Κατανοώντας τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (Social Media)

Τι είναι;

Πρόκειται για Διαδικτυακούς Τόπους που παρέχουν ως υπηρεσία την παραγωγή και δημοσίευση περιεχομένου από τους ίδιους τους χρήστες του Διαδικτύου και όχι από κάποια εταιρία. Οι περισσότερες υπηρεσίες αυτής της μορφής ενθαρρύνουν - επιδιώκουν τη συζήτηση, τα σχόλια, την αλληλεπίδραση και το διαμοιρασμόοποιασδήποτε πληροφορίας μεταξύ των χρηστών. Οι χρήστες κάνουν ψηφιακούς φίλους με τους οποίους και επικοινωνούν, ανταλλάσουν απόψεις και ψηφιακό περιεχόμενο κάθε μορφής (εικόνες, κείμενα, συνδέσμους, video κ.λπ.).

Ποια είναι;

Υπάρχει πλειάδα από μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Σε παγκόσμιο επίπεδο τα μέσα με τους περισσότερους χρήστες είναι: το Facebook.com,το Twitter.com, το Youtube.com, το Myspace.com, το Flickr.com , η Wikipedia.org, το Blogger.com και το Digg.com. Πολύ συχνά το περιεχόμενο που κάποιος χρήστης έχει δημοσιεύσει σε ένα από τα παραπάνω κυκλοφορεί με αστραπιαίους ρυθμούς στα υπόλοιπα.

Νέοι Τρόποι Προώθησης

Πλέον οι ίδιοι οι χρήστες των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης προωθούν ένα προϊόν αν πραγματικά τους αρέσει.Μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης μπορείτε να:

• Προωθήσετε προϊόντα με πιο προσωπικό και φιλικό τρόπο.

• Κρατάτε ανοιχτή επικοινωνία με πολλούς δυνητικούς πελάτες.

• Κερδίζετε ακόμα περισσότερο στις μηχανές αναζήτησης και να αυξάνετε την επισκεψιμότητα του Διαδικτυακού Τόπου σας.

• Συμπληρώνετε αποτελεσματικά και φθηνά τη διαφήμισή σας.

Τα νούμερα :

1. Στο Facebook οι Έλληνες χρήστες ξεπερνούν τα 3.000.000.2. Το 41% των χρηστών διαβάζουν Blogs.3. 330+ εκατομμύρια χρήστες παρακολουθούν online βίντεο.4. To Twitter (από τα πιο διαδεδομένα social networks) έχει

32.000.000 χρήστες παγκοσμίως.5. Το ΜySpace έχει 110 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως.

* H Coca-Cola, μία από τις μεγαλύτερες εταιρίες στον κόσμο, επενδύει με αυξανόμενους ρυθμούς στη διαφήμισή της σε μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

Τι είναι τα µ έσα κοινωνικής δικτύωσης ;

Οι όροι «social media» και «social networks» χρησιµοποιούνται ευρύτατα πλέον και συχνά ταυτίζονται στην ελληνική γλώσσα µε τον όρο «κοινωνική δικτύωση». Ωστόσο, από την αναδίφηση της διεθνούς βιβλιογραφίας προκύπτει ότι οι δύο όροι δεν είναι ταυτόσηµοι. Ο όρος «κοινωνικά µέσα» ( social media) αναφέρεται στα µέσα δια µοιρασµού της πληροφορίας, των δεδοµένων και της επικοινωνίας στο κοινό, ενώ ο όρος «social networking» αναφέρεται στη δηµιουργία και την αξιοποίηση κοινοτήτων για τη διασύνδεση ανθρώπων µε κοινά ενδιαφέροντα. Με άλλα λόγια , ο πρώτος όρος αναφέρεται στα εργαλεία και τα µέσα ενηµέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης ενώ ο δεύτερος όρος

αναφέρεται στη διαδικασία κοινωνικής δικτύωσης. Σύµφωνα µε τη Wikipedia (2012), ο όρος «κοινωνικά µέσα »αναφέρεται στα µέσα που χρησιµοποιούνται για την κοινωνική αλληλεπίδραση, παρέχοντας υψηλή προσβασιµότητα και τεχνικές δυνατότητες έκδοσης και δηµοσίευσης. Τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης αξιοποιούν τις τεχνολογίες που βασίζονται στο διαδίκτυο µε στόχο την επικοινωνία και την ενεργοποίηση του ευρύτερου κοινωνικού διαλόγου . Οι Kaplan και Haenlein (2010) αναγνωρίζουν τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης ως εφαρµογές που βασίζονται στο διαδίκτυο και αξιοποιούν τόσο τις τεχνολογίες της δεύτερης γενιάς του διαδικτύου (Web2.0) όσο και τη φιλοσοφία τους, που δίνει έµφαση τη δηµιουργία και την ανταλλαγή περιεχοµένου από τους χρήστες. Μήπως τελικά οι εν λόγω µη εκλεγµένοι αντιπρόσωποι του λαού, οι οποίοι συχνά πρεσβεύουν κατά της θεσµοθετηµένης εξουσίας ασκούν και οι ίδιοι µε τον τρόπο τους ένα νέο είδος εξουσίας στο λαό, χειραφετώντας τον σύµφωνα µε τα ίδια συµφέροντα και οφέλη τους; Μέσω της δύναµης που παρέχουν τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης ενέχεται ο κίνδυνος χειραγώγησης της ίδιας της πολιτικής από τους ψευδοαντιπροσώπους του λαού , µε το πρόσχη µα της εκπροσώπησης της λαϊκής βούλησης που πιστοποιείται µε δηµοσκοπήσεις. Με τον τρόπο αυτό, δηµιουργείται ένας «παραθεσµικός λαός », ο οποίος δεν λειτουργεί ως επικοινωνιακό ισοδύναµο του λαού, αλλά ως ένα κατασκευασµένο υποκατάστατό του στο κρίσιµο πεδίο της δηµοκρατικής νοµιµοποίησης. Με τη διαφορά ότι η νοµιµοποίηση που εκδηλώνεται από τον παραθεσµικό λαό δεν αφορά τη γενική συναίνεση προς θεσµούς του πολιτικού συστήµατος αλλά σε τρέχουσες επιλογές που συνήθως συναρτώνται µε ειδικά συµφέροντα και οµάδες πίεσης (Γκίκας, 2011). Εποµένως, τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης οφείλουν να είναι πραγµατικά «κοινωνικά µέσα». Όχι µόνο ανοικτό ως προς τη δηµοσίευση πληροφοριών , αλλά και ελεγχό µενο από τους χρήστες του. Με δυνατότητα συµµετοχής στη διαχείριση του µέσου, µε οικονοµική και διοικητική διαφάνεια. Να αποτελούν µέσα που να προκρίνει έναν συλλογικό τρόπο παραγωγής της ενηµερωσης, η οποία τώρα παράγεται ατοµικά µέσα από τη µπλογκόσφαιρα, τα κανάλια του youtube και το twitter. Να αποτελούν µέσα που δεν θα υπηρετούν κάποιο οικονοµικό λόµπι, ούτε καν κάποιο κίνηµα, αλλά θα αποτελούν τα ίδια αυτόνοµα κινήµατα πολιτών µε τις δικές τους δοµές και τους δικούς του στόχους .

Οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης (social networks) που στοχεύουν στη δημιουργία on-line κοινοτήτων από ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα και δραστηριότητες έχουν γίνει ιδιαιτέρως δημοφιλείς στις μέρες μας. Οι υπηρεσίες αυτές λειτουργούν κυρίως στο Διαδίκτυο και προσφέρουν πολλαπλούς τρόπους επικοινωνίας και διάδρασης στους εγγεγραμμένους χρήστες τους που συνήθως προϋποθέτουν τη δημιουργία προσωπικών προφίλ των χρηστών. Οι χρήστες των υπηρεσιών αυτών μπορούν να δημοσιοποιούν και να μοιράζονται προσωπικές πληροφορίες με άλλες ομάδες χρηστών, όπως π.χ. θέματα σχετικά με τα χόμπι τους, την εργασία τους, τις προτιμήσεις τους, τα αγαπημένα τους πρόσωπα, κ.α. μέσα από το προσωπικό τους προφίλ, αλλά και υπό μορφή μηνυμάτων, φωτογραφιών, βίντεο, κ.ο.κ.

Αναμφίβολα οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν μία νέα μορφή εκκοινώνισης και επικοινωνίας, ιδιαιτέρως ανάμεσα στους νέους αλλά όχι μόνο. Ταυτόχρονα όμως, οι υπηρεσίες αυτές προσδίδουν και μια καινούργια διάσταση στην έννοια του “προσωπικού χώρου”, δημιουργώντας σοβαρές ανησυχίες για παραβίαση της ιδιωτικότητας των χρηστών τους, των οποίων τα προσωπικά δεδομένα δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο με πρωτοφανή τρόπο και ποσότητα.

Το θέμα αυτό απασχολεί τις Αρχές Προστασίας Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Μάρτιο του 2008 η Διεθνής Ομάδα για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων στις Τηλεπικοινωνίες (IWGDPT) εξέδωσε ένα έγγραφο συστάσεων για τις υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης. Το έγγραφο, στη διαμόρφωση της οποίας συμμετείχε ενεργώς και η ελληνική Αρχή, απευθύνεται στους παρόχους και στους χρήστες των υπηρεσιών αυτών.

Κάποια ενδεικτικά μέτρα που προτείνονται προς τους παρόχους, περιλαμβάνουν:

• Την διαφανή και πλήρη πληροφόρηση των χρηστών σχετικά με την επεξεργασία και τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων. Ειδικότερα, η πληροφόρηση αυτή πρέπει να παρέχεται τόσο στο κείμενο των όρων και προϋποθέσεων (terms & conditions) ή/και την πολιτική ιδιωτικότητας του παρόχου, όσο και σε επιμέρους σημεία κατά τη χρήση των υπηρεσιών (π.χ. ενημέρωση για τις επιλογές ιδιωτικότητας κατά την δημιουργία φωτογραφικών άλμπουμ). Επίσης, οι πάροχοι πρέπει να παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων τους για πρόσβαση και αντίρρηση (π.χ. διόρθωση ή διαγραφή) στα προσωπικά τους δεδομένα. Επιπρόσθετα, πρέπει να ενημερώνουν τους χρήστες για τους κινδύνους δημοσιοποίησης των προσωπικών τους δεδομένων στο Διαδίκτυο, καθώς και για το γεγονός ότι είναι παράνομο να δημοσιεύουν προσωπικά δεδομένα τρίτων (π.χ. φωτογραφίες) χωρίς την συγκατάθεση των τελευταίων. Τέλος, πρέπει να ενημερώνουν τους χρήστες όταν τα προσωπικά τους προφίλ χρησιμοποιούνται για σκοπούς στοχευμένης διαφήμισης.

• Την παροχή δυνατότητας ελέγχου των προφίλ των χρηστών από τους ίδιους τους χρήστες, όπως π.χ. να έχουν οι χρήστες τη δυνατότητα να περιορίζουν τη δημοσιοποίηση μέρους του προφίλ τους σε συγκεκριμένες ομάδες άλλων χρηστών ή να μην επιτρέπουν τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων από τρίτους ή για άλλους σκοπούς (όπως π.χ. διαφημιστικούς).

• Την ενεργοποίηση μηχανισμών για τη διαχείριση παραπόνων που υποβάλλονται από τους χρήστες, προβλέποντας και μέτρα όπως κατάργηση λογαριασμών χρηστών που δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Την παροχή δυνατότητας δημιουργίας και χρήσης ανώνυμων προφίλ.

Επίσης, προς τους χρήστες των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης ενδεικτικά συνίσταται να:

• Είναι προσεκτικοί όταν δημοσιεύουν προσωπικά δεδομένα, καθώς όλα όσα δημοσιεύονται γίνονται αυτόματα διαθέσιμα σε άγνωστο αριθμό ατόμων στο Διαδίκτυο.

• Σέβονται την ιδιωτικότητα των άλλων και να μην δημοσιεύουν προσωπικά δεδομένα τρίτων χωρίς την συγκατάθεση τους.

• Χρησιμοποιούν ρυθμίσεις φιλικές προς την ιδιωτικότητα, π.χ. περιορισμό της διαθεσιμότητας των προσωπικών τους δεδομένων σε μηχανές αναζήτησης.

• Χρησιμοποιούν διαφορετικά αναγνωριστικά και κωδικούς πρόσβασης από αυτά που χρησιμοποιούν σε άλλους διαδικτυακούς τόπους που επισκέπτονται (π.χ. υπηρεσίες web-banking ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου).

• Προσέχουν ώστε να μη δίνουν κατά λάθος τη συγκατάθεση τους για διάθεση των προσωπικών τους δεδομένων για διαφημιστικούς σκοπούς.

Να προτιμούν τη χρήση ανώνυμων προφίλ.

Ιδιωτικότητα, παρακαλώ!

Η ιδιωτική σου ζωή είναι πολύτιμη. Για όλους μας υπάρχουν πράγματα που δε θα θέλαμε να μοιραστούμε με άλλους ανθρώπους. Όχι απαραίτητα επειδή πρέπει να τα κρατήσουμε κρυφά, αλλά επειδή αποτελούν αποκλειστικά προσωπική μας υπόθεση. Υπάρχουν φορές που μπορεί να θες να παραμείνεις εντελώς «ανώνυμος». Και να νιώθεις ασφαλής ότι δεν υπάρχει κάποιος που ξέρει τα πάντα για τη ζωή σου ή είναι σε θέση να παρακολουθεί όλες σου τις δραστηριότητες γι’ αυτό πρέπει να μπορείς να επιλέγεις ποιες

πληροφορίες δίνεις στους άλλους και ποιες κρατάς μόνο για τον εαυτό σου. Τα προσωπικά σου δεδομένα είναι όλες οι πληροφορίες που αναφέρονται σε σένα. Είναι το όνομά σου, η διεύθυνσή σου, ο αριθμός του κινητού σου, το σχολείο στο οποίο πηγαίνεις, τα μέρη όπου ταξιδεύεις, τα αντικείμενα που αγοράζεις, το προφίλ σου στο facebook, οι φωτογραφίες σου από πέρυσι το καλοκαίρι, το βίντεο της παρέας σου από τη χθεσινή γιορτή... Διατηρώντας τον έλεγχο των προσωπικών σου δεδομένων, διατηρείς και τον έλεγχο της ιδιωτικής σου ζωής.Μπορεί να εκπλαγείς αν σκεφτείς πόσες αποφάσεις παίρνεις για τα προσωπικά σου δεδομένα και την ιδιωτικότητά σου κάθε μέρα... και πόσο σημαντικές μπορεί να είναι αυτές.

Τι είναι τα προσωπικά δεδομένα;

Προσωπικά δεδομένα είναι κάθε πληροφορία που σε χαρακτηρίζει, όπως για παράδειγμα το όνομά σου, η διεύθυνσή σου, το τηλέφωνό σου, τα ενδιαφέροντά σου, οι επιδόσεις σου στο σχολείο, οι φωτογραφίες σου, οι απόψεις σου, κ.α. Μερικές φορές τα προσωπικά σου δεδομένα αφορούν ιδιαίτερα ευαίσθητα στοιχεία της ιδιωτικής σου ζωής, όπως στο θρήσκευμά σου, στις πολιτικές σου πεποιθήσεις, στην κατάσταση της υγείας σου ή στην ερωτική σου ζωή. Πώς χρησιμοποιούνται τα προσωπικά μου δεδομένα;

Πολλές από τις καθημερινές σου δραστηριότητες βασίζονται στην επεξεργασία τωνπροσωπικών σου δεδομένων: · Η φόρμα που συμπληρώνεις για συμμετοχή στο διαγωνισμό της εταιρείαςηλεκτρονικών παιχνιδιών περιέχει προσωπικά σου στοιχεία, όπως όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση και ηλικία. · Το ίδιο συμβαίνει και κατά την εγγραφή σου σε ένα διαδικτυακό (on-line) κατάστημα βιβλίων. · Το σχολείο σου τηρεί δεδομένα για τους βαθμούς και τις επιδόσεις σου. · Ο γιατρός που επισκέφτηκες τηρεί τις ιατρικές σου εξετάσεις και άλλα σχετικά στοιχεία για την υγεία σου. · Ο αθλητικός σύλλογος στον οποίο είσαι μέλος τηρεί τα στοιχεία που έδωσες κατά την εγγραφή σου, καθώς και ιατρικά πιστοποιητικά. · Το προφίλ σου στο Facebook περιέχει πληροφορίες για τους φίλους σου, τα ενδιαφέροντά σου, αλλά και άλμπουμ με φωτογραφίες σου.

· Το ηλεκτρονικό φόρουμ για μουσική που παρακολουθείς περιέχει στοιχεία για τις μουσικές προτιμήσεις σου και τους καλλιτέχνες που σε ενδιαφέρουν.

Είναι δυνατό τα προσωπικά μου δεδομένα να χρησιμοποιηθούν εναντίον μου; Αν δεν προσέξεις πώς και πού τα δημοσιοποιείς ή αν πέσουν σε λάθος χέρια, τα προσωπικά σου δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κάποιους για να σε δυσφημίσουν ή να σε φέρουν σε δύσκολη θέση, αποκαλύπτοντας ιδιωτικές σου στιγμές... Οι πληροφορίες αυτές είναι δυνατόν να δυσκολέψουν τη ζωή σου στο μέλλον, π.χ. όταν θα ψάχνεις για δουλειά ή θα θες να σπουδάσεις στο πανεπιστήμιο ή να πάρεις δάνειο από μία τράπεζα. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να πέσεις ακόμα και θύμα υποκλοπής ταυτότητας (δηλαδή κάποιος που έχει τα δεδομένα σου μπορεί να προσποιείται ότι είσαι εσύ) ή θύμα παρενόχλησης και εξαπάτησης.

Πότε επιτρέπεται κάποιος να χρησιμοποιεί τα προσωπικά μουδεδομένα; Στην Ελλάδα, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ειδική νομοθεσία που προστατεύει τα άτομα από την ανεξέλεγκτη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων είναι ο αρμόδιος φορέας για την εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας (νόμοι 2472/1997 και 3471/2006). Ως βασικός κανόνας ισχύει ότι για να χρησιμοποιήσει κάποιος τα προσωπικά σου δεδομένα για έναν συγκεκριμένο σκοπό πρέπει να έχει εξασφαλίσει την συγκατάθεσή σου και, σε αρκετές περιπτώσεις, τη συναίνεση των γονιών σου. Με αυτό εννοούμε ότι, αφού προηγουμένως έχεις ενημερωθεί ακριβώς για το ποιος είναι αυτός που θέλει να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα σου, για ποιον λόγο θέλει να τα χρησιμοποιήσει, ποια στοιχεία σου θέλει να πάρει και με ποιους θα τα μοιραστεί, τότε έχεις δεχθεί και έχεις πει με σαφή τρόπο ότι συμφωνείς. Η συγκατάθεση είναι ο γενικός κανόνας, αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις. Για παράδειγμα κάποιοι οργανισμοί, όπως π.χ. ο δήμος ή το σχολείο σου, μπορούν να επεξεργάζονται συγκεκριμένα προσωπικά δεδομένα χωρίς τη συγκατάθεσή σου. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δεδομένα σου είναι απαραίτητα για να εκτελέσουν το έργο τους και αυτό συνήθως ορίζεται σε κάποιο νόμο. Ποια είναι τα δικαιώματα μου σε σχέση με τα προσωπικά μουδεδομένα;

• Όταν κάποιος σου ζητά να του δώσεις προσωπικά σου δεδομένα, έχεις το δικαίωμα να γνωρίζεις ακριβώς την ταυτότητά του, τον σκοπό για τον οποίο χρειάζεται τα δεδομένα σου, σε ποιους θα τα στείλει, καθώς και ποιοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτά.

• Έχεις το δικαίωμα να γνωρίζεις ποια δεδομένα τηρούν οι άλλοι (οργανισμοί ή άτομα) για σένα και μπορείς να τους ζητάς να σε ενημερώνουν για αυτό.

• Έχεις το δικαίωμα να ζητάς τη διαγραφή ή τη διόρθωση των προσωπικών σου δεδομένων, όταν θεωρείς ότι η πληροφορία αυτή σε θίγει ή είναι λανθασμένη ή όταν διαφωνείς με την επεξεργασία αυτών των δεδομένων.

Παράδειγμα:

Με «παρακολουθεί» κανείς;Έχεις καταλάβει πόσο συχνά τα προσωπικά σου δεδομένα αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας;Σκέψου μια μέρα στη ζωή σου... Είναι καλό να γνωρίζεις πόσο συχνά αφήνεις «ίχνη» γύρω σου... Ίσως κάποιες φορές να μην το θέλεις... 7:15Διαβάζεις το e-mail σου – ο πάροχος ηλεκτρονικών επικοινωνιών καταγράφει την ώρα που μπήκες στο λογαριασμό σου, τον αποστολέα του μηνύματός σου, καθώς και την ώρα που σου έστειλε το μήνυμα.7:30«Κατεβάζεις» ένα τραγούδι στο iPod – η εταιρεία που σου πουλάει το τραγούδι καταγράφει το e-mail σου και τις μουσικές σου προτιμήσεις.7:50Η μητέρα σου σε πάει με το αυτοκίνητο στο σχολείο – το αυτοκίνητο διαθέτει συσκευή GPS που καταγράφει τη διαδρομή σας από το σπίτι στο σχολείο. Σε κάποια σημεία της διαδρομής υπάρχουν κάμερες ρύθμισης της κυκλοφορίας και ελέγχου παραβιάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. 10:10Μπαίνεις στην τάξη – στο απουσιολόγιο του τμήματός σου καταγράφονται οι απόντες για κάθε διδακτική ώρα. Ο σχολικός σου φάκελος περιλαμβάνει τους βαθμούς και τις αξιολογήσεις που σε αφορούν.12:00Ο κολλητός σου σε τραβάει μια φωτογραφία με το κινητό – η φωτογραφία είναι αστεία και λέει πως μπορεί αργότερα να την ανεβάσει στο facebook. 15:00

Σερφάρεις στο διαδίκτυο από το σπίτι – ο browser που χρησιμοποιείς καταγράφει τις σελίδες που επισκέπτεσαι. Κάποιες σελίδες εγκαθιστούν στον υπολογιστή σου μικρά αρχεία (cookies) ώστε να μπορούν να σε αναγνωρίζουν όταν θα τις ξαναεπισκεπτείς.15:15Κλικάρεις μια διαφήμιση που έχει ενδιαφέρον – η διαφημιστική εταιρεία καταγράφει τις προτιμήσεις σου ώστε να μπορεί να σου στέλνει προσφορές για προϊόντα που σε ενδιαφέρουν.15:30Στέλνεις μια ηλεκτρονική κάρτα σε έναν φίλο που έχει γενέθλια – για την αποστολή της κάρτας πρέπει να συμπληρώσεις μια φόρμα με διάφορα προσωπικά σου στοιχεία και το email σου.16:00Ψάχνεις στοιχεία για την έκθεση που πρέπει να παραδώσεις αύριο – στο google καταγράφονται όλες οι αναζητήσεις που πραγματοποιείς, μαζί με την χρονική στιγμή της αναζήτησης και τη διεύθυνση δικτύου (ΙΡ) με την οποία ο υπολογιστής σου συνδέεται, μέσω του Παρόχου, στο διαδίκτυο. 18:00Πηγαίνεις στο γυμναστήριο – στην είσοδο υπάρχει κάμερα που καταγράφει όσους μπαίνουν και βγαίνουν. Στην υποδοχή «περνάς» την κάρτα μέλους σου από το ειδικό μηχάνημα που την σκανάρει και εμφανίζει τα στοιχεία σου στην οθόνη.19:00Ακούς τα φωνητικά σου μηνύματα στο κινητό – το τηλέφωνο σου καταγράφει όλους όσους σε κάλεσαν, τους αριθμούς τηλεφώνου τους και τις ώρες κλήσης. 22:00Μπαίνεις στο Facebook – διαβάζεις τι έκαναν σήμερα οι φίλοι σου και γράφεις τα δικά σου νέα. Βλέπεις ότι έχεις γίνει tagged στην σημερινή φωτογραφία που ήδη ανέβασε ο κολλητός σου και κάποιοι έχουνήδη βάλει σχόλια. Αποδέχεσαι τα friend requests για δύο νέους φίλους, παρόλο που τον έναν δεν το ξέρεις πολύ καλά. Συμβουλές Προσπάθησε να διατηρείς τον έλεγχο των προσωπικών σου δεδομένων:

• Ρώτα γιατί είναι απαραίτητα τα δεδομένα σου – Σκέψου ποιος είναι αυτός που τα ζητάει. Είναι κάποιος που εμπιστεύεσαι; Πώς πρόκειται να τα χρησιμοποιήσει; Θα τα αποστείλει σε άλλους και, αν ναι, σε ποιους; Αν δεν είσαι σίγουρος για κάτι από όλα αυτά, ρώτα και μάθε πριν διαθέσεις πληροφορίες που σε αφορούν.

• Σκέψου πριν αποκαλύψεις δεδομένα – Αν λαμβάνεις γράμματα, e-mails, μηνύματα στο κινητό ή στο Facebook που σου ζητούν

πληροφορίες, μην απαντήσεις αν δεν είσαι σίγουρος από ποιον προέρχονται.

• Διάβαζε προσεκτικά τα «ψιλά γράμματα» - Κάποιες εταιρείες μπορεί να γράφουν εκεί όρους για την χρησιμοποίηση των δεδομένων σου, π.χ. για διαφημιστικούς σκοπούς. Θυμήσου ότι πρέπει πάντα να δίνεις τη συγκατάθεσή σου γι’ αυτό.

• Διάβαζε την πολιτική ιδιωτικότητας στις ιστοσελίδες που επισκέπτεσαι – μάθε πώς χρησιμοποιούν τα δεδομένα σου, π.χ. αν εγκαθιστούν αρχεία cookies και αν προωθούν τις πληροφορίες που σε αφορούν σε διαφημιστικές εταιρείες.

• Εμπιστεύσου το ένστικτό σου – Αν δεν είσαι σίγουρος για την ασφάλεια μιας ιστοσελίδας ή δεν νιώθεις άνετα με τον τρόπο που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν τα προσωπικά σου δεδομένα, προτίμησε κάποια άλλη.

• Δυσκόλεψε τους… «κακούς» – Χρησιμοποίησε διαφορετικά συνθηματικά στους λογαριασμούς σου (π.χ. e-mail, Facebook, Twitter). Διάλεξε συνθηματικά που είναι εύκολο για σένα να θυμάσαι, αλλά δύσκολο για τους άλλους να μαντέψουν.

• Σκέψου ποιος μπορεί να βλέπει τα δεδομένα σου – Μην επισκέπτεσαι ιστοσελίδες που δεν θα ήθελες οι άλλοι να γνωρίζουν όταν μοιράζεσαι τον υπολογιστή σου με άλλους.

• Σκέψου πριν αγοράσεις στο διαδίκτυο – Χρησιμοποίησε ασφαλείς ιστοσελίδες, στις οποίες φαίνονται καθαρά τα στοιχεία επικοινωνίας της εταιρείας και οι οποίες διαθέτουν πολιτική ιδιωτικότητας.

• Έλεγχε αν είναι ασφαλές το κανάλι επικοινωνίας(π.χ. θα πρέπει η διεύθυνση της σελίδας να ξεκινάει με https και στο πρόγραμμα πλοήγησης στο διαδίκτυο να εμφανίζεται ένα λουκέτο ως εικονίδιο). • Θυμήσου να αποσυνδέεσαι από τις ιστοσελίδες, στις οποίες έχειςεισέλθει/συνδεθεί με χρήση συνθηματικών (π.χ. όταν κάνεις αγορές από το διαδίκτυο ή την ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης). • Κράτα τον υπολογιστή σου ασφαλή – Χρησιμοποίησε

προγράμματα τείχους ασφαλείας (firewall) και προστασίας από ιούς (antivirus). Φρόντισε τα προγράμματα αυτά να είναι ενημερωμένα.

Δικαιωμα στην ιδιωτικοτητα :

Ο σεβασμός και η προστασία της αξιοπρέπειας, της ιδιωτικής ζωής και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας αποτελούν θεμελιώδη και πρωταρχική επιδίωξη

κάθε δημοκρατικήςκοινωνίας. Με την πάροδο του χρόνου, η τεράστια πρόοδος στον τομέα της πληροφορικής, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, οι νέες μορφές διαφήμισης και ηλεκτρονικών συναλλαγών και η ανάγκη της ηλεκτρονικής οργάνωσης του κράτους έχουν σαν συνέπεια την αυξημένη ζήτηση προσωπικών πληροφοριών από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Η ανεξέλεγκτη καταχώριση και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων σε ηλεκτρονικά και χειρόγραφα αρχεία υπηρεσιών, εταιρειών και οργανισμών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ιδιωτική ζωή του πολίτη.

Οι κίνδυνοι αυτοί αυξάνονται με τις νέες δυνατότητες ταχύτατης επεξεργασίας εκατομμυρίων δεδομένων μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και μεταφοράς πληροφοριών παγκοσμίως μέσω τουΊντερνετ. Αποθήκευση και έρευνα μεγάλου όγκου δεδομένων που παλαιότερα θα απαιτούσε μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους και επίπονη εργασία έχει πλέον απλοποιηθεί και γίνεται πολύ πιο εύκολα και ανέξοδα. Για την προστασία του ατόμου στην κοινωνία της πληροφορίας δεν επαρκούν οι παραδοσιακές θεσμικές εγγυήσεις και ρυθμίσεις, αλλά χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση. Για τον σκοπό αυτό στην Ελλάδα, ιδρύθηκε με τον Νόμο 2472/1997 ως ανεξάρτητος διοικητικός φορέας η ΑΠΔΠΧ, η οποία λειτουργεί από τον Νοέμβριο του 1997. Άλλες αρχές που εποπτεύουν την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων είναι στην Ελλάδα η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών και στην Ευρώπη ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων.

Πρώτος Πρόεδρος της Αρχής διετέλεσε ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνος Δαφέρμος, γι' αυτό και τα πρώτα χρόνια η Αρχή ήταν γνωστή και με την ονομασία «Επιτροπή Δαφέρμου», ενώ από 4 Μαρτίου 2003 τη θέση του Προέδρου κατείχε ο Δημήτριος Γουργουράκης, επίσης επίτιμος αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου. Από το 2007 και μετά τη θέση του προέδρου της ΑΠΔΠΧ κατέχει ο Πέτρος Χριστόφορος, επίτιμος Σύμβουλος της Επικρατείας.

☺ Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων .

Η 28η Ιανουαρίου κάθε έτους έχει καθιερωθεί ως Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων από το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επελέγη η συγκεκριμένη ημέρα καθώς στις 28 Ιανουαρίου 1981 θεσπίστηκε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία από την Αυτοματοποιημένη Επεξεργασία Προσωπικών Δεδομένων[3], η περίφημη Σύμβαση 108, στους κόλπους του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το κείμενο αυτό αποτελεί το πρώτο νομικά δεσμευτικό διεθνές κείμενο του ευρωπαϊκού χώρου με σκοπό την προστασία προσωπικών δεδομένων. Η Ελλάδα επικύρωσε τη Σύμβαση αυτή 12 χρόνια μετά, με την ψήφιση του Νόμου 2068/1992.

Τον Ιανουάριο του 2009, η εφαρµογή κοινωνικής δικτύωσης Facebook έφτασε στους 175 εκατοµµύρια ενεργούς χρήστες, ενώ το Μάρτιο του 2012 η εταιρίαανακοίνωσε ότι οι χρήστες της ανέρχονται πλέον σε 900 εκατοµµύρια περίπου. Ο αριθµός αυτός των χρηστών αντιστοιχεί στο τριπλάσιο περίπου του πληθυσµού των Ηνωµένων Πολιτειών (300 εκατοµµύρια περίπου) και στο πενταπλάσιο περίπου του πληθυσµού της Βραζιλίας (190 εκατομμύρια). Την ίδια στιγµή, κάθε λεπτό που περνάει µεταφορτώνονται στο δίκτυο Youtube πάνω από 10 ώρες υλικού σε βίντεο, ενώ ο ιστότοπος για το διαµοιρασµό φωτογραφιών και εικόνων Flickr παρέχει πρόσβαση σε πάνω από 3 δισεκατοµµύρια φωτογραφίες, καθιστώντας τη σύγκριση µε την περίφηµη συλλογή των 300.000 εκθεµάτων του µουσείου του Λούβρου στο Παρίσι απλά ανούσια (Kaplan & Haenlein, 2010). Σύµφωνα µε πρόσφατες έρευνες, 75% των χρηστών του Διαδικτύου χρησιµοποιούν τα «κοινωνικά µέσα» ή «µέσα κοινωνικής δικτύωσης», όπως αλλιώς ονοµάζονται είτε διαβάζοντας τα νέα από κάποιο ιστότοπο (blog) ή γράφοντας κριτική σε κάποιο προϊόν που έχουν αγοράσει από το διαδίκτυο. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι χρήστες των µέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι µόνο µικρής ηλικίας , αλλά και άτοµα ηλικίας 35-44 ετών κυρίως , τα οποία δηµιουργούν λογαριασµούς και εγγράφονται σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Από τα παραπάνω γίνεται εµφανές ότι τα τελευταία χρόνια µπορούµε πλέον να µιλάµε για µία επανάσταση των κοινωνικών µέσων, η οποία επηρεάζει όχι µόνο την καθηµερινή µας ζωή αλλά επιφέρει και άλλες κοινωνικές ή πολιτικές προεκτάσεις.

Συ µ περάσ µ ατα

Ζούµε σε µία εποχή όπου η επανάσταση των µέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πλέον γεγονός . Η καθηµερινότητά µας έχει πλέον αλλάξει , αλλάζοντας παράλληλα και το σκηνικό σε ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο . Η επαγγελµατική δηµοσιογραφία καλείται να βρει τρόπο να συνυπάρξει µε τη διαδικτυακή δηµοσιογραφία και τη δηµοσιογραφία των πολιτών , όπου κύριο λόγο έχουν οι απλοί χρήστες του διαδικτύου. Παράλληλα, τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν επιφέρει αλλαγές και στο πολιτικό σκηνικό, προκαλώντας µεταβολές ακόµη και στον τρόπο µε τον οποίο θα πρέπει να αντιλαµβανόµαστε την ίδια την έννοια της δηµοκρατίας. Η ταχύτητα µε την οποία συντελούνται οι αλλαγές σε τεχνολογικό επίπεδο είναι ιλιγγιώδης και η προσπάθεια να στα µατήσουµε την ανάπτυξη και περαιτέρω εξάπλωση των µέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ανούσια. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Qualman (2009), «δεν είναι πλέον επιλογή µας εάν θα χρησιµοποιήσουµε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το θέµα πλέον είναι πόσο καλά θα τα αξιοποιήσουµε»(Qualman, 2009). Κινούµενοι σε αυτό το πλαίσιο και έχοντας αποδεχτεί τα οφέλη των µέσων κοινωνικής δικτύωσης, το µόνο που μπορούµε να κάνουµε είναι να σταθούµε απέναντι στα µέσα µε σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Σε µια εποχή που κατακλυζόµαστε από πληροφορίες και οπτικοακουστικά ερεθίσµατα, είναι πλέον απαραίτητη η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και η επίδειξη ωριµότητας απέναντι σε κάθε κακόβουλη απειλή. Προς αυτή την κατεύθυνση θα µας οδηγήσει για άλλη µία φορά η σωστή εκπαίδευση , µέσω του λεγόµενου «γραµµατισµού των µέσων »(media literacy). Μόνο έτσι θα µπορέσουν οι πολίτες να καταστούν υπεύθυνοι χρήστες του διαδικτύου , αλλά και να έχουν τη δυνατότητα να αναλύουν , να αξιολογούν και να δηµιουργούν µηνύµατα σε µία ευρεία ποικιλία µέσων επικοινωνίας, διαδικτυακών και µη . Τότε θα µπορέσουν ίσως οι µέχρι σήµερα δραστήριοι netizens της µπλογκόσφαιρας να µετατραπούν σε µάχιµους citizens που θα δραστηριοποιούνται και σε ουσιαστικό επίπεδο για την προάσπιση των δικαιωµάτων τους και την ελεύθερη έκφραση της βούλησής τους.

Βιβλιογραφία Γκίκας,Β. (2011).Δηµοκρατική νοµιµοποίηση και ΜΜΕ στο θεσµικό όριο της διάκρισης µεταξύ δηµοσίου και ιδιωτικού (σσ. 137-146).Στο Κ .Ζώρας , Α.Παναγιωταρέα, Δ.Ποταµιάνος & Μ.Σπουρδολάκης (επιµ.) Δη µοκρατία και ΜΜΕ . Αθήνα: Εκδόσεις Λιβάνη.Δηµητρακοπούλου, Δ. (2011).Η µετεξέλιξη των ειδήσεων στα νέα µέσα και η αναδιαµόρφωση της ηµερήσιας θεµατολογίας. (σσ. 165-189).Στο Κ . Ζώρας, Α.Παναγιωταρέα, Δ.Ποταµιάνος&Μ.Σπουρδολάκης(επιµ.) Δη µοκρατία και ΜΜΕ .Αθήνα:Εκδόσεις Λιβάνη. Μουζουράκης,Μ. (2011).Δηµοσιογραφία των πολιτών και κοινωνικά µέσα: µια–όχι και τόσο– καινούρια ιστορία. Η Αυγή , 31-7-2011.Τσακαρέστου,Μ. &Τσενέ,Λ. (2011).Επαναπροσδιορίζοντας την πολιτική συµµετοχή και παρέµβαση των πολιτών στην εποχή των κοινωνικών δικτύων (σσ. 117-133).Στο Κ .Ζώρας,Α.Παναγιωταρέα,Δ.Ποταµιάνος&Μ.Σπουρδολάκης(επιµ.) Δη µοκρατία και ΜΜΕ .Αθήνα:Εκδόσεις Λιβάνη.Bard. M. (2010).Social media: case studies, stories, perspectives.Kaplan, A., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges andopportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59-68.Keane, J. (2009).The life and death of democracy.Sydney: Simon & Schuster.McCombs, M. (2004).Setting the agenda: The mass media and public opinion.Cambridge, England: Policy Press.Morozov, E. (2009). The brave new world of slacktivism. Foreign Policy(19 May).Qualman, E. (2009).Socialnomics: how social media transforms the way we live and do business. New Jersey: John Wiley & Sons.Reynolds, G. (2006). An army of Davids: How markets and technology empower ordinary people to beat big media, big government and other Goliaths. Nashville,TN: Nelson Current.Wesch, M. (2008). An anthropological introduction to Youtube.http://www.youtube.com/watch?v=TPAO-lZ4_hU.Wikipedia. (2012). Social media.

Ιστότοποι:

• http://www.neagenia.gr/• http://www.dpa.gr/ • http://siamakis-lawyers.gr/