τη   δυσχέέρεια   της  εκβιοµμηχάάνισης  της  χώώρας  τους.  (Μουσούύρου,  1991:  73)  

    Μίία  άάλλη  εκδοχήή  είίναι  όότι  η  πλειοψηφίία  των  µμεταναστώών  δεν   απόόκτησαν   ειδίίκευση   αφούύ   απασχολήήθηκαν   σε  χειρωνακτικέές  εργασίίες  αλλάά  ακόόµμα  και  αν  απόόκτησαν,  δεν  µμπορούύσαν