ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α1.1/1 Υπογραμμίστε το λάθος (αν υπάρχει) στις παρακάτω προτάσεις: Οι μεσημβρινοί και οι παράλληλοι:

Είναι κάθετοι μεταξύ τους και έχουν το ίδιο μήκος.

Οι μεσημβρινοί και οι παράλληλοι είναι κάθετοι μεταξύ τους αλλά ενώ στους μεσημβρινούς έχω σταθερό μήκος, οι παράλληλοι μικραίνουν προς τους πόλους.

Είναι χαραγμένοι στην επιφάνεια της Γης.

Δεν διασταυρώνονται πουθενά και αποτελούν φανταστικές γραμμές. Α1.1/2 Για ποιο λόγο ο 1

ος μεσημβρινός ορίστηκε με κοινή συμφωνία;

Απ: Οι μεσημβρινοί είναι νοητοί κύκλοι που περνάνε από το Β. και Ν. πόλο. Αυτοί (σε αντίθεση με τους παράλληλους κύκλους) είναι ίσοι σε μήκος περιφερείας άρα αφού δεν έχει κάποιος κάτι να ξεχωρίζει (όπως ο Ισημερινός που είναι ο μεγαλύτερος κύκλος από

όλους τους παραλλήλους και έτσι δεν χρειάζεται παραπέρα προσδιορισμό) πρέπει να ορίσουμε εμείς κάποιον σαν μεσημβρινό αναφοράς και σαν τέτοιο ορίσαμε με κοινή συμφωνία από συνέδριο τον μεσημβρινό του Γκρίνουιτς σν 1ο μεσημβρινό.

Α1.1/3 Αν κινηθώ π.χ. κατά 10ο πάνω σε οποιονδήποτε μεσημβρινό και ανάμεσα σε δύο οποιαδήποτε σημεία του θα

περπατήσω το ίδιο μήκος τόξου. Ισχύει το ίδιο και για τους παραλλήλους; Απ: Ίδιες γωνίες που να αντιστοιχούν σε ίσα τόξα συμβαίνει έχουν μόνο ίσοι κύκλοι. Τέτοιοι είναι οι μεσημβρινοί και όχι

οι παράλληλοι. Α1.1/4 Σε ποιο σημείο της Γης διασταυρώνεται ο 1

ος μεσημβρινός με τον ισημερινό; Τι συντεταγμένες έχει;

Απ: Βρίσκεται στην θάλασσα κοντά στις ΝΔ ακτές της Αφρικής και έχει συντεταγμένες 0ο και 0

ο. Φυσικά δεν χρειάζεται να

προσδιοριστεί Β-Ν ή Α-Δ. Α1.1/5 Αν σε δύο παραλλήλους μετρήσω ίσα τόξα να αντιστοιχούν σε ίσες γωνίες τι συμπέρασμα βγάζω γι αυτούς; Απ: Ανήκουν προφανώς σε ίσους κύκλους. Ίσοι παράλληλοι κύκλοι μπορούν να βρεθούν σε Β και Ν ημισφαίριο αν

ισαπέχουν από τον Ισημερινό. Α1.1/6 Δύο αεροπλάνα κινούνται επάνω σε δυο διαφορετικούς α) μεσημβρινούς ή β) παραλλήλους. Υπάρχει περίπτωση

να συναντηθούν και πού; Απ: Μπορούν να συναντηθούν αν κινούνται σε δύο μεσημβρινούς αφού μόνο αυτοί τέμνονται και ο τόπος συνάντησης

θα είναι ο Β. ή ο Ν. πόλος. Α1.1/7 Η Νότια Αμερική εκτείνεται από 12

ο Β.Γ.Π. ως 54

ο Ν.Γ.Π. και από 35

ο ως 81

ο Δ.Γ.Μ.

α) Γιατί ο Ισημερινός περνάει μέσα από την ήπειρο; β) Ο μεσημβρινός του Γκρίνουιτς διασχίζει την Ν. Αμερική; γ) Πού βρίσκεται ο μεσημβρινός του Γκρίνουιτς σε σχέση με την Ν. Αμερική; (Δ, Α, Β, Ν) δ) Σε πόσες μοίρες γεωγραφικό πλάτος και πόσες γεωγραφικό μήκος εκτείνεται η Ν. Αφρική; ε) Αν ο Ισημερινός πέρναγε από το μέσο της ηπείρου από πόσες μοίρες Βόρειο ως πόσες Νότιο Γ.Π. θα εκτεινόταν; Απ: α) Γιατί εκτείνεται και Βόρειά του (12

ο) και Νότια του (54

ο)

β) Όχι αφού και τα δύο γεωγραφικά μήκη είναι δυτικά του Γκρίνουιτς. γ) Βρίσκεται Ανατολικά των ανατολικών ακτών της. δ) 12

ο Β + 54

ο Ν = 66

ο γεωγραφικό πλάτος και 81

ο Δ – 35

ο Δ = 46

ο γεωγραφικό πλάτος.

ε) Θα χώριζε τις 66ο γεωγραφικού πλάτους σε δύο ίσα μέρη άρα 33

ο Β και 33

ο Ν γεωγραφικό πλάτος.

Α1.2/1 Η ώρα στην Ελλάδα είναι:

Πιο πίσω από την ώρα στην Αμερική και πιο μπροστά από την ώρα στην Ασία.

Πιο μπροστά από την ώρα στην Αμερική και στην Αφρική και πιο πίσω από την ώρα στην Ασία.

Πιο μπροστά από την ώρα στην Αμερική και πιο πίσω από την ώρα στην Ασία και την Ωκεανία.

Πιο πίσω από την ώρα στην Αμερική και στην Ασία και περίπου η ίδια με την ώρα στην Αφρική. Α1.2/2 Μπορώ να στείλω ένα sms και ο φίλος μου να το παραλάβει διαφορετική ημέρα; Απ: Ναι αν το στείλω π.χ. 00:15 στην Γερμανία θα φτάσει 23:15 της προηγούμενης. Α1.2/3 Μπορεί με ένα e-mail να δηλώσω την συμμετοχή μου σε ένα διεθνή διαγωνισμό και η συμμετοχή μου να

θεωρηθεί εκτός προθεσμίας; Απ: ναι αν το στείλω κοντά στα μεσάνυχτα σε μια χώρα που βρίσκεται ανατολικά της Ελλάδας. Α1.2/4 Σκεφτείτε ένα παράδοξο που θα συνέβαινε αν όλες οι χώρες είχαν σαν εθνική τους ώρα την ώρα Γκρίνουιτς. Απ: θα υπήρχαν χώρες που θα είχαν μεσάνυχτα με ήλιο ή μεσημέρι με σκοτάδι. Α1.3/1 Ο τύπος ενός χάρτη αποτελεί αναπαράσταση:

Του φυσικού περιβάλλοντος.

Της πραγματικότητας.

Μιας χώρας.

Μιας συλλογής συμβόλων.Α1.3/2 το υπόμνημα σε ένα χάρτη είναι απαραίτητο γιατί:

Εξηγεί την σημασία των συμβόλων.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι χαρτών.

Δεν ξέρουν όλοι οι άνθρωποι να διαβάζουν.

Ένας χάρτης έχει πολλές πληροφορίες. Α1.3/3 Η κλίμακα του χάρτη είναι ένας αριθμός που:

Είναι πάντα πιο μικρός από την μονάδα.

Δείχνει τα σημεία του ορίζοντα.

Δείχνει το είδος του χάρτη.

Είναι πάντα ακέραιος. Α1.3/4 Για να ταξιδέψουμε με αεροπλάνο από την Ελλάδα στην Αυστραλία, πρέπει να κινηθούμε:

Νότια

Νοτιοδυτικά

Νοτιοανατολικά

Βορειοανατολικά. Β1.2/1 Ποια ενότητα του φυσικού περιβάλλοντος περιλαμβάνει τις υπόλοιπες; Ποιες είναι αυτές; Απ: Είναι η Βιόσφαιρα που περιλαμβάνει ένα τμήμα της Ατμόσφαιρας, ένα της Υδρόσφαιρας και ένα της Λιθόσφαιρας. Β1.2/2 Σε τί μορφές και πού βρίσκουμε το νερό της Υδρόσφαιρας; Ποια είναι η μεγαλύτερη και ποια η μικρότερη; Απ: Αέρια στα σύννεφα, υγρό στους ωκεανούς, λίμνες, ποτάμια και στερεό στους παγετώνες. Η μεγαλύτερη ποσότητα είναι σε υγρή μορφή και η μικρότερη στους ζωντανούς οργανισμούς. Β1.2/3 α) Ποια χημικά στοιχεία επικρατούν στην ατμόσφαιρα; β) Πως χρησιμοποιεί ο άνθρωπος το έδαφος και το υπέδαφος; Πώς ονομάζεται η ενότητα συνολικά; Απ: α) βρίσκουμε οξυγόνο, υδρογόνο, άζωτο και οξείδια του άνθρακα. β) Στο έδαφος κινείται τρέφεται και κατοικεί ενώ από το υπέδαφος παίρνει ποικιλία ορυκτών πόρων. Έδαφος και υπέδαφος αποτελούν την λιθόσφαιρα.

Β2.1/1 ά ώµ ίµ µό ;

: ό, ό ό.

Β2.1/2 ί ό;

: ί ό ώµ µό µύ ό. µά έ ί έ µά µό ό

(ϕµέ µό), ́ ό ί ήµ ί µά ά.

Β2.1/3 ί ό;

: ί άµ ώµ µό,. Σε αό ώµ συμβαίνουν αλλαγές άρα δεν συναντάμε ύ ί

ί έ µύ,ούτε παρουσιάζει αντίσταση ο αέρας. Μέρος της έ ό ί περιέχει το αέριο όζον που απορροφά τις βλαβερές ακτινοβολίες του ήλιου.

Β2.1/4 ί ό;

: ί ό ώµ µό . ί µό µό ώµ έ ό ύ

µώ, ́ ό ί ύ ό ά ά ϕόµ ό ί, βή, ό, ά. ΄

ά 18 µ ύ, ά ζή µί ώ 10-13 µ.,

Β2.1/5 α) ί ά µύ πετούν στρατόσφαιρα; β) Πού βρίσκονται και τι χρησιμεύουν τα ιονοσφαιρικά στρώματα;

: α) ί ί ά ύ, ό µί ά ϕόµ (πχ ί),. Επίσης η αραιότερη ατμόσφαιρα έχει μικρότερη αντίσταση. β) Βρίσκονται στην Ιονόσφαιρα και χρησιμεύουν στις τηλεπικοινωνίες μεγάλων αποστάσεων.

Β2.1/6 ί ά ρά ά ϑµί όµ ίµ ;

: ) ό ά, ό µόµ ό µό ό ί ίµ.

β) ό ό ϑά, ά έ έ ό ίµ (µό ά ϑµί ό µώ

ί) ό έ έ.

) όµ, έ έ ί έ ό έ, Β2.1/7 Ποια η βασική διαφορά τροπόσφαιρας και στρατόσφαιρας; Πώς το εκμεταλλευόμαστε αυτό; Ποια και τι προστασία παρέχει; Απ: Στην πρώτη συμβαίνουν τα περισσότερα μετεωρολογικά φαινόμενα, ενώ στην στρατόσφαιρα δεν συμβαίνουν αλλαγές και γι αυτό εκεί πετούν τα αεροπλάνα . Η ίδια επίσης με την οζονόσφαιρα μας προστατεύει από τις βλαβερές ακτινοβολίες του ήλιου. Β2.1/8 Ποιο το αίτιο και ο μηχανισμός δημιουργίας των ανέμων; Απ: Δημιουργούνται από τις θερμοκρασιακές διαφορές επειδή ο θερμός αέρας ανεβαίνει και αντικαθίσταται στα κατώτερα στρώματα από τον ψυχρότερο που με την σειρά του θερμαίνεται και ακολουθεί τον ίδιο κύκλο. Β2.1/9 Πώς μεταβάλλεται η θερμοκρασία ανάμεσα σε ξηρά και θάλασσα και πώς ανάλογα με το υψόμετρο; Απ: Η θερμοκρασία της θάλασσας μεταβάλλεται με αργότερους ρυθμούς απ ότι της ξηράς και επίσης η θερμοκρασία πέφτει όσο ανεβαίνουμε σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Β3.1/1 τι ονομάζουμε υδρολογικό κύκλο; Από πού προέρχεται το νερό στην ατμόσφαιρα και πως ονομάζεται η κάθε διαδικασία; Απ: Ονομάζεται η σταθερή και αδιάκοπη κίνηση του νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της γης, στο υπέδαφος και πάλι στην ατμόσφαιρα. Το νερό της ατμόσφαιρας προέρχεται από την εξάτμιση του νερού της επιφάνειας της Γης και την εξάτμιση – διαπνοή από τα φυτά. Β3.1/2 Εξηγείστε τους όρους: ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, Απορροή, Κατείσδυση Απ: Κάθε μορφή νερού που πέφτει στη γη, η κίνηση κάθε μορφής νερού πάνω στην επιφάνεια της γης, η είσοδος του νερού μέσα στη Γή. Β3.1/3 Η αντιστοίχιση στο κάτω μέρος της σελ. 48. Β3.1/4 Να περιγράψεις την διαδικασία δημιουργίας ενός παγόβουνου. Απ: Ένα κομμάτι παγετώνα κινούμενο φτάνει και ακουμπάει στη θάλασσα όπου το κάτω μέρος του επειδή βρίσκεται σε θερμότερο περιβάλλον λειώνει και δεν ακουμπάει πια στο έδαφος αλλά κρέμεται μόνο από τον υπόλοιπο παγετώνα. Έτσι ενώ το βάρος του συνεχώς αυξάνει και δέχεται και τους κραδασμούς από τα κύματα αποκόπτεται και επιπλέει σαν παγόβουνο πλέον με τα 9/10 του όγκου του βυθισμένα στην θάλασσα. Β3.1/5 Ποιες λίμνες λέγονται υποαλπικές, αλμυρές, τεκτονικές. Οι υποαλπικές δημιουργήθηκαν την εποχή των παγετώνων είτε από λιώσιμο του χιονιού είτε από υπόγειες πηγές που

εμφανίστηκαν μετά το λιώσιμο των πάγων. Οι αλμυρές δημιουργήθηκαν σε περιοχές με μεγάλη εξάτμιση και μικρή τροφοδοσία σε νερό. Οι τεκτονικές δημιουργήθηκαν από βύθισμα του φλοιού της γης από ακτινωτά ρήγματα που γέμισε με νερό. Β3.2/1 Για ποιο λόγο όλο το αλμυρό νερό του πλανήτη ονομάζεται παγκόσμιος ωκεανός και σε ποιους επιμέρους ωκεανούς χωρίζεται ; Απ: γιατί όλοι οι ωκεανοί επικοινωνούν μεταξύ τους. Χωρίζεται σε Ειρηνικό, Ατλαντικό, Ινδικό, Βόρειο παγωμένο και νότιο παγωμένο ωκεανό. Β3.2/2 ποιος είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση και βαθύτερος ωκεανός; Μπορείτε να δώσετε δύο συγκρίσεις για να δείξετε το πόσο μεγάλος και βαθύς είναι; Απ: Ο Ειρηνικός είναι ο μεγαλύτερος και βαθύτερος. Είναι τόσο μεγάλος όσο όλοι οι άλλοι ωκεανοί μαζί και τόσο βαθύς στο βαθύτερο σημείο του (τάφρος των Μαριανών) που άνετα θα μπορούσε να χωρέσει εκεί το ψηλότερο βουνό του κόσμου, το Έβερεστ. Β3.2/3 Ποια ή σχέση ωκεανών και θαλασσών και γιατί οι θάλασσες είχαν μεγάλη σημασία για τους αρχαίους λαούς; Απ: Οι θάλασσες είναι μικρότερες, βρίσκονται ανάμεσα σε ηπείρους και αποτελούν «παραρτήματα» των ωκεανών. Είχαν μεγάλη σημασία για τους αρχαίους γιατί τα μικρά τους σκάφη και τα μέσα της εποχής δεν τους επέτρεπαν να ταξιδέψουν σε μεγάλες αποστάσεις. Β3.2/4 Γιατί οι θάλασσες έχουν μεγάλη αξία για την οικολογική ισορροπία του πλανήτη; Απ: καθώς οι ωκεανοί και οι θάλασσες καταλαμβάνουν τα ¾ της επιφάνειας της γης παίζουν σημαντικό ρόλο διότι:

Η μεγαλύτερη ποσότητα οξυγόνου της γης παράγεται από φυτοπλαγκτόν που είναι και βάση της τροφικής αλυσίδας.

Ρυθμίζει το κλίμα αφού το νερό ζεσταίνεται και κρυώνει αργά.

Β3.2/5 Η υφαλοκρηπίδα ορίζεται μέχρι τα ……….μ

και έχει μεγάλη οικονομική σημασία γιατί ……..

Απ: 200 μ βάθος αλιεία, πετρέλαια κλπ Β3.2/6 Πώς ονομάζεται η περιοχή μετά την υφαλοκρηπίδα; Τι είδη οργανισμών ζουν εκεί; Τι ακολουθεί μετά; Απ: Ονομάζεται ηπειρωτική κατωφέρεια. Εκεί ζουν σπάνιοι οργανισμοί που λέγονται αβυσσικοί. Ακολουθεί μια επίπεδη περιοχή που λέγεται αβυσσική πεδιάδα. Β3.2/7 Τι διακόπτει το ανάγλυφο της αβυσσικής πεδιάδας και τι προέλευσης είναι; Τι χαρακτηριστικά έχει η τάφρος; Απ: Η αβυσσική πεδιάδα διακόπτεται από οροσειρές στα μέσα των ωκεανών συνήθως ηφαιστειακής προέλευσης. Η τάφρος είναι ένα βύθισμα του πυθμένα με σχετικά απότομα τοιχώματα που ακολουθεί την αβυσσική πεδιάδα. Β3.2/8 Ονομάστε τις περιοχές που διακρίνουμε στους ωκεανούς και διαχωρίστε τις σε περιοχές ασήμαντης, μικρής και μεγάλης κλίσης. Τοποθετήστε τις κατόπιν σε σειρά αρχίζοντας από αυτήν που είναι κοντά στην παραλία Απ: Ασήμαντη έχει η αβυσσική πεδιάδα, μικρή έχει η υφαλοκρηπίδα και μεγάλη έχει η ηπειρωτική κατωφέρεια και η τάφρος. Κατά σειρά συναντάμε: υφαλοκρηπίδα, ηπειρωτική κατωφέρεια, αβυσσική πεδιάδα και τέλος η τάφρος. Β3.4/1 Πού συναντάμε το δέλτα ενός ποταμού, γιατί το ονομάσαμε έτσι και σε ποια τμήματα διακρίνεται Απ: Το δέλτα συναντάται στις εκβολές ενός ποταμού, ονομάστηκε έτσι γιατί το σχήμα του μοιάζει με το Ελληνικό γράμμα Δ και διακρίνεται στην δελταϊκή πεδιάδα που είναι το τμήμα της πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και το προδέλτα που είναι το τμήμα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Β3.4/2 Τι είναι η λεκάνη απορροής ενός ποταμού και με τι καθορίζονται τα όρια της; Απ: Είναι το τμήμα της επιφάνειας του εδάφους από το οποίο συγκεντρώνονται τα νερά από ρυάκια, χείμαρρους, παραπόταμους…. και τροφοδοτούν το ποτάμι. Τα όρια της καθορίζονται από μια φανταστική γραμμή που ενώνει τις κορυφές (ψηλότερα σημεία) της περιοχής που λέγεται υδροκρίτης. Β3.4/3 Δώστε τον ορισμό της παροχής και του υδρογραφικού δικτύου ενός ποταμού. Απ: παροχή: ο όγκος του νερού σε κυβικά μέτρα που περνάει από μια φανταστική τομή του ποταμού σε ένα δευτερόλεπτο. Υδρογραφικό δίκτυο: το σύνολο των ποταμών, παραποτάμων, ρυακιών, χείμαρρων, … που αποστραγγίζουν τα επιφανειακά νερά μιας περιοχής (λεκάνη απορροής) Β3.4/4 Με μια γραμμή σχεδιάστε ένα ποταμό με μαιάνδρους και αναφέρατε τρία κριτήρια που πρέπει να συνεκτιμήσουμε ώστε να χαρακτηρίσουμε ένα ποτάμι μεγάλο.

Απ: Ένα ποτάμι χαρακτηρίζεται μεγάλο αν έχει:

Μεγάλο μήκος και

Μεγάλη λεκάνη απορροής και

Μεγάλη παροχή Β4.2/1 Πού συναντάμε την λιθόσφαιρα; Είναι ενιαία και ακίνητη; Πώς κινούνται τα τμήματά της και με ποιους σχηματισμούς της επιφάνειας της Γης περίπου ταυτίζονται; Απ: η λιθόσφαιρα είναι τμήμα του ανώτερου μανδύα και του φλοιού της Γης. Είναι σπασμένη σε κομμάτια που «επιπλέουν» επάνω στον υγρό μανδύα κινούμενα έτσι ώστε να απομακρύνονται, να πλησιάζουν, να συγκρούονται ή και να κινούνται παράλληλα και μοιάζει να ταυτίζονται περίπου με τις ηπείρους. Β4.2/2 Με ποιο τρόπο ένας σεισμός μας δίνει στοιχεία για το εσωτερικό της Γης; Απ: Μας βοηθάει ο χρόνος που τα σεισμικά κύματα χρειάζονται για να διανύσουν μια απόσταση στο εσωτερικό της Γης αλλά και η πορεία που ακολουθούν αφού χρόνος και πορεία εξαρτώνται από την πυκνότητα των υλικών που συναντούν στην πορεία τους. Είναι δηλαδή μια «ακτινογραφία» του εσωτερικού της Γης.

Β4.2/3 Πώς ονομάζεται το μεγαλύτερο σε όγκο τμήμα της Γης από τι αποτελείται και σε τι σχηματισμό συμμετέχει το ανώτερο τμήμα του. Απ: Ονομάζεται μανδύας, αποτελείται από πολύ πυκνά πυκνόρρευστα υλικά και το ανώτερο τμήμα του συμμετέχει στην λιθόσφαιρα. Β4.2/4 Σε τι τμήματα διακρίνεται ο φλοιός της Γης και ποια η διαφορά τους; Απ: Ο ηπειρωτικός φλοιός είναι παλαιότερος και παχύτερος ενώ ο ωκεάνιος λεπτότερος και νεότερος. Β4.2/5 Σε τι τμήματα διακρίνεται ο πυρήνας, από τι μέταλλα πιστεύουμε ότι αποτελείται και πως ερμηνεύουμε ότι ένα τμήμα του είναι στερεό; Απ: Αποτελείται από τον εξωτερικό υγρό και τον εσωτερικό στερεό πυρήνα. Το κέντρο της Γης μοιάζει να αποτελείται από μια σφαίρα από σίδηρο και νικέλιο, είναι δε το κέντρο στερεό γιατί οι υψηλότατες πιέσεις που επικρατούν στο κέντρο της Γης δεν του επιτρέπουν να λειώσει. Β4.2/6 Σε τι υποθέσεις οδηγούνται οι επιστήμονες από την μελέτη των απολιθωμάτων ή το σχήμα των ηπείρων; Απ: βρίσκοντας παλιότερες μορφές ζωής (απολιθώματα) σε απομακρυσμένες μεταξύ τους σήμερα περιοχές όπως και συγκρίνοντας την μορφή των ακτογραμμών και βλέποντάς τις να ταιριάζουν (σαν puzzle) συμπεραίνουν ότι πιθανόν αυτές οι περιοχές να ήταν κάποτε ενωμένες. Β4.2/7 Γιατί υπάρχουν περιοχές με συχνούς σεισμούς και άλλες με λίγους; Απ: Οι πρώτες είναι στις ζώνες σύγκρουσης των λιθοσφαιρικών πλακών ενώ οι άλλες στο κέντρο τους όπου επικρατεί ηρεμία. B4.3/1 Η μάχη των Θερμοπυλών καταγράφεται από τους ιστορικούς ότι έγινε σε ένα στενό πέρασμα μεταξύ των ακτών και του Μαλιακού κόλπου. Σήμερα η περιοχή απέχει αρκετά από την θάλασσα. Γιατί κανένας δεν περιγράφει την αλλαγή; Απ: Η επιφάνεια της γης αλλάζει μορφή πολύ αργά και έτσι μέσα στον χρόνο ζωής ενός ανθρώπου δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές αφού διαρκούν εκατομμύρια χρόνια. Β4.3/2 Ποιές δυνάμεις λέγονται ενδογενείς; Παράδειγμα, μερικά αποτελέσματα του. Απ: Δυνάμεις που έχουν το αίτιο τους στο εσωτερικό της Γης. Π.χ. οι κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών που ευθύνονται για σεισμούς, ηφαίστεια,….. Β4.3/3 Ορισμός σεισμού. Αίτια δημιουργίας του. Απ: Σεισμός είναι η δόνηση του εδάφους που προκαλείται από την θραύση πετρωμάτων στο εσωτερικό της Γης. Είναι το αποτέλεσμα συσσώρευσης ενέργειας από την καταπόνηση (συμπίεση, απομάκρυνση, παράλληλη κίνηση) των λιθοσφαιρικών πλακών για πολύ καιρό και την απότομη απελευθέρωση της μετά το σπάσιμο των πετρωμάτων. Μπορεί επίσης να προηγείται η να συμβαίνει κατά την έκρηξη ενός ηφαιστείου. Β4.3/4 Γιατί η Ελλάδα είναι χώρα σεισμογενής; Τι μέτρα πρέπει να πάρουμε; Απ: Η Ελλάδα βρίσκεται στην ζώνη σύγκρουσης της Ευρασιατικής με την Αφρικανική πλάκα.

Στερεώνουμε καλά τα βαριά αντικείμενα και τα κατεβάζουμε από ψηλά ράφια.

Γνωρίζουμε πού θα πάμε να προφυλαχτούμε, που είναι οι γενικοί διακόπτες, τα τηλέφωνα ανάγκης (112)

Έχουμε πρόχειρο φαρμακείο, φακό, ραδιόφωνο, σφυρίχτρα

Ελέγχουμε την κατάσταση του κτιρίου (ρωγμές, βλάβες …)

Μείνε στο χώρο που βρίσκεσαι, καλύψου κάτω από ένα τραπέζι, απομακρύνσου από γυάλινες επιφάνειες, προσόψεις κτιρίων, ηλεκτροφόρα καλώδια….

Βγες από το κτίριο χρησιμοποιώντας την σκάλα και πήγαινε σε ανοιχτό προεπιλεγμένο χώρο.

Να ξέρεις ότι το πιθανότερο είναι να ακολουθήσουν μετασεισμοί.

Μην χρησιμοποιείς άσκοπα το τηλέφωνο και βοήθησε όσους έχουν ανάγκη. Περισσότερα στο www.oasp.gr (μπαίνεις με ctrl+clik) Β4.3/5 Με παράδειγμα τις Άλπεις εξήγησε πώς σχηματίστηκαν οι οροσειρές. Δώσε και άλλα παραδείγματα. Απ: Η ευρασιατική πλάκα συγκρούστηκε με την Αφρικανική με αποτέλεσμα τα πετρώματα μεταξύ τους να συμπιεστούν και να ανυψωθούν. Η διαδικασία αυτή λέγεται Αλπικός Ορογενετικός Κύκλος και στον ίδιο μηχανισμό ανήκουν η δική μας Πίνδος και τα Ιμαλάια. Β4.3/6 Πώς δημιουργείται το νησιωτικό τόξο; Παράδειγμα από την χώρα μας. Απ: Η σύγκρουση των λιθοσφαιρικών πλακών κάνει την μία να βυθίζεται κάτω από την άλλη. Αυτή που βυθίζεται λειώνει και το μάγμα που προκύπτει ανεβαίνει μέσω ρωγμών στην επιφάνεια, ψύχεται και οι κορυφές δίνουν μια σειρά νησιών που αποτελούν το ηφαιστειακό τόξο. Το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου αποτελείται από τα ηφαιστειογενή νησιά Κω, Νίσυρο, Σαντορίνη, Μήλο, Μέθανα.. Β4.3/7 Πώς συνδέονται τα ηφαίστεια με την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών; Απ: α) Όταν οι λιθοσφαιρικές πλάκες αποκλίνουν δημιουργείται ένα σχίσιμο στον φλοιό της γης από τον οποίο βγαίνει λειωμένα πετρώματα και αέρια. Το μάγμα παγώνει υποθαλάσσια και δημιουργεί τις μεσοωκεάνειες ράχες (ενεργά υποθαλάσσια ηφαίστεια) δηλαδή ένα νέο ωκεάνιο φλοιό. β) Όταν οι λιθοσφαιρικές πλάκες συγκλίνουν …….. (βλέπε προηγούμενη ερώτηση) Β4.3/8 Σε τι διαφέρουν τα νησιά που ονομάζονται θερμές κηλίδες από τα υπόλοιπα; Απ: δημιουργούνται στο μέσο μιας λιθοσφαιρικών πλάκας σε αντίθεση με τα άλλα νησιά που δημιουργούνται από απόκλιση ή σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών στα όρια τους. Β4.3/9 Βάλε τους όρους διάβρωση - αποσάθρωση – απόθεση στην σωστή τους σειρά. Ποια θα χρησιμοποιήσεις για να εξηγήσεις την καταστροφή των μαρμάρων που Παρθενώνα; Απ: Αποσάθρωση – διάβρωση – απόθεση.

Β4.3/10 διόρθωσε όπου είναι απαραίτητο τα παρακάτω:

Δεν μπορώ να έχω διάβρωση χωρίς αποσάθρωση.

Μπορώ να έχω αποσάθρωση χωρίς διάβρωση.

Η απόθεση προϋποθέτει αποσάθρωση. Απ: σωστό – σωστό – διάβρωση. Β4.4/1 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ορεινών περιοχών.

Απ: ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Πολλές βροχές άρα πηγή ποταμιών Αραιός αέρας, χαμηλή θερμοκρασία, δυσκολία διαβίωσης

Διαφοροποιούν το κλίμα των περιοχών Δυσκολία κατασκευής συγκοινωνιακού δικτύου

Εμπόδιο σε ανέμους και τα σύννεφα να μπουν στο εσωτερικό Περιορισμένες δραστηριότητες και καλλιέργειες

Β4.4/2 πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα πεδιάδων.

Απ: ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Ανάπτυξη γεωργίας και κτηνοτροφίας Πλημμύρες που δημιουργούν έλη

Ευκολία κατασκευής συγκοινωνιακών δικτύων Υπάρχουν πεδιάδες που δεν δέχονται πολλές βροχές

Καλές θερμοκρασίες και αρκετές βροχές Υπάρχουν και οι έρημοι

Ποτάμια αρδεύουν καλλιέργειες και είναι δρόμοι μεταφοράς

Β4.4/2 Σε τι διαφέρουν οι Αλπικές από τις Καληδόνιες οροσειρές και γιατί. Δώσε από ένα παράδειγμα. Απ: Οι πρώτες είναι ψηλά και απότομα βουνά μικρής σχετικά ηλικίας αφού δεν έχουν υποστεί μεγάλη διάβρωση σε αντίθεση με τις Καληδόνιες οροσειρές. Άλπεις – Απαλάχια Β4.4/3 Να γίνει η αντιστοίχιση (Όχι απαραίτητα 1 με 1) Α. Βραχώδη όρη Β. Άνδεις Γ. Καύκασος Δ. Ιμαλάια Ε. Άτλας

1. Η μακρύτερη οροσειρά της Αφρικής ε 2.Σχετικά νεαρά βουνά της Β. Αμερικής α 3. Αποτελούν γεωλογικά ένα ενιαίο σύνολο α β 4. Η μακρύτερη οροσειρά της γης β 5. Όριο Ευρώπης – Ασίας γ 6. Εκεί βρίσκεται το οροπέδιο του Θιβέτ δ 7. Είναι πλούσια σε πετρέλαιο και μεταλλεύματα γ 8. ιδιαίτερα σεισμογενής περιοχή της Αφρικής ε

Απ: Α 2 - 3, Β 3 - 4, Γ 5 – 7, Δ 6, Ε 1 - 8 Β4.4/4 Στο οροπέδιο των Άνδεων ζουν πολλοί άνθρωποι. Ποιοι παράγοντες κάνουν τις κλιματικές συνθήκες κατάλληλες; Απ: Το θερμό κλίμα των τροπικών αντισταθμίζεται από το ψυχρό κλίμα ύψους. Β4.4/5 Που βρίσκονται οι πιο εύφορες πεδιάδες της Γης και ποια διαφορά υπάρχει μεταξύ τους; Απ: βρίσκονται στη Βόρεια Αμερική και στην Ασία (Κίνα) μόνο που στην δεύτερη οι κάτοικοι αγωνίζονται να περιορίσουν τις πλημμύρες. Β4.4/6 Τι ιδιαιτερότητες από άποψη βροχοπτώσεων και θερμοκρασιών έχει η έρημος Σαχάρα και πού βρίσκεται; Απ: Η έρημος Σαχάρα βρίσκεται στην Αφρική. Εκεί δεν βρέχει σχεδόν καθόλου ενώ η θερμοκρασία το βράδυ πέφτει κάτω από το μηδέν ενώ το πρωί είναι πολύ υψηλή. Β5.1/1 Τι περιγράφουμε με τον όρο οικοσύστημα; Δώστε κριτήρια και παραδείγματα ταξινόμησης οικοσυστημάτων. Απ: Είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που εκφράζει την σχέση ζώων-φυτών και του ανόργανου περιβάλλοντος που τα φιλοξενεί. Με κριτήριο τον χώρο που αναπτύσσονται μπορούμε να τα ταξινομήσουμε σε χερσαία και υδατικά (αλμυρού – γλυκού νερού). Με κριτήριο την βλάστηση μπορούν να ταξινομηθούν σε οικοσυστήματα βροχερών δασών, τάιγκας, μεσογειακό….. Β5.1/2 Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός προσαρμογής στους οργανισμούς ενός οικοσυστήματος; Απ: Τους κάνει να μπορούν να ζήσουν στις συνθήκες κάθε περιβάλλοντος κάνοντας τους ανθεκτικούς στις συγκεκριμένες θερμοκρασίες. Β5.1/3 Ποίο είναι το πλεονέκτημα του ανθρώπου σε σχέση με την επιλογή οικοσυστήματος και πώς αυτό μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά για το τελευταίο; Απ: Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει σχεδόν σε κάθε είδους οικοσύστημα ακόμα και σε ακραίες συνθήκες. Όμως η ικανότητά του να αλλάζει το οικοσύστημα προσαρμόζοντας το στις δικές του ανάγκες δημιουργεί οικολογικά προβλήματα. Β5.1/4 Πότε λέμε ένα οικοσύστημα υποβαθμισμένο; Απ: Όταν οι αλλαγές που προκαλεί ο άνθρωπος στο περιβάλλον ξεπερνούν τα όρια ισορροπίας του οικοσυστήματος. Β5.1/5 Σε ένα νησί οι κάτοικοι κυνήγησαν τα φίδια εξολοθρεύοντάς τα και τότε γέμισαν ποντίκια. Συνδέετε τα δύο γεγονότα; Έπαιξε ρόλο το ότι ήταν νησί; Απ: Είναι παράδειγμα βίαιης παρέμβασης στο οικοσύστημα. Τα φίδια κυνηγούν τα ποντίκια, οπότε με την ανθρώπινη παρέμβαση χάλασε η ισορροπία του οικοσυστήματος. Το ότι ο τόπος είναι νησί έκανε τα πράγματα χειρότερα αφού δεν υπήρχε επικοινωνία με τα γειτονικά περιβάλλοντα για ισορροπία ξανά. Β5.1/6 Συμπλήρωσε τα κενά

Δασικά οικοσυστήματα είναι τα τροπικά

δάση και τα εύκρατα

φυλλοβόλα

δάση.

Οικοσυστήματα χωρίς δέντρα είναι η τούνδρα

η ανταρκτική

και οι στέπες

.

Οικοσύστημα που σχηματίζεται από ζώα είναι τα κοράλλια

.

Πολύ ψηλό χορτάρι έχουν οι σαβάνες

.

Δεν υπάρχει βλάστηση στην Ανταρκτική

.

Στις στέπες δεν υπάρχουν δέντρα

ενώ το χορτάρι

είναι μέτριο ως χαμηλό.

Β5.1/7 Ποιο από τα ακόλουθα οικοσυστήματα δεν απαντούν στον Ισημερινό; Τούνδρα, τροπικά δάση, σαβάνες, φυλλοβόλα δάση. Β5.1/8 Ποια οικοσυστήματα είναι δυνατόν να συναντήσουμε πάνω από 60

ο Βόρειο γεωγραφικό πλάτος;

Απ: Ανταρκτική, Τούνδρα, Στέπα. Β5.1/9 Γιατί στις σαβάνες συναντάμε πολλά φυτοφάγα ζώα; Απ: Άφθονο και ψηλό χορτάρι. Δ1/1 Αντιστοιχίστε γράμματα με αριθμούς για την Αφρική. α.- Βόρεια β.- κεντρικά γ.- Νότια με 1.- Σαχάρα 2.- φτωχή βλάστηση 3.- τροπικά δάση και σαβάνες Απ: α – 1 β – 3 γ – 2 Δ1/2 Σε ποιο αίτιο οφείλουν την δημιουργία τους οι μακρόστενες λίμνες της Αφρικής; Σε τι άλλο είναι πλούσια η περιοχή; Απ: Από πολλά ρήγματα που δημιούργησαν το λεγόμενο Μεγάλο Ρήγμα Στα πιο βαθιά σημεία των σχισμών που σχηματίστηκαν αναπτύχθηκαν οι λίμνες αυτές. Επίσης η περιοχή είναι πλούσια σε απολιθώματα. Δ1/3 πού βρίσκεται το φράγμα του Ασουάν και ποια δύο οφέλη δίνει στην χώρα του; Απ: Βρίσκεται στην κοιλάδα του Νείλου στην Αίγυπτο και δίνει στην περιοχή μια σταθερή παροχή νερού όλο τον χρόνο και από τις υδατοπτώσεις ηλεκτρική ενέργεια. Δ1/4 Ποια είναι η μεγαλύτερη έρημος της Γης; Από πού ως πού εκτείνεται; Τι γνωρίζετε για την θερμοκρασία της; Απ: Είναι η έρημος Σαχάρα. Εκτείνεται σε όλη την Β. Αφρική από την Ερυθρά θάλασσα ως τον Ατλαντικό ωκεανό και η θερμοκρασία της έχει πολύ μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ ακραίων τιμών ανάμεσα σε μέρα και νύχτα. (50

ο C ως 5

ο C)

Δ1/5 Πώς κρατάνε οι κάτοικοι της Γκάνα τα σπίτια τους δροσερά; Απ: Με χοντρούς πήλινους τοίχους και μικρά ως καθόλου παράθυρα. Δ1/6 Που βρίσκονται παραγκουπόλεις στην Αφρική; Τι προβλήματα αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι; Απ: Βρίσκονται στην Νότια Αφρική. Εκεί οι κάτοικοι ζουν σε μεγάλη φτώχεια που προξενεί και εγκληματικότητα. Δ1/7 Πότε επικράτησε το δουλεμπόριο στην Αφρική και πως λειτουργούσε; Απ: Κυρίως από τον 16

ο ως τον 19

ο αιώνα. Οι δουλέμποροι αιχμαλώτιζαν νεαρούς κυρίως Αφρικανούς από το εσωτερικό της

ηπείρου και τους πούλαγαν (στην κυριολεξία) για καταναγκαστική εργασία σαν σκλάβους στις αποικίες των λευκών. Δ1/8 Γιατί δημιουργήθηκε το «πρωτόκολλο του κακάο» Απ: Για να σταματήσει η εκμετάλλευση χιλιάδων παιδιών στην συγκομιδή του. Δ1/9 τι γνωρίζετε για το απαρτχάιντ; Με ποιο τρόπο καταργήθηκε και πότε; Απ: Είναι το καθεστώς φυλετικών διακρίσεων των μαύρων από τους λευκούς. Το 1994 μετά από αιματηρούς αγώνες οι μαύροι απέκτησαν τα δικαιώματα τους και με καθολικές εκλογές σχηματίστηκε κυβέρνηση με πλειοψηφία μαύρων. Δ2/1 Ποιος είναι ο μεγαλύτερος ορεινός όγκος του πλανήτη, ποια είναι η μορφή του, τι περιοχές χωρίζει, ποια η ψηλότερη κορυφή του και τι πρόβλημα δημιουργεί; Απ: Είναι η οροσειρά των Ιμαλάϊων που αποτελείται από τρείς παράλληλες οροσειρές που χωρίζουν την Ινδική χερσόνησο από το οροπέδιο του Θιβέτ. Ψηλότερη κορυφή είναι το Έβερεστ. Το έντονο ανάγλυφο δυσκολεύει την μετακίνηση ανθρώπων και προϊόντων. Δ2/2 Πώς εκμεταλλεύτηκαν οι κάτοικοι της Ασίας τις απόκρημνες πλαγιές των βουνών για την καλλιέργεια ρυζιού; Απ: Δημιούργησαν αναβαθμίδες δηλαδή επίπεδες εκτάσεις που ακολουθούν την γραμμή του βουνού και έτσι μαζί με το νερό που φέρνουν με ένα σύστημα καναλιών στην πέτρα και σωλήνων από μπαμπού εξασφαλίζουν τις απαραίτητες συνθήκες για την καλλιέργεια. Δ2/3 πώς ονομάζεται το σύμβολο επαφής (εμπορικό , πολιτισμικό) Ανατολής – Δύσης; Τι εμπορεύματα μεταφέρονταν; Ήταν μόνο υλικά; Τι σχέση έχουν με αυτόν ο Ιουστινιανός, ο Μάρκο Πόλο και ο Βουδισμός; Απ: Είναι ο δρόμος του μεταξιού. Μεταφέρονταν μετάξι αλλά και χρυσός, πολύτιμες πέτρες κ. α. Επίσης γνώσεις πολιτισμός θρησκείες. Μέσω του δρόμου αυτού έμαθε ο Ιουστινιανός την επεξεργασία του μεταξιού. Αυτόν τον δρόμο χρησιμοποίησε ο Μάρκο Πόλο για το ταξίδι του στην Ανατολή ενώ και μέσω αυτού διαδόθηκε ο Βουδισμός στην Κίνα. Δ2/4 Συμπληρώστε κενά με πρωτεύουσες ή χώρες.

ΠΕΚΙΝΟ ΤΟΚΙΟ ΑΓΚΥΡΑ ΜΟΣΧΑ ΡΙΑΝΤ ΤΕΧΕΡΑΝΗ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

ΚΙΝΑ ΙΑΠΩΝΙΑ ΤΟΥΡΚΙΑ ΡΩΣΙΑ ΣΑΟΥΔ. ΑΡΑΒΙΑ ΙΡΑΝ ΙΣΡΑΗΛ

Δ2/5 Πού βρίσκεται η Μεσοποταμία; Γιατί εγκαταστάθηκαν οι λαοί εκεί; Να αναφέρετε δύο λαούς. Απ: Κατέχει το μεγαλύτερο τμήμα το σημερινού Ιράκ αλλά και μέρος της Συρίας. Κίνητρο για να εγκατασταθούν οι λαοί εκεί ήταν η ύπαρξη νερού σε μία άνυδρη περιοχή. Τέτοιοι λαοί ήταν οι Σουμέριοι, οι Βαβυλώνιοι και οι Ασσύριοι. Δ2/6 Ποια φημισμένη πόλη υπήρχε στην Μεσοποταμία και για ποιο λόγο ήταν ονομαστή; Απ: Ήταν η Βαβυλωνία, ονομαστή για τους κρεμαστούς κήπους της σε μια περιοχή που δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου βλάστηση. Δ2/7 Να αναφέρετε τρία επιτεύγματα του πολιτισμού της Μεσοποταμίας. Απ: Ο τροχός, το ημερολόγιο, τα μέτρα και τα σταθμά και τα βαβυλωνιακά μαθηματικά. Δ2/8 Ποιο είναι το μόνο ανθρώπινο έργο που είναι ορατό από την Σελήνη; Πού βρίσκεται; Για ποιόν λόγο κατασκευάστηκε;

Γιατί λεγόταν και μεγάλο κοιμητήριο; Απ: Είναι το Σινικό τείχος που βρίσκεται στα βόρεια της σημερινής Κίνας. Ο λόγος ήταν η προστασία των καλλιεργήσιμων εκτάσεών τους από τους Βόρειους εισβολείς (Μογγόλοι). Λεγόταν έτσι εξ αιτίας των πολλών εργατών που πέθαναν στην διάρκεια της κατασκευής του. Δ2/9 Τι σας θυμίζει η λέξη «υπερσιβηρικός»; Από πού ξεκινάει και πού καταλήγει; Κάθε πότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί; Είναι δημοφιλές στους ταξιδιώτες; Απ: Είναι ο σιδηρόδρομος που διασχίζει από Ανατολή προς Δύση την Ασία. Ξεκινάει από την Μόσχα και μπορεί να φτάσει μέσω φέρυ-μπότ μέχρι την Ιαπωνία. Δεν προτιμάται ιδιαίτερα από τους επιβάτες και ξεκινάει κάθε 2

η μέρα από την Μόσχα.

Δ3/1 Για τι είναι φημισμένο το εθνικό πάρκο του Γέλοουστόουν; Ποιό αίτιο το δημιούργησε; Ποια η γεωλογική ιστορία της περιοχής; Απ: Για τους θερμοπίδακες (γκέιζερ) και τις 300 περίπου θερμές μεταλλικές πηγές του. Δημιουργήθηκε από την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα της περιοχής. Οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι η σημερινή μορφή του πάρκου οφείλεται σε τρείς διαδοχικές κολοσσιαίες εκρήξεις. Δ3/2 Συμπληρώστε τα κενά ή επιλέξτε την κατάλληλη λέξη: Ο Καναδάς είναι μία από τις πιο αραιοκατοικημένες και πιο πλούσιες – φτωχές χώρες του πλανήτη. Έχει πάνω από 2.000.000 λίμνες και έτσι πάνω από το 8% του εδάφους της είναι καλυμμένο με νερό. Δ3/3 Πώς ενώθηκε ο Ατλαντικός με τον Ειρηνικό ωκεανό; Τι προβλήματα έπρεπε να αντιμετωπιστούν και πως λύθηκαν; Απ: Με την διώρυγα του Παναμά. Πρόβλημα δημιούργησε το έντονο ανάγλυφο της περιοχής αλλά κυρίως το ότι ο Ειρηνικός ωκεανός βρίσκεται 26 μέτρα ψηλότερα από τον Ατλαντικό. Το πρόβλημα έλυσε η δημιουργία δεξαμενών που με διαδοχικά γεμίσματα ανεβάζουν τα πλοία που έρχονται από τον Ατλαντικό στο ύψος αυτό και κατόπιν αδειάζοντας διαδοχικά το νερό τα κατεβάζουν. Το αντίστροφο γίνεται για το πέρασμα από τον Ειρηνικό στον Ατλαντικό. Δ3/4 Γιατί η Ονδούρα ονομάστηκε «δημοκρατία της μπανάνας»; Απ: Στην Ονδούρα μία εταιρία εμπορίας φρούτων (united fruits) μονοπωλούσε την μεγάλη παραγωγή μπανάνας της χώρας και έλεγχε τα 4/5 των εξαγωγών της. Έτσι η οικονομία της χώρας βρέθηκε να εξαρτάται αποκλειστικά από την μπανάνα και η εταιρία απέκτησε τον ουσιαστικό έλεγχο του κράτους. Έτσι σκωπτικά ονομάστηκε έτσι. Δ3/5 Συμπληρώστε τα κενά: Πούρα παράγονται στην Κούβα, τσίλι, καλαμπόκι και τεκίλα στο Μεξικό. Στην Κόστα Ρίκα παράγεται καφές ενώ κρασί και φρούτα στην Καλιφόρνια. Ο Καναδάς παράγει ξύλο και χαρτί ενώ πετρέλαιο έχει το Τέξας και η Αλάσκα. Δ3/6 Αντιστοίχισε πόλεις με κράτη:

1. Νέα Υόρκη a. ΗΠΑ

2. Σιάτλ b. Μεξικό

3. Σικάγο c. Καναδάς

4. Μέξικο Σίτι d. Κούβα

5. Βανκούβερ e. Παναμάς

6. Αβάνα

7. Τορόντο

8. Παναμάς

9. Λος Άντζελες

Απ: 1,2,3,8,9 με a 4 με b 5,7 με c 6 με d

Δ3/7 Σε τι βαθμό είναι αστικοποιημένη η Βόρεια Αμερική; Ποιο φαινόμενο παρατηρείται παράλληλα; Απ: Ο πληθυσμός της Β. Αμερικής χαρακτηρίζεται από έντονη αστικοποίηση. Παράλληλα παρατηρείται το φαινόμενο πολλές πόλεις ν ενώνονται δημιουργώντας μεγάλα συγκροτήματα. Δ3/8 Ποιους ονομάζουμε Ινδιάνους; Ποιος και γιατί τους ονόμασε έτσι; Απ: Ινδιάνοι ονομάζονται οι ιθαγενείς αυτόχθονες) κάτοικοι της Αμερικής. Το όνομα οφείλεται στον Κολόμβο ο οποίος όταν έφτασε στην Αμερική νόμισε ότι έφτασε στην Ινδία. Δ3/9 Τι οδυνηρές επιπτώσεις είχε ο ευρωπαϊκός Αποικισμός στην Αμερική; Ποια είναι η κατάσταση σήμερα; Απ: Οι γηγενείς πληθυσμοί εξοντώθηκαν είτε λόγω του πολέμου είτε λόγω ασθενειών που έφεραν μαζί τους οι Ευρωπαίοι. (ιλαρά, ερυθρά,….) Δ3/10 Ποιοι ήταν οι κατακτητές του Μεξικού και τι βρήκαν εκεί; Απ: Ήταν οι Ισπανοί που βρήκαν τα ερείπια ενός πανάρχαιου πολιτισμού. Δ4/1 Ποιο όφελος και ποια ζημία είχε η Βραζιλία από την κατασκευή φραγμάτων; Απ: Παρά την πολυδάπανη κατασκευή τους το όφελος από την παραγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας και μάλιστα από ανανεώσιμες πηγές είναι μεγάλο. Όμως το περιβάλλον επιβαρύνεται αφού τα φράγματα εμποδίζουν την μετακίνηση υδρόβιων οργανισμών μέσω των ποταμών από μία περιοχή σε άλλη. Δ4/2 πού βρίσκονται και τι είναι τα αλτιπλάνος; Τι πλεονέκτημα και τι μειονέκτημα έχουν; Απ: Είναι οροπέδια που βρίσκονται ανάμεσα στις κορδιλιέρες (οροσειρές των Άνδεων). Έχουν το πλεονέκτημα του πιο εύκρατου κλίματος αλλά και το μειονέκτημα ότι πέραν του δύσκολου οδικού δικτύου, έχουν και αέρα που λόγω υψομέτρου έχει μικρή περιεκτικότητα σε οξυγόνο και τέλος υπάρχουν μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας. Δ4/3 Τι είναι οι φαβέλες; Πώς έχουν δομηθεί; Πού βρίσκονται σε σχέση με την πόλη; Τι προβλήματα δημιουργεί το επίπεδο ζωής των κατοίκων; Απ: Είναι παραγκουπόλεις που έχουν δημιουργηθεί από την μετακίνηση φτωχών εργατών στις πόλεις από την ύπαιθρο. Έχουν δομηθεί κατά μήκος ενός δρόμου που συνήθως προϋπήρχε και ο οποίος αποτελεί το όριο της φαβέλας και της πλούσιας γειτονιάς στην οποία εργάζονται οι εξαθλιωμένοι κάτοικοι της φαβέλας. Στις φαβέλες είναι υψηλή η εγκληματικότητα.

Δ5/1 Συμπλήρωσε τα κενά: Η Ωκεανία βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο της Γης. Εκεί είναι η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και τα νησιώτικα συμπλέγματα της Νέας Γουινέας, των νησιών του Σολομώντα, της Νέας Καληδονίας κ.λ.π. Κάποια νησιά είναι ηφαιστειακής και άλλα κοραλλιογενούς

προέλευσης. Δ5/2 Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον οικοσύστημα της Αυστραλίας, από τι είναι φτιαγμένο και σε τι περιοχή και έκταση απλώνεται; Απ: Είναι το μεγάλο Κοραλλιογενές φράγμα που απλώνεται κατά μήκος των Βορειοανατολικών ακτών της ηπείρου σε μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων και αποτελείται από 900 νησάκια και 3000 υφάλους. Δ5/3 Πού βρίσκεται η λίμνη ‘Ειρ και τι το ιδιαίτερο παρουσιάζει; Απ: Είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Αυστραλίας. Τροφοδοτείται από μικρά εποχικά ποτάμια που μεταφέρουν τόσο λίγο νερό που σε περιόδους ανομβρίας μετατρέπεται σε μια ξηρή αλμυρή έκταση. Δ5/4 Καταστροφικές παρεμβάσεις του ανθρώπου στην φύση της Αυστραλίας. Η περίπτωση των Μόα και της Φραγκοσυκιάς. Γνωρίζετε και άλλο παράδειγμα; Απ: Τα μόα ήταν μεγαλόσωμα φυτοφάγα πτηνά (σαν στρουθοκάμηλοι) που τα εξόντωσαν οι Μαορί όταν έφτασα στην Νέα Ζηλανδία από την Πολυνησία. Η φραγκοσυκιά μεταφέρθηκε από τους Άγγλους στην Αυστραλία επειδή μπορεί να ζει σε πολύ ξηρά κλίματα. Όμως αυτή πολλαπλασιάστηκε με ραγδαίους ρυθμούς που δεν άφηνε χώρο ούτε για ζώα ούτε για ανθρώπους. Έτσι απελευθερώθηκαν 3 δισεκ. σκουλήκια που καταστρέφουν την φραγκοσυκιά για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζει ο άνθρωπος με την ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των κουνελιών που τρώγοντας την βλάστηση επιτείνουν την διάβρωση του εδάφους. Δ6/1 Πού βρίσκεται η Ανταρκτική και γιατί πήρε αυτό το όνομα; Απ: Βρίσκεται στην περιοχή γύρω από τον Νότιο πόλο. Ονομάστηκε Αντ (ι) αρκτική επειδή ακριβώς βρίσκεται στον αντίθετο πόλο από την Αρκτική (Β. πόλο). Δ6/2 Έχει η Ανταρκτική οάσεις ή τροπική βλάστηση; Απ: «Όαση» (Μπόνγκερ) ονομάζεται μια περιοχή Ανατολικά χωρίς πάγους περιτριγυρισμένη από βράχια και με τρεις μεγάλες λίμνες με γλυκό νερό. Τροπική βλάστηση υπήρχε στο παρελθόν όπως αποδεικνύουν απολιθώματα που βρέθηκαν εκεί. Δ6/3 Πού βασίστηκε ο Πτολεμαίος και πότε για να προβλέψει την ανακάλυψη της Ανταρκτικής; Ποιος την πάτησε πρώτος; Απ: Τν 1

ο μ.Χ. αιώνα ο Πτολεμαίος διατύπωσε την υπόθεση ότι οι ήπειροι της Γης αναπτύσσονται συμμετρικά, άρα όπως στον

Β. πόλο υπάρχει η Αρκτική, έτσι και στον Ν. πόλο θα πρέπει να υπάρχει η Ανταρκτική. Πρώτος ο Νορβηγός Αμουδσεν, το 1911, πάτησε το πόδι του στην νέα ήπειρο. Δ6/4 Ποία κράτη βρίσκονται στην Ανταρκτική; Από ποιους κατοικείται και με τι ασχολούνται; Απ: Σε κανένα κράτος δεν ανήκει κάποιο τμήμα της Ανταρκτικής. Κατοικείται μόνο από κάποιους επιστήμονες από διάφορα κράτη που ασχολούνται με έρευνα.