Δ

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ

ΚΑ΄ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ

ΣΜΖΜΑ: ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ-ΓΟΗΚΖΖ

ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ

ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

ΘΔΜΑ:

Δπηβιέπσλ:

ΑΠΟΣΟΛΟΤ ΝΗΚΟΛΑΟ

πνπδάζηξηα:

ΑΜΑΡΣΕΖ ΥΡΤΑ

ΑΘΖΝΑ - 2011

«Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΗ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΗ ΣΩΝ ΑΜΔΑ ΣΗΝ

ΔΠΑΝΔΝΣΑΞΗ ΣΟΤ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ ΚΑΙ ΣΗΝ

ΔΝΓΤΝΑΜΩΗ ΣΗ ΔΘΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»

2

Φσηνγξαθία εμσθχιινπ:

Γηάλλεο Κσζηάθεο: Κνιχκβεζε,

ηέιηνο Σζάθσλαο: 4 x 50κ Διεχζεξν θπηαινδξνκία

Νηθφιανο Σζφηξαο: Max 20

Κσλζηαληίλνο Καξανχδαο: 4ε

Αλακλεζηηθφ Φσηνγξαθηθφ Λεχθσκα ηεο Διιεληθήο Παξανιπκπηαθήο Οκάδαο

Από ηελ Αζήλα ζην Πεθίλν

Δηθφλεο απφ ηελ πξνεηνηκαζία θαη ηε ζπκκεηνρή ηεο Διιεληθήο Οκάδαο ζηνπο 13νπο

Παξανιπκπηαθνχο αγψλεο ηνπ Πεθίλνπ.

Διιεληθή Παξανιπκπηαθή Δπηηξνπή, Θεζζαινλίθε 2008

3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Καζψο ε χθεζε απνγπκλψλεη θάζε αλαπηπμηαθή πνιηηηθή, ηα θξάηε, κεηαμχ

απηψλ θαη ε Διιάδα, βξίζθνληαη ζε έλα αδηέμνδν νηθνλνκηθψλ θαη πνιηηηθψλ

πξνβιεκάησλ, αλαδεηψληαο λέεο ηδέεο εμφδνπ απφ ηελ δχζθνιε νηθνλνκηθή ζπγθπξία.

Οη ζπδεηήζεηο ζηνπο νηθνλνκηθνχο θχθινπο, πεξηζηξέθνληαη ζπλερψο γχξσ απφ ηελ

αλάγθε ελίζρπζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ηεο απαζρφιεζεο. Οη θπβεξλήζεηο ηεο

ρψξαο ζπλερίδνπλ λα αθήλνπλ έμσ απφ ηα ζρέδηα θαη ηηο ζηξαηεγηθέο ηνπο, έλα

ζεκαληηθφ θξίθν ηεο παξαγσγηθήο αιπζίδαο ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο (ΑΜΔΑ).

ηελ Διιάδα, ζηα πιαίζηα ηεο Κξαηηθήο Πξνλνηαθήο Πνιηηηθήο πνπ εθαξκφδεη ην

Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, νη δξάζεηο γηα ηα ΑΜΔΑ

πεξηνξίδνληαη ζε κεληαίεο νηθνλνκηθέο εληζρχζεηο, ππνηηκψληαο ηελ πξνζηηζέκελε αμία

πνπ ζα απνθηνχζε γηα ηελ ειιεληθή νηθνλνκία, ε δεκηνπξγία θαη ε νξγάλσζε

ζχγρξνλσλ δνκψλ θαη πξνγξακκάησλ γηα ηελ επαλαμηνπνίεζε απηνχ ηνπ ηφζν

πνιχηηκνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ.

Ζ παξνχζα εξγαζία, ε νπνία εθπνλείηαη ζηα πιαίζηα ησλ ηειηθψλ δηπισκαηηθψλ

εξγαζηψλ ηνπ Σκήκαηνο Κνηλσληθήο Γηνίθεζεο-Γηνίθεζεο Τπεξεζηψλ Τγείαο ηεο

Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, απνηειεί κηα πξνζπάζεηα αλάδεημεο ηνπ

πνιχηηκνπ ξφινπ ηεο απνθαηάζηαζεο, ζηελ επαλέληαμε ησλ ΑΜΔΑ, ζηελ αγνξά

εξγαζίαο θαη ζηελ ελζσκάησζε ηνπο ζην θνηλσληθφ γίγλεζζαη. Μέζα απφ ηελ αλάιπζε,

πξνθχπηεη αλάγιπθν ην πξφβιεκα ηεο έιιεηςεο δεκφζησλ δνκψλ απνθαηάζηαζεο ζην

Δζληθφ χζηεκα Τγείαο ηεο ρψξαο θαη επηρεηξείηαη κηα πξνζέγγηζε ηεο νηθνλνκηθήο,

ιεηηνπξγηθήο θαη θνηλσληθήο δηάζηαζεο, ζηε δεκηνπξγία ελφο νινθιεξσκέλνπ δηθηχνπ

Απνθαηάζηαζεο ησλ ΑΜΔΑ ζηελ Διιάδα, φρη κφλν σο απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα

ηελ επηβίσζε θαη ηελ πνηνηηθή δηαβίσζε ησλ ίδησλ ησλ αηφκσλ αιιά θαη σο κέηξν

αληηκεηψπηζεο ησλ εμειίμεσλ θαη πξνθιήζεσλ πνπ δεκηνπξγεί ην ζχγρξνλν θαη ξεπζηφ

νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ.

Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ην πξψην θεθάιαην μεθηλά κε κηα ηζηνξηθή

αλαδξνκή ηεο εηδηθφηεηαο ηεο Φπζηθήο Ηαηξηθήο. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη ε απνζαθήληζε

ηνπ φξνπ Φπζηθή Ηαηξηθή θαη Απνθαηάζηαζε, ε επηζήκαλζε ηνπ ζθνπνχ θαη ησλ

ζηφρσλ ηεο εηδηθφηεηαο, θαζψο επίζεο θαη κηα αλαθνξά ζηελ ειιεληθή θαη δηεζλή

λνκνζεζία πνπ δηέπεη ηα ΑΜΔΑ. Αθνινπζεί ε παξνπζίαζε ησλ ζρεηηθψλ δνκψλ ηνπ

δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ηνπο, κε αληίζηνηρεο δνκέο

ηεο Δπξψπεο. ηε ζπλέρεηα επηζεκαίλνληαη νη βέιηηζηεο αξρέο νξγάλσζεο ελφο

4

θέληξνπ απνθαηάζηαζεο ζηελ Διιάδα, φπσο απηέο πξνθχπηνπλ απφ ηελ επηζηεκνληθή

αλάιπζε θαη εκπεηξία, θαζψο επίζεο θαη ε αλαθνξά ζχγρξνλσλ ελαιιαθηηθψλ

ζεξαπεηψλ θαη πξνγξακκάησλ απνθαηάζηαζεο.

Σν δεχηεξν θεθάιαην ζπλερίδεηαη κε ηελ ζχλδεζε ηεο απνθαηάζηαζεο, κε ηελ

αγνξά εξγαζίαο θαη ζπγθεθξηκέλα κε παξνπζίαζε ζηνηρείσλ, ζρεηηθά κε ηα άηνκα κε

αλαπεξία ζηελ Διιάδα, ζηα πιαίζηα έξεπλαο πνπ δηεμήρζε ην 2002. Σν θεθάιαην απηφ

θιείλεη κε ηελ εμέηαζε ηεο νηθνλνκηθήο δηάζηαζεο ηεο απνθαηάζηαζεο θαη ηελ

πξνζέγγηζε, σο παξάγνληα ελίζρπζεο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο. ην ηειεπηαίν θεθάιαην

ηεο εξγαζίαο αλαθέξνληαη πξνηεηλφκελα κέηξα θαη δξάζεηο, γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ

δνκψλ απνθαηάζηαζεο ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα θαζψο επίζεο θαη θάπνηεο

γεληθέο ζπκπεξαζκαηηθέο δηαπηζηψζεηο.

Ζ κεζνδνινγία ηεο εξγαζίαο βαζίζηεθε ζηελ αλαζθφπεζε ηεο βηβιηνγξαθίαο,

κέζα απφ έξεπλα ησλ εθδφζεσλ ζηνλ ηνκέα, αιιά θαη άξζξσλ θαη απφςεσλ, πνπ έρνπλ

δηαηππσζεί γηα ηελ Φπζηθή Ηαηξηθή θαη Απνθαηάζηαζε, απφ έλα επξχ θάζκα

ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ, ζηα νπνία πεξηιακβάλνληαη εμεηδηθεπκέλνη επηζηήκνλεο,

πάξνρνη πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, ζχιινγνη θαη νξγαλψζεηο ΑΜΔΑ, θαη αξρέο

δεκφζηαο δηνίθεζεο. Δπίζεο, εθηελήο έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε ζε ζρεηηθνχο

δηαδηθηπαθνχο ηφπνπο γηα ηελ αλεχξεζε κειεηψλ, ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ θαη άξζξσλ

ηφζν ζηνλ δηεζλή ρψξν, φζν θαη ζηελ Διιάδα, ελψ ζεκαληηθφ κέξνο ζηελ πξνζπάζεηα

αλεχξεζεο πιηθνχ απνηέιεζε θαη ε δηεμαγσγή πξνζσπηθψλ ζπλεληεχμεσλ, κε

επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ.

Λέμεηο Κιεηδηά

Φπζηθή Ηαηξηθή θαη Απνθαηάζηαζε (ΦΗΑΠ)

ΑΜΔΑ

Κέληξν απνθαηάζηαζεο

Κέληξν εκεξήζηαο λνζειείαο

Δληαηηθή απνθαηάζηαζε

Γηαρείξηζε ηεο Αλαπεξίαο

Δλαιιαθηηθή απνθαηάζηαζε

5

Πίνακας περιεχομένων

ΠΔΡΗΛΖΦΖ ..................................................................................................................... 3

EXECUTIVE SUMMARY ............................................................................................. 6

ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ ................................................................................................................ 8

ΔΗΑΓΧΓΖ .................................................................................................................... 10

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Η ....................................................................................................................

ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ ........................................................................................... 13

ΚΟΠΟ ΚΑΗ ΣΟΥΟΗ ΣΖ ΦΗΑΠ .......................................................................... 14

ΣΟ ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ ΣΑΞΗΝΟΜΖΖ ΚΑΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΖ ΑΝΑΠΖΡΗΑ

ICF ............................................................................................................................... 16

ΟΗ ΟΜΑΓΔ ΠΑΘΖΔΧΝ ΚΑΗ Ζ ΓΗΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΖ ΟΜΑΓΑ ......................... 17

Ζ ΔΝΑΡΞΖ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΑΠΟ ΣΖΝ Μ.Δ.Θ. .............................................. 19

ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΚΑΗ ΓΗΔΘΝΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ ΓΗΑ ΣΑ ΑΜΔΑ .................................. 20

ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΗΗ ...................................................................................................................

Ζ ΦΤΗΚΖ ΗΑΣΡΗΚΖ ΚΑΗ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ...............................

ΓΖΜΟΗΑ ΚΔΝΣΡΑ ΚΑΗ ΚΛΗΝΗΚΔ ΦΗΑΠ ....................................................... 24

ΗΓΗΧΣΗΚΑ ΚΔΝΣΡΑ ΚΑΗ ΚΛΗΝΗΚΔ ΦΗΑΠ ........................................................ 26

ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΔΤΡΧΠΖ ΚΑΗ ΔΛΛΑΓΑ .......................................................... 28

Ζ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΤΓΥΡΟΝΧΝ ΚΔΝΣΡΧΝ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ Χ ΑΝΑΓΚΑΗΑ

ΠΡΟΤΠΟΘΔΖ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΝΑΓΔΗΞΖ ΣΧΝ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΧΝ ΣΧΝ ΑΜΔΑ...... 30

ΑΡΥΔ ΠΟΤ ΠΡΔΠΔΗ ΝΑ ΓΗΔΠΟΤΝ ΣΟΝ ΥΔΓΗΑΜΟ ΔΝΟ ΚΔΝΣΡΟΤ

ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ................................................................................................... 33

ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΔΝΟ ΚΔΝΣΡΟΤ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ............ 35

ΚΔΝΣΡΑ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΑΝΟΗΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ ............................................. 37

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΔΝΣΑΣΗΚΖ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ........................................... 40

ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΖ ΑΝΑΠΖΡΗΑ ΚΑΗ ΔΝΑΛΛΑΚΣΗΚΔ ΘΔΡΑΠΔΗΔ ............... 41

ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΗ ΔΡΓΑΗΑ ...............................................................................

ΔΡΔΤΝΑ ΓΗΑ ΑΣΟΜΑ ΜΔ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ Ζ΄ΑΝΑΠΖΡΗΑ ............. 44

ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ Χ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΔΝΗΥΤΖ ΣΖ ΔΘΝΗΚΖ

ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ............................................................................................................ 49

ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΗΗΗ .................................................................................................................

ΠΡΟΣΑΔΗ ................................................................................................................ 52

ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ .................................................................................................... 56

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ........................................................................................................... 60

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ............................................................................................................... 65

6

EXECUTIVE SUMMARY

As recession spoils all development policies, all states, including Greece, are

caged in a political and economic deadlock searching for new ideas capable of taking

them away from this difficult economic conjuncture. The discussions in the economic

circles run constantly on the necessity of strengthening the productivity and the

employment, however governments use to leave out of their plans and strategies an

important link of the productivity chain, the disabled persons. In Greece, in the context

of National Welfare Policy applied by the Ministry of Health and Social Solidarity, all

actions concerning the disabled persons are limited to financial assistance and so, the

potential added value produced in Greek economy by the organization of contemporary

structures and programs for the re-exploitation of this significant work force is

underestimated.

This study is realized in the context of final studies of the Department of Social

Administration-Health Services of the National School of Public Administration and

forms an effort to appoint the extensive role of Rehabilitation in the reintegration of the

disabled persons in labor market, as well as in their re-incorporation in social life.

Through this analysis arises the problem of shortage of public structures of

rehabilitation in the National System of Health in Greece and there is also an attempt to

approach the economic, functional and social dimension of the creation of an integrated

network of rehabilitation, which constitutes not only an indispensable condition for the

survival and the quality living of the disabled persons, but also a measure to face

developments and challenges caused by the current fluid economic environment.

The first chapter starts with a historical review of the field. The survey continues

with the explanation of the term Physical Medicine and Rehabilitation, as well as the

underlying of the aim of this science and the end of the chapter there is a reference in

Greek and international legislation concerning the disabled persons. The second chapter

presents the public and private structures of rehabilitation in Greece and makes a

comparative appreciation with corresponding structures of Europe. At the same time,

the study points the best practices to organize a Rehabilitation Centre in Greece, as they

arise from scientific analysis and experience, and then highlights some contemporary

alternative treatments and programs. The second chapter continues with the connection

of rehabilitation with labor market presenting data for disabled persons in Greece, based

7

on a survey of 2002: besides, there is an emphasis in the economic dimension of

rehabilitation by approaching it as a way to strengthen the Greek economy. The last

chapter proposes some measures for the modernization of rehabilitation structure in

Greek state end finally ends with some general conclusions.

The methodology of this paper is based on a review of the bibliography through

research publications in the field, as well as on articles and opinions about Physical and

Rehabilitation Medicine expressed by a wide range of stakeholders including

specialized scientists, healthcare providers, organizations of disabled persons and

government authorities. An extensive research was also realized on Greek and

international websites in order to exploit studies, statistics, and articles about the

Physical and Rehabilitation Medicine. Finally, the conduction of personal interviews

with professionals of the field constitutes a significant part in the research for the

appropriate material.

Key Words

Physical and Rehabilitation Medicine (PRM)

Disabled Persons

Rehabilitation Centers

Centre of daily care

Intensive rehabilitation

Disability management

Alternative rehabilitation

8

Ευχαριστίες

ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή

κνπ, θ. Απνζηφινπ Νηθφιαν, ν νπνίνο ζηάζεθε πνιχηηκνο θαζνδεγεηήο, ζε φιε ηελ

δηάξθεηα εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο κνπ, ηνπο δηδάζθνληεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο

Γηνίθεζεο γηα ηελ ελίζρπζε ησλ γλψζεσλ θαη ηελ δεκηνπξγία ελφο επηζηεκνληθά

θαηαξηηζκέλνπ πξνθίι δεκνζίνπ ππαιιήινπ θαη ηνλ Παλαγηψηε γηα ηελ ππνζηήξημε

θαη ζπκπαξάζηαζε πνπ κνπ πξνζέθεξε φιν απηφ ην δηάζηεκα. Δπραξηζηψ ζεξκά ηνλ θ.

Μπάθα Διεπζέξην, δηεπζπληή ηεο θιηληθήο ΦΗΑΠ ηνπ λνζνθνκείνπ ΚΑΣ θαη ηελ θα

Μπηιηιή Αλαζηαζία πξντζηακέλε ηνπ λνζειεπηηθνχ ηκήκαηνο ηεο θιηληθήο ΦΗΑΠ, ηνπ

ίδηνπ λνζνθνκείνπ, γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα θαη ηελ επηζηεκνληθή γλψζε πνπ κνπ

κεηέδσζαλ. Σέινο, έλα κεγάιν επραξηζηψ ζηελ νηθνγέλεηα κνπ, ζηνπο αγαπεκέλνπο

κνπ γνλείο, ζηελ αδεξθή κνπ Ησάλλα θαη ζηελ ζεία κνπ Γήκεηξα, πνπ ζηέθνληαη ζην

πιεπξφ κνπ θαη εληζρχνπλ ηελ θάζε κνπ πξνζπάζεηα.

ακαξηδή Υξχζα

9

Σηε κλήκε ηεο αδεξθήο κνπ

Μην πολεμάς ηις δσνάμεις, τρηζιμοποίηζέ ηις.

Richard Buckminster Fuller, 1895-1983, Ακεξηθαλόο εθεπξέηεο

10

ΕΙΑΓΩΓΗ

Σα ηειεπηαία ρξφληα, έρεη ηεζεί έληνλα ην πξφβιεκα ησλ Αηφκσλ κε Δηδηθέο

Αλάγθεο (ΑΜΔΑ) ζε εζληθφ αιιά θαη παγθφζκην επίπεδν. Έλα ζηα είθνζη άηνκα έρεη

θάπνηα αλαπεξία, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ απηψλ δνπλ ζε κηα αλαπηπζζφκελε ρψξα θαη

ζπγθαηαιέγνληαη ζηηο θαηψηεξεο θνηλσληθέο ηάμεηο. Οη άλζξσπνη κε εηδηθέο αλάγθεο

ζπλαληνχλ θξαγκνχο ζε φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο δσήο κε απνηέιεζκα λα

παξεκπνδίδεηαη ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ηνπο ζε φιεο ηηο εθθάλζεηο ηεο θνηλσλίαο. Έλα

θξάηνο γηα λα αλαπηπρζεί θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά φκσο ρξεηάδεηαη ηελ δπλακηθή

ζπκκεηνρή φισλ αλεμαηξέησο ησλ πνιηηψλ ηεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφλ ηα ΑΜΔΑ δελ

πξέπεη λα εθιείπνπλ απφ απηή ηελ πξνζπάζεηα θαζψο ε ζπκκεηνρή ηνπ κεγάινπ απηνχ

πνζνζηνχ ηνπ πιεζπζκνχ είλαη απαξαίηεηε ζηελ παξαγσγηθή, θνηλσληθή θαη

νηθνλνκηθή δσή θάζε θξάηνπο. Καηαιήγνπκε ζην ζπκπέξαζκα ινηπφλ φηη νπζηαζηηθά ε

αλαπεξία δεκηνπξγείηαη απφ ηελ ίδηα ηελ θνηλσλία, φηαλ απηή κελ έρνληαο ηελ

θαηάιιειε ππνδνκή δελ δίλεη ηελ απαξαίηεηε πξνζνρή ζε κηα κεηνλεμία ή αηέιεηα ελφο

αλζξψπνπ, δηαγξάθνληαο φιεο ηηο άιιεο πιεπξέο ηνπ. Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη

ψζηε ην άηνκν κε εηδηθέο αλάγθεο λα αλαπηχμεη ην κέγηζην θπζηθφ, ςπρηθφ, θνηλσληθφ,

επαγγεικαηηθφ θαη πνιηηηζκηθφ δπλακηθφ ηνπ είλαη ε απνθαηάζηαζε. Δπνκέλσο, ε

ιχζε βξίζθεηαη αθελφο ζηελ δεκηνπξγία νινθιεξσκέλσλ πνιηηηθψλ θαη ηελ

ιεηηνπξγία Κέληξσλ Απνθαηάζηαζεο θαη Απνζεξαπείαο θαη αθεηέξνπ ζηελ αιιαγή ηνπ

αθηιφμελνπ, ερζξηθνχ, θαη απξφζβαηνπ πεξηβάιινληνο ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο.

πλνπηηθά ζα κπνξνχζακε λα πνχκε πσο ν ηνκέαο ηεο απνθαηάζηαζεο

απνηειείηαη απφ δπν μερσξηζηά αιιά αιιειέλδεηα επηζηεκνληθά πεδία : ηην Φσζική

Ιαηρική, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηελ εθαξκνγή ησλ Φπζηθψλ κέζσλ θαη κεζφδσλ θαη ηην

Αποκαηάζηαζη, ε νπνία απνηειεί κηα ζθαηξηθή θαη νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε γηα ηελ

εθπαίδεπζε θαη ηελ επαλέληαμε ησλ αηφκσλ κε θηλεηηθφ θαη ιεηηνπξγηθφ έιιεηκκα έηζη

ψζηε λα απνηειέζνπλ μαλά θξίθν ηεο θνηλσληθήο θαη εξγαζηαθήο αιπζίδαο.

χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο απνθαηάζηαζε

είλαη ε πνξεία, ζηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο ρξεζηκνπνηνχληαη φια ηα κέζα

επαγγεικαηηθήο, παηδαγσγηθήο, ηαηξηθήο ή άιιεο κνξθήο παξέκβαζεο, θαζψο επίζεο

δεκφζηνη θαη ηδησηηθνί πφξνη, γηα λα επαλαθηήζνπλ ηελ αλεμαξηεζία ηνπο εθείλα ηα

πξφζσπα πνπ ηελ έραζαλ, κεηά απφ αξξψζηηα, ζηέξεζε ή ηξαπκαηηζκφ. Δίλαη κηα

δηαδηθαζία πνπ ζθνπφ έρεη λα επηζεκάλεη, πξνβιέςεη ή ειαρηζηνπνηήζεη ηηο δηάθνξεο

11

αηηίεο αληθαλφηεηαο, βνεζψληαο ην άηνκν λα ρξεζηκνπνηήζεη ηηο ηθαλφηεηέο ηνπ θαη λα

απνθηήζεη εκπηζηνζχλε θαη ζσζηή εθηίκεζε ηνπ εαπηνχ ηνπ, κέζα απφ επηηπρεκέλεο

εκπεηξίεο ζε δηάθνξνπο θνηλσληθνχο ξφινπο1.

ηελ ρψξα καο ην 10% ηνπ πιεζπζκνχ αληηκεησπίδεη κηα κνξθή αλαπεξίαο θαη

ρξήδεη ππεξεζηψλ απνθαηάζηαζεο. Αλ θαη νη αλάγθεο ζηελ Διιάδα γηα ππεξεζίεο

απνθαηάζηαζεο είλαη ηεξάζηηεο, δπζηπρψο δελ θαιχπηνληαη νχηε θαηά ηε

λνζνθνκεηαθή νχηε θαηά ηε κεηαλνζνθνκεηαθή θάζε. Ζ απνθαηάζηαζε ζηελ ρψξα καο

αληί λα ζεσξείηαη σο θαηλνχξγηα αξρή γηα ηνλ αζζελή αληηκεησπίδεηαη ζαλ ην ηειεπηαίν

θαη απεγλσζκέλν βήκα ηεο ηαηξηθήο εκπεηξίαο. Ο ζπλδπαζκφο ηεο έιιεηςεο εηδηθψλ

θέληξσλ κε ηελ έιιεηςε νξγάλσζεο, ζεζκνζέηεζεο δπλαηνηήησλ θαη επηθνηλσλίαο

κεηαμχ ησλ ππεπζχλσλ επαγγεικαηηψλ πνπ ραξαθηεξίδεη ηνπο πεξηζζφηεξνπο ρψξνπο

πγείαο απνηξέπεη ηνλ αζζελή απφ ην λα πξνζεγγίδεη εθηθηά φξηα ζεξαπείαο θαη

απνθαηάζηαζεο (Μπηιηιή Αλαζηαζία, 2008). Σν γεγνλφο απηφ φρη κφλν πεξηνξίδεη ηελ

πνηφηεηα δσήο ηνπ αιιά θαη δεκηνπξγεί έλα κεγάιν βάξνο ζηελ θνηλσλία πνπ πξέπεη

κέζα απφ επηδνκαηηθέο πνιηηηθέο λα ζπληεξεί ηνπο αζζελείο ζηηο ηάμεηο ησλ αλέξγσλ

θαη αλήκπνξσλ πνιηηψλ.

θνπφο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ε αλάδεημε ηεο απνθαηάζηαζεο σο βαζηθνχ

θαη αλαληηθαηάζηαηνπ παξάγνληα γηα ηελ εξγαζηαθή θαη θνηλσληθή ελζσκάησζε ησλ

ΑΜΔΑ θαη θαηά ζπλέπεηα ε δεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία ζχγρξνλσλ δνκψλ

απνθαηάζηαζεο ζηε ρψξα καο σο αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ

δπλαηνηήησλ ησλ πνιηηψλ κε αλαπεξίεο αιιά θαη σο επέλδπζε θαη ζπκβνιή γηα ηελ

ελίζρπζε ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο. Δηδηθφηεξν ζηφρν ηεο εξγαζίαο απνηειεί ε

παξνπζίαζε θαη πεξηγξαθή ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο ζηνλ ηνκέα ηεο

απνθαηάζηαζεο ζηελ Διιάδα θαη κέζα απφ ηελ δηεξεχλεζε ησλ πξνβιεκάησλ ε

παξνπζίαζε ιχζεσλ θαη βέιηηζησλ πξαθηηθψλ γηα ηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ

παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο ζηνλ ηνκέα απηφλ πξνο

φθεινο ηνπ αζζελή.

Με βάζε ινηπφλ ηνλ ζθνπφ θαη ηνλ ζηφρν ηεο εξγαζίαο ε αλάπηπμε ηεο δνκήο

ζα πξαγκαηνπνηεζεί σο εμήο: ζην πξψην θεθάιαην γίλεηαη κηα ζχληνκε ηζηνξηθή

αλαδξνκή απφ ηελ αξραηφηεηα κέρξη ζήκεξα θαη ε απνζαθήληζε ηνπ νξηζκνχ ηεο

Φπζηθήο ηαηξηθήο θαη απνθαηάζηαζεο, αλαιχεηαη ν ζθνπφο θαη νη ζηφρνη ηεο

εηδηθφηεηαο ζε ζρέζε κε ην λέν ζχζηεκα ηαμηλφκεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηεο αλαπεξίαο

θαη πεξηγξάθνληαη ηα πεδία ηεο παξέκβαζεο ηεο ζηηο νκάδεο παζήζεσλ, θαζψο επίζεο

1 www.who.int

12

θαη ε δηεπηζηεκνληθή νκάδα πνπ απαξηίδεη ηνλ ζπγθεθξηκέλν ηνκέα. Σν πξψην

θεθάιαην νινθιεξψλεηαη κε κηα ζπλνπηηθή αλαθνξά ζην ειιεληθφ θαη δηεζλέο

λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο.

ην δεχηεξν θεθάιαην παξαηίζεληαη ηα θέληξα απνθαηάζηαζεο ηνπ δεκφζηνπ

θαη ηδησηηθνχ ηνκέα ζηελ ρψξα καο θαζψο επίζεο θαη κηα ζπλνπηηθή αλαθνξά ζηε

θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ηελ Δπξψπε. Μέζα απφ ηελ δηεξεχλεζε ησλ πξνβιεκάησλ

πξνθχπηεη ε αλάγθε αλαδηνξγάλσζεο ησλ κνλάδσλ θαη αλαιχνληαη νη αξρέο θαη νη

κέζνδνη νξγάλσζεο πνπ πξέπεη λα δηέπνπλ ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ θέληξσλ απνθαηάζηαζεο

ζηελ Διιάδα φπσο πξνθχπηνπλ απφ ηελ εγρψξηα αιιά θαη ηελ δηεζλή επηζηεκνληθή

ζπδήηεζε. Σν δεχηεξν θεθάιαην πξαγκαηεχεηαη επίζεο πξνηάζεηο γηα λέεο δνκέο,

πξνγξάκκαηα θαη ελαιιαθηηθέο ζεξαπείεο απνθαηάζηαζεο πνπ απνθιίλνπλ απφ ην

θαζαξά ηαηξηθφ θνκκάηη, αθνινπζεί ε δηαζχλδεζε ηεο απνθαηάζηαζεο κε ηελ αγνξά

εξγαζίαο κε παξάζεζε ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ηα άηνκα κε αλαπεξία ζηελ

Διιάδα θαη θιείλεη κε ηελ πξνζέγγηζε ηεο απνθαηάζηαζεο σο παξάγνληα ελίζρπζεο

ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο.

ην ηξίην θεθάιαην αθνινπζνχλ νη ζπκπεξαζκαηηθέο δηαπηζηψζεηο ζχκθσλα κε

ηηο νπνίεο ππάξρεη έθδειε αλάγθε γηα κηα ζαθή, πιήξε θαη ππεχζπλε ελεκέξσζε ησλ

αηφκσλ κε αλαπεξία, θαζψο επίζεο πξνηάζεηο θαη βέιηηζηεο πξαθηηθέο πνπ νθείιεη λα

αμηνπνηήζεη ε ρψξα καο ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ηνκέα πξνθεηκέλνπ αθελφο λα

εμππεξεηήζεη ηελ εγρψξηα δήηεζε ησλ αζζελψλ θαη αθεηέξνπ λα επελδχζεη ζηνλ ρψξν

θαη λα εληζρχζεη ηελ εζληθή νηθνλνκία.

13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι

ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ

Ζ πξψηε εθαξκνγή ηεο Φπζηθήο Ηαηξηθήο ζπλαληάηαη ζηνπο Οκεξηθνχο

ρξφλνπο κε ηελ αλαθνξά γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ Ήξσα Φηινθηήηε. Ο Οκεξηθφο

ήξσαο Φηινθηήηεο απνηειεί ην πξψην ηζηνξηθφ πξφζσπν πνπ δέρζεθε ζεξαπεία

απνθαηάζηαζεο απφ ηνλ Απφιισλα θαη ηνλ Αζθιεπηφ, ζηε Λήκλν φπνπ είρε

εγθαηαιεηθζεί απφ ηνπο ζπληξφθνπο ηνπ, θαζψο χζηεξα απφ δάγθσκα θηδηνχ

αδπλαηνχζε λα ηνπο αθνινπζήζεη ζηε Σξνία γηα λα ζπκκεηάζρεη ζηνλ Σξσηθφ πφιεκν.

Δπηπιένλ, ζηελ αξραία Διιάδα ν Ζξφδηθνο - δηδάζθαινο ηνπ Ηππνθξάηε- ζεκειηψλεη

ηελ γπκλαζηηθή σο ζεξαπεπηηθή κέζνδν απνθαηάζηαζεο, ελψ ν Ηππνθξάηεο εθαξκφδεη

θπζηθέο ηερληθέο γηα ηελ ζεξαπεία αξθεηψλ αζζελεηψλ θαη πξνάγεη ηελ ηέρλε ηεο

ηάζεσο ζε επηζηήκε. Δπίζεο ν Ηζνθξάηεο, ν Αξηζηνηέιεο, ν Αζθιεπηφο θαη ν Γαιελφο

αλαθέξνπλ θαη απηνί κε ηελ ζεηξά ηνπο ζηα ζπγγξάκκαηα ηνπο θπζηθέο ηερληθέο φπσο

νη καιάμεηο θαη ε γπκλαζηηθή σο ηξφπνη ζεξαπείαο θαη απνθαηάζηαζεο δηαθφξσλ

παζήζεσλ

ηνηρεία θαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ Φπζηαηξηθή βξίζθνπκε φκσο θαη ζε άιινπο

παιηνχο πνιηηηζκνχο φπνπ πξνάρζεθαλ νη επηζηήκεο θαη νη ηέρλεο, φπσο ζηελ Αίγππην,

ηελ Κίλα θαη ηελ Πεξζία, ελψ ζηελ Ηλδία εκθαλίδνληαη παξφκνηεο πεξηγξαθέο ζε ηεξά

θείκελα φπνπ αλαθέξνληαη ηερληθέο φπσο νη καιάμεηο γηα ηελ ζεξαπεία ρξφλησλ

ξεπκαηηζκψλ θαη άιισλ παζήζεσλ. Βιέπνπκε ινηπφλ πσο επί αηψλεο ν άλζξσπνο

ρξεζηκνπνηνχζε ηφζν θπζηθέο ηερληθέο φπσο ε γπκλαζηηθή, φζν θαη ηηο ηδηφηεηεο ηνπ

ήιηνπ θαη ηνπ λεξνχ γηα λα ζεξαπεχζεη ηηο παζήζεηο ηνπ.

Χζηφζν ε Φπζηθή Ηαηξηθή θαη Απνθαηάζηαζε αλαπηχρζεθε ζε απηνηειή

ζεξαπεπηηθφ θιάδν θπξίσο κεηά ηνλ Α' θαη θπξίσο ηνλ Β' παγθφζκην πφιεκν εμαηηίαο

ηεο παξνπζίαο κεγάινπ αξηζκνχ επηδψλησλ ζηξαηησηψλ κε βαξείεο αλαπεξίεο, νη

νπνίνη έπξεπε λα επαλεληαρηνχλ ζηελ θνηλσλία θαη αθεηέξνπ ζε έλα βαξχ ινηκψδεο

λφζεκα, ηελ πνιηνκπειίηηδα γηα ηελ νπνία έσο ην 1960 πεξίπνπ δελ γηλφηαλ

πξνζηαηεπηηθφο εκβνιηαζκφο. ηελ Ακεξηθή αλαπηχρζεθε ξαγδαία κεηά ηνλ πφιεκν

ηνπ Βηεηλάκ θαη ην 1938 ν Dr. Frank H. Krusen δεκηνπξγεί ηνλ φξν Φπζίαηξνο, ν

νπνίνο γίλεηαη επίζεκα απνδεθηφο ην 1946 απφ ηελ Ακεξηθαληθή ηαηξηθή έλσζε

(Braddom L. Randall, 1996).

14

ήκεξα, ε Φπζηθή ηαηξηθή θαη απνθαηάζηαζε αζθείηαη ζηα πεξηζζφηεξα θξάηε

ηνπ θφζκνπ θαη εμειίζζεηαη κέζα απφ ηελ Ηαηξηθή έξεπλα θαη ηελ αλάπηπμε ηεο

ηερλνινγίαο. Ζ θηινζνθία ηεο ΦΗΑΠ βαζίδεηαη ζηελ νιηζηηθή αληηκεηψπηζε ηνπ

αξξψζηνπ ζαλ κηα ςπρνζσκαηηθή θνηλσληθή νληφηεηα γη’ απηφ πέξα απφ ηα ζηνηρεία

ηεο ηξέρνπζαο ηαηξηθήο ελδηαθέξεηαη γηα ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ αξξψζηνπ θαη εθηφο

απφ ηελ παξνρή ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ πξνζπαζεί λα ηνπ παξέρεη ηα κέζα κηαο

αμηνπξεπνχο δηαβίσζεο ζηα πιαίζηα ηεο θνηλσλίαο, έζησ θαη αλ πξφθεηηαη γηα βαξηάο

κνξθήο αλαπεξία. Με ηνλ ηξφπν απηφλ, θάζε αζζελήο εληάζζεηαη ζαλ κέινο ζηελ

ζεξαπεπηηθή νκάδα, πξνζαξκφδνληαο ηε ζεξαπεία ζην άηνκν θαη φρη ην αληίζηξνθν.

ηελ Διιάδα ε εηδηθφηεηα ηεο Φπζηθήο Ηαηξηθήο θαη Απνθαηάζηαζεο έρεη

αλαγλσξηζηεί επίζεκα απφ ην 1974, ελψ απφ ην 1972 γίλεηαη κηα ζπζηεκαηηθή

πξνζπάζεηα γηα λα κεηαθεξζεί ε δηεζλήο εκπεηξία θαη εμέιημε θαη λα εδξαησζεί έηζη

ζηελ ζέζε πνπ ηεο αξκφδεη. ε Παγθφζκην επίπεδν, ν ηίηινο ηεο εηδηθφηεηαο

αλαθέξεηαη κε βαξχλνπζα πιένλ άπνςε πξνο ηνλ ηνκέα ηεο Απνθαηάζηαζεο σο :

Φπζηθή θαη Ηαηξηθή Απνθαηάζηαζε – Physical and Rehabilitation Medicine

(PRM).

ΚΟΠΟ ΚΑΗ ΣΟΥΟΗ ΦΗΑΠ

Ζ Φπζηθή Ηαηξηθή, αλαθέξεηαη ζηελ εθαξκνγή θπζηθήο ελέξγεηαο

(ειεθηξηζκνχ, ζεξκφηεηαο, κεραληθήο θηλεηηθήο) θαη ζηελ αιιειεπίδξαζή ηεο κε ηνπο

βηνινγηθνχο ηζηνχο, γηα ηελ παξαγσγή ηνπ αλακελφκελνπ θπζηνινγηθνχ

απνηειέζκαηνο, ζε πεξηπηψζεηο θπξίσο δηαηαξαρψλ ηνπ κπνζθειεηηθνχ ζπζηήκαηνο.

Πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε εθαξκνγή ησλ θπζηθψλ κεζφδσλ είλαη εμαηνκηθεπκέλε

ρσξίο ζηεξεφηππεο νδεγίεο, γεγνλφο πνπ νδεγεί ζηελ άπνςε φηη αθφκε θαη ζηελ

αληηκεηψπηζε ζπλεζηζκέλσλ θαη πνιιέο θνξέο απιψλ πξνβιεκάησλ ηνπ

κπνζθειεηηθνχ ζπζηήκαηνο, λα νκηινχκε γηα απνθαηάζηαζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ

αζζελψλ θαη φρη γηα αληηκεηψπηζε θαη κφλνλ ηεο κεραληθήο ή παζνινγηθήο ηνπο

θαηάζηαζεο2.

Ζ παξέκβαζε ηεο Φ.Η.Α.Π. γίλεηαη ζε φια ηα επίπεδα εμέιημεο ηεο λφζνπ

ζχκθσλα κε ην αθφινπζν ζρήκα (Πεηξνπνχινπ Κσλ/α, 2007):

Αηηία – παζνινγία – ζύλδξνκν – ζύκπησκα – πάζεζε

2 www.kat-hosp.gr

15

Βαζηθφο ζθνπφο ηεο Φπζηαηξηθήο παξέκβαζεο είλαη ε πξνζπάζεηα πεξηνξηζκνχ

ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ειιείκκαηνο θαη ε εθκεηάιιεπζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ αζζελνχο,

κέζα απφ θαηάιιεια πξνγξάκκαηα, ψζηε λα παξακείλεη αλεμάξηεηνο θαη πεξηζζφηεξν

απνδνηηθφο γηα ηελ νηθνγέλεηά ηνπ θαη ηελ θνηλσλία, βειηηψλνληαο νπζηαζηηθά ηελ

πνηφηεηα ηεο δσήο ηνπ.

Ζ εηδηθφηεηα ηεο Φ.Η.Α.Π. έρεη ζαλ επηκέξνπο ζηφρνπο:

Να ζπκβάιιεη ζηε δηάγλσζε θαη ζηελ απφθαζε ηνπ είδνπο ηεο ζεξαπεπηηθήο

παξέκβαζεο θαηά ηελ αξρηθή εθδήισζε ηεο πάζεζεο.

Να παξέκβεη ζεξαπεπηηθά ζηε δηαθνξεηηθή παζνινγία ηνπ αζζελνχο.

Να πξνιάβεη ηηο αλακελφκελεο επηπινθέο.

Να βειηηψζεη ή λα απνθαηαζηήζεη ηα ιεηηνπξγηθά ππνιείκκαηα ηεο πάζεζεο.

Να αλαπηχμεη ηηο απνκέλνπζεο δπλαηφηεηεο ηνπ νξγαληζκνχ.

Να αληηθαηαζηήζεη παιηά θέληξα ιεηηνπξγίαο κε λέα πνπ είηε

ππνιεηηνπξγνχζαλ, είηε ήηαλ αδξαλνπνηεκέλα.

Να επαλεθπαηδεχζεη ηηο κφληκεο αληθαλφηεηεο.

Να εθαξκφζεη ηερλνινγηθά κέζα ζαλ απφπεηξα “αληηθαηάζηαζεο” ηεο “Φχζεο”.

Να επαλεληάμεη θνηλσληθά ηα άηνκα κε κφληκε αλαπεξία.

Οη ζηφρνη απηνί επηηπγράλνληαη κέζα απφ ηελ παξέκβαζε ηεο Φ.Η.Α.Π. ζε φια

ηα επίπεδα λνζειείαο, απφ ηελ αξρή ηεο πάζεζεο κέρξη ηελ απνζεξαπεία ηεο.

Γηα λα αληαπνθξηζεί ζην ξφιν ηεο ε ΦΗΑΠ πξέπεη λα είλαη παξνχζα ζε φινπο ηνπο

ηνκείο ηαηξηθήο παξέκβαζεο θαη θξνληίδαο νη νπνίνη ζπλνςίδνληαη ζηνπο παξαθάησ

(Πεηξνπνχινπ Κσλ/λα 2007):

Πξόιεςε – ζεξαπεία – παξαθνινύζεζε – έξεπλα

Σφζν ζηελ πξφιεςε ησλ παζήζεσλ ή θαηαζηάζεσλ πνπ νδεγνχλ ζηελ

αλαπεξία, φζν θαη ζηηο δηάθνξεο θάζεηο ηεο λνζειείαο ησλ αζζελψλ κε παξφκνηα

πξνβιήκαηα, απφ ην νμχ ζηάδην κέρξη θαη ηελ ηειηθή ιεηηνπξγηθή επαλέληαμε,

εθαξκφδνληαη θαηάιιειεο θαη εμεηδηθεπκέλεο ζεξαπεπηηθέο ηερληθέο. Σειηθφο ζηφρνο

είλαη ε βειηίσζε ηεο αληθαλφηεηαο θαη ε πιήξεο ςπρνθνηλσληθή επαλέληαμε,

πηνζεηψληαο ηελ ηαμηλφκεζε ηεο αλαπεξίαο πνπ έρεη θαζηεξψζεη ε Παγθφζκηα

Οξγάλσζε Τγείαο (1980).

16

ΣΟ ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ ΣΑΞΗΝΟΜΖΖ ΚΑΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΖ ΑΝΑΠΖΡΗΑ

(ICF)

Παγθνζκίσο κέρξη πξηλ απφ ιίγα ρξφληα ε αμηνιφγεζε ηεο αλαπεξίαο γηλφηαλ

απνθιεηζηηθά θαη κφλν κε ηε κέζνδν ηεο δηάγλσζεο. Ο ηαηξνθεληξηθφο απηφο ηξφπνο

απνδείρηεθε φκσο φηη έρεη πνιιά κεηνλεθηήκαηα ζηελ πξάμε εθφζνλ είλαη γεγνλφο φηη

ε δηάγλσζε απφ κφλε ηεο δελ αξθεί γηα λα θαζνξίζεη ην βαζκφ ηεο αλαπεξίαο ελφο

αηφκνπ. Άιισζηε ε ίδηα λφζνο δελ νδεγεί πάληνηε ζηνλ ίδην βαζκφ αλαπεξίαο αθελφο

θαη αθεηέξνπ άιινπο πεξηνξηζκνχο βηψλεη έλα άηνκν ζηελ Διιάδα θαη άιινπο έλα

άηνκν κε ηελ ίδηα αθξηβψο δηάγλσζε ζε κία ρψξα κε απμεκέλε θνηλσληθή επζχλε. Ζ

αλαπεξία ινηπφλ δελ κπνξεί λα αληηκεησπηζζεί απιψο σο έλα πξφβιεκα πγείαο ηνπ

νξγαληζκνχ ην νπνίν ζεξαπεχεηαη κε κία ηαηξηθή παξέκβαζε.

Ο Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο (ΠΟΤ) αλαγλσξίδνληαο ηα κεηνλεθηήκαηα

ηνπ ηαηξνθεληξηθνχ κνληέινπ αμηνιφγεζεο δεκηνχξγεζε ηε Γηεζλή Σαμηλφκεζε ηεο

Λεηηνπξγηθφηεηαο, ηεο Αλαπεξίαο θαη ηεο Τγείαο (ICF)3. Σν ICF είλαη έλα ζχγρξνλν,

επηζηεκνληθφ, παγθνζκίσο απνδεθηφ θαη εγθεθξηκέλν χζηεκα Σαμηλφκεζεο θαη

Αμηνιφγεζεο ην νπνίν κεηαθξάζηεθε θαη πξνζαξκφζηεθε θαη ζηελ ειιεληθή

πξαγκαηηθφηεηα εθφζνλ έρεη απφ θαηξφ πξνθχςεη θαη ζηελ Διιάδα άκεζε αλάγθε

θαζηέξσζεο ελφο ζπζηήκαηνο πνπ ζα επηηξέπεη λα ππάξρεη θαη’ αξρήλ ε θνηλή γιψζζα

επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ θιηληθψλ, ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ, ηνπ

αζζελνχο θαη ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ αιιά θαη ε ηήξεζε αμηφπηζησλ ζηαηηζηηθψλ

ζηνηρείσλ γηα ηηο αλάγθεο πγείαο θαη ηελ έξεπλα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο.

Σν λέν ζχζηεκα αμηνιφγεζεο δέρεηαη φηη ε αλαπεξία δελ απνηειεί κφλν κηα

ηαηξηθή ή βηνινγηθή δπζιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνχ αιιά είλαη κηα δηεζλψο αλζξψπηλε

εκπεηξία κε ζεκαληηθέο θνηλσληθέο πξνεθηάζεηο, αθνχ έρεη ζεκαληηθφ αληίθηππν ζηε

ζπκκεηνρή ηνπ αηφκνπ ζηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηελ θνηλσληθή δσή ηνπ.

Με ην λέν απηφ ζχζηεκα ιακβάλνληαη ππφςε φινη εθείλνη νη παξάγνληεο ηνπ

πεξηβάιινληνο ζην νπνίν δεη ην άηνκν κε αλαπεξία (θηηξηαθέο ππνδνκέο, βνεζήκαηα,

ππνζηεξηθηηθή ηερλνινγία, ζηάζεηο ηνπ θνηλσληθνχ πεξηβάιινληνο απέλαληη ζηελ

αλαπεξία θιπ), νη νπνίνη επεξεάδνπλ κε ζεηηθφ ή αξλεηηθφ ηξφπν ηε ζπκκεηνρή ηνπ

αηφκνπ ζε θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηελ θνηλσληθή δσή ηνπ.

3 http://www.yyka.gov.gr/

17

Σν λέν χζηεκα δέρεηαη πσο ηα πξνβιήκαηα πγείαο έρνπλ επαθφινπζα ζηνπο

παξαθάησ ηνκείο:

- ηνλ ζσκαηηθφ (βιάβεο ζηηο ζσκαηηθέο δνκέο θαη ιεηηνπξγίεο)

- ηνλ ηνκέα ηεο απφδνζεο ηνπ αηφκνπ ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο

- ηελ ζπκκεηνρή ηνπ αηφκνπ ζηελ θνηλσληθή δσή

Έηζη, ην επίπεδν αλαπεξίαο ηνπ αηφκνπ κε πξνβιήκαηα πγείαο πξνθχπηεη απφ

ηελ αμηνιφγεζε φισλ ησλ παξαπάλσ παξαγφλησλ, αληαλαθιψληαο ην επίπεδν ηεο

ιεηηνπξγηθφηεηάο ηνπ. Δμαζθαιίδεη δειαδή ηε δηεξεχλεζε ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ζην

πεξηβάιινλ ηνπ αηφκνπ, ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν δεη ην

αλάπεξν άηνκν παξεκπνδίδεη ή βειηηψλεη ηελ ηθαλφηεηα ηνπ γηα ζπκκεηνρή ζηελ

θαζεκεξηλή δσή, θαζψο επίζεο, ζηε ζεξαπεία θαη ζηελ απνθαηάζηαζε. Απηφ ζεκαίλεη

φηη ε ηξνπνπνίεζε ηνπ πεξηβάιινληνο κε εμνπιηζκφ ππνζηεξηθηηθήο ηερλνινγίαο

κπνξεί λα απμήζεη ηελ απφδνζε ηνπ αηφκνπ θαη λα βειηηψζεη ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζε

θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο. Έηζη ε ηξνπνπνίεζε θαη πξνζαξκνγή ηνπ πεξηβάιινληνο

ζηηο αλάγθεο ηνπ αλάπεξνπ αηφκνπ κπνξεί λα ην βνεζήζεη ζεκαληηθά ψζηε λα

αληεπεμέιζεη κε επηηπρία ζηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηελ θνηλσληθή ηνπ ζπκκεηνρή.

ΟΗ ΟΜΑΓΔ ΠΑΘΖΔΧΝ ΚΑΗ Ζ ΓΗΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΖ ΟΜΑΓΑ

Ζ ηαηξηθή απνθαηάζηαζε, πξνζθέξεη ηηο ππεξεζίεο ηεο ζε φιεο ηηο ειηθίεο, θαη

δηαθξίλεηαη ζε επηκέξνπο ηνκείο, ζηελ Παηδηαηξηθή θαη Γεξηαηξηθή Απνθαηάζηαζε θαη

ζηελ Απνθαηάζηαζε Δλειίθσλ. Οη νκάδεο παζήζεσλ πνπ ρξήδνπλ παξέκβαζεο ηεο

Ηαηξηθήο Απνθαηάζηαζεο ζπλνςίδνληαη ζηηο παξαθάησ (Πεηξνπνχινπ Κσλ/λα, 2006):

Α. Αζζελείο κε ηξαπκαηηθή, αγγεηαθή ή άιιε βιάβε ή λφζν ηνπ θεληξηθνχ θαη

πεξηθεξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ιεηηνπξγηθή δηαηαξαρή π.ρ Αγγεηαθά

εγθεθαιηθά επεηζφδηα, θξαληνεγθεθαιηθέο θαθψζεηο, βιάβεο λσηηαίνπ κπεινχ,

θαθψζεηο πεξηθεξηθψλ λεχξσλ, ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο.

Β. Αζζελείο κε ιεηηνπξγηθή δηαηαξαρή ηνπ κπνζθειεηηθνχ ζπζηήκαηνο,

ζπζηεκαηηθέο παζήζεηο – αξζξνπάζεηεο, ζθνιίσζε, δηνξζσηηθέο ρεηξνπξγηθέο

18

επεκβάζεηο, αξζξνπιαζηηθέο, παζήζεηο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο, αζιεηηθέο θαθψζεηο.

ηηο κπνζθειεηηθέο παζήζεηο πεξηιακβάλνληαη θαη ηα νλνκαδφκελα ιεηηνπξγηθά ή

επαγγεικαηηθά λνζήκαηα, φπσο απηά ησλ κνπζηθψλ θαη ρνξεπηψλ, ησλ δαθηπινγξάθσλ

θ.α.

Γ. Αζζελείο κε ζχλδξνκν πφλνπ π.ρ. νμχο ή ρξφληνο κπτθφο ή λεπξνγελήο πφλνο

Γ. Αζζελείο κε ζπγγελή βιάβε ηνπ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο,

π.ρ. ε κεληγγνκπεινθήιε θαη ε εγθεθαιηθή παξάιπζε.

Δ. Αζζέλεηεο ηνπ αλαπλεπζηηθνχ, θαξδηαθνχ θαη νπξνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο

Δπίζεο, πξέπεη λα απνζαθεληζηεί φηη ε ιεηηνπξγηθή απνθαηάζηαζε δελ

αλαθέξεηαη κφλν ζηελ θηλεηηθή δηαηαξαρή αιιά ζε φια ηα πξνβιήκαηα πνπ αθνξνχλ

ηελ απζχπαξθηε ππφζηαζε ελφο αηφκνπ κέζα ζε έλα θνηλσληθφ ζχλνιν, επνκέλσο

αζρνιείηαη κε πξνβιήκαηα ιφγνπ (αθαζία π.ρ.) θαη επηθνηλσλίαο, κε πξνβιήκαηα

απξαμίαο θαη κε δηαηαξαρέο εγθεθαιηθψλ ιεηηνπξγηψλ, φπσο κλήκε, πξνζαλαηνιηζκφο,

ζπγθέληξσζε, πξνζνρή πνπ ζπλππάξρνπλ ζε πνιιέο παζήζεηο κε θχξην εθπξφζσπν ηηο

θξαληνεγθεθαιηθέο θαθψζεηο.

Δμαηξεηηθά ζεκαληηθή ζεσξείηαη ε θξνληίδα ηεο ςπρηθήο ηζνξξνπίαο ηνπ

αζζελνχο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο ηνπ πνπ πεξηιακβάλεη πξφγξακκα γηα ηελ ςπρνινγηθή

ππνζηήξημε ηνπ, έηζη ψζηε λα θαηαλνήζεη ηελ αηθλίδηα αιιαγή ηεο θαηάζηαζεο ηνπ θαη

ζηαδηαθά λα απνδερηεί ηελ φπνηα κεηνλεμία ηνπ. Απηφ πξνυπνζέηεη εθηφο απφ ηε ζσζηή

θαη αμηνπξεπή πεξίζαιςε φπνπ ζα ηνπ παξέρνληαη φιεο νη ιεηηνπξγηθέο δπλαηφηεηεο

θαη κία νξγάλσζε ηεο θνηλσλία ηφζν απφ άπνςε πεξηβάιινληνο ρψξνπ, φζν θαη θπξίσο

απφ άπνςε ςπρνδπλακηθήο αληίιεςεο ηνπ ηη ζεκαίλεη “δηαθνξεηηθφο” θαη πψο απηφο

εληάζζεηαη ηζφηηκα ζε φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο.

Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Ηαηξηθήο Απνθαηάζηαζεο ζπλεξγάδεηαη κηα

νκάδα εηδηθψλ, φπνπ ν θαζέλαο πξνζζέηεη ην δηθφ ηνπ θνκκάηη, ψζηε λα γίλεη κηα

ζχλζεζε πξνο φθεινο ηνπ αζζελνχο. Σν ξφιν ηεο αλάιπζεο-νξγάλσζεο θαη ζχλζεζεο

φισλ ησλ ζηνηρείσλ θαη κέζσλ πνπ δηαηίζεληαη αιιά θαη ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ,

ηνλ αλαιακβάλεη ν εηδηθφο γηαηξφο Φ.Η.Α.Π. Ο Φπζίαηξνο ζπληνλίδεη θαη θηλεηνπνηεί

ηελ πνιπδηάζηαηε νκάδα πνπ απνηειείηαη απφ: θηλεζηνζεξαπεπηή, εξγνζεξαπεπηή,

ινγνζεξαπεπηή, ςπρνιφγν, θνηλσληθφ ιεηηνπξγφ, λεπξνθπζηνιφγν, νξζσηίζηα,

19

δηαηηνιφγν, βνεζεηηθφ πξνζσπηθφ (λνζειεπηή, απνθιεηζηηθφ λνζνθφκν,

ηξαπκαηηνθνξέα, θ.α.), ςπρνθηλεηηθφ εθπαηδεπηή θαη ηερλίηε θαηαζθεπήο αξζξψζεσλ.

Οη Φπζίαηξνη ρξεζηκνπνηνχλ ηα ίδηα δηαγλσζηηθά εξγαιεία κε ηνπο άιινπο γηαηξνχο

θαη ηα ζεξαπεπηηθά κέζα είλαη: ε θηλεζηνζεξαπεία, ε εξγνζεξαπεία, ε επαλεθπαίδεπζε

ηνπ πεξηλένπ, ηα νξζσηηθά, ε ινγνζεξαπεία θαη ε επαλεθπαίδεπζε ησλ δηαηαξαρψλ

θαηάπνζεο. Δπίζεο ν Φπζίαηξνο αζρνιείηαη κε ηελ ζπλνιηθή πγεηά ηνπ αζζελνχο

πξνιακβάλνληαο θαη αληηκεησπίδνληαο κε θαξκαθεπηηθή αγσγή ηηο επηπινθέο ηεο

λφζνπ ή ηεο καθξνρξφληαο παξακνλήο ζην θξεβάηη θαη ειέγρνληαο θαζεκεξηλά

νπνηνδήπνηε πξφβιεκα ηνπ.

Δθηφο απφ απηή ηε βαζηθή ζηειέρσζε ηεο νκάδαο ζε πάξα πνιιέο πεξηπηψζεηο

απαηηείηαη κηα δηεπηζηεκνληθή ζπλεξγαζία κε πνιιέο άιιεο ηαηξηθέο εηδηθφηεηεο, φπσο

Νεπξνρεηξνπξγηθή, Οξζνπεδηθή, Οπξνινγηθή, Φπρηαηξηθή ελψ, κέζα ζηελ νκάδα

εληάζζεηαη επίζεο ν άξξσζηνο θαη ε νηθνγέλεηά ηνπ. Ζ ζπλεξγαζία απηή είλαη

ακθίδξνκε θαη ζηεξίδεηαη ζηε ιήςε ζεξαπεπηηθψλ απνθάζεσλ θαη παξεκβάζεσλ θαη

ζηελ αληαιιαγή επηζηεκνληθήο εκπεηξίαο θαη γλψζεσλ πξνο φθεινο ηνπ αξξψζηνπ.

Απηή ε ιεηηνπξγία ηεο νκάδαο είλαη κηα δχζθνιε θαηάθηεζε, δηφηη απαηηεί

νξγαλσκέλεο δνκέο πεξίζαιςεο, θαζνξηζκφ ξφισλ, εηδηθέο γλψζεηο ζηνλ θάζε ηνκέα

θαη κηα ψξηκε αληίιεςε ηεο απηνλνκίαο θαη νξίσλ πνπ ζέηεη ε ίδηα ε ζπλεξγαζία.

(Πεηξνπνχινπ Κσλ/λα, 2006)

Ζ ΔΝΑΡΞΖ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΑΠΟ ΣΖΝ ΜΔΘ

Ζ απνθαηάζηαζε σο δηαδηθαζία νθείιεη θαη ζα έπξεπε λα μεθηλά ήδε απφ ηελ

Μνλάδα Δληαηηθήο Θεξαπείαο φπνπ πνιιέο θνξέο ν αζζελήο βξίζθεηαη ζε θαηάζηαζε

θηλδχλνπ ηεο ίδηαο ηνπ ηεο δσήο. Δθεί νη γηαηξνί ηεο κνλάδαο επηδηψθνπλ ηελ επηβίσζε

ηνπ αζζελνχο αγλνψληαο ηε ζεκαζία ηεο απνθαηάζηαζεο θαη παξνπζηάδεηαη πνιιέο

θνξέο ην θαηλφκελν λα εμέξρνληαη απφ ηε κνλάδα δσληαλνί, θέξνληαο φκσο δηάθνξεο

επηπινθέο ηεο λφζνπ θαη ηεο ζπλερνχο θαηάθιηζεο, Γηα ηελ έγθαηξε αληηκεηψπηζε ησλ

θαηλνκέλσλ απηψλ νη γηαηξνί ηεο ΜΔΘ πνπ ελδηαθέξνληαη εθηφο απφ ηελ επηβίσζε θαη

γηα ηελ κεηά ηε κνλάδα πνηφηεηα δσήο ησλ αζζελψλ ηνπο, έρνπλ θαζηεξψζεη ηελ

κφληκε ζπλερή ζπλεξγαζία κε θπζίαηξν ν νπνίνο παξαθνινπζεί ηα πεξηζηαηηθά ηεο

κνλάδαο θαη δίλεη ηηο θαηάιιειεο ζπκβνπιέο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ άξξσζησλ απφ ην

λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ, ηελ θαηάιιειε γηα θάζε αζζελή θηλεζηνζεξαπεία θαη ηε

ρξήζε απαξαίηεησλ νξζψζεσλ θαη άιισλ βνεζεκάησλ.

20

ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΚΑΗ ΓΗΔΘΝΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ ΓΗΑ ΣΑ ΑΜΔΑ4

Ζ λνκνζεζία πνπ δηέπεη ηελ αλαπεξία, ζε δηεζλέο επίπεδν, έρεη ζεκαληηθά

επεξεαζηεί απφ δηαθεξχμεηο θαη δηεζλείο ζπκβάζεηο, ζθνπφο ησλ νπνίσλ είλαη λα

ζέζνπλ ξπζκηζηηθνχο θαλφλεο πνπ λα βειηηψλνπλ θαη λα πξνζηαηεχνπλ ηε δσή ησλ

ΑΜΔΑ κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν. Ζ θνηλσληθή πξνζηαζία ησλ ΑΜΔΑ

εληάζζεηαη ζην δηεζλέο πιαίζην θαηνρχξσζεο ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ κε ηελ

Οηθνπκεληθή Γηαθήξπμε ηνπ ΟΖΔ γηα ηα Γηθαηώκαηα ηνπ Αλζξώπνπ θαη

ζπκπιεξψλεηαη κε ηελ Δπξσπατθή ύκβαζε γηα ηελ Πξνζηαζία ησλ Αλζξσπίλσλ

Γηθαησκάησλ θαη ησλ Θεκειησδώλ Διεπζεξηώλ, θαζψο επίζεο θαη κε ην Γηεζλέο

ύκθσλν γηα ηα Οηθνλνκηθά, Κνηλσληθά θαη Μνξθσηηθά Γηθαηώκαηα (ΟΖΔ,

1966). Δμίζνπ ζεκαληηθέο είλαη θαη νη παξεκβάζεηο πνπ έρνπλ γίλεη ζε επίπεδν

πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο κε ηελ Δπξσπατθή ύκβαζε γηα ηελ Κνηλσληθή θαη

Ηαηξηθή θαη ηνλ Δπξσπατθό Κνηλσληθό Υάξηε ηνπ 1961 πνπ απνηειεί ηνλ πην

νινθιεξσκέλν κεραληζκφ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζηαζίαο

ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ.

ην πιαίζην ηεο πεξαηηέξσ αλάπηπμεο θαη πξνζηαζίαο ησλ θνηλσληθψλ

δηθαησκάησλ, ε Γεληθή πλέιεπζε ηνπ ΟΖΔ εμήγγεηιε ην 1975 ηε Γηαθήξπμε ησλ

Γηθαησκάησλ ησλ ΑΜΔΑ, πνπ απνηειεί ζπλέπεηα ηεο εγγχεζε ησλ θξαηψλ-κειψλ

ηνπ ΟΖΔ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ γηα λα πξνάγνπλ ην επίπεδν δσήο ησλ ΑΜΔΑ. ηηο

λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο ζε δηεζλέο επίπεδν ζπγθαηαιέγεηαη θαη ε Γηαθήξπμε SUNDBERG ηνπ

1981, κε βαζηθέο αξρέο ηε ζπκκεηνρή, έληαμε θαη αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ησλ ΑΜΔΑ,

ηελ απνθέληξσζε θαη ηνλ δηεπαγγεικαηηθφ ζπληνληζκφ, ελψ ηα δηθαηψκαηα ησλ ΑΜΔΑ

εληζρχζεθαλ αθφκε πεξηζζφηεξν κε ηνλ Κνηλνηηθό Υάξηε ησλ Θεκειησδώλ

Κνηλσληθώλ Γηθαησκάησλ ησλ Δξγαδνκέλσλ. Άμηα μερσξηζηήο κλείαο είλαη ε

ζεζκνζέηεζε απφ ηνλ ΟΖΔ ησλ “Πξόηππσλ Καλόλσλ γηα ηελ Δμίζσζε ησλ

Δπθαηξηώλ γηα ηα ΑΜΔΑ” θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Γεθαεηίαο ηνπ Ο.Ζ.Δ. γηα ηα

ΑΜΔΑ (1983-1992). Σνλ Γεθέκβξην ηνπ 2000, ζε παλεγπξηθή Γηαθήξπμε ηνπ

Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηεο Δπηηξνπήο, ζεζκνζεηήζεθε ν

Υάξηεο Θεκειησδώλ Γηθαησκάησλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ζηε ζπλέρεηα, κε

βάζε ην άξζξν 23 ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο εθδφζεθε ε Οδεγία ηνπ

πκβνπιίνπ 2000/78/ΔΚ, βάζεη ηεο νπνίαο απαγνξεχεηαη νπνηαδήπνηε άκεζε ή

έκκεζε δηάθξηζε ιφγσ ζξεζθείαο ή πεπνηζήζεσλ, αλαπεξίαο, ειηθίαο ή γελεηήζηνπ

πξνζαλαηνιηζκνχ σο πξνο ηελ πξφζβαζε ζηελ εξγαζία.

4 Οδεγφο ηνπ πνιίηε κε Αλαπεξία

21

Δπηπιένλ, ζηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβόλαο ηνλίδεηαη ε αλάγθε λα

δηαζθαιηζηεί φηη ε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε ηερλνινγίεο πιεξνθνξηψλ θαη

επηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) απνηειεί ζεκαληηθφ παξάγνληα βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο δσήο

ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, επσθεινχκελε απφ ηελ ψζεζε πνπ

δφζεθε ην 2003 κε ην “Δπξσπατθφ Έηνο ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο”, εθάξκνζε

έλα πνιπεηέο Δπξσπατθό ρέδην Γξάζεο γηα ηελ πεξίνδν 2004-2010 κε ζηφρν λα

ελζσκαησζεί, έσο ην 2010, ε δηάζηαζε ηεο αλαπεξίαο ζηηο ζρεηηθέο θνηλνηηθέο

πνιηηηθέο θαη λα βειηησζεί ε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ελζσκάησζε ησλ αηφκσλ κε

αλαπεξία. Σν Γεθέκβξην ηνπ 1999 εμήγγεηιε ηελ πξσηνβνπιία “e-Europe: Κνηλσλία

ηεο Πιεξνθνξίαο γηα Όινπο φπνπ ν άμνλαο πξνηεξαηόηεηαο 7 νξηνζεηνχζε φηη νη

ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη ηειεπηθνηλσληψλ ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηα

ΑΜΔΑ θαηά ηξφπν ηέηνην, ψζηε, λα βειηηψλνπλ ηελ πνηφηεηα δσήο θαη ηηο επθαηξίεο

ηνπο ζηελ εξγαζία. Ζ Δπηηξνπή εμέδσζε, επίζεο, αλαθνίλσζε ην 2001 γηα ηελ

πξνζβαζηκφηεηα ησλ ΑκεΑ κε απνηέιεζκα λα δεζκεπηνχλ ηα θξάηε κέιε λα

θαηαζηήζνπλ ηηο δεκφζηεο ηζηνζέζεηο ηνπο πξνζβάζηκεο, ηδηαίηεξα γηα ηα άηνκα κε

αλαπεξία, ζχκθσλα κε ηηο δηεζλείο Καηεπζπληήξηεο Οδεγίεο Πξνζβαζηκφηεηαο ζην

Γηαδίθηπν (Web Content Accessibility Guidelines).

ην πιαίζην ηεο πξσηνβνπιίαο e-Europe, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ελέθξηλε κηα

παξάιιειε δξαζηεξηφηεηα κε ηελ νλνκαζία “e-Accessibility” κε ζθνπφ ηελ

πξνψζεζε ζεκάησλ πξφζβαζεο ησλ ΑΜΔΑ ζε ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη

ηειεπηθνηλσληψλ, κέζσ ηεο ζέζπηζεο παξεκβαηηθψλ πνιηηηθψλ ζηνπο ηνκείο ηεο

λνκνζεζίαο θαη ηεο ηππνπνίεζεο, αιιά θαη κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο πξνγξακκάησλ

ζπνπδψλ, θαζψο θαη ελφο επξσπατθνχ δηθηχνπ απνηεινχκελνπ απφ θέληξα αξηζηείαο

ζηνλ ηνκέα ηνπ θαζνιηθνχ ζρεδηαζκνχ. Οη πνιηηηθέο θαη ηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη ζην

πεδίν απηφ ζπκβάινπλ ζηελ επξσπατθή πξσηνβνπιία γηα ηελ ειεθηξνληθή θνηλσληθή

έληαμε (e-Inclusion) ην 2008. Δπίζεο, ε Γεληθή πλέιεπζε ηνπ ΟΖΔ, κε ηηο Απνθάζεηο

ηεο 56/168 ηνπ 2001 θαη 60/232 ηνπ 2005 απνθάζηζε ηελ ζπγθξφηεζε κηαο Ad Hoc

Δπηηξνπήο γηα ηε ζχληαμε κηαο “Πεξηεθηηθήο θαη Οινθιεξωκέλεο Δηεζλνύο Σύκβαζεο

γηα ηελ Πξνζηαζία θαη Πξναγωγή ηωλ Δηθαηωκάηωλ θαη ηεο Αμηνπξέπεηαο ηωλ Αηόκωλ

κε Αλαπεξία”, ε νπνία ζηελ 8ε χλνδφ ηεο ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2006, ζπλέηαμε έλα

ρέδην (Draft Report) γηα κηα λέα χκβαζε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αλζξσπίλσλ

δηθαησκάησλ ησλ αλαπήξσλ αηφκσλ ζην κέιινλ.

ην ακεξηθάληθφ θξάηνο ε θνηλσληθή πνιηηηθή θαη ελ γέλεη ε θνηλσληθή

θξνληίδα θαη πξφλνηα γηα ηα ΑΜΔΑ εθθξάδεηαη κέζσ λνκνζεηεκάησλ ηνπ Τπνπξγείνπ

22

Γηθαηνζχλεο θαη ηεο Οκνζπνλδηαθήο Κπβέξλεζεο ησλ ΖΠΑ, κε νκνζπνλδηαθνχο

λφκνπο, αιιά θαη ζηηο θαηά ηφπνπο Ακεξηθαληθέο Πνιηηείεο κε δηάθνξνπο λφκνπο θαη

λνκνζεηήκαηα. Δηδηθφηεξα, ε ακεξηθαληθή λνκνζεζία ζρεηηθά κε ηα ΑΜΔΑ

πεξηιακβάλεη ηνπο εμήο λφκνπο:

• Americans with Disabilities Act (ADA), 1990

(Νφκνο γηα ηνπο Ακεξηθαλνχο κε Αληθαλφηεηεο)

• Telecommunications Act, 1996

(Νφκνο γηα ηηο Σειεπηθνηλσλίεο)

• Fair Housing Act, 1988

(Νφκνο γηα ηελ Γηθαηνζχλε ζηελ ηέγαζε)

• Air Carrier Access Act, 1986

(Νφκνο γηα ηελ Πξφζβαζε ζηηο Αεξνκεηαθνξέο)

• Civil Rights of Institutionalized Persons Act, 1980

(Νφκνο γηα ηα Πνιηηηθά Γηθαηψκαηα ησλ Ηδξπκαηνπνηεκέλσλ Πξνζψπσλ)

• Individuals with Disabilities Education Act, 1997

(Νφκνο γηα ηελ Δθπαίδεπζε Αηφκσλ κε Αληθαλφηεηεο)

• Rehabilitation Act, 1973, 1998

(Νφκνο γηα ηελ Απνθαηάζηαζε)

• Architectural Barriers Act, 1968

(Νφκνο γηα ηα Αξρηηεθηνληθά Δκπφδηα)

ζν αθνξά ην Διιεληθφ χληαγκα, ε αξρήο ηεο ηζόηεηαο έλαληη ηνπ λόκνπ

ζην άξζξν 4 απνηειεί ην ζεκέιην ιίζν ηνπ ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηα ΑΜΔΑ ελψ

βάζεη ηνπ άξζξνπ 21 παξ. 2 θαη 3 ηνπ πληάγκαηνο νη πνιχηεθλεο νηθνγέλεηεο, νη

αλάπεξνη πνιέκνπ θαη εηξεληθήο πεξηφδνπ, ηα ζχκαηα πνιέκνπ, νη ρήξεο θαη ηα νξθαλά

εθείλσλ πνπ έπεζαλ ζηνλ πφιεκν, θαζψο θαη φζνη πάζρνπλ απφ αλίαηε ζσκαηηθή ή

πλεπκαηηθή λφζν έρνπλ δηθαίσκα εηδηθήο θξνληίδαο απφ ην θξάηνο θαη ην θξάηνο

κεξηκλά γηα ηελ πγεία ησλ πνιηηψλ θαη παίξλεη εηδηθά κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηεο

λεφηεηαο, ηνπ γήξαηνο, ηεο αλαπεξίαο θαη γηα ηελ πεξίζαιςε ησλ απφξσλ

Δλ ζπλερεία, ην άξζξν 21 παξ. 6, αλαθέξεηαη ξεηά ζηα δηθαηψκαηα ησλ αηφκσλ

κε αλαπεξία, νξίδνληαο ηα εμήο: «Τα άηνκα κε αλαπεξίεο έρνπλ δηθαίωκα λα

απνιακβάλνπλ κέηξωλ πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ απηνλνκία, ηελ επαγγεικαηηθή έληαμε θαη

ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ θνηλωληθή, νηθνλνκηθή θαη πνιηηηθή δωή ηεο Χώξαο.» θαη ε

δηάηαμε απηή ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αξρή ηεο αλαινγηθήο ηζόηεηαο (άξζξν 4 παξ.1)

23

αιιά θαη κε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 116 παξ. 2, πνπ επηηξέπεη ηελ ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ

ππέξ ησλ νκάδσλ, νη νπνίεο ηεινχλ ππφ ζπλζήθεο πξαγκαηηθήο αληζφηεηαο, επηηξέπεη

ζην λνκνζέηε λα ιάβεη φια ηα κέηξα πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηελ πξνζηαζία ή γηα ηε

δηεπθφιπλζε ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία.

Σν άξζξν 22 ηνπ πληάγκαηνο, ζεκειηψλεη, επίζεο, ην δηθαίσκα ησλ ΑΜΔΑ

ζηελ εξγαζία θαη ξπζκίδεηαη ε παξνρή ηεο εξγαζίαο, νη ζπλζήθεο απαζρφιεζεο, ε

ακνηβή, νη πξναγσγέο, ε εθπαίδεπζε ζηελ εξγαζία θαη φιν ην θαζεζηψο ηεο παξνρήο

εξγαζίαο, ππφ ηελ έλλνηα φηη απαγνξεχνληαη δηαθξίζεηο ζηα παξαπάλσ ζέκαηα ζε βάξνο

ησλ ΑΜΔΑ εμαηηίαο ηεο αλαπεξίαο ηνπο.

Με ην άξζξν 25 ηνπ πληάγκαηνο, πξνζηαηεχνληαη ηα δηθαηψκαηα ηνπ

αλζξψπνπ σο αηφκνπ θαη σο κέινπο ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ θαη γίλνληαη ζεβαζηά

απηά απφ ην θξάηνο θαη ζπλεπψο ηα ΑΜΔΑ, σο δηθαηνχρνη ησλ παξαπάλσ

δηθαησκάησλ, ηεινχλ ππφ ηελ πξνζηαζία θαη ηελ εγγχεζε ηνπ θξάηνπο θαη

απνιακβάλνπλ φιεο ηηο πιεπξέο ηεο πνιηηηθήο, θνηλσληθήο, νηθνλνκηθήο θαη

πνιηηηζηηθήο δσήο. Σέινο, ε ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ηνπ 2001 πξνζέζεζε επίζεο

έλα λέν δηθαίσκα αλαθνξηθά κε ην αίηεκα ηεο ειεθηξνληθήο πξνζβαζηκφηεηαο.

24

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ζ ΦΤΗΚΖ ΗΑΣΡΗΚΖ ΚΑΗ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ

Καζψο ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ γίλεηαη φιν θαη πην έληνλε, νη άλζξσπνη

επηβηψλνπλ θαηαζηάζεσλ πνπ θάπνηε ήηαλ ζαλαηεθφξεο θαη επηδνχλ θάησ απφ

ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο δσήο θαη ε πνηφηεηα δσήο εμειίζζεηαη ζε ζεκαληηθφ ζέκα, ε

Φπζηθή ηαηξηθή θαη απνθαηάζηαζε έξρεηαη ζε πξψην πιάλν κε ζηφρν ηελ

ειαρηζηνπνίεζε ησλ αηνκηθψλ θαη νηθνγελεηαθψλ πξνβιεκάησλ θαζψο θαη ηνπ

θνηλσληθνχ, εξγαζηαθνχ θαη αζθαιηζηηθνχ θφζηνπο. Φαίλεηαη θαζαξά φηη ε Φ.Η.Α.Π.

απνηειεί νπζηαζηηθφ θαη αλαπφζπαζην ηκήκα ηεο πξσηνβάζκηαο, δεπηεξνβάζκηαο θαη

θπξίσο ηξηηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο, ζπκβάιινληαο απνηειεζκαηηθά ηφζν ζηελ

νινθιήξσζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο φζν θαη ζηελ νηθνγελεηαθή,

θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή επαλέληαμε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ αηφκσλ.

ΓΖΜΟΗΑ ΚΔΝΣΡΑ ΚΑΗ ΚΛΗΝΗΚΔ ΦΗΑΠ5

ΑΣΣΗΚΖ

Δζληθφ Ίδξπκα Απνθαηάζηαζεο Αλαπήξσλ

Αζθιεπηείν Βνχιαο

Κέληξν Απνζεξαπείαο Απνθαηάζηαζεο Νφηην-Αλαη. Αηηηθήο (ΚΑΑΝΑ)

ΚΑΣ

Γεληθφ Κξαηηθφ Αζελψλ "Γελλεκαηάο"

Πνιπθιηληθή Οιπκπηαθνχ Υσξηνχ

401 Γ..Ν.Α. θαη 451 Ννζνθνκείν Αεξνπνξίαο

ηηο ππόινηπεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο:

ΑΜΦΗΛΟΥΗΑ

Κέληξν απνζεξαπείαο, Φπζηθήο θαη θνηλσληθήο Απνθαηάζηαζεο

5 Οδεγφο ηνπ Πνιίηε κε αλαπεξία

25

ΑΡΣΑ:

Κέληξν απνζεξαπείαο, απνθαηάζηαζεο θαη θνηλ. Τπνζηήξημεο αηφκσλ κε αλαπεξία

ΑΗΓΗΟ

Κέληξν Απνζεξαπείαο Φπζηθήο Απνθαηάζηαζεο Κιενκέλνπο Οηθνλνκηθνχ Ηαηξνχ

ΔΛΔΤΗΝΑ

Θξηάζην Γεληθφ Ννζνθνκείν

ΗΧΑΝΝΗΝΑ

Παλεπηζηεκηαθφ Ννζνθνκείν Ησαλλίλσλ

ΚΑΣΟΡΗΑ

Κέληξν Απνζεξαπείαο Απνθαηάζηαζεο & Κνηλ. Τπνζηήξημεο ΑΜΔΑ

ΛΑΡΗΑ

Κέληξν Απνθαηάζηαζεο Αηφκσλ κε Δηδηθέο Αλάγθεο "Ο ΑΡΗΣΔΤ"

ΠΑΣΡΑ

Δζληθφ ίδξπκα απνθαηάζηαζεο αλαπήξσλ-παξάξηεκα Πάηξαο

ΡΟΓΟ

Κέληξν Απνζεξαπείαο Φπζηθήο & Κνηλσληθήο Απνθαηάζηαζεο Ρφδνπ,

ΔΡΡΔ

Νηγξίηα

Κέληξν Απνζεξαπείαο Φπζηθήο & Κνηλ. Απνθαηάζηαζεο Νηγξίηαο,

έξξεο

Κέληξν Απνθαηάζηαζεο Αηφκσλ κε Δηδηθέο Αλάγθεο (ΚΑΑΜΔΑ)

ΠΑΡΣΖ

Κέληξν απνζεξαπείαο-απνθαηαζηαζεο εκεξεζίαο λνζειεία

ΦΗΛΗΑΣΡΑ

Κέληξν Απνζεξαπείαο, θπζηθήο θαη θνηλσληθήο απνθαηάζηαζεο

ΦΛΧΡΗΝΑ

Κέληξν θπζηθήο θαη θνηλσληθήο απνθαηάζηαζεο Ακχληαηνπ

ΥΑΝΗΑ

Κέληξν Απνθαηάζηαζεο ΑΜΔΑ Κξήηεο

Δπίζεο:

Κέληξα Δθπαίδεπζεο, Κνηλσληθήο Τπνζηήξημεο θαη Καηάξηηζεο Αηόκσλ

κε αλαπεξία (Κ.Δ.Κ.Τ.Κ.Α.κεΑ.)

26

θνπφο ησλ Κ.Δ.Κ.Τ.Κ.Α.κεΑ. είλαη ε θνηλσληθή έληαμε θαη ε απνθπγή ηεο

ηδξπκαηνπνίεζεο ησλ Α.κεΑ. κε ηελ παξνρή εθηφο ησλ άιισλ θαη ππεξεζηψλ

ιεηηνπξγηθήο απνθαηάζηαζεο.

Κέληξα ηήξημεο ΑΜΔΑ: Παρέχουν παρεμφερείσ με τα Κ.Ε.Κ.Υ.Κ.Α.μεΑ.

υπηρεςίεσ

Διιεληθή εηαηξεία πξνζηαζίαο & απνθαηάζηαζεο αλάπεξσλ παηδηώλ

ΗΓΗΧΣΗΚΑ ΚΔΝΣΡΑ ΚΑΗ ΚΛΗΝΗΚΔ ΦΗΑΠ6

ΑΣΣΗΚΖ

"Αλάπιαζε" Κέληξν Απνζεξαπείαο θαη Απνθαηάζηαζεο Κιεηζηήο Ννζειείαο,

Ζκεξήζηαο Ννζειείαο θαη Ζκεξήζηαο Φξνληίδαο

Φηινθηήηεο

Αλέιημε

Γηαγλσζηηθή θαη Ννζειεπηηθή Κιηληθή

Ννζνθνκείν Δξξίθνο Νηπλάλ

Τγεία

Ηαηξηθφ Αζελψλ

Κεληξηθή Κιηληθή Αζελψλ

Δπξσζεξαπεία

Δπξσθιηληθή Αζελψλ

Μέξηκλα δσήο

ηηο ππόινηπεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο:

ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ

Ζ Αλαγέλλεζε «Κέληξν Απνζεξαπείαο Απνθαηάζηαζεο»

Ηαηξηθφ δηαβαιθαληθφ

ΛΑΜΗΑ

Πνιπθιηληθή Λακίαο Α.Δ

ΛΑΡΗΑ

«ΑΡΧΓΖ» Θεζζαιηθφ Κέληξν Απνθαηάζηαζεο

6 Οδεγφο ηνπ Πνιίηε κε αλαπεξία

27

ΠΑΣΡΑ

Οιχκπηνλ Θεξαπεπηήξηνλ Πάηξαο

ΥΑΝΗΑ

Οιχκπηνλ Υαλίσλ

Κέληξν Απνζεξαπείαο θαη Απνθαηάζηαζεο Α.Δ

ηελ Διιάδα ζπκπεξηιακβάλνληαη, εηεζίσο πεξίπνπ 30.000 επηδψληεο απφ

αγγεηαθά εγθεθαιηθά επεηζφδηα, 25.000 επηδψληεο απφ θξαληνεγθεθαιηθέο θαθψζεηο

θαη 7.000 πεξίπνπ ηεηξαπιεγηθνί θαη παξαπιεγηθνί απφ θαθψζεηο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο

κε βιάβεο λσηηαίνπ κπεινχ, απφ ηξνραία θαη εξγαηηθά αηπρήκαηα. Έλαο ειάρηζηνο

αξηζκφο απηψλ λνζειεχεηαη ζηα 200 ζπλνιηθά θξεβάηηα ησλ Γεκφζησλ

Ννζνθνκεηαθψλ Κιηλψλ Φπζηθήο Ηαηξηθήο θαη Απνθαηάζηαζεο αληί ησλ 1500 πνπ

απαηηνχλ νη πξαγκαηηθέο αλάγθεο ηνπ πιεζπζκνχ, ελψ πεξίπνπ 500 αζζελείο εηεζίσο

παξαπέκπνληαη γηα λνζειεία ζε Κέληξα Απνθαηάζηαζεο ηνπ Δμσηεξηθνχ, κε

νηθνλνκηθή θάιπςε (60.000-80.000 επξψ κεληαίσο αλά αζζελή γηα πξφγξακκα

δηαξθείαο 6-12 κελψλ) απφ ηα αζθαιηζηηθά ηνπο ηακεία, πξνθαιψληαο νηθνλνκηθή

αηκνξξαγία ζηε ρψξα καο. Σελ ίδηα ζηηγκή έλαο ηεξάζηηνο αξηζκφο αζζελψλ παξακέλεη

αβνήζεηνο θαη πεξηζσξηνπνηεκέλνο, αξθνχκελνο, ζηελ θαιχηεξε πεξίπησζε, ζε έλα

επίδνκα αλαπεξίαο (Γηνλπζηψηεο Ησάλλεο, 2011).

Παξά ηελ χπαξμε ηφζσλ θέληξσλ κέρξη ζήκεξα ζηελ Διιάδα δελ έρεη

θαζνξηζηεί ζαθψο ν φξνο θαη ε έλλνηα ηεο απνθαηάζηαζεο, νχηε έρεη πξνζδηνξηζηεί ν

ηξφπνο ζπγθξφηεζεο ελφο θέληξνπ ή ελφο πξνγξάκκαηνο απνθαηάζηαζεο. Ζ ειιεληθή

πξαγκαηηθφηεηα ραξαθηεξίδεηαη απφ έιιεηςε θεληξηθνχ ζρεδηαζκνχ φζνλ αθνξά ηελ

θαηαλνκή θιηλψλ θαζψο θαη ηελ χπαξμε ζεζκηθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ πξνβιεκάησλ γηα

ηηο ήδε ππάξρνπζεο δνκέο. Δπηπιένλ θάπνηα απφ ηα θέληξα απηά δελ δηαζέηνπλ ηελ

θαηάιιειε ηερλνγλσζία γηα λα αληηκεησπίζνπλ θαηαξρήλ ιεηηνπξγηθά δεηήκαηα θαη

δεπηεξεπφλησο δεηήκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ ρξεκαηνδφηεζε, ελψ πνιιά απφ απηά

δελ δηεπθξηλίδνπλ ην είδνο ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ θαη ζε πνηνπο αζζελείο

απεπζχλνληαη.

Οη ππάξρνπζεο δνκέο απαηηνχλ εθζπγρξνληζκφ θαη νξγάλσζε γηα ηελ

κεηεμέιημε ηνπο ζε αμηφπηζηα «Κέληξα Απνθαηάζηαζεο» ψζηε λα ζηακαηήζνπλ θαη ηα

θχκαηα κεηαλάζηεπζεο αζζελψλ, θπξίσο φζσλ πξνέξρνληαη απφ ηξνραία αηπρήκαηα,

ζε μέλα θέληξα ηεο Δπξψπεο θαη ηεο Ακεξηθήο. Απαξαίηεηνο ζεσξείηαη θαη ν

εθζπγρξνληζκφο ηνπ πιένλ ζεκαληηθνχ θέληξνπ, ηνπ Δζληθνχ Ηδξχκαηνο

Απνθαηάζηαζεο Αλαπήξσλ (Δ.Η.Α.Α.) πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε θαιχηεξε

28

επηζηεκνληθή ηνπ ιεηηνπξγία εμαηηίαο ησλ απμαλφκελσλ απαηηήζεσλ απνθαηάζηαζεο,

ιφγσ ηνπ πςειφηαηνπ αξηζκνχ ησλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ ζηε ρψξα καο θαη ησλ

επηπξφζζεησλ ππεξεζηψλ θξνληίδαο, γηα ηνλ απμαλφκελν γεξάζθνληα πιεζπζκφ.

ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΔΤΡΧΠΖ ΚΑΗ ΔΛΛΑΓΑ

Ζ ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ ηνκέα ηεο Απνθαηάζηαζεο ζηα ζχγρξνλα Γπηηθά πζηήκαηα

Τγείαο ηα πξνεγνχκελα πελήληα ρξφληα, αλέδεημε ηελ Φπζηθή Ηαηξηθή σο ηε βαζηθή

ηαηξηθή εηδηθφηεηα πνπ πεξηιακβάλεη ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή, ηφζν

ζεξαπεπηηθψλ πξσηφθνιισλ, αγσγψλ θαη ηερλνινγηθψλ κέζσλ πνπ ζπκβάινπλ

νιηζηηθά ζηελ Απνζεξαπεία, Φπζηθή Απνθαηάζηαζε φζν θαη εμεηδηθεπκέλσλ

ππεξεζηψλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ ςπρνινγηθή ελδπλάκσζε θαη ηελ επαλέληαμε ηνπ

αζζελή ζην θνηλσληθφ θαη επαγγεικαηηθφ πεξηβάιινλ. Πνιιέο πεηπρεκέλεο

πξνζπάζεηεο, θπξίσο ζηελ Κεληξηθή θαη Βφξεηα Δπξψπε, νδήγεζαλ ζηελ αλάπηπμε

εμεηδηθεπκέλσλ Κέληξσλ πνπ παξέρνπλ ππνζηήξημε ζε θάζε επί κέξνπο ζπληζηψζα ηεο

δηαδηθαζίαο ηεο Απνθαηάζηαζεο (απφ ηελ απνζεξαπεία έσο ηελ επαγγεικαηηθή θαη

θνηλσληθή επαλέληαμε). Ζ επηηπρήο απηή ζπκβνιή ηεο ΦΗΑΠ έρεη εκπεδσζεί πιήξσο

ζηα αληίζηνηρα Δζληθά πζηήκαηα Τγείαο θαη ππνζηεξίδεηαη απφ ηα αληίζηνηρα

αζθαιηζηηθά πζηήκαηα, εθφζνλ είλαη πξνθαλήο ε ζπκβνιή ηεο, ηφζν ζην

κεηαλνζνθνκεηαθφ ζηάδην ηεο λνζειείαο ηνπ αζζελή φζν θαη σο πξνο ηελ πξνιεπηηθή

δξάζε ηεο ελάληηα ζηελ εκθάληζε δεπηεξνγελψλ λνζεκάησλ, κε φια ηα πξνθαλή

θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά ζεηηθά απνηειέζκαηα (Μηραήι Ξαλζή, Υαηδερξήζηνο

Γηάλλεο, 2011).

Σα θέληξα απνθαηάζηαζεο ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ ηεο Δπξψπεο απνηεινχλ

ηελ βαζηθή ζπληζηψζα ελφο νξγαλσκέλνπ ζπζηήκαηνο απνθαηάζηαζεο ην νπνίν

παξέρεη πςειήο πνηφηεηαο θαη πνζφηεηαο ππεξεζίεο δίλνληαο έκθαζε ζηελ

πξνεηνηκαζία ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο λα επηζηξέςνπλ εληφο ηξηκήλνπ ζηελ

θνηλφηεηα σο νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά ελεξγνί πνιίηεο. Σν ζχζηεκα απηφ απνηειείηαη

απφ7:

Πξνγξάκκαηα θνηλσληθήο απνθαηάζηαζεο πνπ ζπλήζσο δηαξθνχλ απφ 1

εβδνκάδα έσο 3κήλεο.

Πξντφληα απνθαηάζηαζεο απεπζείαο απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή ή ηνπο πσιεηέο

ρσξίο ηε κεζνιάβεζε εηδηθψλ.

7 www.disabled.gr

29

Τπεξεζίεο απνθαηάζηαζεο πνπ ππνζηεξίδνπλ θαηαλαισηέο κε αλαπεξίεο κέζα

ζην ζπίηη ή θαη ζην ρψξν εξγαζίαο ηνπο.

Πεξηνδηθά θαη εθδφζεηο πνπ δηαπξαγκαηεχνληαη απηφ ην λέν ηξφπν δσήο θαη ηελ

δηαρείξηζε ηεο αλαπεξίαο.

Τπεξεζίεο πνπ ελεκεξψλνπλ ηνπο θαηαλαισηέο κε αλαπεξίεο θαη επηρεηξνχλ

έλα πην νξζνινγηθφ πξνζαλαηνιηζκφ ηεο θαηαλαισηηθήο ηνπο δχλακεο.

Τπεξεζίεο επαλεθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο ηεο δηαπξαγκαηεπηηθήο ζέζεο ησλ

αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο κε ηδησηηθνχο θαη δεκφζηνπο θνξείο.

πζηήκαηα ππνζηήξημεο ηεο αλεμάξηεηεο δηαβίσζεο κέζα ζηηο θνηλφηεηεο

πζηήκαηα ππνζηήξημεο επηρεηξεκαηηψλ κε αλαπεξίεο, νξγάλσζεο.

επηρεηξήζεσλ κέζα απφ ην ζπίηη θαη ππνζηήξημεο ησλ επηρεηξεκαηηψλ κε

εθαξκνγέο λέαο ηερλνινγίαο.

Τπεξεζίεο βνεζψλ ζην ζπίηη θαη ππνζηήξημεο λνζειεπηηθψλ αλαγθψλ.

Τπεξεζίεο κεηαθνξψλ πφξηα-πφξηα κε πξνζπειάζηκα νρήκαηα θαη επηδέμην

πξνζσπηθφ.

Σα πξάγκαηα σζηφζν είλαη πνιχ δηαθνξεηηθά ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα.

Ο δηηηφο ραξαθηήξαο ηεο Φπζηθήο ηαηξηθήο θαη Απνθαηάζηαζεο (ηξηηνβάζκηνο θαη

πξσηνβάζκηνο) δελ έγηλε πνηέ έσο ζήκεξα πιήξσο θαηαλνεηφο απφ ην Διιεληθφ

χζηεκα Τγείαο, κε απνηέιεζκα φια ηα πιενλεθηήκαηα πνπ ζπλεπάγεηαη σο εληζρπηήο

ηζρχνο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο λα παξακέλνπλ άγλσζηα απφ

ηνπο ππεπζχλνπο ηνπ ρψξνπ. Σελ πξψηε κεγάιε παξαλφεζε ζην ειιεληθφ ζχζηεκα

πγείαο απνηειεί ην γεγνλφο φηη ελψ ε παξνρή ππεξεζηψλ απνθαηάζηαζεο πξέπεη λα

μεθηλάεη απφ ην Γεληθφ Ννζνθνκείν θαη λα αθνινπζεί ηνλ αζζελή ζε φιε ηελ πνξεία

ηεο απνθαηάζηαζεο ηνπ, δπζηπρψο, ζηελ Διιάδα επηθξαηεί ε εζθαικέλε αληίιεςε φηη

ε απνθαηάζηαζε αλήθεη ζηελ Πξφλνηα θαη ηελ Κνηλσληθή Αιιειεγγχε θαη φρη ζηηο

Τπεξεζίεο Τγείαο.

Ζ αλεπαξθήο ππνδνκή ηνπ Γεκνζίνπ Σνκέα, ε έιιεηςε ζχγρξνλνπ

ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ θαη ππνδνκψλ, ε ειιηπήο ζηειέρσζε ζε εμεηδηθεπκέλν

πξνζσπηθφ θαζψο θαη ε απνπζία θαηάιιεινπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ

ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηδησηηθψλ θέληξσλ αλνηθηήο ή θιεηζηήο λνζειείαο απνηεινχλ

θαηλφκελα ηεο ειιεληθήο πξαγκαηηθφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο. Δπηπιένλ,

νη ζρεδηαζηέο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο πέξα απφ ην γεγνλφο φηη δελ έιαβαλ ππ’ φςηλ ηηο

ζχγρξνλεο ηάζεηο ηεο ηαηξηθήο θαη ηελ δηεζλή εκπεηξία ζηελ νξγάλσζε ηνπ Σνκέα

30

Απνθαηάζηαζεο, ππνβάζκηζαλ ηνλ ηνκέα απηφλ ζε έλα απιφ πάξνρν ππεξεζηψλ

Πξφλνηαο.

Μέζα ζε απηφ ην πιαίζην, σο θπζηθφ ζπλεπαθφινπζν έξρεηαη θαη ε ππνβάζκηζε

θαη ησλ ηαηξψλ εηδηθφηεηαο ΦΗΑΠ πνπ ζηεξνχληαη επθαηξηψλ θιηληθψλ εκπεηξηψλ, ν

ξφινο ηνπο είλαη άγλσζηνο ή ζπγρέεηαη κε ηνλ ξφιν ηνπ θπζηνζεξαπεπηή, φρη κφλν απφ

ηνπο αλζξψπνπο εθηφο ηαηξηθνχ ρψξνπ αιιά ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο αθφκε θαη κέζα

ζηνπο ηαηξηθνχο θχθινπο. Σν εζληθφ ζχζηεκα πγείαο ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο

έρεη κεηαηξαπεί ζε έλα πνιχπινθν θαη δαπαλεξφ κεραληζκφ παξνρήο ππεξεζηψλ

ρακειφηεξεο πνηφηεηαο απφ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ επηζηεκνληθνχ πξνζσπηθνχ πνπ

ππεξεηεί ζε απηφ θαη απηφ έρεη ζαλ ζπλεπαθφινπζν ν κεγαιχηεξνο φγθνο ησλ αζζελψλ

κε θηλεηηθά θπξίσο πξνβιήκαηα λα θαηαθεχγνπλ ζε θέληξα ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ζε

πνιιέο πεξηπηψζεηο ηνπ εμσηεξηθνχ.

Δπηπιένλ πνιιέο θνξέο ε ζπλεξγαζία κεηαμχ αζζελψλ θαη εηδηθψλ δελ είλαη

αξκνληθή εμαηηίαο ηεο ιαλζαζκέλεο λννηξνπίαο πνπ επηθξαηεί θαη ζηηο δπν πιεπξέο.

Απφ ηε κία νη εηδηθνί ιεηηνπξγνχλ απζηεξά ζην πιαίζην ηνπ επαγγέικαηφο ηνπο θαη

είλαη ζπλαηζζεκαηηθά απνζηαζηνπνηεκέλνη θαη απφ ηελ άιιε νη αζζελείο βξίζθνληαη

εκπξφο απφ κηα νινθιεξσηηθή θαηαζηξνθή ηνπ εαπηνχ ηνπο θαη δελ αλαγλσξίδνπλ ζε

θαλέλαλ ην δηθαίσκα ηεο απνζηαζηνπνίεζεο κε απνηέιεζκα κηα ζπλεξγαζία κε ηξηβέο,

θαζνιηθή δπζπηζηία θα πξνβιήκαηα. Ζ απνθαηάζηαζε φκσο εθηφο απφ ηαηξηθή είλαη

πξνζσπηθή, θνηλσληθή, νηθνλνκηθή θαη πνιηηηθή ππφζεζε. Ζ ηαηξηθή, ε

θπζηθνζεξαπεία, ε εξγνζεξαπεία, ε ινγνζεξαπεία είλαη κελ απαξαίηεηεο αιιά

αλεπαξθείο θαη απνζπαζκαηηθέο γηα λα νδεγήζνπλ απφ κφλεο ηνπο ζηελ νινθιήξσζε

ηεο απνθαηάζηαζεο. Υξεηάδεηαη επηπιένλ ε θαηάιιειε ζπκβνπιεπηηθή απφ εηδηθνχο

επηζηήκνλεο θαη αλζξψπνπο πνπ έρνπλ νινθιεξψζεη επηηπρψο θάπνην πξφγξακκα

απνθαηάζηαζεο θαη έρνπλ θαηαθέξεη λα επαλεληαρζνχλ, ψζηε λα απνθαηαζηαζεί ε

επηθνηλσλία κεηαμχ «αζζελψλ» θαη «εηδηθψλ» θαη λα θαηαζηεί ε απνθαηάζηαζε πξντφλ

εηξεληθήο δηαπξαγκάηεπζεο.

Ζ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΤΓΥΡΟΝΧΝ ΚΔΝΣΡΧΝ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ Χ ΑΝΑΓΚΑΗΑ

ΠΡΟΤΠΟΘΔΖ ΣΖΝ ΑΝΑΓΔΗΞΖ ΣΧΝ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΧΝ ΣΧΝ ΑΜΔΑ

Κάζε ρξφλν ρηιηάδεο Έιιελεο πνιίηεο. βηψλνπλ καδί κε ην ζπγγεληθφ θαη

θνηλσληθφ πεξηβάιινλ ηνπο ηηο ζπλέπεηεο ηεο εγθαηάζηαζεο πξνζσξηλήο ε κφληκεο

αλαπεξίαο θαη ηελ εκπεηξία ηεο αηθλίδηαο ε πξννδεπηηθήο απψιεηαο ηεο δπλαηφηεηαο

ζπκκεηνρήο ηνπο ζην θνηλσληθφ γίγλεζζαη. Ζ επηβάξπλζε πνπ πθίζηαληαη είλαη δπλαηφλ

31

λα αθνξά δηάθνξα ραξαθηεξηζηηθά ζε θπζηθφ, γλσζηαθφ, ζπλαηζζεκαηηθφ θαη

ιεηηνπξγηθφ επίπεδν θαζψο επίζεο θαη κε δηαθνξεηηθή βαξχηεηα. Γηα φινπο απηνχο

ηνπο αλζξψπνπο νη επηζηήκνλεο ηεο θπζηθήο ηαηξηθήο θαη απνθαηάζηαζεο παξέρνπλ ηηο

επηζηεκνληθέο ηνπο γλψζεηο, πξνθεηκέλνπ λα απνθαζηζζεί ην αλ έρνπλ αλάγθε απφ

ππεξεζίεο απνθαηάζηαζεο, αλ ρξήδνπλ λνζειείαο, θιεηζηήο ή αλνηθηήο, θαζψο θαη ην

είδνο ησλ ππεξεζηψλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο. Με ζηφρν ηελ κεγηζηνπνίεζε ηεο

ιεηηνπξγηθήο ηθαλφηεηαο απνθαζίδεηαη ην ζπλνιηθφ ζεξαπεπηηθφ πξφγξακκα ην νπνίν

ζα εθαξκνζηεί. Σειηθφο ζθνπφο ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη αθελφο ε κείσζε ηεο

αξλεηηθήο επίδξαζεο ησλ θαηαζηάζεσλ αληθαλφηεηαο θαη αλαπεξίαο θαη αθεηέξνπ λα

θαηαζηνχλ ηα άηνκα ηθαλά λα επηηχρνπλ ηε βέιηηζηε θνηλσληθή έληαμε θαη ηελ

αλάδεημε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο. ινη νη αζζελείο φκσο δελ ρξήδνπλ παξφκνησλ

ππεξεζηψλ απνθαηάζηαζεο, γηα απηφ θαη αλαπφζπαζην ζηνηρείν ζηελ δηαδηθαζία

νξγάλσζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο απνθαηάζηαζεο απνηειεί ε αμηνιφγεζε ησλ αζζελψλ ζε

ζρέζε κε ηηο εμαηνκηθεπκέλεο αλάγθεο ηνπο (Αλαλίδεο Νίθνο, 2011):.

Δίλαη δεδνκέλε ινηπφλ ε αλάγθε γηα δνκέο νξγαλσκέλεο θξνληίδαο

απνθαηάζηαζεο , νη νπνίεο κπνξνχλ λα παξέρνληαη ζε δηάθνξα επίπεδα :

Ννζνθνκεηαθά ηκήκαηα θαη θιηληθέο απνθαηάζηαζεο

Κέληξα απνθαηάζηαζεο θαη Απνζεξαπείαο

Ννζειεπηηθέο κνλάδεο

Κέληξα εκεξήζηαο λνζειείαο

Καη΄ νίθνλ λνζειεία

Οη ππεξεζίεο απνθαηάζηαζεο γηα άηνκα κε ζνβαξά θαη ζχλζεηα πξνβιήκαηα

απαηηνχλ νξγαλσκέλεο κνλάδεο κε δπλαηφηεηα παξνρήο πνιιαπιψλ ππεξεζηψλ. Σα

Κέληξα Απνθαηάζηαζεο σο έμσ λνζνθνκεηαθέο κνλάδεο απνηεινχλ ηηο

αληηπξνζσπεπηηθφηεξεο δνκέο παξέρνληαο θιεηζηή θαη αλνηθηή λνζειεία αλάινγα κε

ην πεξηζηαηηθφ. Με δεδνκέλε ηελ πνιπκέξεηα ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδνπλ νη

αζζελείο ηα Κέληξα πξέπεη λα ζηειερψλνληαη απφ εηδηθνχο πνπ απνηεινχλ ηελ νκάδα

απνθαηάζηαζεο. Ζ νκάδα θηλείηαη ηφζν ζε βξαρπρξφλην φζν θαη ζε καθξνρξφλην

ζεξαπεπηηθφ πιάλν γχξσ απφ ηνλ αζζελή θαη ηελ νηθνγέλεηα ηνπ, θαηαγξάθεη ηελ

εηδηθή αμηνιφγεζε ηνπ αζζελή θαη ηνπ πεξηβάιινληνο εθφζνλ είλαη νη ζεκαληηθφηεξνη

παξάγνληεο πνπ θαζνξίδνπλ ηνλ βαζκφ αλαπεξίαο, κε ζηφρν ηε ζπγθέληξσζε

πιεξνθνξηψλ, ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή εηδηθψλ ζεξαπεηψλ θαζψο θαη ηελ

παξαθνινχζεζε ηεο πξνφδνπ ηνπ.

32

Οη εξγαζίεο ηεο δηεπηζηεκνληθήο νκάδαο πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο:

ηε δηαρείξηζε ησλ ζπλζέησλ ηαηξηθψλ πξνβιεκάησλ θαη ηαηξηθψλ επηπινθψλ

πνπ εκθαλίδνπλ νη λνζειεπφκελνη,

ηε βειηίσζε ησλ θπζηθψλ ηθαλνηήησλ ηνπ αζζελνχο,

ηε κεγηζηνπνίεζε ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο κε ηελ εθπαίδεπζε ζε επίπεδν

δξαζηεξηνηήησλ θαζεκεξηλήο δσήο,

ηελ αληηκεηψπηζε ησλ δηαηαξαρψλ γλσζηηθψλ ιεηηνπξγηψλ,

ηελ εθπαίδεπζε ησλ νηθείσλ γηα ηελ απαηηνχκελε ππνζηήξημε,

ηελ βειηίσζε ηεο ςπρνθνηλσληθήο πξνζαξκνγήο αζζελψλ/ νηθνγελείαο κε

νξγάλσζε ππνζηεξηθηηθψλ δηαδηθαζηψλ γηα ηνλ αζζελή, ηελ νηθνγέλεηα αιιά

αθφκε θαη ηνπο θξνληηζηέο.

Καηά ηε δηάξθεηα ηεο λνζειείαο ζα πξέπεη λα πξνεηνηκάδεηαη ε έμνδνο ηνπ

αζζελνχο θαη ε εθπαίδεπζε γηα ηελ απηνεμππεξέηεζε ηνπ ψζηε λα γίλεη δπλαηή ε

επαλέληαμε ηνπ ζηελ θνηλσλία. Ζ έμνδνο ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη θαιφ ζρεδηαζκφ

θαη νξγάλσζε απφ ηνπο θνηλσληθνχο ιεηηνπξγνχο ηνπ Κέληξνπ ζε πιήξε ζπλεξγαζία

κε ηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο θαη ηνπο ηνπηθνχο θνηλσληθνχο θνξείο. Έξγν ηνπ

Κέληξνπ κπνξεί λα είλαη αθφκε ε παξαθνινχζεζε θαη παξέκβαζε γηα ηελ πξφιεςε

θαη αληηκεηψπηζε επηπινθψλ θαη ιεηηνπξγηθήο επηβάξπλζεο κεηά ηελ έμνδν απφ απηφ.

ηα Κέληξα πξέπεη επίζεο λα δηαζθαιίδεηαη ε δηαζχλδεζή κε ηελ ηνπηθή θνηλσλία έηζη

ψζηε λα γίλεη δπλαηή ε επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ησλ θνηλσληθψλ

θνξέσλ ζηελ απνδνρή ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία. Παξάιιεια κπνξνχλ λα

δεκηνπξγεζνχλ θαη πξνυπνζέζεηο ιεηηνπξγίαο θαη ζπλεξγαζίαο κε ΜΚΟ, νη νπνίεο ζα

ζπκπιεξψζνπλ κε ηελ δξάζε ηνπο ηηο πξνζπάζεηεο γηα ηελ νκαιή επαλέληαμε ησλ

αηφκσλ.

Με ηα δεδνκέλα πνπ επηθξαηνχλ ζήκεξα, ε αδπλακία πξφζβαζεο ζε ζχγρξνλα

Γεκφζηα Κέληξα δεκηνπξγεί πξφβιεκα ζε θάζε επηζηεκνληθή πξνζπάζεηα

απνθαηάζηαζεο θαη θαηά ζπλέπεηα ζηελ δηαδηθαζία επαλέληαμεο ησλ αηφκσλ κε

αλαπεξία. Σν γεγνλφο απηφ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλεπάξθεηα ππνζηεξηθηηθήο

παξέκβαζεο απφ θξαηηθνχο ή εζεινληηθνχο θνξείο θαη ηελ έιιεηςε θνπιηνχξαο

απνθαηάζηαζεο θαζηζηά αδχλαηε ηελ ηζφηηκε ζπκκεηνρή ησλ αηφκσλ κε αλαπεξίεο.

Γηα ηνλ ιφγν απηφλ ε ιεηηνπξγία ζχγρξνλσλ Γεκφζησλ Κέληξσλ Απνθαηάζηαζεο

33

θαζίζηαηαη αλαγθαίνο θξίθνο ζηελ αιπζίδα φισλ εθείλσλ ησλ πξνζπαζεηψλ θαη ησλ

παξεκβάζεσλ πνπ απαηηνχληαη πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί ε πνηφηεηα δσήο θαη ε

επαλέληαμε ζηελ θνηλσλία ησλ αηφκσλ κε αλαπεξίεο

ΑΡΥΔ ΠΟΤ ΠΡΔΠΔΗ ΝΑ ΓΗΔΠΟΤΝ ΣΟ ΥΔΓΗΑΜΟ ΔΝΟ ΚΔΝΣΡΟΤ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ

Ζ Φπζηθή Ηαηξηθή θαη Απνθαηάζηαζε είλαη κηα εηδηθφηεηα κε έληνλεο ηηο αξρέο

ηεο αλζξσπηζηηθήο ηαηξηθήο ζε αληίζεζε κε ηηο ππφινηπεο εηδηθφηεηεο θαη ηηο ζχγρξνλεο

πξαθηηθέο πνπ έρνπλ θπξίσο ηαηξνθεληξηθφ ραξαθηήξα. Σφζν ν ίδηνο ν αζζελήο φζν θαη

ε νηθνγέλεηά ηνπ θηάλνπλ ζηνλ Φπζίαηξν εμνπζελσκέλνη ςπρνινγηθά θαη νηθνλνκηθά,

γηα απηφ θαη ην θαζήθνλ ηνπ ηαηξνχ ΦΗΑΠ θαη ηνπ Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο είλαη λα

βνεζήζνπλ ηνλ αζζελή λα απνδερηεί θαη λα ζπλερίζεη κε απηνπεπνίζεζε ηνλ λέν ηξφπν

δσήο πνπ ηνπ επηβάιεη ην έιιεηκκά ηνπ. Χο εθ ηνχηνπ, ν αζζελνθεληξηθφο

πξνζαλαηνιηζκφο ηεο νξγάλσζεο ελφο Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο δελ είλαη κφλν

ζεσξεηηθά ζσζηφο, αιιά θαη πξαθηηθά επηβεβιεκέλνο απφ ηελ θχζε απηήο θαζ’ απηήο

ηεο εηδηθφηεηαο. Ο αζζελνθεληξηθφο πξνζαλαηνιηζκφο ζηηο αξρέο νξγάλσζεο θαη

ιεηηνπξγίαο ελφο ζχγρξνλνπ Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο πξνζδηνξίδεη, δχν κφλν απιέο

θαη βαζηθέο αξρέο (Μηραήι Ξαλζή, Υαηδερξήζηνο Γηάλλεο, 2011)::

1. Σελ αξρή ηεο δηαζθάιηζεο ηεο ζπλέρεηαο ηεο ζεξαπείαο

2. Σελ αξρή ηεο νιηζηηθήο πξνζέγγηζεο θαη αληηκεηψπηζεο ηεο ζεξαπείαο ηνπ αζζελή.

χκθσλα κε ηελ πξψηε αξρή νη ζεξαπεπηηθέο αγσγέο ζα πξέπεη λα απνηεινχλ

ζπλέρεηα ησλ αληίζηνηρσλ πνπ εθαξκφζηεθαλ ζηνλ αζζελή θαηά ηελ δεπηεξνβάζκηα

πεξίζαιςή ηνπ ζε ηκήκα θάπνηνπ Γεληθνχ Ννζνθνκείνπ ή Κιηληθήο, γηα απηφ θαη ν

ζρεδηαζκφο ηεο ξνήο ηνπ αζζελή ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεη:

1. Σελ έγθαηξε θαη έγθπξε δηακφξθσζε ηεο θιηληθήο εηθφλαο ηνπ αζζελή πξηλ απφ ηελ

εηζαγσγή ηνπ ζην Κέληξν απνθαηάζηαζεο

2. Σελ πξν-αμηνιφγεζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ αζζελή, πξηλ ηελ εηζαγσγή ηνπ ζην

Κέληξν, αιιά θαη ηελ αμηνιφγεζε ηνπ βαζκφ επηθηλδπλφηεηαο θαηά ηελ θάζε ηεο

απνθαηάζηαζεο

3. Σε δηαζθάιηζε ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ελεκέξσζεο ηεο δηεπηζηεκνληθεο νκάδαο πνπ

παξαθνινπζεί ηνλ αζζελή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθαξκνγήο ηεο ζεξαπείαο ζην Κέληξν

4. Σε δηαηήξεζε ηεο ηαηξηθήο εηθφλαο θαηά ηελ πνξεία ηεο απνθαηάζηαζεο, κε ηξφπν

πνπ απηή λα είλαη αμηνπνηήζηκε απφ άιια Κέληξα, κεηά ηελ έμνδν ηνπ αζζελή.

ηελ Διιάδα είλαη εκθαλείο νη εγγελείο αδπλακίεο ηφζν ηνπ Γεκφζηνπ φζν θαη

ηνπ Ηδησηηθνχ πζηήκαηνο Τγείαο λα δηαζθαιίζνπλ ηελ ζπλέρεηα ηεο ζεξαπείαο. Οη

34

ηερλνινγηθέο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ν ζρεδηαζκφο ησλ θαηάιιεισλ

πνιηηηθψλ, θαζψο θαη ηζρπξέο ππνδνκέο θιηληθήο θαη εξγαζηεξηαθήο αμηνιφγεζεο απφ

ηα Κέληξα απνθαηάζηαζεο θιεηζηήο λνζειείαο, απνηεινχλ απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο

γηα ηελ δηαζθάιηζε ηνπ ζεξαπεπηηθνχ ζπλερνχο θαη ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ

Κέληξσλ. ζν αθνξά ηελ εμαζθάιηζε ηεο αξρήο ηεο νιηζηηθήο πξνζέγγηζεο είλαη

πιένλ θνηλή ε αληίιεςε, φηη ε Απνθαηάζηαζε δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηελ θιαζηθή

πξνζέγγηζε «ν ηαηξφο θαη ν αζζελήο ηνπ» αιιά απαηηείηαη κηα δηεπηζηεκνληθή

ζπλεξγαζία δηαθφξσλ εηδηθνηήησλ. Ζ πξαθηηθή απηή ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ζεξαπεπηηθήο

νκάδαο ππφ ηνλ ζπληνληζκφ ηνπ ηαηξνχ ΦΗΑΠ θαη κε ηελ ζπκκεηνρή ηνπ

εμεηδηθεπκέλνπ λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ θαη ηελ εθαξκνγή εμαηνκηθεπκέλσλ -

ηαηξηθψλ πξσηνθφιισλ, απνηειεί πιένλ αλαγθαηφηεηα ζηελ εθαξκνγή ηνπ

ζεξαπεπηηθνχ πιάλνπ .

ηελ πξάμε φκσο, ε ιεηηνπξγία ηεο ζεξαπεπηηθήο νκάδαο παξνπζηάδεη

δπζθνιίεο ζηελ εθαξκνγή ηεο, εθφζνλ απαηηεί νπζηαζηηθέο απνθάζεηο πνπ άπηνληαη

ησλ αξρψλ ηνπ δηνηθεηηθνχ management, έηζη ψζηε λα δηαζθαιίδνληαη:

1. Ζ ζχλζεζε ηεο νκάδαο αλάινγα κε ηελ θχζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ.

2. H απνδνρή ηνπ πξφζζεηνπ θφζηνπο πνπ πξνθχπηεη.

3. Ζ δηαζθάιηζε θαη ε εκπέδσζε ηεο «νκαδηθήο θνπιηνχξαο» αλάκεζα ζε

επαγγεικαηίεο Τγείαο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ ζεξαπεπηηθή νκάδα θάζε αζζελή κε

θίλεηξα αιιά θαη ζαθείο θαλνληζκνχο ιεηηνπξγίαο.

4. Ζ ζπλερήο εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ απνθαηάζηαζεο , θπξίσο ηνπ λνζειεπηηθνχ,

κε θαηεχζπλζε πξνο ηελ εθπαίδεπζε ηνπ αζζελή.

5. Ζ αληηθεηκεληθή πξν-αμηνιφγεζε, ελδηάκεζεο αμηνινγήζεηο θαη ηειηθή αμηνιφγεζε

ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ηνπ αζζελή, κε πιήξε δηαθάλεηα πξνο απηφλ θαη ηνπο νηθείνπο

ηνπ.

6. Ζ δηαζθάιηζε ησλ θαηάιιεισλ πφξσλ (ρψξνη, κεραλήκαηα, πιηθά θ.ιπ.) γηα ηελ

εθαξκνγή ηνπ ζεξαπεπηηθνχ πιάλνπ θαη,

7. Ζ δηαηήξεζε ηνπ θφζηνπο θαη ηνπ ρξφλνπ λνζειείαο ζηα επίπεδα φζσλ

γλσζηνπνηήζεθαλ ζηνλ αζζελή θαη ζηνπο αζθαιηζηηθνχο ηνπ θνξείο πξηλ απφ ηελ

εηζαγσγή ηνπ ζην θέληξν, ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ηελ ζρέζε Κφζηνπο / Απνηειέζκαηνο.

(Μηραήι Ξαλζή, Υαηδερξήζηνο Γηάλλεο, 2011)

Δίλαη θαλεξφ φηη ε «νκαδηθή θνπιηνχξα» ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ

δελ ζα πξέπεη λα εμαληιείηαη ζην επίπεδν ηεο ζεξαπεπηηθήο νκάδαο, αιιά ζα πξέπεη λα

επεθηείλεηαη ηφζν ζηε δηνίθεζε ηνπ Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο φζν θαη ζην επίπεδν

35

επηθνηλσλίαο ηεο ηαηξηθήο θαη ηεο λνζειεπηηθήο ππεξεζίαο κε ηελ Οηθνλνκηθή αιιά θαη

ηηο ππφινηπεο δηεπζχλζεηο ηνπ θέληξνπ, νη νπνίεο ζα πξέπεη λα δηέπνληαη απφ ηηο ίδηεο

αξρέο πνπ δηέπνπλ θαη ηελ δηεπηζηεκνληθή νκάδα κε ζεβαζκφ ζηνλ αζζελή θαη ηελ

νηθνγέλεηά ηνπ.

ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΔΝΟ ΚΑΑ

Ζ κεζνδνινγία γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ηεο νξγάλσζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ελφο

Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο ζα πξέπεη λα απαληά ζηα αθφινπζα εξσηήκαηα (Μηραήι

Ξαλζή, Υαηδερξήζηνο Γηάλλεο, 2011):

Α. Πξνζαλαηνιηζκόο ηνπ Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο

Παξά ηελ έιιεηςε ζηαηηζηηθψλ επηδεκηνινγηθψλ ζηνηρείσλ αλά θαηεγνξία

παζήζεσλ θαη γεσγξαθηθή πεξηνρή είλαη θαλεξφ φηη πξηλ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ελφο

Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο πξέπεη λα ιεθζνχλ απνθάζεηο αλαθνξηθά κε ηηο παζήζεηο

πνπ απηφ ζα εμεηδηθεπηεί θαη ζα εμππεξεηεί. Πξάγκαηη, ε κε εμεηδίθεπζε ηνπ ζε

ζπγθεθξηκέλε θαηεχζπλζε ειινρεχεη ηνλ θίλδπλν ησλ ιαλζαζκέλσλ επηινγψλ, ηφζν

ζην χςνο ηεο επέλδπζεο θαη ζηνλ αξηζκφ ησλ ππνδνκψλ (θιίλεο, ζεξαπεπηήξηα,

εξγαζηήξηα θ.ιπ.) ηνπ, κε πξνθαλή απνηειέζκαηα ζην επηρεηξεκαηηθφ ξίζθν πνπ ζα

αλαιεθζεί.

Β. Πξνζδηνξηζκόο βαζηθώλ ζεξαπεπηηθώλ πξσηόθνιισλ

Ο πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ Κέληξνπ ζε ειηθηαθέο θαη νηθνλνκηθέο νκάδεο

πξνζδηνξίδεη κε ηε ζεηξά ηνπ ηα βαζηθά πξσηνθφιια πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ, είηε

απηά αθνξνχλ ηελ Φπζηθή Ηαηξηθή θαη Απνθαηάζηαζε, είηε άιιεο εηδηθφηεηεο

(ςπρηαηξηθή θαη ςπρνζεξαπεία, γλσζηαθή απνθαηάζηαζε θ.ιπ.). Μεηά ηελ επηινγή θαη

ηελ έγθξηζε ησλ ζεξαπεπηηθψλ πξσηνθφιισλ ζα αθνινπζήζεη ν πξνζδηνξηζκφο ησλ

κέζσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ (ηαηξνηερλνινγηθφο εμνπιηζκφο, ππνδνκέο) θαη ζηε

ζπλέρεηα ε θνζηνιφγεζε ηνπο.

Γ. Πξνζδηνξηζκόο ξνώλ θαη θαλνληζκώλ εξγαζίαο

χκθσλα κε ηα εξγαιεία ηνπ ζχγρξνλνπ δεκνζίνπ management ζα πξέπεη λα

θαηαζθεπαζηνχλ κε κεγάιε αθξίβεηα ηα κνληέια:

1. ηφρσλ

2. Πξνβιεκάησλ θαη επθαηξηψλ.

3. Ρνψλ εξγαζίαο (work flows), θαζψο θαη ηαηξηθψλ πξσηνθφιισλ πνπ ζα

ππνζηεξηρζνχλ.

36

4. Πξνζδηνξηζκνχ ησλ βαζηθψλ κεηξηθψλ ησλ εξγαζηψλ (ρξφλνο εθηέιεζεο, θφζηνο

αλά πξάμε θ.ιπ.).

5. Οπζηαζηηθψλ θαη ηππηθψλ πξνζφλησλ ηνπ πξνζσπηθνχ, θαηακεξηζκφο επζπλψλ

6. Καηαλνκήο ησλ ζηφρσλ ζε ξφινπο

7. Πξνζδηνξηζκνχ ησλ απαηηνχκελσλ κέζσλ γηα ηελ εθηέιεζε ησλ εξγαζηψλ.

Δ. Κνζηνιόγεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνύ κνληέινπ

Ζ αξρηθή θνζηνιφγεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ κνληέινπ πνπ ζα πηνζεηεζεί ζα

νδεγήζεη, κε πνιιαπιέο δνθηκέο θαη αλαζρεδηαζκνχο ησλ βεκάησλ φπνπ είλαη

απαξαίηεην, κέρξη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο αλακελφκελεο βησζηκφηεηαο θαη ησλ

απνηειεζκάησλ ηνπ θέληξνπ.

Σ. Λεηηνπξγηθή Γηαζύλδεζε θαη δηαζθάιηζε δηθαησκάησλ ησλ αζζελώλ

Απαξαίηεηνο θξίλεηαη θαη ν θαζνξηζκφο ηεο πνιηηηθήο ζπλεξγαζηψλ θαη ησλ

δηαδηθαζηψλ εθαξκνγήο ηεο ιεηηνπξγηθήο δηαζχλδεζεο θαη δηθηχσζεο, ηφζν κε

κεκνλσκέλνπο ηαηξνχο, αιιά θπξίσο κε θνξείο Τγείαο θαη άιια Κέληξα

απνθαηάζηαζεο, ζηελ Διιάδα θαη ην Δμσηεξηθφ. ην ζεκείν απηφ είλαη ρξήζηκν λα

ηνληζηεί φηη ην θέληξν ζα πξέπεη λα ζέβεηαη ηηο πνιηηηθέο δηαζθάιηζεο ησλ

δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ, ζχκθσλα κε ηελ θείκελε Δπξσπατθή θαη Δζληθή

λνκνζεζία, παξέρνληαο ζηνλ αζζελή δηαθάλεηα ζηηο ζπλαιιαγέο θαη ζηελ εθαξκνγή

ησλ ζεξαπεπηηθψλ πξαθηηθψλ απνθαηάζηαζεο .

Ε Οινθιεξσκέλν πιεξνθνξηαθό ζύζηεκα θαη ζύγρξνλεο ιεηηνπξγηθέο

πξνδηαγξαθέο

Ζ ππνζηήξημε φισλ ησλ ιεηηνπξγηψλ ελφο Κέληξνπ απνθαηάζηαζεο, απφ ηνλ

ζρεδηαζκφ ηνπ ζεξαπεπηηθνχ πιάλνπ θαη ηνλ πξνζδηνξηζκνχ ηεο ζεξαπεπηηθήο νκάδαο

έσο ηνλ δηαξθή έιεγρν ηνπ θφζηνπο θαη ηνλ αλαζρεδηαζκφ ηεο δηαρείξηζεο ησλ πφξσλ,

ζα πξέπεη ζαθψο λα ζηεξίδεηαη ζηελ ιεηηνπξγία ελφο ζχγρξνλνπ πιεξνθνξηαθνχ

ζπζηήκαηνο. Απαξαίηεηε ζεσξείηαη θαη ε εηζαγσγή ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαηξηθνχ,

θαθέινπ ν νπνίνο ζα πξέπεη λα αθνινπζεί φια ηα ζχγρξνλα πξφηππα (HL7, ICD10, ICF

θ.ιπ.) θαη λα δηαζθαιίδεηαη απφ πηζηνπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο δηαζθάιηζεο ηνπ ηαηξηθνχ

απνξξήηνπ ζηηο πιεξνθνξίεο.

Ζ. ρεδηαζκόο έλαξμεο ιεηηνπξγίαο θαη εθπαίδεπζε πξνζσπηθνύ

Δίλαη εχινγν φηη πξηλ απφ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ελφο ΚΑΑ ζα πξέπεη λα έρεη

νινθιεξσζεί ε πξνζαξκνγή θαη ε εθπαίδεπζε ηνπ ζπλφινπ ηνπ πξνζσπηθνχ ζηα κέζα

(ζεξαπεπηηθά, ηερληθά θαη άιια) θαη ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζα θιεζεί λα εμππεξεηήζεη

θαζψο επίζεο θαη ε πξφβιεςε γηα ζπλερή θαηάξηηζε ηνπ ζηα λέα δεδνκέλα. Μεηά ηελ

37

έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ ε δηνίθεζε ηνπ Κέληξνπ αληηγξάθνληαο ηηο βέιηηζηεο πξαθηηθέο

απφ ηα ζχγρξνλα θέληξα ηνπ εμσηεξηθνχ θαη κε ηε βνήζεηα ησλ εξγαιείσλ ηνπ

ζχγρξνλνπ δεκνζίνπ management ζα πξέπεη λα πεηχρεη ζηαδηαθά ηνπο αθφινπζνπο

ζηφρνπο:

1. πεηζαξρία, κε ηελ έλλνηα ηεο εκπέδσζεο ησλ πξσηνθφιισλ, ησλ θαλνληζκψλ

ιεηηνπξγίαο, κε ηελ εθαξκνγή ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο θαη κε ηελ

ιεηηνπξγία ησλ ζεξαπεπηηθψλ νκάδσλ.

2. ζηαζεξφηεηα, φπνπ ηα επηηεχγκαηα ηνπ πξνεγνχκελνπ ζηαδίνπ ζα κπνξνχλ λα

ζπλερηζηνχλ αλεμάξηεηα απφ ηα πξφζσπα

3. πξνβιεπηηθφηεηα ησλ πξαγκαηηθψλ αλαγθψλ γηα απνθαηάζηαζε θαη ν

ζρεδηαζκφο ησλ επφκελσλ βεκάησλ αλάπηπμεο ππεξεζηψλ πξνο ηνλ αζζελή,

πνπ ζα ζηεξίδνληαη ζηηο ππνδνκέο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ.

4. βειηηζηνπνίεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Κέληξνπ, ηφζν πνηνηηθά φζν θαη

αλαθνξηθά κε ηελ νηθνλνκηθή απφδνζή ηνπ

πκπεξαζκαηηθά, ε δεκηνπξγία ελφο ζχγρξνλνπ δεκφζηνπ Κέληξνπ

απνθαηάζηαζεο ζηελ Διιάδα απαηηεί ζνβαξή πξνζπάζεηα θαη κεγάιε επέλδπζε θαη

πξνζήισζε ζηηο αξρέο πνπ δηαηππψζεθαλ. ε θάζε άιιε πεξίπησζε, ε δχλακε ηεο

Φπζηθήο Απνθαηάζηαζεο ζα ζπλερίδεη λα απνπζηάδεη απφ ην Διιεληθφ χζηεκα

Τγείαο, απνζηεξψληαο ην ίδην απφ ζεκαληηθνχο νηθνλνκηθνχο πφξνπο θαη ηνπο αζζελείο

απφ πνιχηηκεο θαη αλαγθαίεο ππεξεζίεο πνπ ζηνρεχνπλ ζηε βειηίσζε ηεο

ιεηηνπξγηθφηεηάο ηνπο θαη ζηελ επαλέληαμή ηνπο ζε έλα νκαιφ ηξφπν δσήο.

ΚΔΝΣΡΑ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΑΝΟΗΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ

Ζ πξνζαξκνγή ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο ηεο ρψξαο ζηα λέα δεδνκέλα

δεκηνπξγεί λέεο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πνπ ζθνπφ έρνπλ ηελ ίδξπζε εθηφο απφ

Κέληξα απνθαηάζηαζεο θιεηζηνχ ηχπνπ, φπσο πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ, αιιά θαη

ζχγρξνλσλ Αλνηρηψλ Κέληξσλ Απνθαηάζηαζεο θαη Ννζνθνκείσλ Ζκέξαο πνπ ζα

αληηθαηαζηήζνπλ ηα παιαηφηεξα θιεηζηά θέληξα θαη ηνπνγξαθηθά ζα εμαπιψλνληαη ζε

θάζε πγεηνλνκηθή πεξηθέξεηα, αιιά θαη ζε επίπεδν δήκσλ. ηελ Δπξψπε ηφζν γηα

νηθνλνκηθνχο φζν θαη γηα ηαηξηθνχο ιφγνπο, δηεξεπλψληαη ελαιιαθηηθέο δνκέο

πεξίζαιςεο φπσο ε λνζειεία ζην ζπίηη θαη ην λνζνθνκείν εκέξαο. Ζ ινγηθή απηή έρεη

ηδαληθή εθαξκνγή κηα θαη ην πνζνζηφ ησλ ρξφλησλ πεξηζηαηηθψλ είλαη πνιχ κεγάιν θαη

38

ν βαζηθφο ζηφρνο είλαη φρη κφλν ε αλάπηπμε ησλ ιεηηνπξγηθψλ δπλαηνηήησλ, αιιά θαη

ε ζπλεηζθνξά ηνπ ίδηνπ ηνπ αζζελνχο ζηελ ζεξαπεία ηνπ8.

Σα λέα δεδνκέλα ζηελ πγεία ππνδεηθλχνπλ ινηπφλ ηε δεκηνπξγία Κέληξσλ

Απνζεξαπείαο θαη Απνθαηάζηαζεο Ζκεξεζίαο Ννζειείαο κε πςειφ βαζκφ παξνρήο

ππεξεζηψλ απφ εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ θαη θαηάιιειε πιηθνηερληθή ππνδνκή σο ηελ

πιένλ ζχγρξνλε δνκή γηα ηελ απντδξπκαηνπνίεζε θαη ηελ επαλέληαμε ηνπ αηφκνπ ζηελ

θνηλσλία. ηφρνο ησλ θέληξσλ απηψλ είλαη ε αληηκεηψπηζε ή ε πξνζαξκνγή ηεο

αλαπεξίαο, έηζη ψζηε ηα άηνκα λα απηνεμππεξεηνχληαη γηα λα κελ έρνπλ αλάγθε ηε

βνήζεηα ηνπ νηθνγελεηαθνχ πεξηβάιινληφο θαη γηα λα γίλνπλ ελεξγά κέιε ηεο

θνηλσλίαο, επηζηξέθνληαο ζηελ εξγαζία ηνπο. Σα Κέληξα Ζκεξήζηαο Ννζειείαο

δηεπζχλνληαη επηζηεκνληθά απφ εηδηθφ γηαηξφ Φπζηθήο Ηαηξηθήο θαη Απνθαηάζηαζεο

θαη ν αζζελήο παξαθνινπζείηαη θαζεκεξηλά απφ δηεπηζηεκνληθή νκάδα. Σν Πξφγξακκα

Απνθαηάζηαζεο είλαη εκεξήζην θαη πεξηιακβάλεη αηνκηθή θαη νκαδηθή ζεξαπεία. Μεηά

ην πέξαο ηεο ζεξαπείαο ν αζζελήο κεηαθέξεηαη ζην ζπίηη ηνπ έηζη ψζηε λα δηαηεξήζεη

ηελ θαζεκεξηλή επαθή κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ, ζηνηρείν ζεκαληηθφ γηα ηελ νκαιή

ςπρνινγηθή ηνπ θαηάζηαζε

Σν θάζκα ησλ αζζελεηψλ πνπ αληηκεησπίδνληαη ζην Κέληξν πεξηιακβάλεη

βαξηά θηλεηηθά πξνβιήκαηα. φπσο θξαληνεγθεθαιηθέο θαθψζεηο, παξαπιεγία –

ηεηξαπιεγία, αγγεηαθά εγθεθαιηθά επεηζφδηα, ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο,

αθξσηεξηαζκνχο, πιήζνο Νεπξνινγηθψλ θαη Νεπξνρεηξνπξγηθψλ Παζήζεσλ θαζψο

επίζεο Ρεπκαηνινγηθά θαη Οξζνπεδηθά πεξηζηαηηθά. Δπηγξακκαηηθά αλαθέξνληαη νη

δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξνχλ λα παξαζρεζνχλ ζηνπο αξξψζηνπο κέζα απφ κία δνκή

Ννζνθνκείνπ Ζκέξαο Απνθαηάζηαζεο. (Πεηξνπνχινπ Κσλ/α, 2006):

α) Γηαγλσζηηθή θαη ζεξαπεπηηθή Μνλάδα Νεπξνγελνχο Οπξνδφρνπ Κχζηεσο

β) Γηαγλσζηηθή θαη ζεξαπεπηηθή κνλάδα ςπρνζεμνπαιηθήο αλάπηπμεο θαη

ηεθλνπνίεζεο θηλεηηθά αλαπήξσλ.

γ) Δηδηθφ ηκήκα δηεξεχλεζεο θαη αληηκεηψπηζεο ζπαζηηθφηεηαο

δ) Δξγνζεξαπεία

ε) Απηνεμππεξέηεζε – Γξαζηεξηφηεηεο θαζεκεξηλήο δσήο

ζη) Λνγνζεξαπεία

ε) Δπαλεθπαίδεπζε αλψηεξσλ εγθεθαιηθψλ ιεηηνπξγηψλ (κλήκε, πξνζνρή,

πξνζαλαηνιηζκφ θ.α.)

ζ) Αμηνιφγεζε θαη εθπαίδεπζε αηζζεηηθνθηλεηηθήο αλάπηπμεο

8 www.disabled.gr

39

η) Φπρνινγηθή Τπνζηήξημε – Γπλακηθά Οκάδαο

θ) πκβνπιεπηηθή θνηλσληθψλ παξνρψλ

ι) Πξν-επαγγεικαηηθή αμηνιφγεζε

κ) Αζιεηηζκφο αλαπήξσλ

λ) Αξρηηεθηνληθέο ζπκβνπιέο γηα ηξνπνπνηήζεηο ζπηηηνχ θαη εξγαζηαθνχ ρψξνπ.

μ) Δλεκεξσηηθέο, εθιατθεπκέλεο δηαιέμεηο θαη βίληεν-παξνπζηάζεηο πάλσ ζε

πξνβιήκαηα ηεο πάζεζεο, φπνπ δεηείηε ε ζπκκεηνρή ηνπ αξξψζηνπ θαη ηνπ

πεξηβάιινληφο ηνπ

ν) χζηαζε θαη εθπαίδεπζε Μπν-ειεθηξηθήο πξφζεζεο ζε αθξσηεξηαζκφ άλσ άθξνπ

π) Αλάιπζε θαη Δπαλεθπαίδεπζε ζχιιεςεο

ξ) Δθκάζεζε νδήγεζεο ζε ηξνπνπνηεκέλν απηνθίλεην

Ο ζεζκφο ηνπ Ννζνθνκείνπ Ζκέξαο ζαλ κηα αλεμάξηεηε κνλάδα κε ηε δηθή ηεο

δπλακηθή είλαη πιένλ γεγνλφο ζε φιεο ηηο Δπξσπατθέο ρψξεο θαη επηηαγή ηεο

Παγθφζκηαο Οξγάλσζεο Τγείαο γηαηί ιεηηνπξγεί ζαλ ελδηάκεζε ζχλδεζε κεηαμχ ηνπ

Ννζνθνκείνπ, ηνπ αζζελνχο θαη ηεο Κνηλσλίαο βνεζψληαο ηφζν ηα άηνκα πνπ

λνζειεχνληαη λα επηηχρνπλ ηελ επαλέληαμή κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν, φζν θαη ηα

άηνκα πνπ έρνπλ ήδε επαλεληαρζεί αιιά έρνπλ αλάγθε ζπλέρηζεο ή αλαλέσζεο ηεο

ζεξαπείαο ηνπο . Σν Κέληξν δίλεη ηε δπλαηφηεηα πξνγξακκαηηζκέλσλ εθ ησλ πξνηέξσλ

εμεηάζεσλ θαη κηα γξήγνξε δηαγλσζηηθή δηεξεχλεζε πνπ δελ θνπξάδεη ηνλ άξξσζην

θαη απνζπκθνξεί ην λνζνθνκείν θαη απνηειεί ην ζπλδεηηθφ θξίθν, κεηαμχ

πξσηνβάζκηαο θαη ηξηηνβάζκηαο πεξίζαιςεο.. Σέινο αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ην θέληξν

βξίζθεηαη ζε ζπλερή δηαζχλδεζε θαη δηθηχσζε κε αληίζηνηρεο κνλάδεο μέλσλ ρσξψλ

αληαιιάζζνληαο εκπεηξίεο θαη γλψζεηο πεξηνξίδνληαο ζην ειάρηζην ηε θπγή ησλ

αξξψζησλ αιιά θαη ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ ζην εμσηεξηθφ.

Δίηε αλνηρηφ είηε θιεηζηφ φκσο ζην Κέληξν νη ππεξεζίεο δελ κπνξνχλ θαη δελ

ζα έπξεπε λα ζηακαηνχλ ζηελ απνθαηάζηαζε ηνπ αλαπήξνπ – αιιά κε αθεηεξία ηελ

απνθαηάζηαζε ηνπ αλαπήξνπ λα παξέρεηαη απνθαηάζηαζε θαη εθπαίδεπζε θαη ζηνπο

αλζξψπνπο νη νπνίνη ζα θιεζνχλ λα δήζνπλ κε απηφλ.

ια ηα πξνγξάκκαηα απνθαηάζηαζεο ησλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ ζρεδηάδνληαη έηζη

ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο ηνπ θάζε δηαθνξεηηθνχ αηφκνπ σο πξνο ηηο

εηδηθέο ζπλζήθεο δσήο θαη σο πξνο ηελ νηθνγελεηαθή ηνπ θαηάζηαζε. Γπζηπρψο ζηελ

Διιάδα, ν παξάγνληαο “νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε” ηνπ αλαπήξνπ δελ επεξεάδεη ην

ζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ απνθαηάζηαζεο. Ζ αλαπεξία είλαη μέλε θαη εηζβάιιεη

40

ζηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ ρσξίο λα έρεη ππνδεηρζεί θάπνηνο λένο

ελαιιαθηηθφο ηξφπνο ζπλχπαξμεο κε ηελ λέα θαηάζηαζε. Σν πξφγξακκα

απνθαηάζηαζεο νθείιεη εθηφο απφ ηνλ ίδην ηνλ αζζελή λα εθπαηδεχζεη θαη λα βνεζήζεη

φινπο απηνχο πνπ ζπλππάξρνπλ κε ηελ αλαπεξία ηνπ παηδηνχ ηνπο, ηνπ ζπδχγνπ ή ηνπ

ζπγγελνχο ηνπο θαη λα θαηαλνήζνπλ ην λφεκα ηεο ζπλχπαξμεο κε ηελ αλαπεξία ή

αθφκε θαη ην λφεκα ηεο ίδηαο ηεο αλαπεξίαο θαη ησλ “ρξπζψλ θαλφλσλ” γηα ηελ

εμππεξέηεζε ησλ αλαγθψλ ησλ αλαπήξσλ.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΔΝΣΑΣΗΚΖ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ

Ζ απνθαηάζηαζε ζεσξείηαη έλαο δπλακηθφο νηθνλνκηθφο θιάδνο πνπ απνξξνθά

παγθνζκίσο επελδχζεηο πνιιψλ δηζ. Δπξψ. Παξά ην γεγνλφο απηφ, ζηε ρψξα καο ε

αχμεζε ηεο δήηεζεο πνπ δηαπηζηψλεηαη γηα πξντφληα θαη ππεξεζίεο απνθαηάζηαζεο δε

ζπλνδεχεηαη απφ κία αληίζηνηρε αλάπηπμε ησλ ηερληθψλ ζεξαπείαο θαη

επαλεθπαίδεπζεο ζηα πξνγξάκκαηα απνθαηάζηαζεο κε εκθαλέζηεξν ην έιιεηκκα ζηνλ

δεκφζην θπξίσο ηνκέα. ηα ειιεληθά θέληξα απνθαηάζηαζεο ε βαζηθή απνθαηάζηαζε

πνπ παξέρεηαη ηνπο πξψηνπο κήλεο κεηά ηελ παξάιπζε παξακέλεη εδψ θαη πνιιά

ρξφληα ε ίδηα. Ο αζζελήο ακέζσο κεηά ηελ απφθηεζε ηεο παξάιπζεο θαη αθνχ

νινθιεξψζεη ηε λνζειεία ηνπ ζε θάπνην λνζνθνκείν ζα επηιέμεη θάπνην πξφγξακκα

απνθαηάζηαζεο δεκνζίνπ ή ηδησηηθνχ ηνκέα ζην νπνίν ζα επαλεθπαηδεπηεί ν ίδηνο θαη

νη βνεζνί ηνπ, έσο φηνπ κάζεη λα επηβηψλεη θάησ απφ ζπλζήθεο αλαπεξίαο. Ζ δηάξθεηα

ησλ πξνγξακκάησλ απηψλ είλαη ζπλήζσο 3 έσο 5 κήλεο (αλάινγα κε ηε ζνβαξφηεηα

ηνπ πεξηζηαηηθνχ) θαη εμαξηάηαη απφ ην αζθαιηζηηθφ θαζεζηψο θαη ηελ νηθνλνκηθή

δπλαηφηεηα ηνπ θαηαλαισηή. Πξφθεηηαη γηα ηελ πξψηε δνθηκαζηηθή πεξίνδν

επαλεθπαίδεπζεο ζηηο ζπλζήθεο ηεο θαλνληθήο δσήο θαη ε ρξνληθή δηάξθεηα θαζψο θαη

ε εηεξφηεηα ησλ ζεξαπεπηηθψλ απηψλ πξνγξακκάησλ ζπλήζσο πξνζδηνξίδνληαη έηζη

ψζηε λα κπνξνχλ λα απνξξνθνχλ επαξθή ρξεκαηνδφηεζε απφ ηα αζθαιηζηηθά ηακεία

θαζψο θαη απφ ηδησηηθέο αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο9.

Οη επελδχζεηο πνπ έρνπλ γίλεη ηα ηειεπηαία 15 ρξφληα παγθνζκίσο ζηνλ ηνκέα

ηεο απνθαηάζηαζεο είρε σο ζπλέπεηα λα δεκηνπξγεζνχλ λέεο ηερληθέο πνπ ζχληνκα

ζπζηεκαηνπνηήζεθαλ θαη πήξαλ ηελ κνξθή εληαηηθψλ πξνγξακκάησλ, ηα νπνία

σζηφζν έρνπλ πνιχ κεγαιχηεξν θφζηνο ζε ζρέζε κε ηελ απνθαηάζηαζε πνπ παξέρεηαη

ζηα Κέληξα Απνθαηάζηαζεο.. Σα πξνγξάκκαηα Δληαηηθήο Απνθαηάζηαζεο

πξνζθέξνπλ εηδηθά πξνζαξκνζκέλα πξνγξάκκαηα ζεξαπείαο γηα παζήζεηο πσο νη

9 www.disabled.gr

41

θαθψζεηο λσηηαίνπ κπεινχ, ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο, νη θξαληνεγθεθαιηθέο

θαθψζεηο θ.ν.θ. Σα πξνγξάκκαηα απηά ζηνρεχνπλ ζηε κεγηζηνπνίεζε ηεο

ιεηηνπξγηθφηεηαο ρξεζηκνπνηψληαο λέεο ηερλνινγίεο, νξζνζηάηεο θαη θάπνηα

πξνζαξκνζκέλα ζπζηήκαηα αζθήζεσλ. Σα πξνγξάκκαηα απηά ζαθψο δελ ζεξαπεχνπλ

ηελ παξάιπζε νχηε είλαη ζε ζέζε λα παξέρνπλ ππεξεζίεο γηα φινπο ηνπο ζπλδπαζκνχο

ησλ παξαιχζεσλ. Απνηεινχλ κηα ζπκπιεξσκαηηθή ζεξαπεία θαη δίλνπλ απιψο κηα

επνηθνδνκεηηθή παξάηαζε ρξφλνπ ζε φζνπο ηε ρξεηάδνληαη, κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο

απνθαηάζηαζεο κε κφλν ζηφρν ηελ πξνεηνηκαζία γηα ηελ επαλέληαμε ηνπ αηφκνπ ζηελ

θνηλσληθή δσή θαη ζηελ επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα.

Σν κεηνλέθηεκα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ είζνδν ησλ ζπγθεθξηκέλσλ

πξνγξακκάησλ ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα είλαη φηη δελ γίλεηαη ζσζηά ε

πξνζαξκνγή ηνπο ζηα ειιεληθά δεδνκέλα κε απνηέιεζκα ηα πξνγξάκκαηα πηζαλψο λα

εμππεξεηνχλ ηνπο ακεξηθαλνχο ή ηνπο επξσπαίνπο φρη φκσο ηνπο έιιελεο αζζελείο.

Δθφζνλ ε Απνθαηάζηαζε δελ είλαη απνθιεηζηηθή ππφζεζε ζεξαπείαο αιιά επεξεάδεηαη

απφ ην πεξηβάιινλ εληφο ηνπ νπνίνπ πξαγκαηψλεηαη πξέπεη λα αλαδεηεζνχλ ηξφπνη

πξνζαξκνζκέλνη ζην ειιεληθφ πεξηβάιινλ, ζηελ ηδηνζπγθξαζία ηνπ έιιελα κε

αλαπεξία θαη ζηελ ειιεληθή δηαθνξεηηθή νηθνλνκηθή πξαγκαηηθφηεηα.

ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΖ ΑΝΑΠΖΡΗΑ ΚΑΗ ΔΝΑΛΛΑΚΣΗΚΔ ΘΔΡΑΠΔΗΔ

Ζ Γηαρείξηζε ηεο Αλαπεξίαο είλαη έλα πξφγξακκα πξνζαλαηνιηζκέλν ζηελ

ειαρηζηνπνίεζε ησλ ζπλεπεηψλ πνπ επηθέξεη ε αλαπεξία ζηηο θπζηθέο δεμηφηεηεο ηνπ

εξγαδνκέλνπ, νη νπνίεο ζπλδένληαη κε ηελ εξγαζία θαη ηελ ζπκβνιή ηνπ ζηελ

παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Σν Δζληθφ Ηλζηηηνχην Γηαρείξηζεο ηεο Αλαπεξίαο θαη Έξεπλαο

ηνπ Καλαδά εμέδσζε ηνλ πξψην Κψδηθα Πξαθηηθήο γηα ηελ Γηαρείξηζε ηεο Αλαπεξίαο,

ν νπνίνο είλαη απνηέιεζκα εζληθήο θαη δηεζλνχο ζπλεξγαζίαο θαη αληαλαθιά ηελ

ζπκβνιή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ησλ επηρεηξήζεσλ, ησλ ηακείσλ θνηλσληθήο

αζθάιηζεο, ησλ εζληθψλ θπβεξλήζεσλ, ησλ θνξέσλ απνθαηάζηαζεο θαη ησλ

νξγαλψζεσλ ησλ αηφκσλ κε αλαπεξίεο ζην Καλαδηθφ θξάηνο ζε ν, ηη αθνξά ηελ

δηαρείξηζε ηεο αλαπεξίαο. Ο θψδηθαο έρεη σο ζηφρν λα αλαδείμεη ηηο βέιηηζηεο

πνιηηηθέο θαη πξαθηηθέο, νη νπνίεο δηεπθνιχλνπλ ηελ επηζηξνθή ελφο αλάπεξνπ αηφκνπ

ζηε εξγαζία αιιά θαη ηελ δηαηήξεζε απηήο. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφλ, πξνζδηνξίδεη ηνπο

θχξηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ δηαδηθαζία, ηνπο ξφινπο θαη ηηο επζχλεο ηνπ θαζελφο θαη

πξνζθέξεη έλα πιαίζην κέζα ζην νπνίν εξγνδφηεο, ζσκαηεία εξγαδνκέλσλ, λνκνζέηεο,

42

αζθαιηζηηθά ηακεία κπνξνχλ λα ζπλεξγαζηνχλ γηα λα βνεζήζνπλ ηνπο αλζξψπνπο κε

αλαπεξίεο λα επηζηξέςνπλ ζην εξγαζηαθφ ηνπο πεξηβάιινλ. Δπηπιένλ, παξέρεη νδεγίεο,

θξηηήξηα θαη ζεκεία αλαθνξάο γηα ηελ αλάπηπμε απνηειεζκαηηθψλ πξνγξακκάησλ

δηαρείξηζεο ηεο αλαπεξίαο ζηνλ ρψξν εξγαζίαο θαη ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί σο

νδεγφο γηα ηελ δηαρείξηζε ηεο αλαπεξίαο θαη ηηο ζπλέπεηεο πνπ επηθέξεη απηή ζην

άηνκν ζε φ, ηη αθνξά ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα.

Έλα πξφγξακκα Γηαρείξηζεο ηεο Αλαπεξίαο ζε ζπλδπαζκφ κε έλα πξφγξακκα

απνθαηάζηαζεο ζα σθεινχζε ηφζν ηηο επηρεηξήζεηο / νξγαληζκνχο, φζν θαη ηνπο

εξγαδνκέλνπο βνεζψληαο ζηελ επηζηξνθή ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο ζηηο εξγαζίεο

ηνπο, κεηψλνληαο έηζη θαη ην θφζηνο ηεο αλαπεξίαο γηα ηνπο εξγνδφηεο θαη ηα

αζθαιηζηηθά ηακεία αιιά θαη γηα ηελ πνιηηεία. θαη ζα θάιππηε φιν ην θάζκα ηεο

επαλέληαμεο ηνπ αηφκνπ ζην νηθνγελεηαθφ, εξγαζηαθφ θαη θνηλσληθφ πεξηβάιινλ. Ζ

εθαξκνγή ελφο απνηειεζκαηηθνχ πξνγξάκκαηνο Γηαρείξηζεο ηεο Αλαπεξίαο ζε

ζπλδπαζκφ κε έλα ζεξαπεπηηθφ πξφγξακκα απνθαηάζηαζεο κπνξεί λα πξνσζήζεη

ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα ζε έλαλ νξγαληζκφ, ζε ηνκείο φπσο ε παξαγσγηθφηεηα, ε

δηαρείξηζε παξνρψλ, ε δηαρείξηζε θφζηνπο εξγαζίαο θαη ε πξφιεςε.

Μεξηθά παξαδείγκαηα ησλ πιενλεθηεκάησλ ζε θάζε ηνκέα είλαη:

ε ελίζρπζε ηεο απηνεθηίκεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ κε αλαπεξία, γεγνλφο πνπ

ζπλεπάγεηαη ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη απνδνηηθφηεηα ηνπο ζηνλ

ρψξν εξγαζίαο

ε κείσζε ηεο αλαζηάησζε ζηνλ ρψξν εξγαζίαο, θαζψο ν νξγαληζκφο δηαηεξεί

ηνπο έκπεηξνπο ππαιιήινπο ηνπ

ε ειαρηζηνπνίεζε ησλ αξλεηηθψλ νηθνλνκηθψλ ζπλεπεηψλ φπσο ηα άκεζα θαη ηα

έκκεζα θφζηε πνπ επσκίδνληαη εξγνδφηεο θαη αζθαιηζηηθά ηακεία ιφγσ ηεο

αλαπεξίαο, φπσο ηνλ ρακέλν ρξφλν εξγαζίαο, ηα επηδφκαηα αλαπεξίαο θηι.

ε εθπαίδεπζε ησλ εξγαδνκέλσλ ζε πξαθηηθέο εμαζθάιηζεο ελφο πγηνχο θαη

αζθαινχο πεξηβάιινληνο εξγαζίαο

ε αλάιπζε θαη αμηνιφγεζε ησλ γλσζηηθψλ θαη θπζηθψλ απαηηήζεσλ ηεο

εξγαζίαο πνπ ζπλδένληαη κε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ θάζε εξγαδνκέλνπ. Μέζα απφ

ηελ αμηνιφγεζε απηή παξέρνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πηνζέηεζε νδεγηψλ πνπ

βνεζνχλ ηνπο εξγνδφηεο λα βεβαησζνχλ αλ νη ηθαλφηεηεο ελφο εξγαδνκέλνπ

είλαη νη θαηάιιειεο γηα ηελ εξγαζία ηνπ θαη δελ ειινρεχεη θαλέλαο θίλδπλνο γηα

ηελ πγεία ηνπ εξγαδνκέλνπ κε αλαπεξία.

43

ε φ, ηη αθνξά ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ ε δηαρείξηζε ηεο αλαπεξίαο

πεξηιακβάλεη πξνγξάκκαηα βάζεη ησλ νπνίσλ επηηπγράλεηαη ε απνθαηάζηαζε θαη ε

έληαμε ησλ αηφκσλ κέζα απφ λέεο κνξθέο απνζεξαπείαο θαη θνηλσληθήο ελζσκάησζεο

πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κέζα απφ πξνγξάκκαηα πνπ ζηεξίδνληαη ζηηο ζχγρξνλεο

κνξθέο ηεο ηέρλεο. πγθεθξηκέλα, κέζα απφ δνκέο ζπιιφγσλ θαη νξγαλψζεσλ πνπ

απαξηίδνληαη απφ εηδηθνχο θαη ζπκβνχινπο, κε θνηλή ζπκκεηνρή αηφκσλ κε αλαπεξία

αιιά θαη αηφκσλ ρσξίο αλαπεξία νξγαλψλνληαη θνηλέο πνιηηηζηηθέο δξάζεηο θαη

επηηπγράλεηαη ην κέγηζην απνηέιεζκα ζε ρξφλν πνιχ ζπληνκφηεξν απφ ηα απιά

πξνγξάκκαηα απνθαηάζηαζεο θαη θνηλσληθήο έληαμεο.

ηα πιαίζηα ηεο ελαιιαθηηθήο απνθαηάζηαζεο ζχγρξνλεο κνξθέο ηέρλεο φπσο ε

ρνξνζεξαπεία, ε θηλεζηνζεξαπεία, ε δξακαηνζεξαπεία, ε εηθαζηηθή ςπρνζεξαπεία θαη ε

εηδηθή ζπκβνπιεπηηθή κπαίλνπλ ζε έλα πην επξχ πιαίζην ζπλεξγαζίαο κε ηελ ηαηξηθή

δηεπηζηεκνληθή νκάδα θαη ην ζεξαπεπηηθφ πξφγξακκα ηνπ θέληξνπ απνθαηάζηαζεο. Ζ

ηέρλε, εηζέξρεηαη δπλακηθά θαη απνηειεί αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ ζπλνιηθνχ

πξνγξάκκαηνο ζεξαπείαο ηνπ θάζε αηφκνπ πνπ πξφθεηηαη λα αληηκεησπίζεη κηα

θαηάζηαζε αλαπεξίαο θαη έξρεηαη λα δψζεη λέα εξεζίζκαηα βνεζψληαο ην λα

αληηκεησπίζεη ηηο λέεο θαηαζηάζεηο θαη αιιαγέο πνπ πξφθεηηαη λα ππάξμνπλ ζηελ λέα

ηνπ δσή. Ακέζσο κεηά ηε ιήμε ηνπ θιαζηθνχ πξνγξάκκαηνο απνθαηάζηαζεο ην άηνκν

κε αλαπεξία εηζέξρεηαη ζε δξάζεηο παξαγσγηθέο πνπ αθνξνχλ ηελ επαλέληαμε ζην

θνηλσληθφ ηνπ πεξηβάιινλ. Ζ θαηλνηνκία ηεο ελαιιαθηηθήο απνθαηάζηαζεο είλαη φηη ηα

άηνκα κε αιιά θαη ρσξίο αλαπεξία ζπλππάξρνπλ θαη εμειίζζνληαη κέζα απφ θνηλά

πξνγξάκκαηα θαιιηηερληθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη εηδηθήο ηαηξηθήο ζπκβνπιεπηηθήο. Με

ηελ ιήμε ηνπ θάζε εηδηθνχ πξνγξάκκαηνο νη θνηλέο νκάδεο αηφκσλ ζπκκεηέρνπλ ζε

θαιιηηερληθέο θαη πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο, νη νπνίεο αξθεηέο θνξέο απεπζχλνληαη ζην

επξχ θνηλφ. Σα πξνγξάκκαηα πεξηιακβάλνπλ καζήκαηα ρνξνχ ιάηηλ, νξηεληάι,

ζχγρξνλνπ, ρνξνζεάηξνπ, ζεάηξνπ, δσγξαθηθήο, ινγνηερλίαο, θσηνγξαθίαο θαη εηδηθήο

ζπκβνπιεπηηθήο γηα άηνκα κε αιιά θαη ρσξίο αλαπεξία.

44

ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΗ ΔΡΓΑΗΑ

ΔΡΔΤΝΑ ΓΗΑ ΑΣΟΜΑ ΜΔ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ Ή ΑΝΑΠΖΡΗΑ10

Ζ έξεπλα γηα ηα άηνκα κε πξνβιήκαηα πγείαο ή αλαπεξία δηελεξγήζεθε ζε

νιφθιεξε ηε ρψξα, ζηα πιαίζηα ηεο ζπλερνχο Έξεπλαο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ, θαηά ην

Β΄ ηξίκελν ηνπ έηνπο 2002. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ 77.451 άηνκα, ηα νπνία ήηαλ

κέιε ησλ 30.057 λνηθνθπξηψλ ηεο έξεπλαο γηα ην εξγαηηθφ δπλακηθφ. ηφρνο ηεο

έξεπλαο ήηαλ λα ζπγθεληξψζεη πιεξνθνξίεο γηα ηε ζέζε πνπ έρνπλ ζηελ αγνξά

εξγαζίαο ηα άηνκα κε πξνβιήκαηα πγείαο ή αλαπεξίεο, λα ζπιιέμεη ζηνηρεία γηα ηελ

αηηία ηνπο, ηηο ζπλέπεηεο πνπ έρνπλ ηα πξνβιήκαηα απηά ζηελ ηθαλφηεηα ησλ αηφκσλ

λα εξγάδνληαη θαη λα εμεηάζεη ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ηα άηνκα κε πξνβιήκαηα

πγείαο ή αλαπεξία αληηκεησπίδνπλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ

ζπγθεθξηκέλα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο απφ ηα νπνία ζα κπνξνχζακε λα δηεμάγνπκε

ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα σο πξνο ηελ αλάγθε αλαδηνξγάλσζεο ησλ ππεξεζηψλ

απνθαηάζηαζεο ζηελ Διιάδα.

ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ

Πίλαθαο 1.

Πνζνζηά αηφκσλ πνπ δειψλνπλ πξφβιεκα πγείαο ή αλαπεξία θαηά θχιν θαη νκάδεο

ειηθηψλ

Άηνκα πνπ δειψλνπλ πξφβιεκα πγείαο ή αλαπεξία

Ζιηθία χλνιν % Άλδξεο Γπλαίθεο

0 έσο 14 1,1 1,5 0,7

15 έσο 24 1,8 2 1,6

25 έσο 34 2,7 3 2,4

35 έσο 44 5,1 5,3 5

45 έσο 54 8,9 9,4 8,6

55 έσο 62 17,7 18,5 17,1

63 έσο 74 33,9 33,3 34,4

75+ 28,8 27,0 30,2

ύλνιν 100 100 100

10

www.statistics.gr

45

πσο είλαη αλακελφκελν ηα πνζνζηά ησλ αηφκσλ κε πξνβιήκαηα πγείαο κεγαιψλνπλ

ζεκαληηθά κε ηελ αχμεζε ηεο ειηθίαο. ην ζεκείν απηφ είλαη πξνθαλήο ν ζπνπδαίνο

ξφινο πνπ παίδνπλ ηα νινθιεξσκέλα πξνγξάκκαηα Γεξηαηξηθήο Απνθαηάζηαζεο ζηελ

αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ειηθηαθψλ νκάδσλ.

πνπ δειώλνπλ πξόβιεκα πγείαο ή αλαπεξία

Πίλαθαο 2.

Πνζνζηά αηφκσλ πνπ δειψλνπλ πξφβιεκα πγείαο ή αλαπεξία θαηά θαηάζηαζε

απαζρφιεζεο

Άηνκα πνπ δειψλνπλ πξφβιεκα πγείαο ή αλαπεξία

ην ζχλνιν ησλ αηφκσλ ην εξγαηηθφ δπλακηθφ

Δξγαδφκελνη 14,9 91,1

Άλεξγνη 1,5 8,9

Με ελεξγνί 83,6

ύλνιν 100 100

Απφ ηνλ Πίλαθα 2 πξνθχπηεη φηη ην πνζνζηφ αλεξγίαο γηα ηα άηνκα πνπ δειψλνπλ φηη

αληηκεησπίδνπλ πξφβιεκα πγείαο ή αλαπεξία είλαη 8,9 ελψ νη κε ελεξγνί απνηεινχλ ην

83% πεξίπνπ ησλ αηφκσλ κε πξνβιήκαηα πγείαο. Δίλαη γεγνλφο πσο ε απνθαηάζηαζε

σο ζχλνιν ελεξγεηψλ δχλαηαη λα επηθέξεη σο έλα βαζκφ άξζε ησλ απσιεηψλ ζην

εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ ηφζν ζε φζνπο πάζρνπλ απφ ρξφλην λφζεκα φζν θαη ζε απηνχο

πνπ αληηκεησπίδνπλ θάπνηα αλαπεξία.

λνιηθόο Άλδξεο Γπλαίθεο

Πίλαθαο 3

χλνιν δεισζέλησλ πξνβιεκάησλ

Δίδνο πξνβιήκαηνο Πνζνζηφ επί ησλ

ζπλνιηθά δεισζέλησλ

Πνζνζηφ ησλ αηφκσλ

πνπ δειψλνπλ ην

πξφβιεκα

Άλσ άθξσλ 5,4 8,1

Κάησ άθξσλ 16,7 25

Πιάηεο θαη ιαηκνχ 6,3 9,4

46

ξαζεο 5,5 8,3

Αθνήο 1,7 2,6

Οκηιίαο 0,5 0,7

Γεξκαηηθέο παζήζεηο 1,4 2

Θσξαθηθά ή αλαπλεπζηηθά

πξνβιήκαηα

6,3 9,4

Καξδηά, ππέξηαζε, θπθινθνξία

αίκαηνο

31,4 47

ηνκάρη, ήπαξ, πεπηηθφ θαη

νπξνπνηεηηθφ ζχζηεκα

5,8 8,7

αθραξψδεο δηαβήηεο 6,7 10,1

επηιεςία 0,3 0,5

Γηαλνεηηθέο,λεπξνινγηθέο,ςπρηθέο,

αλαπηπμηαθέο δηαηαξξαρέο

4,2 6,2

Δμειηζζφκελεο αζζέλεηεο (AIDS,

Parkinson)

2,5 3,7

Υξφληα πξνβιήκαηα-αλαπεξίεο 5,2 7,8

χλνιν 100 149,6*

Δπλαηόηεηα πνιιαπιώλ απαληήζεωλ

Πνζνζηό επί

πσο θαίλεηαη θαη απφ ηνλ πίλαθα 3 πνιιά πξνβιήκαηα πγείαο, φπσο ηα πξνβιήκαηα

ησλ άλσ θαη θάησ άθξσλ, νη ρξφληεο παζήζεηο θαη νη αλαπεξίεο πνπ απνηεινχλ

ηξνρνπέδε γηα ηελ είζνδν ησλ αηφκσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο κπνξνχλ λα

αληηκεησπηζηνχλ κέζα απφ νινθιεξσκέλα πξνγξάκκαηα απνθαηάζηαζεο θαη

απνζεξαπείαο.

οσ προβλήμαηος ύνολο αηόμων Άνδρες Γσν

Πίλαθαο 4

Κχξηεο αηηίεο γηα ηα πξνβιήκαηα θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ

Αηηίεο Πνζνζηφ επί ησλ ζπλνιηθά

δεισζέλησλ αηηηψλ

Πνζνζηφ αηφκσλ πνπ

δειψλνπλ ηελ αηηία

Κνηλσληθφο ζηηγκαηηζκφο 17,2 50,4

Αλεξγία 18,3 53,6

47

Αλεπαξθήο εθπαίδεπζε 8,6 25,2

Αλεπαξθή επηδφκαηα 21,2 62,1

Αλεπαξθείο θνηλσληθέο

ππεξεζίεο

17,7 51,8

Έιιεηςε πξνγξακκάησλ

θαηάξηηζεο

5,6 16,4

Πεξηνξηζκέλε πξφζβαζε

ζε θηίξηα θαη ππεξεζίεο

6,6 19,4

Γηακνλή ζε ηδξχκαηα 4,7 13,7

άιιε 0,2 0,6

ύλνιν 100 293,1

Αιηίες για ηα προβλήμαηα κοινωνικού αποκλειζμο

Έλα άιιν εξψηεκα πνπ ηέζεθε ζηα πιαίζηα ηεο έξεπλαο, φπσο δείρλεη ν πίλαθαο

4, ήηαλ αλ ηα άηνκα κε πξνβιήκαηα πγείαο αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα θνηλσληθνχ

απνθιεηζκνχ, θαη πνηεο είλαη νη θχξηεο αηηίεο γηα απηά ηα πξνβιήκαηα. Δπηζεκαίλνπκε

φηη ηα εξσηήκαηα απηά ηέζεθαλ κφλν ζηα άηνκα πνπ δήισζαλ φηη αληηκεησπίδνπλ

πξφβιεκα πγείαο ή αλαπεξία. χκθσλα κε ην 62,1% ησλ απαληήζεσλ, ην

ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα θαίλεηαη φηη αθνξά ηα αλεπαξθή επηδφκαηα. Δλψ

αθνινπζνχλ ε αλεξγία (53,6%) θαη νη αλεπαξθείο θνηλσληθέο ππεξεζίεο (51,8%). ην

θάζκα ηηο απνθαηάζηαζεο πεξηιακβάλνληαη δξάζεηο γηα λα επηζηξέςεη ην άηνκν ζηελ

αγνξά εξγαζίαο κε άκεζε ζπλέπεηα ηελ κείσζε ηεο αλεξγίαο αιιά θαη ηελ

δηαθνξνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ.

ηελ Διιάδα ε αλαπεξία δελ αληηκεησπίδεηαη σο απηφλνκε ππφζηαζε θαη σο

δηαθνξεηηθή αληίιεςε ησλ ζπλζεθψλ θαη φξσλ δσήο, φπσο ζπκβαίλεη ζην εμσηεξηθφ. Ο

πιεζπζκφο κε αλαπεξίεο είλαη αλαγθαζκέλνο λα δεη θάησ απφ ζπλζήθεο εηδηθήο

κεηαρείξηζεο, νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο εμάξηεζεο απφ ηα αζθαιηζηηθά ηακεία θαη

ηνπο θηιαλζξσπηθνχο θνξείο θαη απνθιεηζκνχ απφ ηα θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά

δξψκελα, κε απνηέιεζκα νη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο λα δηαρσξίδνληαη απφ ην θνηλσληθφ

ζψκα θαη αληηκεησπίδνληαη ζαλ 2εο θαηεγνξίαο πνιίηεο. Δπηπιένλ, ε κεηνςεθία ησλ

ΑΜΔΑ πνπ εξγάδεηαη, απαζρνιείηαη ζε ζέζεηο εξγαζίαο δηαθνξεηηθέο απφ απηέο γηα ηηο

νπνίεο εθπαηδεχηεθε. Πξάγκαηη, νη ζηαηηζηηθέο αλαθέξνπλ πσο απφ ην ζχλνιν ησλ

ΑΜΔΑ ην 83% ησλ είλαη άλεξγα, σο απνηέιεζκα ησλ εκπνδίσλ πνπ ζπλαληνχλ γηα ηελ

48

επαγγεικαηηθή ηνπο ζηαδηνδξνκία θαη δνπλ κε ηελ νηθνλνκηθή ζηήξημε ηεο νηθνγέλεηάο

ηνπο ή κε ηα επηδφκαηα ηεο Πξφλνηαο ή ηηο ζπληάμεηο ηνπ ΟΓΑ

Ο ζεκαληηθφηεξνο ηξφπνο γηα ηελ ελζσκάησζε ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία θαη

ηδηαίηεξα ησλ Κηλεηηθά Αλαπήξσλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν, είλαη ε έληαμή ηνπο ζην

εξγαηηθφ δπλακηθφ ηεο ρψξαο. Ζ εξγαζία είλαη αλαθαίξεην δηθαίσκα γηα φια ηα άηνκα

θαη φιεο ηηο θνηλσληθέο νκάδεο θαη κφλν κέζσ απηήο ην άηνκν κε αλαπεξία λνηψζεη

ρξήζηκν θαη απνδνηηθφ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν. Σν ζέκα ηεο έληαμεο ησλ ΑΜΔΑ ζηελ

παξαγσγηθή δηαδηθαζία δελ απαζρνιεί κφλν ηελ Διιάδα αιιά απνηειεί ζέκα

ζπδήηεζεο θαη πξνβιεκαηηζκψλ ζε παγθφζκην επίπεδν. πγθεθξηκέλα, ε Δ.Δ. κέζα απφ

επηζηεκνληθέο έξεπλεο, έρεη θαηαιήμεη ζην ζπκπεξάζκαηα φηη ε απαζρφιεζε απνηειεί

απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ έληαμε ησλ ΑΜΔΑ ζηα θνηλσληθά - νηθνλνκηθά

δξψκελα ηεο δσήο θαη έρεη πξνρσξήζεη ζε κέηξα δξάζεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ

εξγαζηαθνχ απνθιεηζκνχ ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία.

Χο θπξηφηεξα εκπφδηα, γηα ηελ απαζρφιεζε ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία ζηελ

ρψξα καο θαηαγξάθνληαη ηα αθφινπζα (Βάηνο Καλαηάο Γεψξγηνο, 2005):

1. Ζ αξλεηηθή ζέζε-ζηάζε ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ απέλαληη ζηελ αλαπεξία πνπ

ζπλεπάγεηαη ηελ πξνθαηάιεςε θαη ηελ αξλεηηθή ζηάζε ησλ εξγνδνηψλ.

2. Ζ έιιεηςε επαξθνχο παηδείαο – εθπαίδεπζεο θαη πξνγξακκάησλ

απνθαηάζηαζεο είλαη απφ ηνπο θπξηφηεξνπο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηνλ

θνηλσληθφ απνθιεηζκφ θαη ησλ αηφκσλ απηψλ.

3. Ζ έιιεηςε πξνζβαζηκφηεηαο εθφζνλ ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ

4. Ννκνζεζία.

Ζ αθαίξεζε ησλ θξαγκψλ έρεη αλαγλσξηζηεί απφ ηελ Δ.Δ. σο ην θιεηδί γηα ίζεο

επθαηξίεο ζηνπο αλζξψπνπο κε θηλεηηθέο αλαπεξίεο, αιιά θαη ππνρξέσζε θάζε

ρψξαο ηεο Δ.Δ. Γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ εξγαζηαθνχ απνθιεηζκνχ θαη ηελ

αμηνπνίεζε απηνχ ηνπ αλεθκεηάιιεπηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πξέπεη λα

αλαπηπρζνχλ ζηξαηεγηθέο απαζρφιεζεο γηα ηα άηνκα κε αλαπεξία θαη ζηελ Διιάδα

φπσο ζπκβαίλεη ζηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ. Κπξίσο λα εθζπγρξνληζηεί ε λνκνζεζία, πνπ ζε

πνιιέο πεξηπηψζεηο, ιεηηνπξγεί σο αληηθίλεηξν γηα ηελ αλαδήηεζε εξγαζία θαη

έληαμεο ζην παξαγσγηθφ δπλακηθφ ηεο ρψξαο, εθφζνλ εμαληιεί ηελ κέξηκλά ηεο,

ζηελ εμαζθάιηζε αλαπεξηθνχ επηδφκαηνο κε απνηέιεζκα πνιιά ΑΜΔΑ λα

αλαγθάδνληαη λα επηιέμνπλ ην επίδνκα αληί ηεο εξγαζίαο.

49

Ζ Δπξσπατθή Έλσζε, αλαγλσξίδεη φηη ηα ΑΜΔΑ αληηκεησπίδνπλ πνιιαπιά

εκπφδηα ζην λα πξνζεγγίζνπλ ηελ αγνξά εξγαζίαο, ηελ εθπαίδεπζε θαη ηηο ινηπέο

θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη γηα ηελ βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο απηήο πξνηάζζεη ηελ

αλάπηπμε πξαθηηθψλ γηα ηελ απαζρφιεζε ηνπο σο βαζηθφ ππιψλα δξάζεο ηεο. Βαζηθφο

ηεο ζηφρνο, ηνλ νπνίνλ νθείιεη λα ελζηεξληζηεί θαη ε Διιάδα, είλαη ε δπλακηθή έληαμε

ησλ ΑΜΔΑ ζην παξαγσγηθφ δπλακηθφ ηεο θάζε ρψξαο θαη ε κεηαηξνπή ηνπο ζε

θνξνινγνχκελνπο θαη φρη κφλν επηδνηνχκελνπο πνιίηεο. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηήλ

εθηφο απφ ηα ζεξαπεπηηθά πξνγξάκκαηα απνθαηάζηαζεο ελδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ θαη

νη πξννπηηθέο εηζφδνπ ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία ζηελ αγνξά εξγαζίαο κε ηελ

αμηνπνίεζε λέσλ ηερλνινγηψλ θαζψο επίζεο θαη ε αλάπηπμε βαζηθψλ αξρψλ θαη ε

παξνρή ζπκβνπιεπηηθήο γηα ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα ησλ ΑΜΔΑ, κε ζθνπφ ηελ

ππνζηήξημε ηνπο ζε βάζνο ρξφλνπ. Θεκαηηθέο φπσο ε έλλνηα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο,

νη ηερληθέο αλαδήηεζεο εξγαζίαο, ε αμηνπνίεζε ησλ αλνηρηψλ δηθηχσλ θαη θαλαιηψλ

επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ηα άηππα δίθηπα επηθνηλσλίαο, ε αλαδήηεζε θαη αμηνπνίεζε ηεο

πιεξνθνξίαο, ε ηειεηνπνίεζε ηνπ πξνζσπηθνχ ζρεδίνπ αλάπηπμεο, αλαπηχζζνληαη

ζηνπο θφιπνπο ησλ πξνγξακκάησλ εξγαζηαθήο απνθαηάζηαζεο θαη έπνληαη ησλ

πξνγξακκάησλ ηαηξηθήο απνθαηάζηαζεο.

Ζ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ Χ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΔΝΗΥΤΖ ΣΖ ΔΘΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ

ήκεξα ζηελ Διιάδα ην 10% ηνπ πιεζπζκνχ δειαδή πεξίπνπ 1.200.000

Έιιελεο θαη Διιελίδεο δνπλ θάησ απφ ζπλζήθεο αλαπεξίαο ή κε θάπνηα ρξφληα λφζν

ελψ πεξηζζφηεξνη απφ 400.000 δνπλ θάησ απφ ζπλζήθεο θάπνηαο πνιχ ζνβαξήο θαη

κφληκεο αλαπεξίαο. ινη απηνί νη άλζξσπνη αλαπηχζζνπλ πνιχ ραξαθηεξηζηηθή

θαηαλαισηηθή ζπκπεξηθνξά θαη ζπγθξνηνχλ κία θνηλσληθή κεηνλφηεηα πνπ έρεη εηδηθέο

θαηαλαισηηθέο αλάγθεο απφ πξνζαξκνζκέλεο ππεξεζίεο, πξντφληα θαη δνκέο

απνθαηάζηαζεο . ηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ φιεο νη θπβεξλήζεηο έρνπλ

ζπγθξνηήζεη κία αλαπεξνθεληξηθή πνιηηηθή επηθνηλσλίαο θαη πσιήζεσλ εθφζνλ

ελ νλφκαηη ησλ θαηαλαισηψλ κε αλαπεξίεο ζπληεξείηαη κία ηεξάζηηα αγνξά πνπ

αληηζηνηρεί ζην 20% ηνπ αθαζάξηζηνπ εζληθνχ εηζνδήκαηνο, ελψ δελ είλαη ηπραίν πνπ

φιεο πιένλ επηρεηξήζεηο ηνπ εμσηεξηθνχ δεκηνπξγνχληαη κε πξνδηαγξαθέο

πξνζπειάζηκεο γηα ηα ΑΜΔΑ. Σφζν ζην εμσηεξηθφ φζν θαη ζηελ Διιάδα ε αγνξά

απνθαηάζηαζεο είλαη κεγάιε θαη δπλακηθή θαη δελ εμαληιείηαη κφλν ζηα πξνγξάκκαηα

απνθαηάζηαζεο θαη ηα νξζνπεδηθά πξντφληα. Πξνεθηείλεηαη ζηνπο εμσηεξηθνχο

αζζελείο, ζηελ ηξίηε ειηθία, ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο, ζηηο απηνθηλεηνβηνκεραλίεο,

50

ζηηο επηρεηξήζεηο ηειεθσλίαο θαη γεληθψο ζε φιεο ηηο επηρεηξήζεηο εθφζνλ νη

θαηαλαισηέο κε εηδηθέο αλάγθεο, εθηφο ησλ εηδηθψλ θαηαλαισηηθψλ ηνπ αλαγθψλ,

παξνπζηάδνπλ φιεο ηηο ζπλεζηζκέλεο θαη ζπκβαηηθέο θαηαλαισηηθέο αλάγθεο θαη

θαηαλαισηηθέο ζπκπεξηθνξέο πνπ έρεη φινο ν ππφινηπνο ν θφζκνο.

Ζ κεηνλφηεηα ησλ Διιήλσλ θαη ησλ Διιελίδσλ κε αλαπεξίεο είλαη κία κεγάιε

αγνξά κε πνιχ κεγάιε αγνξαζηηθή δχλακε ε νπνία δελ πεξηνξίδεηαη ζηνπο αλζξψπνπο

πνπ νη ίδηνη δνπλ θάησ απφ ζπλζήθεο αλαπεξίαο αιιά επεθηείλεηαη θαη ζην

νηθνγελεηαθφ θαη ζην θνηλσληθφ ηνπο πεξηβάιινλ. Γπζηπρψο φκσο αθφκε θαη ζήκεξα

ην ειιεληθφ θξάηνο αιιά θαη νη επηρεηξήζεηο δελ έρνπλ αληηιεθζεί επαξθψο ηηο

πξννπηηθέο απηήο ηεο αγνξάο θαη ην κέγεζνο ηνπ νθέινπο πνπ ζα απνθνκίζνπλ

δεκηνπξγψληαο ζχγρξνλα δεκφζηα θέληξα απνθαηάζηαζεο θαη δηεπξχλνληαο ηηο

κεζφδνπο πσιήζεσλ θαη ηελ πνιηηηθή επηθνηλσλίαο, κε απνηέιεζκα νη έιιελεο λα

αλαδεηνχλ πξντφληα θαη ππεξεζίεο απνθαηάζηαζεο ζην εμσηεξηθφ. Απφ ηελ άιιε

πιεπξά νη θνξείο πνπ ελδηαθέξνληαη λα πινπνηήζνπλ ηα ζπλέδξηα απνθαηάζηαζεο δελ

γλσξίδνπλ ζε βάζνο φια απηά πνπ ζπγθξνηνχλ ηελ αλαπεξία, ηηο εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο

αλάγθεο, ηνπο θνξείο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ρψξν θαη γεληθψο φια απηά πνπ

ζπγθξνηνχλ απηφ πνπ νλνκάδεηαη απνθαηάζηαζε θαη εηδηθή εθπαίδεπζε.

Ο ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο θαη ηεο εηδηθήο αγσγήο ζηελ ρψξα καο ρξεηάδεηαη

δξαζηηθά κέηξα εθζπγρξνληζκνχ θαη ζπζηεκαηηθήο πξνψζεζεο θαη αλαζρεδηαζκνχ κε

επίθεληξν ηνλ θαηαλαισηή ησλ ππεξεζηψλ απνθαηάζηαζεο ηαλ ην ειιεληθφ θξάηνο

θαη ν επηρεηξεκαηηθφο θφζκνο αηζζαλζεί απηή ηε λέα δπλακηθή αγνξά ηφηε είλαη πιένλ

βέβαην πσο ν έιιελαο θαηαλαισηήο ησλ ππεξεζηψλ ζα αληαπνθξηζεί θαη ζα

επηβξαβεχζεη φιεο απηέο ηηο πξνζπάζεηεο αθήλνληαο πνιχηηκε αγνξαζηηθή δχλακε

εληφο ηεο ρψξαο ζηελ δχζθνιε πεξίνδν ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη επηπιένλ φινη νη

ηαηξνί νη παξάγνληεο θαη νη ζεξαπεπηέο ζα βειηηψζνπλ ηφζν ηελ επαγγεικαηηθή φζν θαη

ηελ επηζηεκνληθή ηνπο ζέζε.

Δθηφο φκσο απφ ηελ κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αζζελψλ πνπ δηαθεχγνπλ ζην

εμσηεξηθφ ε ρψξα ζα κπνξνχζε λα εθαξκφδεη κηα αλαπηπμηαθή πνιηηηθή

απνθαηάζηαζεο σο ηξφπν πξνζέιθπζεο αζζελψλ απφ ην εμσηεξηθφ. ήκεξα έλα

πνζνζηφ 10% ησλ αζζελψλ ζηηο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο αλαδεηνχλ

λνζειεπηηθά ηδξχκαηα θαη ζεξαπείεο έμσ απφ ηα εζληθά ηνπο ζχλνξα θαη ηα πνζά πνπ

ζπλνιηθψο δαπαλψληαη ζηελ Δ.Δ. απφ ηηο κεηαθηλήζεηο, γηα ηαηξηθνχο ιφγνπο είλαη πνιχ

ζεκαληηθά ηα ηειεπηαία ρξφληα, κε απνηέιεζκα λα αλαπηχζζεηαη ζηελ Δπξψπε ην

θαηλφκελν ηνπ ηαηξηθνχ ηνπξηζκνχ. Ο ηαηξηθφο ηνπξηζκφο είλαη κία αλαπηπζζφκελε

51

νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, ηελ νπνίαλ ε Διιάδα ζα κπνξνχζε λα αμηνπνηήζεη ζηνλ

ηνκέα ηεο Φπζηθήο Ηαηξηθήο θαη Απνθαηάζηαζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ην κεζνγεηαθφ ηεο

θιίκα πνπ είλαη ην πιένλ θαηάιιειν γηα ηα ζπγθεθξηκέλα ζεξαπεπηηθά πξνγξάκκαηα.

Σν κφλν πνπ ρξεηάδεηαη είλαη ε θηλεηνπνίεζε ησλ αξκνδίσλ θνξέσλ έηζη ψζηε λα

νξγαλσζεί ην ζεζκηθφ πιαίζην, λα πξαγκαηνπνηεζνχλ νη θαηάιιειεο επελδχζεηο θαη λα

εμεηδηθεπζεί ε ρψξα ζε κνξθέο απνθαηάζηαζεο ζπκβαηέο κε ην θπζηθφ ηεο πεξηβάιινλ

έηζη ψζηε λα πξνζειθχζεη αζζελείο απφ ην εμσηεξηθφ (Παηζνπιέο Θεφδσξνο, 2011):

Δπηπιένλ, είλαη γεγνλφο πσο νη άλζξσπνη θαη ηδηαίηεξα νη Δπξσπαίνη δνπλ

πεξηζζφηεξν θαη είλαη πην πγηείο, αιιά, ζην κέηξν πνπ ε δηάξθεηα δσήο ηνπο ζα

παξαηείλεηαη, ζα έρνπλ φιν θαη πεξηζζφηεξν αλάγθε απφ πςεινχ επηπέδνπ ηαηξηθέο

ππεξεζίεο απνθαηάζηαζεο. Ζ Δπξψπε ηνπ κέιινληνο ζα είλαη πνιχ δηαθνξεηηθή απφ ηε

ζεκεξηλή, ν ξπζκφο γνληκφηεηαο ζα κεησζεί, ν ελεξγφο πιεζπζκφο ζα είλαη κηθξφηεξνο

θαη γεξαηφηεξνο απφ ζήκεξα. Απηφ ζπλεπάγεηαη ηελ αλάγθε ηθαλνπνίεζεο ησλ

αλαγθψλ φισλ ησλ ειηθηαθψλ νκάδσλ αιιά θαη κεγηζηνπνίεζε ηεο ζπλεηζθνξάο ηεο

θάζε νκάδαο ζηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή δσή, ην νπνίν ζηελ πξάμε κεηαθξάδεηαη

σο απμεκέλε δήηεζε ζε ππεξεζίεο γεξηαηξηθήο απνθαηάζηαζεο. Σν κέγεζνο απηφ ηεο

δεκνγξαθηθήο αιιαγήο ζηελ Δπξψπε, πξνζθέξεη κία κνλαδηθή επθαηξία ζηελ ρψξα λα

εθκεηαιιεπηεί ην θπζηθφ ηεο θιίκα θαη λα επελδχζεη ζε λέεο ηδέεο θαη δνκέο

απνθαηάζηαζεο πνπ ζα ζπλδένληαη θαη κε ηελ πξνψζεζε ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ

γηα ηελ ηξίηε ειηθία, νη νπνίεο κπνξνχλ λα απνδεηρηνχλ εμαηξεηηθά θεξδνθφξεο θαη λα

βνεζήζνπλ αμηφινγα ζηελ αλάπηπμε ηεο ρψξαο θαη ζηελ έμνδν ηεο απφ ηελ νηθνλνκηθή

θξίζε.

Οη ειιεληθέο πεξηνρέο πνπ πξνζθέξνληαη γηα ηελ αλάπηπμε παξφκνησλ

δξαζηεξηνηήησλ είλαη ε Αραΐα, ε Θεζζαινλίθε θαη ε Υαιθηδηθή, θαζψο θαη ε Κξήηε, ε

νπνία ζεσξείηαη θαη παξάδεηγκα καθξνβηνηηθήο θνηλσλίαο, θαζψο επίζεο θαη φιεο νη

πεξηνρέο πνπ δηαζέηνπλ ηακαηηθέο πεγέο γλσζηέο γηα ηα ζεκαληηθά νθέιε ηνπο ζηνλ

αλζξψπηλν νξγαληζκφ. Σφζν ε πνιηηεία φζν θαη νη Έιιελεο ηνπξηζηηθνί θαη ηαηξηθνί

επηρεηξεκαηίεο κε ηελ κνξθή ζπκπξάμεσλ ηδησηηθνχ θαη δεκνζίνπ ηνκέα νθείινπλ λα

αμηνπνηήζνπλ ηηο εμειίμεηο απηέο, κέζα απφ ηηο νπνίεο κπνξνχλ, βεβαίσο, λα

αλαδεηρζνχλ θαη πνηθίιεο άιιεο κνξθέο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζηηο νπνίεο ζα

είλαη πάληα θπξίαξρν ην πνηνηηθφ ζηνηρείν. ηα πιαίζηα απηά είλαη επίζεο ζαθέο φηη ε

ρψξα καο ζα κπνξνχζε λα γίλεη θαη ζεκαληηθφο εθπαηδεπηηθφο πφινο ζηελ Ν.Α.

Μεζφγεην, αλ ηα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα πξνζάξκνδαλ ηα πξνγξάκκαηα ηνπο

52

εληζρχνληαο θαη πξνβάιινληαο ηελ εηδηθφηεηα ηεο Φπζηθήο ηαηξηθήο θαη

Απνθαηάζηαζεο θαη φισλ ησλ εηδηθνηήησλ πνπ ζπλδένληαη άκεζα κε απηήλ.

Βεβαίσο, γηα λα πξνσζεζνχλ ζηε ρψξα καο απηέο νη κνξθέο παξνρήο

ππεξεζηψλ, είλαη απηνλφεην φηη ζα πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ βαζηέο ηνκέο ζε φια

ηα επίπεδα ηεο ηαηξηθήο, ηεο παηδείαο θαη ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο. πλεπψο ηφζν ε

πνιηηεία φζν θαη φινη νη θνξείο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνπο ηνκείο ηεο πγείαο θαη

ηνπ ηνπξηζκνχ, ζα πξέπεη λα ζπεχζνπλ άκεζα λα εθκεηαιιεπηνχλ ηα πιενλεθηήκαηα

ηεο ρψξαο θαη κε ηε βνήζεηα θαη ησλ θνλδπιίσλ ηνπ ΔΠΑ λα δξνκνινγήζνπλ ηηο

θαηάιιειεο παξεκβάζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο αλάπηπμεο ηνπ ηαηξηθνχ ηνπξηζκνχ

ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο ζηε ρψξα καο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΠΡΟΣΑΔΗ

Οη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο, σο θνξνινγνχκελνη πνιίηεο έρνπλ ην δηθαίσκα λα

απνθαηαζηαζνχλ σο ηζφηηκα κέιε ηεο θνηλσλίαο, δηεθδηθψληαο ηζφηηκα ππεξεζίεο

πγείαο θαη φρη ππεξεζίεο πξφλνηαο, ρσξίο λα είλαη αλαγθαζκέλνη λα πξνζαξκφζνπλ ηελ

αλαπεξία ηνπο ζηηο νκνινγνπκέλσο πνιιέο θνξέο αλνξζνινγηθέο ζπλζήθεο ηεο

ειιεληθήο θνηλσλίαο.

Σν δηθαίσκα απηφ πεξηιακβάλεη θάζε δπλαηή (ζεξαπεπηηθή,

κεραλνινγνηερληθή) ππνζηήξημε έηζη ψζηε λα επαλεθπαηδεπηνχλ ζηηο λέεο ζπλζήθεο

ηεο δσήο ηνπο, γηα λα κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ ζε φιεο ηηο θνηλσληθέο θαη παξαγσγηθέο

δξαζηεξηφηεηεο. ηα πιαίζηα απηά ε Γεκφζηα Τγεία ζηελ Διιάδα νθείιεη λα

πξνρσξήζεη ζηνλ ζρεδηαζκφ, ηελ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή φισλ ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ

απαηηνχληαη γηα ηελ παξνρή πςειά πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ απνθαηάζηαζεο ζηνπο

αζζελείο πνπ έρνπλ ή θηλδπλεχνπλ λα απνθηήζνπλ κφληκε αλαπεξία. ηφρνη ηνπ

ζπλνιηθνχ εγρεηξήκαηνο πξέπεη λα είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο απηφλνκεο δηαβίσζεο θαη

ηεο πνηφηεηαο δσήο γηα ηνλ αζζελή θαη ηελ νηθνγέλεηά ηνπ θαη ε πξνζσπηθή,

νηθνγελεηαθή, θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή επαλέληαμε ηνπ πάζρνληνο. Οη

παξεκβάζεηο ηεο Γεκφζηαο Τγείαο θαη ησλ Λεηηνπξγψλ ηεο ζηνλ Υψξν ησλ Αλαπεξηψλ

ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ ζπλνπηηθά:

53

Σε κειέηε θαη έξεπλα γηα ηελ θαιχηεξε αλαδηάξζξσζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο

θαη πξφλνηαο γηα ηελ θαιχηεξε πεξίζαιςε θαη Φξνληίδα ησλ ΑΜΔΑ.

Πξνηάζεηο ζηα Αξκφδηα Τπνπξγεία θαη Τπεξεζίεο γηα ηελ θαιχηεξε

εμππεξέηεζε, ηελ απαζρφιεζε, ηηο ζπκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη εθπαίδεπζε

πνπ νδεγνχλ ζε Κνηλσληθή Έληαμε ησλ ΑΜΔΑ.

Σελ Αγσγή Τγείαο θαη Δθπαίδεπζεο θαζψο επίζεο θαη πξνγξάκκαηα γεληθήο

ελεκέξσζεο γηα ηα Πξνβιήκαηα ησλ ΑΜΔΑ.

Σελ νξγάλσζε εηδηθψλ εκηλαξίσλ θαη πλεδξίσλ γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηα

ΑΜΔΑ.

Δηδηθά Πξνγξάκκαηα πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ Ηαηξηθή, επαγγεικαηηθή θαη

ςπρνθνηλσληθή Απνθαηάζηαζε ησλ ΑΜΔΑ.

πζηήκαηα δξάζεο γηα ηελ νηθνλνκηθή επκάξεηα θαη ζηήξημε ησλ ΑΜΔΑ.

Ζ ζπληνληζκέλε δξάζε κε Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο

ζνλ αθνξά ηηο εμεηδηθεπκέλεο δνκέο απνθαηάζηαζεο ππάξρνπλ πνιιέο

αληηιήςεηο γηα ην ζρεδηαζκφ, ηελ νξγάλσζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπο ζηελ ρψξα. Δίλαη

γεγνλφο πσο δελ ρξεηάδνληαη κφλν ρξήκαηα γηα λα δεκηνπξγεζνχλ εμεηδηθεπκέλα

θέληξα απνθαηάζηαζεο, ρξεηάδεηαη πάλσ απ’ φια θνηλσληθή ζπλαίλεζε πνπ κπνξεί λα

πξνθχςεη κφλν απφ ηε βαζηά ζπλείδεζε φηη θάζε ρξφλν έρνπκε 200 ή 250 λένπο

αλζξψπνπο κε θαθψζεηο λσηηαίνπ κπεινχ, κε παξαπιεγία ή κε θάπνηα εχθνιε

ηεηξαπιεγία νη νπνίνη απνθφπηνληαη απφ ηηο εξγαζίεο ηνπο αλ θαη αλήθνπλ ζην πην

ζεκαληηθφ παξαγσγηθφ δπλακηθφ ηεο ρψξαο. Έηζη ινηπφλ, ζε φ, ηη αθνξά ηελ νξγάλσζε

ησλ δνκψλ απνθαηάζηαζεο απφ ηελ πνιηηεία ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κέζνδνη

πνπ λα :

o Δίλαη ζπλεπείο κε ηηο αξρέο ηνπ ζεξαπεπηηθνχ ζπλερνχο θαη ηεο νιηζηηθήο

πξνζέγγηζεο.

o πλδπάδνπλ ηελ ηαηξηθή γλψζε πάλσ ζηελ θπζηθή απνθαηάζηαζε κε ζχγρξνλεο

πξαθηηθέο θαη κεζφδνπο ζρεδηαζκνχ θαη δηνίθεζεο.

o Δπηηξέπνπλ ηελ πξνζαξκνγή ηνπ πξνζσπηθνχ θαη λα αλαδεηθλχνπλ ηηο

δεμηφηεηεο θαη ηελ πξσηνβνπιία ηνπο, κέζα ζε έλα ζαθέο ζχζηεκα θαλφλσλ

δενληνινγίαο.

Σν Διιεληθφ Κξάηνο νθείιεη λα δεκηνπξγήζεη κηα Δζληθή Πνιηηηθή

Απνθαηάζηαζεο θαη λα ζέζεη πξνδηαγξαθέο εθκεηαιιεπφκελν ηελ πνιχηηκε εκπεηξία

54

ησλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ, πνπ λα ιακβάλνπλ ππ’ φςηλ ηηο απαηηήζεηο ηεο Φπζηθήο

Απνθαηάζηαζεο ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηήλ θαη ν

αζθαιηζηηθφο ηνκέαο (Γεκφζηνο θαη Ηδησηηθφο ) νθείιεη λα αλαλεψζεη ηηο ζπκβάζεηο

ηνπ, έηζη ψζηε λα πεξηιακβάλεη θαη ηηο ππεξεζίεο ηεο απνθαηάζηαζεο, φρη κφλν γηα ηελ

νινθιεξσκέλε εμππεξέηεζε ησλ αζθαιηζκέλσλ, αιιά θαη σο ζηνηρείν αχμεζεο ηεο

ίδηαο ηεο αληαγσληζηηθφηεηάο ηνπ.

Ζ νξζνινγηθή νξγάλσζε ηεο απνθαηάζηαζεο ζηεξίδεηαη ζηε δεκηνπξγία

ζχγρξνλσλ βηψζηκσλ θέληξσλ, κε ζπλεξγαζία δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ζηελ

ελεκέξσζε ηφζν ηνπ θαηαλαισηή φζν θαη ηνπ επαγγεικαηία ηεο απνθαηάζηαζεο, έηζη

ψζηε λα ζπλδεζεί ε παξαγσγή κε ηελ θαηαλάισζε ζε έλα εληαίν ζπλεθηηθφ ζχλνιν,

φπνπ επαγγεικαηηθέο νκάδεο θαη ρξήζηεο λα ζπλεξγάδνληαη, ζε κία αλαπηπμηαθή

πξννπηηθή. Σν ελδηαθέξνλ ζα πξέπεη επίζεο λα εζηηάδεηαη ζηε «πνηφηεηα» ησλ

πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ, εθφζνλ ν θαζνξηζκφο ησλ πνηνηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ

απνηειεί κείδσλ ζέκα γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ πιαηζίνπ θαη ησλ θξηηεξίσλ ζηηο

ππεξεζίεο απνθαηάζηαζεο. ην πιαίζην απηφ, νξίδνπκε σο Πνηφηεηα παξερνκέλσλ

Τπεξεζηψλ Τγείαο θαη Απνθαηάζηαζεο ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ

αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο θαη ηθαλνπνηνχλ ζην έπαθξν ηηο πξνζδνθίεο ηνπ πιήξσο

θαη αληηθεηκεληθά ελεκεξσκέλνπ Αζζελνχο - Πνιίηε κε θαηνρπξσκέλα λνκηθά,

ζπληαγκαηηθά θαη Αλζξψπηλα Γηθαηψκαηα. Οη λέεο αληηιήςεηο γηα ηελ εδξαίσζε

πςειψλ πξνδηαγξαθψλ ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο, πνπ έξρνληαη σο βέιηηζηεο

πξαθηηθέο απφ ηελ εκπεηξία ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηιακβάλνπλ:

ηελ νξγάλσζε θέληξσλ απνθαηάζηαζεο θαη απνζεξαπείαο θιεηζηνχ θαη

αλνηθηνχ ηχπνπ, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ησλ αζζελψλ,

ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηελ ηερλνινγία ηφζν ησλ θέληξσλ απνθαηάζηαζεο, φζν θαη

ησλ εθπαηδεπηεξίσλ θαη ησλ ζεξαπεπηεξίσλ,

ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηε δηαρείξηζε ζεξαπεπηηθψλ πξνγξακκάησλ απνθαηάζηαζεο

θαη δηαρείξηζεο ηεο αλαπεξίαο, εληαηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη ελαιιαθηηθψλ

ζεξαπεηψλ,

ηελ εμσηεξηθή πνιηηηθή απνθαηάζηαζεο,

ηελ εθπαίδεπζε ησλ εθπαηδεπηψλ θαη ησλ βνεζψλ,

ηελ ζπλεγνξία,

ηελ δηθηχσζε ησλ δνκψλ απνθαηάζηαζεο, κεηαμχ ηνπο θαη κε αληίζηνηρεο δνκέο

ηνπ εμσηεξηθνχ,

55

ηελ δεκηνπξγία εηδηθψλ επηζηεκνληθψλ ζπκβνπιίσλ αλά πεξηνρή, κε

αξκνδηφηεηα λα θαηεπζχλνπλ ηνπο αζζελείο ζε ππεξεζίεο απνθαηάζηαζεο θαη

κε ζπκβνπιεπηηθή δξαζηεξηφηεηα πξνο ηνπο πνιίηεο θαη ηελ πνιηηεία

ηελ πξνψζεζε ηεο δηαηνκεαθφηεηαο, κε ηελ ελίζρπζε πξνγξακκάησλ πνπ

αθνξνχλ ηνκείο πνπ άπηνληαη ηεο απνθαηάζηαζεο, φπσο νη ηερλνινγίεο αηρκήο,

ε πξνζβαζηκφηεηα, νη κεηαθνξέο θαη ε επηρεηξεκαηηθφηεηα

Σα θέληξα απνθαηάζηαζεο νθείινπλ λα αλαπξνζαξκφδνληαη ζπλερψο ζηα λέα

δεδνκέλα θαη λα ιεηηνπξγνχλ σο καζεζηαθνχ ηχπνπ νξγαληζκνί, ελψ θχξηνη ππιψλεο

γηα ηελ άξηηα ιεηηνπξγία ηνπο είλαη νη εμήο:

ε επάξθεηα θαη εμεηδίθεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ πξέπεη λα

παξέρνληαη, ε δπλαηφηεηα ζπλερνχο εθπαίδεπζεο ηνπ επηζηεκνληθνχ

πξνζσπηθνχ θαη ε πξναγσγή επηζηεκνληθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη έξεπλαο,

νη θαηάιιειεο εγθαηαζηάζεηο θαη ν εμνπιηζκφο θαη ε έληαμε λέαο ηερλνινγίαο,

ε πξνψζεζε κειεηψλ γηα ην ζρεδηαζκφ ζηξαηεγηθψλ ιεηηνπξγίαο θαη ε

πξαγκαηνπνίεζε θαηλνηφκσλ πξνζεγγίζεσλ,

ην απαξαίηεην ζεζκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο θαη ν ζαθήο πξνζδηνξηζκφο ησλ

δηαδηθαζηψλ κέζσ ησλ νπνίσλ γίλεηαη ε παξνρή ησλ ππεξεζηψλ.

Ζ απνθαηάζηαζε θαη ε επαλεθπαίδεπζε ζα πξέπεη λα αλαζεσξεζνχλ θαη λα

ηεζνχλ ζε λέα βάζε, μεθηλψληαο πξψηα απφ ηνλ ίδην ηνλ αζζελή. ήκεξα ζπλεζίδεηαη

ακέζσο κεηά ηελ απφθηεζε ηεο αλαπεξίαο ν ίδηνο ν αζζελήο ή ε νηθνγέλεηά ηνπ λα

αλαδεηήζνπλ θάπνηα θέληξα απνθαηάζηαζεο ζην εμσηεξηθφ ή ζηελ Διιάδα, ρσξίο

σζηφζν λα γλσξίδνπλ ηί είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ε απνθαηάζηαζε, πνηα είλαη ηα

φξηά ηεο θαη ηί κπνξνχλ λα πεξηκέλνπλ απφ έλα θέληξν απνθαηάζηαζεο.

Οη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη ζεσξνχλ πσο απνθαηάζηαζε ζεκαίλεη εμάιεηςε ηεο

αλαπεξίαο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα φκσο ε απνθαηάζηαζε δελ ζεκαίλεη απηφ.

Απνθαηάζηαζε ζεκαίλεη λα κπεη ην άηνκν ζηε δηαδηθαζία λα αλαθαιχςεη λένπο

ηξφπνπο, γηα λα θάλεη ηα ίδηα πξάγκαηα κε ηνλ ίδην ή κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν. Ζ ζσζηή

πιεξνθφξεζε ησλ Διιήλσλ κε αλαπεξίεο είλαη δπλαηφ λα γίλεη ππεχζπλα κέζα απφ ηηο

ίδηεο ηηο νξγαλψζεηο ησλ αλαπήξσλ. Γηα λα αλαηξαπεί ε ραψδεο θαηάζηαζε πνπ

επηθξαηεί ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο ζηελ ρψξα, πξέπεη πξψηνη απφ φινπο νη

άλζξσπνη πνπ ηνπο αθνξά λα βειηησζνχλ, λα δεκηνπξγήζνπλ ηνπο δηθνχο ηνπο φξνπο

γηα ηελ επαλεθπαίδεπζή ηνπο, λα αλαπηχμνπλ ηηο δηαπξαγκαηεπηηθέο ηνπο ηθαλφηεηεο

56

θαη λα θαηνρπξψζνπλ ηελ δηαπξαγκαηεπηηθή ηνπο ζέζε. Να δεκηνπξγήζνπλ δειαδή ηηο

πξνυπνζέζεηο γηα ηελ πνηνηηθή βειηίσζε ηεο θνηλσληθήο κεηνλφηεηαο ησλ ελεξγψλ

πνιηηψλ κε αλαπεξίεο θαη λα ελεξγήζνπλ κε ηελ δηθή ηνπο νξκή, έρνληαο πάξεη ην

ζηίγκα θαη ηνλ παικφ απφ ηελ πνιηηεία.

ια ηα ζχγρξνλα πξνγξάκκαηα απνθαηάζηαζεο θαη αλεμάξηεηεο δηαβίσζεο

είλαη πξντφλ έκπλεπζεο αλζξψπσλ πνπ έπξεπε λα αληηκεησπίζνπλ ηελ αλαπεξία σο

ηξφπν δσήο. Οη βηνκεραλίεο πξντφλησλ απνθαηάζηαζεο δεκηνπξγήζεθαλ απφ

αλζξψπνπο πνπ δνχζαλ θάησ απφ ζπλζήθεο αλαπεξίαο θαη νη πην εκπεξηζηαησκέλεο

κειέηεο γηα ηελ αλαπεξία πξαγκαηνπνηνχληαη απφ κε εξεπλεηέο πνπ έρνπλ ζνβαξέο

αλαπεξίεο (Rehabilitation Engineering). Ο Αζζελήο - Πνιίηεο κε αλαπεξίεο νθείιεη λα

έρεη ηνλ πξψην ιφγν ζην ζρεδηαζκφ, ηε δξνκνιφγεζε θαη ηελ πινπνίεζε ησλ πνιηηηθψλ

ζηξαηεγηθψλ θαη δξάζεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο, πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε

θάζε ζηηγκή λα δηαηππψζεη ην πξφβιεκά ηνπ θαη ην αίηεκά ηνπ, θαζψο επίζεο θαη λα

πξνβαίλεη ζηελ ζπλνιηθή αμηνιφγεζε θαη απνηίκεζε ησλ πξνζπαζεηψλ πνπ γίλνληαη

γηα ηελ καθξνπξφζεζκε βειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο.

ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ

Απφ ην 1944 πνπ μεθίλεζε ε πξψηε νξγαλσκέλε παξνρή απνθαηάζηαζεο,

ζηφρνο ήηαλ ε επηβίσζε ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο, ε επαλεθπαίδεπζε, θαη ε αιιαγή

λννηξνπίαο θαη ζηάζεο απέλαληη ζην θαηλφκελν ηεο αλαπεξίαο. ηα πξψηα θέληξα

απνθαηάζηαζεο ε έκθαζε δφζεθε ζε απηφ πνπ ζήκεξα νλνκάδεηαη “ηαηξηθή

απνθαηάζηαζε”, κε ηελ πάξνδν ησλ εηψλ φκσο ε ηαηξηθή απνθαηάζηαζε έγηλε πην

απνηειεζκαηηθή θαη ε αλαπεξία έθηαζε ζήκεξα λα ζεσξείηαη σο έλα ελδερφκελν πνπ

κπνξεί λα ζπκβεί ζηνλ νπνηνλδήπνηε άλζξσπν αλεμαξηήησο ειηθίαο, θχινπ,

ζξεζθεπηηθψλ θαη θνηλσληθψλ πεπνηζήζεσλ, νηθνλνκηθήο ή νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο

θαη κνξθσηηθνχ επηπέδνπ. Πξάγκαηη, ε αλαπεξία είλαη κηα δηαηαμηθή εκπεηξία θαη κε

απηή ηελ έλλνηα πξνζεγγίδεηαη πιένλ, φρη κφλν σο αληηθείκελν βηνηαηξηθήο αιιά

θπξίσο σο ηξφπνο δσήο, σο λννηξνπία, σο πνιηηηζκφο, σο νηθνλνκία, θαη σο ηερλνινγία

ζε εζληθφ θαη παγθφζκην επίπεδν.

Ο Οξγαληζκφο Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο – ΟΟΑ (OECD)

ζηελ έθζεζή ηνπ κε ζέκα «Αζζέλεηα, Αλαπεξία θαη Δξγαζία: Καηαξξίπηνληαο ηα

εκπφδηα» αλαθέξεη πσο νη θπβεξλήζεηο ζα πξέπεη λα πξνρσξήζνπλ ζηελ αλακφξθσζε

ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο θαη ησλ δνκψλ ζηήξημεο ΑΜΔΑ γηα λα βνεζήζνπλ

ηνπο πνιίηεο κε αλαπεξία λα επηζηξέςνπλ ζηελ εξγαζία θαη ζηε δσή ηνπο.

57

χκθσλα κε ηελ έθζεζε, ε νηθνλνκηθή θξίζε πξνθαιεί ηελ αχμεζε ηεο αλεξγίαο, αιιά

θαη ηελ νηθνλνκηθή δπζπξαγία ησλ αζζελψλ θαη φζσλ ιακβάλνπλ επηδφκαηα

αλαπεξίαο, πνπ ζήκεξα απνηεινχλ ην 6% ηνπ ελεξγνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Δπηπιένλ,

ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, φιν θαη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη κε αλαπεξία θαίλεηαη πσο

επηιέγνπλ ηα επηδφκαηα, σο ηελ θχξηα πεγή εηζνδήκαηφο ηνπο, γηα απηφ θαη νη δείθηεο

απαζρφιεζεο γηα ηνπο αλζξψπνπο απηνχο είλαη πνιχ ρακεινί. Με βάζε ηελ έθζεζε,

ππάξρνπλ πνιινί ιφγνη πίζσ απφ απηφ ην θαηλφκελν, απφ ηελ έιιεηςε επηηπρεκέλσλ

δνκψλ απνθαηάζηαζεο θαη ηελ εξγνλνκηθή δηεπζέηεζε ησλ ρψξσλ εξγαζίαο, κέρξη θαη

ηηο απνηπρεκέλεο πνιηηηθέο ζηα ζπζηήκαηα παηδείαο, πγείαο θαη πξνλνηαθψλ

επηδνκάησλ11

.

ζν αθνξά ηα πξνλνηαθά επηδφκαηα ησλ ΑΜΔΑ, απηά αληηπξνζσπεχνπλ

πεξίπνπ ην 10% ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ θνηλσληθνχ ραξαθηήξα θαη ν ΟΟΑ εθηηκά

πσο αλ νη πνιίηεο κε αλαπεξία επαλεληαρζνχλ ζην παξαγσγηθφ δπλακηθφ θαη

επηζηξέςνπλ ζηελ εξγαζία ηνπο, ε δεκνζηνλνκηθή εμνηθνλφκεζε ζα είλαη πνιχ κεγάιε

θαη ζα έρεη άκεζα ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηηο εζληθέο νηθνλνκίεο ησλ ρσξψλ. Ζ έθζεζε

ππνγξακκίδεη επίζεο φηη κε δεδνκέλν φηη ηα επηδφκαηα αλαπεξίαο είλαη πςειφηεξα απφ

ηα επηδφκαηα αλεξγίαο ζα πξέπεη λα απνθεπρζεί ε κεηαηξνπή ησλ επηδνκάησλ αλεξγίαο

ζε επηδφκαηα αλαπεξίαο ή αληθαλφηεηαο πξνο απαζρφιεζε.

ην ίδην πιαίζην θηλνχληαη θαη νη ζπδεηήζεηο γηα ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη

ηελ θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα, νη νπνίεο είλαη ην επφκελν κέησπν ηεο θνηλφηεηαο

ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο θαη έλαο αθφκα ηξφπνο γηα ηελ πξνψζεζε ησλ

αλαπηπμηαθψλ πνιηηηθψλ επελδχζεσλ ησλ ρσξψλ. Γηα ην 2011 ε ππφζρεζε πνπ δφζεθε

απφ ηνπο ηζχλνληεο αθνξά ηελ πξνθήξπμε πξνγξακκάησλ γηα ηελ θνηλσληθή νηθνλνκία

θαη ηελ θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα, πνπ εμεηδηθεχεηαη ζηηο αλάγθεο ηεο κεηνλφηεηαο

ηνπ πιεζπζκνχ πνπ δεη θάησ απφ ζπλζήθεο αλαπεξίαο θαη ησλ άιισλ κεηνλεθηνχλησλ

θνηλσληθψλ νκάδσλ. Σφζν ε εκπεηξία ησλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ φζν θαη νη κειέηεο

πνπ έρνπλ, γίλεη δείρλνπλ φηη ε θνηλσληθή νηθνλνκία θαη ε επηρεηξεκαηηθφηεηα είλαη

εξγαιεία πνπ φηαλ ρξεζηκνπνηεζνχλ ζσζηά, κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ εξγαιεία

επηβίσζεο γηα ρηιηάδεο αλζξψπνπο κε αλαπεξίεο, κε παξαπιεγίεο θαη κε ηεηξαπιεγίεο

αιιά θαη ζεκαληηθά εξγαιεία, αλζεθηηθά ζηελ νηθνλνκηθή θξίζε κε ην άλνηγκα λέσλ

ζέζεσλ εξγαζίαο

Ζ θνηλσληθή νηθνλνκία θαη ε επηρεηξεκαηηθφηεηα είλαη ην επφκελν βήκα ζην

νπνίν πξέπεη λα πξνρσξήζεη θαη ε ειιεληθή πνιηηεία. ρη κφλν επεηδή κε ηνλ ηξφπν

11

www.oecd.org

58

απηφλ ζα εμαζθαιίζεη ην βηνπνξηζηηθφ δήηεκα ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία, θαη ζα

δεκηνπξγήζεη ηηο θαηάιιειέο δνκέο ππνζηήξημεο, πνπ ζα παξέρνπλ πςειήο πνηφηεηαο

θαη πνζφηεηαο ππεξεζίεο, πνπ λα απεπζχλνληαη ζηνπο ρξήζηεο θαη ζηνπο θαηαλαισηέο

κε ζνβαξέο αλαπεξίεο, αιιά θαη επεηδή ζπκβάιινπλ απνηειεζκαηηθά ζηελ γεληθφηεξε

αλαπηπμηαθή πνιηηηθή επελδχζεσλ θαη ζηελ έμνδν ηεο ρψξαο απφ ηελ χθεζε.

Τπάξρνπλ πάξα πνιινί ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο, πνπ κπνξεί λα αλαπηπρζεί ε θνηλσληθά

επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα H πξσηνβνπιία θαη ε απνθαηάζηαζε είλαη έλαο απφ

ηνπο βαζηθνχο.

ηελ Διιάδα έρνπκε ηνπο ιηγφηεξνπο ηεηξαπιεγηθνχο απφ φια ηα ππφινηπα

θξάηε θαη δπζηπρψο πνιινί άλζξσπνη κε θαθψζεηο λσηηαίνπ κπεινχ πεζαίλνπλ πξηλ

πξνιάβνπλ λα δήζνπλ. Αθφκα θαη φζνη θαηαθέξλνπλ λα επηβηψζνπλ φκσο, έρνπλ λα

αληηκεησπίζνπλ έλα θξάηνο πνπ πξνβιέπεη ειάρηζηα γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ηε

δηαρείξηζε ησλ πγεηνλνκηθψλ ηνπο αλαγθψλ. Πξνβιήκαηα φπσο νη θαθψζεηο λσηηαίνπ

κπεινχ, ε ζθιήξπλζε θαηά πιάθαο, ε πνιηνκπειίηηδα, θαη νπνηαδήπνηε αληθαλφηεηα

βξίζθεηαη θάησ απφ ην γεληθφ φξν παξάιπζε θαη αλαπεξία, ρξεηάδνληαη εμεηδηθεπκέλε

ηαηξηθή θαη λνζειεπηηθή κεηαρείξηζε απφ εμεηδηθεπκέλνπο επαγγεικαηίεο κε

εμεηδηθεπκέλν κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ, έληαμε ζε εμεηδηθεπκέλα ζεξαπεπηηθά θαη

δηαγλσζηηθά πξσηφθνιια πνπ δπζηπρψο απνπζηάδνπλ απφ ηα πεξηζζφηεξα δεκφζηα

λνζνθνκεία ηεο ρψξαο. ιεο απηέο νη παζήζεηο αθνξνχλ αζζελείο νη νπνίνη δηεθδηθνχλ

ην δηθαίσκα γηα απνθαηάζηαζε απφ Έιιελεο επαγγεικαηίεο, ζε ειιεληθφ θέληξν, κε

ειιεληθέο ηερλνινγίεο απνθαηάζηαζεο πνπ πξννξίδνληαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κέζα

ζηελ Διιάδα. Ζ παηξίδα δελ έρεη ιφγν λα ηνπο εμαλαγθάδεη λα κεηαλαζηεχνπλ ζην

εμσηεξηθφ θαη λα δεηνχλ πγεηνλνκηθφ άζπιν ζε θάπνηα άιια θξάηε επεηδή ακέιεζε λα

δεκηνπξγήζεη ηηο πξνυπνζέζεηο θαη ηνπο φξνπο γηα κηα ζσζηή απνθαηάζηαζε εληφο ησλ

ζπλφξσλ ηεο.

Δπηπιένλ, ππάξρνπλ πνιινί ιφγνη πνπ επηβάιινληαη ζε επξσπατθφ θαη

παγθφζκην επίπεδν θαη ππνρξεψλνπλ ηελ Διιάδα λα απνζχξεη ηε ζεκεξηλή πνιηηηθή

θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο αληζφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο αιιά θαη ζηα

ππφινηπα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηα ΑΜΔΑ. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε έρεη ήδε αξρίζεη λα

αζθεί πηέζεηο δηφηη ελδηαθέξεηαη γηα ηελ αγνξά ησλ 10 εθαηνκκπξίσλ Διιήλσλ ελ

δπλάκεη θαηαλαισηψλ πξντφλησλ Σερλνινγίαο Απνθαηάζηαζεο θαη ε δηεζλήο

θνηλφηεηα ζεσξεί πσο ε αληζφηεηα ησλ επθαηξηψλ απνηειεί ζνβαξφ εκπφδην γηα

επελδχζεηο ζηελ Διιάδα αλ θαη ε ρψξα απνηειεί κηα αγνξά πξφζθνξε γηα επελδπηηθέο

δξαζηεξηφηεηεο. Ζ δηεζλήο πξαγκαηηθφηεηα δηδάζθεη φηη παγθνζκίσο ε αλαπεξηθή

59

θνηλφηεηα δηαζέηεη κηα κεγάιε θαηαλαισηηθή δχλακε. Σν δεδνκέλν πάλσ ζην νπνίν

ζηεξίδεηαη ε δηεζλήο πνιηηηθή αλάπηπμεο είλαη ε θαηαλάισζε θαη ην ππνθείκελν είλαη ν

θαηαλαισηήο. Ζ Διιάδα νθείιεη λα ππεξεηήζεη ην δεδνκέλν απηφ κε ηε ζέζπηζε λφκσλ

πνπ ζα πξνβιέπνπλ κηα εζληθή πνιηηηθή απνθαηάζηαζεο θαη δηεπθνιχλνπλ ηελ

νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ηελ θαηαλάισζε. Οη Έιιελεο θπβεξλήηεο πξέπεη λα

επαλαπξνζαλαηνιίζνπλ ηηο δαπάλεο θαη λα δψζνπλ κηα λέα αλαπηπμηαθή πξννπηηθή

ζηνλ ηνκέα ηεο απνθαηάζηαζεο θαη θαηά ζπλέπεηα ζηε δεκηνπξγία ίζσλ φξσλ

ζπκκεηνρήο ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο ζηελ θαηαλάισζε θαη ζηελ παξαγσγή.

Δπηπιένλ, ν ΟΖΔ ζπληζηά ζηα Κξάηε ηελ Δμίζσζε ησλ Οηθνλνκηθψλ θαη ησλ

Δθπαηδεπηηθψλ Δπθαηξηψλ σο ππνρξεσηηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ εθαξκνγή ησλ

αλαπηπμηαθψλ ηνπο πνιηηηθψλ, ελψ ηα δεηήκαηα απηά είλαη γεγνλφο πσο ζπλδένληαη

πιένλ άκεζα κε ηε Γηαθήξπμε γηα ηα Αλζξψπηλα Γηθαηψκαηα. Σέινο, ε εκθαλήο

δπζαξέζθεηα ησλ αηφκσλ κε αλαπεξίεο, πνπ εθδειψλεηαη κε ηε δεκηνπξγία ζπιιφγσλ

αλαπήξσλ, έρεη αξρίζεη πιένλ λα νδεγεί ζηε δεκηνπξγία καρεηηθψλ νξγαλψζεσλ νη

νπνίεο ζην εμήο ζα εγείξνπλ ηνλ δηεζλή πξνβιεκαηηζκφ θαηαγγέιινληαο ηελ

θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζηε ρψξα σο παξαβίαζε ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ.

Σν κέιινλ ηεο απνθαηάζηαζεο ζηελ Διιάδα νθείιεη λα είλαη θαιχηεξν απφ ην

παξφλ, έηζη ψζηε ε αλαπεξία λα εηζαρζεί σο ηξφπνο δσήο θαη λα πξνβιεζεί ν

πνιηηηζκφο ηεο. Οη ππεχζπλνη ζρεδηαζκνχ νθείινπλ λα δηδαρζνχλ απφ ηηο ζπληαγέο

επηηπρίαο ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ θαη λα αμηνπνηήζνπλ ηηο βέιηηζηεο

πξαθηηθέο φρη κε ζηείξα απνκίκεζε αιιά πξνζαξκφδνληάο ηηο θαηάιιεια ζηελ

ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. ε απηήλ ηελ ηφζν δχζθνιε παγθφζκηα ζπγθπξία φπνπ ηα

αζθαιηζηηθά ηακεία ζπλερψο ζπξξηθλψλνληαη θαη νη θνηλσληθέο θαη επηδνκαηηθέο

πνιηηηθέο θαηαξγνχληαη ε απνθαηάζηαζε είλαη ν κφλνο ηξφπνο ψζηε ε αλαπεξηθή

θνηλφηεηα λα αλαπηχμεη ηελ δηθή ηεο επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα αθελφο γηα λα κελ

βξεζεί ζην πεξηζψξην θαη αθεηέξνπ γηα λα ζπκβάιιεη θαη εθείλε ζην κέγηζην βαζκφ

ζηελ έμνδν ηεο ρψξαο απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε.

60

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τπνπξγείν Δζσηεξηθώλ, Γεκόζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, Γεληθή

Γξακκαηεία Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, Γεληθή Γηεχζπλζε

Γηνηθεηηθήο Οξγάλσζεο θαη Γηαδηθαζηψλ, (2007): Οδεγφο ηνπ Πνιίηε κε αλαπεξία,

Δζληθφ Σππνγξαθείν

Braddom L. Randall, (1996): Physical Medicine and Rehabilitation - 4th

edition, El

Sevier Saunders, Philadelphia

ΔΡΓΑΗΔ-ΜΔΛΔΣΔ

Βάηνο Καλαηάο Γεώξγηνο, (2005): Ζ νηθνλνκηθή, ιεηηνπξγηθή θαη θνηλσληθή δηάζηαζε

ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο γηα ΑΜΔΑ, MSC Universita Di Roma, Θεζζαινλίθε

Γαιάηα Αγγειηθή, Ραπίδε Υξηζηίλα-Αλαζηαζία, Πεηξνπνύινπ Κσλζηαληίλα,

(2008) : Ννζνθνκεηαθή θαη Μεηαλνζνθνκεηαθή Απνθαηάζηαζε ζε αζζελείο κε

ηξαπκαηηθή βιάβε εγθεθάινπ θαη λσηηαίνπ κπεινχ, Δζληθφ Κέληξν Απνθαηάζηαζεο

Αλαπήξσλ, Αζήλα

Κνπξέα Γήκεηξα, Κσλζηαληηλίδεο Ησάλλεο, (2009): Αλαπεξία: Εσή ρσξίο

δηαθξίζεηο, Αιεμαλδξεην Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα, Θεζζαινλίθε

Μπηιηιή Αλαζηαζία, (2008): Ζ έληαμε ζε πξφγξακκα απνθαηάζηαζεο αζζελψλ κε

θάθσζε λσηηαίνπ κπεινχ: Ζ πεξίπησζε ηεο θιηληθήο ΦΗΑΠ ηνπ ΓΝΑ ΚΑΣ,

ηξαηεγηθέο Βειηίσζεο, Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Τγείαο, Αζήλα

Φσηηάδνπ Πειαγία, (2010): Διιεληθφ Γηαδίθηπν θαη ΑΜΔΑ: πιινγή

αληηπξνζσπεπηηθνχ πιηθνχ θαζψο θαη εξγαιεία επηθνηλσλίαο ΑΜΔΑ, ΑΣΔΗ

Θεζζαινλίθεο -Σκήκα βηβιηνζεθνλνκίαο θαη πζηεκάησλ Πιεξνθφξεζεο,

Θεζζαινλίθε

61

ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αλαλίδεο Νίθνο, (2011): H Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία ζχγρξνλσλ θέληξσλ

απνθαηάζηαζεο σο αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο απηνλνκίαο θαη ηεο

αλάδεημεο ησλ δπλαηνηήησλ ησλ πνιηηψλ κε αλαπεξία

(http://www.pasipka.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=RESOURCE&cresrc=417&cnode

=55)

Γηαλλαδάθεο Δκκαλνπήι, (2006): Ζ Έιιεηςε ηνπ γηαηξνχ δεκφζηαο πγείαο γηα ηελ

δηαδηθαζία ηεο απνθαηάζηαζεο φισλ ησλ ζηαδίσλ θαη κνξθψλ ηεο ζε άηνκα κε

επηπξφζζεηεο αλάγθεο

(http://www.disabled.gr/lib/?p=7649)

Γηνλπζηώηεο Ησάλλεο, (2011) : Μεηά ηε λνζνθνκεηαθή Απνθαηάζηαζε

ηη...Μεηαλνζνθνκεηαθέο δνκέο Απνθαηάζηαζεο,

(http://www.medreha.com/2011/01/metanosokomeiakes-domes-dimosias-ap/)

Μηραήι Ξαλζή, Υαηδερξήζηνο Γηάλλεο, (2011): Αξρέο θαη κέζνδνη νξγάλσζεο

Κέληξνπ Απνθαηάζηαζεο ζηελ Διιάδα

(http://www.iatrikionline.gr/IB_106/18%20EIDIKO%20AR8RO%20organ.pdf)

Παγθόζκηα Έθζεζε γηα ηελ Αλαπεξία

(http://www.who.int/disabilities/world_report/2011/report/en/index.html)

Παηζνπιέο Θεόδσξνο , (2011): Πξννπηηθέο ηνπ ηνπξηζκνχ κε ηαηξηθή ππνζηήξημε,

European Network for accessible Tourism

(http://www.accessibletourism.org/resources/enat_athens_workshop_patsoules.pdf)

62

Πεηξνπνύινπ Κσλζηαληίλα, (2006): Φπζηθή Ηαηξηθή θαη Απνθαηάζηαζε Μηα Ηαηξηθή

Δηδηθφηεηα πνπ Δλδηαθέξεη άκεζα ηνπο Έιιελεο κε Αλαπεξίεο

(http://www.disabled.gr/lib/?p=7043)

ηαπξηαλόπνπινο πύξνο, (2011): Ζ Απαζρφιεζε σο πξνυπφζεζε έληαμεο ησλ

θηλεηηθά αλαπήξσλ ζηα θνηλσληθά - νηθνλνκηθά δξψκελα ηεο δσήο ηεο Υψξαο

(http://www.pasipka.gr/frontoffice/popup.asp?cpage=USERTEXT&cresrc=260&cnode

=45)

ύλδεζκνο παξαπιεγηθώλ θαη θηλεηηθά αλαπήξσλ (1998): 2ν Ηαηξνθνηλσληθφ

πλέδξην: Κηλεηηθή αλαπεξία, θπζηθή θαη θνηλσληθή απνθαηάζηαζε

(http://www.pasipka.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=RESOURCE&cresrc=18&cnode=

6)

Τάθηλζνο Αληώλεο, (2006): Κέληξα Απνζεξαπείαο θαη Απνθαηάζηαζεο Ζκεξεζίαο

Ννζειείαο

(http://www.disabled.gr/lib/?p=7044)

Φαζάο Γεκήηξεο, (2009): Κνηλσληθή επαλέληαμε, ππνζηήξημε αηφκσλ κε εηδηθέο

αλάγθεο

(http://www.inarcadia.gr/news/arthra/ekpaid/koinepan-amea1.pdf)

National Institute of Disability Management and Research, (2008): Consensus

Based Disability Management Audit: Historical Overview

(http://www.nidmar.ca/audit/executive_summary.PDF)

ΗΣΟΔΛΗΓΔ

Δζληθή Οκνζπνλδία Κηλεηηθά Αλαπήξσλ

http://www.eoka.com.gr/

Δζληθή πλνκνζπνλδία Αηφκσλ κε αλαπεξία

http://www.esaea.gr/

63

Διεπζεξνηππία

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=286874

Διιεληθή Δηαηξεία Φπζηθήο Ηαηξηθήο θαη Απνθαηάζηαζεο

http://www.eefiap.gr/

Διιεληθφ Portal κε ζέκαηα πγείαο, πξνιεπηηθήο ηαηξηθήο, δηαηξνθήο, θπζηθήο

θαηάζηαζεο θαη αηζζεηηθήο.

www.iatronet.gr

Διιεληθή ηαηηζηηθή Αξρή

www.statistics.gr

Δπηδφκαηα γηα ΑΜΔΑ

http://www.noesi.gr/benefits

ΜΚΟ Πνιίηξνπν

http://www.politropo.org

Ννκνινγία γηα ΑΜΔΑ

http://www.fa3.gr/eidiki_agogi/nomologia.htm

Ννζνθνκείν Αηπρεκάησλ ΚΑΣ

www.kat-hosp.gr

Οξγαληζκφο Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο (ΟΟΑ)

www.oecd.org

Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο

www.who.int

Παλειιαδηθφο χλδεζκνο Παξαπιεγηθψλ θαη Κηλεηηθά Αλαπήξσλ

http://www.pasipka.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=1

64

Πεξηνδηθφ ΑΝΑΠΖΡΗΑ ΣΧΡΑ

www.disabled.gr

Τπνπξγείν Τγείαο

http://www.yyka.gov.gr/

American Physical Therapy Association

http://www.apta.org/

πλέληεπμε ζην CNN International

http://goo.gl/u5lX4

65

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ

Αλαζπγθξφηεζε Φνξέσλ Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο: Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε γηα ην

ρέδην Νφκνπ «Αλαζπγθξφηεζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο –

Έληαμε ησλ Κ. Α. Φ. Κ. Α ζην Δ. . Τ. γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ Φπζηθήο θαη

Ηαηξηθήο Απνθαηάζηαζεο – χζηαζε εληαίνπ Δζληθνχ Μεηξψνπ δηθαηνχρσλ

επηδνκάησλ θαη άιιεο δηαηάμεηο»

Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγύεο

Γηθηπαθόο Σόπνο Γηαβνπιεύζεσλ

Αλαζπγθξφηεζε Φνξέσλ Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο: Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε γηα ην

ρέδην Νφκνπ «Αλαζπγθξφηεζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο –

Έληαμε ησλ Κ. Α. Φ. Κ. Α ζην Δ. . Τ. γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ Φπζηθήο θαη

Ηαηξηθήο Απνθαηάζηαζεο – χζηαζε εληαίνπ Δζληθνχ Μεηξψνπ δηθαηνχρσλ

επηδνκάησλ θαη άιιεο δηαηάμεηο»

Γεκόζηα Γηαβνύιεπζε γηα ην ρέδην Νόκνπ

Αλαζπγθξόηεζε ηνπ Δζληθνύ πζηήκαηνο Κνηλσληθήο Αιιειεγγύεο

«Αλαζπγθξφηεζε ηνπ Δζληθνχ πηήκαηνο Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο– Έληαμε ησλ Κ.

Α. Φ. Κ. Α ζην Δ. . Τ. γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ Φπζηθήο θαη Ηαηξηθήο

Απνθαηάζηαζεο – χζηαζε εληαίνπ Δζληθνχ Μεηξψνπ δηθαηνχρσλ επηδνκάησλ θαη

άιιεο δηαηάμεηο

ηε ζεκεξηλή θξίζηκε γηα ηε ρψξα ζπγθπξία, σο Πνιηηεία παξεκβαίλνπκε ζηνλ ηνκέα

ηεο θνηλσληθήο αιιειεγγύεο, αλαζπγθξνηψληαο ην ππάξρνλ ζχζηεκα θαη

εληάζζνπκε ζην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο ηα Κέληξα Απνζεξαπείαο Φπζηθήο θαη

Κνηλσληθήο Απνθαηάζηαζεο (Κ.Α.Φ.Κ.Α.), πξνθεηκέλνπ ην Δ..Τ λα απνθηήζεη

Φξνληίδα Τγείαο 4νπ

Βαζκνύ, δειαδή ηε δπλαηφηεηα παξνρήο ππεξεζηψλ

απνθαηάζηαζεο.

66

ην ρψξν ησλ ακηγώο πξνλνηαθώλ δνκώλ, πξνρσξνχκε ζε εμνηθνλφκεζε αλζξσπίλνπ

δπλακηθνχ θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ ζπλελώλνληαο ηηο κνλάδεο θνηλσληθήο

αιιειεγγύεο θάησ από εληαία δηνίθεζε (εληαία δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή ππεξεζία,

εληαίεο πξνκήζεηεο, δηθηπαθή ιεηηνπξγία). Με ηνλ ηξφπν απηφ επηηπγράλεηαη

επηρεηξεζηαθή απνηειεζκαηηθόηεηα, δηαθάλεηα θαη εμνηθνλόκεζε δπλάκεσλ.

Μνλαδηθνί γλώκνλεο ηεο πξνζπάζεηαο καο είλαη ε παξνρή πνηνηηθόηεξσλ ππεξεζηώλ

ζηνπο ζπκπνιίηεο καο, ε δπλαηόηεηα θαιύηεξεο πξνζέγγηζεο ζύγρξνλσλ

αζζελεηώλ (Αιηζράηκεξ, απηηζκφο, άλνηα) θαη ε απνηειεζκαηηθόηεξε παξέκβαζε

ζηα θξίζηκα δεηήκαηα ηεο αλαδνρήο θαη ηεο πηνζεζίαο.

ην ππνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο νξίδεηαη ε ηήξεζε εληαίνπ

Δζληθνύ Μεηξώνπ δηθαηνύρσλ ησλ θνηλσληθψλ θαη πξνλνηαθψλ επηδνκάησλ. Ο

αξηζκφο ησλ πθηζηάκελσλ 94 μερσξηζηψλ κνλάδσλ θνηλσληθήο θξνληίδαο ζε φιε ηε

ρψξα, κεηώλεηαη ζε ιηγόηεξν από ην κηζό χζηεξα απφ ηηο δηνηθεηηθέο ζπλελψζεηο. Με

ηνλ ηξφπν απηφ επηηπγράλεηαη έλαο ζηόρνο δηπιόο: α) ε δεκηνπξγία ζύγρξνλνπ

ζπζηήκαηνο απνθαηάζηαζεο ζε όιε ηελ επηθξάηεηα, κε εληαία δνκή θαη θηινζνθία

θαη κε εθαξκνγή ησλ πιένλ ζχγρξνλσλ παξνρψλ ζε επίπεδν πνηφηεηαο λνζειείαο

δηαγλσζηηθψλ – ζεξαπεπηηθψλ ηερληθψλ θαη λέσλ ηερλνινγηψλ θαη β) ε επίηεπμε

πεξηζζόηεξν απνηειεζκαηηθήο νηθνλνκίαο θιίκαθαο, κε ηελ κείσζε ηεο

γξαθεηνθξαηίαο, ηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ηνπ πθηζηάκελνπ πξνζσπηθνχ θαη πφξσλ,

ηελ παξνρή ηαρχηεξσλ θαη πνηνηηθφηεξσλ ππεξεζηψλ ζηνπο πνιίηεο , ρσξίο ηελ αχμεζε

ηνπ θφζηνπο απηψλ.

Χο ζήκεξα, ε ύπαξμε πνιιώλ κηθξώλ θαη αδύλακσλ κνλάδσλ θνηλσληθήο

θξνληίδαο δεκηνύξγεζε κεγάιν αξηζκό πξνβιεκάησλ ζηελ παξνρή θνηλσληθήο

πξνζηαζίαο θαη αχμεζε ην θφζηνο ρσξίο φθεινο γηα ηνπο πνιίηεο πνπ απεπζχλνληαη ζην

εζληθφ ζχζηεκα θνηλσληθήο θξνληίδαο. Με ηελ ελζσκάησζε ησλ Κ.Α.Φ.Κ.Α. θαη

ησλ Κ.Δ.Κ.Τ.Κ.ΑκεΑ ζην Δ..Τ, νδεγνχκαζηε ηφζν ζε κείσζε ηνπ θόζηνπο

ιεηηνπξγίαο, φζν θαη ζε αύμεζε εζόδσλ γηα ην Δ..Τ κε ηελ επίηεπμε πιεξσκψλ απφ

ηα αζθαιηζηηθά Σακεία.

67

Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο (ΔΓΓ)

Πεηξαηψο 211, ΣΚ 177 78, Σαχξνο

ηει: 2131306349 , fax: 2131306479

www.ekdd.gr