Σωκράτης Σωκράτους | Socratis Socratous

O M I K R O N G A L L E R Y2, Vasileos Pavlou str., 1096 Nicosia, Cyprus | T. +357 22 678240 | info@omikrongallery.com | www.omikrongallery.com

OPENING TIMES Monday-Friday: 10:00-13:00 and 16:00-20:00 and Saturday 10:00-14:00

Architectural Strategy, 2011

Απαράβατο Άσυλο | Inviolable Refuge

9 Απριλίου – 21 Μαΐου, 2011 9 Αpril – 21 May 2011

Την αίσθηση μιας ακόμη διάστασης της πραγματικότητας πα-

ρουσιάζει και σχολιάζει ο Σωκράτης Σωκράτους στην ατομι-

κή του έκθεση με τίτλο Απαράβατο Άσυλο. Ένας καλλιτέχνης ο

οποίος φωτογραφίζει τον γύρω κόσμο σε ρυθμό καθημερι-

νής μάντρας, αντικατοπτρίζοντας έτσι τον παλμό της πόλης

–μιας πόλης εκτεθειμένης στις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις

– προσθέτει ακόμη μια πτυχή μέσα σε αυτό το μωσαϊκό: Την

εικονοποίηση μιας φαινομενικά άυλης “εντροπικής” ενέργειας

που σχηματίζεται γύρω από τα γεγονότα και τους “συσχε-

τισμούς” . Στην περίπτωση του Σωκράτους η πρακτική μιας

ασταμάτητης φωτογραφικής καταγραφής δεν πρόκειται για

ρεπορτάζ: η ματιά του είναι τόσο προσωπική και διεισδυτι-

κή, που γκρεμίζει κάθε όριο ανάμεσα στον φωτογράφο και

τον φωτογραφιζόμενο αντικείμενο. Αυτή ακριβώς η βιωματική

σχέση του με τον “δρόμο” (δρόμος με την έννοια της αρχαίας

αγοράς όπου τα κοινά βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση από

τους πολίτες )και τα γεγονότα τα οποία συμβαίνουν σε αυτόν

μοιάζει να είναι το κεντρικό θέμα στην τελευταία ενότητα έρ-

γων του. Μιας πληθώρα εικόνων ρεαλιστικής και συμβολικής

“καταστροφής” του αστικού περιβάλλοντος που εκτυλίσσεται

τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα και συλλέγεται από το φακό

του καταφέρνει τελικά, η όχι να “παραβιάσει” το προσωπικό

άσυλο του καλλιτέχνη, το δωμάτιο στο οποίο διαφυλάσσει την

απαράβατη συνειδητότητα της ατομικότητας του;

Με αυτό το ερώτημα το οποίο βέβαια αναπτύσσεται πιο κα-

θολικά προς όλους, μας φέρνει αντιμέτωπους ο Σωκράτους,

μέσα από μια σειρά γλυπτών , “γλυπτικών φωτογραφιών” και

εγκαταστάσεων που αναφέρονται στην λεπτή γραμμή ενός

ορίου, αφήνοντάς μας όμως την ελευθερία να διαλέξουμε από

μια μεριά κάθε φορά αντικρίζουμε τον κόσμο. Από την “πα-

ραβιασμένη” ή “απαράβατη” πλευρά; Οι ξεριζωμένες, μεταλλι-

κές σκάλες, τα κομμάτια από κουφώματα, τα σκόρπια δομικά

υλικά , τα αποκομμένα σιδερένια εξαρτήματα παύουν να είναι

, στην προκείμενη περίπτωση, άπλα μέρος του θεματικού υλι-

κού φωτογραφικής καταγραφής και μετουσιώνονται εκ νέου

σε γλυπτικές συνθέσεις που σχολιάζουν την σχέση της “αυτο-

καταστροφής” –τελικά- με το ανθρωπινό είδος. Όλα τα υλικά

που χρησιμοποιούνται στα έργα είναι ¨βεβαρημένα” νοηματι-

κά “ready mades”.

Ο ανθρώπινος θυμός και η εκδήλωση του, η διαμαρτυρία προς

ένα διαχειριστικό σύστημα λειτουργίας και αξιών που επιβάλ-

λεται αυθαίρετα στο άτομο σχολιάζεται συμβολικά μέσα από

μια σειρά σκηνοθετημένων -αυτή την φορά -φωτογραφιών και

γλυπτικών εγκαταστάσεων . Μέσα από εικόνες στις οποίες

τα υλικά αυτά χάνουν την βαρύτητά τους εφόσον φωτογρα-

φίζονται ενώ εκσφενδονίζονται σε ύψος είκοσι μέτρων από

ένα εδικό μηχάνημα, άλλα και μέσα από σκηνοθετημένα πε-

ριβάλλοντα τα οποία φέρνουν το θεατή αντιμέτωπο με την

σχηματική φυλάκιση του, και μαζί τα απομεινάρια μιας τέλειας

αποδήμησης, ο Σωκράτους αγγίζει την έννοια της παραβίασης

ενός απαράβατου τόπου. Αυτού της κοινής λογικής και των πη-

γαίων συναισθημάτων ! Άραγε τι είναι αυτό που καταφέρνει να

εισχωρήσει στα βαθύτερα στρώματα της ατομικότητας αν όχι

ένα παράλογο και εξουσιαστικό σύστημα διακυβέρνησης σε

όφελος πάντα ενός μικρού ποσοστού του κοινωνικού συνό-

λου; Σε τι βαθμό μπορεί κανείς να διαφυλάξει “απαράβατο το

ατομικό του άσυλο στην εποχή που κάθε προσπάθεια ασύλου

και κοινής λογικής υπερνικάται από αλόγιστες και ατεκμηρί-

ωτες πολλές φορές πολιτικές αποφάσεις;

Το δικαίωμα του ασύλου είναι μια αρχαία δικαστική έννοια,

κάτω από την οποία ένα πρόσωπο που διώκεται από την

χώρα του για τα πιστεύω του ( πολιτικές πεποιθήσεις θρη-

σκευτική πίστη, κτλ) μπορεί να προστατευθεί από μια άλλη

κυρίαρχη Αρχή, μια ξένη χώρα. Στην Αρχαία Ελλάδα όλοι οι

χώροι λατρείας ακόμη και τα γλυπτά θεών προσέφεραν προ-

στασία στους σκλάβους που δεχόταν κακοποίηση και έψα-

χναν καταφύγιο άλλα και σε πάση φύσης καταζητούμενους.

Η προστασία στα μέρη αυτά μπορούσε να γίνει μέχρι ενός

βαθμού , εφόσον ο νόμος δεν το αναγνώριζε επίσημα , πα-

ρόλα αυτά ενώ η πολιτεία είχε δικαίωμα να βρει τρόπους να

αποσύρει τους κατηγορούμενους η σωματική βία προς αυ-

τούς θεωρείτο παράνομη. Με αυτή την έννοια το “απαράβα-

το” διαφυλασσόταν λογικά και ουσιαστικά. Ακόμη και ένας

εκδιωγμένος είχε την ευκαιρία να “ξεκουραστεί” για κάποιο

χρόνο έστω και πριν την τέλεση της τιμωρίας του.

Σήμερα το πολιτικό άσυλο, πέρα από την ορθή του χρήση,

έχει υπάρξει στοιχείο πολιτικής διαπραγμάτευσης και δια-

χείρισης της εξουσίας. Η μαζική είσοδος πληθυσμού στην

Ελλάδα που πολλές φορές οφείλεται και σε διεφθαρμένα

συστήματα εκμετάλλευσης, στηρίζεται στο δικαίωμα των

προσφύγων για πολιτικό άσυλο. Ορισμένες βέβαια από τις

περιπτώσεις άπτονται στον νόμο. Τα πανεπιστήμια, κάποιες

φορές, καταλαμβάνονται- εξαιτίας του πολιτικού ασύλου που

προσφέρουν- λόγω παράλογων αιτημάτων η μη αιτημάτων, δι-

ακόπτοντας έτσι την ροή της εκπαίδευσης και της γνώσης

για μερικούς, το οποίο είναι επίσης “απαράβατο δικαίωμα. Το

πολιτικό άσυλο δυστυχώς σε περιπτώσεις γίνεται εργαλείο

για κομματικό marketing ή για πελατειακές σχέσεις. Από την

άλλη μεριά βέβαια πως να υποστηρίξει κανείς την μόνιμη άρση

του ασύλου (ακόμη και εάν γίνεται η πιο διεφθαρμένη χρήση

του) αφαιρώντας έτσι το δικαίωμα του “απαράβατου” κατα-

φυγίου από το άτομο; Παράλογα διλήμματα που απορρέουν

από την κακή χρήση της ελευθερίας και την ευθραυστότητα

της δημοκρατίας στον σημερινό κόσμο οδηγούν σε ακραίες

αντιδράσεις. Αντιδράσεις που ξεκινούν από δικαιολογημένα

ανεξέλεγκτη οργή και οι οποίες τελικά παίρνουν αυτοκατα-

στροφικές διαστάσεις! Για όλους ακόμη και τους δικαιωμα-

τικά διαμαρτυρόμενους. Ποια είναι η λύση; Υπάρχει; Για αυτή

την παράβαση ενός πολύ προσωπικού συστήματος αξιών και

ήθους, μας μιλάει ο Σωκράτους.

Μέσα από την αισθητική της “μολυσμένης “ φόρμας το έργο

του διαμορφώνει ένα δυνατό πολιτικό σχόλιο και μια εικαστι-

κή κίνηση ακτιβισμού απέναντι στην χειραγώγηση της προ-

σωπικότητας σε όφελος ενός συστήματος, που ευνοεί τους

λίγους και ενίοτε κανέναν τελικά. Η συμβολικά και κυριολεκτι-

κά διαστρεβλωμένη φόρμα των υλικών του φανερώνει καίρια

την άρρητα συνδεδεμένη με την εμπειρία του παραλόγου με

τη “μοντέρνα εποχή” . Τα παραβιασμένα δομικά υλικά και

σίδερα και η αναπροσαρμογή τους σε εγκαταστάσεις άλλοτε

αρχιτεκτονικά άκαμπτες -οι οποίες όμως έχουν λεπτομέρειες

που δεν υπακούουν εντελώς στον κανόνα, όπως η έλλειψη

ορθών γωνιών στις ενώσεις τους - και άλλοτε οργανικές ,

μαρτυρούν την παράνοια στην εξέλιξη του “μοντέρνου κό-

σμου” που είναι τελικά ορατή παρά την προσπάθειες οργα-

νωμένης κάλυψής της.

Μαρίνα Φωκίδη

Βεβηλωμένο Απαράβατο

Incarnation, 2004

Socratis Socratous/ Rumours, 2009

The School, 2007

Illegal installation, 2004

Untitled I, from the series Architectural Strategy, 2011

Untitled IV, from the series Architectural Strategy, 2011

In his solo exhibition Inviolable Refuge Socratis Socra-

tous presents and “discusses” an alternative dimen-

sion of reality. Through the lenses of his photograph-

ic camera, the artist captures the world in its daily

disorder thus reflecting the rhythm of the city – a city

exposed to socio-political changes- and introduces

another viewpoint to this mosaic: The visualisation

of a seemingly intangible “entropic” energy formed

around the events and “correlations”. In Socratous’

case the process of unceasing photographic documen-

tation is not a simple news report: his personal and

intrusive gaze brings down the boundaries between

the photographer and the object photographed. His

existential relationship with the “street” (in the sense

of the ancient agora where the common interests are

discussed by citizens) and incidents that occurred to

him are the central topic of his most recent artworks.

An abundance of images, captured by his photograph-

ic camera, display the realistic and symbolic “destruc-

tion” of Athens’ urban landscape the last few years.

Do they eventually succeed in “violating” the private

asylum of the artist, the room in which he safeguards

the inviolable consciousness of his individuality?

Socratous puts this question to his audience through a

series of sculptures, “photo sculptures” and installations

referencing a thin borderline, which lets us choose be-

tween the violated or the inviolable side of the world.

In Socratous case the “uprooted” - metal stairs, pieces

of frames, scattered building materials, abstracted iron

fittings - cease to be merely parts of the photographic

documentation’s subject matter and they transform

anew into sculptural compositions which explore the

relationship between “self-destruction” and humanity.

The materials used for the artworks are intellectually

heavily charged “ready mades”.

Human anger and its expression, the protest against

a managed operating system and an ethics system

are arbitrarily imposed on the individual, and are

“discussed” symbolically through a series of staged

photographs and sculptural installations. In these im-

ages the materials lose their gravity since they are

being photographed while they are thrown twenty

metres into the air by a special machine. These staged

environments bring the viewer face to face with a

schematic imprisonment and with the remnants of a

perfect deconstruction. Thus, Socratous touches the

concept of violating an inviolable place. That of com-

mon sense and deep emotions! What is it that suc-

ceeds in penetrating the deeper layers of individuality

if not an irrational and authoritarian system of gov-

ernment, always only for the benefit of only a small

percentage of society? To what extent can anyone

safeguard his inviolable asylum in a time when any

attempt for a refuge and common sense is beaten by

reckless and unsubstantiated political decisions?

The right of asylum is an ancient juridical notion, un-

der which a person persecuted for political opinions

or religious beliefs in his or her own country, may be

protected by another sovereign authority, a foreign

country. In ancient Greece all places of worship and

even sculptures of gods offered protection to abused

slaves and fugitives looking for shelter. The protection

offered in these places could be achieved only up to a

point, since it was not officially recognised by the law.

Nevertheless, even if the Republic had the right to

extract the accused, physical violence was considered

illegal. Under this notion the “inviolable” right was

preserved. Even an evicted person could “rest” for a

specific amount of time before his punishment.

In modern times, political asylum apart from its right-

ful use has been a subject of political negotiation and

exercise of authority. The mass influx of people to

Greece, which often is due to corrupt systems of ex-

ploitation, is based on the right of refugees to political

asylum. However, some cases do indeed come within

the framework of the law. On other occasions, uni-

versities which offer political asylum are taken over

for absurd or even inexistent demands, interrupting

the flow of education, which is also an inviolable right.

There are cases when political asylum becomes a

marketing tool for various political parties or for pa-

tronage. On the other hand, how could anyone sup-

port the permanent abolition of asylum (even if its

use is corrupted) thus depriving humans of their basic

right? Irrational dilemmas created by “improper use”

of freedom and democracy’s fragility in our world to-

day lead to extreme reactions. Reactions which have

as a starting point a justified incontrollable anger, but

end up taking self-destructive dimensions for eve-

ryone, even for those who rightfully protest. What

is the solution? Is there one? Socratous through his

work discusses this breach of a highly personal sys-

tem of values and morals.

Through the aesthetics of an “infected” form his

work is a strong political comment and an artistic

movement of activism against the exploitation of

personality by a system which favours the few, some-

times even no one. The symbolically and literally dis-

torted form of materials shows the linked experience

of the absurd with modernity. The violated building

materials and metal pieces and their re-adjustment to

architecturally rigid installations –which however do

not follow the rules, such as the lack of right angles

in their juxtaposition – and other times organic, tes-

tify to the paranoia found in the development of the

modern world which is eventually apparent despite

the concerted attempts to conceal.

Marina Fokides

Violated Inviolable

«Τέρμα οι ουτοπίες», γράφει ο Étienne Balibar αναλογιζόμενος τα συ-

ντρίμμια ενός τραυματικού αιώνα . Εάν επιμέναμε, ωστόσο, για έναν

«καλύτερο κόσμο» ν’ ανακαλύψουμε τις ιδανικές συντεταγμένες για

μια ουτοπία, πού θα σταματούσε άραγε η φανταστική περιήγησή μας

στο χάρτη; Πού θα έβρισκε άσυλο αυτός ο μη-τόπος, όπως αναλύεται

ετυμολογικά η λέξη; Ο Aldous Huxley στο Brave New World σκέφτηκε

την Κύπρο. Όπως ο Thomas More το 1516 οραματίστηκε την Ουτοπία

στον απομονωμένο κόσμο ενός νησιού, έτσι και ο συγγραφέας του

αριστουργήματος επιστημονικής φαντασίας. Τοποθετεί προσωρινά το

δυστοπικό του όραμα για το μέλλον της ανθρωπότητας σ’ ένα νησί .

Οι Ελεγκτές της εφιαλτικής κοινωνίας, που περιγράφει, αναζητούν το

ιδανικό ταξικό σύστημα το οποίο θα τους διασφαλίσει την απόλυτη

υποταγή του ατόμου. Αποφασίζουν, λοιπόν, να διεξάγουν ένα πείραμα.

Αδειάζουν την Κύπρο απ’ τους κατοίκους της, και στη θέση τους το-

ποθετούν την πιο άρτια γενετικά επεξεργασμένη φυλή τους. Το απο-

τέλεσμα αποδεικνύεται καταστροφικό. Ξεσπά εμφύλιος πόλεμος και

το πείραμα αποτυγχάνει. Η Κύπρος ακόμα και στη λογοτεχνική της

διάσταση εκπληρώνει το πεπρωμένο της. Μπορεί κατά το σεφερικό

απόφθεγμα το νησί να είναι «ένας τόπος όπου το θαύμα λειτουργεί

ακόμη» , εν τούτοις ιστορικά επιμένει ν’ αναδεικνύεται σε σκηνή αντι-

κρουόμενων συμφερόντων και στρατιωτικών διενέξεων. Πολύ κοντά

στην ξηρά για να εκπληρώσει τη φαντασίωση ενός νησιού φιλήσυχου

και ξεχασμένου, όπου μπορεί κανείς ν’ αποτραβηχτεί, σύμφωνα με

τον Deleuze για να κάνει μια αρχή απ’ το μηδέν και γιατί όχι να κυνη-

γήσει την ουτοπία, η Κύπρος κρύβει τους δικούς της Κύκλωπες και

Λαιστρυγόνες .

Έχει το ειδικό του ενδιαφέρον, λοιπόν, το γεγονός ότι ο Σωκράτης

Σωκράτους τους τελευταίους μήνες εγκαταστάθηκε απ’ την Αθήνα

προσωρινά στη Λευκωσία για να ξεκινήσει εδώ το δικό του πείραμα.

Εκκινώντας απ’ την ίδια παρόρμηση, να εξετάσει την πιθανότητα για

έναν ου-τόπο, για ένα απαράβατο άσυλο, όπως το ονομάζει, που σε μια

εποχή όπου όλα καταρρέουν και παραβιάζονται αυτό να μένει ανέγ-

γιχτο, προσφέροντας καταφύγιο στο όνειρο για μια καλύτερη ζωή, ο

καλλιτέχνης στρέφεται στο αστικό τοπίο για απαντήσεις. Επηρεασμέ-

νος από τα πρόσφατα φαινόμενα βίας, ρατσιστικών επιθέσεων και

κοινωνικών αναταράξεων στα αστικά κέντρα ανά τον κόσμο και στην

Αθήνα ιδιαίτερα, μετατρέπει την πόλη στο δικό του «πεδίο μάχης» και

την απογυμνώνει απ’ τα υλικά της. Μεταλλικά αντικείμενα με τα οποία

αρματώνεται συνήθως ο πολίτης για να εκφράσει την οργή, την από-

γνωση και την αγανάκτησή του σ’ έναν ακήρυχτο πόλεμο κατά του

«συστήματος», γίνονται στα χέρια του οι πρώτες ύλες για μια διαφο-

ρετικού τύπου γλυπτική. Με ειδικούς μηχανισμούς τα εκτοξεύει στον

αέρα και φωτογραφίζει τη θεαματική τους πτώση. Στα φωτογραφικά

καρέ του αυτά «παγώνουν» σε τυχαίους γεωμετρικούς σχηματισμούς.

Θυμίζουν τις αφαιρετικές αναζητήσεις του μοντερνισμού, ιδιαίτερα

των καλλιτεχνών που συνδέθηκαν με τη ρωσική πρωτοπορία, οι οποί-

οι επηρεασμένοι από το ουτοπικό όραμα για κοινωνική επανάσταση

και αλλαγή, επιχείρησαν την αποφασιστική ρήξη με το παρελθόν, προ-

τείνοντας πως η μοναδική μορφή έκφρασης, ικανή να ανταποκριθεί

στις απαιτήσεις της νέας εποχής, ήταν ένα είδος μη παραστατικής,

μη αντικειμενικής τέχνης. Όταν πια πέσουν στο έδαφος, τα υλικά για

το Σωκράτους γίνονται η βάση για την εγκατάστασή του Απαράβατο

Άσυλο. Πρόκειται για ένα αυστηρά δομημένο αρχιτεκτονικό περιβάλ-

λον, μια τεχνιτή μεταλλική νησίδα, η οποία την ίδια στιγμή που θυμίζει

καταφύγιο και χώρο προστασίας μοιάζει με παγίδα. Το άσυλο μετα-

τρέπεται σε κλειστοφοβική φυλακή, έτοιμη να φιλοξενήσει ακόμα μια

δυστοπία της σύγχρονης ζωής - θα μπορούσε να την πει κανείς γκέτο,

θύλακα ή ακόμα και προσφυγικό οικισμό. Δεν μπορούν να υπάρξουν

τέτοιοι χώροι, μοιάζει να υπονοεί ο καλλιτέχνης, ιδανικοί, φιλόξενοι κι

απομονωμένοι απ’ το αστικό χάος. Κι αν καταφέρουμε να τους ονει-

ρευτούμε, το πιθανότερο αυτοί να εμπερικλείουν την αποτυχία τους,

όπως άλλωστε κάθε ουτοπία ορίζεται απ’ το ανέφικτο. Η ίδια μοίρα

προδιαγράφεται και για τις πόλεις. Από την Καλλίπολη του Πλάτω-

να στην Πολιτεία μέχρι τις προτάσεις του Le Corbusier, η πόλη συν-

δέθηκε με την αναζήτηση της ευτυχίας και της ιδανικής συμβίωσης.

Εντούτοις, το αστικό περιβάλλον μετατρέπεται συχνά σε τόπο βίαιων

συγκρούσεων και ακραίων συμπεριφορών. Την ίδια στιγμή που οικο-

δομείται, μεταμορφώνεται, αναδημιουργείται μπορεί να καταστραφεί,

να γκρεμιστεί, να ερειπωθεί. Αυτό είναι κάτι που απασχολεί τη δουλειά

του Σωκράτους, καθώς ο καλλιτέχνης αναγνωρίζει στον αστικό χώρο

αυτό που έχει πει ο Mumford: η πόλη είναι η σκηνή του θεάτρου

της ζωής . Στην πρόσφατή του δουλειά, ωστόσο, η πόλη στρέφεται

στον εαυτό της. Αποσυντίθεται, καταρρέει κι εκρήγνυται στους αιθέ-

ρες σαν όμορφο πυροτέχνημα. Το «σώμα» της, αποσυναρμολογημένο

πια, αιωρείται σαν ουράνιο απροσδιόριστο αντικείμενο. Άραγε έτσι

θα μοιάζουν οι πόλεις στο μέλλον, όταν η γη πάψει να υπάρχει; Τα

υλικά τους θα διασχίζουν το γαλαξία συνθέτοντας αστερισμούς. Ίσως

εκεί ανάμεσα στα συντρίμμια που θα ταξιδεύουν ες αεί στο σύμπαν

να βρίσκεται η ουτοπία. Μια τέτοια προοπτική, φαντάζεται κανείς, θα

άρεσε στο Huxley.

Έλενα Πάρπα

1. Balibar, Étienne. ‘Preface to Droit de Cité: Culture et Politique en Démocratie’. Dreams and Conflicts: The Dictatorship of the Viewer. Eds. Francesco Bonami and Maria Luisa Frisa. La Biennale di Venezia, 50th International Art Exhibition. Venice: La Biennale di Venezia, 2003. 357.2. Huxley, Aldous. Brave New World. 1932. London: Vintage, 2004. 196-197. 3. Σεφέρης, Γιώργος. Μέρες Στ’, 20 Απρίλη 1951-4 Αυγούστου 1956. Αθήνα: Ίκαρος, 2008. 13. 4. Deleuze, Gilles. Desert Islands And Other Texts 1953-1974. Ed. David Lapoujade. Trans. Michael Taormina. Semiotext(e), 2003. 10. 5. Mumford, Lewis, “What Is A City?”. The City Reader. Eds. Richard T. LeGates and Frederic Stout. London: Routlege, 1996. 94.

1

Το πείραμα της Κύπρου

2

3

4

5

Untitled II, from the series Architectural Strategy, 2011Untitled III, from the series Architectural Strategy, 2011

«No more utopia», writes Étienne Balibar reflecting on the debris of

a traumatic century . However, if we insisted on dreaming of “a bet-

ter world”, on discovering the ideal coordinates for a utopia, where

would this imaginary tour end? Where could this non-existent place

find refuge? Aldous Huxley in Brave New World thought of Cyprus. As

Thomas More envisioned Utopia on an isolated island in 1516, so did

the author of the science fiction masterpiece. He temporarily places

his dystopian vision for the future of humankind on an island. The

Controllers of his World State seek the ideal class system, which

would guarantee the complete subjugation of the individual to their

wills. They decide, therefore, to run an experiment. They evacuate

Cyprus from its inhabitants and re-colonize it with their most per-

fect, genetically altered race. The result is catastrophic. A civil war

breaks out and the experiment fails. Cyprus, even in its literary de-

piction, fulfils its destiny. Sepheris might have thought of the island

as a place where “the miracle still works” , but Cyprus, as testified

by its troubled past and equally uneasy present, has always been a

setting for interethnic struggles and conflicting interests. Being too

close to shore to realise the fantasy of a peaceful and deserted island

where one drifts, according to Deleuze, “dreaming of beginning from

scratch, recreating, beginning anew”, Cyprus hides her own Cyclops

and Laestrygonians.

It is of special interest, then, that Socratis Socratous has moved, in

the last few months, from Athens to Nicosia in order to apply his

own experiment. Having the same impulse as a starting point, the

intention to examine the possibility for a non-existent place (u-topia

in Greek is defined as no-place), for an inviolable refuge as he calls

it, the artist turns to the urban landscape in search for answers. At a

time when everything is falling apart and violated, this should remain

untouchable, he suggests, offering shelter to the dream for a better

life. Influenced by recent violent incidents, racist attacks and social

upheavals in urban areas around the world and especially in Athens,

the artist transforms the city into his own “battle field” and strips

her off her materials. Metallic objects with which the citizen usually

“armours” himself in order to express his resentment, his frustration

and despair in an undeclared war against “the system”, become in

the artist’s hands the raw materials for a different type of sculpture.

Using special equipment he throws them in the air and captures with

his camera their spectacular fall. In his photographs they “frieze” in

random geometric patterns. They bring to mind the abstract explora-

tions of the Russian avant-garde. Influenced by the utopian vision for

social revolution and change, these artists attempted a decisive break

with the past and proposed a kind of non-figurative non-objective art

in order to express the aspirations for a new era. When the materi-

als finally fall on the ground, they become for Socratous the basis for

his installation Inviolable Refuge. It is a strict, structured architectural

environment, an artificial metal atoll, which seems like a refuge and a

trap at the same time. The “asylum” in this case is transformed into

a claustrophobic prison ready to accommodate another dystopia of

contemporary life – someone could name it a “ghetto”, an enclave

or even a refugee settlement. The artist seems to imply that such

places, ideal, hospitable and secluded from the urban chaos, cannot

exist. Even if we manage to envisage them, most probably they will

enclose their failure, as every utopia is defined by the unobtainable.

Cities have the same predetermined fate as well. From Plato’s Ka-

llipolis in The Republic to Le Corbusier’s propositions, the city has

been associated with the search for happiness and ideal coexistence.

However, the urban landscape is often transformed into a place of

violent conflicts and extreme behaviours. At the same time it is be-

ing constructed, transformed, recreated, it can be destructed, ruined

and deserted. This is something that Socratous engages with in his

art. The artist identifies in the urban space what Mumford said: “the

city is a theatre of social action” . However, in his recent work, the

city turns against itself. It collapses, decomposes and explodes in the

air like a mesmerising firework. Her “body”, disassembles, floats like

a celestial undefined object. Are cities going to look like that in the

future, when the earth ceases to exist? Their materials will travel

through the galaxy composing constellations. Maybe amongst the ru-

ins eternally travelling in the universe there lies utopia. A perspective

as such, one imagines, would appeal to Huxley.

Elena Parpa

The Cyprus Experiment

1

2

3

4

5

The Gate, 2011

Ο Σωκράτης Σωκράτους εκπροσώπησε την Κύπρο στη Μπιενάλε Εικαστικών Τεχνών Βενετίας το 2009 με το έργο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ/

ΦΗΜΕΣ με επιμελήτρια την Sophie Duplaix. Ένα χρόνο αργότερα Ο Σωκράτης Σωκράτους Φωτογραφίζει την Αθήνα για το Φεστιβάλ Αθηνών και

Επιδαύρου στο Μουσείο Μπενάκη. Εκτός από ατομικές εκθέσεις στην Κύπρο, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχει λάβει μέρος και σε ομαδικές

εκθέσεις στο Παρίσι (στο πλαίσιο του Paris/Chypre – La Saison Culturelle Européenne και Nuit Blanche), την Αρλ (Les Recontres d’Arles, Photographie)

κ.α. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Μπιενάλε Τιράνων το 2001 και έλαβε μέρος στη 2η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης το 2009. Το 2004 ήταν ο επί-

σημος φωτογράφος των προετοιμασιών για την τελετή έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Έργα του έχουν παρουσιαστεί

στην Αθήνα στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Kunsthalle, στο Αθηναϊκό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στο Ίδρυμα Δέστε και στο

Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης κ.α. Το 2007 και το 2008 ο Σωκράτους επιλέγηκε για το project των βιτρινών των καταστημάτων

του οίκου Hermés-Paris στο Ντουμπάι, στο Μπαχρέιν, στην Αθήνα και έχει προταθεί για την επιμέλεια των οίκων Hermés-Paris στη Βενετία για

τον Ιούνιο 2011.

Socratis Socratous represented Cyprus at the Venice Biennale in 2009 with his work SOCRATIS SOCRATOUS/RUMOURS, having as a curator

Sophie Duplaix. A year later he exhibits Socratis Socratous Photographs in Athens for the Athens’ and Epidavros Festival at the Benaki Museum. The

artist has held solo shows in Cyprus, Greece and abroad. He has also taken part in group exhibitions, for example in Paris (during the Paris/Chypre

– La Saison Culturelle Européenne and Nuit Blanche), in Arles (Les Recontres d’Arles, Photographie) etc. In 2001 he represented Greece in the Tirana

Biennial and in 2009 he participated in Thessaloniki Biennale 2. Socratous was the official photographer of the preparations for the opening of the

2004 Athens Olympics. Some of his works have been exhibited at the National Museum of Contemporary Art and at the Kunsthalle in Athens,

at the Athens Museum of Cycladic Art, at DESTE Foundation, at the Old Archaeological Museum of Thessaloniki etc. In 2007 and 2008 Socratous

undertook a commissioned project with Hermés-Paris in Dubai, Bahrain, Athens and was chosen for the artistic direction of Hermés-Paris group

of shops in Venice for June 2011.

Unsuccessful Experiments, 2011