ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ11ος – 12ος αι.

ΑΛΩΣΗ ΤΗΣΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣΑΠΌ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ

(1204)

ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ11ος – 12ος αι.

ΑΛΩΣΗ ΤΗΣΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣΑΠΌ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ

(1204)

Η κατάσταση στην ΑνατολικήΜεσόγειο

• Τα μουσουλμανικά κράτη (Άραβες – Τούρκοι)είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος τηςΑνατολικής Μεσογείου.

• Η Συρία και τα Ιεροσόλυμα περνούν σταχέρια των Αράβων.

• Φήμες στη Δύση για ωμότητες σε βάρος τωνπροσκυνητών από Τούρκους και Άραβες.

• Τα μουσουλμανικά κράτη (Άραβες – Τούρκοι)είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος τηςΑνατολικής Μεσογείου.

• Η Συρία και τα Ιεροσόλυμα περνούν σταχέρια των Αράβων.

• Φήμες στη Δύση για ωμότητες σε βάρος τωνπροσκυνητών από Τούρκους και Άραβες.

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία και το κράτος τωνΣελτζούκων πριν από την Α΄ Σταυροφορία

Η μεγάλη αυτοκρατορία των Σελτζούκων το 1092

•

Σταυροφορίες: Η ιδέα γεννήθηκε στη Δυτική Ευρώπητον 11ο αιώνα.

Στόχος: Η απελευθέρωση των Αγίων τόπων

Η πρωτοβουλία προήλθε από τους πάπες.

Στόχος του παπισμού να ενισχύσει τη θέση του έναντιτων γερμανών ηγεμόνων.

Επιδίωξαν την υποστήριξη των βυζαντινώναυτοκρατόρων.

•

Σταυροφορίες: Η ιδέα γεννήθηκε στη Δυτική Ευρώπητον 11ο αιώνα.

Στόχος: Η απελευθέρωση των Αγίων τόπων

Η πρωτοβουλία προήλθε από τους πάπες.

Στόχος του παπισμού να ενισχύσει τη θέση του έναντιτων γερμανών ηγεμόνων.

Επιδίωξαν την υποστήριξη των βυζαντινώναυτοκρατόρων.

•Κήρυξη Α΄Σταυροφορίας απότον πάπα ΟυρβανόΒ΄ τον Νοέμβριο του1095.

• Ιερός πόλεμος γιααπελευθέρωση τωνΑγίων Τόπων.

• Σύνθημα: «Ο Θεόςτο θέλει»

Ο Πάπας Ουρβανός Β΄ στη Σύνοδο του Κλερμόν, σε αυτή την απεικόνιση, από τοLivre des Passages d'Outre-mer, π. 1490 (Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας)

•Κήρυξη Α΄Σταυροφορίας απότον πάπα ΟυρβανόΒ΄ τον Νοέμβριο του1095.

• Ιερός πόλεμος γιααπελευθέρωση τωνΑγίων Τόπων.

• Σύνθημα: «Ο Θεόςτο θέλει»

• Στο παρελθόν ο Αλέξιος Α΄Κομνηνός είχε ζητήσειμισθοφόρους από τη Δύση.

•Οι σταυροφόροι, ωστόσο,εμφανίστηκαν μπροστά στηνΚων/πολη σε μια εποχή που οαυτοκράτορας είχε απαλλαγείαπό τους κινδύνους.

•Άρα, έγιναν δεκτοί μεδυσπιστία.

• Ο Αλέξιος Α΄ τους βοήθησε ναπεράσουν στη Μ. Ασία αφού τουυποσχέθηκαν πίστη.Αλέξιος Α΄ Κομνηνός

• Στο παρελθόν ο Αλέξιος Α΄Κομνηνός είχε ζητήσειμισθοφόρους από τη Δύση.

•Οι σταυροφόροι, ωστόσο,εμφανίστηκαν μπροστά στηνΚων/πολη σε μια εποχή που οαυτοκράτορας είχε απαλλαγείαπό τους κινδύνους.

•Άρα, έγιναν δεκτοί μεδυσπιστία.

• Ο Αλέξιος Α΄ τους βοήθησε ναπεράσουν στη Μ. Ασία αφού τουυποσχέθηκαν πίστη.

Πορεία της Α΄ Σταυροφορίας στη Μικρά Ασία(1096-1099)

Οι τρεις πρώτες σταυροφορίες

• Πολλοί πιστοί ανταποκρίθηκαν (λόγω μεγάληςπληθυσμιακής αύξησης, πείνας και επιδημιών).

• Στόχος: α) Η αιώνια σωτηρία και β) τα οικονομικά οφέλη

• Α΄ σταυροφορία: Αρχικά ανοργάνωτη λαϊκήσταυροφορία (εξοντώθηκαν από τους Τούρκους), μετάακολούθησαν οι φεουδάρχες, που προωθήθηκαν στοβυζαντινό έδαφος.

• Κατέλαβαν τα Ιεροσόλυμα και τα μετέτρεψαν σεφραγκικό βασίλειο.

• Πολλοί πιστοί ανταποκρίθηκαν (λόγω μεγάληςπληθυσμιακής αύξησης, πείνας και επιδημιών).

• Στόχος: α) Η αιώνια σωτηρία και β) τα οικονομικά οφέλη

• Α΄ σταυροφορία: Αρχικά ανοργάνωτη λαϊκήσταυροφορία (εξοντώθηκαν από τους Τούρκους), μετάακολούθησαν οι φεουδάρχες, που προωθήθηκαν στοβυζαντινό έδαφος.

• Κατέλαβαν τα Ιεροσόλυμα και τα μετέτρεψαν σεφραγκικό βασίλειο.

Πολιορκία και κατάληψητης Ιερουσαλήμ το 1099κατά την Α΄Σταυροφορία(μικρογραφία του 13ου

αιώνα)

Πολιορκία και κατάληψητης Ιερουσαλήμ το 1099κατά την Α΄Σταυροφορία(μικρογραφία του 13ου

αιώνα)

Κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους, λάδι σε καμβά, Signol, Emile(1804-92) / Château de Versailles, France / Giraudon / The Bridgeman Art Library

Απεικόνιση από χειρόγραφο του 14ου αιώνα με την Άλωση της Αντιόχειας από τουςΣταυροφόρους , Εθνική Βιβλιοθήκη της Ολλανδίας.

Μετά την Α΄Σταυροφορία

•Οι Μουσουλμάνοισημείωσαν στρατιωτικέςεπιτυχίες σε βάρος τωνσταυροφορικώνκρατιδίων

• Αποτέλεσμα ηοργάνωση της Β΄ και τηςΓ΄ Σταυροφορίας.

• Επώδυνες ήττες γιατους Σταυροφόρους.

Μετά την Α΄Σταυροφορία

•Οι Μουσουλμάνοισημείωσαν στρατιωτικέςεπιτυχίες σε βάρος τωνσταυροφορικώνκρατιδίων

• Αποτέλεσμα ηοργάνωση της Β΄ και τηςΓ΄ Σταυροφορίας.

• Επώδυνες ήττες γιατους Σταυροφόρους.

Αποτελέσματα τριών πρώτων σταυροφοριών

• Κανένας από τους στόχους δεν επιτεύχθηκε.

• Η κατάκτηση των Αγίων Τόπων δεν διήρκεσε.

• Αναζωπυρώθηκε το μίσος Χριστιανών και Μουσουλμάνων.

• Αυξήθηκε η εχθρότητα μεταξύ Ελλήνων και Λατίνων.

• Οξύνθηκαν οι αντιπαλότητες (μεταξύ των ηγετών, οι εθνικοίανταγωνισμοί, αντιθέσεις κληρικών – λαϊκών κτλ.)

• Τα οικονομικά οφέλη όσων πήραν μέρος ήταν περιορισμένα(αν και οι ιταλικές πόλεις ωφελήθηκαν)

• Κανένας από τους στόχους δεν επιτεύχθηκε.

• Η κατάκτηση των Αγίων Τόπων δεν διήρκεσε.

• Αναζωπυρώθηκε το μίσος Χριστιανών και Μουσουλμάνων.

• Αυξήθηκε η εχθρότητα μεταξύ Ελλήνων και Λατίνων.

• Οξύνθηκαν οι αντιπαλότητες (μεταξύ των ηγετών, οι εθνικοίανταγωνισμοί, αντιθέσεις κληρικών – λαϊκών κτλ.)

• Τα οικονομικά οφέλη όσων πήραν μέρος ήταν περιορισμένα(αν και οι ιταλικές πόλεις ωφελήθηκαν)

Section from tapestry describing a clash ofMuslim and Christian armies

4η Σταυροφορία• Η κατάσταση στο Βυζάντιο είναι βαριά (εξωτερικές

απειλές, ένταση στις σχέσεις με τους Βενετούς)

• Πολιτική και οικονομική αδυναμία τηςΑυτοκρατορίας.

• Σε αυτό το κλίμα οργανώθηκε η 4η Σταυροφορία μεκυρίαρχα τα υλικά κίνητρα και λιγότερο ταθρησκευτικά.

• Προορισμός η Αίγυπτος ή η Συρία.

• Η κατάσταση στο Βυζάντιο είναι βαριά (εξωτερικέςαπειλές, ένταση στις σχέσεις με τους Βενετούς)

• Πολιτική και οικονομική αδυναμία τηςΑυτοκρατορίας.

• Σε αυτό το κλίμα οργανώθηκε η 4η Σταυροφορία μεκυρίαρχα τα υλικά κίνητρα και λιγότερο ταθρησκευτικά.

• Προορισμός η Αίγυπτος ή η Συρία.

4η Σταυροφορία•Ο πάπαςΙννοκέντιος Γ΄ - οεμπνευστής

•Πνεύμαθρησκευτικότηταςκαι ιπποτικόαίσθημα,Απροσδιόριστοςστόχος

• Αρχηγός τωνφεουδαρχών οΒονιφάτιος οΜομφερατικός.Προσωπογραφία του Ιννοκέντιου Γ' (1198-1216). The Oxford

Illustrated History of Crusades, Jonathan Riley-Smith (ed.),

•Ο πάπαςΙννοκέντιος Γ΄ - οεμπνευστής

•Πνεύμαθρησκευτικότηταςκαι ιπποτικόαίσθημα,Απροσδιόριστοςστόχος

• Αρχηγός τωνφεουδαρχών οΒονιφάτιος οΜομφερατικός.

• Βενετία – Αναλαμβάνει τη μεταφορά και τον ανεφοδιασμό τωνΣταυροφόρων με το στόλο της στην Ανατολή (Σύμβαση 1201)

• Ωστόσο, τον Ιούνιο του 1203 οι Σταυροφόροι φτάνουν στηνΚων/πολη με στόχο να αποκαταστήσουν τον Ισαάκιο Β΄ στο θρόνο,την καταλαμβάνουν και παραμένουν.

13 Απριλίου 1204 - Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους

Αφορμή: Η πραξικοπηματική κατάληψη του θρόνου από τονΑλέξιο Ε΄ Μούρτζουφλο.

Συμφωνία διανομής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μεταξύ τωνΣταυροφόρων.

Ο Αλέξιος Ε΄ τράπηκε σε φυγή.

Ακολουθούν σφαγές και λεηλασίες.

Εγκαινιάζει για τον ελλαδικό χώρο η ιστορική περίοδος τηςΦραγκοκρατίας.

13 Απριλίου 1204 - Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους

Αφορμή: Η πραξικοπηματική κατάληψη του θρόνου από τονΑλέξιο Ε΄ Μούρτζουφλο.

Συμφωνία διανομής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μεταξύ τωνΣταυροφόρων.

Ο Αλέξιος Ε΄ τράπηκε σε φυγή.

Ακολουθούν σφαγές και λεηλασίες.

Εγκαινιάζει για τον ελλαδικό χώρο η ιστορική περίοδος τηςΦραγκοκρατίας.

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τουςΣταυροφόρους το 1204

Μικρογραφία γαλλικού χειρογράφου. 15ος αιώνας.

Η είσοδος των σταυροφόρων στην Κωνσταντινούπολη, Ευγένιος Ντελακρουά, 1840

Τα τέσσερα επιχρυσωμένα άλογα του Ιπποδρόμου της Κωνσταντινούποληςκοσμούν σήμερα την εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία