ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΑΒΒΑΤΟ 1 AΠΡΙΛΙΟΥ 2017

ΠΡΙΣΜΑ# 14

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΕΧΝΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Beforelight: Μετουσιώνονταςτο φως σε έργο τέχνης

Είναι πιθανό να έχετε θαυμάσει,χωρίς να το γνωρίζετε, κάποιο

από τα έργα τους τόσο στηνΕλλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Οι Beforelight συνδυάζουν τέχνηκαι τεχνολογία για να αλλάξουν το

αστικό περιβάλλονχρησιμοποιώντας ως μέσο

δημιουργίας… το φως.

,,6

Μεταβαλλόμενα Ευφυή ΠεριβάλλονταTO ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Μεταβαλλόμενων Ευ-φυών Περιβαλλόντων (TUC TIE Lab) τηςΣχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πο-λυτεχνείου Κρήτης διερευνά καινοτόμεςαρχιτεκτονικές προσεγγίσεις στην εκπαί-δευση, την υγεία, την κατοικία, τον πολιτι-σμό και το περιβάλλον. Σκοπός του είναι ηενεργή υποστήριξη της ανθρώπινης δρα-στηριότητας, σε πολλαπλά επίπεδα, για μιακαλύτερη ποιότητα ζωής.

,,7

Τα αρχαία κείμενα στην παλάμη του χεριούμας, διαθέσιμα στις περιηγήσεις μας

Topos text

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Μαθηματικά και κοινωνίαΚοινωνίες με διαφορετικές διανοητικέςπαραδόσεις συγκρότησαν διαφορετικέςμαθηματικές κουλτούρες. Τα μαθηματικάμας δείχνουν ότι ο άνθρωπος δεν συν-διαλέγεται με τον κόσμο αλλά επινοεί συ-γκεκριμένες πραγματικότητες με συγκε-κριμένους κανόνες. Και πολλές φορές αυ-τοί οι κανόνες δεν παράγουν προφανή ήεπιθυμητά αποτελέσματα, από τα αξιώμα-τα του Ευκλείδη έως τις οικονομικές προ-βλέψεις του ΔΝΤ.

Fake NewsΗμερίδα με θέμα «Οι ΨευδείςΕιδήσεις στα Social Media ωςδιαμορφωτές της πραγματικό-τητας» διοργανώνθηκε στοΕυρωκοινοβούλιο, με την υπο-στήριξη της ευρωομάδας τηςΑριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ - L’AltraEuropa con Tsipras –Podemos). Στόχος της ημερί-δας ήταν να αποτυπώσει το το-πίο που δημιουργείται σήμεραστο πεδίο της ενημέρωσης λό-γω της διακίνησης ψευδών ει-δήσεων και να προτείνει λύ-σεις για τη διαχείριση του φαι-νομένου.

Η πρωτοποριακήιστοσελίδα καιεφαρμογήToposText©κατέκτησε την 1η θέσηστα διεθνή βραβεία«Digital HumanitiesAwards 2016», στηνκατηγορία τηςκαλύτερης ψηφιακήςεφαρμογής για τοευρύ κοινό (Best Useof DigitalHumanitiesfor PublicEngagement). Η εφαρμογή, η οποίαδιατίθεται δωρεάν σεόλους τους χρήστες,συνδέει τις αρχαίεςπηγές με τονγεωγραφικό χώροστον οποίοαναφέρονται, μέσααπό έναν διαδραστικόχάρτη.

,,2-3

,,8

,,4-5

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΗΔΑ ΑΡΝΕΛΛΟΥ

Πώς ξεκίνησε η ιδέα για το ToposText;

Η ιδέα έχει ως αφετηρία τα κείμενα. Όταν ταξίδευα, ήθε-λα να έχω μαζί μου πολλά αρχαία κείμενα. Οι παλιοί πε-ριηγητές, όπως ο Edward Dodwell (1767-1832), όταν

ταξίδευαν στην Ελλάδα, είχαν μαζί τους τους αρχαίους συγγραφείς(Παυσανία, Ηρόδοτο, Θουκιδίδη) και προσπαθούσαν να ερμηνεύ-σουν ό,τι έβλεπαν στην Ελλάδα μέσα από το πρίσμα των αρχαίωναυτών συγγραφέων. Εκείνη την εποχή ήταν εξαιρετικά δύσκολοεγχείρημα: Δεν υπήρχαν καλοί χάρτες, ενώ το μορφωτικό επίπεδοτων ξεναγών τους δεν ήταν πολύ καλό. Αντιμέτωπος με την ίδιαεπιθυμία, αναζητούσα τρόπους για να μεταφέρω τα αρχαία κείμε-να στα ταξίδια μου. Χρειαζόμουν κάτι εύχρηστο και γρήγορο.

Ανακάλυψα την ιστοσελίδα Pleiades, μια ιστοσελίδα διαμοιρασμούδεδομένων ανοιχτής πρόσβασης, που υποστηρίζεται όχι μόνο απόερευνητικούς και πανεπιστημιακούς φορείς (όπως το Πανεπιστήμιο

;!

ΣΚΗΝΗ πρώτη. Βαδίζω με το κινητό στο χέρι.Στην οθόνη παρακολουθώ το ίχνος της διαδρο-μής μου. Φτάνω σε ένα άχρωμο τοπίο, ένα παλιόλατομείο με σκουριασμένα μηχανήματα και με-γάλες λακκούβες γεμάτες βρόμικα νερά. Το σύ-στημα γεωεντοπισμού κοκκινίζει τις συντεταγ-μένες. Ανοίγω τον περιηγητή και συνδέομαι σεμια ιστοσελίδα. Στην οθόνη βλέπω το τοπίο ναμεταμορφώνεται. Βρίσκομαι σε έναν άλλο τόποκαι σε άλλο χρόνο. Γύρω μου υπάρχει μια πόληπου σφύζει από ζωή. Στέκομαι αόρατος μέσαστο πλήθος. Παρ’ όλα αυτά, το ηχοτοπίο πλημ-μυρίζει τις αισθήσεις μου, μεταβιβάζοντάς μουθραύσματα εμπειριών. Η φωνή της αφηγήτριαςμε καθοδηγεί στις επιλογές μου και είναι πρό-θυμη να μου δώσει λεπτομέρειες για όποια πτυ-χή της καθημερινής ζωής επιλέξω από το μενού.Δεν είμαι ούτε εδώ ούτε εκεί. Η εμπειρία του πα-ρελθόντος χρόνου δεν είναι πλήρης, αφού πε-ριορίζομαι στον ρόλο του παρατηρητή, αλλά ηγνώση μου γι’ αυτόν υπερβαίνει τη γνώση όσωντον έζησαν πραγματικά. Η εμπειρία τού παρό-ντος δεν είναι πλήρης, αφού απέχω από την αλ-ληλεπίδραση με το περιβάλλον μου, αλλά ολο-κληρώνεται με το βίωμα μιας χρονικότητας πουδεν μπορεί να γίνει αντιληπτή με την απλή επο-πτεία του φυσικού τοπίου. Έχω εισέλθει στονψηφιακό χώρο.

uuu

ΣΚΗΝΗ δεύτερη. Επισκέπτομαι το Εθνικό Μου-σείο Σύγχρονης Τέχνης. Στρίβω σε μια εσοχή καιστέκομαι μπροστά σε μια καλλιτεχνική σύνθε-ση. Το σύστημα γεωεντοπισμού κοκκινίζει τιςσυντεταγμένες στην οθόνη του κινητού μου καιανοίγω τον περιηγητή. Βρίσκομαι στο εργαστή-ριο του καλλιτέχνη και τον ακούω να περιγρά-φει τη δουλειά του όσο ετοιμάζει ένα γλυπτό.Ακολουθώ τη διανομή των έργων του και βλέ-πω τις συνθέσεις του εγκατεστημένες σε διά-φορα μουσεία ανά τον κόσμο. Με λίγες κινήσειςφτιάχνω έναν ψηφιακό εκθεσιακό χώρο που πε-ριλαμβάνει τα έργα της επιλογής μου και εκτεί-νεται πέρα από το συμβατικό γεωγραφικό πλαί-σιο καθενός από αυτά. Το «φυσικό» έκθεμα πουβρίσκεται μπροστά μου αποτελεί μέρος αυτήςτης υβριδικής επικράτειας και αυτομάτως αρχί-ζει να μιλάει μια γλώσσα διαφορετική από εκεί-νη των μοναχικών εκθεμάτων.

uuu

Όλα αυτά θα μπορούσαν, σε κάποιο βαθμό, ναγίνουν με ένα καλό βιβλίο ή με έναν καλό κατά-λογο έκθεσης. Όμως, η αλήθεια είναι ότι η αμε-σότητα και το εύρος της ψηφιακής εμπειρίαςδεν μπορούν να συγκριθούν. Ας φανταστούμεέναν χώρο διάστικτο από τέτοιες «πύλες εισό-δου». Η αρχαία αγορά και το εργαστήριο τουκαλλιτέχνη δεν μπορούν να προσπελαστούναπό οπουδήποτε, αλλά μόνο όταν βρεθούμεστο εγκαταλελειμμένο λατομείο ή μπροστά στοσυγκεκριμένο έκθεμα. Μόνο εκεί ενεργοποιεί-ται η δυνατότητα που μας επιτρέπει να συνδυά-σουμε την αμεσότητα του βιώματος με την ψη-φιακή εμπειρία. Με αυτό τον τρόπο ο «φυσικός»χώρος γίνεται μέρος μιας υβριδικής διάταξης,όπου η έννοια της χρονικότητας και της τοπικό-τητας επανασημασιοδοτούνται προσφέρονταςστα υποκείμενα εμπειρίες χωρίς ιστορικό προη-γούμενο.

M.Π.

Φανταστικοίχάρτες 2.0

Λήδα Αρνέλλου, Διδάκτωρ Επικοινωνίας της ΕπιστήμηςΒάλια Καϊμάκη, Διδάκτωρ Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Γιάννης Κοντογιάννης, Διδάκτωρ ΑστροφυσικήςΜανώλης Πατηνιώτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών, Πανεπιστημίου ΑθηνώνΔημήτρης Πετάκος, Διδάκτωρ Ιστορίας των Επιστημών

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Επικοινωνία: prisma@avgi.gr

ΠΡΙΣΜΑ

Τα αρχαίατου χεριού

TOPOSΤEXT

“Από τις Ελικωνιάδες Μούσες το τραγούδι ας αρχίσουμε,που του Ελικώνα το βουνό κατέχουν, το μεγάλο και πανίερο,κι από την κρήνη γύρω τη μενεξεδιά με πόδια απαλάχορεύουν και το βωμό του παντοδύναμου του γιου του Κρόνου.Κι αφού το τρυφερό τους σώμα λούσουν στην πηγήτου Περμησσού ή του Αλόγου ή του πανίερου Ολμειού,στήνουν χορούς στο πιο ψηλό σημείο του Ελικώνα,ωραίους, θελκτικούς, ζωηρά κινώντας με τα πόδια τους”

Ησίοδου, Θεογονία

Η ιστοσελίδα Topos Text

ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 201719/

της Νέας Υόρκης και το Πανεπιστήμιο της ΝότιαςΚαρολίνα), αλλά και τους ίδιους τους πολίτες, οιοποίοι μοιράζονται περιεχόμενο εθελοντικά. Στηνιστοσελίδα αυτή βρίσκει κανείς ψηφιοποιημέ-νους χάρτες της αρχαιότητας και προσεγγιστικάτις συντεταγμένες τους. Σου δίνουν μάλιστα τηδυνατότητα να κατεβάσεις σε πίνακα τα δεδομέ-να που θες. Με τη βοήθεια του Bruce Hartzlerδημιουργήθηκε το κατάλληλο υπολογιστικό πρό-γραμμα προκειμένου να συσχετίζει τους τόπουςμε τα κείμενα που είχα συλλέξει. Κάποια βέβαιααπό τα κείμενα τα συσχέτισα με το χέρι, μια πραγ-ματικά κολοσσιαία δουλειά. Αφού τα συσχετίσα-με όλα, ήταν πλέον η κατάλληλη ώρα για να δη-μιουργηθεί η εφαρμογή.

Το 2014 γνώρισα τους ανθρώπους από τηνPavla A.E., που λάτρεψαν την ιδέα. Έπειτα απόέναν χρόνο είχαμε στα χέρια μας μια πρώτη έκ-δοση της εφαρμογής. Το Ίδρυμα Λασκαρίδη, πουδιαθέτει την ιστορική βιβλιοθήκη, αναγνώρισεαμέσως ότι υπήρχε μια ενδιαφέρουσα συνέρ-γεια. Το πρόγραμμα αγκάλιασε ο Πρόεδρος τουΙδρύματος Παναγιώτης Λασκαρίδης, με την υπο-στήριξη της Αντιπροέδρου Κατερίνας Λασκαρί-δου κι έτσι ξεκίνησε η δημιουργία της ιστοσελί-

δας και της εφαρμογής. Η εφαρμογή και η ιστο-σελίδα που έχουμε σήμερα προέκυψαν έπειτααπό τέσσερα χρόνια σοβαρής δουλειάς.

Ποιες ήταν οι δυσκολίες;

Ο μεγάλος περιορισμός στην αρχήήταν να βρεθούν κείμενα σε αγγλικήμετάφραση, χωρίς δικαιώματα. Ευτυ-

χώς, στα αγγλικά υπήρχαν παλιές μεταφράσειςπου μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε. Κά-ποια τα μετέφρασα μόνος μου. Ό,τι θεωρούσασημαντικό για την ιστορία ενός τόπου το έβρι-σκα και το πρόσθετα. Τα κείμενα αφορούν προςτο παρόν κυρίως την Ιστορία, τη μυθολογία, τιςαρχαίες θρησκείες. Είναι όμως κάτι που χτίζεταικαι μεγαλώνει συνεχώς.

Πώς μπορείς να πλοηγηθείς στοTopos Text;

Είναι πολύ απλό. Ανοίγεις την εφαρ-μογή και βλέπεις τι υπάρχει γύρω σουκαι ποιες πηγές αναφέρονται στον τό-

πο αυτόν. Από τον χάρτη μπορείς να οδηγηθείςστο σχετικό απόσπασμα του κειμένου και απόεκεί στο πλήρες κείμενο. Λειτουργεί όμως καιαντίστροφα. Από το κείμενο μπορείς να οδηγη-θείς σε ένα συγκεκριμένο σημείο του χάρτη. Ητελευταία προσθήκη στην εφαρμογή είναι μιαλίστα 11.000 κύριων ονομάτων (ανθρώπων,θεών, ζώων και μερικών τόπων που δεν ανα-φέρονται αλλού). Μπορείς να ψάξεις έναν τόποή έναν συγγραφέα. Η εφαρμογή συνδέεται καιμε τη σελίδα travelogues (www.travelogues.gr)του Ιδρύματος Λακαρίδη, που διαθέτει μια με-γάλη συλλογή από ψηφιοποιημένo υλικό περιη-γητικών εκδόσεων. Σε μελλοντική εκδοχή οχρήστης θα μπορεί να κάνει και σύνθετη ανα-ζήτηση. Όταν έχεις ένα σώμα δεδομένων, ορ-γανωμένων με τον τρόπο που τα έχουμε οργα-νώσει, οι δυνατότητες είναι απεριόριστες.

Σε ποιους απευθύνεται η εφαρμο-γή;

Αρχικά είχα στο μυαλό μου ανθρώ-πους με ενδιαφέροντα παρόμοια μετα δικά μου, ιστορικούς, αρχαιολό-

γους. Στην πορεία όμως φάνηκε ότι ένα εργα-λείο απλό και εύχρηστο μπορεί να αφορά πε-ρισσότερους ανθρώπους, όπως οι περιηγητές.Ένας περιηγητής θα μπορεί να το ενεργοποιείστις εξορμήσεις του και να ξέρει ότι αν περπα-τήσει δέκα λεπτά προς μια κατεύθυνση, θα βρε-θεί σε ένα μέρος με την τάδε ιστορία ή που συν-δέεται με αυτό τον μύθο. Έχουμε ελέγξει τις πε-ρισσότερες συντεταγμένες με το Google Earth,οπότε θα πρέπει να τις βρίσκουν χωρίς πρό-βλημα.

Γιατί πιστεύετε ότι η εφαρμογήέγινε δεκτή με τόσο ενθουσιασμόαπό το κοινό;

Θέλαμε αυτή η εφαρμογή να είναιένα εργαλείο που κάνει τον χρήστηνα υιοθετεί έναν ενεργητικό ρόλοστην επιλογή και ανάγνωση των κει-

μένων, στη δημιουργία συσχετίσεων. Υπάρ-χουν πολλές εφαρμογές που σου δίνουν πολ-λή πληροφορία. Δεν το θέλαμε αυτό, θέλαμεεμπλοκή του χρήστη. Με αυτό τον τρόπο ο χρή-στης χειραφετείται, σκέφτεται και μπορεί να πα-ραγάγει νέα γνώση. Υπάρχουν 14.000.000 λέ-ξεις στα κείμενα, πολλά αφορούν πηγές πουδεν διδασκόμαστε στο σχολείο και ελάχιστοιδιαβάζουν, επειδή όμως ενδιαφέρεσαι για έναντόπο, βρίσκεις το κείμενο και το διαβάζεις. Σχε-δόν κάθε φορά που ανοίγω το Τopos, μαθαίνωκάτι νέο. Είναι μια εξερεύνηση, ένα εργαλείοπου θα θυμίσει στους ανθρώπους πόσα εκπλη-κτικά πράγματα υπάρχουν στην ελληνική Ιστο-ρία, θα κάνει την Ελλάδα πιο ελκυστική για νατην επισκεφτείς, δείχνοντας ότι κάθε γωνιάσυνδέεται με ένα κομμάτι Ιστορίας.

Θεωρείτε ότι με την ανάδυση τωνdigital humanities αλλάζουν οιίδιες οι ανθρωπιστικές επιστήμεςως πεδίο μελέτης;

Μια μεταμόρφωση συμβαίνει. Γιαεμένα τα digital humanities είναι ένασετ εργαλείων που χρησιμοποιείς γιανα κάνεις αυτά που οι φιλόλογοι πά-

ντα έκαναν, δηλαδή να διαβάζουν προσεκτικάτα κείμενα και να συγκεντρώνουν τις πληρο-φορίες και τις αναφορές που απαιτούνται γιανα τα κατανοήσουν. Αν χρησιμοποιήσεις σωστάτα digital humanities, μπορείς να κάνεις δημι-ουργική έρευνα πολύ γρήγορα και εύκολα. Όλαόμως αποτελούν κομμάτια ενός παζλ που φτιά-χνεται και ξαναφτιάχνεται. Η Ιστορία πάντα είναιτοπική και προσωπική, όλοι την διαβάζουν μέ-σα από το πρίσμα της δικής τους εμπειρίας.Προσωπικά θα ήθελα να διευρύνω αυτή τηνεμπειρία και να θυμίσω στους ανθρώπους τηβάση πάνω στην οποία χτίζεται.

Ποιο είναι το όραμα για το μέλλον;

Η εφαρμογή αφορά την τοπική Ιστο-ρία. Θέλουμε να είναι κάτι που οι το-πικές κοινωνίες και οι εκπαιδευτικοί

θα υποστηρίξουν και θα χρησιμοποιήσουν καιστο οποίο θα συμβάλλουν. Στο τέλος μπορεί ναδημιουργηθεί μια κοινότητα σχεδόν σαν τηWikipedia, όπου οι άνθρωποι θα μπορούν ναπροσθέτουν περιεχόμενο: Μέρη, κείμενα, νέεςμεταφράσεις, φωτογραφίες. Αυτό που στα dig-ital humanities ονομάζεται crowdsourcing. Θαθέλαμε επίσης να συνδέσουμε το ToposText καιμε άλλες βάσεις δεδομένων. Η ιδέα είναι ότιόσο περισσότερο μοιράζεσαι τις πληροφορίεςκαι τις συνδέεις μεταξύ τους τόσο πιο έξυπνοιγίνονται όλοι.

Σκοπός του Ιδρύματος Αικατερίνη Λασκαρίδη εί-ναι η προαγωγή σε ελληνικό και διεθνές επίπεδοτου ελληνικού πολιτισμού γενικά και ιδιαίτερατων ελληνικών γραμμάτων και της ιστορικής καιναυτικής έρευνας. Η Ιστορική Βιβλιοθήκη τουΙδρύματος παρακολουθεί κατά χρονολογική τάξηκαι κατά τομέα του επιστητού τα επιτεύγματα τουελληνικού πολιτισμού στα γράμματα, στις επι-στήμες και τις τέχνες, από την προϊστορική εποχή,την κλασική και ελληνιστική περίοδο, τα χρόνιατου βυζαντινού πολιτισμού και της οθωμανικήςκυριαρχίας, την Επανάσταση έως σήμερα. Η Δα-νειστική Βιβλιοθήκη έχει σαν αποστολή να προ-σφέρει πρόσβαση στη γνώση, να αναπτύξει τηφιλαναγνωσία και να βοηθήσει στην εκπαιδευτι-κή διαδικασία. Στο Ίδρυμα παρέχονται δωρεάνεκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία αλλά καιεπιμορφωτικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς. ΤοΊδρυμα διαθέτει επίσης συλλογές τέχνης (μόνι-μη έκθεση με έργα του Βάλια Σεμερτζίδη, μόνιμηέκθεση με τα έργα του Δημήτρη Περδικίδη) καισπουδαία Ναυτική Συλλογή, μέρος της οποίαςαποτελεί η συλλογή με προσωπικά αντικείμενακαι τεκμήρια που σχετίζονται με τον ΝαύαρχοΝέλσον. Ένα ακόμα ψηφιακό έργο του Ιδρύμα-τος είναι ο ιστότοπος Travelogues (www.travel-ogues.gr), όπου παρουσιάζεται σημαντικό εικο-νογραφικό υλικό (20.000 τεκμήρια), το οποίο πε-ριλαμβάνεται στις περιηγητικές εκδόσεις που κυ-κλοφορούν από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα.

;

;

;

;

;

;

!

!

!

!

!

!

κείμενα στην παλάμη μας, διαθέσιμα στις περιηγήσεις μας

Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη από τηνΤετάρτη 22 Μαρτίου υποδέχεται το κοινόμε την έκθεση «Αρχέτυπα. Όψεις τηςπρώιμης ελληνικής τυπογραφίας».Σπάνια βιβλία από τις συλλογές τουΙδρύματος, 29 αρχέτυπα, παρουσιάζονταισε μια έκθεση που επιχειρεί να προσφέρειμια σφαιρική θεώρηση της πρώιμηςτυπογραφικής δραστηριότηταςμε επίκεντρο τα πρώτα ελληνικάβιβλία. Περισσότερες πληροφορίες:www.laskaridou.gr

Ο στόχος ήταν η τοπική ιστορία.Όπου πηγαίνει κανείς στην Ελ-λάδα ή στον αρχαίο ελληνικόκόσμο να έχει στην παλάμη τουχεριού του τα κείμενα που κά-νουν αυτό τον τόπο σημαντικό.Να βοηθήσεις τους ανθρώπουςνα σταθούν στο ελληνικό έδα-φος και να νιώσουν συνδεδεμέ-νοι με το παρελθόν, τον πολιτι-σμό, με την εκπληκτική μυθο-λογία και την Ιστορία.

Ο εμπνευστής του ToposText© BradyKiesling.

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος ΑικατερίνηςΛασκαρίδη Παναγιώτης Λασκαρίδης

Συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον πο-λιτικών, δημοσιογράφων και κοινούπραγματοποιήθηκε στις αρχές Μαρ-τίου στο Ευρωκοινοβούλιο η ημερίδα«Οι Ψευδείς Ειδήσεις στα Social

Media ως διαμορφωτές της πραγματικότητας». Ηεκδήλωση, που επιχείρησε να αποτυπώσει τοτοπίο που δημιουργείται σήμερα στο πεδίο τηςενημέρωσης λόγω της διακίνησης ψευδών ει-δήσεων και να προτείνει λύσεις για τη διαχείρι-ση του φαινομένου, διοργανώθηκε με την υπο-στήριξη της ευρωομάδας της Αριστεράς από τονευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιο Κούλογλουσε συνεργασία με τον Ιταλό ευρωβουλευτήΚούρζιο Μαλτέζε της ομάδας L’Altra Europa conTsipras και τον Ισπανό ευρωβουλευτή ΜιγκέλΟυρμπάν από τους Podemos.

Στο πάνελ της εκδήλωσης έλαβαν μέρος, οΑμερικανός Πωλ Χόρνερ, του οποίου οι ψευδείςειδήσεις διαδραμάτισανσημαντικό ρόλο στιςπρόσφατες προεδρικέςεκλογές των ΗΠΑ, ο Γάλ-λος blogger και εκπαι-δευτής Μισέλ Κριστόφ, ηΙσπανίδα δημοσιογράφοςΚλάρα Χιμένεζ, υποψήφιαγια το Ευρωπαϊκό ΒραβείοΔημοσιογραφίας 2017, οΈλληνας ακαδημαϊκός, κα-θηγητής του τμήματος Δη-μοσιογραφίας και ΜΜΕ τουΑΠΘ, Ανδρέας Βέγλης και ηΙσπανίδα επικοινωνιολόγοςκαι δημοσιογράφος, ΛίντιαΟύσερ.

Στην εισήγησή του ο Στέ-λιος Κούλογλου ανέφερε πώςπρόκειται για μια εκδήλωσηπου αφορά όχι μόνο την ενη-μέρωση των πολιτών, αλλάαφορά και τη δημοκρατία. «Σύμ-φωνα με μια τελευταία έρευναπου έγινε από το αμερικανικό δίκτυο Buzzfeed,κατά τους τρεις τελευταίους μήνες της προεκλο-γικής περιόδου στην Αμερική, στις είκοσι μεγαλύ-τερες σε διάδοση ειδήσεις, που δημοσιεύτηκανστο Facebook, οι ψεύτικες κυριάρχησαν επί τωνπραγματικών. 8,7 εκ. άνθρωποι είδαν τις ψεύτι-κες και μόνο 7,5 εκ. είδαν τις αληθινές. Και ταυ-τόχρονα, το 85% αυτών των ψεύτικων ειδήσεωνήταν υπέρ του Τραμπ ή κατά της Χίλαρι Κλίντον.

Άρα έχουμε ένα πρόβλημα δημοκρατίας. Πώςθα το αντιμετωπίσουμε; Πέρα από τα μέτρα ταοποία λένε ότι θα πάρουν -τώρα το Facebook ξε-κίνησε συνεργασία με μεγάλα έγκυρα μέσα ενη-μέρωσης, ώστε να εντοπίζονται οι ψεύτικες ειδή-

σεις και να γίνε-ται πληροφόρη-ση των χρη-στών- πρέπει ναπάρουμε κι άλλαμέτρα. Τα μέτρααυτά είναι ασφα-λώς να δούμε καιτι μπορούμε νακάνουμε εδώ, μέ-σα στο Ευρωκοινο-βούλιο, έτσι ώστε ηΕυρώπη να αποκτή-σει μια ουσιαστικήενημέρωση γιατίλείπει από την Ευ-ρωπαϊκή Ένωση ένασυνολικό εργαλείο

ενημέρωσης. Έναςενημερωτικός τηλεοπτικός σταθμός, μία σοβαρήενημερωτική πλατφόρμα με την οποία να ενημε-ρώνονται οι Ευρωπαίοι πολίτες.

Αλλά το άλλο που πρέπει να κάνουμε είναι ναρίξουμε βάρος στην εκπαίδευση. Είναι πολύ ση-μαντικό, όπως θα μας αναλύσει σε λίγο ο ΜισέλΚριστόφ, ένα πρόγραμμα που υπάρχει στη Γαλλίαόπου οι μαθητές, ακόμη και του Δημοτικού σχο-λείου, μαθαίνουν να ξεχωρίζουν τις ψεύτικες ει-δήσεις από τις πραγματικές. Κι αυτό το πρόγραμ-μα, νομίζω ότι πρέπει να το προτείνουμε ως πι-λοτικό πρόγραμμα σε όλες τις χώρες της ΕΕ γιατίείναι απαραίτητο να μπορούμε από μικροί να ξε-

χωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα, την ψεύτικηείδηση από την πραγματική. Παλιότερα, ήταν απα-ραίτητο για την πρόοδο των κοινωνιών, οι άν-θρωποι να γνωρίζουν γραφή κι ανάγνωση — τοΑΒ. Σήμερα απαραίτητο είναι να γνωρίζουν ψη-φιακή γραφή και ανάγνωση. Να γνωρίζουν το ΑΒγιατί μόνο έτσι μπορούν να είναι πραγματικά ενη-μερωμένοι πολίτες και ν’ αποφασίζουν με βάσητην αλήθεια και τα πραγματικά τους συμφέροντα.»

Στη συνέχεια, ξεκινώντας από μια σκιαγράφησητου φαινομένου, ο Καθηγητής στο Τμήμα ΜΜΕτου ΑΠΘ, Ανδρέας Βέγλης είπε πως δεν πρόκει-ται για κάτι νέο, καθώς οι ψευδείς ειδήσεις άρχι-σαν να υπάρχουν ήδη από τότε που ξεκίνησαν νακυκλοφορούν και οι εφημερίδες. Επίσης, διαχώ-ρισε τα είδη των ψευδών ειδήσεων ανάλογα μετον τρόπο που δημιουργούνται ή το στόχο πουεξυπηρετούν. Σύμφωνα με τον κ. Βέγλη, αλγόριθ-μοι είναι αυτοί που διαχειρίζονται τις ειδήσεις πουδιακινούν οι πλατφόρμες, προσαρμοσμένοι στιςπροτιμήσεις και στις απόψεις των χρηστών. Όπωςυποστήριξε, για την αντιμετώπιση του φαινομέ-νου και τον περιορισμό των επιπτώσεων, χρειά-ζεται καταρχάς ενημέρωση του κοινού, έλεγχοςαπό τις πλατφόρμες, διακοπή της χρηματοδότη-σης των διαφημίσεων στις εν λόγω αναρτήσειςαλλά και επιβεβαίωση από τα ΜΜΕ.

Ένα διαχωρισμό ανάμεσα σε καλές και κακέςψευδείς ειδήσεις επιχείρησε ο Πωλ Χόρνερ, oΑμερικανός δημοσιογράφος που, με μέσο το δια-δίκτυο, όπλο τη σάτιρα και στόχο να εκπαιδεύσεικαι να διασκεδάσει το κοινό, ασχολείται για έξι καιπλέον χρόνια με την παραγωγή και διάχυση ψευ-δών ειδήσεων. Ο Χόρνερ υποστήριξε μέσα απόπαραδείγματα, ότι η πρόθεση του ίδιου είναι καλή,αλλά υπάρχουν κι αυτοί που θα χρησιμοποιήσουντις ψευδείς ειδήσεις με σκοπό το κέρδος ή τηνεπιρροή. Χαρακτηριστικά για την περίπτωση τουΝτ. Τραμπ, μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο ο τε-λευταίος και οι υποστηρικτές του μεταχειρίστηκανψευδείς ειδήσεις ως αληθινές ή, αντίστροφα, κα-τέφυγαν στην απαξίωση ειδήσεων που δεν ήταντης αρεσκείας τους, χαρακτηρίζοντας τις ψευδείς,με απώτερο στόχο και στις δύο περιπτώσεις τηνεξυπηρέτηση της δικής τους ατζέντας. Καταλήγο-ντας, τόνισε πως πλέον η ακεραιότητα των δημο-σιογράφων τίθεται σε αμφιβολία, όταν δεν ελέγ-χεται η αξιοπιστία κάθε είδησης.

Η σχέση των ψευδών ειδήσεων με την πολιτική

Τα Fake N

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑΤα Fake News συζητιοκαι στο Ευρωκοινοβο

ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017

και την κοινωνία, τι σημαίνει αυτό για τη δημο-κρατία και την ανάγκη η δημοσιογραφία να αφιε-ρωθεί εκ νέου στις αξίες που την διέπουν ήταν οιάξονες της ομιλίας της Λίντια Ούσερ. Αν οι δημο-σιογράφοι είναι ενωμένοι δεν υπάρχει κατάχρησητης εξουσίας, σε βάρος του κοινωνικού συνόλου,υποστήριξε.

Συνολικά, οι απόψεις συνέκλιναν προς λύσειςόπως η εκπαίδευση των πολιτών, ο περιορισμόςτων διαθέσιμων μέσων για τους δημιουργούςψευδών ειδήσεων, ο διαρκής έλεγχος στις πλατ-φόρμες και στα κοινωνικά δίκτυα για τις πληρο-φορίες που διακινούνται. Τόσο για την προστασίατων πολιτών όσο και για την προστασία της δη-μοκρατίας, όπως ανέφερε μεταξύ άλλων ο Ισπα-νός ευρωβουλευτής Μιγκέλ Ουρμπάν Κρέσπο.

Περισσότερα για τα Fake News στο επόμενο«Πρίσμα». Εν τω μεταξύ μην χάσετε την συζήτησηπου διοργανώνει το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά στοπλαίσιο του Athens Science Festival, απόψε στις18.00, στην Τεχνόπολη στο Γκάζι.

Google Summer of CodeΤο Google Summer of Code, πα-ρέχει χρηματοδότηση κατά τηδιάρκεια του καλοκαιριού, σε φοι-τητές για να συνεισφέρουν με κώ-δικα σε έργα ελεύθερου λογισμι-κού. Υλοποιείται σε παγκόσμιο επί-πεδο και από το 2015 που ξεκίνη-σε έχουν συμμετάσχει σε αυτό πε-ρισσότεροι από 12.000 φοιτητέςαπό 127 χώρες με αποτέλεσμα να παραχθούν περισσότερες από 30.000.000 γραμ-μές κώδικα για 568 οργανισμούς ανοιχτού λογισμικού.Στο πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν φοιτητές που έχουν γνώσεις προγραμματι-σμού και οι οποίοι θέλουν να αποκτήσουν γνώσεις και εμπειρία στους τομείς ενδια-φέροντός τους. Οι φοιτητές που θα επιλεγούν πρέπει να συμμετέχουν για 3 μήνες στοπρόγραμμα στο έργο ανοιχτού λογισμικού που θα επιλέξουν να συνεισφέρουν και θαχρηματοδοτηθούν έως 4.800 δολάρια, μετά από μηνιαία αξιολόγηση.Καταληκτική ημερομηνία είναι η 3η Απριλίου ενώ πληροφορίες υπάρχουν στο:https://summerofcode.withgoogle.com/organizations/4825634544025600/ και στοopensource-devs@ellak.gr.

7ο InfoCom SecurityΤο 7ο InfoCom Security με τίτλο «On the IT Roadmap – Expect the Unexpected» πουπραγματοποιήθηκε στις 29 & 30 Μαρτίου 2017, στόχευσε στο να αναδείξει τις πρό-κλησεις που θέτει το θέ-μα της ασφάλειας. Οιτρεις θεματικές ενότη-τες κάθε ημέρας τουσυνεδρίου κάλυψαν συ-νολικά το ζήτημα τηςψηφιακής ασφάλειας,συνδυάζοντας businessπροσέγγιση για το ITSecurity μαζί με ευρύ-τερο επιστημονικό καιτεχνολογικό περιεχόμε-νο για το Cyber Security.Σε κάθε μία από τις ημέ-ρες του συνεδρίου ανα-λύθηκαν αντίστοιχα:Στρατηγικές, τάσεις,συμβουλευτικές υπηρε-σίες & υλοποίηση έρ-γων ITSecurity. Προ-κλήσεις και λύσεις γιατην προστασία δεδομέ-νων, συσκευών καιυποδομών. Μεθοδολο-γίες και ερευνητικά έργα για Cyber Security καθώς τεχνικές Ethical Hacking. Σε σχέσημε αυτό το τελευταίο, το χάκινγκ δηλαδή που στόχο έχει να αποκαλύψει ενδεχόμενεςαδυναμίες ενός υπολογιστή ή ενός δικτύου, διοργανώθηκε φέτος ο δεύτερος διαγω-νισμός EthiHak για επαγγελματίες και μη, που έδωσε την ευκαιρία σε hackers, ερευ-νητές ασφάλειας αλλά και απλούς φανς, να αγωνιστούν όχι εναντίον ενός αλλά ενα-ντίον πολλών live στόχων, δοκιμάζοντας τις ικανότητες τους.Πληροφορίες στο http://www.infocomsecurity.gr/

News σκοτώνουν το διαδίκτυο;

21/

Is Fake News KILLING the Internet? https://youtu.be/UIn33sDwKqQ

ούνται ούλιο

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ BEFORELIGHTΣΤΗ ΛΗΔΑ ΑΡΝΕΛΛΟΥ

Ποιο ήταν το στοιχείο που διακρίνατε στο φως καιπου σας έκανε να το χρησιμοποιήσετε ως μέσοκαλλιτεχνικής έκφρασης;Κατ’ αρχάς, είναι η συνύπαρξη μέσα στο φώς του υλι-κού με το άυλο, η οποία του δίνει σχεδόν μια μεταφυ-σική διάσταση. Επίσης, το φως είναι μια εμπειρία, είναι

το κυριότερο μέσο με το οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύ-ρω μας. Η αλλαγή της φωτιστικής συνθήκης στον δημόσιο χώρο,όπως την είχαμε συνηθίσει, μπορεί να δημιουργήσει μια έκπλη-ξη, ένα νέο τοπόσημο, έναν νέο προορισμό για τον επισκέπτη.

Ποιες είναι οι δυνατότητες του φωτός και ποιες οιδυσκολίες που αντιμετωπίζετε στο να το “τιθασεύ-σετε”;Το φως, μέσα από την πολλαπλή του φύση και τις ιδιό-τητές του, προσφέρει άπειρες δυνατότητες στον δημι-ουργό που καταπιάνεται μαζί του. Οι εναλλαγές στο

χρώμα και στην ένταση, τα παιχνίδια διάθλασης και αντανάκλα-σης με τα διαφορετικά υλικά, η αντίθεση με τη σκιά αποτελούνπηγή έμπνευσης και δημιουργίας, ενώ ταυτόχρονα απαιτούν με-λέτη και πειραματισμό, γιατί συχνά δημιουργούν απρόβλεπτααποτελέσματα.

Τόσο το φυσικό όσο και το τεχνητό φως είναι κάτιπου βρίσκεται στην καθημερινότητά μας. Πόσο εύ-κολο είναι να του δώσετε αναπάντεχες

μορφές/όψεις και να το μετατρέψετε σε έργο τέχνης πουπροκαλεί την έκπληξη και τον εντυπωσιασμό;

Ακριβώς αυτό έχει ενδιαφέρον: Πώς μετουσιώνεις ένακαθημερινό, χρηστικό υλικό σε έργο τέχνης. Το φως καιη διττότητά του έχουν φοβερή δυναμική. Η παρουσία

του και ο τρόπος χειρισμού του μπορούν να μεταμορφώσουν τιςδιαστάσεις, τα όρια και την ταυτότητα σε έναν χώρο. Να δημι-ουργήσουν ένα νέο περιβάλλον όπου ο χρήστης-θεατής παρα-τηρεί, βιώνει και αλληλεπιδρά. Ο χειρισμός του φωτός δεν είναιεύκολος, θέλει πειραματισμό και πολύ συχνά, πέρα από τον σχε-διασμό, πρέπει να κατασκευαστεί ένα μοντέλο πολύ κοντά στοφυσικό μέγεθος του τελικού αποτελέσματος για να δούμε ανόντως η ιδέα μας λειτουργεί.

Πόσο σημαντική είναι για εσάς η συμμετοχή τουκοινού στις εγκαταστάσεις/έργα σας και πώς τηνενθαρρύνετε;Είναι πολύ σημαντική. Η συμμετοχή του κοινού στα έρ-γα μας, είτε στη συνδιαμόρφωση του έργου είτε στηντελική διάδραση με αυτό, προέκυψε σταδιακά με την

απόφασή μας να διερευνήσουμε τον δημόσιο χώρο. Αυτή η ανά-γκη της πραγματικής επαφής με την πόλη και τους κατοίκους τηςκαι η άμεση διάδραση με τον χρήστη άρχισαν να αποτελούν βα-σικούς παράγοντες στις εγκαταστάσεις μας. Δίνουμε αξία στηνενεργοποίηση και την εμπλοκή του πολίτη στη διαμόρφωση τηςεικόνας της πόλης του. Μας ενδιαφέρει επίσης η επανάχρησηυλικών και κοινών φωτιστικών μέσων (βλέπε φωτιστικά στηνΠιττάκη ή επιγραφές στη Στοά Εμπόρων).

Μιλήστε μας για το project Urban Lightscapes.Ποιος είναι ο στόχος του;Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα συμμετοχήςκαι δημιουργικής δράσης με θέμα τον αστικό φωτισμόκαι τον δημιουργικό (creative) φωτισμό της πόλης, το

οποίο πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το IAAC στη Βαρκε-λώνη και το Ίδρυμα Stichting SoAP στο Μάαστριχτ και την υπο-στήριξη του European Cultural Foundation.

Αναπτύχθηκε μέσα από τρεις αλυσιδωτές δράσεις:u Μια ανοιχτή ημερίδα για τον αστικό φωτισμό, με τη συμμετοχήεπαγγελματιών και καλλιτεχνών του φωτός στη Στέγη Γραμμάτωνκαι Τεχνών εδώ στην Αθήνα.u Ένα εργαστήριο πειραματισμού και παραγωγής φωτιστικώνπροτύπων για τον δημόσιο χώρο στο Fab Lab του IAAC στη Βαρ-κελώνη. u Δύο φωτιστικές παρεμβάσεις σε δύο συνοικίες του Μάαστριχτ,με τη συμμετοχή των κατοίκων, το Mosaic και το Color ex Machina.

Στόχος του Urban Lightscapes είναι ο πειραματισμός και ο προ-βληματισμός γύρω από τη χρήση του δημιουργικού φωτισμούστον δημόσιο χώρο και την ικανότητά του να αναδιαμορφώνει τηνεικόνα της πόλης με τη βοήθεια των κατοίκων της.

Στο project Urban Lightscapes καλείτε τους καλλι-τέχνες, σχεδιαστές και επιστήμονες να συνεργα-στούν. Πώς βλέπετε να γίνεται αυτό στην πράξη;Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από την ανταλλαγή εμπει-ριών, αλλά και μέσα από τη συνεργασία σε μια κοινήδράση, μέσα από ένα κάλεσμα σε ένα φεστιβάλ ή σε

συμμετοχή για μια κοινή έκδοση με θέμα τον αστικό φωτισμό.Εμείς πολλές φορές στα έργα μας επιδιώκουμε την εμπλοκή νέ-ων μέσων και τεχνολογιών, οπότε αυτό μας φέρνει σε επαφήκαι συνεργασία με επιστήμονες ή σχεδιαστές που κατέχουν τηγνώση χειρισμού αυτών των μέσων.

Ποια είναι η εμπειρία σας από τα συμμετοχικάproject; Πώς σας βοήθησε ότι λειτουργείτε σαν κο-λεκτίβα;Σίγουρα το γεγονός ότι είμαστε μια ομάδα καλλιτεχνώνμας έχει εξοικειώσει με την ιδέα του διαλόγου, της σύν-θεσης διαφορετικών ατόμων και απόψεων και της συλ-

λογικής δημιουργίας. Τα συμμετοχικά έργα παρουσιάζουν ιδιαί-τερη πρόκληση, γιατί το τελικό αποτέλεσμα συνδιαμορφώνεταιαπό τους εκάστοτε εμπλεκόμενους. Ο καλλιτέχνης χρειάζεται νααφιερώσει χρόνο ώστε να προσεγγίσει και να ενεργοποιήσειτους συμμετέχοντες, να τους κάνει κοινωνούς στο έργο τουώστε να το θεωρήσουν με έναν τρόπο και δικό τους. Στην εγκα-τάσταση της Συν-οικίας Πιττάκη, οι ένοικοι της γειτονιάς μάςαντιμετώπισαν στην αρχή με δυσπιστία. Έπειτα από μια εβδομά-δα που μας παρατηρούσαν να δουλεύουμε στο προσωρινό μαςεργαστήριο εκεί, άρχισαν να εμπιστεύονται και να στηρίζουν τηνιδέα. Σήμερα πια αντιμετωπίζουν την εγκατάσταση σαν κάτι δικότους και μας ενημερώνουν όταν κάτι χρειάζεται επιδιόρθωση.

Πώς πιστεύετε ότι συμπορεύονται τέχνη και τεχνο-λογία; Θα μπορούσε η σύμπραξη αυτή να αποτελείμονόδρομο στο μέλλον;Η τέχνη βρίσκεται σε ανοιχτό διάλογο με την πραγματι-κότητα μέσα στην οποία αναπτύσσεται κάθε φορά. Επο-μένως, θεωρούμε πως είναι επόμενο να τροφοδοτείται

από την τεχνολογία που εμφανίζει κάθε εποχή. Ειδικά σε ό,τιαφορά τον φωτιστικό σχεδιασμό, ο οποίος ανήκει στην κατηγο-ρία των νέων μέσων και κλείνει μέσα του ένα μεγάλο τεχνικόκομμάτι. Ως δημιουργοί δε θεωρούμε πώς υπάρχει μια οδός σεαυτή τη συνδιαλλαγή. Κάθε καλλιτέχνης επιλέγει πώς θα χρησι-μοποιήσει και με ποιο σκοπό την τεχνολογία της εποχής του. Σεκάποιες εγκαταστάσεις μας επιλέξαμε συνειδητά συμβατικούςλαμπτήρες πυράκτωσης ως ένα σχόλιο στο πρωταρχικό αυτόυλικό φωτισμού, το οποίο εξαφανίζεται σταδιακά. Σε άλλα έργαμας, η πιο εξελιγμένη τεχνολογία φωτισμού και τα συστήματαδιάδρασης εξυπηρετούν καλύτερα τον καλλιτεχνικό μας στόχο.

;

;

;

;

;

;

;

;

!

!

!

!

!

!

!

!

Beforelight: Μετουσιώνοντας το φως σε έργο τέχνης

EΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΕΧΝΕΣΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ από εννιά μέλη. Είναι πολυσυλλεκτικοί και πο-λυκεντρικοί, δηλαδή συνδυάζουν διαφορετικές δραστηριό-τητες και τα μέλη τους κατοικούν σε διαφορετικές πόλειςστην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Οι δραστηριότητές τουςαπλώνονται στον χώρο του θεάτρου και της αρχιτεκτονικής.Αναλυτικά, η Ελίζα Αλεξανδροπούλου είναι σχεδιάστρια θε-ατρικού φωτισμού και σκηνογράφος-ενδυματολόγος, η Δή-μητρα Αλουτζανίδου είναι σχεδιάστρια θεατρικού φωτισμούκαι φωτιστικών αντικειμένων, η Κέλλυ Εφραιμίδου είναισκηνογράφος-ενδυματολόγος και σχεδιάστρια θεατρικούφωτισμού, η Μαρία Λαζαρίδου είναι δραματολόγος και σχε-διάστρια θεατρικού φωτισμού, η Χριστίνα Αμπατζίδου είναιαρχιτέκτονας-πολεοδόμος, η Κωσταντίνα Ευαγγέλου αρχι-τέκτονας μηχανικός, ο Δημήτρης Θεοχαρούδης αρχιτέκτο-νας και σχεδιαστής αρχιτεκτονικού φωτισμού, ο ΒασίληςΝτόβρος αρχιτέκτονας μηχανικός και η Ειρήνη Στείρου αρχι-τέκτονας και κινηματογραφίστρια.

www.beforelight.comwww.urbanlightscapes.nethttps://www.facebook.com/beforelight-159552673059/https://www.youtube.com/user/BeforelightArthttps://vimeo.com/beforelight

ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 201723/

To Εργαστήριο Μεταβαλλόμενων Ευφυών Περιβαλλό-ντων (TUC TIE Lab, www.tielab.tuc.gr) της Σχολής Αρ-χιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτηςιδρύθηκε το 2012 με στόχο να διερευνήσει καινοτό-μες αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις μέσα από διεπιστη-

μονικές συνιστώσες. Κύριο χαρακτηριστικό των ερευνητικών τουέργων είναι η εφαρμογή τριών βασικών κατευθύνσεων ανθρω-ποκεντρικού σχεδιασμού για την παραγωγή μιας «εξελιγμένης»αρχιτεκτονικής, η οποία θα μπορούσε κανείς να πει ότι επιδιώ-κει την ενσωμάτωση χαρακτηριστικών «Meta-Design» προσφέ-ροντας λειτουργική ενίσχυση του χώρου και ποιοτική αναβάθμι-σή του σημασιολογικά και επικοινωνιακά. Το αποτέλεσμα είναι ηενεργή υποστήριξη της ανθρώπινης δραστηριότητας σε πολλα-πλά επίπεδα για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Οι τρεις κατευθύνσεις δουλεύουν συμπληρωματικά η μια με τηνάλλη, με στοιχεία τους να εμφανίζονται συνδυαστικά σε κάθεproject του εργαστηρίου:

Η πρώτη κατεύθυνση ερευνά τον τρόπο με τον οποίο ο χώρος γί-νεται αντιληπτός από τον άνθρωπο επηρεάζοντας την καθημερι-νότητά του. Στο πλαίσιο της «ψυχοχωρικής διερεύνησης» (psycho -spatial research), όπως αποκαλείται η κατεύθυνση αυτή, διεξά-γουμε ειδικά πειράματα, τόσο με συμβατικές μεθόδους όσο και μέ-σα από τη χρήση συσκευών ηλεκτροεγκεφαλογραφίας (EEG) σεπραγματικές διατάξεις χώρων αλλά και σε εφαρμογές εικονικήςπραγματικότητας VR που σχεδιάζουμε στο εργαστήριο. Η συγκε-κριμένη κατεύθυνση δίνει αποτελέσματα σε βασικό επίπεδο, ταοποία βοηθούν τις δράσεις των άλλων δύο.

Η «χωρική εργονομία» (spatial ergonomics) στη δεύτερη κα-τεύθυνση εξετάζει την αποτελεσματικότερη χρήση του χώρου στοχρόνο και επικεντρώνεται στην καλύτερη αναγνώριση, καταγρα-φή και επεξεργασία της δραστηριότητας του ανθρώπου ώστε οχώρος να προσαρμόζεται ακριβώς επάνω στις ανάγκες και τις επι-θυμίες του. Βασίζεται στις αρχές του «σχεδιασμού βάσει δραστη-ριότητας» (activity-based design). Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσο-νται τόσο σχεδιαστικές μεθοδολογίες και εργαλεία, όσο και κατα-σκευαστικές τεχνικές για τη δημιουργία μεταβαλλόμενων διατάξε-ων και αντικειμένων.

Η τρίτη κατεύθυνση της «χωρικής ευφυΐας» (spatial intelligence)εστιάζει στην ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στην αρ-χιτεκτονική. Ερευνώνται διαφορετικές προσεγγίσεις στο σχεδια-σμό, την κατασκευή και την επικοινωνία του χώρου με τον άνθρω-πο. Όσον αφορά στον εμπλουτισμό της σχεδιαστικής διαδικασίας,μας ενδιαφέρει να αποκτήσει ο αρχιτέκτονας καλύτερη κατανόη-ση της επίδρασης της δουλειάς του στο περιβάλλον και τους αν-θρώπους, ειδικά μέσα από τη χρήση ενισχυτικών τεχνολογιών,όπως η εικονική πραγματικότητα, η επαυξημένη πραγματικότητα,η ρομποτική και τα διάχυτα συστήματα. Σε σχέση με την εξέλιξη τηςαρχιτεκτονικής εφαρμογής, διερευνούμε μεθόδους κατασκευής μερομποτικά μέσα ή αυτό-οργανωτικά συστήματα. Πολύ σημαντικόρόλο παίζει η ιεράρχηση της περιβαλλοντικής πληροφορίας σταπλαίσια της επικοινωνίας ανθρώπου-χώρου προς την κατεύθυνσητης ουσιαστικότερης επαφής και οικειότητας του ανθρώπου με τοπεριβάλλον του. Οι εφαρμογές εδώ σχετίζονται με τη διαδραστι-κότητα του χώρου και με τους τρόπους με τους οποίους μπορεί ναείναι αρωγός του ανθρώπου σε συγκεκριμένες δραστηριότητες.

Οι παραπάνω κατευθύνσεις διερευνώνται μέσα στο πλαίσιο βα-σικής έρευνας, αλλά προκειμένου να εξεταστούν ουσιαστικότεραεφαρμόζονται σε συγκεκριμένα πεδία. Ένα κύριο πεδίο δραστη-ριοποίησής μας είναι η εκπαίδευση, καθώς οι στόχοι είναι ιδιαίτε-ρα ξεκάθαροι και το περιβάλλον παίζει ουσιαστικό ρόλο στην ικα-νότητα του ανθρώπου να μαθαίνει. Άλλο πεδίο έχει να κάνει με τηνέννοια του «κατοικείν» και με τα στοιχεία που το συνιστούν. Με αυ-τόν τον τρόπο επιδιώκουμε την αναβάθμιση της αίσθησης του χώ-ρου ως «κέντρου» της δραστηριότητάς μας και εστία ηρεμίας καιαναζωογόνησης, ακόμα και σε ακραία περιβάλλοντα. Το πεδίο τηςυγείας είναι άλλος ένας τομέας όπου ο χώρος μπορεί να παίξει ση-μαντικό ρόλο, ειδικά σε περιπτώσεις ανάρρωσης και αποκατάστα-σης. Στο πεδίο του πολιτισμού εστιάζουμε σε εφαρμογές που βοη-θάνε τη δημιουργία μιας αίσθησης συνοχής του πολιτιστικού καιπολιτισμικού τοπίου και τη δυνατότητα βίωσης μακρινών τόπωναπό διάσπαρτες συνδεδεμένες εφαρμογές. Φυσικά δεν θα μπο-ρούσε να λείπει και ένα κομμάτι έρευνας στο πεδίο της βιώσιμηςαρχιτεκτονικής, με εφαρμογές που επιδιώκουν τη δυναμική μείω-ση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των κτιρίων.

Μέσα από την έρευνα που διεξάγει, το TUC TIE Lab έχει αναπτύ-ξει μια σειρά από ειδικές μεθοδολογίες που επιτρέπουν στους αρ-χιτέκτονες να διευρύνουν την πρακτική τους:

Η «χωρική οικονομία» (spatial economy) αποτελεί εξέλιξη μιας

συστηματοποιημένης διαδικασίας κατανόησης της μεταβολής τωνχωρικών αναγκών στο χρόνο.

Η «χρονικά εξαρτημένη κτιριολογία» (dynamic building pro -gram) περιγράφει μια μέθοδο εμπλουτισμού της διαδικασίας ανά-πτυξης κτιριολογικού προγράμματος, ενσωματώνοντας πολλέςποιοτικές παραμέτρους και παρακολουθώντας τις αλλαγές τουςστο χρόνο.

Η «συναισθανταποκριτική αρχιτεκτονική» (sensponsive archi -tecture) στον τομέα του διαδραστικού σχεδιασμού αναπτύσσει έναπλαίσιο εφαρμογής που αναζητά μια συμβιωτική σχέση αρχιτεκτο-νικής και τεχνολογίας και οδηγεί σε μια εφαρμόσιμη και ωφέλιμησυγχώνευση ψηφιακών και χωρικών στοιχείων.

Οι «εκπαιδότοποι» (educational pla(y)ces) αποτελούν μια μεθο-δολογία συμμετοχικού μετασχηματισμού της καθημερινής εκπαι-δευτικής διαδικασίας σε μια ευχάριστη, γόνιμη δραστηριότητα μά-θησης με δυναμικό χωρικό αποτύπωμα.

Αυτήν τη στιγμή οι ερευνητικές δράσεις του εργαστηρίου στελε-χώνονται από 47 ερευνητές, σε ποικίλα αντικείμενα, οι οποίοιέχουν διαφορετικό υπόβαθρο όπως αρχιτέκτονες, ψυχολόγοι, παι-δαγωγοί, επιστήμονες υπολογιστών, μηχανολόγοι, και μηχανικοί.

Στις ερευνητικές μας δραστηριότητες συνεργαζόμαστε στενά μετις υπόλοιπες δομές του Πολυτεχνείου Κρήτης, καθώς και με ιδρύ-ματα της Ελλάδας, κυρίως με διάφορα τμήματα του ΑΠΘ, αλλάέχουμε σημειακές συνεργασίες με το ΕΚΠΑ και το ΕΜΠ. Στην Ευ-ρώπη έχουμε συνεργαστεί με ιδρύματα της Αυστρίας, της Γαλλίας,

της Ισπανίας, της Ολλανδίας και της Αγγλίας. Επιπλέον, στην Αμε-ρική έχουμε συνεργαστεί με το Harvard, το ΜΙΤ, το Πανεπιστήμιοτου Χιούστον και το Florida Institute of Technology. Έχουμε επί-σης συνεργαστεί με τη NASA και την ESA σε ερευνητικές προσπά-θειες στα πλαίσια της ενδυνάμωσης της αίσθησης του «κατοικείν»σε ακραία περιβάλλοντα.

Το εργαστήριο έχει στηθεί στα πρότυπα μιας ανοιχτής ερευνητι-κής κοινότητας, δίνοντας βήμα σε ερευνητές από όλη την Ελλάδακαι το εξωτερικό. Η προσπάθεια αυτή στο σύνολό της, αν και πραγ-ματοποιείται κάτω από τις δύσκολες συνθήκες στην τριτοβάθμιαεκπαίδευση σήμερα, είναι πρωτοποριακή. Πιστεύουμε ακράδανταότι η αλλαγή παραδείγματος έρχεται μέσα από τη δημιουργικότητακαι την αποφασιστικότητα των νέων ανθρώπων να επιλέξουν έναγόνιμο περιβάλλον δραστηριοποίησης βελτιώνοντας με την έρευ-νά τους την καθημερινότητα των ανθρώπων γύρω τους.

Κωνσταντίνος-Αλκέτας ΟυγγρίνηςΑναπληρωτής Καθηγητής, Διευθυντής Εργαστηρίου TUC TIE Lab, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης

Μαριάνθη ΛιάπηΥπεύθυνη διαχείρισης ερευνητικών προγραμμάτων TUC TIE Lab, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο ΚρήτηςΥποψήφια διδάκτορας ΤΕΠΑΕ, ΑΠΘ

Μεταβαλλόμενα Ευφυή Περιβάλλοντα

EΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το έργο Many-Happy re-Turns διακρίθηκε με το ΑσημένιοΒραβείο στα International Design Awards IDA-14 στο LosAngeles. Πρόκειται για ένα πολυχρηστικό αντικείμενο (παι-δικό έπιπλο, παιχνίδι, εξοπλισμός χώρων μάθησης, εκπαι-δευτικό εργαλείο) ειδικά σχεδιασμένο να δημιουργεί «Εκ-παιδότοπους» προσφέροντας μια ποικιλία χρήσεων και χω-ρικών διατάξεων στα πλαίσια της παιδαγωγικής προσέγγι-σης «μάθηση μέσα από τη δράση.» Συντελεστές: Μ. Λιάπη, Ε.Γκολογκίνα και Κ.-Α. Ουγγρίνης.

Το AirPOTition είναι μια καινοτόμος κατασκευή που εκμε-ταλλεύεται τις εξωτερικές μονάδες των air-condition μετα-τρέποντας την κινητική ενέργεια που παράγεται από την πτε-ρωτή σε ηλεκτρική και ταυτόχρονα χρησιμοποιεί το νερόπου αποβάλλει κάθε μονάδα για να αναπτυχθεί κάθετη φύ-τευση στην όψη του κτιρίου. Διακρίθηκε με το 2ο βραβείοστον Ευρωπαϊκό διαγωνισμό «Youth Innovation 2013». Συ-ντελεστές: Βοραδάκη Γ., Κλωθάκης A., Πατεράκης Ι., ΤράλοA., και Κ.-Α. Ουγγρίνης.

Επίσκεψη μελών του εργαστηρίου στη μονάδα HDU (Habitat Demonstration Unit) στις εγκαταστάσεις του Human ResearchProgram της NASA στο Johnson Space Center. Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του διεθνούς εργαστηρίου σχε-διασμού που συνδιοργανώθηκε με το Sasakawa International Center for Space Architecture του Πανεπιστημίου του Houston.

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

Tα Μαθηματικά δεν είναι ανεξάρ-τητα από το περιβάλλον που τακυοφορεί. Αν δούμε διαφορετι-κές εποχές, θα διαπιστώσουμεότι οι μαθηματικές μέθοδοι, οι

μαθηματικές έννοιες και οι στόχοι που τα Μα-θηματικά εξυπηρετούσαν είναι απόλυτα εξαρ-τημένα από το ιστορικό πλαίσιο.

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, την αρχαία Ελ-λάδα. Η αρχαία ελληνική σκέψη δεν ενσωμά-τωσε ποτέ τα Μαθηματικά στη Φυσική Φιλοσο-φία, στη μελέτη της φύσης δηλαδή. Η μαθημα-τικοποιημένη Φυσική, όπως συγκροτήθηκε απότον 16ο και τον 17ο αιώνα και έπειτα, ήταν μιαΦυσική που βασιζόταν στην έννοια της ακρί-βειας. Η έννοια της ακρίβειας είναι στην καρδιάτων Μαθηματικών. Η αρχαία ελληνική σκέψηδεν θεώρησε ποτέ ότι η πραγματικότητα, μέσαστην οποία ζούμε και υπάρχουμε, είναι μαθη-ματική. Να θεωρείς ότι η πραγματικότητα είναιμαθηματική σημαίνει ότι προσπαθείς να εφαρ-μόσεις στον πραγματικό κόσμο τις αυστηρές καιακριβείς μαθηματικές έννοιες, κυρίως της Γε-ωμετρίας. Ο κόσμος, όμως, που ζούμε δεν μοι-άζει να υπακούει σε μαθηματικές αρχές, δεν εί-ναι ένας κόσμος αυστηρός, αλλά ένας κόσμοςτης ανακρίβειας, ένας κόσμος που κινείται στο«περίπου» και όχι στο «ακριβώς». Αυτός είναι οβασικός λόγος που οι φυσικοί φιλόσοφοι στηναρχαιότητα, με κυριότερο εκφραστή τον Αρι-στοτέλη, δεν θεωρούσαν ότι έχει ιδιαίτερη ση-μασία να σκεφτόμαστε κατά πόσο τα Μαθημα-τικά εκφράζουν κάποια αλήθεια ανεξάρτητηαπό τον άνθρωπο. Ακόμη κι αν εξέφραζαν κά-ποια τέτοια αλήθεια, για τον Αριστοτέλη δεν εί-χε κανένα νόημα να την ψάξει κανείς. Πραγμα-τικό ήταν μόνο το αισθητό.

Ακόμη και όταν ο Πυθαγόρας και οι μαθητέςτου έλεγαν ότι οι αριθμοί είναι η ουσία τωνπραγμάτων ή η Βίβλος δίδασκε ότι ο Θεός θε-μελίωσε τον κόσμο με βάση «τον αριθμό, το βά-ρος και το μέτρο», δεν έμοιαζε διόλου προφα-νές πώς μπορούσε κανείς να περιγράψει τις με-ταβολές στον κόσμο μέσω των Μαθηματικών.Τα Μαθηματικά της αρχαιότητας δεν μπορού-σαν να μετρήσουν τις αλλαγές. Σε έναν κόσμοπου αλλάζει, οι φιλόσοφοι έψαχναν για τα αί-τια και όχι έναν τρόπο να μετρήσουν αυτές τιςαλλαγές. Τους ενδιέφερε γιατί συμβαίνουν ταπράγματα και όχι πώς. Τι σημαίνει, για παρά-δειγμα, ότι κάτι κινείται; Σημαίνει ότι αλλάζει θέ-ση μέσα στον χρόνο. Πάει από ένα σημείο σεένα άλλο σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.Αυτή η απλή διαπίστωση σήμερα μας οδηγεί νααναρωτηθούμε πώς μπορούμε να μετρήσουμετον χρόνο. Το αναρωτιόμαστε, όμως, ακριβώςεπειδή έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε με μαθη-ματικούς όρους τη φύση. Στην αρχαιότητα μιατέτοια σκέψη δεν είχε κανένα νόημα. Γιατί ναμετρήσει κάποιος τον χρόνο ενός σώματος πουκινείται, από τη στιγμή που μπορούσε να εξη-γήσει γιατί κινείται; Να βρεις τα αίτια ήταν η ευ-γενής ενασχόληση του φιλοσόφου. Ο μαθημα-τικός απασχολούσε το μυαλό του με οντότητεςπου δεν υπάρχουν στις κοινωνίες των ανθρώ-

πων. Τέλεια τρίγωνα και τέλειοι κύκλοι δενυπάρχουν στη φύση και την πόλη. Οι μόνες τέ-λειες κινήσεις βρίσκονταν στον ουρανό, στις κι-νήσεις των πλανητών, της Σελήνης, του Ήλιουκαι των αστέρων. Οι μαθηματικοί, επομένως,ασχολούνταν με τις τέλειες κινήσεις του ουρα-νού και οι φιλόσοφοι με τις αλλαγές στον επί-γειο κόσμο. Αυτός είναι και ο λόγος που ταακριβέστερα εργαλεία στην αρχαιότητα ήταναστρονομικά όργανα, όπως ο αστρολάβος. Οιαρχαίοι Έλληνες έβλεπαν ακρίβεια μόνο στουςουρανούς. Για τον επίγειο κόσμο δεν κατα-σκευάστηκε κανένα όργανο τόσο μεγάληςακρίβειας. Όταν, ωστόσο, έπρεπε να δοθεί μιααπάντηση για το ποιος είναι ο λόγος που κινού-νται τα ουράνια σώματα, τότε οι αναλάμβανανοι φιλόσοφοι και οι μαθηματικοί παραμερίζο-νταν.

Δεν θα πρέπει, επομένως, να μας παραξε-νεύει όταν στον 16ο αιώνα, στην περίοδο τηςΑναγέννησης, τα Μαθηματικά θεωρούντανένας τεχνικός κλάδος και υποδεέστερος από

εκείνους της Φιλοσοφίας και της Θεολογίας. Ηαρχαία διάκριση μεταξύ μαθηματικών και φι-λοσόφων είχε δημιουργήσει ιεραρχίες στις κοι-νότητες των διανοητών και δημιουργούσε κοι-νωνικές και οικονομικές ανισότητες. Ο Γαλιλαί-ος, για παράδειγμα, αμειβόταν λιγότερο απόοποιονδήποτε φιλόσοφο, ενώ δεν ήταν απα-ραίτητο να έχει διδακτορικό τίτλο για να διδάξειΜαθηματικά στο πανεπιστήμιο. Αντιθέτως, οιφιλόσοφοι είχαν κύρος και μπορούσαν να δι-δάξουν σε πανεπιστήμια μόνο εφόσον είχαναποκτήσει τον τίτλο του διδάκτορα. Όταν, μάλι-στα, απέκτησε τον τίτλο του φιλοσόφου μέσωτου πάτρωνά του, του Δούκα της Τοσκάνης Κό-ζιμο ΙΙ της οικογένειας των Μεδίκων, οι αντί-παλοι αριστοτελικοί φιλόσοφοι εξαπέλυσανσφοδρές επιθέσεις. Θεωρούσαν πως, επειδήδεν απέκτησε τον τίτλο του φιλοσόφου μέσωπανεπιστημιακής εκπαίδευσης, δεν είχε την κα-τάρτιση να διατυπώνει απόψεις για θέματα πουήταν στην αρμοδιότητα των φιλοσόφων.

Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, οι φοιτη-

τές στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ συμμετεί-χαν σε μαθηματικές δοκιμασίες. Αυτές οι δοκι-μασίες ήταν καθοριστικές τόσο για το κύροςόσο και για την επαγγελματική-ερευνητική εξέ-λιξη των φοιτητών, ακόμη και για όσους δενσκόπευαν να ακολουθήσουν μαθηματικούςκλάδους. Το κίνητρο για επιτυχία σε αυτές τιςδοκιμασίες οδηγούσε τους φοιτητές να επιδί-δονται σε πολύωρη μελέτη, να κάνουν ιδιαίτε-ρα μαθήματα και να αθλούνται προκειμένου ναπειθαρχούν σωματικά στη δύσκολη προετοιμα-σία. Ο αθλητισμός μέσα στα πανεπιστήμια προ-έκυψε και μέσα από αυτή τη διαδικασία. Για ταιδιαίτερα μαθήματα, οι φοιτητές προσλάμβανανσυνήθως τους καλύτερους καθηγητές. Οι κα-θηγητές αυτοί είχαν συγκεκριμένες μεθόδουςδιδασκαλίας και επίλυσης των μαθηματικώνπροβλημάτων. Ήταν εξαιρετικοί στη Μαθηματι-κή Φυσική και στις παιδαγωγικές μεθόδουςπου χρησιμοποιούσαν. Κάποιοι από αυτούς δί-δαξαν τους σημαντικότερους φυσικούς του20ού αιώνα. Οι φοιτητές, προοδευτικά, γίνο-νταν ολοένα και καλύτεροι στις μαθηματικέςαυτές δοκιμασίες. Καθώς ο αριθμός των καθη-γητών ήταν περιορισμένος, οι απαιτήσεις τωνμαθηματικών δοκιμασιών αποκτούσαν διαρ-κώς αυξανόμενη δυσκολία. Το αποτέλεσμαήταν να δημιουργηθεί μια τοπική κουλτούραΜαθηματικής Φυσικής στο Κέιμπριτζ. Η Μαθη-ματική Φυσική είχε μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία,η οποία ήταν εντελώς διαφορετική από τη Φυ-σική που θα αναπτυσσόταν στη Γερμανία στοπρώτο μισό του 20ού αιώνα. Οι διαφορές με-ταξύ τους είχαν να κάνουν με τις διαφορετικέςμαθηματικές πρακτικές, οι οποίες ήταν καθαράθέμα παράδοσης.

Το περιεχόμενο των Μαθηματικών, από τιςέννοιες έως τις μεθόδους τους, θα συνεχίσουννα απασχολούν τους ιστορικούς και τους φιλο-σόφους των επιστημών. Σε αυτό το άρθρο καιστα δύο προηγούμενα δείξαμε ότι τα Μαθημα-τικά αποτελούν μια ανθρώπινη επινόηση, διαρ-κώς μεταβαλλόμενη εντός του ιστορικού χρό-νου. Είδαμε ότι τα Μαθηματικά, αρκετές φορές,δεν αναφέρονται στη φύση ούτε εκφράζουν μεακρίβεια όσα συμβαίνουν στον πραγματικό κό-σμο. Αρκετές φορές, μάλιστα, απλώς επινοούνμια πραγματικότητα που ενδέχεται να καταρ-ρεύσει. Επίσης, η σχέση των Μαθηματικών μετην αλήθεια καθορίζεται από τους κανόνες πουτα ίδια θέτουν, αν και κάποιες φορές δεν μπο-ρούν να ανταποκριθούν ούτε καν στους δικούςτους κανόνες. Κι αυτό συμβαίνει επειδή οι υπο-θέσεις, που εκφράζονται με μορφή αναντίρρη-των αξιωμάτων, τελικά δεν είναι προφανείς.Τέλος, κοινωνίες με διαφορετικές διανοητικέςπαραδόσεις συγκρότησαν διαφορετικές μαθη-ματικές κουλτούρες. Τα Μαθηματικά μάς δεί-χνουν ότι ο άνθρωπος δεν συνδιαλέγεται μετον κόσμο, αλλά επινοεί συγκεκριμένες πραγ-ματικότητες, με συγκεκριμένους κανόνες. Καιπολλές φορές αυτοί οι κανόνες δεν παράγουνπροφανή ή επιθυμητά αποτελέσματα - από τααξιώματα του Ευκλείδη έως τις οικονομικέςπροβλέψεις του ΔΝΤ...

Δ.Π.

Μαθηματικά και κοινωνία

ΣΑΒΒΑΤΟ 1 AΠΡΙΛΙΟΥ 2017ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η ΕΠΙΝΟΗΣΗΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ