H αξιοποίηση του potrfolio (φάκελος επιτευγμάτων): Νηπιαγωγείο & Α΄ τάξη δημοτικού

Μαρία ΠαπαδοπούλουΣχολική Σύμβουλος Προσχολικής Εκπαίδευσης 38ης Περιφέρειας

09-09-2014

Τι ακούει ένα πρωτάκι πριν την φοίτησή του στο δημοτικό…

-Παιδί μου θα πας στο σχολείο να μάθεις γράμματα…

• Θα έχεις μια καλή δασκάλα…

• Σεξιστική αντίληψη; Παραδοσιακή εκπαιδευτική πρακτική;

Θα κάνεις πολλούς φίλους, θα παίζετε όλοι μαζί στην αυλή…

Εκεί δεν έχει παιχνίδια έχει βιβλία και μαθήματα…

Θα παίρνεις εάν διαβάζεις…

• Στο διάλειμμα θα έχει και μεγάλα παιδιά που θα σε προσέχουν…

Τι κουβαλάει μαζί του από την πρώτη ημέρα στο

δημοτικό σχολείο το παιδί…• «Βαριά» τσάντα • Τα δικά του μοναδικά

συναισθήματα• Περιέργεια• Το οικογενειακό άγχος

για τη μετάβαση, κ.ά.

•Προηγούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που απέκτησε ή δεν απέκτησε ως τη στιγμή της προσέλευσής του στο δημοτικό…

Αντικείμενα συλλέκτες...

e Μαρία Παπαδοπούλου http://kilkistpepreschooleducation.blogspot.gr/2013/05/potfolio.html

•Το portfolio αποτελεί αντιπροσωπευτικό αντικείμενο αποτύπωσης της εξελικτικής διαδρομής του μαθητή σε όλα τα επίπεδα (γνωστικό, κοινωνικοσυναισθηματικό, ψυχοκινητικό, δεξιοτήτων, κ.λπ.)

•Δεν είναι μια τυχαία συρραφή εργασιών του (εργασίες διαφόρων γνωστικών αντικειμένων, ζωγραφιές, φωτογραφίες, κείμενα, κατασκευές, αφηγήσεις, ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις με τα παιδιά, κ.ά.). Σε κάθε εργασία που καταχωρείται –επιδιώκουμε την εμπλοκή του παιδιού στην επιλογή -αναγράφεται ημερομηνία, ο τρόπος εμπλοκής του παιδιού εάν πρόκειται για εταιρική ή ομαδική εργασία.

•Περιλαμβάνει σημειώσεις, σχόλια, παρατηρήσεις, στοχασμούς, κ. ά. της νηπιαγωγού ή και κάποιου άλλου συνεργάτη της.

PORTFOLIO (ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΩΝ)

Ο ατομικός φάκελος (portfolio) μαθητή ως ‘αντικείμενο συλλέκτης’ μπορεί να αποτελέσει πεδίο πληροφόρησης και μελέτης όσον αφορά στα παιδιά, στη διδασκαλία και στο κλίμα της τάξης, κ.ά.. Σ’ αυτόν συγκεντρώνονται τεκμήρια για την εξέλιξη και την πρόοδο του κάθε μαθητή.

• Το portfolio, μπορεί να έχει:• α) ειδικό αντικείμενο, δηλ. εκπαιδευτικός και μαθητής/-τρια

συλλέγουν δείγματα για ένα γνωστικό αντικείμενο/μάθημα, λ.χ. γλώσσα, μελέτη περιβάλλοντος, κ.ά.

• β) συλλογικό αντικείμενο, δηλ. να είναι ενιαίος για όλα τα γνωστικά αντικείμενα/μαθήματα, ή να περιέχει επιλογές από διαφορετικούς φακέλους με ειδικό αντικείμενο

• γ)συλλεκτικό αντικείμενο δηλ να συλλέγει δείγματα ενός μαθητή/-τριας από διαφορετικούς τομείς (κοινωνικοσυναισθηματικό, γνωστικό, ψυχοκινητικό, νοητικό)

Το Portfolio του μαθητή /-τριας μπορεί να αξιοποιηθεί στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς:

•Ως εργαλείο κατανόησης και βελτίωσης της διδασκαλίας •Ως τεκμήριο –υλικό συνεργασίας με τους γονείς•Ως εργαλείο μεταγνώσης για το ίδιο το παιδί•Ως αντικείμενο αποτύπωσης της εξέλιξης του παιδιού για θεσμικά πρόσωπα που θα χρειαστεί να δράσουν υποστηρικτικά πλέον του δασκάλου για το παιδί, κ.ά • Μπορεί επίσης να δημιουργηθεί ένα συλλογικό Portfolio της

Α΄ τάξης που Θα περιλαμβάνει συλλογικά κείμενα διαφόρων ειδών (πολυτροπικά, ποιήματα, παραμύθια, συλλογικά έργα, φωτογραφίες δράσεων, δραστηριοτήτων, κ.ά.

Βήματα που μπορεί να ακολουθήσω στη δημιουργία του: Βήματα που μπορεί να ακολουθήσω στη δημιουργία του:

α) Καθορισμός του σκοπού, στόχων του φακέλου α) Καθορισμός του σκοπού, στόχων του φακέλου

β) Καθορισμός κριτηρίων (ποσοτικών και ποιοτικών) με β) Καθορισμός κριτηρίων (ποσοτικών και ποιοτικών) με

συμμετοχή του μαθητή συμμετοχή του μαθητή

γ) Συλλογή υλικού του φακέλου – Διαδικασίαγ) Συλλογή υλικού του φακέλου – Διαδικασία

δ) Αξιολόγηση του φακέλου δ) Αξιολόγηση του φακέλου

Φύλλα εργασιών μαθητή/-τριας (όχι τυποποιημένα) αλλά αυθεντικά κείμενα (λ.χ. δείγματα γραφής του παιδιού σε τακτά χρονικά διαστήματα)

Εξέλιξη στο σχέδιο

Το ανθρωπάκι του μήνα Εγώ και οι φίλοι μου

Το Portfolio συνήθως αξιοποιείται α) στην αξιολόγηση του νηπίου σε διάφορους τομείςβ) ως τεκμήριο ενημέρωσης/προόδου για τους γονείς.

Με βάση τα όσα γνωρίζουμε δεν χρησιμοποιείται στο ελληνικό νηπιαγωγείο ως εργαλείο στο πλαίσιο της μετάβασης του παιδιού στην Α΄ τάξη, κ.ο.κ.

Σύμφωνα με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ο φάκελος αξιολόγησης του μαθητή (portfolio) εφόσον δεν έχει ακόμα θεσμοθετηθεί, παραδίδεται στους γονείς, ως προσωπικό δεδομένο του παιδιού τους.

-Ο δάσκαλος, δασκάλα της Α΄ τάξης μπορεί να λάβει γνώση του περιεχομένου portfolio του νηπίου με τη συναίνεση των γονιών στην 1η διαπροσωπική συνάντηση που θα έχει μαζί τους.-Τα στοιχεία του φακέλου μπορεί να αφορούν στα παρακάτω αντικείμενα:

Προφορικός και γραπτός λόγος

Ψυχοκινητικότητα

Νοητικές ικανότητες

Συναισθηματική οργάνωση

ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

Ακρόαση

Συμμετοχή στο διάλογο περιμένοντας τη σειρά

Έκφραση σαφής και ακριβής

Φωνολογική επίγνωση (ικανότητα των παιδιών να διακρίνουν τους ήχους (φωνήματα)

ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Λεπτή κινητικότητα και οπτικοκινητικός συντονισμός

Αδρή κινητικότητα

Σωματογνωσία

Προσανατολισμός στο χώρο

Πλευρίωση

ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Οπτική μνήμη

Ακουστική μνήμη

Λειτουργική μνήμη

Συγκέντρωση προσοχής

Λογικομαθηματική σκέψη

Συλλογισμοί

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Ανάπτυξη του αυτοσυναισθήματος

Ανάπτυξη και καλλιέργεια ενδιαφέροντος για την αλληλεπιδραστική μάθηση με το περιβάλλον

Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και συνεργασία με τα πρόσωπα της κοινότητας

Αυτοαξιολόγηση

παιδιού

Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, κάθε μαθητής διατηρεί το προσωπικό του portfolio. Συγκεντρώνονται σε χρονικά διαστήματα -που έχουν οριστεί από το δάσκαλο, τη δασκάλα-, γραπτές εργασίες με επιλογή του μαθητή όπως μια ζωγραφιά με λεζάντα, διαφορετικά κείμενα που έχει συντάξει, τις διορθώσεις που έχει κάνει ύστερα από συζήτηση με την εκπαιδευτικό και γενικά οτιδήποτε σηματοδοτεί την εξέλιξή του στο αυτό γνωστικό τομέα /ή στο γλωσσικό μάθημα.

Δημιουργία portfolio όσον αφορά στο γλωσσικό μάθημα

Δημιουργία portfolio όσον αφορά στο γλωσσικό μάθημα1ο βήμα: Αποτύπωση των εξελικτικών σταδίων εκμάθησης της γραφής του

παιδιού

• Διάκριση μεταξύ σχεδίων και άλλων σημείων

• Πρωτόγονα γραφήματα: σκαριφήματα, ψευδογραφήματα

• Αντίληψη πως εκτός από σχέδια υπάρχουν δύο τάξεις γραφικών σημείων: γράμματα και αριθμοί

• Γραφές χωρίς έλεγχο της ποσότητας

• Συγκεκριμένες γραφές μη μεταδόσιμες χωρίς τη βοήθεια του λόγου

• Διαφοροποιημένες γραφές ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του αντικειμένου που αναφέρονται

• Συλλαβικές γραφές (τόσα σημεία όσα και οι συλλαβές της λέξης)

• Συλλαβο-αλφαβητικές (εν μέρει αλφαβητικές)

• Αλφαβητικές (γράφουν όλα τα γράμματα που χρειάζονται για την αναπαράσταση μιας λέξης.

Χρήσιμη είναι η δημιουργία παζλ απεικόνισης της εξέλιξης του γραπτού λόγου του παιδιού τόσο στο νηπιαγωγείο, όσο και στην Α΄ τάξη…

•Κάνει σημάδια από αριστερά προς τα δεξιά•Δίνει νόημα στα σημάδια, πχ. μαμά, εγώ, κ.ά.•Γράφει κάποια γράμματα του ονόματός του•Γράφει κάποια γράμματα που ακόμη δεν σχηματίζουν λέξη•Δείχνει επιγραφές, λέξεις αναρτημένες στην τάξη και ρωτάει τι λένε•Αναγνωρίζει και διακρίνει διάφορους τύπους γραμμάτων•Ζητάει να του διαβάσουμε κάτι, λχ. Ένα παραμύθι•Αντιγράφει πιστά αισθητικά αποδεκτά γράμμα•Συνδυάζει ονομασία και ετικέτα•Βάζει λεζάντα σε ένα κείμενο•Φτιάχνει το δικό του κείμενο(ποίημα, ιστορία, μήνυμα, πρόσκληση, αφίσα, κ.λπ)

Στην Α΄ τάξη: Γραμματική-Ορθογραφία-Γραπτή Έκφραση

Σας ευχαριστώ Μαρία Παπαδοπούλου

Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Εκπαίδευσης 38ης Περιφέρειας09-09-2014

e Μαρία Παπαδοπούλουhttp://kilkistpepreschooleducation.blogspot.gr/2013/05/potfolio.html