Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών...

137
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τμήμα Διδακτικής της Τεχνολογίας και Ψηφιακών Συστημάτων Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web) Τσιάμη Μαρία Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία Δεκέμβριος 2010

Transcript of Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών...

Page 1: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Τμήμα Διδακτικής της Τεχνολογίας και Ψηφιακών Συστημάτων

Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων(semantic web)

Τσιάμη Μαρία

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία

Δεκέμβριος 2010

Page 2: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Στους γονείς μου

ii

Page 3: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Περίληψη

Η παρούσα εργασία ασχολείται με την διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων στον τομέα

της εκπαίδευσης ενηλίκων. Οι δεξιότητες δεν είναι έμφυτες στα άτομα, αλλά

αποκτώνται και αναπτύσσονται με τη μάθηση μέσω της εκπαίδευσης και της

πρακτικής εξάσκησης. Για τις ανάγκες της ανάπτυξης των δυνατοτήτων του ατόμου

με σκοπό την βελτίωση του υπάρχοντος επιπέδου, δημιουργήθηκε ένα σύστημα που

διαχειρίζεται τις δεξιότητες των εργαζομένων ενός οργανισμού. Η ανάπτυξη του

στηρίχθηκε στην ανάλυση του χάσματος μεταξύ της έλλειψης δεξιοτήτων και της

παραγωγής προτάσεων ώστε οι εργαζόμενοι να βελτιώσουν μελλοντικά την απόδοση

τους. Η βάση του συστήματος αποτελείται από μια αποθήκη περιεχομένου, που η

διαχείριση της είναι δυνατή μέσω μηχανισμών ώστε να είναι επιτρεπτή η ανάκτηση, η

εισαγωγή, η διαγραφή και η τροποποίηση των στοιχείων της. Αυτό το περιεχόμενο

περιλαμβάνει τις δεξιότητες, τα στοιχεία των εργαζομένων, το εκπαιδευτικό

περιεχόμενο και τις σειρές μαθημάτων και αποθηκεύεται στο σύστημα με τη μορφή

οντολογιών. Το σύστημα χρησιμοποιεί σύγχρονες τεχνολογίες και υιοθετεί

χαρακτηριστικά ώστε να θεωρείται ανταγωνιστικό σε σχέση με τα υπάρχοντα

εμπορικά συστήματα.

Λέξεις κλειδιά: Διαχείριση δεξιοτήτων, Δια βίου μάθηση, Εκπαίδευση ενηλίκων,

Οντολογίες, XML, XQuery

iii

Page 4: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Abstract

The subject of the dissertation is the analysis of managing competencies’ ontology in

the field of adult’s education. Competencies are not inherent, but are acquired and

evolved with the learning process through education and practice. For the needs of

evolving one’s capabilities, a system that manages an organization employees’

competencies, was designed and developed. Its development was based on the gap

analysis between the shortage of competencies and the proposition of learning objects

to be taught in order to improve their performance. The core of the system is

comprised by an xml database management system, which supports the retrieval,

insertion, deletion and alteration of data. The data schema, which is in an ontology

form, consists of competencies, employees’ information, learning objects and lesson

series. The system is designed on contemporary technologies like xquery and xml,

and adopts such characteristics that make it competitive to other commercial

solutions.

Key words: Competencies Management, Adults Education, Lifelong Learning,

Ontologies, Xml, Xquery

iv

Page 5: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Ευχαριστίες

Θερμές ευχαριστίες εκφράζω στον Επίκουρο Καθηγητή κ. Σίμο Ρετάλη για την

επίβλεψη, την καθοδήγηση και τη βοήθεια που μου παρείχε για την ολοκλήρωση της

διπλωματικής μου. Επίσης, στους καθηγητές κ. Δ. Σάμσων και κ. Μ. Θεμιστοκλέους,

μέλη της εξεταστικής μου επιτροπής και στους καθηγητές μου για τις γνώσεις που

μου παρείχαν σε όλη την διάρκεια των σπουδών μου στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα

στον τομέα της Ηλεκτρονικής Μάθησης.

Ευχαριστώ θερμά τους συναδέλφους μου στην εταιρεία Forthnet A.E για την

συμπαράσταση τους στην πορεία της επίτευξης του στόχου μου καθώς και για τις

πολύτιμες συμβουλές τους.

Επίσης, ευχαριστώ τους φίλους μου για την κατανόηση τους στον αγώνα μου για την

ολοκλήρωση των σπουδών μου. Τέλος, εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου στους γονείς

και την αδελφή μου για την υποστήριξη και την βοήθειά τους καθ’ όλη τη διάρκεια

των μεταπτυχιακών μου σπουδών.

v

Page 6: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Περίληψη .................................................................................................................. iii

Abstract……………………………………………………………………………..iv

Ευχαριστίες ............................................................................................................... v

Περιεχόμενα ..............................................................................................................vi

Κατάλογος πινάκων .................................................................................................. vii

Κατάλογος σχημάτων ............................................................................................... viii

1. Εισαγωγή…………………………………………………………………...….- 11 -

1.1 Ανάπτυξη δεξιοτήτων και δια βίου μάθηση…………………………………..- 11 -

1.2 Το αντικείμενο της Διπλωματικής Εργασίας………………………………....- 12 -

1.3 Δομή Διπλωματικής Εργασίας………………………………………………..- 13 -

2. Δεξιότητες και Επαγγελματικά Περιγράμματα…………………………….- 14 -

2.1 Διαδικασία διαχείρισης δεξιοτήτων…………………………………………..- 14 -

2.1.1 Ορισμοί……………………………………………………………..- 14 -

2.1.2 Κύκλος Ζωής Δεξιοτήτων…………………………………………..- 17 -

2.1.3 Οφέλη από την Διαχείριση Δεξιοτήτων…………………………….- 18 -

2.1.4 Αξιοποίηση Δεξιοτήτων………………………………………….…- 19 -

2.2 Κατάλογος παρόμοιων Συστημάτων……………………………………….…- 20-

2.3 Σύγκριση μεταξύ των συστημάτων…………………………………………...- 22 -

2.4 Εκπαίδευση Ενηλίκων………………………………………………………...- 24 -

2.4.1 Αποσαφήνιση όρων……………………………………………….....- 24 -

2.4.2 Ο εκπαιδευτής ενηλίκων στην δια βίου μάθηση……………………..- 25 -

2.4.3 Γενικά χαρακτηριστικά των ενηλίκων εκπαιδευόμενων………….....- 28 -

2.5 Επαγγελματικά περιγράμματα………………………………………………....- 28-

2.5.1 Ορισμοί των επαγγελματικών περιγραμμάτων……………………....- 28 -

2.5.2 Οφέλη για την ανάπτυξη επαγγελματικών περιγραμμάτων……….....- 31-

2.5.3 Στόχοι………………………………………………………………...- 31 -

2.5.4 Προδιαγραφές – προϋποθέσεις……………………………………....- 32 -

3. Λειτουργικές απαιτήσεις του Διαδικτυακού Συστήματος Διαχείρισης δεξιοτήτων………………………………………………………………………...- 33 -

3.1 Χρήστες του συστήματος και οι ρόλοι τους…………………………………...- 33 -

6

Page 7: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

3.2 Ανάλυση Εργασιών…………………………………………………………....- 33 -

3.2.1 Υποσύστημα ανθρωπίνου δυναμικού………………………………..- 33 -

3.2.2 Υποσύστημα εκπαιδευόμενου……………………………………….- 41 -

3.3 Μη λειτουργικές απαιτήσεις …………………………………………………..- 44 -

4. Οντολογίες……………………………………………………………………...- 46 -

4.1 Ορισμοί……………………………………………………….………………..- 46 -

4.2 Σκοπός ανάπτυξης οντολογίας…………………………….....………………...- 48 -

4.3 Η μορφή μιας οντολογίας……………………………………….……………...- 48 -

4.4 Τα βασικά συστατικά μιας οντολογίας……………….…………..…………….- 49 -

4.5 Οι κατηγορίες οντολογιών……………………………………………………...- 50 -

4.6 Αρχές στη σχεδίαση οντολογιών…………………………………………….….- 50 -

4.7 Ανάπτυξη μιας οντολογίας……………………………………………………...- 51 -

4.8 Περιοχές εφαρμογής οντολογιών……………………………………………….- 52 -

5. Σχεδίαση Συστήματος…………………………………………………………..- 53 -

5.1 Αρχιτεκτονική Συστήματος………………………………………………..........- 53 -

5.2 Σχεδίαση Βάσης Δεδομένων……………………………………………………- 54 -

5.3 Τεχνολογίες Υλοποίησης……………………………………………………….- 64 -

6. Παρουσίαση του Συστήματος……………………………………………..……- 68 -

6.1 Παρουσίαση της Γραφικής Διεπιφάνειας του Συστήματος ανά Χρήστη και με

βάση κάποιο σενάριο χρήσης………………………………………………….….....- 68 –

Κεφάλαιο 7 Αξιολόγηση και Μελλοντικές Επεκτάσεις…………………………- 114 -

7.1 Αξιολόγηση του συστήματος (πλάνο αξιολόγησης, κριτήρια, τρόποι συλλογής κι

ανάλυσης δεδομένων, ευρήματα)……………………………………………….......-114 -

7.1.1 Γνωστικό περιδιάβασμα (Cognitive walkthrough)…………...……......- 115 -

7.2 Επισκόπηση του συστήματος και Επεκτάσεις του (Σύγκριση του με άλλα και

ιδέες για βελτιώσεις ή επεκτάσεις)……………………….…………………..……...- 120 -

Βιβλιογραφία …………………………………….……………………………........- 123 -

7

Page 8: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Κατάλογος Πινάκων

2.1. Τρέχοντες ορισμοί της έννοιας της δεξιότητας...............................................- 15 -

2.2 Συστήματα Διαχείρισης Δεξιοτήτων.................................................................- 20 -

2.3α Σύγκριση μεταξύ των συστημάτων (α) ..........................................................- 23-

2.3β Σύγκριση μεταξύ των συστημάτων (β) ..........................................................- 23-

8

Page 9: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Κατάλογος Σχημάτων

2.1 Κύκλος ζωής Δεξιοτήτων...................................................................................- 18 -

2.2: Ανάλυση επαγγέλματος σε ΚΕΛ-ΕΕΛ-ΕΕ......................................................- 29 -

3.1: Λειτουργίες διαχείρισης υπαλλήλων................................................................- 34 -

3.2: Λειτουργίες διαχείρισης μαθημάτων................................................................- 35 -

3.3 Λειτουργίες διαχείρισης ενοτήτων....................................................................- 36 -

3.4 Λειτουργίες διαχείρισης εκπαιδευτικού υλικού................................................- 37 -

3.5: Λειτουργίες διαχείρισης δεξιοτήτων................................................................- 38 -

3.6: Λειτουργίες για δημιουργία αναφορών............................................................- 39 -

3.7: Λειτουργίες διαχείρισης και ανάκτησης προφίλ..............................................- 41 -

3.8: Λειτουργίες ανάκτησης δεδομένων.................................................................- 42 -

5.1 Αρχιτεκτονική συστήματος...............................................................................- 54 -

5.2 : Διάγραμμα συσχετίσεων.................................................................................- 55 -

5.3 Πληροφορία μαθητευόμενου.............................................................................- 56 -

5.4 Προσωπικά στοιχεία μαθητευόμενου................................................................- 57 -

5.5 Διεύθυνση μαθητευόμενου................................................................................- 57 -

5.6 Οδός μαθητευόμενου.........................................................................................- 57 -

5.7 Στοιχεία επικοινωνίας μαθητευόμενου..............................................................- 58 -

5.8 Τηλέφωνο μαθητευόμενου................................................................................- 58 –

5.9 Δημογραφικά στοιχεία μαθητευόμενου.............................................................- 59 –

5.10 Στόχοι μαθητευόμενου....................................................................................- 59 –

5.11 Πτυχία- πιστοποιήσεις μαθητευόμενου...........................................................- 60 –

5.12 Δραστηριότητες μαθητευόμενου.....................................................................- 60 –

5.13 Δεξιότητες μαθητευόμενου..............................................................................- 61 -

5.14 Προσβασιμότητα – Ξένες Γλώσσες μαθητευόμενου.......................................- 61 -

5.15 Οργανώσεις μαθητευόμενου............................................................................- 62 -

9

Page 10: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

5.16 Μαθήματα.......................................................................................................- 62 –

5.17 Ενότητες .........................................................................................................- 63 –

5.18 Περιεχόμενο ενότητας.....................................................................................- 63 -

10

Page 11: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Εισαγωγή

1.1 Εισαγωγή

Η παγκόσμια τάση των σύγχρονων κοινωνιών που αναδεικνύεται στο διάσημο

απόφθεγμα του Σωκράτη, «Γηράσκω αεί διδασκόμενος» προβάλει την αξία της Δια

βίου μάθησης. Αποτελείται από όλες τις μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη

διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, που αποσκοπούν στην απόκτηση ή την ανάπτυξη

γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Η αναγκαιότητα της Δια Βίου Μάθησης

έγκειται στην συμβολή της στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας,

στην κοινωνική συνοχή, στην άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, στην

οικονομική και πολιτιστική ανέλιξη, στην ανάπτυξη της ικανότητας ενεργού

συμμετοχής στα κοινά και στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου. Η δια

βίου μάθηση είναι μια διαρκής και ενεργητική διαδικασία που λαμβάνει χώρα σε όλες

τις φάσεις της μαθησιακής πορείας ενός ανθρώπου και συνοδεύει κάθε έκφανση της

ζωής του (Υπουργείο Παιδείας Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, 2010).

Στη σύγχρονη κοινωνία η εκπαίδευση και η επιμόρφωση τοποθετούνται μεταξύ των

υψηλότερων στρατηγικών προτεραιοτήτων. Η δημιουργία ενός υψηλού επιπέδου

γνώσεων, η απόκτηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων θεωρούνται απαραίτητη

προϋπόθεση για τη συμμετοχή του ατόμου σε όλες τις πτυχές αυτής της σύγχρονης

κοινωνίας: επαγγελματική ένταξη, ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα,

ενεργοποίηση του πολίτη, αλλά και προσωπική ανάπτυξη. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο,

τα εκπαιδευτικά και επιμορφωτικά προγράμματα επιβάλλεται να προσαρμοστούν,

ώστε να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, προκλήσεις που αφορούν

στη σύνδεση των παρεχόμενων υπηρεσιών εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις

ανάγκες μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης αγοράς εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο

(Τσιαμπούρη Δ, 2010)

Οι επιχειρήσεις σήμερα χρειάζονται εργαζόμενους που να έχουν υψηλά επίπεδα

δεξιοτήτων ώστε να μπορούν να συναγωνίζονται τις διεθνείς επιχειρήσεις, να

προσαρμόζονται στις νέες τεχνολογίες και να έχουν υψηλά επίπεδα απόδοσης. Η

έννοια της δεξιότητας χρησιμοποιείται όχι μόνο στην εκπαίδευση ανθρωπίνου

δυναμικού αλλά και γενικότερα στην δια βίου μάθηση κυρίως μέσω της εκπαίδευσης

11

Page 12: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ενηλίκων. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η εκπαίδευση ενηλίκων στην Ελλάδα

αναπτύσσεται με αλματώδη βήματα και εξελίσσεται σε εκπαιδευτικό κλάδο με

ιδιαίτερες ανάγκες σε στελέχη, υποδομές, εκπαιδευτικό υλικό και κυρίως

εκπαιδευτές. (Βεργίδης Δ, 2003).

Η διαχείριση δεξιοτήτων σχετίζεται με την ευρύτερη θεματική περιοχή της

Διαχείρισης Γνώσης και δύναται να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης ενός οργανισμού

μέσω της βελτίωσης των δεξιοτήτων τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο.

Οι οντολογίες στοχεύουν στην εκπλήρωση αυτής της ανάγκης μετατοπίζοντας το

σημείο εστίασης στο σχεδιασμό συστημάτων μακριά από τις τεχνολογίες υλοποίησης

αλλά προς λύσεις οι οποίες λειτουργούν τόσο στο επίπεδο της τεχνολογίας όσο και

στο επίπεδο της γνώσης.

Η ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης δεξιοτήτων αποτελεί επιτακτική ανάγκη ώστε

να παρέχεται η δυνατότητα διαρκούς ανανέωσης γνώσης και εξέλιξης των

εργαζομένων ενός οργανισμού. Με την δημιουργία τέτοιων συστημάτων, παρέχονται

πιο αξιοκρατικά κριτήρια στη διαδικασία των προαγωγών, οι εργαζόμενοι

ενθαρρύνονται ώστε να φθάσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους, ακολουθώντας

μια επιτυχημένη καριέρα σύμφωνα πάντα με τα ταλέντα και τις προσδοκίες τους.

Επίσης, συστηματοποιείται η αναγνώριση των δεξιοτήτων και η αξιολόγηση των

εργαζομένων, καθοδηγεί και να εκπαιδεύει τους ανθρώπους πώς να αποκτήσουν νέες

ικανότητες, παρέχει ανατροφοδότηση για την ανάπτυξη, τις επιδόσεις και τα

αποτελέσματα τους (Θεοδοσόπουλος Ι.– Αναστασίου Θ., 2010).

1.2 Το αντικείμενο της Διπλωματικής Εργασίας

Το αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας είναι η ανάπτυξη ενός συστήματος

διαχείρισης δεξιοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων που βασίζεται στην

χρήση οντολογιών.

Για τις ανάγκες του συστήματος σχεδιάστηκε μια οντολογία η οποία περιλαμβάνει το

σύνολο των πληροφοριών των εκπαιδευομένων. Επιπρόσθετα, δημιουργήθηκε μια

ακόμη οντολογία που περιλαμβάνει το σύνολο των αντικειμένων μάθησης και τις

δεξιότητες με τις οποίες συσχετίζονται.

Οι λειτουργίες του συστήματος είναι η προσθήκη, τροποποίηση και διαγραφή

στοιχείων από την οντολογία. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα ανάλυσης χάσματος

12

Page 13: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

του επιθυμητού επιπέδου δεξιοτήτων σε σχέση με το τρέχον. Παρέχεται επίσης μια

σειρά από αναφορές που εμφανίζουν το μέσο όρο του επιπέδου ανά δεξιότητα και

ανά κατηγορία καθώς και τον εκπαιδευόμενο με τις καλύτερες επιδόσεις.

1.3 Δομή Διπλωματικής Εργασίας

Η παρούσα εργασία χωρίζεται σε 7 κεφάλαια. Στο 2ο Κεφάλαιο γίνεται μια

επισκόπηση της Διαχείρισης Δεξιοτήτων, παρουσιάζεται η έννοια της εκπαίδευσης

ενηλίκων και των επαγγελματικών περιγραμμάτων. Στη συνέχεια, στο 3ο Κεφάλαιο

περιγράφεται η λειτουργική ανάλυση του συστήματος. Αναφέρονται οι λειτουργίες

των υποσυστημάτων του συστήματος, οι χρήστες του καθώς και οι ρόλοι του

καθενός Στο 4ο Κεφάλαιο περιγράφεται το θεωρητικό υπόβαθρο της εργασίας, το

οποίο περιλαμβάνει την έννοια της οντολογίας. Οι τεχνολογίες υλοποίησης του

συστήματος παρουσιάζονται στο 5ο Κεφάλαιο, όπου παρουσιάζεται και η

αρχιτεκτονική του. Στο 6ο Κεφάλαιο παρουσιάζεται η γραφική διεπιφάνεια του

συστήματος ανά χρήστη, με βάση κάποιο σενάριο χρήσης. Στη συνέχεια, στο 7ο

Κεφάλαιο γίνεται η αξιολόγηση του συστήματος, τα συμπεράσματα που προκύπτουν

καθώς και οι μελλοντικές επεκτάσεις του. Τέλος, παρουσιάζεται η σχετική

βιβλιογραφία.

13

Page 14: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Δεξιότητες και Επαγγελματικά Περιγράμματα

2.1 Διαδικασία διαχείρισης δεξιοτήτων

2.1.1 Ορισμοί

Ως δεξιότητα χαρακτηρίζεται ο συνδυασμός γνώσης και εμπειρίας που απαιτείται για

την επίτευξη συγκεκριμένου φυσικού ή διανοητικού έργου για την εκπλήρωση

εργασιών και την επίλυση προβλημάτων.

Η έννοια της δεξιότητας δεν πηγάζει από το εγγύς παρελθόν. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι

εφήρμοζαν έναν τύπο των χαρακτηριστικών δεξιοτήτων στην προσπάθειά τους να

εκθέσουν τις ιδιότητες του «καλού Ρωμαίου στρατιώτη». Η εισαγωγή των

βασισμένων στις δεξιότητες προσεγγίσεων πραγματοποιήθηκε γύρω στα 1970 και η

ανάπτυξη τους από τότε είναι ραγδαία. Στον διακεκριμένο ψυχολόγο του Harvard

David McClelland έχει αποδοθεί η εισαγωγή της ιδέας των «δεξιοτήτων» στη

βιβλιογραφία του ανθρώπινου δυναμικού, λόγω των προσπαθειών του να βοηθήσει

την Υπηρεσία Πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών να βελτιώσει τις διαδικασίες

επιλογής. Η τελευταία υποστήριζε ότι τα παραδοσιακά τεστ ευφυΐας, όπως επίσης και

οι σχολαστικοί βαθμοί που τα αντιπροσωπεύουν, απέτυχαν να προβλέψουν την

απόδοση στην εργασία. Το ενάντιο επιχείρημα του McClelland στην αυξανόμενη

δυσαρέσκεια για τα τεστ νοημοσύνης και για την παραδοσιακή εργασία των

αναλυτικών προσεγγίσεων για την επιλογή προσωπικού, ήταν η πρόταση να

μετρήσουν τις δεξιότητες. Σαν μελέτη περίπτωσης πρότεινε την επιλογή

διπλωματούχων της Υπηρεσίας Ξένων Πληροφοριών. Στην έρευνά του, ο McClelland

βρήκε ότι δεξιότητες όπως η διαπροσωπική ευαισθησία, οι διαπολιτισμικές θετικές

θεωρήσεις και οι ικανότητες διαχείρισης διαφοροποιούσαν τα ανώτερα από τα μέτρια

Γραφεία Πληροφοριών. ( Dubois.D, 1993).

Σύμφωνα με το HR-XML Μοντέλο Κοινοπραξίας Δεξιοτήτων (http :// ns . hr -

xml . org /2_0/ HR - XML -2_0/ CPO / Competencies . pdf ), μια δεξιότητα μπορεί να οριστεί

ως «Μια συγκεκριμένη, αναγνωρίσιμη, καθορισμένη, και μετρήσιμη γνώση,

δεξιότητα, ικανότητα και/ή άλλο συσχετισμένο με ανάπτυξη χαρακτηριστικό

(π.χ. στάση, συμπεριφορά, φυσική ικανότητα) το οποίο ένας άνθρωπος μπορεί να

κατέχει και το οποίο είναι απαραίτητο ή σημαντικό για την επίδοση μιας

14

Page 15: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

δραστηριότητας μέσα σε ένα συγκεκριμένο επιχειρησιακό περιβάλλον». (Πηγή:

HR-XML.org).

Στον ακόλουθο πίνακα, παρουσιάζονται οι βασικοί ορισμοί των δεξιοτήτων από

διάφορους συγγραφείς ή μοντέλα, συμπεριλαμβανομένου και του συγγραφέα, σε μια

προσπάθεια να δοθεί μια πλήρης κατανόηση των διαφορετικών οπτικών από τις

οποίες αυτός ο όρος αποτελείται. (Draganidis, F. and Mentzas G, 2006)

Συγγραφείς Ορισμοί

Marrelli (1998) «Οι δεξιότητες είναι μετρήσιμες ανθρώπινες δυνατότητες

που απαιτούνται για αποτελεσματική επίδοση στην

εργασία».

Dubois (1998) «Οι δεξιότητες είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά-γνώσεις,

ικανότητες, εμπειρίες, τρόποι σκέψης, και άλλα παρόμοια,

όταν χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ή σε ποικίλους

συνδυασμούς, που επιδρούν στην επιτυχή επίδοση».

HR-XML,

www.hr-xml.org

«Μια συγκεκριμένη, αναγνωρίσιμη, καθορισμένη, και

μετρήσιμη γνώση, δεξιότητα, ικανότητα και/ή άλλο

συσχετισμένο με ανάπτυξη χαρακτηριστικό (π.χ. στάση,

συμπεριφορά, φυσική ικανότητα) το οποίο ένας άνθρωπος

μπορεί να κατέχει και το οποίο είναι απαραίτητο για, ή

σημαντικό για, την επίδοση μιας δραστηριότητας μέσα σε

ένα συγκεκριμένο επιχειρησιακό περιβάλλον».

Boyatzis (1982) Ο Boyatzis περιέγραψε τις δεξιότητες σαν θεμελιώδη

χαρακτηριστικά ενός ατόμου, τα οποία είναι, αιτιατά

(αλλαγή σε μια παράμετρο προκαλεί αλλαγή σε μια άλλη)

συσχετιζόμενα με την αποδοτική επίδοση στην εργασία.

Selby Ο Selby τις περιέγραψε σαν μια ικανότητα εκφρασμένη σε

όρους συμπεριφοράς.

Vroom Ο Vroom την περιέγραψε σαν

ικανότητα x κίνητρο =επίδοση

UK National

Vocational Council

for Vocational

Qualification

Το National Vocational Council for Vocational Qualification

περιέγραψε τις δεξιότητες σαν επίπεδα επίδοσης, την

ικανότητα να εκτελεί κανείς στην δουλειά ρόλους ή εργασίες

στο επίπεδο που απαιτούνται από την εργοδοσία.

15

Page 16: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Higher and Further

Education

Η Higher and Further Education τις περιέγραψε σαν μια

δυνατότητα- η οποία κατέχει τη γνώση και τις ικανότητες

που απαιτούνται για την εκτέλεση ενός έργου

αποτελεσματικά.

Treasury Board of

Canada Secretariat

«Οι δεξιότητες» είναι οι γνώσεις, οι ικανότητες, οι

δυνατότητες και οι συμπεριφορές που ένας υπάλληλος

εφαρμόζει στην εκτέλεση της εργασίας του/της και οι οποίες

είναι οι βασικοί συσχετισμένοι με τον υπάλληλο μοχλοί για

την επίτευξη αποτελεσμάτων που είναι σχετικές με τις

επιχειρησιακές στρατηγικές του οργανισμού.

Jackson & Schuler,

2003

Οι δεξιότητες ορίζονται ως « οι ικανότητες, γνώσεις και

δυνατότητες, και άλλα χαρακτηριστικά που κάποιος

χρειάζεται για να εκτελέσει μια εργασία αποτελεσματικά»

(Jackson & Schuler, 2003, σελ.232).

Intagliata et al, 2000 «Βασικότερα, οι δεξιότητες παρέχουν στους οργανισμούς

έναν τρόπο να καθορίσουν σε όρους συμπεριφοράς τι οι

ηγέτες τους πρέπει να κάνουν για να έχουν τα αποτελέσματα

που ο οργανισμός επιθυμεί και το κάνουν με έναν τρόπο που

είναι σύμφωνος και καλλιεργεί τον πολιτισμό του.

Πρέπει να παρέχουν τον «Πολικό Αστέρα» με τον οποίο οι

ηγέτες σε όλα τα επίπεδα πλοηγούνται με σκοπό να

δημιουργήσουν συνέργια και να παράγουν πιο σημαντικά

και συνεπή αποτελέσματα» (Intagliata et al, 2000.σελ.13).

PeopleSoft,

www.peoplesoft.com

Μια συλλογή από μετρήσιμες και παρατηρήσιμες γνώσεις,

ικανότητες και συμπεριφορές που συνεισφέρουν στην

επιτυχία μιας εργασίας/θέσης.

Gartner,

www.gartner.com

Μια δεξιότητα είναι μια συλλογή χαρακτηριστικών,

συμπεριλαμβανομένου ικανοτήτων, γνώσης και

γνωρισμάτων, που προκαλούν ή προβλέπουν επίδοση.

Πίνακας 2.1. Τρέχοντες ορισμοί της έννοιας της δεξιότητας

Στην εργασία χρησιμοποιούμε τον όρο «δεξιότητα» ως τη μετάφραση του όρου

«competency» ισοδύναμου του όρου «ικανότητα»

16

Page 17: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

• Η έννοια ικανότητα περιλαμβάνει ένα σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και

στάσεων που παρέχουν την δυνατότητα σε ένα πρόσωπο να ασκεί

αποτελεσματικά τις δραστηριότητες ενός συγκεκριμένου επαγγέλματος ή

λειτουργήματος, κατά τρόπο που ανταποκρίνεται ή υπερβαίνει τα

αναμενόμενα πρότυπα του επαγγέλματος ή εργασιακού περιβάλλοντος

(Richey et al., 2001. IBSTPI, 2007)

• Με τον όρο ικανότητα περιγράφεται η δυνατότητα εφαρμογής γνώσεων,

δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας, ώστε ένα άτομο να ανταποκρίνεται στις

τρέχουσες συνθήκες και απαιτήσεις της εργασίας του, αλλά και να

προσαρμόζεται σε μεταβαλλόμενα εργασιακά περιβάλλοντα (ΦΕΚ)

2.1.2 Κύκλος Ζωής Δεξιοτήτων

Ο κύκλος των δεξιοτήτων είναι το σύνολο τεσσάρων φάσεων που σκοπεύει στη

συνεχή βελτίωση και ανάπτυξη των ατομικών δεξιοτήτων των οργανισμών ( Σάμσων

Δ., 2010).

Οι τέσσερις φάσεις μπορούν να οριστούν ως ακολούθως:

Στάδιο αναγνώρισης

Η πρώτη φάση είναι η χαρτογράφηση δεξιοτήτων και έχει πρωταρχικό στόχο να

παρέχει στον οργανισμό μια γενική εικόνα όλων των απαραίτητων δεξιοτήτων που

απαιτούνται για να πραγματοποιήσει τους στόχους του, που ορίζονται από το

επιχειρησιακό σχέδιο του οργανισμού, τις απαιτήσεις ενός project, τις ανάγκες της

ομάδας και τις απαιτήσεις του ρόλου εργασίας. Το απαιτούμενο επίπεδο επάρκειας

για την περιγραφή κάθε εργασίας καθορίζεται επίσης σε αυτή τη φάση.

Στάδιο αποτίμησης

Η δεύτερη φάση είναι η διάγνωση δεξιοτήτων, που σημαίνει ένα στιγμιότυπο της

τωρινής κατάστασης των δεξιοτήτων και του αντίστοιχου επιπέδου επάρκειας που

κάθε υπάλληλος ξεχωριστά κατέχει. Μια ανάλυση του χάσματος ικανότητας είναι

επίσης απαραίτητη σε αυτή τη φάση, για να καθοριστεί το χάσμα ανάμεσα στον

αριθμό και το επίπεδο των δεξιοτήτων που οι υπάλληλοι κατέχουν, σε σύγκριση με

τον αριθμό και το επίπεδο των δεξιοτήτων που απαιτούνται από τον οργανισμό,

σύμφωνα με το ρόλο εργασίας τους.

Στοχεύει στην αποτίμηση μεμονωμένων δεξιοτήτων, δηλαδή στην αναγνώριση του

χάσματος μεταξύ των δεξιοτήτων που ένα άτομο διαθέτει και των δεξιοτήτων που ένα

17

Page 18: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

άτομο ιδανικά πρέπει να αποκτήσει προκειμένου να εκπληρωθούν οι στόχοι του

οργανισμού και να επέλθουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα που έχουν τεθεί.

Στάδιο ανάπτυξης

Στο τρίτο στάδιο, με βάση τα αποτελέσματα των δυο προηγούμενων σταδίων γίνεται

ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και την χρήση κατάλληλων πόρων και

εργαλείων προκειμένου το ανθρώπινο δυναμικό να αποκτήσει τις επιθυμητές

ικανότητες στο επιθυμητό επίπεδο επάρκειας.

Η ανάπτυξη δεξιοτήτων είναι η τρίτη φάση και ασχολείται με τον προγραμματισμό

των δεξιοτήτων έτσι ώστε να αυξηθεί ο αριθμός και το επίπεδο επάρκειας των

δεξιοτήτων που οι υπάλληλοι πρέπει να έχουν, σύμφωνα με τις προηγούμενες δύο

φάσεις και την ανάλυση του χάσματος ικανότητας.

Στάδιο Αξιολόγησης

Το τελευταίο στάδιο περιλαμβάνει την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της

προηγούμενης φάσης, δηλαδή τον έλεγχο των δεξιοτήτων που επιτεύχθηκαν από τη

φάση ανάπτυξης δεξιοτήτων

Σχήμα 2.1 Κύκλος ζωής Δεξιοτήτων

2.1.3 Οφέλη από την Διαχείριση Δεξιοτήτων

Η αποτελεσματική Διαχείριση Δεξιοτήτων επιφέρει μια σειρά από σημαντικά οφέλη

στον οργανισμό που την εφαρμόζει. Πιο συγκεκριμένα:

• Παροχή λεπτομερών περιγραφών του προφίλ δεξιοτήτων που διαθέτει ο

οργανισμός τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε οργανωτικό επίπεδο.

18

Page 19: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

• Αυξανόμενη ευελιξία, ταχύτητα και ακρίβεια εντοπισμού των ειδικών σε

ολόκληρο τον οργανισμό, οδηγώντας με αυτόν τον τρόπο στην

αποτελεσματική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, τόσο μεταξύ

διαφορετικών οργανωσιακών αλλά και γεωγραφικών τμημάτων του

οργανισμού.

• Προσδιορισμός του χάσματος μεταξύ των διαθέσιμων και των επιθυμητών

ικανοτήτων για κάθε τμήμα ή άτομο του οργανισμού προκειμένου να

εξασφαλιστεί η περαιτέρω ανάπτυξη ικανοτήτων συγκεκριμένων κατηγοριών

και σε συγκεκριμένα επίπεδα επάρκειας.

• Ανακάλυψη κρυμμένων ή/και άγνωστων ικανοτήτων του ανθρώπινου

δυναμικού και την δυνατότητα ανάληψης νέων και χρήσιμων καθηκόντων

2.1.4 Αξιοποίηση Δεξιοτήτων

Επιλογή Προσωπικού: Προσδιορισμός των γνώσεων, των δεξιοτήτων ή/και των

στάσεων που απαιτούνται προκειμένου να ικανοποιηθούν τρέχουσες και μελλοντικές

ανάγκες επιλογής προσωπικού λαμβάνοντας υπόψη τις διαφοροποιήσεις των

οργανισμών στην στρατηγική που ακολουθούν και τις προτεραιότητες που θέτουν.

Δηλαδή, χρήση των ικανοτήτων ως κριτήριο επιλογής των κατάλληλων ανθρώπων

(με τις απαιτούμενες ικανότητες).

Εκπαίδευση Ανθρώπινου Δυναμικού: Υιοθέτηση ή ανάπτυξη κατάλληλων

εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων προκειμένου να μειωθεί το χάσμα μεταξύ των

ατομικών αλλά και των οργανωσιακών ικανοτήτων που απαιτούνται για την εκτέλεση

μιας οργανωσιακής δράσης, και αυτών που είναι διαθέσιμες

Αξιολόγηση Απόδοσης: Σε αρκετές περιπτώσεις η απόδοση σε έναν οργανισμό

αξιολογείται λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την επίτευξη

των προκαθορισμένων ατομικών και οργανωσιακών στόχων. Στην αξιολόγηση της

απόδοσης ενός οργανισμού, οι ικανότητες χρησιμοποιούνται προκειμένου να

επιτευχθεί η σύνδεση των ικανοτήτων που ενεργοποιήθηκαν κατά την εκτέλεση ενός

έργου σε σχέση με τα αποτελέσματα που προέκυψαν.

Σύστημα Ανταμοιβών (μισθοδοσία προσωπικού): Ένα από τα κριτήρια που

καθορίζουν τις αποδοχές του ανθρώπινου δυναμικού ενός οργανισμού είναι οι

πιστοποιημένες ικανότητες που κατέχει ένας συνεργάτης και εάν αυτές είναι

απαραίτητες ή σημαντικές για τα καθημερινά του καθήκοντα. Έτσι, δύο εργαζόμενοι

μπορεί να κατέχουν την ίδια θέση εργασίας σε μια εταιρία πληροφορικής ωστόσο οι

19

Page 20: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

αποδοχές τους να διαφέρουν εάν ο πρώτος διαθέτει πτυχίο ΑΕΙ και ο δεύτερος PhD

στο αντικείμενο της πληροφορικής.

Διαχείριση Μάθησης: Η ανάλυση του χάσματος δεξιοτήτων μπορεί να εντοπίσει τις

απαιτούμενες δεξιότητες οι οποίες στην συνέχεια μπορούν να αντιστοιχιστούν σε

αντικείμενα μάθησης.

Διαχείριση Επίδοσης: Η επίδοση του εργαζόμενου υπολογίζεται έναντι των

απαιτήσεων για βασικές δεξιότητες όπως επίσης για αντικειμενικούς στόχους.

Εξέλιξη της Καριέρας: Οι δεξιότητες χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν τα

προσωπικά σχέδια εξέλιξης των εργαζομένων. Το τελευταίο μπορεί να αναθεωρήσει

τις απαιτούμενες δεξιότητες όλων των θέσεων και μέσω της σύγκρισης με τις

δεξιότητες που κατέχουν, μπορούν να αναγνωρίσουν τις πιθανές θέσεις και να

αναπτύξουν το σχέδιο της καριέρας τους.

Πλάνο Επιτυχίας: Οι οργανισμοί αξιολογούν τις πιθανές αντικαταστάσεις για τις

βασικές θέσεις βασισμένοι στις απαιτήσεις για δεξιότητες.

2.2 Κατάλογος παρόμοιων Συστημάτων

Διεξήγαμε μια έρευνα 17 εμπορικών συστημάτων διαχείρισης δεξιοτήτων, έχοντας

ως σκοπό την ανάδειξη των κοινών χαρακτηριστικών τους. Τα συστήματα αυτά

παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα ενώ περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτά

υπάρχουν διαθέσιμες στην ιστοσελίδα τους.

Σύστημα Διαχείρισης

Δεξιοτήτων

Εταιρεία Ηλεκτρονική Σελίδα

SKILLS GAP

ANALYSIS (SGA)

Capsa, Consulting

Incrorporated

www.capsaconsulting.com

Talent Development SumTotal Systems, Inc www.sumtotalsystems.com

Σύστημα Ανάλυσης

Επαγγελματικών

Ικανοτήτων

(OSAS)

Educational Data

Systems

www.edsincorporated.com

20

Page 21: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

GyrusAim-competency

management

Gyrus Systems www.gyrus.com

TL4 Humeng www.humeng.ca

RemoteHR Illion www.remotehr.com

Meridian KSI

Knowledge Centre

(Κέντρο Γνώσης)

Meridian Knowledge

Solutions

www.meridianksi.com

SkillQuest People Sciences www.peoplesciences.com

HR Pulse Pilat NAI www.pilat-nai.com

SkillSolutions SynTact Solutions www . syntactsolutions . com

Skills Management

System

The Boston Group

(TBG)

http://www.thebostongroup.com/

Skills and Talent

Management

Informetica http://www.informetica.com/

WebMentor Skills Avilar http://www.avilar.com/

SkillChoice SkillSoft http://www.skillsoft.com/

Competency

Management System

IHRDC http://www.ihrdc.com/

HRmeta Human Factor http://www.humanfactor.gr/

Competency

Management Software

System

Peoplestreme http://www.peoplestreme.com

Competence

Management Platform

HRworkbench http://www.hrworkbench.com

Πίνακας 2.2 Συστήματα Διαχείρισης Δεξιοτήτων

2.3 Σύγκριση μεταξύ των συστημάτων

Η μελέτη των παραπάνω συστημάτων διαχείρισης δεξιοτήτων ανέδειξε κάποια κοινά

χαρακτηριστικά μεταξύ τους. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα πλάνα καριέρας

που αφορούν στην επαγγελματική εξέλιξη του κάθε υπαλλήλου, η δυνατότητα

χρήσης του συστήματος από τον ίδιο τον εργαζόμενο ώστε να μπορεί να έχει γνώση

για τα προσόντα του και να ενημερώνει ο ίδιος το προφίλ του. Ένα ακόμη κοινό

21

Page 22: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

χαρακτηριστικό είναι η κατηγοριοποίηση ομοειδών δεξιοτήτων και η αξιολόγηση

τους με ένα επίπεδο επάρκειας. Επίσης, η δυνατότητα ανάλυσης χάσματος του

υπάρχοντος επιπέδου του εκάστοτε εργαζόμενου με το επιθυμητό.

Τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά αποτελούν ένα πλαίσιο σύγκρισης μεταξύ των

συστημάτων που κυκλοφορούν στην αγορά και βάσει των οποίων προκύπτουν οι

παρακάτω συγκριτικοί πίνακες. Το σύστημα που θα αναπτυχθεί στην πορεία δύναται

να κατέχει αυτά τα χαρακτηριστικά ώστε να αποτελεί μια ολοκληρωμένη πρόταση.

22

Page 23: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

SGA Talent Development

OSAS GyrusAim TL4 RemoteHR Meridian KSI

SkillQuest HR Pulse

SkillSolutions TBG

Κατηγορίες δεξιοτήτων

● ● ●

Επίπεδο δεξιότητας

● ● ● ● ● ● ● ●

Ανάλυση χάσματος

● ● ● ● ● ● ●

Επαγγελματική εξέλιξη

● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Αυτοαξιολόγηση ● ● ● ● ●Πίνακας 2.3α: Σύγκριση μεταξύ των συστημάτων (α)

Informetica WebMentor Skills

SkillChoice Competency Management

System

HRmeta Peoplestreme Competence Management

PlatformΚατηγορίες δεξιοτήτων

Επίπεδοδεξιότητας

● ● ● ● ●

Ανάλυσηχάσματος

● ● ● ●

Επαγγελματική εξέλιξη

● ● ● ● ● ● ●

Αυτοαξιολόγηση ● ●Πίνακας 2.3β: Σύγκριση μεταξύ των συστημάτων (β)

2.4 Εκπαίδευση Ενηλίκων

23

Page 24: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Η εκπαίδευση των ενηλίκων αποτελεί ένα ευρύτατο πεδίο, που περιλαμβάνει όλες εκείνες τις δραστηριότητες μέσα από τις οποίες οι ενήλικες

μαθαίνουν με τρόπο συστηματικό και οργανωμένο, καταφέρνοντας έτσι να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, να αναπτύξουν και να βελτιώσουν

ικανότητες και δεξιότητες.(Καπαγιάννη Φ., 2006). Κατ’ αυτό τον τρόπο γίνεται ένα ουσιαστικό εργαλείο για την άμβλυνση των μορφωτικών και

κοινωνικών ανισοτήτων. Η έννοια της διαχείρισης δεξιοτήτων συνδέεται με αυτή της εκπαίδευσης ενηλίκων μέσω της αναγκαιότητας για δια βίου

μάθηση, μιας ατέρμονης δυναμικής κατάστασης.

2.4.1 Αποσαφήνιση όρων

Ορισμός 1: Ως δια βίου μάθηση ορίζεται σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση: «μια προσέγγιση που εστιάζει στις ευκαιρίες και διαδικασίες

μάθησης του ατόμου, αναγνωρίζοντας ότι αυτές οι ευκαιρίες και διαδικασίες τροφοδοτούνται από πολλούς κοινωνικούς θεσμούς,

συμπεριλαμβανομένων, όχι μόνο της τυπικής εκπαίδευσης και των συστημάτων κατάρτισης, αλλά και της οικογένειας, της επιχείρησης και των

μέσων μαζικής επικοινωνίας». (Βεργίδης, 2000, Εκπαίδευση Ενηλίκων ,Κόκκος 2005)

Ορισμός 2: Η δημοσίευση της UNESCO με τίτλο «Learning: The treasure within», γνωστή επίσης και ως έκθεση Delor (1996), συνεχίζει να

προωθεί την έννοια της δια βίου μάθησης, δίνοντας τον ακόλουθο ορισμό:

«Καθώς πλησιάζει ο εικοστός πρώτος αιώνας, η εκπαίδευση ποικίλει ανάλογα με τους στόχους και τις μορφές της ώστε να καλύπτει όλες εκείνες

τις δραστηριότητες που επιτρέπουν στους ανθρώπους, από την παιδική τους ηλικία μέχρι τα γηρατειά, να αποκτήσουν γνώσεις γύρω από τον

κόσμο, τους άλλους ανθρώπους αλλά και τους ίδιους. Είναι αυτή η εκπαιδευτική συνέχεια, η οποία σε συνδυασμό με τη ζωή, διευρύνεται στο

σύνολο της κοινωνίας, γι’ αυτό η European Commission έχει επιλέξει να αναφερθεί σε αυτήν με την έκθεση «Μαθαίνοντας καθ' όλη τη διάρκεια

της ζωής».

24

Page 25: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Ορισμός 3: «Κάθε άτομο πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίζει να μαθαίνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η ιδέα της δια βίου εκπαίδευσης

αποτελεί θεμέλιο λίθο της κοινωνίας της μάθησης και καλύπτει όλες τις πτυχές της εκπαίδευσης, αγκαλιάζοντας τα πάντα μέσα σε αυτήν. Δεν

υπάρχει ξεχωριστό ‘μόνιμο’ μέρος της εκπαίδευσης που να μην είναι δια βίου. Με άλλα λόγια, η Δια Βίου Εκπαίδευση δεν είναι ένα εκπαιδευτικό

σύστημα αλλά η αρχή στην οποία είναι θεμελιωμένη η συνολική οργάνωση ενός συστήματος και η οποία κατά συνέπεια διέπει την ανάπτυξη

κάθε συστατικού της στοιχείο.» (Faure Edgar, “Learning to Be”, 1972)

Εκπαίδευση Ενηλίκων είναι κάθε εκπαιδευτική διεργασία, κάθε περιεχομένου, επιπέδου ή μεθόδου, είτε πρόκειται για τυπική εκπαίδευση είτε όχι,

είτε για διεργασία που επεκτείνει χρονικά ή αντικαθιστά την αρχική εκπαίδευση στα σχολεία, κολέγια, πανεπιστήμια, καθώς και για μαθητεία,

μέσω των οποίων τα άτομα που θεωρούνται ενήλικα από την κοινωνία, στην οποία ανήκουν, αναπτύσσουν τις ικανότητές τους, εμπλουτίζουν τις

γνώσεις τους, βελτιώνουν τα τεχνικά και επαγγελματικά τους προσόντα ή τα προσανατολίζουν προς άλλη κατεύθυνση και επιφέρουν αλλαγές

στις στάσεις ή τη συμπεριφορά τους με τη διπλή προοπτική της πλήρους προσωπικής ανάπτυξης και της συμμετοχής σε μια εναρμονισμένη και

αυτοδύναμη κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη» (UNESCO, 1976, Εκπαίδευση Ενηλίκων).

«Η Εκπαίδευση Ενηλίκων αφορά οποιαδήποτε μαθησιακή δραστηριότητα ή πρόγραμμα σκόπιμα σχεδιασμένο από κάποιον εκπαιδευτικό φορέα

για να ικανοποιήσει οποιαδήποτε ανάγκη κατάρτισης ή ενδιαφέρον που ενδέχεται να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής ενός

ανθρώπου που έχει υπερβεί την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και η κύρια δραστηριότητά του δεν είναι πλέον η εκπαίδευση. Η «σφαίρα»

της, επομένως, καλύπτει μη επαγγελματικές, επαγγελματικές, γενικές, τυπικές και μη τυπικές σπουδές, καθώς επίσης, και την εκπαίδευση που

έχει συλλογικό κοινωνικό σκοπό» (ΟΟΣΑ,1977,Εκπαίδευση Ενηλίκων).

2.4.2 Ο εκπαιδευτής ενηλίκων στη δια βίου μάθηση

Οι ραγδαίες εξελίξεις στον επιστημονικό, τεχνολογικό και κοινωνικό τομέα προβάλλουν επιτακτική την ανάγκη για διαρκή αναβάθμιση των

γνώσεων και δεξιοτήτων των ενηλίκων προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες απαιτήσεις της εργασιακής τους ζωής. Η συνεχιζόμενη

25

Page 26: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση με σκοπό την ενεργοποίηση και προώθηση της ενεργού συμμετοχής των ενηλίκων, οδήγησαν στην

απαίτηση για δια βίου μάθηση.

Εξαιτίας των χωροχρονικών περιορισμών που έθετε ο υπάρχον τρόπος μάθησης προέκυψε η ανάγκη μετατροπής του παραδοσιακού μοντέλου

εκπαίδευσης. Η λύση επήλθε μέσω της ανάπτυξης της ηλεκτρονικής δια βίου μάθησης η οποία προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά στον

τόπο, χρόνο και τρόπο με τον οποίο μαθαίνουν οι εκπαιδευόμενοι. Έτσι, δεν υπάρχει πλέον διαχωρισμός, ούτε γεωγραφικός αλλά ούτε και

χρονικός, στη διαδικασία της εκπαίδευσης και της μάθησης (Keegan, 1990).

Η δια βίου μάθηση από απόσταση αλλάζει το ρόλο του εκπαιδευτή, των δεξιοτήτων του και της συνεχούς επιμόρφωσης του. Ο εκπαιδευτής

αποκτά κεντρική θέση στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης, εμπλουτίζεται µε νέες διαστάσεις και πλέον μετατρέπεται σε ε-εκπαιδευτή. Οι

δεξιότητες του ε-εκπαιδευτή διαφέρουν σε σχέση με αυτές του «παραδοσιακού» εκπαιδευτή και σχετίζονται με επαγγελματικές, επικοινωνιακές,

τεχνολογικές και εκπαιδευτικές ικανότητες.

Με βάση αυτόν τον ισχυρισμό, προτείνεται ένα σύνολο ικανοτήτων και δεξιοτήτων που οι ε-εκπαιδευτές πρέπει να κατέχουν προκειμένου να

δύνανται να συμμετέχουν στην αποτελεσματική διδασκαλία από απόσταση. Το προτεινόμενο σύνολο δεξιοτήτων περιλαμβάνει διάφορες πτυχές

των υπαρχουσών και προσθέτει επιπλέον νέες, έχοντας ως στόχο της επίτευξη της ισορροπίας μεταξύ των δεξιοτήτων που συνδέονται με την

παιδαγωγική, τεχνολογική και εξειδικευμένη γνώση. Αυτή η πρόταση είναι βασισμένη στην υπόθεση ότι και τα τρία στοιχεία εκτιμούνται εξίσου,

είναι αλληλοεξαρτώμενα και αλληλένδετα. Οι δεξιότητες αυτές απαιτούνται για έναν ε-εκπαιδευτή ώστε να είναι σε θέση να σχεδιάσει και να

θεσπίσει ένα αποτελεσματικό ηλεκτρονικό πρόγραμμα σπουδών.

Ο προσδιορισμός του συνόλου των ικανοτήτων και δεξιοτήτων που πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτής από απόσταση στη δια βίου μάθηση

παρουσιάζονται παρακάτω:

26

Page 27: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

• Επαγγελματικές

1. Αποκατάσταση και διατήρηση επαγγελματικής αξιοπιστίας μέσα από συνεχή βελτίωση των επαγγελματικών του γνώσεων

2. Συμμόρφωση με τα δεδομένα του ήδη υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου

3. Γνώση του πεδίου της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης καθώς και του θεωρητικού υπόβαθρου σχετικώς με την εκπαίδευση ενηλίκων

• Εκπαιδευτικές

1. Επιλογή κατάλληλων και αποτελεσματικών εκπαιδευτικών μεθόδων

2. Επιλογή κατάλληλων και αποτελεσματικών εκπαιδευτικών υλικών/σχεδίων μαθήματος

3. Δημιουργία αποτελεσματικού μαθησιακού περιβάλλοντος και διαρκούς παροχής κινήτρων για μάθηση στους εκπαιδευόμενους

4. Χρήση διαφόρων εργαλείων πολυμέσων σε ένα ολοκληρωμένο μαθησιακό περιβάλλον

5. Αξιολόγηση της αφομοίωσης της παρεχόμενης γνώσης από τους εκπαιδευόμενους

• Επικοινωνιακές

1. Αποτελεσματικές παρουσιάσεις

2. Αποτελεσματικής επικοινωνίας με τους εκπαιδευόμενους

3. Αποτελεσματικής ανταπόκρισης στις ανάγκες των εκπαιδευομένων

4. Δημιουργία θεμελιωδών κανόνων για συζήτηση/αλληλεπίδραση

5. Αναγνώριση πολιτιστικών διαφορών

• Τεχνολογικές

27

Page 28: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

1 Γνώση χρήσης

1.1 ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (e-mail)

1.2 γραπτής συνομιλίας σε πραγματικό χρόνο (chat)

1.3 online αξιολόγησης

1.4 λίστας συζήτησης (forum)

1.5 τηλεδιάσκεψης (videoconferencing)

2 Ορθή χρήση των διαθέσιμων τεχνολογικών εργαλείων

Αυτός ο πίνακας δεν απαιτείται να είναι απόλυτος ή περιοριστικός, λαμβάνοντας υπόψη τη μοναδική φύση του κάθε εκπαιδευτικού υλικού.

Εντούτοις παρέχει ένα περιεκτικό σύνολο δεξιοτήτων που αφορά στους εκπαιδευτές ηλεκτρονικής μάθησης αλλά και στους εκπαιδευτές γενικά

(Lucy Avraamidou, 2009)

28

Page 29: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

2.4.3 Γενικά χαρακτηριστικά των ενηλίκων εκπαιδευόμενων

Το προφίλ των εκπαιδευόμενων σκιαγραφείται από κοινά χαρακτηριστικά μάθησης, τα οποία παρουσιάζονται παρακάτω (Ρετάλης Σ. 2008):

1. Οι συμμετέχοντες είναι εξ’ ορισμού ενήλικοι που συνεπάγεται πως αποτελούν ολοκληρωμένες προσωπικότητες με άποψη

2. Εκούσια εμπλοκή στην εκπαίδευση

3. Κατασταλαγμένες προθέσεις και στόχοι

4. Βρίσκονται σε εξελισσόμενη διεργασία ανάπτυξης και όχι στο ξεκίνημα μιας διεργασίας

5. Ευρύ φάσμα εμπειριών, αξιών και εδραιωμένων προκαταλήψεων και στάσεων, που δύσκολα μεταβάλλουν

6. Έρχονται με προσδοκίες και συγκεκριμένες απαιτήσεις όσον αφορά τη μαθησιακή διαδικασία

7. Έχουν ανταγωνιστικά ενδιαφέροντα

8. Έχουν διαμορφώσει ήδη τα δικά τους μοντέλα μάθησης

9. Τάση για ενεργητική συμμετοχή (αυτοδιαχειριζόμενη μάθηση - self-directed learning).

2.5 Επαγγελματικά περιγράμματα

2.5.1 Ορισμοί των επαγγελματικών περιγραμμάτων

Η έννοια των επαγγελματικών περιγραμμάτων αποτελεί καινοτόμο δράση στο χώρο της Δια Βίου Κατάρτισης και Δια βίου Μάθησης γενικότερα

(ΕΚΕΠΙΣ, 2010).

29

Page 30: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Ως Επαγγελματικό Περίγραμμα, ορίζεται το σύνολο των βασικών και επιμέρους επαγγελματικών λειτουργιών καθώς και των απαιτούμενων

γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που πρέπει να έχει το άτομο προκειμένου να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις

απαιτήσεις του επαγγέλματος. (Νόμος 3369 /2005).

Τα επαγγελματικά περιγράμματα εισάγουν την έννοια των γνωσιακών παραμέτρων που συνθέτουν το αντικείμενο εργασίας ενός επαγγέλματος,

διαμορφώνοντας με τον τρόπο αυτό το προφίλ του επαγγέλματος και κυρίως του επαγγέλματος εκείνου που παρουσιάζει ζήτηση από την αγορά

εργασίας. Συγκεκριμένα εισάγεται ένα καινοτόμο σύστημα επαγγελματικών προσόντων ή καλύτερα επαγγελματικών προδιαγραφών. Οι

επαγγελματικές προδιαγραφές βασίζονται στην έννοια και το περιεχόμενο της επαγγελματικής ικανότητας, όπου επαγγελματική ικανότητα

θεωρείται το σύνολο των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, και προχωρώντας παραπέρα, και των αξιών, στάσεων και συμπεριφορών που θα

πρέπει να επιδεικνύει ένα άτομο στην εργασία του, ώστε να αποδίδει επαγγελματικά. Συνεπώς, αναφέρεται στην ολοκληρωμένη άσκηση του

συγκεκριμένου επαγγελματικού ρόλου.

Τα Επαγγελματικά περιγράμματα αποτελούν μια ολοκληρωμένη περιγραφή ενός επαγγέλματος και περιγράφονται από τους ακόλουθους άξονες:

1. τίτλος - ορισμός του επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας:

2. ιστορική αναδρομή και εξέλιξή του

3. ισχύον νομοθετικό πλαίσιο

4. ανάλυση του επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας σε προδιαγραφές

5. απαραίτητες Γνώσεις, Δεξιότητες, Ικανότητες για την άσκησή του

6. προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων επαγγελματικών προσόντων

7. ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των γνώσεων, δεξιοτήτων, ικανοτήτων

30

Page 31: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Στην ενότητα (1) αναλύονται οι γενικότερες συνθήκες του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές αλλαγές που το επηρεάζουν, οι γενικότερες αλλαγές

που παρατηρούνται, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και

οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκηση του επαγγέλματος.

Στην ενότητα (4) το επάγγελμα αναλύεται σε κύριες επαγγελματικές λειτουργίες (ΚΕΛ1 έως ΚΕΛν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε επιμέρους

επαγγελματικές λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε επαγγελματικές εργασίες (ΕΕ)

Σχήμα 2.2: Ανάλυση επαγγέλματος σε ΚΕΛ-ΕΕΛ-ΕΕ

Για κάθε Επαγγελματική Εργασία προσδιορίζονται τα κριτήρια επαγγελματικής ανταπόκρισης και το εύρος εφαρμογής της.

Με βάση αυτή την ανάλυση, στην ενότητα (5) αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για

αποτελεσματική εκτέλεση κάθε επαγγελματικής εργασίας.

Στις ενότητες (6) και (7) προτείνονται διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων και ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των

απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

31

Page 32: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Κάθε επαγγελματικό περίγραμμα παρουσιάζει τις κύριες εργασίες (αντικείμενο) του επαγγέλματος και την ανάλυσή του σε 33 Γνωστικά Πεδία

(Απαιτούμενες Γνώσεις) και 35 Ικανότητες-Δεξιότητες, η βαρύτητα των οποίων βαθμολογείται (σε κλίμακα με μεγαλύτερο βαθμό το 100). Όσο

υψηλότερη είναι η βαθμολογία (βαρύτητα) ενός Γνωστικού Πεδίου, τόσο σημαντικότερο είναι για το συγκεκριμένο επάγγελμα-απασχόληση.

Κατά αναλογία, όσο υψηλότερη είναι η βαθμολογία (βαρύτητα) μιας Ικανότητας, τόσο σημαντικότερη είναι αυτή η ικανότητα για το

συγκεκριμένο επάγγελμα-απασχόληση.

Με αυτό τον τρόπο, οι νέοι μπορούν να ενημερωθούν για τις απαιτήσεις των σύγχρονων επαγγελμάτων και να επιλέξουν εκείνα τα οποία

ταιριάζουν καλύτερα με τις σπουδές, τις γνώσεις και τις ικανότητες που θέλουν να αποκτήσουν

Για την ανάπτυξη των επαγγελματικών περιγραμμάτων κάθε επαγγέλματος αξιοποιήθηκαν οι ακόλουθες μέθοδοι συλλογής πληροφοριών:

- Η βιβλιογραφική έρευνα γραφείου, για την επισκόπηση της σχετικής με το επάγγελμα βιβλιογραφίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (κλαδικές

μελέτες και επαγγελματικές μονογραφίες), τη συγκέντρωση και ανάλυση στατιστικών δεδομένων της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και των

στοιχείων που διαθέτουν οι επαγγελματικές και επιστημονικές ενώσεις του επαγγέλματος.

- Οι συνεντεύξεις με κατόχους θέσεων εργασίας στο επάγγελμα βάσει οδηγού συνέντευξης με προεπιλεγμένους άξονες που συνέταξε η

επιστημονική επιτροπή της ένωσης των φορέων.

- Εναλλακτικά της μεθόδου της συνέντευξης χρησιμοποιήθηκε και μέθοδος συμπλήρωσης εξειδικευμένου ερωτηματολογίου με κατόχους θέσεων

εργασίας στο επάγγελμα.

- Διαδικασίες ανασκόπησης και ανάδρασης με τις επαγγελματικές οργανώσεις των εργαζομένων και των εργοδοτών κατά τη διάρκεια

εκπόνησης της μελέτης.

2.5.2 Οφέλη για την ανάπτυξη επαγγελματικών περιγραμμάτων

32

Page 33: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Τα πιστοποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα:

• αφορούν επαγγέλματα με υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας

• εντάσσονται στην εθνική βάση δεδομένων πιστοποιημένων επαγγελματικών περιγραμμάτων

• οδηγούν στην ανάπτυξη προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης τα οποία ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της

αγοράς εργασίας

• προάγουν την αναβάθμιση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού

• συντελούν στην αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων από την αγορά εργασίας

• συμβάλλουν στην προώθηση της διά βίου μάθησης

• ενισχύουν εν γένει την αξιοπιστία της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης

2.5.3 Στόχοι

Η πιστοποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων στοχεύει:

• στη δημιουργία ενός Εθνικού Καταλόγου Πιστοποιημένων Επαγγελματικών Περιγραμμάτων

• στην άμεση σύνδεση του περιεχομένου των προγραμμάτων επαγγελματικής

εκπαίδευσης και κατάρτισης με τα αντίστοιχα επαγγελματικά περιγράμματα

• στη διασφάλιση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων που

υλοποιούνται στο πλαίσιο της δια βίου επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης

• στη δυνατότητα αναγνώρισης των εκροών των δύο συστημάτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης

• στη δυνατότητα αναγνώρισης εναλλακτικών τρόπων απόκτησης επαγγελματικών προσόντων

• στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της επαγγελματικής κατάρτισης και τη

33

Page 34: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

στενότερη σύνδεσή της με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας

• στην αποδοχή από την αγορά εργασίας των επαγγελματικών προσόντων που αποκτώνται μέσω του συστήματος της δια βίου

κατάρτισης, δεδομένου ότι οι συντελεστές της συμμετέχουν στον καθορισμό των απαιτούμενων προσόντων για κάθε

επάγγελμα ή/και ειδικότητα

• στην αναβάθμιση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού

• στην προώθηση της δια βίου μάθησης

• στην ενίσχυση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στο σύστημα της δια βίου επαγγελματικής κατάρτισης

• στη βελτίωση των επαγγελματικών προσόντων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας

καθώς και τη διευκόλυνση της ένταξης των ανέργων και των ευάλωτων κοινωνικά

ομάδων στην απασχόληση

2.5.4 Προδιαγραφές - προϋποθέσεις

Γίνεται φανερό ότι η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος βασίζεται στην έγκαιρη καταγραφή των τάσεων της αγοράς και στην προσαρμογή τους

στις απαιτούμενες Γνώσεις, Δεξιότητες και Ικανότητες με αποτέλεσμα τη βελτίωση της κατάρτισης του ατόμου ώστε να ανταποκρίνεται με

συνέπεια στις προσδοκίες της αγοράς εργασίας.

34

Page 35: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Λειτουργικές απαιτήσεις του Διαδικτυακού Συστήματος Διαχείρισης δεξιοτήτων

3.1 Χρήστες του συστήματος και οι ρόλοι τους

Οι χρήστες του συστήματος διακρίνονται σε δυο κατηγορίες. Στην πρώτη ανήκουν οι υπάλληλοι του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού που είναι

και οι διαχειριστές του συστήματος αφού έχουν τη δικαιοδοσία να χρησιμοποιήσουν όλες τις λειτουργίες του συστήματος και να έχουν πρόσβαση

35

Page 36: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

σε όλα τα προφίλ των εργαζομένων. Η δεύτερη ομάδα χρηστών είναι οι εκπαιδευόμενοι που το χρησιμοποιούν κυρίως για λόγους αυτό-

αξιολόγησης. Οι τελευταίοι είναι υπάλληλοι – απλοί χρήστες και έχουν περιορισμένα δικαιώματα στις λειτουργίες σε σχέση με τους διαχειριστές.

3.2 Ανάλυση Εργασιών

Όπως φαίνεται και στην προηγούμενη ενότητα οι λειτουργίες του συστήματος διαφοροποιούνται ανάλογα με τον χρήστη. Πιο συγκεκριμένα,

έχουν δημιουργηθεί δυο εκδόσεις που διαχωρίζονται κατά την εισαγωγή του εκάστοτε χρήστη στο σύστημα εισάγοντας τα αντίστοιχα στοιχεία

(username – password). Η μοντελοποίηση των λειτουργιών των χρηστών έγινε μέσω διαγραμμάτων use cases, κάνοντας χρήση του εργαλείου

SmartDraw Visual Processor .

3.2.1 Υποσύστημα ανθρωπίνου δυναμικού

Στη συνέχεια, παρουσιάζονται αναλυτικά οι δυνατότητες του συστήματος στην περίπτωση που ο χρήστης είναι υπάλληλος του ανθρωπίνου

δυναμικού ενός οργανισμού ή μιας εταιρίας.

.

Σχήμα 3.1 : Διάγραμμα διαχείρισης οντολογίας

36

Page 37: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 3.1: Λειτουργίες διαχείρισης υπαλλήλων

Εισαγωγή νέου υπαλλήλου

Ο χρήστης εισάγει τα στοιχεία ενός νέου υπαλλήλου. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την εισαγωγή των στοιχείων σύμφωνα με το πρότυπο IMS

LIP που περιγράφεται αναλυτικά παρακάτω (ενότητα 5.2).

Επεξεργασία στοιχείων υπαλλήλου

Μέσω αυτής της λειτουργίας παρέχεται η δυνατότητα να επεξεργάζεται τα στοιχεία του κάθε υπαλλήλου. Ύστερα από την επιλογή του εκάστοτε

υπαλλήλου, εμφανίζεται συμπληρωμένη η φόρμα με τα στοιχεία που είχαν συμπληρωθεί κατά την εισαγωγή των στοιχείων.

37

Page 38: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Διαγραφή υπαλλήλου

Με την επιλογή αυτή διαγράφεται ο υπάλληλος που επιλέγεται. Εμφανίζεται οθόνη επιβεβαίωσης της διαγραφής.

Προβολή στοιχείων υπαλλήλου

Με την επιλογή αυτή παρέχονται οι πληροφορίες για τον υπάλληλο που έχει επιλεγεί. Τα στοιχεία είναι διαθέσιμα σε κατηγορίες σύμφωνα με την

λειτουργία της εισαγωγής τους. Η επιλογή «Print» παρέχει την δυνατότητα εκτύπωσης των στοιχείων του υπαλλήλου.

Σχήμα 3.2: Λειτουργίες διαχείρισης μαθημάτων

38

Page 39: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εισαγωγή νέου μαθήματος

Ο χρήστης εισάγει το όνομα ενός νέου μαθήματος. Η περιγραφή αποτελεί ένα επιπλέον στοιχείο του μαθήματος.

Επεξεργασία στοιχείων μαθήματος

Ο χρήστης επιλέγει ένα μάθημα και έχει την δυνατότητα να τροποποιήσει τα στοιχεία του.

Διαγραφή μαθήματος

Ο χρήστης επιλέγει ένα μάθημα και το διαγράφει. Με την ολοκλήρωση της διαγραφής του μαθήματος, διαγράφονται και τα περιεχόμενα του

μαθήματος και όπου αυτό χρησιμοποιείται

Προβολή στοιχείων μαθήματος

Ο χρήστης επιλέγει το μάθημα και προβάλλονται οι πληροφορίες γι’ αυτό. Η περιγραφή του μαθήματος αλλά και οι ενότητες που εμπεριέχονται

σ’ αυτό είναι τα στοιχεία που περιγράφουν το εκάστοτε μάθημα.

39

Page 40: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 3.3 Λειτουργίες διαχείρισης ενοτήτων

Εισαγωγή νέας ενότητας

Ο χρήστης επιλέγει την εισαγωγή μιας νέας ενότητας. Συμπληρώνονται το όνομα και η περιγραφή της αλλά και το μάθημα στο οποίο ανήκει

Επεξεργασία στοιχείων ενότητας

Ο χρήστης επιλέγει μια ενότητα ώστε να τροποποιήσει τα στοιχεία της. Το όνομα της ενότητας, η περιγραφή της αλλά και η αλλαγή του

μαθήματος στο οποίο ανήκει είναι οι τροποποιήσεις που μπορεί να κάνει ο χρήστης σε αυτή την επιλογή.

40

Page 41: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Διαγραφή ενότητας

Ο χρήστης επιλέγει την διαγραφή μιας ενότητας. Τα περιεχόμενα αλλά και η συσχέτιση της με το μάθημα επίσης διαγράφεται.

Προβολή στοιχείων ενότητας

Ο χρήστης επιλέγει να προβάλει τα περιεχόμενα μιας ενότητας, εμφανίζεται το μάθημα στο οποίο ανήκει, η περιγραφή της καθώς και τα

περιεχόμενά της.

Σχήμα 3.4 Λειτουργίες διαχείρισης εκπαιδευτικού υλικού

41

Page 42: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εισαγωγή εκπαιδευτικού υλικού

Ο χρήστης εισάγει τα περιεχόμενα μιας ενότητας. Η περιγραφή των στοιχείων αλλά και η αντιστοίχιση τους με την ενότητα της επιλογής του

χρήστη είναι οι δυνατότητες που παρέχει αυτή η επιλογή. Το πιο σημαντικό όμως σημείο αποτελεί η σύνδεση των περιεχομένων με τις δεξιότητες

που αυτά βελτιώνουν. Πιο συγκεκριμένα, ο χρήστης επιλέγει το επίπεδο κάθε δεξιότητας που το εκάστοτε εκπαιδευτικό υλικό δύναται να

επιτύχει.

Επεξεργασία εκπαιδευτικού υλικού

Ο χρήστης επιλέγει το περιεχόμενο μιας ενότητας ώστε να το τροποποιήσει. Τα στοιχεία του προβάλλονται όπως αυτά είχαν συμπληρωθεί κατά

την εισαγωγή του.

Διαγραφή εκπαιδευτικού υλικού

Ο χρήστης επιλέγει το εκπαιδευτικό υλικό μιας ενότητας ώστε να το διαγράψει. Με την ενέργεια αυτή διαγράφονται και οι συσχετίσεις με τις

δεξιότητες που αυτό βελτιώνει.

Προβολή στοιχείων εκπαιδευτικού υλικού

Ο χρήστης επιλέγει την προβολή των περιεχομένων ενός μαθησιακού αντικειμένου. Εμφανίζονται στοιχεία όπως η ενότητα στην οποία αυτό

ανήκει καθώς και η περιγραφή του. Επίσης προβάλλονται οι δεξιότητες και τα επίπεδα της κάθε μιας που μέσω του συγκεκριμένου αντικείμενου

βελτιώνονται και φτάνουν στα επιλεγμένα επίπεδα επάρκειας.

42

Page 43: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 3.5: Λειτουργίες διαχείρισης δεξιοτήτων

Εισαγωγή νέας δεξιότητας

Ο χρήστης επιλέγει την κατηγορία στην οποία θα ανήκει η νέα δεξιότητα και συμπληρώνει τα στοιχεία της.

43

Page 44: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Επεξεργασία στοιχείων δεξιότητας

Ο χρήστης επιλέγει να τροποποιήσει μια δεξιότητα, το όνομα της αλλά και την κατηγορία στην οποία αυτή ανήκει.

Διαγραφή δεξιότητας

Η επιλογή αυτή δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να διαγράψει μια δεξιότητα. Αυτό συνεπάγεται την διαγραφή της συγκεκριμένης δεξιότητας

από όπου αυτή χρησιμοποιείτο.

Επεξεργασία στοιχείων δεξιότητας

Η επιλογή αυτή επιτρέπει την προβολή όλων των δεξιοτήτων κατηγοριοποιημένες ανά κατηγορία.

Προβολή επιπέδου δεξιότητας

Ο χρήστης έχει την δυνατότητα να περιγράψει τα επίπεδα της κάθε δεξιότητας. Με τον τρόπο αυτό γίνεται αντιστοίχιση στην αριθμητική

απεικόνιση του κάθε επιπέδου κάνοντας χρήση λεκτικού.

Επεξεργασία επιπέδου δεξιότητας

Ο χρήστης δύναται να τροποποιήσει την συσχέτιση της αναπαράστασης των αριθμητικών επιπέδων της δεξιότητας με τα αντίστοιχα λεκτικά.

44

Page 45: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 3.6: Λειτουργίες για δημιουργία αναφορών

Ανάλυση χάσματος επιπέδου δεξιοτήτων

45

Page 46: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Το εργαλείο αυτό δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να εντοπίσει το χάσμα μεταξύ του επιθυμητού και κατεχόμενου επιπέδου επάρκειας μιας

δεξιότητας. Πιο συγκεκριμένα, ο χρήστης επιλέγει τον υπάλληλο που επιθυμεί και έπειτα επιλέγει το επίπεδο κάτω από το οποίο θα

πραγματοποιηθεί η ανάλυση χάσματος.

Προβάλλονται οι δεξιότητες καθώς και τα επίπεδα επάρκειας του επιλεγμένου υπαλλήλου. Στη συνέχεια εμφανίζονται μια σειρά προτεινόμενων

μαθησιακών αντικείμενων που βελτιώνουν τις παραπάνω δεξιότητες. Επίσης, αναφέρονται τα μαθήματα στα οποία ανήκουν τα προτεινόμενα

αντικείμενα καθώς και τα επίπεδα που δύνανται να επιτύχουν αν τα παρακολουθήσουν.

Αναφορές

Το σύστημα παρέχει μια σειρά αναφορών που αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για την απεικόνιση των δυνατοτήτων του δυναμικού της επιχείρησης

ή του οργανισμού.

1. Find expert

2. Gap analysis per category

3. Average level per employee

4. Total average per competency

5. Total average per category

Εύρεση ειδικού ανά δεξιότητα

Το εργαλείο «Find expert» δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να εμφανίζει τον «ειδικό» κάθε δεξιότητας καθώς και στοιχεία γι’ αυτόν. Ο

χρήστης επιλέγει την δεξιότητα που επιθυμεί και το σύστημα προβάλει τον υπάλληλο με το υψηλότερο επίπεδο επάρκειας στη συγκεκριμένη

δεξιότητα. Εμφανίζει το όνομα του υπαλλήλου, το επίπεδο κατοχής της συγκεκριμένης δεξιότητας καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας μαζί του.

46

Page 47: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Ανάλυση χάσματος ανά κατηγορία

Το εργαλείο «Gap analysis per category» επιτρέπει στον χρήστη να εμφανίσει ανά κατηγορία δεξιοτήτων τα επίπεδα επάρκειας ανά υπάλληλο.

Επιλέγοντας αρχικά το όνομα του υπαλλήλου καθώς και την κατηγορία που επιθυμεί να προβάλει, το σύστημα παρουσιάζει μια λίστα με το

κεκτημένο επίπεδο επάρκειας ανά δεξιότητα της συγκεκριμένης κατηγορίας καθώς και τις προτάσεις των μαθησιακών αντικείμενων μέσω των

οποίων η κάθε δεξιότητα βελτιώνεται. Εμφανίζεται επίσης και το επίπεδο που δύναται να επιτευχθεί για την κάθε δεξιότητα μέσω της

ενασχόλησης του υπαλλήλου με τα προτεινόμενα αντικείμενα.

Μέσος όρος ανά υπάλληλο

Το εργαλείο «Average level per employee» δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να εμφανίσει το μέσο όρο του επιπέδου των δεξιοτήτων του κάθε

υπαλλήλου. Η κατηγοριοποίηση γίνεται ανά κατηγορία δεξιότητας ενώ προβάλλεται και το πλήθος των δεξιοτήτων που κατέχει ο υπάλληλος ανά

κατηγορία καθώς και ο γενικός μέσος όρος όλων των υπαλλήλων ώστε να γίνεται σύγκριση μεταξύ των μέσων όρων.

Συνολικός μέσος όρος ανά δεξιότητα

Το εργαλείο «Total average per competency» παρουσιάζει το μέσο όρο της κάθε δεξιότητας όλων των υπαλλήλων της επιχείρησης / οργανισμού

Συνολικός μέσος όρος ανά κατηγορία

Η επιλογή «Total average per category» δίνει την δυνατότητα στον χρήστη ανάκτησης της μέσης τιμής του επιπέδου κάθε δεξιότητας ανά

κατηγορία. Επίσης παρέχεται πληροφορία σχετικά με τον πλήθος δεξιοτήτων της κάθε κατηγορίας.

3.2.2 Υποσύστημα εκπαιδευόμενου

47

Page 48: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Το σύστημα δίνει την δυνατότητα αυτοαξιολόγησης στον χρήστη, απεικονίζοντας την παρούσα κατάσταση των δεξιοτήτων του αλλά και της

σύγκρισης του με τους υπόλοιπους εκπαιδευόμενους. Παρέχει την δυνατότητα να επεξεργαστεί τα προσωπικά του στοιχεία τροποποιώντας το

προφίλ του. Στη συνέχεια παρουσιάζεται αναλυτικότερα η ανάλυση εργασιών του συστήματος που αφορά στον εκπαιδευόμενο.

Σχήμα 3.7: Λειτουργίες διαχείρισης και ανάκτησης προφίλ

Επεξεργασία προσωπικού προφίλ

Ο χρήστης δύναται να τροποποιήσει τα προσωπικά του στοιχεία, να εισάγει νέα πτυχία και πιστοποιήσεις ή να μεταβάλει προσωπικές

πληροφορίες όπως τηλέφωνο, διεύθυνση κ.α. Οι δεξιότητες και τα επίπεδα επάρκειας δεν μεταβάλλονται από τον εργαζόμενο αλλά αυτή η

δυνατότητα παρέχεται μόνο στους υπαλλήλους του ανθρώπινου δυναμικού.

Προβολή προσωπικών πληροφοριών

Το σύστημα παρέχει την δυνατότητα στον χρήστη να εμφανίσει το προφίλ του όπως αυτό έχει διαμορφωθεί και να το εκτυπώσει

48

Page 49: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 3.8: Λειτουργίες ανάκτησης δεδομένων

Προβολή μαθημάτων

Το σύστημα παρέχει τη δυνατότητα στο χρήστη να δει τα μαθήματα που μπορεί να παρακολουθήσει

49

Page 50: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Προβολή ενοτήτων

Ο χρήστης μπορεί να δει τις ενότητες από τις οποίες απαρτίζεται το κάθε μάθημα

Προβολή εκπαιδευτικού υλικού

Ο χρήστης μπορεί να προβάλει τα περιεχόμενα των ενοτήτων, τις δεξιότητες με τις οποίες σχετίζονται και το επίπεδο του δύναται να επιτευχθεί

μέσω του εκάστοτε μαθησιακού αντικειμένου.

Προβολή δεξιοτήτων

Το σύστημα παρέχει την δυνατότητα της εμφάνισης του πλήθους των δεξιοτήτων κατηγοριοποιημένες ανά κατηγορία.

Προβολή επιπέδου δεξιοτήτων

Ο χρήστης μπορεί να δει την περιγραφή του κάθε επιπέδου επάρκειας.

Εργαλείο ανάλυσης χάσματος

Ο χρήστης μπορεί να δει το χάσμα μεταξύ του κεκτημένου επιπέδου επάρκειας των δεξιοτήτων του και αυτού που δύναται να αποκτήσει. Το

σύστημα δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να ορίσει μια τιμή κάτω από την οποία εμφανίζει τις δεξιότητες τις οποίες κατέχει στο επιλεγμένο

επίπεδο. Στην συνέχεια προτείνονται μαθήματα αλλά και συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό μέσω του οποίου βελτιώνεται το επίπεδο της κάθε

δεξιότητας.

Αναφορές

Ανάλυση χάσματος ανά κατηγορία

50

Page 51: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Το εργαλείο «gap analysis per category» δίνει την δυνατότητα σύγκρισης του κεκτημένου επιπέδου επάρκειας δεξιότητας του κάθε υπαλλήλου σε

σχέση με αυτό που δύναται να αποκτήσει αν παρακολουθήσει τα προτεινόμενα μαθήματα. Οι δεξιότητες κατηγοριοποιούνται ώστε τα δεδομένα

που θα ανακτηθούν να είναι καλύτερα δομημένα.

Μέσος όρος ανά κατηγορία δεξιοτήτων

Το εργαλείο «Average per category» δίνει την δυνατότητα στον εκπαιδευόμενο να συγκρίνει το μέσο όρο του στις κατηγορίες δεξιοτήτων σε

σχέση με τον μέσο όρο όλων των υπαλλήλων. Επίσης παρέχονται πληροφορίες όπως το πλήθος των δεξιοτήτων που κατέχεται ανά κατηγορία.

3.3 Μη λειτουργικές απαιτήσεις

Οι μη λειτουργικές απαιτήσεις περιγράφουν τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει το λογισμικό τα οποία δεν αφορούν στην εκτέλεση κάποιας

λειτουργίας από αυτό. Πιο συγκεκριμένα, καθορίζουν ιδιώματα εμφάνισης (αισθητική, επικοινωνία με το χρήστη), επιδόσεων (αξιοπιστία, χρόνος

εκτέλεσης, χρήση πόρων), υλοποίησης, κ.τ.λ. τα οποία γενικά χαρακτηρίζουν το λογισμικό, χωρίς όμως να μπορούν να θεωρούνται λειτουργίες που αυτό

επιτελεί.

Στη συνέχεια περιγράφονται οι απαιτήσεις που τέθηκαν στις λειτουργίες και στις υπηρεσίες του υπό ανάπτυξη συστήματος.

51

Page 52: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Απόδοση: Οι λειτουργίες του συστήματος θα πρέπει να είναι αποδοτικές και να πραγματοποιούνται χωρίς καθυστερήσεις. Ο χρόνος απόκρισης του

συστήματος θα πρέπει να είναι μικρός ώστε οι υπηρεσίες που προσφέρει να μην είναι χρονοβόρες και να εξυπηρετείται ο χρήστης στον ελάχιστο δυνατό

χρόνο.

Ευχρηστία: Το σύστημα θα πρέπει να είναι εύχρηστο και φιλικό προς τον χρήστη ώστε να μην χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα για την εκπαίδευση

του προσωπικού.

Αξιοπιστία: Το σύστημα θα πρέπει να είναι αξιόπιστο και να μη δημιουργεί προβλήματα στους χρήστες του με το να εμφανίζει συχνά σφάλματα. Επίσης,

η ανάκαμψη θεωρείται σημαντική αφού το σύστημα θα πρέπει να είναι ικανό να επανέρχεται γρήγορα μετά από μια «πτώση» του. Καθώς επίσης μετά την

επαναφορά του θα πρέπει να διατηρούνται όλα τα αρχεία του χωρίς να υπάρχουν απώλειες στα δεδομένα του.

Επεκτασιμότητα: Το σύστημα θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε να καλύψει ανάγκες που μπορεί να εμφανιστούν στο μέλλον. Η απαίτηση αυτή

είναι σημαντική αφού κάθε πρόγραμμα θα πρέπει να είναι σύγχρονο, ευέλικτο και να παρέχει την δυνατότητα αναβάθμισής του. Η επέκταση

του συστήματος θα πρέπει να παρέχεται μέσω της ανάπτυξης των υπαρχόντων λειτουργιών του και όχι της ολοκληρωτικής αλλαγής του.

Ανταγωνιστικότητα: Το σύστημα θα πρέπει να ικανοποιεί όλες τις σύγχρονες απαιτήσεις, αλλά συνάμα θα πρέπει να παρέχει και κάποιες

επιπλέον λειτουργίες που θα το κάνουν ανταγωνιστικό, σε σχέση με τα συστήματα που ήδη έχουν αναπτυχθεί .

Η Ασφάλεια των δεδομένων του συστήματος αποτελεί μια ακόμη απαίτηση. Η διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων των χρηστών του συστήματος. Η

καταχώρηση κωδικών στους χρήστες του λογισμικού αποτελεί ένα πρώτο επίπεδο ασφάλειας για την καλύτερη διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων.

52

Page 53: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

53

Page 54: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Οντολογίες

Στις μέρες μας το μέλλον και η επιτυχία ενός οργανισμού καθορίζεται από την ικανότητά του να αξιοποιεί τον πλέον πολύτιμο πόρο του: την

γνώση. Ως γνώση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κάθε επιπλέον πληροφορία (μετα-δεδομένα) που περιγράφει την πληροφορία και τις σχέσεις

που υπάρχουν μεταξύ των δεδομένων.

Οι οντολογίες χρησιμοποιούνται για την αναπαράσταση και διαχείριση γνώσης,

συγκεκριμένα για την περιγραφή ενός συνόλου δεδομένων με σημασιολογικό περιεχόμενο.

Επίσης, κάνουν σαφή την πληροφορία που είναι αόριστη και εκθέτουν την πληροφορία για

αναζήτηση, επεξεργασία και ενοποίηση, χρησιμοποιώντας μεταδεδοµένα περιγραφών,

δηλαδή δεδομένα που περιγράφουν το περιεχόμενο και τη σηµασία των πηγών.

54

Page 55: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

4.1 Ορισμοί

Σύμφωνα με το W3C:

«Μια οντολογία ορίζει τους όρους που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν και να αναπαραστήσουν μια περιοχή γνώσης. Οι Οντολογίες

χρησιμοποιούνται στην τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και από ανθρώπους, βάσεις δεδομένων και εφαρμογές που χρειάζεται να μοιράζονται

πληροφορίες σχετικές με το θέμα (περιοχή) όπως η ιατρική, η κατασκευή εργαλείων, η κτηματαγορά, οι επισκευές αυτοκινήτων, η οικονομική

διαχείριση κλπ. Οι Οντολογίες περιλαμβάνουν ορισμούς βασικών εννοιών της περιοχής καθώς και τις σχέσεις μεταξύ τους. Κωδικοποιούν τη

γνώση σε μια περιοχή καθώς και τη γνώση που διαπερνά περιοχές. Με αυτό τον τρόπο, κάνουν αυτή τη γνώση επαναχρησιμοποιήσιμη.»

Ωστόσο, στην βιβλιογραφία υπάρχουν δύο οπτικές γωνίες για τον ορισμό της οντολογίας. Η μία προέρχεται από την επιστήμη της φιλοσοφίας και η

άλλη από την επιστήμη της πληροφορικής.

Οπτική γωνία φιλοσοφίας

Στο λεξικό «Webster» υπάρχει ο εξής ορισμός της οντολογίας:

«Παρακλάδι της μεταφυσικής που σχετίζεται με τη φύση και τις σχέσεις των όντων.

Μια ιδιαίτερη θεωρία για τη φύση των όντων και τα είδη της ύπαρξης».

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ασχοληθεί με το ερώτημα: «Ποια είναι η ουσία των πραγμάτων μέσω των διάφορων αλλαγών;». Απαντήσεις έχουν δοθεί σε

αυτό το ερώτημα από διαφόρους φιλόσοφους, από τον Παρμενίδη τον Ελεάτη (5ος και 4ος αιώνας π.χ.), τον πρόδρομο της οντολογίας, μέχρι τον

Αριστοτέλη, συγγραφέα του «Μετά τα φυσικά» (μία εργασία που μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί Οντολογία).

Έτσι οντολογία είναι μια συστηματική περιγραφή της ύπαρξης. Στη φιλοσοφία είναι μια ρητά τυποποιημένη προδιαγραφή για το πώς αναπαριστούμε

αντικείμενα, έννοιες και τις οντότητες που θεωρούνται πως υπάρχουν σε μια περιοχή ενδιαφέροντος και τις σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ αυτών.

55

Page 56: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Οπτική γωνία επιστήμης της πληροφορικής

Στην επιστήμη της πληροφορικής, οντολογία είναι μια απόπειρα για τη διατύπωση ενός εξαντλητικού και αυστηρού εννοιολογικού σχήματος, ενός

πεδίου ενδιαφέροντος, μια τυπική ιεραρχική δομή που περιέχει όλες τις σχετικές οντότητες και τις σχέσεις μεταξύ τους, καθώς και τους κανόνες που

ανήκουν στο πεδίο αυτό.

Η έννοια της οντολογίας έχει υιοθετηθεί από την Τεχνητή Νοημοσύνη και σημαίνει σύμφωνα με τον Thomas R. Gruber (1993):

«Η οντολογία είναι ένας τυπικός, σαφής προσδιορισμός μιας διαμοιρασμένης εννοιολογικής αναπαράστασης».

Ο Guarino Ν. (1998) όρισε την οντολογία ως:

«Ένα σύνολο λογικών αξιωμάτων, που δίνονται για να αποδώσουν το επιδιωκόμενο νόημα ενός λεξικού »

Ο ορισμός του Sowa:

«Το αντικείμενο της οντολογίας είναι η μελέτη των κατηγοριών στις οποίες ανήκουν τα αντικείμενα που υπάρχουν ή μπορεί να υπάρχουν σε κάποιο

πεδίο ενδιαφέροντος. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας μελέτης, που ονομάζεται οντολογία, είναι ένας κατάλογος από τύπους αντικειμένων που θεωρείται

πως υπάρχουν σε ένα πεδίο ενδιαφέροντος D με την μελλοντική δυνατότητα ενός ατόμου που χρησιμοποιεί μία γλώσσα L για το σκοπό να μιλήσει για

το D .»

Σύμφωνα με τον Barry Smith:

«Μια οντολογία είναι κατά μια προσέγγιση, ένας πίνακας κατηγοριών, και κάθε τύπος οντοτήτων αποδίδεται από έναν κόμβο σε μια ιεραρχική δομή»

Ένας εναλλακτικός ορισμός που δόθηκε από τους Neches and colleagues (1991) είναι:

56

Page 57: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

«Μία οντολογία ορίζει τους βασικούς όρους και σχέσεις που αποδίδουν το λεξικό μιας τοπικής περιοχής ενδιαφέροντος, όπως επίσης και τους

κανόνες για τον συνδυασμό αυτών των όρων και σχέσεων με σκοπό τον ορισμό επεκτάσεων του λεξικού»

Συμπερασματικά, μπορεί να δοθεί ο εξής γενικός ορισμός:

«Μια οντολογία είναι μια τυπική (formal), κατηγορηματική (explicit) προδιαγραφή μιας διαμοιρασμένης (shared) εννοιολογικής

αναπαράστασης (conceptualization) – Gruber»

• Ο όρος ‘εννοιολογική αναπαράσταση’ (conceptualization) αναφέρεται σε ένα αφηρημένο μοντέλο φαινομένων του κόσμου στο οποίο έχουν

προσδιοριστεί οι έννοιες που σχετίζονται με τα φαινόμενα αυτά.

• Ο όρος ‘κατηγορηματική’ (explicit) σημαίνει ότι το είδος των εννοιών που χρησιμοποιούνται, και οι περιορισμοί που αφορούν την χρήση αυτών

των εννοιών είναι προσδιορισμένα με σαφήνεια.

• Ο όρος ‘αυστηρή’ (formal) αναφέρεται στο ότι η οντολογία πρέπει να είναι μηχανικά αναγνώσιμη.

• Ο όρος ‘διαμοιρασμένη’ (shared) αναφέρεται στο ότι η οντολογία πρέπει να αποτυπώνει γνώση κοινής αποδοχής στα πλαίσια μιας κοινότητας.

Η οντολογική ανάλυση αποσαφηνίζει τη δομή της γνώσης. Δεδομένης μιας περιοχής, η οντολογία της διαμορφώνει τον πυρήνα οποιουδήποτε

συστήματος αναπαράστασης γνώσης για αυτή την περιοχή. Χωρίς τις οντολογίες, ή τις συλλήψεις που κρύβονται κάτω από τη γνώση, δεν μπορεί

να υπάρξει ένα λεξιλόγιο για την αναπαράσταση της γνώσης.

4.2 Σκοπός ανάπτυξης οντολογίας

57

Page 58: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Στόχος της δημιουργίας μιας οντολογίας είναι η αποδοτική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ανθρώπων, η διαλειτουργικότητα και η

επαναχρησιμοποίηση της γνώσης.

4.3 Η μορφή μιας οντολογίας

Μια οντολογία μπορεί να πάρει διάφορες μορφές αλλά οπωσδήποτε θα περιλαμβάνει ένα λεξιλόγιο όρων και κάποιας μορφής προδιαγραφές για

τη σημασία τους.

Σχετικά με τον βαθμό της τυπικότητας της αναπαράστασης μιας οντολογίας αυτή μπορεί να είναι:

• Άτυπη (informal): εκφρασμένη σε μια φυσική γλώσσα.

• Ημι-άτυπη (semi-informal): για παράδειγμα διατυπωμένη σε ένα περιορισμένο και δομημένο υποσύνολο κάποιας φυσικής γλώσσας.

• Ημι-τυπική (semi-formal): διατυπωμένη σε μια τεχνητή και αυστηρά ορισμένη γλώσσα.

• Αυστηρά τυπική (rigorously formal): ορισμοί όρων με αυστηρή σημασιολογία, θεωρήματα και αποδείξεις ιδιοτήτων όπως η ορθότητα

(soundness) και η πληρότητα (completeness).

4.4 Τα Βασικά Συστατικά μιας Οντολογίας

Το Semantic Web χρειάζεται οντολογίες με έναν σημαντικό βαθμό δομής και οι οντολογίες αυτές πρέπει να διευκρινίζουν τις περιγραφές για τα

ακόλουθα είδη εννοιών:

• Κλάσεις

58

Page 59: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

o Έννοιες που σχετίζονται με ένα πεδίο ή κάποιες εργασίες, οι οποίες είναι συνήθως οργανωμένες σε κάποιο ταξινομικό

σύστημα,

o Σε μια οντολογία που αφορά το πανεπιστήμιο: ο ‘φοιτητής’ και ο ‘καθηγητής’ αποτελούν δύο κλάσεις.

• Οι σχέσεις που μπορούν να υπάρξουν μεταξύ των πραγμάτων

o Ένας τύπος αλληλεπίδρασης μεταξύ εννοιών ενός πεδίου.

o όπως: subclass-of, is-a

• Συναρτήσεις (functions)

o μια ειδική περίπτωση σχέσης στην οποία το ν-οστό στοιχείο της σχέσης προσδιορίζεται μοναδικά από τα ν-1 προηγούμενα

στοιχεία.

• Αξιώματα (axioms)

o αναπαριστούν προτάσεις που είναι πάντα αληθείς

o παράδειγμα: αν ο Φ είναι δευτεροετής φοιτητής τότε μπορεί να εγγραφεί στο επιλεγόμενο μάθημα Μ.

• Στιγμιότυπα (instances)

o αναπαριστούν συγκεκριμένα στοιχεία

o παράδειγμα: ο φοιτητής με το όνομα Νίκος είναι ένα στιγμιότυπο της κλάσης ‘φοιτητής’

59

Page 60: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

4.5 Οι Κατηγορίες Οντολογιών

Μερικές χαρακτηριστικές κατηγορίες οντολογιών είναι οι ακόλουθες:

• Οντολογίες πεδίου ορισμού (domain ontologies): αναπαριστούν γνώση γύρω από ένα συγκεκριμένο πεδίο (π.χ. ιατρική, ηλεκτρονικά

κ.λ.π.).

• Οντολογίες μεταδεδομένων (metadata ontologies): παρέχουν ένα λεξιλόγιο για την περιγραφή του περιεχομένου ηλεκτρονικά διαθέσιμης

πληροφορίας.

• Γενικές ή κοινές οντολογίες (generic or common sense ontologies): στοχεύουν στο να αποτυπώσουν γενική γνώση γύρω από τον κόσμο,

παρέχοντας βασικές έννοιες όπως ο χρόνος, ο χώρος, τα συμβάντα, κ.λ.π.

• Οντολογίες αναπαράστασης (representational ontologies): παρέχουν οντότητες αναπαράστασης χωρίς να προσδιορίζουν τι συγκεκριμένο

αναπαριστούν

• Οντολογίες μεθοδολογίας ή εργασιών (method or task ontologies): παρέχουν όρους που αναφέρονται σε συγκεκριμένες εργασίες (π.χ.

διάγνωση κ.λ.π.)

4.6 Αρχές στη Σχεδίαση Οντολογιών Υπάρχουν κάποια κριτήρια σχεδίασης και ένα σύνολο αρχών που έχουν αποδειχθεί χρήσιμα στη διαδικασία ανάπτυξης οντολογιών. Οι αρχές

σχεδίασης μιας οντολογίας σύμφωνα με τον Gruber (1995) είναι κάποια αντικειμενικά κριτήρια για καθοδήγηση και αξιολόγηση της σχεδίασης

μιας οντολογίας. Έτσι ορίσθηκαν τα εξής τέσσερα κριτήρια:

60

Page 61: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

• Σαφήνεια (Clarity), που ορίζεται ως εξής: Μια οντολογία πρέπει να εκφράζει αποτελεσματικά το επιδιωκόμενο νόημα των όρων που

ορίζει. Οι ορισμοί πρέπει να δηλώνονται με formal axioms, και ένας ολοκληρωμένος ορισμός (που ορίζεται από αναγκαίες και επαρκείς

συνθήκες) προτιμάται από έναν μερικό ορισμό (που ορίζεται μόνο με αναγκαίες ή επαρκείς συνθήκες). Όλοι οι ορισμοί πρέπει να

κρατούνται σε έγγραφα σε φυσική γλώσσα.

• Ελάχιστη εξειδίκευση κωδικοποίησης (minimal encoding bias), που σημαίνει πως το μοντέλο που σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε, με το

οποίο μοντελοποιείται ένα φαινόμενο, πρέπει να εξαρτάται μόνο από το επίπεδο της γνώσης και όχι από το επίπεδο συμβόλων κάποιας

κωδικοποίησης. Αυτό γίνεται για χάρη του διαμοιρασμού της γνώσης, αφού οι διάφοροι εμπλεκόμενοι στο διαμοιρασμό της γνώσης

μπορεί να είναι υλοποιημένοι με διαφορετικούς τρόπους.

• Επεκτασιμότητα (extendibility), που αναφέρεται στην δυνατότητα ορισμού νέων όρων για ειδικές χρήσεις, βασιζόμενος στο υπάρχον

λεξικό, με έναν τρόπο που να μη χρειάζεται η αναθεώρηση των υπαρχόντων ορισμών.

• Συνέπεια (coherence), που ορίζει πως μια οντολογία πρέπει να επιτρέπει συμπερασμούς που να είναι συνεπής με τους ορισμούς. Αν

συμπεραθεί μια πρόταση που αντικρούει κάποιον ορισμό ή κάποιο παράδειγμα που έχει δοθεί άτυπα, τότε η

οντολογία είναι ασυνεπής

Υπάρχουν και άλλα κριτήρια που είναι χρήσιμα στη σχεδίαση οντολογιών, όπως η τυποποίηση των ονομάτων (standardization of names), που

προτείνει τη χρήση κάποιων συμβάσεων για όρους που σχετίζονται μεταξύ τους, για την ευκολότερη κατανόηση της οντολογίας.

4.7 Ανάπτυξη μιας οντολογίας

61

Page 62: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Η δημιουργία ης οντολογίας αποτελείται από τα παρακάτω στάδια:

Σύλληψη• Προσδιορισμός των βασικών εννοιών και των μεταξύ τους σχέσεων.

• Παραγωγή σαφών προδιαγραφών σε μορφή κειμένου αυτών των εννοιών και των μεταξύ τους σχέσεων.

• Συμφωνία για τους όρους με τους οποίους θα αναφερόμαστε στις έννοιες και σχέσεις.

Κωδικοποίηση• ρητή αναπαράσταση της σύλληψης του προηγούμενου σταδίου σε μια τυπική γλώσσα.

• Ενοποίηση υπαρχουσών οντολογιών

Αξιολόγηση• «έκφραση τεχνικών κρίσεων σχετικά με τις οντολογίες, το σχετιζόμενο με αυτές περιβάλλον λογισμικού, και τη τεκμηρίωση σε σχέση

με ένα πλαίσιο αναφοράς…» (Gomez-Perez, 1995)

Τεκμηρίωση• όλες οι σημαντικές παραδοχές τόσο αναφορικά με τις βασικές έννοιες που ορίζονται στην οντολογία όσο και με τα βασικά δομικά

στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για την έκφραση αυτών των εννοιών στην οντολογία, πρέπει να τεκμηριωθούν.

4.8 Περιοχές εφαρμογής οντολογιών

Πρόσφορο έδαφος για την εφαρμογή οντολογιών βρίσκονται στην :

• Τεχνητή Νοημοσύνη (κανόνες, σημασιολογικά δίκτυα, πλαίσια, εννοιολογικοί γράφοι κλπ)

• Αναζήτηση και Ανάκτηση Πληροφορίας

62

Page 63: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

• Γλωσσολογία (EDR, WordNet)

• Ανάπτυξη Λογισμικού και ΒΔ (CASE, Object-Oriented programming)

• Βιομηχανία:

o Φαρμακευτική (SNOMED, UMLS)

o Προϊόντα και υπηρεσίες (UNSPSC)

o Ηλεκτρονικό Εμπόριο (B2B, B2C)

o Διαχείριση Γνώσης (ανταλλαγή εγγράφων)

o Μηχανική, Βιολογία, Νομική

o Εννοιολογικό Σχήμα (ANSI)

• Γενικές οντολογίες (Cyc)

• Web (Yahoo!, Amazon, RDF)

• Semantic Web

Οι οντολογίες έχουν αρκετά κοινά με τις βάσεις δεδομένων, όμως οι τελευταίες περιέχουν πίνακες και τις σχέσεις μεταξύ τους ενώ μια οντολογία

περιέχει συντακτικά και σημασιολογικά πλουσιότερη πληροφορία, ενώ περιέχει ημιδομημένο κείμενο σε φυσική γλώσσα και όχι απλώς

πληροφορία ενός σχεσιακού πίνακα. Μια οντολογία πρέπει να είναι δικτυακής εφαρμογής γιατί χρησιμοποιείται για τον διαμοιρασμό της

πληροφορίας

Κεφάλαιο 5

Σχεδίαση Συστήματος

63

Page 64: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

5.1 Αρχιτεκτονική Συστήματος

Στο κεφάλαιο που ακολουθεί αναλύεται η αρχιτεκτονική του συστήματος που δημιουργήθηκε στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας.

Το υπό ανάπτυξη σύστημα βασίζεται στις οντολογίες καθώς και σε τεχνολογίες όπως xml, xquery, html, css και javascript που αναλύονται στη

συνέχεια (βλ. ενότητα 5.3). Το σημαντικότερο όμως στοιχείο του συστήματος είναι ο eXist server, που αποτελεί ένα λογισμικό ανοιχτού κώδικα

μέσω του οποίου τα αποτελέσματα των xquery ερωτημάτων αποδίδονται σε html ώστε να είναι εμφανή στον φυλλομετρητή.

Το σύστημα δομείται πάνω σε οντολογία γραμμένη σε xml. Στον χρήστη παρέχεται μια διεπαφή αποτελούμενη από ένα σύνολο σελίδων xql και η

επικοινωνία με την οντολογία επιτυγχάνεται μέσω της βάσης δεδομένων του eXist.

Η αρχιτεκτονική του συστήματος φαίνεται στο Σχήμα 5.1.

64

Page 65: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 5.1 Αρχιτεκτονική συστήματος

5.2 Σχεδίαση Βάσης Δεδομένων

Στην ενότητα αυτή περιγράφεται λεκτικά και διαγραμματικά η οντολογία, με την βοήθεια του εργαλείου Altova Xml Spy 2009. Η οντολογία που

χρησιμοποιήθηκε αποτελείται από τις ακόλουθες κλάσεις:

Web BrowserInternet

/Intranet

Web Server

Jetty

Exist ServerΟντολογίαExist DB

ΥποσύστημαΑνθρώπινουΔυναμικού

ΥποσύστημαΕκπαιδευομένου

65

Page 66: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 5.2 : Διάγραμμα συσχετίσεων

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ

ΜΑΘΗΜΑΤΑΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

έχει

παρακολουθεί

έχουν

αναφέρεται σε

περιέχουν

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΔΕΞΙΟΤΗΤΑΣ

ΕΠΙΠΕΔΟ

σχετίζεται

έχουν

βελτιώνει

ανήκουν

Page 67: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

1. Learner Information Profile

Για την αναπαράσταση της πληροφορίας που αφορά στους εκπαιδευτές -

εργαζόμενους των οποίων τις πληροφορίες διαχειρίζεται το σύστημα, που στην

συνέχεια χάριν συντομίας αναφέρονται με τον όρο μαθητευόμενος, χρησιμοποιήθηκε

το πρότυπο IMS Learner Information Package (LIP). Απαρτίζεται από έντεκα δομές

αλλά στο υπό ανάπτυξη σύστημα χρησιμοποιήθηκαν οι εξής: Identification, Goal,

Qcl, Activity, Competencies, Accessibility ,Affiliation που περιγράφονται αναλυτικά

παρακάτω.

Σχήμα 5.3 Πληροφορία μαθητευόμενου

Page 68: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Α. Identification : Η δομή αυτή περιλαμβάνει βιογραφικά και δημογραφικά

δεδομένα όπως είναι όνομα, διεύθυνση, πληροφορίες επικοινωνίας κ.α. Έχει τα

ακόλουθα τέσσερα στοιχεία:

Σχήμα 5.4 Προσωπικά στοιχεία μαθητευόμενου

1. Name, το ονοματεπώνυμο του μαθητευόμενου, είναι υποχρεωτικό πεδίο

2. Address, τη διεύθυνση του μαθητευόμενου, η οποία αποτελείται από τα

παρακάτω στοιχεία

Σχήμα 5.5 Διεύθυνση μαθητευόμενου

a. Typename, ο τύπος της διεύθυνσης, για τις ανάγκες του συστήματος

έγινε χρήση της permanent και work διεύθυνσης

b. Street, η οδός αποτελείται από το όνομα (streetname) και από τον

αριθμό (streetnumber)

Page 69: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 5.6 Οδός μαθητευόμενου

c. City, πόλη του μαθητευόμενουd. Postcode, ο ταχυδρομικός κώδικας της διεύθυνσης

3. ContactInfo, τα στοιχεία επικοινωνίας του μαθητευόμενου, περιλαμβάνει τα

στοιχεία:

Σχήμα 5.7 Στοιχεία επικοινωνίας μαθητευόμενου

a. Telephone, περιλαμβάνει τον κωδικό της περιοχής (areacode) και τον αριθμό (telnumber)

Σχήμα 5.8 Τηλέφωνο μαθητευόμενου

b. Mobile, κινητό επικοινωνίας του μαθητευόμενουc. Email, η διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας

4. Demografics, τα δημογραφικά στοιχεία του μαθητευόμενου, περιλαμβάνει τα

στοιχεία:

Page 70: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 5.9 Δημογραφικά στοιχεία μαθητευόμενου

a. Date, ημερομηνία γέννησης

b. Placeofbirth,τόπος γέννησης

B. Goal, το στοιχείο αυτό περιλαμβάνει τους στόχους που έχει θέσει ο

μαθητευόμενος, αποτελείται από τα παρακάτω στοιχεία

Σχήμα 5.10 Στόχοι μαθητευόμενου

1. Typename, ο τύπος των στόχων, για τις ανάγκες του συστήματος

χρησιμοποιήθηκαν δύο τύποι στόχων, ο πρώτος αφορά στον επαγγελματικό

και ο δεύτερος στον εκπαιδευτικό τομέα.

2. Priority, η προτεραιότητα που ο μαθητευόμενος δίνει στον εκάστοτε στόχο,

οι τιμές κυμαίνονται σε κλίμακα χαμηλής, μεσαίας και υψηλής

προτεραιότητας

3. Status, η κατάσταση την οποία βρίσκεται ο στόχος. Διαθέσιμες επιλογές

είναι: σε εξέλιξη, σε εκκρεμότητα και ολοκλήρωση που απεικονίζει την

επίτευξη του στόχου.

4. Description, η περιγραφή του στόχου

Page 71: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

C. Qualification – Certification – Licence, αφορά στα πτυχία και στις πιστοποιήσεις του μαθητευόμενου

Σχήμα 5.11 Πτυχία- πιστοποιήσεις μαθητευόμενου

1. Typename, ο τύπος των πτυχίων και των πιστοποιήσεων. Οι τιμές του

στοιχείου είναι Degree, Master, Phd, certification, license

2. Qcl-title, ο τίτλος του πτυχίου ή της πιστοποίησης/βεβαίωσης

3. Organization, εκπαιδευτικό ίδρυμα χορήγησης του πτυχίου ή της

πιστοποίησης/βεβαίωσης

4. Level, βαθμός πτυχίου

5. Date, ημερομηνία κτήσης πτυχίου

D. Activity, χρησιμοποιείται για οποιαδήποτε εκπαιδευτική δραστηριότητα έχει

εκτελέσει ο μαθητευόμενος και περιλαμβάνει τα στοιχεία

Σχήμα 5.12 Δραστηριότητες μαθητευόμενου

1. Typename, ο τύπος της δραστηριότητας, υπάρχουν διαθέσιμες τιμές:

εκπαιδευτική ή επαγγελματική δραστηριότητα

2. Date, ημερομηνία έναρξης της δραστηριότητας

3. Status, η κατάσταση της δραστηριότητας, αν βρίσκεται σε εξέλιξη ή αν έχει

ολοκληρωθεί

4. Description, λεκτική περιγραφή της δραστηριότητας

Page 72: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Ε. Competencies, οι δεξιότητες του μαθητευόμενου οι οποίες περιλαμβάνουν τα εξής

στοιχεία

Σχήμα 5.13 Δεξιότητες μαθητευόμενου

1. Competency_Name, το όνομα της δεξιότητας

2. Competency_category, η κατηγορία της δεξιότητας η οποία μπορεί να ανήκει

στις τιμές: professional, communication,instructional,technology

3. Competency_level, το επίπεδο που κατέχει ο μαθητευόμενος σε μια

συγκεκριμένη δεξιότητα

F. Accessibility, προσβασιμότητα, στο υπό ανάπτυξη σύστημα χρησιμοποιείται για

να περιγράψει τα επίπεδα επάρκειας του χρήστη στις ξένες γλώσσες

Σχήμα 5.14 Προσβασιμότητα – Ξένες Γλώσσες μαθητευόμενου

1. Typename, , υπάρχει διαθέσιμο ένα πλήθος ξένων γλωσσών

2. Proficiency, ένα σύνολο πεδίων Write, Read, Oral comp και Oral speak

3. Value, ένα σύνολο τιμών poor, good, excellent

G. Affiliation : Επαγγελματικές οργανώσεις στις οποίες ο μαθητευόμενος είναι μέλος και περιλαμβάνει τα εξής πεδία

Page 73: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Σχήμα 5.15 Οργανώσεις μαθητευόμενου

1. Typename,διαθέσιμες τιμές Professional, Personal, Military

2. Classification, τύπος του μέλους πχ. Μέλος ή συνεργάτης

3. Role, ο ρόλος που ανέλαβε ο μαθητευόμενος πχ Representative, Executive,

Administrative, Member

4. Organization, Ο οργανισμός που σχετίζεται με τoν μαθητευόμενο

5. Date, ημερομηνία εγγραφής του μαθητευόμενου

6. Status, καταγεγραμμένη κατάσταση της εγγραφής

7. Description, περιγραφή της οργάνωσης

2. Courses

Η κλάση αυτή αντιπροσωπεύει τη σειρά μαθημάτων του προγράμματος σπουδών.

Έχει τα ακόλουθα τρία γνωρίσματα:

Σχήμα 5.16 Μαθήματα

Page 74: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

1. Course _Name, το όνομα του μαθήματος.

2. Course_description, η περιγραφή του μαθήματος, είναι προαιρετικό πεδίο

3. Modules, περιγράφει τις ενότητες που ανήκουν στο μάθημα, έχει ως τιμή ένα

στιγμιότυπο (instance) της κλάσης Modules.

3. Modules

Η κλάση αυτή αντιπροσωπεύει τις ενότητες του εκάστοτε μαθήματος. Έχει τα

ακόλουθα τρία γνωρίσματα:

Σχήμα 5.17 Ενότητες

1. Module _Name, το όνομα της ενότητας.

2. Module _description, η περιγραφή της ενότητας, είναι προαιρετικό πεδίο

3. Module_content, περιγράφει το περιεχόμενο της ενότητας. Έχει ως τιμή ένα

στιγμιότυπο (instance) της κλάσης Module_content

4. Module_Content, αποτελεί το εκπαιδευτικό υλικό της εκάστοτε ενότητας και

περιλαμβάνει τα εξής πεδία

Σχήμα 5.18 Περιεχόμενο ενότητας

Page 75: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

1. Module _content_Name, το όνομα του περιεχομένου της ενότητας.

2. Module _content _description, η περιγραφή του υλικού της ενότητας, είναι

προαιρετικό πεδίο

3. Competencies, περιγράφει τις δεξιότητες και το επίπεδο που δύναται να

επιτευχθεί αν ο χρήστης παρακολουθήσει το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό

υλικό. Στο σύστημα που θα υλοποιηθεί στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε η

παραδοχή πως ένα μαθησιακό αντικείμενο σχετίζεται με πέντε δεξιότητες. Η

δομή του πεδίου των δεξιοτήτων είναι η ίδια με εκείνη που περιγράφηκε

παραπάνω.

5.3 Τεχνολογίες υλοποίησης

Στο σύστημα που αναπτύχθηκε στα πλαίσια της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν αρκετές

σύγχρονες τεχνολογίες. Το σημαντικότερο ρόλο έπαιξε η χρήση της xml, μιας

γλώσσας δόμησης και αναπαράστασης δεδομένων, η οποία αποτελεί τη βάση του

Σημασιολογικού Ιστού και σχεδιάστηκε για να ικανοποιήσει πολλές ανάγκες δίνοντας

ένα μεγαλύτερο επίπεδο προσαρμοστικότητας στο στυλ και τη δομή των εγγράφων.

Η XML (Extensible Markup Language) επιλέχθηκε από ένα σύνολό συναφών

τεχνολογιών και αποτελεί την ιδανική λύση για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ

προγραμμάτων, υπολογιστικών συστημάτων, κ.λπ. Οι βασικοί παράγοντες επιτυχίας

της έγκεινται στο ότι είναι απλό κείμενο, το οποίο μπορεί με ευκολία να διαβαστεί

από ανθρώπους. Με την XML καθένας έχει τη δυνατότητα να δομεί δεδομένα βάσει

μιας στοιχειώδους σημασιολογίας, με χρήση ετικετών σε αυτά.

Καθίσταται λοιπόν σαφές, πως για το ίδιο γνωστικό αντικείμενο ο δημιουργός μιας

βασισμένης στην XML, γλώσσας σήμανσης, μπορεί να αποδώσει τη γνώση

διαφορετικά, χρησιμοποιώντας το δικό του XML Schema. Για να είναι δυνατή η

ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ XML εγγράφων, πρέπει είτε τα πεδία γνώσεων που

αναπαρίστανται μέσα στα επιμέρους XML Schemas τους να ταιριάζουν, είτε αυτά να

μεταφραστούν από τη δομή του ενός σε αυτή του άλλου.

Οι λόγοι που επιλέχθηκε η XML έναντι άλλων συναφών τεχνολογιών και

χρησιμοποιήθηκε στο σύστημα που υλοποιήθηκε είναι οι ακόλουθοι:

Page 76: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

• Φορητότητα (Portability) Τα XML αρχεία ουσιαστικά είναι ASCII αρχεία τα

οποία είναι ανεξάρτητα από συγκεκριμένες πλατφόρμες, λειτουργικά

συστήματα, γλώσσες ή και βάσεις δεδομένων.

• Ανοικτό Πρότυπο (Openness) H XML είναι ένα πρότυπο που τυγχάνει ευρείας

υποστήριξης καθότι έχει δημιουργηθεί από το W3C (World Wide Web

Consortium (http://www.w3.org/) και υποστηρίζεται από ολόκληρη την

βιομηχανία του λογισμικού αλλά και της πληροφορικής γενικότερα. Οι

προδιαγραφές για την XML υπάρχουν στη διεύθυνση

http://www.w3.org/XML/

• Απλότητα (Simplicity) Αποθηκεύει τα δεδομένα σε μορφή κειμένου, στοιχείο

που δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να δει τα δεδομένα χωρίς το πρόγραμμα

που τα παρήγαγε. Η συντήρηση και η επέκταση της xml βάσης δεδομένων

αποτελεί πλεονέκτημα και γι’ αυτό είναι κατάλληλη επιλογή για δεδομένα

που συνεχώς αναπτύσσονται και μεταβάλλονται, αφού οι αλλαγές

πραγματοποιούνται εύκολα με έναν text-editor και από οποιοδήποτε

λειτουργικό.

Για αυτό και η καλύτερη περιγραφή της XML είναι η εξής: η XML είναι ένα

διαπλατφορμικό, ανεξάρτητο από software και hardware εργαλείο για την μετάδοση

πληροφοριών (Τσουκαλάς Ι. , 2001)

Η Xml υποστηρίζει ένα σύνολο τεχνολογιών όπως X-link, CSS, DOM , XSLT,

Xpointers, Xquery, Schemas κ.α που εμπλουτίζουν το βασικό κορμό της

πληροφορίας με επιπρόσθετες λειτουργίες. Από το σύνολο των τεχνολογιών στο υπό

ανάπτυξη σύστημα χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω:

• Το XML Schema επιτρέπει στους κατασκευαστές λογισμικού να ορίσουν με

ακρίβεια τις δομές των δικών τους μορφών XML

• Η XQuery (XML Query Language) είναι ένας τρόπος να εντοπίζουμε και να

φιλτράρουμε τα στοιχεία (elements) και τα κείμενα σε ένα XML έγγραφο. Η

Xquery παρέχει εργαλεία για ανεύρεση και επιλογή συγκεκριμένων δεδομένων

ενός ή περισσότερων XML εγγράφων. Η XQuery είναι γλώσσα για την

αναζήτηση σε δεδομένα XML, είναι σαν να SQL για βάσεις δεδομένων, είναι

δομημένη με εκφράσεις XPath και είναι Σύσταση του W3C. H XQuery είναι

Page 77: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

μια λειτουργική γλώσσα στην οποία κάθε ερώτημα είναι μία έκφραση. Οι

εκφράσεις XQuery εμπίπτουν σε επτά ευρύς τύπους:

• εκφράσεις διαδρομής (path expressions),

• κατασκευαστές στοιχείων (element constructors),

• εκφράσεις FLWOR (For-Let-Where-Orderby-Return

expressions),

• εκφράσεις που περιέχουν χειριστές και συναρτήσεις,

• υποθετικές εκφράσεις (conditional expressions),

• ποσοτικές εκφράσεις ή εκφράσεις που δοκιμάζουν ή

μετατρέπουν τύπους δεδομένων.

Επιπρόσθετα, χρησιμοποιήθηκε η Xquery update για την επεξεργασία, πληροφορίας

και πιο συγκεκριμένα την εισαγωγή, διαγραφή και ενημέρωση των δεδομένων στα

xml έγγραφα.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η XML δεν αποτελεί αντικαταστάτη της HTML.

Είναι πολύ πιθανόν ότι οι μελλοντικές Web εφαρμογές θα χρησιμοποιούν την XML

για να περιγράφουν τα δεδομένα, ενώ η HTML θα χρησιμοποιείται για την

απεικόνιση των δεδομένων αυτών. Το παραπάνω έχει υλοποιηθεί και στο υπό

ανάπτυξη σύστημα, όπου αξιοποιήθηκε η HTML για την περιγραφή της δομής των

ιστοσελίδων που δημιουργήθηκαν. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν CSS (Cascading Style

Sheets-Διαδοχικά Φύλλα Στυλ) για τον έλεγχο εμφάνισης και την στυλιστική

ανάπτυξη των ιστοσελίδων δηλαδή για την διαμόρφωση της μορφοποίησης των

εγγράφων όπως τα χρώματα, το μέγεθος της γραμματοσειράς και την στοίχιση.

Επιπρόσθετα, χρησιμοποιήθηκαν προγραμματιστικές δομές της javascript για τη

δημιουργία των menu της διεπαφής χρήστη, για την δημιουργία εικονικών

ημερολογίων και για την προβολή της τρέχουσας ημερομηνίας.

Ένα εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε στο σύστημα και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην

εύρεση και επεξεργασία των δεδομένων, είναι ο eXist server που αποτελεί την

«γέφυρα» επικοινωνίας μεταξύ του web server και της xml βάσης δεδομένων. Ο

eXist (http :// exist . sourceforge . net / ) είναι ένα λογισμικό ανοιχτού κώδικα γραμμένο σε

java. Τα αρχεία αυτά είναι συνδυασμένα μαζί με ένα πλήθος τρόπων ώστε να

Page 78: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

δημιουργήσουν μια εφαρμογή βάσης δεδομένων. Η πρόσβαση στην εφαρμογή αυτή

μπορεί να γίνει με τρεις διαφορετικούς τρόπους.

1. Μέσω Java servlette.

2. Ως διαδικτυακή διεπαφή ( web interface) που φιλοξενείται τοπικά στο

σύστημα του χρήστη.

3. Μέσω της παραθυρικής εφαρμογής πελάτη(windowed client application)

Για την χρήση του eXist δημιουργούνται βάσεις δεδομένων με την μορφή καταλόγων

στο σύστημα του χρήστη που στην συνέχεια αρχικοποιούνται με τα xml αρχεία. Οι

βάσεις αυτές που έχουν παραχθεί από τα xml αρχεία είναι προσβάσιμες μέσω της

γλώσσας επερωτήσεων Xquery. Τα ερωτήματα επιταχύνονται με την βοήθεια

ευρετηρίων που ο eXist παράγει χωρίς την παρέμβαση του χρήστη για όλα τα

σημαντικά εσωτερικά συστατικά της βάσης. Το σύστημα κατασκευάζει Β+ δενδρικά

ευρετήρια για στοιχεία και λέξεις και παράγει ευρετήρια για συλλογές (για τη

συσχέτιση collection paths με collections objects).

O eXist παρέχει διάφορους τρόπους για την επεξεργασία των στοιχείων της xml

βάσης δεδομένων. Επιπρόσθετα, δύνανται να πραγματοποιηθούν επιπλέον ενέργειες

με την χρήστη της Post και της χρήσης XUpdate αρχείων οι οποίες ενημερώνουν και

επεξεργάζονται δεδομένα της βάσης. Μια επιπλέον λειτουργία της παραθυρικής

εφαρμογής του eXist είναι η διαχείριση των χρηστών και των δικαιωμάτων αυτών. Ο

exist δεν μεταγλωττίζει μόνο την γλώσσα XQuery αλλά προσθέτει και σημαντικές

λειτουργικότητες σε αυτή μετατρέποντας τη από μια απλή γλώσσα επερωτήσεων σε

μια που έχει την δυνατότητα να επεξεργαστεί δεδομένα και μπορεί να αποτελέσει τον

κορμό ενός ιστότοπου.

Ο eXist ενσωματώνει τον Jetty web server ο οποίος έχει υλοποιηθεί σε java. Αποτελεί

δωρεάν λογισμικό ανοιχτού κώδικα και λειτουργεί με την άδεια του Apache 2.0 . Η

ανάπτυξη του Jetty επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός απλού, αποδοτικού

διαδικτυακού εξυπηρετητή που έχει την ικανότητα να ενσωματωθεί σε άλλες

εφαρμογές. Το μικρό μέγεθος του Jetty web server τον κάνει ιδανικό για να παρέχει

υπηρεσίες διαδικτύου.

Page 79: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Kεφάλαιο 6

Παρουσίαση του Συστήματος

6.1 Παρουσίαση της Γραφικής Διεπιφάνειας του Συστήματος ανά Χρήστη και με βάση κάποιο σενάριο χρήσης

Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφονται οι λειτουργίες του συστήματος Competencies

Management System (CMS) όπως αυτές αναφέρθηκαν αναλυτικά στην ενότητα 3.2

και παρουσιάζονται ενδεικτικά σενάρια χρήσης του. Το σύστημα όπως έχει

αναφερθεί στα προηγούμενα κεφάλαια, διαχωρίζεται σε δυο υποσυστήματα των

οποίων οι διεπιφάνειες παρουσιάζονται παρακάτω. Οι οθόνες που περιλαμβάνονται

αφορούν στην λειτουργία του συστήματος με Mozilla Firefox.

Εικόνα 6.1: Αρχική οθόνη συστήματος CMS

Page 80: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Α. Υποσύστημα Ανθρωπίνου Δυναμικού

Ο υπάλληλος του τμήματος Ανθρωπίνου δυναμικού εισάγει τα στοιχεία εισόδου

(username - password) στο σύστημα.

Εικόνα 6.2: Οθόνη εισαγωγής στοιχείων εισόδου

Εικόνα 6.3: Αρχική οθόνη υποσυστήματος -HR

Page 81: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

1. Κατηγορία “Employees”

Εικόνα 6.4: Menu επιλογών κατηγορίας «Employees»

a. Εισαγωγή νέου εργαζομένου

Ο υπάλληλος του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού συμπληρώνει τα πεδία στην

φόρμα και στην συνέχεια ολοκληρώνει την εισαγωγή του νέου εργαζομένου

πατώντας το κουμπί «Submit»

Page 82: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.5: Οθόνη εισαγωγής στοιχείων νέου εργαζομένου

Page 83: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.6: Οθόνη λανθασμένης καταχώρησης

Εικόνα 6.7: Οθόνη επιτυχημένης καταχώρησης στοιχείων

Page 84: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Οι παραπάνω οθόνες εμφανίζονται αντίστοιχα μετά από μια λανθασμένη και από μια

επιτυχημένη εισαγωγή νέων στοιχείων στο σύστημα. Στη συνέχεια, για λόγους

συντομίας οι οθόνες αυτές παραλείπονται.

b. Επεξεργασία στοιχείων εργαζομένου

Ο υπάλληλος επιλέγει το όνομα του εργαζόμενου του οποίου τα στοιχεία επιθυμεί να

τροποποιήσει

Εικόνα 6.8: Οθόνη επιλογής εργαζομένου

Page 85: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.9: Οθόνη επεξεργασίας των στοιχείων εργαζομένου

Page 86: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.9α: Οθόνη επεξεργασίας των στοιχείων εργαζομένου

Εικόνα 6.9β: Οθόνη επεξεργασίας των στοιχείων εργαζομένου

Page 87: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.10: Οθόνη επιτυχούς τροποποίησης των στοιχείων του εργαζόμενου

c. Διαγραφή εργαζομένου

Εικόνα 6.11: Οθόνη επιλογής εργαζομένου

Page 88: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.12: Οθόνη διαγραφής εργαζομένου

d. Προβολή πληροφοριών εργαζομένου

Εικόνα 6.13: Οθόνη επιλογής εργαζομένου

Page 89: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.13α: Οθόνη πληροφοριών του εργαζομένου

Page 90: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.14: Οθόνη εκτύπωσης πληροφοριών εργαζομένου

2. Kατηγορία “Courses”

Εικόνα 6.15: Menu επιλογών κατηγορίας «Courses»

Page 91: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

a. Εισαγωγή νέου μαθήματος

Ο υπάλληλος συμπληρώνει το όνομα του μαθήματος και προαιρετικά την περιγραφή

του, πατάει το κουμπί “submit” και εμφανίζεται η οθόνη επιτυχούς εισαγωγής.

Εικόνα 6.16: Οθόνη εισαγωγής νέου μαθήματος

b. Επεξεργασία στοιχείων μαθήματος

Ο υπάλληλος επιλέγει το προς τροποποίηση όνομα από την λίστα με τα διαθέσιμα

μαθήματα. Στη συνέχεια επεξεργάζεται τα στοιχεία που επιθυμεί και ολοκληρώνει

την μεταβολή πατώντας το κουμπί “update”.Εμφανίζεται η οθόνη επιτυχούς αλλαγής

στοιχείων (Εικόνα 6.8).

Page 92: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.17: Οθόνη επιλογής μαθήματος

Εικόνα 6.18: Οθόνη επεξεργασίας στοιχείων μαθήματος

Page 93: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

c. Διαγραφή μαθήματος

Εικόνα 6.19: Οθόνη επιλογής μαθήματος προς διαγραφή

d. Προβολή στοιχείων μαθήματος

Ο υπάλληλος επιλέγει το μάθημα του οποίου τα στοιχεία επιθυμεί να εμφανίσει

Εικόνα 6.20: Οθόνη στοιχείων επιλεγμένου μαθήματος

Page 94: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

3. Κατηγορία “Modules”

Εικόνα 6.21: Menu επιλογών κατηγορίας «Modules»

a. Εισαγωγή νέας ενότητας

Ο υπάλληλος επιλέγει το μάθημα στο οποίο θα ανήκει η ενότητα, συμπληρώνει το

όνομα και την περιγραφή της και ολοκληρώνει την εισαγωγή της.

Εικόνα 6.22: Οθόνη εισαγωγής νέας ενότητας

Page 95: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.22α: Οθόνη εισαγωγής νέας ενότητας

b. Επεξεργασία στοιχείων ενότητας

Ο υπάλληλος επιλέγει την ενότητα της οποίας τα στοιχεία επιθυμεί να τροποποιήσει.

Εικόνα 6.23: Οθόνη επιλογής ενότητας

Page 96: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.23α: Οθόνη επεξεργασίας της ενότητας

c. Διαγραφή ενότητας

Επιλέγεται η ενότητας που θα διαγραφεί και στην συνέχεια εμφανίζεται η

αντίστοιχη οθόνη επιβεβαίωσης (Εικόνα 6.10)

Εικόνα 6.24: Οθόνη επιλογής ενότητας προς διαγραφή

Page 97: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

d. Προβολή στοιχείων ενότητας

Εμφανίζονται τα περιεχόμενα της επιλεγμένης ενότητας

Εικόνα 6.25: Οθόνη προβολής στοιχείων επιλεγμένης ενότητας

4. Κατηγορία “Module’s contents”

Η κατηγορία αυτή περιέχει το εκπαιδευτικό υλικό που υπάρχει στην κάθε ενότητα

Εικόνα 6.26: Menu επιλογών κατηγορίας «Module’s contents»

Page 98: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

a. Εισαγωγή νέου περιεχομένου ενότητας

Ο υπάλληλος εισάγει τα στοιχεία του περιεχομένου. Συμπληρώνει το όνομα και την

περιγραφή του, επιλέγει την ενότητα που θα ανήκει και τις δεξιότητες που δύναται να

βελτιώσει καθώς και το επίπεδο που θα αποκτήσει κάποιος εργαζόμενος με την

ενασχόληση του με το συγκεκριμένο αντικείμενο.

Εικόνα 6.27: Οθόνη εισαγωγής περιεχομένου ενότητας

Εικόνα 6.27α: Οθόνη εισαγωγής περιεχομένου ενότητας

Page 99: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.27β: Οθόνη εισαγωγής περιεχομένου ενότητας

Εικόνα 6.27γ: Οθόνη εισαγωγής περιεχομένου ενότητας

Page 100: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

b. Επεξεργασία περιεχομένου ενότητας

Εικόνα 6.28: Οθόνη επιλογής εκπαιδευτικού υλικού

Εικόνα 6.29: Οθόνη επεξεργασίας εκπαιδευτικού υλικού

Page 101: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

c. Διαγραφή περιεχομένου ενότητας

Εικόνα 6.30: Οθόνη επιλογής περιεχομένου προς διαγραφή

d. Προβολή εκπαιδευτικού υλικού

Εικόνα 6.31: Οθόνη προβολής περιεχομένου ενότητας

Page 102: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

5. Κατηγορία “Competencies”

Στην κατηγορία αυτή παρουσιάζονται οι δεξιότητες που κατέχει ένας εργαζόμενος

καθώς και αυτές που συσχετίζονται με τα αντικείμενα μάθησης.

Εικόνα 6.32: Menu επιλογών κατηγορίας «Competencies»

a. Εισαγωγή νέας δεξιότητας

Ο υπάλληλος της διεύθυνσης προσωπικού επιλέγει την κατηγορία στην οποία ανήκει

η νέα δεξιότητα, πληκτρολογεί το όνομα της και ολοκληρώνει την εισαγωγή της.

Εικόνα 6.33: Οθόνη εισαγωγής νέας δεξιότητας

Page 103: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

c. Επεξεργασία δεξιότητας

Αρχικά επιλέγεται η δεξιότητα που πρόκειται να τροποποιηθεί, τα στοιχεία της είναι

συμπληρωμένη στη φόρμα που εμφανίζεται. Υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής

κατηγορίας αλλά και επεξεργασίας του ονόματος της.

Εικόνα 6.34: Οθόνη επιλογής δεξιότητας

Εικόνα 6.34α: Οθόνη επεξεργασίας δεξιότητας

Page 104: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

d. Διαγραφή δεξιότητας

Επιλέγεται η δεξιότητα που θα διαγραφεί και στην συνέχεια εμφανίζεται η

αντίστοιχη οθόνη επιβεβαίωσης (Εικόνα 6.10)

Εικόνα 6.35: Οθόνη επιλογής δεξιότητας προς διαγραφή

e. Προβολή δεξιοτήτων

Οι δεξιότητες προβάλλονται ανά κατηγορία

Εικόνα 6.36: Οθόνη προβολής δεξιοτήτων ανά κατηγορία

Page 105: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

f. Επίπεδα δεξιότητας

Στην οθόνη αυτή εμφανίζονται τα επίπεδα των δεξιοτήτων. Πιο συγκεκριμένα η

αντιστοιχία της λεκτικής περιγραφής με τα αριθμητικά επίπεδα που χρησιμοποιούνται

στο σύστημα. Ο υπάλληλος πατώντας το κουμπί “Update” μπορεί να τροποποιήσει

τις εμφανιζόμενες περιγραφές. Τέλος με το κουμπί “Submit” καταχωρούνται αυτές οι

αλλαγές.

Εικόνα 6.37: Οθόνη περιγραφής επιπέδων δεξιότητας

Εικόνα 6.38: Οθόνη επεξεργασίας επιπέδων δεξιότητας

Page 106: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

6. Κατηγορία “CMS tools”

Στην κατηγορία αυτή παρουσιάζονται τα εργασία ανάλυσης χάσματος επιπέδου

δεξιοτήτων καθώς και μια σειρά αναφορών που αφορούν στις δεξιότητες αλλά και

στον κάθε εργαζόμενο ξεχωριστά.

Εικόνα 6.39: Menu επιλογών κατηγορίας «CMS tools»

a. Ανάλυση χάσματος επιπέδου δεξιοτήτων

Ο υπάλληλος επιλέγει τον εργαζόμενο για τον οποίο επιθυμεί να εκτελέσει την

ανάλυση χάσματος δεξιοτήτων καθώς και το επίπεδο κάτω από το οποίο θέλει να

εξεταστούν οι δεξιότητές του.

Page 107: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.40: Οθόνη ανάλυσης χάσματος

Εικόνα 6.40α: Οθόνη ανάλυσης χάσματος

Στα αποτελέσματα που εμφανίζονται παρουσιάζονται οι δεξιότητες που κατέχει ο

εργαζόμενος σε επίπεδο μικρότερο ή ίσο του επιλεγμένου. Επίσης, προτείνονται για

κάθε δεξιότητα μια σειρά από υλικό καθώς και το μάθημα στο οποίο αυτό ανήκει

αλλά και το επίπεδο που δύναται να επιτευχθεί με την ενασχόληση του εργαζομένου

με αυτό.

Page 108: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.41: Οθόνη αποτελεσμάτων ανάλυσης χάσματος

b. Εύρεση ειδικού

Ο υπάλληλος επιλέγει μία δεξιότητα για την οποία αναζητά τον εργαζόμενο με το

υψηλότερο επίπεδο κατοχής της συγκεκριμένης δεξιότητας.

Εικόνα 6.42: Οθόνη επιλογής δεξιότητας

Page 109: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Στο αποτέλεσμα που εμφανίζεται, παρουσιάζεται η επιλεγμένη δεξιότητα, το

επίπεδου στο οποίο την κατέχει ο εργαζόμενος, το ονοματεπώνυμο του καθώς και

κάποια στοιχεία επικοινωνίας μαζί του.

Εικόνα 6.43: Οθόνη αποτελέσματος εύρεσης ειδικού

c.Ανάλυση χάσματος ανά κατηγορία

Ο υπάλληλος επιλέγει τον εργαζόμενο για τον οποίο θα εκτελέσει την ανάλυση

χάσματος και την κατηγορία δεξιοτήτων

Εικόνα 6.44: Οθόνη εργαζόμενου και κατηγορία δεξιοτήτων

Page 110: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Για τον επιλεγμένο εργαζόμενο παρουσιάζονται οι δεξιότητες που έχει στην

συγκεκριμένη κατηγορία, το επίπεδο κατοχής τους, το επίπεδο που δύναται να

αποκτήσει καθώς και το εκπαιδευτικό υλικό με το οποίο το επίπεδο αυτό μπορεί να

επιτευχθεί.

Εικόνα 6.45: Οθόνη ανάλυσης χάσματος ανά κατηγορία

d.Μέσος όρος ανά εργαζόμενο Επιλέγεται ο εργαζόμενος του οποίου ο μέσος όρος των επιπέδων του ανά

κατηγορία θα προβληθεί. Εμφανίζεται επίσης και το πλήθος δεξιοτήτων που

κατέχονται ανά κατηγορία.

Page 111: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.46: Οθόνη επιλογής εργαζομένου

Εικόνα 6.47: Οθόνη προβολής μέσου όρου εργαζομένου ανά κατηγορία

e. Συνολικός μέσος όρος ανά δεξιότητα

Προβάλλονται οι μέσοι όροι ανά δεξιότητα για το σύνολο των εργαζομένων του

οργανισμού

Page 112: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.48: Οθόνη συνολικού μέσου όρου ανά δεξιότητα

g. Συνολικός μέσος όρος ανά κατηγορία

Παρουσιάζεται η μέση τιμή του επιπέδου κάθε δεξιότητας ανά κατηγορία για το

σύνολο των εργαζομένων. Επίσης παρέχεται πληροφορία σχετικά με τον πλήθος

δεξιοτήτων της κάθε κατηγορίας.

Εικόνα 6.49: Οθόνη συνολικού μέσου όρου ανά κατηγορία

Page 113: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

B. Υποσύστημα εκπαιδευομένου

Ο εργαζόμενος εισάγει τα στοιχεία εισόδου (username - password) στο σύστημα.

Εικόνα 6.50: Οθόνη εισαγωγής στοιχείων εισόδου

Εικόνα 6.51: Αρχική οθόνη συστήματος

Page 114: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.52: Οθόνη menu προφίλ εργαζομένου

1. Προφίλ εργαζόμενου

Ο εργαζόμενος επιλέγοντας το συγκεκριμένο μενού μπορεί να επεξεργαστεί τα

προσωπικά του στοιχεία καθώς και να εμφανίζει το προφίλ του ή και να το

εκτυπώσει. Ο εργαζόμενος δεν μπορεί να μεταβάλλει τα επίπεδα των δεξιοτήτων του

καθώς ο μόνος αρμόδιος για αυτό είναι η Διεύθυνση προσωπικού. Υπάρχει όμως η

δυνατότητα προβολής και εκτύπωσης των δεξιοτήτων του. Τα υπόλοιπα πεδία που

επιδέχονται τροποποίηση (π.χ Ξένες Γλώσσες) θα πρέπει για να κριθούν έγκυρα να

προσκομιστούν τα απαραίτητα αποδεικτικά στο Τμήμα προσωπικού. Οι λοιπές

πληροφορίες που αναπαρίστανται στην φόρμα αποτελούν προσωπικά στοιχεία που ο

χρήστης έχει την δυνατότητα να ανανεώσει στο προφίλ του.

Page 115: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

a. Επεξεργασία στοιχείων εργαζομένου

Εικόνα 6.53: Οθόνη προφίλ εργαζομένου

Page 116: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

b. Προβολή στοιχείων εργαζομένου

Εικόνα 6.54: Οθόνη προβολής στοιχείων εργαζομένου

Page 117: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

c. Εκτύπωση στοιχείων εργαζομένου

Εικόνα 6.55: Οθόνη προβολής στοιχείων εργαζομένου

2. Κατηγορία προγράμματος σπουδών

Στο μενού αυτό παρέχονται οι επιλογές προβολής στοιχείων όπως τα μαθήματα, οι

ενότητες και το περιεχόμενο τους καθώς και οι δεξιότητες αλλά και το λεκτικό της

περιγραφής των επιπέδων τους.

Εικόνα 6.56: Οθόνη menu προγράμματος σπουδών

Page 118: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

a. Κατηγορία “Courses”

Ο εργαζόμενος μπορεί να δει τα παρεχόμενα μαθήματα καθώς και τις ενότητες που

περιέχει το καθένα

Εικόνα 6.57: Οθόνη επιλογής μαθήματος

Εικόνα 6.58: Οθόνη προβολής στοιχείων μαθήματος

Page 119: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

b. Κατηγορία “Modules”

Στην επιλογή αυτή προβάλλονται τα περιεχόμενα της κάθε ενότητας

Εικόνα 6.59: Οθόνη επιλογής ενότητας

Εικόνα 6.60: Οθόνη προβολής στοιχείων ενότητας

Page 120: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

c. Κατηγορία “Module’s content”

Ο εργαζόμενος επιλέγει να προβάλει τις δεξιότητες που το κάθε εκπαιδευτικό υλικό

βελτιώνει και ποιο είναι το επίπεδο που αυτό δύναται να επιτύχει

Εικόνα 6.61: Οθόνη επιλογής περιεχομένου ενότητας

Εικόνα 6.62: Οθόνη προβολής περιεχομένου ενότητας

Page 121: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

d. Κατηγορία “Competencies”

Προβάλλονται οι δεξιότητες ανά κατηγορία καθώς και το λεκτικό που αντιστοιχεί σε

κάθε αριθμητικό επίπεδο.

Εικόνα 6.63: Οθόνη προβολής δεξιοτήτων

Εικόνα 6.64: Οθόνη προβολής επιπέδου δεξιοτήτων

Page 122: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

3. CMS Tools

Στο μενού αυτό παρέχονται οι επιλογές της ανάλυσης χάσματος του κατεχόμενου

επιπέδου δεξιοτήτων με το επιθυμητό, τα αποτελέσματα ανά κατηγορία δεξιοτήτων

και ο μέσος όρος του εργαζόμενου ανά κατηγορία.

Εικόνα 6.65: Οθόνη προβολής επιπέδου δεξιοτήτων

a. Ανάλυση χάσματος επιπέδου δεξιοτήτων του εργαζόμενου

Στην κατηγορία αυτή ο εργαζόμενος μπορεί να επιλέξει το επίπεδο κατοχής των

δεξιοτήτων του κάτω από το οποίο θα προταθούν μαθήματα αλλά και υλικό ώστε να

το βελτιώσει. Εμφανίζεται επίσης και το επίπεδο που δύναται να αποκτήσει σε κάθε

δεξιότητα αν παρακολουθήσει το προτεινόμενο υλικό.

Εικόνα 6.66: Οθόνη ανάλυσης χάσματος εργαζομένου

Page 123: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Εικόνα 6.67: Οθόνη αποτελεσμάτων της ανάλυσης χάσματος

b. Ανάλυση χάσματος ανά κατηγορία

Προτεινόμενο υλικό ανά κατηγορία και σύγκριση μεταξύ του επιθυμητού και του

κεκτημένου επιπέδου ανά δεξιότητα

Εικόνα 6.68: Οθόνη αποτελεσμάτων ανάλυσης χάσματος ανά κατηγορία

Page 124: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

c. Μέσος όρος ανά κατηγορία

Προβάλλεται ο μέσος όρος του εργαζόμενου ανά κατηγορία δεξιοτήτων σε

σύγκριση με το μέσο όρο του συνόλου των υπαλλήλων του οργανισμού. Επίσης

παρουσιάζεται και το πλήθος των κατεχόμενων δεξιοτήτων ανά κατηγορία

Εικόνα 6.69: Οθόνη προβολής μέσου όρου ανά κατηγορία

Page 125: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Κεφάλαιο 7

Αξιολόγηση και Μελλοντικές Επεκτάσεις

7.1 Αξιολόγηση του συστήματος

Στα προηγούμενα κεφάλαια παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι φάσεις της σχεδίασης και

ανάπτυξης του λογισμικού που υλοποιήθηκε στα πλαίσια της εργασίας. Ένα εξίσου

σημαντικό στάδιο με τα προηγούμενα είναι η αξιολόγηση του συστήματος μέσω του

οποίου εντοπίζονται οι σχεδιαστικές ατέλειες αλλά και αναδεικνύονται έννοιες όπως

η ευχρηστία του συστήματος που συνδέεται με την αποδοτικότητα αλλά και την

ικανοποίηση των χρηστών που θα χειριστούν το λογισμικό-προϊόν.

Στη φάση της αξιολόγησης επιβεβαιώνονται ή απορρίπτονται οι αρχικές σχεδιαστικές

αποφάσεις και αποκαλύπτονται νέες απαιτήσεις και προβλήματα. Επιπλέον, η

αξιολόγηση βοηθά στην απόδειξη ότι το σύστημα έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα

και στην εκτίμηση του βαθμού στον οποίο ικανοποιούνται οι απαιτήσεις και οι στόχοι

που τέθηκαν στις πρώτες φάσεις της σχεδίασης.

Όπως αναφέρθηκε, η αξιολόγηση σχετίζεται με την έννοια της ευχρηστίας, ορισµούς

της οποίας παρέχουν διεθνή πρότυπα που αφορούν ποιότητα λογισµικού (ISO/IEC

9126) και επικοινωνία ανθρώπου-υπολογιστή (ISO/DIS 9241-11).

Τα πρότυπα παρέχουν τους εξής ορισμούς:

• ISO/IEC 9126 : αναλύεται στα εξής χαρακτηριστικά του συστήματος: ευκολία

εκµάθησης (learnability), ευκολία κατανόησης (understandability) και

ευκολία λειτουργίας του (operability).

• ISO/DIS 9241-11 : είναι η δυνατότητα ενός προϊόντος που χρησιμοποιείται

από καθορισμένους χρήστες µε καθορισμένους στόχους, υπό καθορισμένες

συνθήκες χρήσης να είναι αποτελεσµατικό (effectiveness), αποδοτικό

(efficiency) και να παρέχει υποκειµενική ικανοποίηση (satisfaction) στους

χρήστες του.

Page 126: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Από τους παραπάνω ορισμούς διακρίνονται οι έννοιες που αφορούν:

1. Την αποτελεσματικότητα: Αν μπορούν οι χρήστες να πραγματοποιήσουν εργασίες

και να πετύχουν τους στόχους τους με την χρήση του προϊόντος.

2. Την αποδοτικότητα: Πόση ακριβώς προσπάθεια απαιτείται για την επίτευξη των

στόχων.

3. Την ικανοποίηση: Ποια είναι η γνώμη των χρηστών όσον αφορά την ευκολία

χρήσης του προϊόντος.

Στη βιβλιογραφία υπάρχει μια πληθώρα διαθέσιμων αξιολογήσεων, που κυμαίνεται

από πολύ απλές μέχρι ιδιαίτερα πολύπλοκες μεθόδους. Κάθε μέθοδος έχει ξεχωριστές

απαιτήσεις και πλεονεκτήματα και εφαρμόζεται σε διαφορετικά στάδια του κύκλου

ζωής της ανάπτυξης του συστήματος. Για την αξιολόγηση του παρόντος συστήματος

χρησιμοποιήθηκε εμπειρική αξιολόγηση η οποία περιλαμβάνει έλεγχο μιας διεπαφής

με πραγματικούς χρήστες και απαιτεί μια προσομοίωση, ένα πρωτότυπο ή την πλήρη

υλοποίηση του συστήματος. Αυτός ο τύπος αξιολόγησης χρησιμοποιείται για να

εντοπιστούν λάθη ευχρηστίας, να εκτιμηθεί η γνώμη των χρηστών και να

παρατηρηθεί και να μετρηθεί η απόδοσή τους. Οι εμπειρικές μέθοδοι αξιολόγησης

είναι ευρέως αναγνωρισμένες και αποτελούν τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες

μεθόδους στη βιομηχανία λογισμικού. Μια αντιπροσωπευτική μέθοδος της

κατηγορίας αυτής είναι το γνωστικό περιδιάβασμα, η οποία χρησιμοποιείται για την

αξιολόγηση της ευκολίας εκμάθησης μιας διεπαφής.

7.1.1 Γνωστικό περιδιάβασμα (Cognitive walkthrough)

Το γνωστικό περιδιάβασμα είναι μια μέθοδος που εξετάζει την ευχρηστία του

συστήματος όσον αφορά στην ικανότητα του να βοηθήσει πρωτόπειρους χρήστες

κατά την φάση διερευνητικής εκμάθησης της λειτουργίας του. Η μέθοδος μπορεί να

χρησιμοποιηθεί είτε κατά τις πρώτες φάσεις ανάπτυξης, ώστε να ελεγχθούν

σφάλματα σχεδιασμού, είτε κατά την ολοκλήρωση του προϊόντος. Η μέθοδος

γνωστικό περιδιάβασμα δεν απαιτεί ιδιαίτερο εξοπλισμό και είναι αποτελεσματική

και αρκετά εύκολη στην χρήση.

Ο στόχος είναι να προσομοιωθούν στα πλαίσια συγκεκριμένων σεναρίων χρήσης οι

αναμενόμενες γνωστικές λειτουργίες του χρήστη που προσεγγίζει διερευνητικά το

Page 127: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

σύστημα και για το λόγο αυτό ο αξιολογητής περιδιαβαίνει το σύστημα βήμα-βήμα

ώστε να ελεγχθεί αν αυτό υποστηρίζει αποτελεσματικά τον χρήστη. Κατά την

διερευνητική εκμάθηση λειτουργίας ενός συστήματος ο χρήστης ορίζει αρχικά τους

στόχους τους, εξερευνά την διεπαφή ώστε να ανακαλύψει χειρισμούς που

διευκολύνουν τους στόχους του, επιλέγει κατά την γνώμη του τις πιο κατάλληλες

ενέργειες και, αφού τις εκτελέσει εκτιμά με βάση την απόκριση του συστήματος κατά

πόσον επιτεύχθηκε πρόοδος.

Το γνωστικό περιδιάβασμα προσομοιώνει τα βήματα αυτά σύμφωνα με την

παρακάτω διαδικασία:

• Ορίζονται τυπικά σενάρια χρήσης του συστήματος τα οποία αναλύονται σε

τυπικές αναμενόμενες ακολουθίες ενεργειών για κάθε εργασία χρήστη.

• Για κάθε τέτοια ακολουθία θα πρέπει να εξεταστεί αν ο πρωτόπειρος χρήστης

μπορεί να ολοκληρώσει επιτυχώς την εργασία του με βάση τα εξής κριτήρια-

ερωτήματα που γίνονται σε κάθε βήμα της ακολουθίας:

1. Ε1: Η επόμενη σωστή ενέργεια που πρέπει να εκτελέσει ο χρήστης γίνεται σαφής

από το σύστημα;

2. Ε2: Ο χρήστης μπορεί να συνδέσει την περιγραφή της σωστής ενέργειας που του

παρέχεται από το σύστημα με τον επόμενο στόχο του;

3. Ε3: Μετά την ενέργεια του χρήστη, είναι αυτός σε θέση να καταλάβει την

απόκριση του συστήματος, δηλαδή θα του είναι κατανοητό αν έχει κάνει σωστή ή

λάθος επιλογή;

Το αποτέλεσμα της μεθόδου αυτής είναι η ανακάλυψη σχεδιαστικών ατελειών του

υπό αξιολόγηση συστήματος, δηλαδή περιοχών στις οποίες η απάντηση σε κάποια

από τα παραπάνω ερωτήματα είναι αρνητική. Σε μια τέτοια περίπτωση προτείνεται

αντιμετώπιση της ατέλειας (Αβούρης, 2000).

Για την εξέταση της ευχρηστίας του συστήματος που αναπτύχθηκε ορίστηκαν τρείς

χρήστες οι οποίοι ανέλαβαν το ρόλο των αξιολογητών. Οι χρήστες είναι εκπαιδευτές

στην Τεχνική Υποστήριξη της εταιρείας Forthnet Α.Ε, όπου η φύση της εργασίας

τους βοηθάει στην αξιολόγηση του συστήματος αφού ασχολούνται καθημερινά με τις

δυνατότητες εξέλιξης του προσωπικού, εφαρμόζοντας σχέδια βελτίωσης και

ανάπτυξης των δεξιοτήτων των εργαζομένων. Οι χρήστες θα περιηγηθούν στο

Page 128: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

σύστημα ως αρχάριοι εφαρμόζοντας συγκεκριμένα σενάρια που έχουν ορισθεί. Με

τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν πιθανά προβλήματα και ελλείψεις του συστήματος.

Τα σενάρια χρήσης αποτελούνται από δραστηριότητες που η κάθε μια περιλαμβάνει

συγκεκριμένες ακολουθίες ενεργειών που ο κάθε χρήστης θα πρέπει να

ακολουθήσει. Τα βήματα αυτά είναι τα ακόλουθα:

Α. Στο υποσύστημα του τμήματος Ανθρωπίνου Δυναμικού

1. Εισαγωγή νέου εργαζόμενου, προβολή και εκτύπωση των στοιχείων του

2. Επεξεργασία δεξιότητας «Make appropriate use of technology tools» σε «Use

appropriately the technology tools», προβολή δεξιοτήτων

3. Εφαρμογή ανάλυσης χάσματος για τον εργαζόμενο Ιορδάνη Γιωτόπουλο σε

επίπεδο 3

Β. Στο υποσύστημα του εκπαιδευόμενου

1. Επιλογή προβολής περιεχομένου ενότητας Module2

2. Ανάλυση χάσματος ανά κατηγορία

Οι ενδεδειγμένες ενέργειες για κάθε δραστηριότητα είναι:

Α. Στο υποσύστημα του τμήματος Ανθρωπίνου Δυναμικού

1. Εισαγωγή νέου εργαζόμενου, προβολή και εκτύπωση των στοιχείων του

i. Από το μενού επιλέγει το Employee-Insert new Employee

συμπληρώνει τα στοιχεία του νέου εργαζόμενου και πατάει το

“Submit”.

ii. Στη συνέχεια από το μενού Employees επιλέγει το View employees

από την λίστα των εργαζομένων επιλέγει τον υπάλληλο του οποίου τα

στοιχεία εισήγαγε και στην συνέχεια πατάει το “Choose”

iii. Έπειτα από την φόρμα που εμφανίζεται επιλέγει το “Print’ ώστε να

εκτυπωθούν τα στοιχεία του εργαζόμενου.

2. Επεξεργασία δεξιότητας «Make appropriate use of technology tools» σε «Use

appropriately the technology tools», προβολή δεξιοτήτων

Page 129: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

i. Από το μενού ο χρήστης επιλέγει το “Competencies” επιλέγει το

“Update competency’ s info”, από την λίστα των δεξιοτήτων επιλέγει το

«Make appropriate use of technology tools» και πατάει το κουμπί

“Choose”

ii. Στη συνέχεια στο πεδίο Competency’s Name πληκτρολογεί το «Use

appropriately the technology tools» και πατάει το κουμπί “Update”

iii. Έπειτα από το μενού “Competencies” επιλέγει το “View Competencies”

ώστε να προβληθούν οι δεξιότητες και να εμφανιστεί η αλλαγή που

πραγματοποιήθηκε πριν

3. Επιλογή “Average level per employee” για εργαζόμενο «Ζωή Παππά»

i. Από το μενού ο χρήστης επιλέγει το “CMS tools” στην συνέχεια πατάει το

“ Average level per employee”

ii. Από την λίστα των εργαζομένων επιλέγεται το “Ζωή Παππά” και πατάει

το “View”

Β. Για το υποσύστημα του εκπαιδευόμενου

1. Επιλογή προβολής περιεχομένου ενότητας Module2.

i. Από το μενού επιλέγεται το “Curriculum” και στη συνέχεια το “View

modules”

ii. Από την λίστα που εμφανίζονται οι ενότητες επιλέγεται το “module2” και

στην συνέχεια κουμπί “View module’s info”

2. Ανάλυση χάσματος για τον εργαζόμενο Ιορδάνη Γιωτόπουλο σε επίπεδο 3

i. Από το μενού ο χρήστης επιλέγει το “CMS tools” στην συνέχεια

πατάει το “Gap Analyzer”

ii. Από την λίστα των διαθέσιμων επιπέδων επιλέγεται το 3, το οποίο

ορίζεται ως το ανώτερο για την πραγματοποίηση της ανάλυσης

χάσματος, επιλέγει το κουμπί “Execute”

Οι χρήστες που έχουν ορισθεί ως αξιολογητές θα σχολιάσουν τις δραστηριότητες και

τα βήματα που κλήθηκαν να ακολουθήσουν απαντώντας στις ερωτήσεις Ε1-Ε3 που

παρουσιάστηκαν παραπάνω, αναφέροντας πιθανά προβλήματα που εντόπισαν και

προτάσεις βελτίωσης για το σύστημα ύστερα από την περιήγηση τους σ’ αυτό. Οι

Page 130: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

ερωτήσεις τέθηκαν με την μορφή ερωτηματολογίου τα οποία οι χρήστες κλήθηκαν να

συμπληρώσουν ύστερα από την πλοήγησή τους στο σύστημα.

Στο τέλος της διαδικασίας τα αποτελέσματα συλλέχθηκαν και οργανώθηκαν ανά

δραστηριότητα και παρατίθενται παρακάτω:

1. Εισαγωγή νέου εργαζόμενου, προβολή και εκτύπωση των στοιχείων του

a Θα μπορούσε να διαχωριστεί το πεδίο ονοματεπώνυμο σε 2 πεδία

(όνομα/επώνυμο)

b Στο πεδίο GOAL δεν είναι σαφές στον χρήστη τι θα πρέπει να εισάγει.

Πιθανώς, θα μπορούσε να υπάρχει μια επεξήγηση.

c Δεν υπάρχει μήνυμα σφάλματος όταν ο χρήστης εισάγει ημερομηνίες

μεταγενέστερες της σημερινής.

d Το κουμπί “Print” θα ήταν καλύτερα να υπήρχε στην κορυφή της σελίδας

ώστε να ήταν πιο εμφανές

2. Επεξεργασία δεξιότητας «Make appropriate use of technology tools» σε «Use

appropriately the technology tools», προβολή δεξιοτήτων

a Δεν εντοπίστηκαν προβλήματα στην συγκεκριμένη δραστηριότητα

3. Επιλογή “Average level per employee” για εργαζόμενο «Ζωή Παππά»

a Στα πεδία που δεν υπάρχει καταχωρημένη τιμή του μέσου όρου δεν είναι

εμφανές πως ο υπάλληλος δεν κατέχει δεξιότητες της συγκεκριμένης

κατηγορίας.

b Επίσης χρειάζεται μια καλύτερη επεξήγηση για το τι απεικονίζει αυτός ο

πίνακας

4. Επιλογή προβολής περιεχομένου ενότητας Module2

a Στην προβολή των περιεχομένων της ενότητας θα μπορούσε το κάθε

στοιχείο να είναι υπερσύνδεσμος ώστε να είναι περισσότερο εμφανή η

σύνδεση μεταξύ της ενότητας, των περιεχομένων και των δεξιοτήτων που το

καθένα σχετίζεται. Στο υπάρχον σύστημα η πλοήγηση γίνεται από το μενού

και όχι από μεταξύ των σελίδων

Page 131: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

5. Ανάλυση χάσματος για τον εργαζόμενο Ιορδάνη Γιωτόπουλο σε επίπεδο 3

a Στις προτάσεις που παρέχονται στο πεδίο level θα μπορούσε να

παρουσιάζεται το εύρος της κλίμακας βαθμολόγησης.

Οι αρχάριοι χρήστες σημείωσαν πως το σύστημα τους παρείχε ανατροφοδότηση σε

ικανοποιητικό βαθμό. Βάσει των ερωτήσεων που κλήθηκαν να απαντήσουν οι

χρήστες παρατήρησαν πως το περιβάλλον του συστήματος προσδιορίζει σαφώς την

επόμενη ενέργεια τους ενώ κατά την πλοήγηση τους σ’ αυτό δύναται να συνδέσουν

την περιγραφή της σωστής ενέργειας με τον επόμενο στόχο, ενώ σημείωσαν

κάποιες μικρές σχεδιαστικές ατέλειες. Ήταν ικανοποιημένοι με την απόκριση του

συστήματος και η περιήγησή τους ήταν εύκολη αφού το μενού διευκόλυνε τις

κινήσεις τους.

7.2 Επισκόπηση του συστήματος και Επεκτάσεις του

Στα πλαίσια της εργασίας αναπτύχθηκε ένα σύστημα που διαχειρίζεται τις δεξιότητες

των εργαζομένων μιας εταιρείας, προτείνει αντικείμενα μάθησης μέσω των οποίων

τα επίπεδα των δεξιοτήτων βελτιώνονται. Το σύστημα δημιουργήθηκε

χρησιμοποιώντας τεχνολογίες σημασιολογικού ιστού και συνδυάζει χαρακτηριστικά

που κατέχουν τα πιο διαδεδομένα ομοειδή συστήματα. Τα σημαντικότερα από αυτά

είναι η επαγγελματική εξέλιξη των εργαζομένων, η δυνατότητα συμμετοχής του κάθε

εργαζόμενου στο σύστημα και η επεξεργασία του προσωπικού του προφίλ. Επίσης, η

δυνατότητα δημιουργίας αναφορών κυρίως της ανάλυσης χάσματος του επιθυμητού

με του κεκτημένου επιπέδου δεξιοτήτων των εργαζομένων. Στο διαδίκτυο υπάρχει

πλήθος παρόμοιων συστημάτων που οι λειτουργίες τους με το CMS είναι κοινές. Η

πρωτοτυπία του CMS έγκειται στο συνδυασμό νέων τεχνολογιών όπως η XQuery

αλλά και η χρήση οντολογιών. Οι οντολογίες μπορούν να ενισχύσουν τη λειτουργία

του Web από πολλές απόψεις. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν την

ακρίβεια των αναζητήσεων - το πρόγραμμα αναζήτησης μπορεί να ψάχνει μόνο

εκείνες τις σελίδες που αναφέρονται σε μια ακριβή έννοια αντί όλων των άλλων

εννοιών των διφορούμενων λέξεων κλειδιών. Οι οντολογίες προσφέρουν µία

εννοιολογική θεωρία ενός πεδίου ενδιαφέροντος κάνοντας την γνώση

επαναχρησιμοποιήσιμη και διαμοιραζόμενη. Χρησιμοποιώντας τις τελευταίες, τα νέα

Page 132: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

διαδικτυακά πρότυπα κάνουν κατανοητή τη σημασιολογία της πληροφορίας από τους

υπολογιστές.

Στο εργαλείο Competencies Management System δύνανται να επεκταθούν κάποιες

υπάρχουσες λειτουργίες ώστε να αποτελεί ένα πιο ολοκληρωμένο σύστημα. Οι

επεκτάσεις αυτές τίθενται τόσο σε τεχνικό όσο και σε σχεδιαστικό επίπεδο. Όσον

αφορά στο τεχνικό, μια μελλοντική λειτουργία του συστήματος μπορεί να είναι η

αυτόματη προσαρμογή του επιπέδου επάρκειας μιας δεξιότητας ενός υπαλλήλου, αν

αυτός έχει παρακολουθήσει κάποιο εκπαιδευτικό αντικείμενο ενός προγράμματος

σπουδών. Μια ακόμη λειτουργία είναι η σύνθετη αναζήτηση βάσει κριτηρίων που

αφορούν στις σπουδές στα τυπικά προσόντα, όπως π.χ προϋπηρεσία ή σεμινάρια που

έχει παρακολουθήσει ένας εργαζόμενος.

Στο σχεδιαστικό επίπεδο του συστήματος θα μπορούσε να ορισθεί η σύνδεση των

δεξιοτήτων με θέσεις εργασίας και η ανάπτυξη αναφορών που να σχετίζονται με αυτό

το πεδίο, π.χ αν κάποιος υπάλληλος επιθυμεί να αναλάβει μια άλλη θέση εργασίας να

είναι διαθέσιμες οι δεξιότητες που θα πρέπει να κατέχει. Επίσης, με κάθε θέση

εργασίας θα μπορούσαν να συνδεθούν και τα τυπικά προσόντα. π.χ για θέση

διευθυντικού στελέχους απαιτείται η κατοχή μεταπτυχιακού διπλώματος κ.α. Με τον

τρόπο αυτό οι προαγωγές και οι μετακινήσεις θα πραγματοποιούνται σε πιο

αντικειμενικά πλαίσια και τα κριτήρια επιλογής ενός εργαζομένου έναντι στους

υπόλοιπους θα είναι γνωστά σε όλους

Μια ακόμη πρόταση επέκτασης των υπαρχουσών λειτουργιών είναι η ύπαρξη

συντελεστή βαρύτητας σε κάθε δεξιότητα. Με τον τρόπο αυτό ορίζονται ποιες

δεξιότητες είναι πιο σημαντικές για κάθε εταιρεία ώστε οι εργαζόμενοι που τις

κατέχουν να έχουν προβάδισμα έναντι των υπολοίπων.

Ένα ακόμη βήμα στην διεύρυνση του συστήματος είναι η σύνδεση του με ένα e-

learning σύστημα ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στους εργαζομένους να

παρακολουθήσουν online τα αντικείμενα μάθησης που καλύπτουν τις ανάγκες του

καθενός. Με τον τρόπο αυτό εξοικονομείται χρόνος και πόροι για την εταιρεία αλλά

υπάρχουν οφέλη και για τον εργαζόμενο αφού η εκπαίδευση εξατομικεύεται και

προσαρμόζεται στις ανάγκες του καθενός.

Page 133: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Τέλος, μια ακόμη επέκταση του υπάρχοντος συστήματος είναι η αναγνώριση και

βαθμολόγηση των δεξιοτήτων του ατόμου. Υπάρχουν πλήθος προτύπων που

χρησιμοποιούνται για να μετρήσουν το επίπεδο της κάθε δεξιότητας. Η μελέτη και η

ανάπτυξη προς αυτή την κατεύθυνση θα καθιστούσε το σύστημα πιο ολοκληρωμένο

Page 134: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

Βιβλιογραφία

1. Dubois, D. D. (1998) (Ed.) Preface. In Dubois, D. D. (Ed.), The Competency

Casebook: Twelve Studies in Competency-Based Performance Improvement.

Amherst, MA: HRD Press, Inc

2. Marrelli, A. F. (1998). “An Introduction to Competency Analysis and Modeling.”

In Performance Improvement, 37: 8-17

3. McClelland, D. (1973). Testing for competence rather than for intelligence.

American Psychologist, 20, 321-333.

4. Dubois.D.(1993). Competency-based performance: A strategy for organizational

change. Boston, MA: HRD Press

5. Boyatzis, R.E. (1982). The competent manager: A model for effective

performance.

6. T. Gruber and the Knowledge Systems Laboratory at Stanford University, “What

is an Ontology?”, http://www-ksl.stanford.edu/kst/what-is-an-ontology.html

7. T. Gruber, “A translation approach to portable ontologies”, Knowledge

Acquisition, Vol. 5 (2), pp. 199–220, June 1993.

8. T. Gruber. “Towards principles for the design of ontologies used for knowledge

sharing”, International Journal of Human-Computer Studies, Vol. 43(5-6):pp.

907-928, November 1995.

9. N. Guarino, “Formal ontology and information systems”, Formal Ontology in

Information Systems, FOIS’ 1998, pp. 3-15, June 1998.

10. R. Neches, R. Fikes, T. Finin, T. Gruber, T. Senator, W. Swartout,(1991)

“Enabling technology for knowledge sharing”, AI Magazine

11. Jarvis, P. (1998), Adult and Continuing Education: Theory and Practice, 2η

Έκδοση, Λονδίνο: Routledge.

12. Priscilla Walmsley, (2007) XQuery, O’ Reilly, Sebastopol

13. IMS Global Learning Consortium, Inc. (2001), IMS Learner Information Package

Information Model Specification

14. T. Berners-Lee, J. Hendler, O. Lassila, “The Semantic Web”, Scientific American,

May 2001.

Page 135: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

15. Βεργίδης, Δ. (επιμ.) (2003), Εκπαίδευση Ενηλίκων: Συμβολή στην Εξειδίκευση

Στελεχών, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα

16. Σάμψων Δ. (2010) Εισαγωγή στην διαχείριση ικανοτήτων, Πανεπιστήμιο

Πειραιώς

17. Σάμψων Δ. (2010) Εισαγωγή στη Διαχείριση γνώσης, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

18. Χαμοπούλου Π.(2006), Σύστημα Διαχείρισης Δεξιοτήτων, Βασισμένο σε

Οντολογίες και στο Σημασιολογικό Ιστό, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

19. Δραγανίδης Φ. (2009), Μοντελοποίηση και Ανάπτυξη Συστήματος Διαχείρισης

Δεξιοτήτων και ολοκλήρωσή του σε περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης, Εθνικό

Μετσόβιο Πολυτεχνείο

20. Draganidis F, Chamopoulou P. Mentzas G, (2006), An Ontology Based Tool for

Competency Management and Learning Paths

http://www.imu.iccs.gr/Papers/C80-Ontology-based-Competency-Management.pdf

21. Καπαγιάννη Φ.(2006), Η εκπαίδευση ενηλίκων στην Ελλάδα: ιστορική εξέλιξη

και σύγχρονη πραγματικότητα, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

22. Avraamidou Lucy, 2009, Ontology of Skills and Competencies of trainers in e-

learning

23. Ρετάλης Σ. (2008), Εκπαίδευση Ενηλίκων, Τα Χαρακτηριστικά των

Εκπαιδευομένων

24. Θεοδοσόπουλος Ι. - Αναστασίου Θ., 2010, Συστήματα Διαχείρισης Καριέρας,

ΤΕΙ Κοζάνης

25. Σάμψων Δ. (2003), Η γλώσσα σήμανσης Xml, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

26. Ντιούδης Σ.(2007) DERN,Digital Enterprise Research Network www.imu.iccs.gr

27. Πρέντζα Α. (2008), Semantic Web – XML

28. Σακελλάρης Γ. – Κοντογιώργης Τ. (2005), Εισαγωγή στην XML

29. Τσουκαλάς Ι, (2001), Εκπαιδευτική Τεχνολογία.

http://ierg.csd.auth.gr/ierg/presentations/xml_1.pdf

30. Κερκίρη Σ., Μανιτσάρης Α., Μαυρίδης Ι. (2010), Προς ένα Σύστημα

Ηλεκτρονικής Εκπαίδευσης στο Σημασιολογικό Ιστό

Page 136: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

31. Jon Kolko, (2005), Cognitive Walkthrough, Savannah College of Art & Design

32. Γεργατσούλης Μ. (2010 ), Εισαγωγή στο Σημασιολογικό Παγκόσμιο Ιστό και τις

Οντολογίες, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

33. Ρετάλης Σ. - Σιασιάκος Κ.(2007), Σύγχρονες Μορφές Εκπαίδευσης - Τρόποι

Αξιολόγησης

34. Ρετάλης Σ. (2008) Αλληλεπίδραση Ανθρώπου Υπολογιστή

35. Κολοφωτιά Β.(2009), METER - Αξιολόγηση και βελτίωση των ικανοτήτων και

δεξιοτήτων των εκπαιδευτών από απόσταση στη Διά Βίου Μάθηση

36. Νικηταρά Χ.(2002) «Διά βίου παιδεία», διασαφήνιση και ορισμοί

37. Κόκκος Α., Η Εκπαίδευση ενηλίκων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα

Προσδιορισμός του πεδίου, τάσεις, πολιτικές: http://www.eap.gr

38. Κόκκος A. (2005) Εκπαίδευση ενηλίκων : ανιχνεύοντας το πεδίο, Μεταίχμιο,

Αθήνα

39. Jarvis, P. (2004), Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: θεωρία και πράξη,

(μτφρ. Α. Μανιάτη). Μεταίχμιο, Αθήνα

40. Κόκκος Α., Λιοναράκης Α., Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση Σχέσεις

Διδασκόντων - Διδασκομένων, τ. Β, Πάτρα, ΕΑΠ

41. Φύτρος Δ. 2008, Εφαρμογές Ηλεκτρονικής Μάθησης για ανάπτυξη ικανοτήτων

42. Τσιαμπούρη Δ., (2010), Δια βίου εκπαίδευση και αγορά εργασίας

43. 2010, Νόμοσχέδιο για την Ανάπτυξη της δια βίου Μάθησης

http://www.opengov.gr/ypepth/wp-

content/uploads/downloads/2010/07/Sxedio_nomou_Dia_Viou.pdf

44. Eθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ): http://www.esee.gr/

45. Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας

(Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε) .http :// www . gsevee . gr

46. ‘Semantic Web’, http :// www . semanticweb . org

47. “Ontology”, Wikipedia, http :// en . wikipedia . org

48. “Semantic Web”, Wikipedia, http :// en . wikipedia . org

Page 137: Διαχείριση οντολογίας δεξιοτήτων εκπαιδευτών ενηλίκων (semantic web)

49. “What is ontology?”, http://www.ontologyworks.com/what_is_ontology.php

50. ‘Xml’, http://www.w3.org/

51. “Xml-Xquery’, http://www.w3schools.com/

52. “Xml” http://www.it.uom.gr/project/soap/Theory/xml.html

53. ‘Xml’, www.hr-xml.org

54. ‘Xml Spy 2009’, http://www.altova.com/

55. ‘eXist-db Open Source Native XML Database’, http://exist-db.org/