ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

“ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΤΥΧΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΟΔΑΠΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ”

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΑΝΔΡΕΑΣ Γ. ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣΦΟΙΤΗΤΗΣ : ΚΑΛΔΗΣ ΣΠΥΡΟΣ Α.Μ : 1340200200175

ΑΘΗΝΑ 2004

1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Σελ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………………. 4

Α΄ ΜΕΡΟΣ

Το δικαίωμα φοίτησης σε αλλοδαπό πανεπιστήμιο

σε συνάρτηση με τη γενική ελευθερία παιδείας

κατά το ελληνικό Σύνταγμα………………………………………. 6

Β΄ ΜΕΡΟΣ

1.Σύσταση ΔΙ.Κ.Α.Τ.Σ.Α-Το ΕΑΓΕ………………………………….8

2.Όργανα του ΔΙ.Κ.Α.Τ.Σ.Α………………………….………………9

α)Το διοικητικό συμβούλιο……………………………………….10

β)Ο Πρόεδρος Του Δ.Σ…………………………………………..11

γ)Επιτροπές Κρίσεως Τίτλων Σπουδών …………………………11

3.Αρμοδιότητες ΔΙ.Κ.Α.Τ.Σ.Α………………………………………12

α)Αν οι σχόλες είναι ομοταγείς…………………………………12

β)Ισοτιμία πτυχίων …………………………..………………….13

γ)Αναγνώριση διδακτορικών τίτλων ………………...………….14

δ)Μη αναγνώριση του αλλοδαπού τίτλου……………………….15

4.Δεν είναι επιτρεπτή η αναγνώριση από το

ΔΙΚΑΤΣΑ ως χρόνου διανυθέντος σε ομοταγές

προς ημεδαπό Α.Ε.Ι. του χρόνου που έχει διανυθεί

σε Τμήμα ή Παράρτημα αλλοδαπού Α.Ε.Ι. το

οποίο λειτουργεί στην Ελλάδα………………………………………16

5.Διαδικασία λήψης αποφάσεων…………………………………….17

6.Το ΔΙΚΑΤΣΑ σε σχέση με την αυτοδιοίκηση

των Α.Ε.Ι…………………………………………………………….19

2

Γ΄ ΜΕΡΟΣ

Η αντιμετώπιση του θέματος της αναγνώρισης των

πτυχίων από την αλλοδαπή στην Ελλάδα υπό το

πρίσμα του Κοινοτικού Δικαίου

1.Γενικές γραμμές του Κοινοτικού πλαισίου……………………….21

2.Η οδηγία 89/48 ΕΟΚ……………………………………………...22

3.Επίδραση της οδηγίας 89/48 ΕΟΚ στη διαδικασία

αναγνώρισης πτυχίων από την αλλοδαπή στην

Ελλάδα………………………………………………………………24

Α)Προσαρμογή του ελληνικού συστήματος στην οδηγία

89/48 ΕΟΚ…………………………………………………………...25

Β)Η ελληνική απαγόρευση των ιδιωτικών πανεπιστημίων

συμβιβάζεται με την κοινοτική επιδίωξη για ενιαίο σύστημα

αναγνώρισης πτυχίων………………………………………………..25

ΕΠΙΛΟΓΟΣ …………………………………………………………27

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………………….28

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ……………………………………………………….29

ΠΕΡΙΛΗΨΗ – SYMMARY …………………………………………32

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ – ΛΗΜΜΑΤΑ…………………………………….33

3

EIΣΑΓΩΓΗ

Οι νέες συνθήκες ζωής ,που έχουν διαμορφωθεί, έχουν αναδείξει

πάρα πολλά προβλήματα τα οποία απαιτούν άμεση λύση ,επειδή είναι

τόσο ζωτικά για το σημερινό άνθρωπο. Όλες αυτές οι νέες καταστάσεις

οφείλονται στην τεχνολογία ,η οποία έχει φέρει κοντά τις χώρες και έτσι

έχουν δημιουργήσει συνθήκες οι οποίες δηλώνουν ως απαραίτητη τη

συνεργασία και τη συμφιλίωση των λαών.

Μέσα από αυτές τις συνεργασίες οι λαοί στοχεύουν να επιλύσουν

με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τις όποιες διαφορές έχουν και τα όποια

προβλήματα αντιμετωπίζουν.

Ένα τέτοιο πρόβλημα είναι και η αναγνώριση πτυχίων από την

αλλοδαπή , το οποίο είναι άμεσο αποτέλεσμα της ελεύθερης

κυκλοφορίας των προσώπων γενικά , και ειδικότερα των σπουδαστών κι

εργαζομένων. Οι μετακινήσεις αυτές προστατεύονται μέσα από διεθνείς

συμβάσεις .

Έτσι κάθε πολίτης της ΕΟΚ , για παράδειγμα , δικαιούται να

εγκατασταθεί και να ασκήσει για μια μη μισθωτή δραστηριότητα σε

οποιοδήποτε κράτος μέλος χάρη στον κανονισμό 1612/68 .Βέβαια , η

πρόσβαση στα διάφορα επαγγέλματα εξακολουθεί να υπόκειται σε

εθνικά κριτήρια που αποτελούν συνήθως συνάρτηση της διαφορετικής

νομικής , κοινωνικής και επαγγελματικής αντιμετώπισης των συνθηκών

εργασίας και ζωής από τα κράτη μέλη .

Ως αποτέλεσμα , ο ενδιαφερόμενος δυσκολεύεται να αποδείξει τις

απαιτούμενες θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις και ικανότητες που

4

διαθέτει και που αποδεικνύονται κατά κύριο λόγο με πτυχία , διπλώματα

, πιστοποιητικά και γενικότερα τίτλους .

Συνεπώς , το θέμα αναγνώρισης των πτυχίων από την αλλοδαπή

είναι ζωτικής σημασίας για όλο τον κόσμο και ,φυσικά , για την Ελλάδα .

Έτσι και οι Έλληνες , οι οποίοι μπορούν αντί να σπουδάσουν στα

κρατικά πανεπιστήμια της Ελλάδας , να επιλέξουν πανεπιστήμια της

αλλοδαπής και ιδιαίτερα σε χώρες της Κοινότητας της Ευρώπης –με αυτό

το θέμα θα ασχοληθούμε αναλυτικότερα παρακάτω – και αφού

τελειώσουν επιτυχώς τη φοίτηση τους εκεί να επιστρέφουν στην Ελλάδα

για την επαγγελματική τους πορεία. Και στο σημείο αυτό ανακύπτει το

θέμα αναγνώρισης των πτυχίων , όπου πρέπει να αποδείξουν αυτοί που

τελείωσαν πανεπιστήμιο της αλλοδαπής ότι έχουν την ίδια κατάρτιση με

αυτούς που φοίτησαν σε Α.Ε.Ι. της ημεδαπής . Για το λόγο αυτό έχει

συσταθεί το ΔΙΚΑΤΣΑ το οποίο είναι αρμόδιο για την αναγνώριση

πτυχίων από την αλλοδαπή στην Ελλάδα .

5

Α΄ ΜΕΡΟΣ

Το δικαίωμα φοίτησης σε πανεπιστήμιο της αλλοδαπής σε

συνάρτηση με τη γενική ελευθερία της παιδείας κατά το ελληνικό

Σύνταγμα

Συνταγματικό θεμέλιο της φοίτησης σε ένα πανεπιστήμιο άλλων

χωρών είναι το άρθρο 16 του Συντάγματος , το οποίο οριοθετεί το χώρο

της παιδείας και δίνει τις κατευθυντήριες διευθύνσεις , τις οποίες θα

ακολουθήσει ο κοινός νομοθέτης προκειμένου να ρυθμίσει αυτόν τον

πολύ σημαντικό τομέα της ζωής ενός λαού .

Ειδικότερα στην παράγραφο 4 εδάφιο ά του άρθρου 16 του

Συντάγματος ο συντακτικός νομοθέτης ορίζει ότι «όλοι οι Έλληνες έχουν

δικαίωμα δωρεάν παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της στα κρατικά

εκπαιδευτήρια » .Με αυτόν τον τρόπο , δεν κατοχυρώνει μόνο την

αξίωση δωρεάν παροχής κρατικής παιδείας , που αποτελεί κοινωνικό

δικαίωμα , αλλά και την γενική ελευθερία της παιδείας που

συμπληρώνεται από την κατά την παράγραφο 8 ελευθερία της ιδιωτικής

παιδείας .

Η γενική ελευθερία της παιδείας σημαίνει την ελευθερία του

ατόμου να αποφασίζει ελεύθερα αν , πως και που θα εκπαιδευθεί .Η

ελευθερία έχει τις παρακάτω πλευρές :

Α)ελευθερία προσβάσεως στην παιδεία

Β)ελευθερία αποχής από την παιδεία

6

Γ)ελευθερία επιλογής της θρησκευτικής και φιλοσοφικής κατευθύνσεως

της παιδείας

Δ)ελευθερία επιλογής εκπαιδευτηρίου

Το ζήτημα της αναγνώρισης των πτυχίων από την αλλοδαπή στην

Ελλάδα έχει άμεση σχέση με την τέταρτη πλευρά που εμφανίζει η γενική

ελευθερία της παιδείας . Αυτό είναι πλήρως κατανοητό για τον εξής λόγο

ότι μπορεί κάποίος να φοιτήσει σε πανεπιστήμιο της αλλοδαπής και να

πάρει το πτυχίο του από αυτό και μετά να επιστρέψει στην Ελλάδα και

να αναγνωριστεί ως ισάξιο με αυτό που θα αποκτούσε αν φοιτούσε σε

πανεπιστήμιο της ημεδαπής . Δηλαδή η ελευθερία αυτή αφορά την

επιλογή του είδους , του τόπου και του συγκεκριμένου

πανεπιστημίου .Άρα σύμφωνα με το Σύνταγμα ο καθένας έχει το

δικαίωμα να φοιτήσει σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού αντί σε ένα της

ημεδαπής .

Βέβαια , το Σύνταγμα επιτρέπει τη φοίτηση σε ξένο πανεπιστήμιο ,

από όπου θα πάρεις τον αλλοδαπό τίτλο , αλλά αυτό είναι εφικτό χάρη

στις συνθήκες που υπάρχουν μεταξύ των χωρών και επιτρέπουν την

εγκατάσταση και κυκλοφορία στο έδάφος τους αλλοδαπών από χώρες

που μετέχουν στις συνθήκες . Αυτόθα γίνει πιο κατανοητό όταν θα δούμε

τι ισχύει στις χώρες της ΕΟΚ1 .

1 Με τον κανονισμό ΕΟΚ 1612/68 επιτρέπεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων

7

Β’ ΜΕΡΟΣ

1 . Σύσταση ΔΙΚΑΤΣΑ- Το ΕΑΓΕ

Μέχρι το 1977 η αναγνώριση των πτυχίων από την αλλοδαπή

στην Ελλάδα γίνονταν από τις οικείες πανεπιστημιακές σχολές στις

οποίες ο ενδιαφερόμενος υπέβαλε τα πτυχία του . Επειδή όμως το

σύστημα αυτό έπασχε, κυρίως λόγω του αποκεντρωτικού του

χαρακτήρα, η πολιτεία με το νόμο 741/1977 (φεκ α3141 το άλλαξε.

Με το νόμο 741/1977 ιδρύθηκε το νομικό πρόσωπο δημόσιου

δικαίου .Διαπανεπιστημιακό Κέντρο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών της

Αλλοδαπής. Παρόλο που το ΔΙΚΑΤΣΑ συγκροτήθηκε γρήγορα, η

πραγματική έναρξη άσκησης αρμοδιοτήτων του Κέντρου έγινε 17 μήνες

αργότερα . Ο νόμος που φέρει τον τίτλο <<Περί συστάσεως

Διαπανεπιστημιακού Κέντρου Αναγνωρίσεως Τίτλων της Αλλοδαπής και

ρυθμίσεως θεμάτων τινών αφορώντων εις τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά

Ιδρύματα>> αποτελείται από 24 άρθρα , από τα οποία τα 7 μόνο αφορούν

το ΔΙΚΑΤΣΑ. Τέλος , με το άρθρο 78 Ν.1566/85 επήλθαν σημαντικές

τροποποιήσεις στο όλο πλαίσιο λειτουργίας του Κέντρου2.

Με το άρθρο 3 του Ν . 741/7 σαν οικονομικοί πόροι του

ΔΙΚΑΤΣΑ ορίζονται οι εξής :

2 Με το νόμο 1566/85 τροποποιήθηκαν οι παράγραφοι 7,8,11 του άρθρου 4 του Ν 741/77.

8

Α)ετήσια επιχορήγηση Κράτους , το ύψος της οποίας ορίζεται με κοινή

απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Παιδείας .

Β) κληρονομιές , κληροδοσίες , δωρεές εν ζωή και αιτία θανάτου ,καθώς

και κάθε άλλης φύσης παροχές φυσικών ή νομικών πρόσωπων της

ημεδαπής ή της αλλοδαπής.

Γ) τα έσοδα από το παράβολο που υποχρεούται να καταθέσει κάθε

υποψήφιος για την αναγνώριση του τίτλου του .

Δ) οι πρόσοδοι από την διαχείριση της περιουσίας του Κέντρου .

Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι ο νόμος 1269/1982 <<για τη δομή

και λειτουργία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων>> προβλέπει

την ίδρυση ενός νομικού προσώπου, εποπτευομένου από το Υπουργείο

Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, με την ονομασία Εθνική

Ακαδημία Γραμμάτων και Επιστήμων (ΕΑΓΕ) με έδρα την Αθηνά.

Με το νόμο αυτό η ΕΑΓΕ θα ήταν αρμόδια για την αναγνώριση

πτυχίων και, μάλιστα, από τη στιγμή της συγκρότησης της θα

καταργηθεί το ΔΙΚΑΤΣΑ. Η ΕΑΓΕ δεν έχει συγκροτηθεί .

2 . Όργανα του ΔΙΚΑΤΣΑ

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν 741/77 το ΔΙΚΑΤΣΑ αποτελείται

από δύο όργανα :

α) το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ . Σ)

β) Ο Πρόεδρος του Δ.Σ .

Στην αποφασιστική διαδικασία , όμως συμμετέχουν , ανάλογα με

την περίπτωση και ο Γενικός Διευθυντής της Ανωτάτης Εκπαιδεύσεως

του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και ο Διευθυντής

της Διευθύνσεως Μορφωτικών Υποθέσεων του Υπουργείου

9

Εξωτερικών . Ενώ η διασύνδεση του ΔΙΚΑΤΣΑ με την πανεπιστημιακή

κοινότητα κατορθώνεται με τις τριμελείς Επιτροπές Κρίσεως Τίτλου

Σπουδών , που παρεμβαίνουν αποφασιστικά στην όλη διαδικασία .

Α) Το Διοικητικό Συμβούλιο

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείται από 13 μέλη , κυρίως

καθηγητές αλλά και αναπληρωτές καθηγητές ΑΕΙ της ημεδαπής3 .

Μάλιστα οι καθηγητές καταλαμβάνουν κατά κύριο λόγο όλο το φάσμα

των γνωστικών αντικειμένων της Ανώτατης Εκπαίδευσης4 . Η θητεία

τους είναι για τρία χρόνια .

Τα μέλη του Δ.Σ επιλέγονται από τα ΑΕΙ . Συγκεκριμένα , τα ΑΕΙ

υποχρεούνται τρεις μήνες πριν λήξει η θητεία του Δ.Σ να προτείνουν

τρεις καθηγητές από κάθε μία από τις σχολές τους . Με βάση τις

προτάσεις του , ο Υπουργός Εθνικής Παιδείας διορίζει , με απόφαση του

που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τα μέλη του Δ . Σ

και τους νόμιμους αναπληρωτές τους5 .

Το Δ .Σ συνεδριάζει νόμιμα όταν είναι παρόντα τουλάχιστον τα

2 / 3 των μελών του Η των νόμιμων αναπληρωτών τους . Οι αποφάσεις

του λαμβάνονται με την πλειοψηφία των παρόντων , σε περίπτωση δε

ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου6 .

3 Άρθρο 4 παρ .2 Ν . 741/77 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 78 παρ . 4 Ν 1566/85 .4 Θεολογία , Φιλολογία – Φιλοσοφία , Νομική , Φυσική – Μαθηματικά , Οικονομικές Επιστήμες Ιατρική , Οδοντιατρική ,Κτηνιατρική , Πολυτεχνικές , Πολιτικές Επιστήμες – Κοινωνιολογία , Γεωπονική – Δασολογία , Καλές Τέχνες και Φυσική Αγωγή .Η τελευταία προστέθηκε με το Ν . 1566/85 . 5 άρθρο 4 παρ. 3 Ν 741/776 άρθρο 4 παρ .9 Ν 741/77

10

Β) Ο Πρόεδρος Του Δ.Σ

Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου εκλέγει από τα μέλη του

τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο του ΔΙΚΑΤΣΑ7 . Ο Πρόεδρος του

Δ .Σ αναδεικνύεται ,μετά την τροποποίηση του 1985 ,σαν κεντρικότερο

όργανο του ΔΙΚΑΤΣΑ , σε ορισμένες δε περιπτώσεις και ο μόνος που

αποφασίζει . Επίσης , εκπροσωπεί δικαστικά και εξώδικα το νομικό

πρόσωπο του ΔΙΚΑΤΣΑ , αναπληρούμενος από τον Αντιπρόεδρο . Σε

περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του Προέδρου , αυτός αναπληρώνεται

από τον Αντιπρόεδρο και σε περίπτωση που και αυτός είναι απών ή

κωλύεται , αναπληρώνεται από μέλος του Δ . Σ εξουσιοδοτημένο από

τον Πρόεδρο του Δ . Σ .

Γ) Επιτροπές Κρίσεως Τίτλων Σπουδών

Οι τριμελείς αυτές επιτροπές αποτελούνται από μέλη του ΔΕΠ τα

οποία προτείνονται κάθε χρόνο στο Κέντρο από τα διάφορα ΑΕΙ της

ημεδαπής και κατά αναλογία έξι τουλάχιστον καθηγητών ή

αναπληρωτών καθηγητών από κάθε λειτουργούσα Σχολή8 . Από τα μέλη

που έχει προτείνει το ΔΕΠ , αλλά και από άλλα μέλη του ,,το Διοικητικό

Συμβούλιο του Κέντρου συγκροτεί με αποφάσεις του τις τριμελείς

Επιτροπές Κρίσης , ορίζοντας ταυτόχρονα και ισάριθμα αναπληρωτικά

μέλη9.

Στο σημείο αυτό παρατηρείται μια ανακολουθία . Στην παρ 1

προβλέπεται μια διαδικασία πρότασης των μελών των Επιτροπών από τα

7 άρθρο 4 παρ. 6 Ν 741/778 άρθρο 5 παρ. 1 Ν 741/779 άρθρο 5 παρ. 2 Ν 741/77 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 78 παρ. 2Ν 1566/85

11

ΑΕΙ, ενώ στην παρ 2,ανεξήγητα, παρέχει τη δυνατότητα στο Δ.Σ να

ορίσει και άλλα μέλη ΔΕΠ, εκτός των προταθέντων, στις Επιτροπές

αυτές. Επιπλέον, η παρ 1 αναφέρεται μόνο σε καθηγητές, ενώ η παρ 2

επεκτείνει τη δυνατότητα επιλογής μελών και στις άλλες δύο βαθμίδες.

Τέλος, είναι αυτονόητο ότι η επιλογή μελών του ΔΕΠ μη προταθέντων

από το ΑΕΙ θα βασίζεται σε ειδική αιτιολογία.

3.Αρμοδιότητες ΔΙ.Κ.Α.Τ.Σ.Α

Οι αρμοδιότητες του ΔΙΚΑΤΣΑ είναι ουσιαστικά δύο :

α) η αναγνώριση των τίτλων σπουδών της αλλοδαπής

β) η κρίση των προσόντων των Επισκεπτών Καθηγητών .

Το άρθρο 2 του Ν 741/1977 αναφέρει τις αρμοδιότητες του ΔΙΚΑΤΣΑ

και θα αναφερθούν αμέσως παρακάτω , ενώ σχετικά με την κρίση των

Επισκεπτών Καθηγητών το μόνο που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι το

άρθρο 18 του Ν 1268/82 ρυθμίζει το θέμα μετά την τροποποίηση του με

το άρθρο 70 παρ. 13 Ν. 1566/85 .Συγκεκριμένα , πρόκειται για μια ειδική

αρμοδιότητα του Κέντρου , η οποία απομακρύνεται από την πρωταρχική

αποστολή του .

Στη συνέχεια θα αναφερθούν περιπτώσεις οι οποίες εμπίπτουν στις

αρμοδιότητες του ΔΙΚΑΤΣΑ .

Α) Αν οι σχολές είναι ομοταγείς

Για την αναγνώριση ισοτιμίας τίτλου σπουδών , ο οποίος

υποβάλλεται με σχετική αίτηση του ενδιαφερόμενου και ο οποίος

προέρχεται από Σχολή του εξωτερικού , προς αντίστοιχο τίτλο σπουδών

πανεπιστημίου της ημεδαπής πρέπει να κρίνεται αιτιολογημένα κατά

12

πρώτο λόγο ότι η Σχολή της αλλοδαπής που χορήγησε τον τίτλο είναι

ομοταγής

Σε αυτήν την περίπτωση το ΔΙΚΑΤΣΑ εξετάζει αν η Σχολή της

αλλοδαπής ανήκει από άποψη είδους και επιπέδου των παρεχόμενων σε

αυτές γνώσεων10, καθώς και από την άποψη των προσόντων των

διδασκόντων11 και των προϋποθέσεων εισαγωγής των διδασκομένων

στην ανώτατη βαθμίδα εκπαιδεύσεως του αυτού ή ομοειδούς κύκλου

επιστημών .

Β) Ισοτιμία πτυχίων

Εφόσον η Σχολή της ημεδαπής είναι ομοταγής με αντίστοιχο

Α.Ε.Ι. της ημεδαπής η επόμενη προϋπόθεση που πρέπει να πληρωθεί

είναι η ισοτιμία των πτυχίων που χορηγούν αυτές .

Δηλαδή αυτό που εξετάζεται στην περίπτωση αυτή είναι αν ο

τίτλος που ο ενδιαφερόμενος ζητεί να αναγνωρισθεί , όπως προκύπτει

από το περιεχόμενο ή από άλλα στοιχεία προερχόμενα από τη Σχολή που

τον χορήγησε , ανεξάρτητα από την ειδικότερη ονομασία του ,

αποκτήθηκε μετά από επιτυχή φοίτηση ή επιστημονική έρευνα και

δοκιμασία και γενικώς κατά διαδικασία και υπό ουσιαστικές

προϋπόθεσης ίδιες ή παρόμοιες προς αυτέ που ισχύουν στην Ελλάδα .

Επίσης, πρέπει να αποδεικνύουν ότι ο τίτλος σπουδών είναι της

ίδιας επιστημονικής ειδικότητας ή κατευθύνσεως και της αυτής αξίας

προς ορισμένο αντίστοιχο τίτλο χορηγούμενα από Ανώτατα

Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της ημεδαπής ως προς το οποίο γίνεται η

σύγκριση .

Τέλος είναι προφανές ότι η αναγνώριση της ισοτιμίας και της

αντιστοιχίας του τίτλου αναφέρεται αποκλειστικά στην αποδεικτική του 10 ΣτΕ 1968/8311 ΣτΕ 2125/84

13

αξία για τις πραγματοποιηθείσες σπουδές και δεν αφορά κατά κανένα

τρόπο την οποιανδήποτε επαγγελματική κατοχύρωση ή αποκατάσταση

του πτυχιούχου .

Γ) Η αναγνώριση των διδακτορικών τίτλων

Το θέμα της αναγνώρισης των αλλοδαπών διδακτορικών

απασχόλησε το Συμβούλιο της Επικρατείας , το οποίο τελικά

διαμόρφωσε το 1985 τη νομολογία του σε επίπεδο Ολομέλειας και με

ισχυρή μειοψηφία

Το ζητούμενο στην περίπτωση του αλλοδαπού διδακτορικού

τίτλου ήταν κατά πόσο ο τίτλος αυτός θα έπρεπε να κριθεί αυτός

καθαυτός αποσυνδεόμενος από κάθε << εξωφοιτητική του διάσταση ή

εάν θα έπρεπε να τεθεί σαν προαπαιτούμενο για την αναγνώριση του

τίτλου να αναγνωρίζεται ο τίτλος ως απαραίτητο κατά μόνον τυπικόν

προσόν δια περαιτέρω πανεπιστημιακήν σταδιοδρομίαν κατά την

αλλοδαπήν νομοθεσίαν12 >>.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας στην απόφαση 2904/1983

αποσύνδεσε την αναγνώριση του τίτλου από τα προσόντα

πανεπιστημιακής σταδιοδρομίας και επιμένει πλέον στο ουσιαστικό

περιεχόμενο του τίτλου , δηλαδή στις προϋποθέσεις χορήγησης

του13.Συγκεκριμένα , ως ισότιμος θα έπρεπε να θεωρείται ο τίτλος

12 Να σημειωθεί ότι τόσο κατά τον Ν. 5343/32 όσο κατά τον Ν. 1268/82 , το διδακτορικό δίπλωμα θεωρείται απαραίτητο προσόν για την εκλογή υποψηφίου στη θέση διδάσκοντος καθηγητή σε ανώτατη σχολή .13 ΣτΕ 2904/83 , 4588/83 .Πάντως το Συμβούλιο διατηρεί μεταξύ των προϋποθέσεων τη χορήγηση του διδακτορικού διπλώματος αδιακρίτως τόσο στους υπηκόους του κράτους όσο και στους φοιτώντας αλλοδαπούς

14

εκείνος που εξ απόψεως διαδικασίας χορηγήσεως του είναι αντίστοιχος

προς τα ελληνικά διδακτορικά διπλώματα .

Δ) Μηαναγνώριση του αλλοδαπού τίτλου

Το άρθρο 4 παρ. 8 του Ν. 741/1977 ρυθμίζει τη διαδικασία στην

περίπτωση που ο αλλοδαπός τίτλος δεν αναγνωρίζεται αμέσως ως

ισότιμος και αντίστοιχος του ελληνικού . Στην περίπτωση την οποία δε

δύναται να αναγνωριστεί η ισοτιμία του πτυχίου , ο ενδιαφερόμενος

παραπέμπεται προς κατάταξη σε κάποιο έτος σπουδών του οικείου Α.Ε.Ι.

, από όπου μπορεί να λάβει πτυχίο κατά τις γενικώς ισχύουσες διατάξεις

περί φοιτήσεως και εξετάσεων στο οικείο Α.Ε.Ι..

Το άρθρο διακρίνει δύο περιπτώσεις :

1)Όταν το ΔΙΚΑΤΣΑ αναγνωρίζει την ισοτιμία του πτυχίου , όχι όμως

και την αντιστοιχία του προς το αντίστοιχου περιεχομένου πτυχίο των

ημεδαπών ΑΕΙ . Σε αυτήν την περίπτωση το ΔΙΚΑΤΣΑ παραπέμπει τον

πτυχιούχο σε συμπληρωματική εξέταση και , κατόπιν , μετά την επιτυχία

του στις εξετάσεις αυτές , αναγνωρίζεται πλήρως το αλλοδαπό πτυχίο .

2)Η δεύτερη περίπτωση αναφέρεται στα πτυχία εκείνα των οποίων δεν

είναι δυνατή η αναγνώριση της ισοτιμίας των πτυχίων .Τότε ο πτυχιούχος

παραπέμπεται προς κατάταξη σε κάποιο έτος της οικείας Σχολής για να

συνεχίσει τις σπουδές του .Μάλιστα το ΣτΕ με τη νομολογία του

αποσαφήνισε τις αρμοδιότητες του ΔΙΚΑΤΣΑ στην περίπτωση αυτή :

<<Στο ΔΙΚΑΤΣΑ ανήκει η αρμοδιότητα όχι μόνο του καθορισμού του

έτους σπουδών κατάταξης αδιακρίτως σε οποιοδήποτε ΑΕΙ , αλλά και

της επιλογής , βάσει αντικειμενικών κριτηρίων και των ειδικών

συνθηκών , του συγκεκριμένου ΑΕΙ της ημεδαπής , στο οποίο θα πρέπει

να παραπεμφθεί για κατάταξη ο κάτοχος του αλλοδαπού τίτλου .

15

4. Δεν είναι επιτρεπτή η αναγνώριση από το ΔΙΚΑΤΣΑ ως χρόνου

διανυθέντος σε ομοταγές προς ημεδαπό ΑΕΙ του χρόνου που έχει

διανυθεί σε Τμήμα ή Παράρτημα αλλοδαπού ΑΕΙ το οποίο

λειτουργεί στην Ελλάδα .

Σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 5 εδ. Α του Συντάγματος η ανώτατη

εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα , που αποτελούν

νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση , ενώ

σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 8 εδ. Β η σύσταση ανωτάτων σχολών από

ιδιώτες απαγορεύεται . Παρατηρούμε , δηλαδή , ότι ο συντακτικός

νομοθέτης ρητά αναφέρεται στο << κρατικό μονοπώλιο >> για την

ίδρυση των πανεπιστημίων .

΄Έτσι συνάγεται ότι δεν είναι επιτρεπτή από το ΔΙΚΑΤΣΑ η

αναγνώριση ως χρόνου διανυθέντος σε ομοταγές προς ημεδαπό

πανεπιστήμιο του χρόνου εκείνου σπουδών που έχει διανυθεί σε Τμήμα

ή Παράρτημα αλλοδαπού ΑΕΙ , το οποίο λειτουργεί στην Ελλάδα , με τη

μορφή ιδιωτικού φροντιστηρίου ή Κέντρου ελευθέρων σπουδών .Στην

συγκεκριμένη περίπτωση το ΔΙΚΑΤΣΑ νόμιμα αρνείται την αναγνώριση

και λαμβάνει υπόψη του μόνο τα έτη σπουδών και , γενικά το χρόνο ,που

έχει πραγματοποιήσει στην αλλοδαπή ο κάτοχος του σε ομοταγές ΑΕΙ ,

κατατάσσοντας αυτόν σε ορισμένο εξάμηνο σπουδών συγκεκριμένου

Τμήματος ή Σχολής ελληνικού ΑΕΙ .

Αντίθετα , η αναγνώριση του χρόνου σπουδών διανυθέντος σε

ομοταγές προς ημεδαπό ΑΕΙ του χρόνου που έχει διανυθεί σε Τμήμα ή

παράρτημα αλλοδαπού ΑΕΙ , που λειτουργεί στην Ελλάδα , θα οδηγούσε

16

σε καταστρατήγηση του Συντάγματος το οποίο απαγορεύει τη λειτουργία

στην Ελλάδα ΑΕΙ από ιδιώτες .

Υπάρχει ,όμως , και μια μειοψήφησα γνώμη14 , που υποστηρίζει ότι

εφόσον κατ’ ουσία το πτυχίο που φέρει ο ενδιαφερόμενος αποκτήθηκε με

τρόπο και κάτω από συνθήκες όμοιες ή ανάλογες που ισχύουν στα ΑΕΙ

της ημεδαπής , τότε ουδεμία επιρροή μπορεί να ασκήσει επί του

ζητήματος της αναγνώρισης της ισοτιμίας του τίτλου , το γεγονός ότι

τμήμα των απαιτούμενων για την απόκτηση του σπουδών διανύθηκε σε

λειτουργούν στην Ελλάδα Τμήμα ομοταγούς αλλοδαπού Πανεπιστημίου ,

το οποίο έχει την έδρα στην αλλοδαπή .

5. Διαδικασία λήψης αποφάσεων

Σύμφωνα με το νόμο 741/77το όργανο που αποφάσιζε για την

αναγνώριση ή μη του εκάστοτε αλλοδαπού τίτλου ήταν το Διοικητικό

Συμβούλιο , μετά από σύμφωνη γνώμη της οικείας Τριμελούς

Επιτροπής15 . ¨Έτσι το αποφασιστικό όργανο του ΔΙΚΑΤΣΑ ήταν το

Δ .Σ ,ενώ οι Επιτροπές είχαν συμβουλευτικό ρόλο .

Με το νόμο 1566/85 διαφοροποιήθηκε η διαδικασία λήψης

αποφάσεων . Έτσι ανάλογα με την κάθε περίπτωση αποφασίζει το

ανάλογο όργανο .Συγκεκριμένα , Όταν πρόκειται για αλλοδαπές

Ανώτατες Σχολές των οποίων έχει ήδη κριθεί από το ΔΙΚΑΤΣΑ το

ομοταγές ή το ισότιμο του τίτλου τότε με πράξη του Προέδρου που

εκδίδεται μετά από εισήγηση ενός μέλους της οικείας Τριμελούς

Επιτροπής , αναγνωρίζεται το ομοταγές της Σχολής ή το ισότιμο του

Τίτλου .

14 ΣτΕ 3457/1998 Ολ. 15 ¨Άρθρο 4 παρ. 5 ,7 ,8 ,10 και 11 του Ν 741/77

17

Όταν μια περίπτωση είναι αμφισβητούμενη σχετικά με το

ομοταγές την ισοτιμία ή την αντιστοιχία το όργανο που αποφασίζει είναι

η οικεία Τριμελής Επιτροπή και , μάλιστα , πρέπει να αποφασίσει

ομόφωνα .Αν δεν υπάρχει ομοφωνία αποφασίζει το Διοικητικό

Συμβούλιο.

Αν , όμως , πρόκειται για αναγνώριση για πρώτη φορά του

ομοταγούς μιας αλλοδαπής Σχολής ή της ισοτιμίας του πτυχίου της η

διαδικασία παραμένει όπως είχε καθοριστεί με το Ν .741/77.Αποφασίζει ,

δηλαδή , το Διοικητικό Συμβούλιο .

Στην περίπτωση που θα κριθεί ότι το υποβληθέν πτυχίο δεν

αντιπροσωπεύει το ίδιο περιεχόμενο γνώσεων προς το αντίστοιχο

ελληνικό πτυχίο , τότε η παραπομπή σε συμπληρωματική εξέταση γίνεται

με πράξη του Προέδρου , που εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη

εκείνου του μέλους που αντιπροσωπεύει την οικεία ή τη συγγενέστερη

ειδικότητα καθ με εισήγηση ενός μέλους της οικείας Τριμελούς

Επιτροπής .Αν διαφωνήσουν ο Πρόεδρος και το μέλος του Δ.Σ , τότε

ζητείται η γνώμη της οικείας Τριμελούς Επιτροπής και αποφασίζει το

Διοικητικό Συμβούλιο16 .

Επίσης η αναγνώριση μεταπτυχιακών τίτλων ιδρυμάτων της

αλλοδαπής των οποίων έχει κριθεί το ομοταγές γίνεται με πράξη του

Προέδρου του Δ.Σ . Οι σχετικές αιτήσεις ταξινομούνται κατά ειδικότητα

και παραμένουν επί 10 μέρες στη διάθεση των εκπροσώπων των οικείων

κλάδων στο Δ.Σ , οι οποίοι μπορούν να λαμβάνουν γνώση αυτών και να

υποβάλλουν γραπτές παρατηρήσεις στον Πρόεδρο του Δ.Σ μέσα στην

ίδια προθεσμία17 . Λόγω ελλείψεως κάποιας ειδικής ρυθμίσεως θα πρέπει

να συναχθεί ότι σε περίπτωση υποβολής γραπτών παρατηρήσεων , ο

Πρόεδρος του Δ.Σ παραπέμπει το θέμα στο Διοικητικό Συμβούλιο .

16 Όλες οι πράξεις του ΔΙΚΑΤΣΑ πρέπει να αιτιολογούνται 17 Η μοναδική περίπτωση όπου ο νόμος προβλέπει κάποια προθεσμία .Για τις άλλες πράξεις του ΔΙΚΑΤΣΑ η προθεσμία εκδόσεως είναι τρίμηνη .

18

6. Το ΔΙΚΑΤΣΑ σε σχέση με την αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ

Ρητά έχει νομολογηθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας ότι οι

αποφάσεις του ΔΙΚΑΤΣΑ έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα , με την έννοια

ότι τα ΑΕΙ της ημεδαπής είναι υποχρεωμένα τόσο να αποδεχθούν την

αναγνώριση της ισοτιμίας χωρίς δικαίωμα ελέγχου . Η δεσμευτικότητα

αυτή των αποφάσεων του ΔΙΚΑΤΣΑ δημιούργησε θέμα αρμονίας του Ν.

741/77 με την αρχή της πλήρους αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ , που

κατοχυρώνεται ρητά στο Σύνταγμα στο άρθρο 16 παρ. 5.

Η απόφαση Τμήματος του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο

741/77 σε αντίθεση με την Ολομέλεια που κατά πλειοψηφία έκρινε ότι ο

νόμος 741/77 είναι συνταγματικός .Η άποψη της πλειοψηφίας ήταν η

εξής : << η κρίση σχετικά με το ομοταγές αλλοδαπού ΑΕΙ προς

αντίστοιχο ημεδαπό και σχετικά με την ισοτιμία των χορηγούμενων από

αυτό τίτλων σπουδών προς πτυχία της αντίστοιχης ειδικότητας ,

χορηγούμενα από τα ΑΕΙ της ημεδαπής , αναφέρεται σε τυπικό προσόν

για το διορισμό σε πανεπιστημιακή ή άλλη θέση ή την άσκηση του

οικείου προς αυτό επαγγέλματος και δεν εμπίπτει στα πλαίσια της

πλήρους αυτοδιοικήσεως των ΑΕΙ όπως ορίζεται στο Σύνταγμα >>.

Αντίθετα , η άποψη της μειοψηφίας είναι η εξής :οι αρμοδιότητες

του ΔΙΚΑΤΣΑ αντίκεινται στο άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος . Η

αρμοδιότητα αυτή σχετικά με τη διαπίστωση της συνδρομής των

προσόντων αυτών σε κάθε μία συγκεκριμένη περίπτωση ανήκει στην

οικεία Ανωτάτη Σχολή , η οποία ελέγχει και την ισοτιμία του

προσκομιζόμενου τίτλου σπουδών της αλλοδαπής κατόπιν ουσιαστικής

αξιολογήσεως του επιστημονικού πεδίου του αλλοδαπού ΑΕΙ και του

περιεχομένου και της βαθμίδος των σπουδών , τις οποίες πιστοποιεί το

19

προσκομιζόμενο πτυχίο .Και αυτή η εκτίμηση ανάγεται στην εσωτερική

λειτουργία των ΑΕΙ και δεν δύναται να υπαχθεί σε άλλο , κρατικό ή μη ,

όργανο .

Αν και , αρχικά , φαίνεται ότι η άποψη της πλειοψηφίας του

Συμβουλίου της Επικρατείας περιορίζει την αυτοδιοίκηση των

πανεπιστημίων , η νομολογία του ΣτΕ προστατεύει ικανοποιητικά την

αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ στην Ελλάδα .

Γ΄ ΜΕΡΟΣ

Η αντιμετώπιση του θέματος της αναγνώρισης των Πτυχίων από

την αλλοδαπή στην Ελλάδα υπό το πρίσμα του Κοινοτικού Δικαίου

20

1. Γενικές γραμμές του Κοινοτικού Πλαισίου

Η αναγνώριση των ΄τίτλων σπουδών μεταξύ των κρατών μελών

είναι στενά συνδεδεμένα με την επαγγελματική εκπαίδευση καθώς και με

την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων , σπουδαστών και εργαζομένων .

Κάθε πολίτης της ΕΟΚ πλέον μπορεί να εγκατασταθεί και να ασκήσει

μια μη μισθωτή δραστηριότητα σε όποίο κράτος μέλος επιθυμεί .Τα

εθνικά κριτήρια , όμως , είναι αυτά που θα καθορίσουν τις προϋποθέσεις

για την πρόσβαση στα διάφορα επαγγέλματα . Αποτέλεσμα αυτού θα

είναι ο ενδιαφερόμενος να δυσκολεύεται να αποδείξει τις απαιτούμενες

θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις και ικανότητες που διαθέτει και οι

οποίες αποδεικνύονται κατά κύριο λόγο με πτυχία , διπλώματα ,

πιστοποιητικά και , γενικά , τίτλους .

Η εναρμόνιση της κατάρτισης και των διπλωμάτων σε Ευρωπαϊκό

επίπεδο παρουσιάζει τις δύο ακόλουθες όψεις στενά συνδεδεμένες

μεταξύ τους :

Α) την ακαδημαϊκή

Β) την επαγγελματική .

Η πρώτη στοχεύει σε μία συνοχή μεταξύ των εκπαιδευτικών

συστημάτων των διαφόρων χωρών , ενώ η δεύτερη στην αποτελεσματική

υλοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό

την πρόσβαση στα διάφορα επαγγέλματα .

Πρωταρχικός στόχος της ΕΟΚ ήταν η επαγγελματική

αναγνώριση , γεγονός που φαίνεται και στο άρθρο 57 παρ. 1

ΣυνθΕΟΚ .Σε σχέση με την επαγγελματική αναγνώριση η ακαδημαϊκή

υπολείπεται και ρυθμίζεται σε εθνικό επίπεδο . Η καθυστερημένη αυτή

αντιμετώπιση της ακαδημαϊκής αναγνώρισης οφείλεται στην

προτεραιότητα που έδινε η συνθήκη της ΕΟΚ στην ελεύθερη

κυκλοφορία των επαγγελματικών και οικονομικών φορέων στο πλαίσιο

21

της κοινής αγοράς.. Παρατηρούμε ότι η Συνθήκη της ΕΟΚ παρουσιάζει

κενό στο σημείο αυτό .

Έτσι η κοινότητα στη συνέχεια λαμβάνει μέτρα για την

αναγνώριση . Συγκεκριμένα , το νέο άρθρο 126 παρ. 2 ΣυνθΕΟΚ

αναγνωρίζει στην Κοινότητα σαφείς αρμοδιότητες σε θέματα

εκπαίδευσης και ειδικά της ακαδημαϊκής αναγνώρισης . Τέλος , όπως

προκύπτει από τη γενική οδηγία 89/48 ΕΟΚ περί αναγνωρίσεως των

πανεπιστημιακών τίτλων , η αμοιβαία αναγνώριση πρέπει να

εφαρμόζεται ως προς το τελικό προϊόν , δηλαδή το σύνολο των τίτλων

που κατέχει το άτομο . Συνεπώς , η ισοτιμία κύκλων ή ετών σπουδών

αποκτά δευτερεύουσα σημασία , ενώ συγχρόνως αναδεικνύεται η

παράλληλη πορεία ακαδημαϊκής και επαγγελματικής αναγνώρισης .

2. Η οδηγία 89/48 ΕΟΚ

To 1989 το Συμβούλιο με την οδηγία 89/48 ΕΟΚ θεσπίζει ένα

οριζόντιο σύστημα αναγνώρισης των διπλωμάτων τριτοβάθμιας

εκπαίδευσης , η οποία θεμελιώνεται στην ταυτότητα του αντικειμένου

της επαγγελματικής δραστηριότητας τόσο στο κράτος προέλευσης όσο

και στο κράτος μέλος υποδοχής .

Η οδηγία αφορά κατ’ αρχήν όλα τα επαγγέλματα και σκοπός της

είναι να διευκολυνθεί η άσκηση επαγγελματικών δραστηριοτήτων σε

κράτος μέλος άλλο από εκείνο που ο αιτών απέκτησε τον τίτλο του .

Αυτό που αναγνωρίζει η οδηγία είναι τα επαγγελματικά δικαιώματα που

στηρίζονται στους πανεπιστημιακούς τίτλους , ενώ η αναγνώριση αφορά

στο δίπλωμα , βασιζόμενο στην αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των

κρατών .

22

Το άρθρο 3 είναι θεμελιώδης διάταξη της οδηγίας . Σύμφωνα με το

άρθρο αυτό , υπήκοος ενός κράτους μέλους μπορεί να έχει πρόσβαση ή

να ασκήσει μία δραστηριότητα ή ένα επάγγελμα σε κράτος μέλος

διαφορετικό από εκείνο που εκπαιδεύθηκε , υπό τους ίδιους όρους με

τους ημεδαπούς , εφόσον κατέχει τους κατάλληλους τίτλους που

απονεμήθηκαν στο άλλο κράτος μέλος μετά από τρία χρόνια ανώτατης

εκπαίδευσης18 . Για την περίπτωση που υπάρχουν πολλές διαφορές στην

κατάρτιση ή δομή ενός επαγγέλματος μεταξύ των κρατών μελών το

άρθρο 4 προβλέπει : α) επαγγελματική πείρα και β) πρακτική άσκηση

προσαρμογής ή δοκιμασία επάρκειας για ουσιαστικές διαφορές στο

περιεχόμενο της εκάστοτε εκπαίδευσης .

Κατά το άρθρο 1 της οδηγίας , το δίπλωμα πρέπει να έχει

απονεμηθεί από αρμόδια αρχή του κράτους μέλους . Δηλαδή είναι θέμα

εσωτερικού δικαίου κάθε κράτους μέλους και εναπόκειται σε καθένα

ξεχωριστά να καθορίσει τις αρχές που δικαιούνται να χορηγούν , στο

έδαφος του , διπλώματα παρέχοντα πρόσβαση σε νομικώς κατοχυρωμένα

επαγγέλματα καθώς και τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χορήγηση

των διπλωμάτων αυτών . Η Ελλάδα , συγκεκριμένα , αναγορεύει , όπως

άλλωστε ήδη έχουμε δει , τα δημόσια εκπαιδευτήρια ανώτατης

εκπαίδευσης σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ . 8 εδ. β .

Η αναγνώριση που αφορά στα διπλώματα που εγγυώνται πλήρη

επαγγελματική εκπαίδευση , αναφέρεται σε « νομοθετικά κατοχυρωμένο

» επάγγελμα ή δραστηριότητα .Δηλαδή , θα λέγαμε ότι είναι το

επάγγελμα « νομοθετικά κατοχυρωμένο » όταν πρόκειται για πρόσβαση

στις δραστηριότητες ή την εξάσκηση τους απαιτείται από τις εθνικές

διατάξεις η κατοχή διπλώματος ή επαγγελματικού τίτλου που

προσδίδεται μόνο σε όσους συγκεντρώνουν ορισμένα προσόντα .Η

18 Κατά το ΠΕΚ « η προϋπόθεση της κατοχής πανεπιστημιακού διπλώματος έχει αναγκαστικά την έννοια που δίνει στον όρο αυτόν η ίδια η νομοθεσία του κράτους μέλους στο οποίο ο υποψήφιος περάτωσε τις σπουδές που επικαλείται » .

23

έννοια αυτή του « νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος » έχει

προκαλέσει προβληματισμό , επειδή το γενικό αυτό σύστημα

οργανώθηκε με βάση κάποια γνωστά επαγγέλματα .

Πέρα από όλα αυτά , δεν υπάρχει αμοιβαία συμφωνημένη βάση

σύγκρισης η οποία να υιοθετείται από τα κράτη μέλη . Γενικότερα ,

υπάρχουν δύο μέθοδοι προσέγγισης των κρατών μελών στην οδηγία : α)

οριζόντια μέθοδος , β) κάθετη μέθοδος .Σύμφωνα με την πρώτη μέθοδο

τα κράτη μέλη προσαρμόζονται στην οδηγία για όλα τα επαγγέλματα

μέσω ενός νόμου , ενώ με τη δεύτερη μέθοδο κατά επαγγέλματα . Η

Ελλάδα ανήκει στην κατηγορία εκείνη των κρατών μελών που έχουν

προσαρμοσθεί σε πολύ μικρό βαθμό και , συγκεκριμένα , για τα

παραϊατρικά επαγγέλματα , για τους δικηγόρους και τους ορκωτούς

λογιστές .

3.Επίδραση της οδηγίας 89/48 ΕΟΚ στην Ελληνική διαδικασία

Αναγνώρισης των Διπλωμάτων

Η εφαρμογή της οδηγίας 89/48 ΕΟΚ έχει ως αποτέλεσμα την

αλλαγή κάποιων διαδικασιών που μέχρι τώρα ίσχυαν Παράλληλα ,

ανακύπτουν και κάποια προβλήματα τα οποία απαιτούν άμεση λύση .

Τέτοιο είναι το πρόβλημα της αναγνώρισης πτυχίων από ιδιωτικά

πανεπιστήμια της αλλοδαπής . Έτσι παρακάτω θα δούμε την προσαρμογή

της οδηγίας στην ελληνική πραγματικότητα και το κατά πόσον

συμβιβάζεται η ελληνική απαγόρευση των ιδιωτικών πανεπιστημίων με

την κοινοτική οδηγία :

Α) Προσαρμογή του ελληνικού συστήματος στην οδηγία 89/48

ΕΟΚ

24

Η Ελλάδα έχει προσαρμοστεί προς την οδηγία 89/48 ΕΟΚ μόνο

τμηματικά , δηλαδή μόνο ως προς τα παραϊατρικά επαγγέλματα , τους

δικηγόρους και τους ορκωτούς λογιστές . Για τα υπόλοιπα επαγγέλματα

δεν έχει γίνει κάποια νομοθετική ρύθμιση .

Το νέο σύστημα αναγνώρισης των διπλωμάτων , έτσι όπως

παρουσιάζεται στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα , θα αλλάξει τα δεδομένα

στην Ελλάδα , με άμεση συνέπεια να σταματήσει η ταύτιση του πτυχίου

με το δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος . Δηλαδή θα έχουμε

διαχωρισμό μεταξύ επαγγελματικής και ακαδημαϊκής αναγνώρισης . Το

ΔΙΚΑΤΣΑ θα είναι αρμόδιο για την ακαδημαϊκή αναγνώριση , ενώ για

την επαγγελματική αναγνώριση αρμόδια θα είναι τα αρμόδια Υπουργεία .

Επιπλέον , το σύστημα αυτό δεν αναφέρεται μόνο στα πτυχία των

Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ( ΑΕΙ ) αλλά και αυτών των ΤΕΙ .

Η οδηγία έχει ως πεδίο εφαρμογής την τριτοβάθμια εκπαίδευση με τον

επιπρόσθετο όρο ότι αυτή θα είναι τουλάχιστον τριετούς διάρκειας .

Β) Η Ελληνική απαγόρευση των ιδιωτικών πανεπιστημίων

συμβιβάζεται με την κοινοτική επιδίωξη για ενιαίο σύστημα

αναγνώρισης πτυχίων

Ένα από τα καίρια προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η

ελληνική νομοθεσία με την οδηγία 89/48 ΕΟΚ είναι το πρόβλημα των

ιδιωτικών πανεπιστημίων . Συγκεκριμένα , δημιουργείται μια αντίφαση .

Δηλαδή , πως είναι δυνατό να αναγνωρίζονται βάσει της οδηγίας 89/48

ΕΟΚ τα ιδιωτικά πτυχία κοινοτικών πανεπιστημίων και από την άλλη να

25

μην μπορούν να αναγνωρισθούν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα

( α.16 παρ.5 και 8 Σ )19 .

Η οδηγία δέχεται την αρμοδιότητα των κρατών μελών να

καθορίσουν τα πτυχία , τα οποία οφείλουν να αναγνωριστούν από τα

υπόλοιπα κράτη μέλη . Δηλαδή , η οδηγία επιβάλλει την αναγνώριση των

πτυχίων εκείνων που χορηγούνται από τις αρμόδιες αρχές των κρατών

μελών σύμφωνα με τους εθνικούς τους νόμους . Έτσι με αυτή τη λογική

αναγνωρίζει και η Ελλάδα ως αρμόδια αρχή μόνο τα κρατικά

πανεπιστήμια .

Σε τελική ανάλυση είναι θέμα του κάθε κράτους μέλους να

προσδιορίζει το καθεστώς των ιδιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων , που

λειτουργούν στο έδαφος του και να καθορίσει αν ο τίτλος σπουδών που

χορηγούνται από αυτά μπορούν να τύχουν επίσημης αναγνωρίσεως . Τα

κοινοτικά όργανα οφείλουν να σέβονται το καθεστώς αυτό .

Με αυτόν τον τρόπο καταλήγουμε σε περίπτωση αντίστροφης

διάκρισης .Από τη μια πλευρά , το ελληνικό κράτος αναγνωρίζει τα

ιδιωτικά πανεπιστήμια των άλλων κρατών μελών , μέσω της

αναγνωρίσεως των ιδιωτικών πτυχίων τους και , από την άλλη , δεν

αναγνωρίζει την ύπαρξη ελληνικών ιδιωτικών πανεπιστημίων και των

αντίστοιχων πτυχίων τους .

Τέλος , η αναθεώρηση του Ελληνικού Συντάγματος φαίνεται η πιο

σκόπιμη και αρμόζουσα λύση , ώστε να μπορέσουν νόμιμα να

εγκατασταθούν κοινοτικά ιδιωτικά εκπαιδευτήρια με τη μορφή

πανεπιστημίων στην Ελλάδα .

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

19 Βλ. και Ε . Μουαμελετζή . Ιδιωτικά πανεπιστήμια και κοινοτικό δίκαιο , εις «Εθνική Διοίκηση και Κοινοτικό Δίκαιο » , ό. Π . υποσ. 256 , σ. 135

26

To ζήτημα της αναγνώρισης των πτυχίων είναι ένα θέμα το οποίο

παρατηρούμε ότι αντιμετωπίζεται αρχικά σε εθνικό επίπεδο , αλλά ήδη

έχουν τεθεί οι βάσεις για ενιαία αντιμετώπιση του θέματος από όλες τις

χώρες . Και αυτό είναι πρόδηλο αν αναλογιστούμε τις γραμμές που ήδη

έχει θέσει η οδηγία 89/48 ΕΟΚ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας .

Έτσι η Ελλάδα θα μπει σε ένα group , θα μπορούσαμε να πούμε ,

με την εφαρμογή της οδηγίας στο οποίο θα υπάρχει ένα ενιαίο σύστημα

αναγνώρισης των πτυχίων στην αλλοδαπή .Αυτός είναι ο καλύτερος

τρόπος για να αναγνωρίζονται τα πτυχία της αλλοδαπής . Αφού η

εφαρμογή αυτού του συστήματος είναι σύμφωνη και με τα

κατοχυρωμένα διεθνώς πλέον δικαιώματα της ελεύθερης κυκλοφορίας

και εγκατάστασης .

Ανεξάρτητα από όλα αυτά , όταν πραγματοποιηθεί και στην

Ελλάδα το ενιαίο αυτό σύστημα θα πρέπει να μην αλλοιωθεί και ,

τελικά , χαθεί ο εθνικός χαρακτήρας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι

πολιτιστικές αξίες , που αυτή πρεσβεύει , και , συνάμα , οφείλει να

καταργήσει όσους νόμους αντίκεινται στα κοινά αυτά εκπαιδευτικά

δικαιώματα που θα έχουν διαμορφωθεί .

Αποτέλεσμα θα είναι μέσα στο νομικό αυτό πλαίσιο το ΔΙΚΑΤΣΑ

να περιοριστεί στην ακαδημαϊκή αναγνώριση και η επαγγελματική

αναγνώριση θα υπαχθεί στα αρμόδια υπουργεία , αντίθετα με την

κατάσταση που επικρατεί σήμερα όπου τον πρώτο και τον τελευταίο

λόγο τον έχει το ΔΙΚΑΤΣΑ .

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

27

Δαγτόγλου Π. ,Συνταγματικό Δίκαιο , Ατομικά Δικαιώματα , Α΄ και Β΄,

Εκδ.Α.

Σάκκουλα , Αθήνα – Κομοτηνή.

Δημητρόπουλος Α. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Ι΄ ΕΚΔΟΣΗ –

ΑΘΗΝΑ

2004

Κουτσιμπίνα Στ. , Το ΔΙΚΑΤΣΑ – θεσμικό πλαίσιο και νομολογιακή

επεξεργασία ,

ΕΕΝ 1987 , σελ. 312 επ..

Μουαμελετζή Ε. ,Η επίδραση του Κοινοτικού Δικαίου στη Δημόσια και

Ιδιωτική

Εκπαίδευση στην Ελλάδα .

Παυλόπουλος Π. , Η νομική φύση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών

Ιδρυμάτων

( γνωμοδότηση ), ΤοΣ 1990 ,σελ. 445 επ..

Σκουρής Β. , Δίκαιο της παιδείας 1988 .

Σκουρής Β. , Δίκαιο της Παιδείας 2η έκδ. , εκδ. Σάκκουλα ,

Θεσσαλονίκη 1995 .

Xιώλος Κ. , Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΥΠΟ ΤΟΥ ΔΙΚΑΤΣΑ ΤΗΣ ΙΣΟΤΙΜΙΑΣ

ΤΙΤΛΩΝ

ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ,ΝΟΒ , σελ. 1143.

Χρυσόγονος Κ. , Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα .

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

28

626/1994 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ / 1994 , ΑΡΜ / 1994 , ΤοΣ 1994 , Αναγνώριση

μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών της αλλοδαπής – Προυπόθεση της

ρύθμισης είναι ο μεταπτυχιακός τίτλος να στηρίζεται σε πτυχίο ΑΕΙ και

όχι ιδιωτικής σχολής .

1571/1996 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ / 1996 , ΑΡΜ / 1996 , ΝΟΒ / 1997 ,

Προυποθέσεις και διαδικασία αναγνώρισης της ισοτιμίας τίτλου σπουδών

– Αρμόδια όργανα να αποφανθούν για την αναγνώριση .

2542/1996 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ / 1996 , ΔΔΙΚΗ / 1996 , Αναγνώριση του

ομοταγούς των αλλοδαπών ΑΕΙ και της ισοτιμίας και αντιστοιχίας του

τίτλου σπουδών σχολών της αλλοδαπής . Αρμόδια όργανα , διαδικασία

και προυποθέσεις .

1807/1997 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ / 1997 , ΔΙΚΑΤΣΑ . Αναγνώριση πτυχίων του

εξωτερικού .Στάδια και τηρητέα για την αναγνώριση διαδικασία .

2807/1997 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ 1997 , ΑΕΙ . Για την αναγνώριση της

ισοτιμίας τίτλου σπουδών , ο οποίος χορηγήθηκε από σχολή της

αλλοδαπής προς αντίστοιχο τίτλο σπουδών ημεδαπού ΑΕΙ , το αρμόδιο

όργανο του ΔΙΚΑΤΣΑ πρέπει να κρίνει αιτιολογημένα κατά πόσον το

αλλοδαπό ΑΕΙ είναι ομοταγές με το ημεδαπό και στη συνέχεια να κρίνει

το ισότιμο του συγκεκριμένου τίτλου σπουδών .

2809/1997 ΣτΕ , Δ/ΝΗ / 1998 , ΤοΣ / 1998 , Παραπομπή στην

Ολομέλεια του ζητήματος εάν επιτρέπεται η εγκατάσταση και λειτουργία

στην Ελλάδα τμημάτων ή παραρτημάτων ΑΕΙ , που λειτουργούν ήδη

στην αλλοδαπή ανεξαρτήτως της νομικής μορφής που έχουν στη χώρα

της κύριας εγκατάστασης τους , τη σχέση αυτής προς τις ρυθμίσεις του

ΚΟΙνοτικού Δικαίου επί θεμάτων αμοιβαία αναγνωρίσεως των τίτλων

σπουδών και την εν γένει σχέση μεταξύ κανόνων Συντάγματος και

Κοινοτικού Δικαίου .

1033/1998 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ / 1998 , Αναγνώριση από το ΔΙΚΑΤΣΑ το

ομοταγές ανωτάτων σχολών της αλλοδαπής και της ισοτιμίας τίτλων

29

σπουδών που χορηγούνται από τις σχολές αυτές με τίτλους των

ημεδαπών ΑΕΙ .

1091/1998 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ 1998 , Αναγνώριση τίτλου σπουδών

εκπαιδευτικού ιδρύματος της αλλοδαπής ως ισότιμου και αντιστοίχου

τίτλου της ημεδαπής από το ΔΙΚΑΤΣΑ – Διαδικασία .

3457/1998 ΣτΕ ( Ολομ. ) , ΤοΣ 1998 , Αναγνώριση τίτλων σπουδών ΑΕΙ

από το ΔΙΚΑΤΣΑ .Από το Σύνταγμα συνάγεται ότι δεν είναι επιτρεπτή η

αναγνώριση από το ΔΙΚΑΤΣΑ ως χρόνου διανυθέντος σε ομοταγές προς

ημεδαπό ΑΕΙ του χρόνου που έχει διανυθεί σε Τμήμα ή Παράρτημα

αλλοδαπού ΑΕΙ το οποίο λειτουργεί στην αλλοδαπή .Στην αντίθετη

περίπτωση θα έχουμε καταστρατήγηση του Συντάγματος .Το ΔΙΚΑΤΣΑ

έχει αρμοδιότητα να κρίνει μόνο για την ακαδημαϊκή και όχι για την

επαγγελματική ισοτιμία του υποβαλλόμενου προς αναγνώριση τίτλου

σπουδών.

962/1999 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ 1999 , ΔΙΚΑΤΣΑ – Αίτηση για αναγνώριση

διπλώματος “

Master” πανεπιστημίου του Καναδά ως μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών .

1624/1999 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ / 2000, κρίση του ΔΙΚΑΤΣΑ για το ομοταγές

τίτλου σπουδών .Στις αμφισβητούμενες περιπτώσεις ως προς την

ισοτιμία του τίτλου σπουδών αποφασίζει , ομόφωνα , η οικεία τριμελής

επιτροπή , άλλως το Δ.Σ του ΔΙΚΑΤΣΑ .

1680/1999 ΣτΕ , ΝΟΒ / 2000 ,Η ισοτιμία τίτλου σπουδών χορηγηθέντος

από το ίδρυμα της αλλοδαπής δεν εξαρτάται από τον τρόπο εισαγωγής

και την κατάταξη του ενδιαφερόμενου σε ορισμένο έτος σπουδών , αρκεί

αυτές να διενεργήθηκαν σύμφωνα με τον κανονισμό του ιδρύματος ή τη

νομοθεσία της χώρας όπου τούτο ευρίσκεται . Αλλά ούτε εξαρτάται μόνο

από τη διάρκεια των σπουδών, η οποία πρέπει να συνεκτιμηθεί με το

ουσιαστικό επίπεδό τους .

30

426/2000 ΣτΕ , ΔΙΚΑΤΣΑ , Αναγνώριση ισοτιμίας τίτλου σπουδών

αλλοδαπής .

1591/2000 ΣτΕ ,ΝΟΜΟΣ / 2001 , 376/2001 ΣτΕ , ΝΟΜΟΣ /

2001 ,1605/1982 ΣτΕ , ΝΟΒ 1983.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

31

Η εργασία αυτή πραγματεύεται το θέμα της αναγνώρισης των

πτυχίων από την αλλοδαπή στην Ελλάδα .Ειδικότερα στο Α΄ μέρος

παρουσιάζεται η δυνατότητα που δίνεται από το Σύνταγμα σήμερα να

αποκτήσει κάποιος πτυχίο από την αλλοδαπή. Στη συνέχεια ,

παρουσιάζεται αναλυτικά το όργανο { ΔΙΚΑΤΣΑ ) , καθώς και η

διαδικασία αναγνώρισης πτυχίων που ακολουθείται στην Ελλάδα .

Παράλληλα , τίθενται κρίσιμα ζητήματα τα οποία απαιτούν άμεση λύση

όπως η αναγνώριση πτυχίων από ιδιωτικά πανεπιστήμια της αλλοδαπής ,

ενώ το ελληνικό Σύνταγμα απαγορεύει την ίδρυση τους . Τέλος ,

παρουσιάζεται το ζήτημα υπό το πρίσμα του Κοινοτικού Δικαίου καθώς

και οι αρχές που έχουν τεθεί από την κοινοτική οδηγία 89/48 ΕΟΚ

SYMMARY

This project deals with the issue of the recognitoin of foreign

degrees in Greece . More specifically given by the first part of the project

presents the possibility given by the constitution of Greece to acquire a

foreign degree of higher education.

The second part deals with DIKATSA- The InterUniversity Center for the

Recognition of Foreign Degrees (Diapanepistimiako kentro Anagnorisis

Titlon Spoudon Allodapis) as well as with the procedure of recognition of

degrees required in Greece. Similarly, crucial issues are set demanding

imminent solytion such as the verification of the validity of degrees from

foreign private Institutions,despite the fact that the constitution of Greece

bans their foundation. The last part deals with the matter under the

structure of the European Union Laws, as well as with the principles set

by the European policy 89/48 E.U.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ – ΛΗΜΜΑΤΑ

32

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΤΥΧΙΩΝ ΤΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ = RECOGNITION OF

FOREIGN DEGREES

ΣΥΝΤΑΓΜΑ = CONSTITUTION

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ = UNIVERSITY

ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ = PRIVATE INSTITUTIONS

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ = FREEDOM OF EDUCATION

ΔΙΚΑΙΩΜΑTA = RIGHTS

ΔΙΚΑΙΟ = LAW

ΙΣΟΤΙΜΑ ΠΤΥΧΙΑ = EQUAL DEGREES

ΑΛΛΟΔΑΠΗ = FOREIGN

33