ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ -...

110
Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΕΧΟΑΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζομένων στη σύμβαση εργασίας EianvnTnc - Καθηνήτρια ΚαΛαμπούκα Πόπη Αφηγητές Σταθόπουλος Ασημάκης Παλαίστρος Νικόλαος Καβάλα 2003

Transcript of ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ -...

Page 1: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ

ΕΧΟΑΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΘΕΜΑ: Υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζομένων

στη σύμβαση εργασίας

EianvnTnc - Καθηνήτρια

ΚαΛαμπούκα Πόπη

Αφηγητές

Σταθόπουλος Ασημάκης

Παλαίστρος Νικόλαος

Καβάλα 2003

Page 2: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

1. Ε ΙΣ Α Γ Ω Γ Η .. .

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ......................

1.1. Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι .................

1.2. Ιστορική Αναδρομή...

1.3. Είδη συμβάσεων εργασίας...

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I I .............................................. .

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ......................................................................

2.1. Υποχρέωση προς τους όρους της σύμβασης εργασίας...

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΔΕΙΩΝ..........................................................................................

2.2.

2.4.

Υποχρέωση για την πρόσληψη των εργαζομένων..

Υποχρέωση για τις Συνθήκες Εργασίας....................

Υποχρέωση για ίση μεταχείριση των εργαζομένων

2.6.

2.7.

2.8.

2.9.

2.10

...20

...25

...29

...31Υποχρέωση για αναγγελία απόλυσης- ομαδικές απολύσεις...........

Υποχρέωση σε περίιττωση μεταβίβασης της επιχείρησης....................................34

Υποχρέωση σε περίιττωση εργατικού ατυχήματος..................................................38

Υποχρέωση σε περίπτωση αδικαιολόγητης απουσίας - ασθένειας....................42

Υποχρέωση σε περίτττωση άρνησης ή αδυναμίας του εργοδότη προς

απασχόληση των εργαζομένων - ανώτερη βία - τυχαία περιστατικά................45

Υποχρέωση για αποζημίωση εκτός έδρας..................................................................47

2.11. Υποχρέωση σε περίτττωση στράτευσης του εργαζομένου....................................48

2.12. Υποχρέωση προς τις αρμόδιες αρχές (Σ.Ε.Π.Ε. - Ι.Κ.Α. - 0.A.EH) -

Κοινωνική Ασφάλιση στην Ελλάδα.................................................................................51

2.13. Υποχρέωση απέναντι στον συνδικαλιστή εργαζόμενο (Αναφορά στον

συνδικαλισμό)....................................................................................................................... 66

2.14. Υποχρέωση απένανπ στις εργαζόμενες γυναίκες - μητέρες, τους αναπήρους

και τα άτομα με ειδικές ανάγκες................................................................................... 74

2.15. Υποχρεώσεις σε περίτττωση δανεισμού εργαζομένων............................................82

2.16. Υποχρέωση πληροφόρησης των εργαζομένι ...84

Page 3: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

ΥΠ ΟΧ Ρ ΕΩ ΣΕΙΣ Ε Ρ ΓΑ Ζ Ο Μ Ε Ν Ω Ν .....................................................................................................87

3.3.

Υποχρέωση για την τήρηση των όρων της σύμβασης εργασίας...

Υποχρέωση σχετικά με τη συμπεριφορά του ς...................................

Υποχρέωση σχετικά με τις άδειες..........................................................

3.4. Υποχρέωση σχετικά με τις ασθένειες - Ανυπαίτιο κώλυμα................

3.5. Υποχρέωση για ετοιμότητα στην εργασία (εργασία εκτός έδρας)...

3.6. Υποχρέωση αλλοδαπών εργαζομένων........................................................

3.7. Υποχρέωση σε περίιττωση δανεισμού........................................................

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV ........................................................................................................................

4.1. Λήξη της σύμβασης εργασίας...

4.2. Απεργία............................................

ΣΥΜ ΠΕΡΑΣΜ ΑΤΑ...........................................

Β ΙΒ Λ ΙΟ ΓΡ Α Φ ΙΑ ...............................................

...87

...90

..100

..102

Page 4: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

1. Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

Οι εργασιακές σχέσεις είχαν ανατττυχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία 20 χρόνια

ως ξεχωριστός κλάδος των κοινωνικών εττιστημών. Συγγενεύουν κυρίως με την

οικονομική της εργασίας και λιγότερο με τη βιομηχανική ψυχολογία, το εργατικό

δίκαιο, τη ττολιτική επιστήμη και την ιστορία. Ο όρος εργασιακές σχέσεις, όπως

φαίνεται και από τον τίτλο του υπονοεί κατά κύριο λόγο, τις σχέσεις εργασίας

ανάμεσα σε εργαζόμενους και τους εργοδότες.

Πιο συγκεκριμένα, οι εργασιακές σχέσεις μπορούν να οριστούν ως "κάθε

πλευρά των επίσημων και ανεπίσημων σχέσεων ανάμεσα στους εργαζομένους,

τους εργοδότες και τους εργασιακούς εκπροσώπους του κράτους". Οι

εργασιακές σχέσεις ερευνούν τους παράγοντες που επιδρούν και

διαμορφώνουν την εργασιακή συμπεριφορά των ατόμων, των ομάδων και

ειδικότερα, των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Το ενδιαφέρον τους

επικεντρώνεται στις αμοιβές και τις συνθήκες εργασίας που ισχύουν σε μια

οικονομική εκμετάλλευση (Ιδιωτική, κρατική ή συνεταιριστική), που απασχολεί

εργαζομένους με σχέση εξαρτημένης εργασίας.

Βασικό ζήτημα για τις εργασιακές σχέσεις είναι οι συνδικαλιστικές

οργανώσεις ή αλλιώς, οι ενώσεις των μισθωτών και των εργοδοτών, οι

υπηρεσίες και οι θεσμοί του κράτους στον τομέα της εργασίας, οι συλλογικές

συμβάσεις και η ανεργία. Κεντρικό θέμα είναι επίσης όλο το πλέγμα των

τυπικών αλλά και των άτυπων κανόνων εργασίας που πηγάζουν είτε από τους

νόμους και το Σύνταγμα είτε από τα εργατικά και επιχειρηματικά έθιμα ή από τις

συλλογικές και τις ατομικές εργασιακές συμφωνίες, οι οποίοι περιλαμβάνουν τις

υποχρεώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων από τη σύναψη σύμβασης

εργασίας.

Page 5: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο

1.1. Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι

Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται κάθε πρόσωττο το οποίο, στα πλαίσια

μιας σύμβασης ιδιωτικού δικαίου, υποχρεούται και παρέχει την εργασία του

στην υπηρεσία ενός άλλου προσώπου νομικού ή φυσικού, με αντάλλαγμα

ορισμένη αμοιβή. Μισθωτοί είναι μόνο τα φυσικά πρόσωπα, γιατί η εργασία

είναι ανθρώπινη ενέργεια. Συνεπώς τα νομικά πρόσωπα όταν παρέχουν

υπηρεσίες δεν είναι ποτέ μισθωτοί.^

Κύρια στοιχεία της έννοιας του μισθωτού εργαζομένου είναι πρώτο, η

υποχρέωση για παροχή εργασίας, δεύτερο η υποχρέωση αυτή να προκύπτει

από σύμβαση εργασίας ή από άλλη έννομη σχέση, τρίτο η υποχρέωση να έχει

ως αντικείμενο την παροχή εξαρτημένης εργασίας και για την εργασία αυτή να

καταβάλλεται αμοιβή.

Κατά κανόνα μισθωτοί είναι αυτοί που απασχολούνται στην οργανωμένη

επιχείρηση / εκμετάλλευση τσυ εργοδότη δηλαδή, σε κατάστημα ή εργοστάσιο,

αλλά αυτό δεν αποκλείει από την ιδιότητα του μισθωτού και όσους

απασχολούνται σε εξωτερικές υπηρεσίας ή ακόμη και κατ'οίκον, εφόσον όμως

εργάζονται με βάση κάποια σχέση και αποκλειστικά για λογαριασμό εργοδότη,

σύμφωνα με τις οδηγίες και τις εντολές του.^

Επιπροσθέτως δεν πρέπει να παραλείψουμε και τη διάκριση των μισθω­

τών σε κατηγορίες η οποία γίνεται σύμφωνα με διάφορα κριτήρια. Ανάλογα με

τον κλάδο της απασχόλησης, σε μισθωτούς βιομηχανιών, εμπορικών εττιχειρή-

σεων, γρα(ρείων κλπ. ή ανάλογα με την μορς>ή των ετπχειρήσεων σε μισθωτούς του

■ Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ Δ ΙΚΑΙΟΥ- Αθήνα Σετπέμβριος 1988 σελ. 42,43

Page 6: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

δημοσίου, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των άλλων οργανισμών κοινής

ωφελείας ή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, Ιδρυμάτων, τραπεζών,

εταιρειών κλπ. Ακόμη γίνεται διάκριση ανάλογα με την επαγγελματική ειδικότητα

των μισθωτών. Αλλ' η πλέον παραδεκτή, είναι η διάκριση που γίνεται με

λειτουργικά κριτήρια σε τρεις κύριες κατηγορίες: σε υπαλλήλους και εργάτες, σε

ανώτερα στελέχη ή διευθύνοντες υπαλλήλους και σε κυρίως μισθωτούς και

μαθητευόμενους. Οι διακρίσεις αυτές έχουν κυρίως σημασία ως προς το πεδίο

εφαρμογής ειδικών εργατικών νόμων για τη ρύθμιση των επιμέρους αυτών

σχέσεων .

Μισθωτής της εργασίας ή εργοδότης, κατά την εργατική και ασφαλιστική

νομοθεσία είναι το πρόσωπο, το οποίο αντλεί από την σύμβαση το δικαίωμα να

απαιτήσει την παροχή της εργασίας ακόμη και στην περίπτωση κατά την οποία

αυτή παρέχεται σε τρίτο πρόσωπο το οποίο καθορίζει ο εργοδότης.

Ο μισθωτής (εργοδότης) είναι δυνατό να είναι τόσο φυσικό όσο και νομικό

πρόσωπο είτε ιδιωτικού, είτε Δημοσίου Δικαίου, ακόμα μάλιστα και το Δημόσιο.

Στην δεύτερη περίπτωση μάλιστα το νομικό πρόσωπο εκπροσωπείται από το ή

τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία εξουσιοδοτούνται γΓαυτό από τον νόμο, το

καταστατικό ή τον κανονισμό. Συνεπώς εργοδότες είναι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις

(εργοστάσια, καταστήματα, γραφεία, αντιπροσωπείες κλ.π ), τα νομικά

πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (εταιρείες. Σωματεία, τράπεζες κλπ) ή δημοσίου

δικαίου (οργανισμοί. Ιδρύματα κλπ.) Το Δημόσιο, οι Οργανισμοί Τοπικής

Αυτοδιοίκησης (Δήμοι, Κοινότητες) κλπ.

Το πρόσωπο του εργοδότη είναι δυνατό να μεταβληθεί και συγκεκριμένα

κατά την περίπτωση της μεταβίβασης της επιχειρήσεως για οποιοδήποτε λόγο.

Ειδικότερα η μεταβίβαση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί σαν αποτέλεσμα

πωλήσεως, κληρονομικής διαδοχής, συστάσεως προικός, συγχωνεύσεως κλπ,

οπότε όλα τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του αρχικού εργοδότη

μεταβιβάζονται κατά κανόνα στον φορέα της επιχείρησης.

Page 7: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Εργασία είναι κάθε ανθρώττινη δραστηριότητα ή ενέργεια που αποβλέπει

σε οικονομικό σκοπό και συγκεκριμένα σε ικανοποίηση ανάγκης άλλου

προσώπου με αντάλλαγμα την καταβολή μισθού. Το είδος της εργασίας είναι

αδιάφορο για το νόμο, μπορεί να είναι εργασία σωματική ή ττνευματική, να

συνιστάται σε θετική ενέργεια ή και σε απλή παρουσία σε ορισμένο τόπο. Γενικά

δηλαδή η εργασία μπορεί να έχει οποιαδήποτε μορφή και η σκόπιμη ακινησία

(καλυμμένη θετική ενέργεια) και ο περιορισμός γενικά του ελεύθερου χρόνου

του εργαζομένου για τις ανάγκες ενός άλλου, όπως είναι η ετοιμότητα για

εργασία, εμπίπτουν στην έννοια της εργασίας.’

Η ετοιμότητα για εργασία σημαίνει ότι κάποιο πρόσωπο δέχεται να

περιορίσει χρσνικά την ελευθερία του για χάρη κάποιου άλλου προσώπου με το

σκοπό να του προσφέρει εργασία μέσα στο χρόνο που συμφωνήθηκε και που

μπορεί να του ζητηθεί κάθε φορά. Σ'αυτές τις περιτττώσεις εντάσσεται η εργασία

των πυροσβεστών, των οδηγών αυτοκινήτων (αστικών και υπεραστικών

συγκοινωνιών), αυτών που μεταφέρουν διευθυντές μεγάλων οικονομικών

μονάδων ή πολιτικών ή κάποιον που περιμένει σ'ετοιμότητα για να

αντικαταστήσει κάποιον άλλον στην εργασία του (περίπτωση ηθοποιών).^

Από τις κατά καιρούς διακρίσεις της εργασίας η πλέον σημαντική είναι

εκείνη σε εξαρτημένη και ανεξάρτητη, σε ττνευματική και σωματική. Αντικείμενο

και πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του εργατικού δικαίου είναι η εξαρτημένη

εργασία.

■ Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ- Αθήνα Σεπτέμβριος 1988 σελ. 40, 41

Page 8: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

1.2. Ιστορική Αναδρομή

Είναι γνωστό ότι η αντιμετώττιση της εργασίας στους αιώνες δεν υπήρξε

ίδια και ασφαλώς συνεχίζει να μην είναι ίδια απ' όλους τους λαούς αλλά και από

μεμονωμένα άτομα. Θα μπορούσε όμως κανείς να διακρίνει στις διάφορες

εποχές κάποια άποψη που μοιάζει να βγαίνει ως συνισταμένη των σχετικών

αντιλήψεων και δίνει εντούτοις την εικόνα της εξέλιξης. Για πολλούς αιώνες, η

εργασία αντιμετωπίστηκε ως απλό αντικείμενο συναλλαγής. Βέβαια μέχρι να

τεθεί σε ισχύ ο Ελληνικός Αστικός Κώδικας οι αντιλήψεις σχετικά με τη φύση της

εργασίας υπέστησαν μεγάλη εξέλιξη. Πράγματι από την αρχαιότητα κατά την

οποία η εργασία ταυτιζόταν λίγο-πολύ με τη δραστηριότητα των δούλων, μέχρι

τη σημερινή εποχή που θεωρείται ως εκδήλωση της προσωπικότητας του

ανθρώπου, ως κοινωνικό δικαίωμα συνταγματικά κατοχυρωμένο, πολλές

απόψεις αναπτύχθηκαν, πολλές αντιλήψεις επικράτησαν που όπως είναι

φυσικό επηρέασαν και τη νομοθετική τους αντιμετώπιση. Πέρα όμως από την

εξέλιξη των θεωρητικών αντιλήψεων, τη νομοθετική αντιμετώπιση επηρέασαν

αποφασιστικά οι εξελίξεις όσον αφορά τις κοινωνικές και οικονομικές αντιλήψεις

και αντικατατάξεις των τελευταίων κατά κύριο λόγο αιώνων. Ιδιαίτερα πρέπει να

τονιστεί η σημασία της βιομηχανικής και τεχνικής επανάστασης που άρχισε

στην ουσία από το τέλος του 18°*' αιώνα και διαμόρφωσε συνθήκες έσχατης

εξαθλίωσης για τους εργαζόμενους. Παράλληλα όμως οδήγησε και στη

συσπείραχτή τους και στη συνειδητοποίηση της κοινής τους κατάστασης και

μοίρας. Έφτασαν λοιπόν οι εργαζόμενοι κάποια στιγμή στο σημείο να

αποφασίσουν να οργανωθούν και να διεκδικήσουν αρχικά πιο ανθρώπινη

Page 9: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

αντιμετώπιση και στη συνέχεια όλο και περισσότερα δικαιώματα. Τα πρώτα

εργατικά συνδικάτα εμφανίζονται στην Αγγλία στο τέλος του 18ου αιώνα.’

Ειδικότερα στη χώρα μας η προϊστορία του θεσμικού πλαισίου των

εργασιακών σχέσεων αρχίζει από το 1833. Σύμφωνα με το άρθρο 167 του τότε

ποινικού νόμου απαγορεύεται η χρήση του δικαιώματος της απεργίας. Το 1834

καθιερώνεται η προνομιακή θέση των καθυστερού μενών μισθών, των

υπηρετών, εργατών και ημερομισθίων.

Το "δικαίωμα υπηρετών, εργατών και ημερομισθίων". Το "δικαίωμα του

συνεταιρίζεσθαι" καθιερώνεται για πρώτη φορά με το άρθρο 11 του

Συντάγματος του 1864. Γενικότερα μεταξύ των ετών 1860- 1909 η κυβερνητική

πολιτική περιορίζεται κυρίως στην ίδρυση ορισμένων ασφαλιστικών ταμείων.

Είναι η περίοδος που οι εργαζόμενοι οργανώνονται σε "αλληλοβοηθητικές

ενώσεις", για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ανεργίας. Μεταξύ των ετών

1909 -1922 σχηματοποιήθηκαν τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος των

εργασιακών σχέσεων που καθιέρωσαν τον κρατικό παρεμβατισμό, την

αυξημένη αρμοδιότητα του εργασιακού νομικίστικου πλαισίου. Το κυριότερο

όμως γεγονός της εποχής αυτής υπήρξε η κατοχύρωση της συνδικαλιστικής

δράσης, που έλαβαν σάρκα και οστά με τη σύσταση, μετά το τέλος του Α'

παγκοσμίου Πολέμου, της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος

(Γ.Σ .Ε .Ε .) Οι θεσμοί όμως του συλλογικού εργατικού δικαίου π.χ. ο θεσμός των

συλλογικών συμβάσεων εργασίας, εμφανίζονται για πρώτη φορά στη χώρα μας

το 1935, οπότε και άρχισαν να εφαρμόζσνται, κατά τρόπο συχνά ανώμαλο

Έσ τω όμως και κατά τρόπο ανώμαλο πολλά και σημαντικά θέματα που

αφορούσαν τις σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων ρυθμίστηκαν με συλλογικές

συμβάσεις. Κατά τη διάρκεια της κατοχής και μέχρι το 1955 επικράτησε το

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου- Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

24-26

Page 10: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

εξουσιαστικό σύστημα, δηλαδή πλήρης επιβολή του κρατικού παρεμβατισμού,

με το νόμο 3239/55 άρχισε πλέον να εφαρμόζεται ομαλά το σύστημα της

συλλογικής ρύθμισης των εργατικών σχέσεων χωρίς όμοος να λήξει τελείως ο

κρατικός παρεμβατισμός σε ορισμένους τομείς. Το παρεμβατικό αυτό δικαίωμα

καταργήθηκε το 1974. Εν τούτοις και στη συνέχεια παρατηρήθηκαν κάποιες

σποραδικές παρεμβάσεις από την πλευρά του κράτους. Τέλος θα πρέπει να

τονίσουμε και το βασικό Νόμο 330/1976 "περί επαγγελματικών σωματείων και

ενώσεων και διασφαλίσεως της συνδικαλιστικής ελευθερίας" που ψηφίστηκε

στις 29 Μαΐου του 1976.

1.3. Είδη ετυμβάσεων εργασίας

Σύμβαση εργασίας είναι η συμφωνία (έγγραφη ή προφορική) βάσει της

οποίας ένα ορισμένο άτομο (ο μισθωτός) αναλαμβάνει την υποχρέαχτη να

παρέχει για ορισμένο ή αόριστο χρόνο την εργασία του σε ένα ορισμένο

εργοδότη (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), ο οποίος υποχρεούται αντίστοιχα να

καταβάλλει τον συμφωνηθέντα ή ειθισμένο μισθό ή ημερομίσθιο.’

Διακρίνεται στα εξής είδη:

1) Τη σύμβαση εξηρτημένης εργασίας. Χαρακτηριστικό της σύμβασης

αυτής είναι η εξουσίαση της προσφερόμενης εργασίας από τον εργοδότη, ο

οποίος με βάση το διευθυντικό δικαίωμα έχει την εξουσία να καθορίζει αυτός

τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο και τις συνθήκες εργασίας και γενικότερα να

εποπτεύει, να ελέγχει και να δίνει τις σχετικές οδηγίες και εντολές για την

εκτέλεση της εργασίας.^

' Βλ. 00 Αντωνίας Ευθυμιάτου- Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων

Καθηγητού ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS* Αθήνα

2000 σελ. 46-47

Page 11: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2) Τη σύμβαση παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών. Όσον αφορά το είδος

αυτό ο φορέας δρα με ελευθερία και δική του πρωτοβουλία, καθορίζει ο ίδιος τις

συνθήκες εργασίας, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο ή την εποπτεία άλλου

εργοδότη, χαρακτηριστικό είναι ίσως το παράδειγμα του λογιστή ο οποίος τηρεί

τα λογιστικά βιβλία διαφόρων επιχειρήσεων ως ανεξάρτητος επαγγελματίας.

3) Τη σύμβαση μισθώσεως έργου (εργολαβία). Με τη σύμβαση αυτή

αναλαμβάνεται η κατασκευή ενός έργου (το κτίσιμο μιας κατοικίας, π.χ, ή η

κατασκευή μιας γέφυρας σε δημόσιο δρόμο κλπ) έναντι συμφωνημένης

αμοιβής, το οποίο ο ανάδοχος (εργολάβος) οφείλει να παραδώσει

ολοκληρωμένο μέσα στις συμβατικές προθεσμίες. Εδώ αντικείμενο της

σύμβασης είναι το ίδιο το έργο, είναι δηλαδή το αποτέλεσμα της εργασίας και

όχι εργασία καθαυτή. Το έργο θα εκτελεστεί από τον ανάδοχο (εργολάβο) ως

ελεύθερο επαγγελματία, με οποιαδήποτε πρόσωπα και μέσα που εκείνος

επιθυμεί.

4) Σύμβαση εργασίας και εντολή. Με βάση τη σύμβαση εντολής ο

εντολοδόχος έχει την υποχρέωση να διεξαγάγει χωρίς αμοιβή την υπόθεση που

του ανέθεσε ο εντολέας, τον οποίο και εκπροσωπεί κατά την άσκηση των

δραστηριοτήτων υλοποίησης της εντολής.

Η σύμβαση εργασίας διαφέρει της εντολής κατά το ότι στην εντολή δεν

καταβάλλεται αμοιβή, ενώ στη σύμβαση εργασίας κι αν ακόμη δεν υπάρχει ρητή

αναφορά στη συμφωνία για αμοιβή, θεωρείται ότι συμςχυνήθηκε σιωπηρά.

Page 12: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

5) Σύμβαση εργασίας και μίσθωση πράγματος.

Χαρακτηριστική περίπταχιη μίσθωσης πράγματος αποτελεί η

παραχώρηση του ταξί από τον ιδιοκτήτη οδηγό έναντι ποσοστών επί των

εισπράξεων. Εδώ το προέχον είναι ότι ο οδηγός εκμεταλλεύεται το ταξί για

λογαριασμό του με δικό του κίνδυνο κατά την ελεύθερη κρίση του, χωρίς να

υπόκειται στον έλεγχο και την εποπτεία του ιδιοκτήτη και ούτε να

συμμορφώνεται στις εντολές του. Διαφέρει όμως το πράγμα, αν ο οδηγός δεν

συμμετέχει στις δαπάνες συντήρησης και επισκευής του αυτοκινήτου, αν

δικαιούται μισθό και σε περίτπωση ασθένειας, αν υποχρεούται να εργάζεται

αυτοπροσώπως κλπ, οπότε πρόκειται για σύμβασή εξηρτημένης εργασίας. Με

την ίδια συλλογιστική θα εξακριβωθεί και η πραγματική σχέση που υποκρύπτει

η παραχώρηση ακινήτου στο οποίο διαμένει ο εργαζόμενος από μέρους του

εργοδότη. Έτσι όταν παραχωρείται οικία π.χ. σε φύλακα εργοστασίου θα

έχουμε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και όχι μίσθωση πράγματος.’

6) Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου

Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου υπάρχει όταν ο χρόνος λήξεως

αυτής είναι εκ των προτέρων καθορισμένος υπό των συμβαλλομένων και όταν

η χρονική διάρκεια της συνάγεται εκ του είδους, του σκοπού αυτής και του

ορισμένου έργου που πρέπει να εκτελεσθεί. Η σύμβαση αυτή τελειώνει με τη

λήξη του χρόνου για τον οποίο συμφωνήθηκε.

’ Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ- Αθήνα Σεπτέμβριος 1988 σελ. 61, 62

Page 13: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

7) Σύμβαση εργασίας ασρίστσυ χρόνου

Αυτό το είδος της σύμβασης υπάρχει όταν είναι ακαθόριστος ο χρόνος της

λήξεως της. Έτσι δε συμφωνήθηκε ούτε συνάγεται εκ της φύσεως της εργασίας

ή του έργου που πρέπει να εκτελεσθεί ορισμένη χρονική διάρκεια.

Page 14: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο

Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ι Σ Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Ω Ν

2.1. Υποχρέωση προς τους όρους της σύμβασης εργασίας.

Στα πλαίσια της έννομης σχέσης εργασίας δημιουργείται ένα ολόκληρο

πλέγμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, τόσο για τον εργοδότη, όσο και τον

εργαζόμενο. Όσον αφορά τον εργοδότη βασική υποχρέωσή του είναι η

καταβολή του μισθού. Πέρα όμως απ' αυτή τη βασική υποχρέωση υπάρχει και

ένας άλλος αριθμός υποχρεώσεων που προβλέπονται είτε από τον Αστικό

Κώδικα είτε από την εργατική Νομοθεσία. Για όλες αυτές τις υποχρεώσεις του ο

εργοδότης πρέπει να είναι συνεπής διότι οι συνέπειες και οι ευθύνες που τον

βαρύνουν είναι μεγάλες και επισύρουν ποινικές κυρώσεις πέραν των

δικαιωμάτων του μισθωτού (αποζημιώσεις- επίσχεση εργασίας κλπ)

Καταρχήν ο εργοδότης έχει υποχρεώσεις προς τους όρους της σύμβασης

εργασίας οι οποίες αναφέρονται στις εξής παραμέτρους.

- Να καταβάλει τον συμφωνηθέντα μισθό στον εργαζόμενο. Ο μισθός

αποτελεί την αντιπαροχή του εργοδότη για την εργασία που προσφέρει ο

εργαζόμενος και δεν αποτελείται από ένα ενιαίο κονδύλιο, αλλά περιλαμβάνει

κάθε παροχή του εργοδότη οποιαδήποτε μορφής ή ονομασίας ή ειδικότερης

αιτίας. Ταυτόσημοι με τον όρο "μισθός" είναι και η συχνά χρησιμοποιούμενοι

όροι "αποδοχές" ή "απολαβές" (το σύνολο των αντιπαροχών του εργοδότη). Η

μορφή του μισθού είναι κατά κανόνα χρηματική (χρηματικός μισθός), χρηματικό

ποσό δηλαδή που καταβάλλεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αλλά μπορεί αν

συμφωνηθεί και μισθός σε είδος. Δεν επιτρέπεται όμως να είναι σε είδος

ολόκληρη παροχή αλλά μέρος μόνο του χρηματικού μισθού. Ως κριτήρια για τον

Page 15: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

καθορισμό του επιπέδου των αποδοχών χρησιμοποιούνται συνήθως: η

οικονομική αξία της εργασίας, όπως αυτή διαμορφώνεται στην αγορά εργασίας,

οι κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες που εξυπηρετούν οι επιχειρήσεις και

εκμεταλλεύσεις, η οικονομική τους αντοχή, το κόστος ζωής, το ύψος

πληθωρισμού που διαρρυθμίζεται με το μηχανισμό της Αυτόματης

Τιμαριθμικών Αναπροσαρμογών (Α .Τ.Α.), το είδος, οι όροι και οι συνθήκες

εργασίας, η αρχαιότητα των εργαζομένων στην εργασία, καθώς και το

γενικότερο συμφέρον της εθνικής οικονομίας.

Σύμφωνα λοιπόν με τους όρους της σύμβασης εργασίας και με βάση τα

παραπάνω κριτήρια, ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει το

συμφωνηθέν τίμημα στον εργαζόμενο τη χρονική στιγμή που έχει καθοριστεί με

τη σύναψη της σύμβασης εργασίας.

- Να επισημαίνει στους εργαζομένους τους κινδύνους που διατρέχουν

κατά την εκτέλεση της εργασίας ως μέτρο πρόνοιας. Οι ειδικότερες

υποχρεώσεις πρόνοιας του εργοδότη ανάγονται ενδεικτικά; α) Στη διαρρύθμιση

των χώρων εργασίας, διαμονής, εγκαταστάσεως, μηχανημάτων και εργαλείων,

κατά τρόπο που να προστατεύεται η ζωή και η υγεία των εργαζομένων, β) στη

λήψη μέτρων καθαριότητας, κατάλληλου φωτισμού και αερισμού των χώρων,

προστασίας κατά της υγρασίας κ.λ.π, γ) με τη λήξη της εργασιακής σύμβασης

υποχρεούται να χορηγεί πιστοποιητικό για τη χρονική διάρκεια και το είδος

απασχόλησης του εργαζόμενου, δ) Εάν ο εργαζόμενος κατοικεί στο σπίτι του

εργοδότη, ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να διαρρυθμίζει έτσι τα σχετικά με

τη διαμονή, τον ύττνο, τη περίθαλψη, το χρόνο εργασίας και ανάπαυσης, ώστε

να διασφαλίζεται η υγεία, η ηθική και η ενάσκηση των θρησκευτικών και

πολιτικών του καθηκόντων.

- Να απασχολεί πραγματικά τους εργαζόμενους και γενικά να σέβεται την

προσωπικότητα των εργαζομένων, αποφεύγοντας πράξεις, παραλείψεις ή

συμπεριφορά που άμεσα ή έμμεσα προσβάλλει την αξιοπρέπειά τους. Είναι

Page 16: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

γεγονός ότι το άτομο είναι εξαιρετικά εκτεθειμένο στον κίνδυνο της προσβολής

της προσωπικότητάς του, της οποίας τον σεβασμό και το σύνταγμα επιβάλλει

δεδομένου ότι έχει την υποχρέωση να συνυπάρχει και να συνεργάζεται σε

καθορισμένο τόπο και χρόνο με άτομα τα οποία δεν έχει το ίδιο επιλέξει.

Ιδιαίτερα ακάλυπτο θα μπορούσε να είναι απέναντι στον οικονομικά ισχυρότερο

εργοδότη, εάν ο νόμος δεν παρενέβαινε για να επιβάλλει έμμεσα, αλλά σαφώς,

στον εργοδότη, την υποχρέωση για σεβασμό της προσωπικότητας του

εργαζομένου. Η υποχρέωση αυτή αναφέρεται στην μέριμνα για την προστασία

της προσωπικότητας των εργαζομένων, στην εκμετάλλευση (επιβολή και

διατήρηση κλίματος ειρήνης και ομαλής συνεργασίας στο προσωπικό,

προστασία του εργαζομένου έναντι των συναδέλφων του και τρίτων) καθώς και

στον σεβασμό της προσωπικότητας και της τιμής του εργαζομένου από τον ίδιο

τον εργοδότη (π.χ. αποφυγή προσβολών χειροδικιών, υβριστικών πράξεων

τοποθέτηση, κάτω από άλλο εργαζόμενο με μικρότερο βαθμό, ή σε περίπτωση

σωματικής έρευνας οι γυναίκες να ερευνώνται από εργαζόμενους του ίδιου

φύλλου κλ.π).’

- Να χορηγεί τις νόμιμες ή συμφωνημένες ετήσιες άδειες ανάπαυσης των

εργαζομένων μέσα στις καθορισμένες προθεσμίες, προκαταβάλλοντας τις

αποδοχές και το επίδομα άδειας.

Η προστασία της εργασιακής δύναμης επιβλήθηκε για λόγους γενικότερου

συμφέροντος και κυρίως του συμφέροντος των μισθωτών. Έτσι, με διατάξεις

αναγκαστικού χαρακτήρα καθιερώθηκε ο θεσμός των ετήσιων κανονικών

αδειών μετ' αποδοχών για την αναψυχή, την ανάπαυση και ανανέωση των

δυνάμεων των εργαζομένων. Τις άδειες αυτές δικαιούνται να έχουν όλοι οι

υπάλληλοι, οι εργάτες, οι μαθητευόμενοι, οι υπηρέτες, όλοι δηλαδή όσοι

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου- Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΙΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000

σελ. 53

Page 17: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

ασχολούνται με μισθό σε εττιχειρήσεις ή εργασίες ανεξάρτητα με τον τρόττο

καθορισμού της καταβολής των αττοδοχών τους.

Για να υπάρξει το δικαίωμα αυτό απαιτούνται οι εξής προϋποθέσεις;

α) Να υπάρχει σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου άσχετα

με το αν είναι ορισμένου ή αορίστου χρόνου.

β) Να έχει συμπληρωθεί ΙΟμηνη συνεχής απασχόληση του μισθωτού στον

ίδιο εργοδότη, ανεξάρτητα με το αν παρέχει την ίδια εργασία ή άλλη. Ως

συνεχής θεωρείται η εργασία που καταβάλλεται όλες τις εργάσιμες ημέρες και

ώρες. Η συμπλήρωση του βασικού χρόνου των 10 μηνών απαιτείται μόνο για

να πάρει ο εργαζόμενος την πρώτη του άδεια. Στο εξής δικαιούται την άδειά

του, άσχετα με τα χρόνια εργασίας του, μόλις αρχίζει το ημερολογιακό έτος γιατί

η άδεια χορηγείται πλέον μια φορά σε κάθε ημερολογιακό έτος (από 1/1/ ως

31/12) χωρίς να έχει σχέση η ημερομηνία που πήρε την άδεια της

προηγούμενης χρονιάς.

γ) Η μισή άδεια πρέπει να χορηγείται από τον εργοδότη μέσα στο χρονικό

πλαίσιο από 1 Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου. Η ημερομηνία που θα δοθεί η άδεια

στον εργαζόμενο, που έχει πάνω από ένα χρόνο εργασίας, κανονίζεται μεταξύ

αυτού και του εργοδότη του, ο οποίος εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει την

άδεια το πολύ μέσα σε 2 μήνες από την διατύπωση τις σχετικής αιτήσεως του

μισθωτού. Ο εργοδότης υποχρεούται, αν δεν έχει ζητηθεί η άδεια από τον

εργαζόμενο, να την χορηγήσει πριν λήξει το ημερολογιακό έτος. Και τις

τελευταίες ημέρες του ημερολογιακού έτους δικαιούται ο εργαζόμενος την άδειά

του, ακόμα και αν οι μέρες που απομένουν για τη λήξη του ημερολογιακού

έτους είναι λιγότερες της άδειας που δικαιούται, η οποία θα συνεχιστεί στο

επόμενο ημερολογιακό έτος, εψόσον έχει αρχίσει πριν από τις 31 Δεκεμβρίου

Όσον αφορά την ομαδική χορήγηση των αδειών στους εργαζόμενους

επιχειρήσεων που διακόπτουν συνήθως το καλοκαίρι τις εργασίες τους και

χορηγούν ομαδικά τις άδειες, κάτι που τελευταία εφαρμόζεται ευρέως, έγινε

Page 18: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

παραδεκτό ότι το σύστημα αυτό δεν έρχεται σε αντίθεση με τις διατάξεις περί

χρόνου χορηγήσεως των αδειών, αλλά αντίθετα αποτελεί εκδήλωση της

ευχέρειας που δίνει ο νόμος στο να κανονίζονται οι άδειες μεταξύ εργοδοτών και

μισθωτών.

Εκτός από την ομαδική χορήγηση άδειας έχουμε και την τμηματική

χορήγηση άδειας η οποία σύμφωνα με το νόμο επιτρέπεται σε δύο περιόδους

μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις ;

α) Όταν υπάρχει σοβαρή ή επείγουσα ανάγκη της επιχείρησης

β) Όταν υπάρχει αίτηση του εργαζόμενου για δικαιολογημένη αιτία

Η χορήγηση της άδειας τμηματικά επιτρέπεται μόνο ύστερα από έγκριση

της αρμόδιας επιθεώρησης εργασίας και σε καμία περίπτωση η πρώτη

περίοδος της άδειας μπορεί να είναι μικρότερη από 6 εργάσιμες ημέρες ή όταν

πρόκειται για ανηλίκους, κάτω των 18 ετών τις 12 εργάσιμες ημέρες.

Page 19: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Α Δ Ε Ι Ω Ν

ΠΙΝΑΚΑΣ Η μερων Αδειας Υ πάλληλω ν , Εργατώ ν , Υ πηρετών κλπ . απο 1 Χ ρονο ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΩ ΠΡΙΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΙΟΕΤΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΕΡΓΟΔΟΤΗ Ή12ετη Συνολική Προϋπηρεσία σε Δ ιάφορους Εργοδότες

Χρόνος Ημέρες άδειας IΑποδοχές

άδειαςυπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη

Σύστημα 6 εργασίμων ημερών εβδομαδιαίως

Σύστημα 5 εργασίμων ημερών εβδομαδιαίως

Επίδομα άδειας

I1 έτος

24 2024 ημ/σθια ή 13 ημ/σθια ή ■

συμπληρωμένο 24/25 του μισθού μισός μισθός

2 έτη24 20

24 ημ/αθια ή 13 ημ/σθια ή

συμπληρωμένα ένας μισθός μισός μισθός

3 έτη

συμπληρωμένα

και άνω

24 2024 ημ/σθια ή

ένας μισθός

13 ημ/σθια ή

μισός μισθός'

ΠΙΝΑΚΑΣ Ημερων Αδειας Υ π άλληλω ν , Εργατώ ν , Υ πηρετών κλπ . με Συνολική Υ πηρεςιαΉ Προϋπηρεσία 10 Ετών και Ανω στον Ιδιο ΕΡγοδοτη Ή 12 Ετών και Α νω ΣΕ Δ ιά φορους Εργοδότες (απο 1/ 1 /2 0 0 0 και εφεξής)

Χρόνοςσυνεχούςυπηρεσίας

Ημέρες άδειαςΑποδοχές

άδειαςΕπίδομα άδειαςΣύστημα 6 εργασίμων

ημερών εβδομαδιαίωςΣύστημα 5 εργασίμων ημερών εβδομαδιαίως

ΙΟέπι

συμπληρωμένα

στον ίδιο εργοδότη

ή 12 σε διάφορους

εργοδότες

30 25

Γισ τους εργάτες τόσα ημερ/σθια όσες οι ημέρες άδειας Για τουςυπαλλήλους ένας μηνιαίος μισθός και επί πλέον τόσα εικοστά πέμπτα του μισθού όσες οι εργάσιμες ημέρες πκ άδειας πέρα του μήνα

13 ημ/σθια ή

μισός μισθός^

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη- Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟ Μ Ο Σ 1°) Εκδόσεις

Πάμισος- Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 319, 321

Page 20: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Για 25 έτη προϋπηρεσία οπουδήποτε προστίθενται πάντοτε 4 ημέρες στην

εξαήμερη και 3 ημέρες στην πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία.

Εκτός από την κανονική ετήσια άδεια που είναι υποχρεωτικό να χορηγείται

στους εργαζόμενους είναι δυνατόν και συνηθισμένο να δικαιούνται σε ορισμένες

περιπτώσεις και άλλων αδειών βάσει νόμου ή κατόπιν απλής συνεννόησης

μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. Εξετάζοντας τις κυριότερες απ' αυτές

παρατηρούμε ότι είναι οι εξής:

α) Αδεια γάμου.- Εκτός από τη κανονική ετήσια άδεια, χορηγείται άδεια

γάμου είτε σε άνδρα είτε σε γυναίκα. Η άδεια γάμου του άρθρου 6 της γενικής

συλλογικής σύμβασης εργασίας του 1993 αυξήθηκε σε 6 εργάσιμες ημέρες για

όσους εργάζονται εξαήμερο και παραμένει 5 εργάσιμες ημέρες για όσους

εργάζονται πενθήμερο. Την άδεια γάμου δικαιούνται όλοι οι μισθωτοί,

αμφοτέρων των φύλων, ανεξαρτήτως του χρόνου υπηρεσίας αυτών και χωρίς

καμιά άλλη προϋπόθεση- εκτός από το γεγονός της συνάψεως αυτού\

β) Αδεια χωρίς αποδοχές.- Η άδεια αυτή είναι δυνατόν να παρασχεθεί μόνο

κατόπιν συμφωνίας μεταξύ του εργοδότη και του εργαζομένου και σε καμιά

περίπτωση δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί σαν δικαίωμα του εργαζομένου το

οποίο μπορεί ν ’ αποκτήσει.

γ) Αναρρωτική άδεια.- Στη περίπτωση αυτή έχουμε αναστολή της

εργασιακής σύμβασης η οποία βέβαια συνεχίζεται, αλλά ο μισθωτός δεν έχει

ούτε υποχρέωση παροχής των υπηρεσιών του ούτε δικαίωμα στο μισθό. Για να

δικαιολογηθεί στην ασθένεια η αναρρωτική άδεια θα πρέπει να καλύπτεται από

σχετική έγγραφη γνωμάτευση της ιατρικής υπηρεσίας του Ι.Κ.Α. ή του οικείου

ασφαλιστικού οργανισμού.

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη- Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟ Μ Ο Σ 1°) Εκδόσεις

Πάμισος- Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 360

Page 21: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

δ) Άδεια πριν και μετά τον τοκετό (Αδεια μητρότητας).- Η κυοφορούσα και η

επίτοκη εργαζόμενη γυναίκα δικαιούται:

- Άδεια 56 ημερολογιακών ημερών προ τοκετού και 63 ημερών μετά το

τοκετό δηλαδή συνολικά 17 εβδομάδων.

- Άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιών. Οι εργαζόμενες γυναίκες

δικαιούνται 2 έτη μετά το τοκετό είτε να διακόπτουν την εργασία τους για μία

ώρα είτε να αποχωρούν είτε να προσέρχονται αργότερα κατά μία ώρα την

ημέρα.

ε) Γονική άδεια ανατροφής παιδιών.- Ο γονέας που εργάζεται σε κάθε

μορφής επιχείρηση ανεξαρτήτως αριθμού απασχολούμενων ατόμων σ’ αυτήν,

εάν: α) έχει συμπληρώσει 1 χρόνο εργασίας στον ίδιο εργοδότη και β) ο άλλος

γονέας εργάζεται έξω από το σπίτι, δικαιούται να λάβει γονική άδεια ανατροφής

του παιδιού, στο χρονικό διάστημα από τη λήξη της άδειας μητρότητας μέχρι το

παιδί πληρώσει ηλικία τριών και μισό (SVi) ετών. Η άδεια αυτή είναι χωρίς

αποδοχές και μπορεί να φτάσει τους 3,5 μήνες για κάθε γονέα και χορηγείται

από τον εργοδότη’ .

στ) Άδεια για εξεύρεση άλλης εργασίας.- Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα

εφόσον καταγγελθεί η σύμβαση εργασίας ο εργαζόμενος δικαιούται να ζητήσει

το χρόνο που του είναι απαραίτητος για την εξεύρεση νέας εργασίας, εφόσον

δεν του μένει χρόνος κατάλληλος για το σκοπό αυτό.

ζ) Άδεια λουτροθεραπείας και αεροθεραπείας.- Οι άδειες αυτές χορηγούνται

στους ανάπηρους πολέμου και ειρηνικής περιόδου μέχρι 30 ημέρες το χρόνο με

κανονικές αποδοχές.

η) Άδεια για εξετάσεις.- Χορηγούνται σε μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές.

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη- Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟ Μ Ο Σ 1“) Εκδόσεις

Πάμισος- Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 365

Page 22: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

θ) Συνδικαλιστικές άδειες.- Χορηγούνται στα συνδικαλιστικά στελέχη για την

διευκόλυνση στην άσκηση των καθηκόντων τους.

- Να εφαρμόζει τα κατάλληλα προγράμματα υγείας μέσα στην επιχείρηση

Τα προγράμματα υγείας των επιχειρήσεων επέβαλαν την υποχρέωση για

πρώτες βοήθειες κατά τους τραυματισμούς. Αργότερα οι επιχειρήσεις αρχίζουν

να ενεργούν σωματικές εξετάσεις πριν από τη πρόσληψη τόσο για να

εξασφαλιστεί ότι οι προσλαμβανόμενοι θα μπορούσαν ν' ανταποκριθούν στις

σωματικές απαιτήσεις της εργασίας τους, όσο και να εμποδιστεί η περίπτωση

επιβάρυνσης από αποζημιώσεις για νοσήματα που προϋπήρχαν. Η

βιομηχανική ιατρική έχει εξελιχθεί στο σημείο ώστε η μεγάλη επιχείρηση με μια

προοδευτική φιλοσοφία για το προσωπικό της, τώρα παίρνει θετικά μέτρα για τη

διατήρηση της καλής υγείας των υπαλλήλων, τόσο έξω από την εργασία, όσο

και στην εργασία.

Κατάλληλα βιομηχανικά προγράμματα υγείας όχι μόνο βοηθά τους

υπαλλήλους, αλλά επίσης συχνά καταλήγουν σε μειωμένες απουσίες, λιγότερο

κόστος ασφάλισης, ασθένειας, υψηλότερη παραγωγικότητα και βελτιωμένο

ηθικό. Έτσι ένα πρόγραμμα υγείας στην επιχείρηση περιλαμβάνει τα ακόλουθα

στοιχεία;

- Ένα επιστημονικό, επιτελείο γιατρών και νοσοκόμων

Αρκετές ευκολίες για επείγουσες ανάγκες τραυματισμών και για διενέργεια

ιατρικών εξετάσεων

- Κατάλληλες πρώτες βοήθειες για επαγγελματικούς τραυματισμούς και

νοσήματα

- Ιατρικές εξετάσεις πριν την απασχόληση και περιοδικές, γι' αυτούς που

είναι εκτεθειμένοι σε ειδικούς επαγγελματικούς κινδύνους.

- Αογικές πρώτες βοήθειες στον υπάλληλο για επαγγελματική ασθένεια,

ενώ βρίσκεται στην εργασία.

Page 23: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Υπηρεσίες πληροφοριών και εκπαίδευσης για προσωπική υγεία των

υπαλλήλων

- Συμβουλές σ' αυτούς που υποφέρουν από σωματικές ή συναισθηματικές

διαταραχές στην εργασία.

- Συνεργασία του γιατρού της επιχείρησης μ' αυτούς που είναι υπεύθυνοι

για πρόληψη την ατυχημάτων και τον έλεγχο του περιβάλλοντος εργασίας για

να επιτευχθεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα υγείας των υπαλλήλων.

- Συνεργασία με υπηρεσίες δημόσιας υγείας.

2.2. Υποχρέωση για την πρόσληψη των εργαζομένων

Κάθε εργοδότης ή επιχείρηση που ενδιαφέρεται για πρόσληψη

εργαζομένων στην υπηρεσία τους, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, για να

είναι νόμιμη, πρέπει υποχρεωτικά να γίνει μέσω του Γραφείου Ευρέσεως

Εργασίας (Γ .Ε .Ε .) ή αλλιώς ως Γραφείου Απασχόλησης, που είναι σε

συνεργασία με τον Ο.Α.Ε.Δ. Αυτό ισχύει για κάθε πόλη, κωμόπολη και χωριό

της Ελλάδας στα οποία εδρεύει Γ.Ε.Ε. ή που υπάγεται στη περιοχή επόπτευσής

του.’

Όπω ς θα διαπιστώσουμε, παράλειψη της διαδικασίας αυτής, που μάλιστα

στη πράξη δεν αποτελεί και κανόνα, δεν έχει ως συνέπεια την ακυρότητα ή

έστω κάποια ελαττωματικότητα της σύμβασης εργασίας. Απλά συνεπάγεται

κάποιες πρόσθετες υποχρεώσεις και ενδεχόμενα κυρώσεις για τον εργοδότη.

Ο νόμος απαγορεύει τόσο τη λειτουργία ιδιωτικών γραφείων εύρεσης

εργασίας όσο και τη μεσολάβηση με αμοιβή για εύρεση εργασίας είτε σε

Έλληνες είτε σε αλλοδαπούς.

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη- Οικονομολόγου -Ε Ρ ΓΑ ΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟ Μ Ο Σ 1°>- Εκδόσεις

Πάμισος- Έκδοση 1 S'* Αθήνα 2002 σελ. 56-59

Page 24: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Κάθε εργοδότης που επιθυμεί να προσλάβει εργαζόμενο ή εργαζομένους

έχει κάποιες υποχρεώσεις τόσο απέναντι στον εργαζόμενο όσο και στις

αρμόδιες αρχές.

α) Υποχρεώσεις απέναντι στον εργαζόμενο

- Κάθε εργοδότης είναι υποχρεωμένος να κάνει γνωστό στο μέλλοντα,

εργαζόμενο τον εσωτερικό κανονισμό, ώστε πριν αυτός προσληφθεί να λάβει

γνώση των υποχρεώσεων του, ώστε αν αυτές είναι κατά τη κρίση του

απαράδεκτες να έχει τη δυνατότητα να μην συνάψει τη σύμβαση. Συγκεκριμένα

ο νόμος απαιτεί να είναι ο κανονισμός αναρτημένος σε μέρος εμφανές του

χώρου εργασίας ώστε κάθε ενδιαφερόμενος να έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει

γνώση των όρων του

- Υποχρεούνται να προσλαμβάνουν το πάσης φύσεως προσωπικό δια

μέσου του αρμόδιου γραφείου απασχόλησης, υποβάλλοντας εις διπλούν

σχετική κάρτα αναγγελίας πρόσληψης. Η ίδια υποχρέωση ισχύει και για το

κράτος και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν .Π.Δ .Δ), στα οποία

συμπεριλαμβάνονται οι Δήμοι και οι Κοινότητες, εφόσον πρόκειται για

προσωπικό και συνδέεται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου.

- Αμέσως μετά πρόσληψη ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να

προβεί στην καταχώρηση των εργαζομένων σε ειδικό θεωρημένο

έντυπο του Ι.Κ.Α. Υπάρχουν και κάποιες άλλες κατηγορίες εργαζομένων

στις οποίες ο εργοδότης έχει κάποιες ξεχωριστές υποχρεώσεις.

α) Πρόσληψη εργαζομένων για να εργαστούν στο εξωτερικό Πολλές

ελληνικές επιχειρήσεις ενώ έχουν την έδρα τους και τα οικονομικά τους

συμφέροντα στην Ελλάδα αναπτύσσουν δραστηριότητα και σε άλλες χώρες.

Συχνά χρησιμοποιούν Έλληνες ως προσωπικό, τους οποίους αποστέλλουν εκεί

και με τους οποίους συνάπτουν συμβάσεις εργασίας σαν να προσφέρουν τις

υπηρεσίες τους στην Ελλάδα. Οι υποχρεώσεις που έχουν απέναντι σ'αυτή τη

κατηγορία των εργαζομένων οι εξής :

Page 25: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- ο εργοδότης, ο διευθυντής ή ο διαχειριστής οφείλουν να δώσουν

αντίγραφο της σύμβασης αυτής στον εργαζόμενο ττριν αττό την αναχώρησή του

στο εξωτερικό.’

- Επίσης οφείλουν να καταθέσουν ένα άλλο αντίγραφο μέσα σε 3 ημέρες

από την υπογραφή της σύμβασης και οπωσδήποτε πριν από την αναχώρησή

του στο εξωτερικό, στις περιφερειακές υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας του

Ο Α ΕΔ και οικείου ασφαλιστικού φορέα της έδρας ή του τόπου των οικονομικών

συμφερόντων της επιχείρησης

- Όταν η πρόσληψη γίνεται στο εξωτερικό ο εργοδότης υποχρεούται να

καταθέσει το αντίγραφο αυτό στην Ελληνική Υπηρεσία του Εργατικού

Συμβουλίου ή του Εργατικού Ακόλουθου του τύπου απασχόλησης του

εργαζομένου. Αν δεν υπάρχει τέτοια υπηρεσία, η κατάθεση αυτή γίνεται στην

Ελληνική Προξενική Αρχή του τόπου αυτού.

β) Πρόσληψη αλλοδαπών εργαζομένων

Δεν είναι δυνατό να εγκριθεί το να έλθει ο αλλοδαπός να εργασθεί στην

Ελλάδα για ορισμένους λόγους άλλοι από τους οποίους αφορούν τον εργοδότη

και άλλοι τον ίδιο τον εργαζόμενο .

Οι λόγοι που απαγορεύουν στον εργοδότη να απασχολήσει αλλοδαπούς

είναι οι παρακάτω:

- Εάν την τελευταία δεκαετία καταδικάστηκε για παράνομη απασχόληση

αλλοδαπού ή βεβαιώθηκε παράβαση σε βάρος του για τον ίδιο λόγο και μέχρι

την έκδοση απαλλαχτικής απόφασης.

- Εάν στο παρελθόν βεβαιώθηκε σε βάρος του παράβαση του Ποινικού

Κώδικα για εγκλήματα που αναφέρονται στη προσβολή του πολιτεύματος.

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη- Οικονομολόγου -Ε Ρ ΓΑ ΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜ ΟΣ 1°)- Εκδόσεις

Πάμισος-Έκδοση IS” Αθήνα 2002 σελ. 56-59

Page 26: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

προδοσία της χώρας καθώς και παράβαση ταυ νόμου για προστασία της

κοινωνίας από το οργανωμένο έγκλημα.

- Εάν πρόκειται για αλλοδαπό εργοδότη στον οποίο δεν επιτρέπεται η

απασχόληση στη χώρα μας. Εφόσον δεν απασχολεί τουλάχιστον 5 Έλληνες.

Εάν απασχολεί μεγαλύτερο αριθμό, η αναλογία των αλλοδαπών που

απασχολούνται πρέπει να είναι 1 προς 10.

γ) Πρόσληψη εργαζομένων υπηκόων κρατών- μελών της Ε.Ε. Στη

περίπτωση αυτή ο εργσδότης υποχρεούται να υποβάλλει δήλωση σχετικά με τη

πρόσληψη σε 4 αντίγραφα στην επιθεώρηση εργασίας της περιοχής του. Η

δήλωση περιέχει το ονοματεπώνυμο του και τη τυχόν επωνυμία, τη διεύθυνση

και το είδος της επιχείρησής του, τον αριθμό των απασχολούμενων, το είδος

της προσφερόμενης εργασίας, τη διάρκεια απασχόλησης και την ημερομηνία

έναρξης της εργασίας. Επίσης το ονοματεπώνυμο, την υπηκοότητα, την ηλικία,

το τύπο, τη διεύθυνση κατοικίας και την ημερομηνία εισόδου του εργαζομένου.

Η επιθεώρηση εργασίας θεωρεί τη δήλωση αυτή και παραδίδει ένα

αντίγραφο στον εργαζόμενο. Το δεύτερο αντίγραφο το κοινοποιεί στον

Ασφαλιστικό Οργανισμό τσυ εργαζόμενου, το τρίτο στην Αστυνομική Αρχή, ενώ

ένα τέταρτο μένει στην υπηρεσία, στην οποία και τηρείται ειδικό βιβλίο όπου

καταχωρούνται και στοιχεία της δήλωσης.

Εάν ο εργοδότης δεν είναι συνεπής στα παραπάνω και απασχολεί

αλλοδαπό χωρίς αυτός να έχει σχετική άδεια διαμονής, τιμωρείται με φυλάκιση

3 μηνών και χρηματική πσινή 30.000 δρχ., σε περίπτωση δε υπστρσπών με

φυλάκιση 4 μηνών. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ορισμένες

περιπτώσεις εργασιών για τις οποίες προβλέπονται ορισμένες προϋποθέσεις

π.χ. συγκεκριμένο πτυχίο, άδεια ασκήσεων επαγγέλματος, επιτυχία σε

εξετάσεις κ.λ.π. Έτσι λοιπόν ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να προσλάβει

εργαζόμενο αφού τηρηθούν οι προϋποθέσεις αυτές.

Page 27: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Αφ'ετέρου υπάρχουν εργασίες για τις οποίες προκειμένου να προσληφθεί

κάποιος, θα πρέπει να διαθέτει βιβλιάριο υγείας. Αυτό ισχύει π.χ. για όσους

εργάζονται σε ξενοδοχεία. Εάν δεν υπάρχει το βιβλιάριο αυτό η σύμβαση είναι

άκυρη και προβλέπονται κυρώσεις τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον

εργαζόμενο.

Επιπροσθέτως ένας άλλος τρόπος σύναψης σύμβασης εργασίας που

αποτελεί παρέκκλιση της συνήθως μορφής είναι η πρόσληψη με διαγωνισμό.

Στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης δεσμεύεται καταρχήν εκ των προτέρων να

συνάψει ατομική σύμβαση εργασίας, με το ή τα πρόσωπα που θα πετύχουν

τηρώντας σειρά προτεραιότητας, με βάση την επιτυχία και τον αριθμό θέσεων

που καθορίζονται από την προκήρυξη.

2)Υποχρεώσεις απέναντι στις αρμόδιες αρχές

Ό π ω ς αναφέραμε και σε άλλο σημείο ο εργοδότης έχει κάποιες

υποχρεώσεις σχετικά με τη πρόσληψη εργαζομένων απέναντι στις αρμόδιες

αρχές;

- Οφείλουν να απευθυνθούν στο Γραφείο Εύρεσης Εργασίας (Γ.Ε .Ε ) του

Ο.Α.Ε.Δ. το οποίο προσκομίζει για κάθε εργαζόμενο κάρτα τοποθέτησης σε

εργασία.

- Αν προσλαμβάνουν προσωπικό χωρίς τη μεσολάβηση του Γ.Ε.Ε.

οφείλουν να αναγγέλλουν τις προσλήψεις στον Ο .Α.Ε.Δ εντός 8 ημερών ενώ

επιχειρήσεις που λειτουργούν για πρώτη φορά μπορούν να αναγγέλλουν τις

προσλήψεις εντός 30 ημερών.

Οι δημόσιες επιχειρήσεις -Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου- Τράπεζες

-Δημόσιες υπηρεσίες υποχρεούνται να γνωστοποιούν στον Ο .Α .Ε .Δ κάθε

προκήρυξη διαγωνισμού για πρόσληψη προσωπικού .

Page 28: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2.3. Υποχρέωση για τις Συνθήκες Εργασίας

Ένας από τους βασικότερους στόχους των δυναμικών διεκδικήσεων των

εργαζομένων αφορούσε και συνεχίζει να αφορά τον καθορισμό της ανώτατης

διάρκειας του χρόνου εργασίας.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι με την παροχή εργασίας γίνεται ανάλωση

ενέργειας που, εφόσον υπερβεί κάποια χρονικά όρια, θέτει σε κίνδυνο τόσο τη

σωματική όσο και την ττνευματική και ψυχική υγεία του ατόμου.

Το θέμα του καθορισμού των ωρών εργασίας είναι ένα από τα

σημαντικότερα της εργατικής νομοθεσίας, το οποίο εξαιτίας ακριβώς της φύσης

του υπόκειται σε συχνές τροποποιήσεις.

Ως ωράριο εργασίας θεωρείται όλος ο χρόνος κατά τον οποίο ο

εργαζόμενος είναι παρόν στο χώρο της εργασίας του, στη διάθεση του

εργοδότη, χωρίς να είναι απαραίτητο να κάνει ο εργοδότης χρήση της εργασίας

του.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι ο εργοδότης δεν είναι δυνατό να

ρυθμίσει την εργασία κατά τέτοιο τρόπο ώστε το σύνολο των ωρών εργασίας

σε μια εβδομάδα να είναι 48, σε κάποιες όμως μέρες να παρέχεται εργασία

πέραν του οχταώρου, ενώ άλλες να εργάζεται ο μισθωτός λιγότερες από

8 ώρες. Στην περίπτωση αυτή σύμφωνα με τον Ν. 2874/2000 η πέραν των

43 ωρών εβδομαδιαίως απασχόληση αποτελεί κανονική υπερωριακή

απασχόληση και εφόσον είναι νόμιμη (υπάρχει άδεια για την πραγματοποίησή

της από την Επιθεώρηση Εργασίας (Σ Ε Π Ε )) αμείβεται με το καταβαλλόμενο

ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 50%. Δηλαδή με προσαύξηση 50%

αμείβονται τόσο οι ώρες της ιδιότυπης υπερωριακής εργασίας (τρεις ώρες μετά

τις 40) όσο και όλες οι ώρες της νόμιμης κανονικής υπερωριακής απασχόλησης

μέχρι 120 ετησίως συνολικά. Για κάθε ώρα μη νόμιμης υπερωρίας, ο

Page 29: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

μισθωτός δικαιούται αττοζημίωση ίση με το 250% του καταβαλλόμενου

ωρομισθίου’ .

Δικαιούται βέβαια ο εργοδότης να ρυθμίζει το ωράριο της εττιχείρησης

ανάλογα με τις ανάγκες της λειτουργίας της. Μπορεί να καθορίζει τη μορφή του,

εάν δηλαδή θα είναι συνεχές ή διακεκομμένο, όπως επίσης και να την αλλάξει

και πάλι αν αυτό απαιτείται από τις ανάγκες της λειτουργίας.

Η διάρκεια της παροχής εργασίας από τον εργαζόμενο μπορεί να ορίζεται

είτε από το νόμο (νόμιμο ωράριο) είτε και από την ατομική σύμβαση με τον

εργοδότη του (συμβατικό ωράριο). Μιλούμε ακόμη για ημερήσιο ωράριο που

περιλαμβάνει τις εργάσιμες ώρες του 24ώρου και για εβδομαδιαίο που

περιλαμβάνει τις εργάσιμες ώρες της εβδομάδας.

Μια άλλη διάκριση είναι σε τακτικό ωράριο, αυτό δηλαδή που καθορίζεται

από το νόμο ή σύμβαση αλλά ακόμα και από το έθιμο και το έκτακτο ωράριο.

Πρόκειται για το τμήμα του συνολικού ωραρίου εργασίας πέραν του κανονικού.

Αυτό μπορεί να έχει τη μορφή είτε της υπερωρίας είτε της υπερεργασίας. Το

ωράριο μπορεί εξάλλου να είναι ελαστικό ή διακεκομμένο.

Μια ειδική περίπτωση η οποία έρχεται σε συνάρτηση με το ωράριο της

εργασίας είναι το δικαίωμα που δόθηκε στις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις να

εφαρμόζουν το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας^.

Βασική υποχρέωση των επιχειρήσεων που εφαρμόζουν το σύστημα αυτό

είναι ασφαλώς το να μην απασχολούν τους εργαζόμενους το Σάββατο ή κάποια

άλλη ημέρα της εβδομάδας εφόσον λόγω της φύσης της εργασίας θα πρέπει να

απασχοληθούν το Σάββατο. Αντίθετα θα πρέπει να καταβάλλουν σ ’ αυτούς τις

πλήρης αποδοχές των έξι ημερών.

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη- Οικονομολόγου; Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜΟΣ 1°) Εκδόσεις

Πάμισος- Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 109

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη- Οικονομολόγου; Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜΟΣ 1°) Εκδόσεις Πάμισος- Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 103

Page 30: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Αν ο εργοδότης, ττου εφαρμόζει στην εττιχείρησή του δνθήμερο

αττασχολήσει λόγω εκτάκτων αναγκών το ττροσωττικό του κατά την S'* μέρα της

εβδομάδας πέραν της ποινικής ευθύνης που έχει, οφείλει να καταβάλει: α) για

τυχόν απασχόληση εργαζόμενού του άνω των 8 ωρών ημερησίως, κατά τις 5

ημέρες, αμοιβή υπερωριακής εργασίας με τις νόμιμες προσαυξήσεις 50%,

150%, επειδή βασική προϋπόθεση της υπέρβασης κατά μια ώρα του δώρου

ημερησίως, χωρίς να θεωρείται υπερωρία, είναι η ε(ραρμογή 5νθημέρου

εργασίας, που δεν τηρείται όταν έχουμε απασχόληση και την 6'’ ημέρα λόγω

αναγκών και β) για την απασχόληση της 6'' ̂ ημέρας οφείλει να καταβάλει το

ωρομίσθιο συν τις προβλεπόμενες προσαυξήσεις για κάθε ώρα απασχόλησης

πάνω από τις 40.

Γνωρίζουμε από τις διατάξεις του νόμου ότι είναι δυνατό το συμβατικό

ωράριο εργασίας του εργαζόμενου να είναι μικρότερο από το νόμιμο, χωρίς

όμως αυτό να σημαίνει ότι οι αποδοχές του θα είναι για το λόγο αυτό μειωμένες.

Τονίζεται επίσης ότι τίποτα δεν εμποδίζει το να προβλε(ρθεί από τη

σύμβαση μειωμένο ωράριο με αντίστοιχα μειωμένες αποδοχές.

Πρόκειται για τον θεσμό της μερικής απασχόλησης ο οποίος ισχύει και

εφαρμόζεται νομοθετικά από το έτος 1990. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι

και πριν από τη νομοθετική αυτή ρύθμιση ήταν δυνατή η απασχόληση των

εργαζομένων λιγότερες ώρες του νομίμου ωραρίου, ύστερα από συμφωνία με

τον εργοδότη τους, βάσει των διατάξεων του αστικού Κώδικα. Επίσης η

νομολογία των δικαστηρίων δέχεται την καταβολή μειωμένων αποδοχών για

μειωμένη απασχόληση.

Ειδικότερα ο εργοδότης και ο εργαζόμενος μπορεί να συμςκυνήσουν

διάρκεια ημερήσιας, εβδομαδιαίας, δεκαπενθήμερης ή και μηνιαίας εργασίας

μικρότερης διάρκειας από την κανονική(μερική απασχόληση). Η συμφωνία αυτή

Page 31: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

ττου είναι ατομική και ατταραιτητα έγγραφη μπορεί να είναι για ορισμένο ή

αόριστο χρόνο και να γίνει είτε κατά τη σύσταση της σχέσης εργασίας είτε κατά

τη διάρκειά της.

Οι εγγραφές ατομικές συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης πρέπει

να περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα παρακάτω:

- Τα στοιχεία ταυτότητας των συμβαλλομένων

- Τον τόπο παροχής της εργασίας, την έδρα της επιχείρησης ή τη

διεύθυνση του εργοδότη.

- Το χρόνο της απασχόλησης, τον τρόπο κατανομής και τις περιόδους

εργασίας.

- Τον τρόπο αμοιβής- Τους τυχόν όρους, τροποποίησης της σύμβασης.

Οι μορφές τώρα μερικής απασχόλησης που θα μπορούσαν να

συμφωνήσουν εργοδότης και εργαζόμενος είναι: α) Είτε το ημερήσιο ωράριο

εργασίας να είναι μικρότερο του κανονικού, β) είτε οι μέρες της εβδομάδας με

κανονικό ή μειωμένο ωράριο εργασίας να είναι λιγότερες των εργασίμων με

μειωμένες πάντοτε αποδοχές, γ) είτε στο 15νθήμερο η μηνιαίως οι ημέρες ή οι

ώρες εργασίας είναι λιγότερες από τις κανονικές και δ) είτε ετήσια οι μήνες

εργασίας είναι λιγότεροι από 12 μήνες ή μέσα στο έτος οι εργάσιμες εβδομάδες

ή μέρες είναι διάσπαρτες.

Τέλος στους εργαζόμενους που καλύπτονται από σχέση εργασίας με

μερική απασχόληση παρέχονται:

- Δυνατότητες συμμετοχής στις δραστηριότητες της επαγγελματικής

κατάρτισης που εφαρμόζει η επιχείρηση υπό συνθήκες ανάλογες με εκείνες που

αφορούν τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης αορίστου χρόνου.

- Οι ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες που υπάρχουν στη διάθεση των άλλων

εργαζομένων στην επιχείρηση.

Ο εργοδότης οφείλει να ενημερώνει τους εκπροσώπους των εργαζομένων

για τον αριθμό των απασχολουμένων με μερική απασχόληση σε σχέση με την

Page 32: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

εξέλιξη του συνόλου των εργαζομένων, καθώς και για τις προοπτικές

πρόσληψης εργαζομένων με πλήρη απασχόληση. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται

για τους μερικώς απασχολούμενους όλες οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.

2.4. Υποχρέωση για ίση μεταχείριση των εργαζομένων

Στις υποχρεώσεις του εργοδότη θα πρέπει να αναφέρουμε και την

υποχρέωσή του απέναντι στην αρχή της ίσης μεταχείρισης. Ο εργοδότης

υποχρεούται να εφαρμόζει σε όλους τους μισθωτούς του την αρχή της ίσης

μεταχείρισης και να προβαίνει σε καλόπιστη και ηθική χρήση των δικαιωμάτων

του που απορρέουν από τη σύμβαση εργασίας. Σύμφωνα με ειδικούς νόμους ο

εργοδότης δεν έχει το δικαίωμα να κάνει οποιαδήποτε διάκριση μεταξύ των

εργαζομένων με βάση τη φυλή, το όνομα, το φύλο, το θρήσκευμα, τα πολιτικά

φρονήματα, την εθνική καταγωγή ή την κοινωνική προέλευση. Πάντως η αρχή

της ίσης μεταχείρισης δεν επιβάλλει την εξίσωση των όρων εργασίας και

αμοιβής των εργαζομένων γενικά, καθόσον ο εργοδότης να επιβραβεύει την

εργασία ορισμένων μισθωτών του, καταβάλλοντας ιδιαίτερη αμοιβή ορισμένων

μισθωτών του, καταβάλλοντας ιδιαίτερη αμοιβή ή πρόσθετες αμοιβές λόγω της

αυξημένης ή επιμελημένης απόδοσής τους, καθώς επίσης και από την

απόκτηση συγκεκριμένων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων. Πλην όμως

απαγορεύεται η διαφορετική μεταχείριση των μισθωτών που έχουν τα αυτά

προσόντα, παρέχουν την ίδια εργασία και με τις αυτές συνθήκες (ίδιους όρους)

για την εξυπηρέτηση αναγκών ίδιας κατηγορίας δηλαδή εφόσον τηρούν με τις

ίδιες υπηρεσιακές γενικά καταστάσεις από άποψη χρόνου πρόσληψης και

παροχής υπηρεσίας, αδιακρίτως φύλου.’

ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΣ και συνεργάτες;-ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - Α' Έκδοση Γ'- Εκδόσεις Α. Σταμούλης Πειραιάς 1991 σελ. 291

Page 33: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Σε ότι αφορά τις ττροϋποθέσεις εφαρμογής της ίσης μεταχείρισης των

εργαζομένων από τον εργοδότη θα μπορούσαν να σημειωθούν οι εξής:

α) Ύπαρξη ενεργούς σχέσης εργασίας. Για να αξιώσει ο μισθωτός από τον

εργοδότη του την εφαρμογή της αρχής ίσης μεταχείρισης πρέπει μεταξύ τους να

υφίσταται σχέση εργασίας. Μετά τη λύση της σχέσης εργασίας δεν ισχύει η

αρχή τπς ίσης μεταχείρισης των μισθωτών, εκτός εάν πρόκειται για χορήγηση

παροχών αναδρομικά. Με τη λύση της σχέσης εργασίας τερματίζεται η αρχή της

ίσης μεταχείρισης του εργαζομένου.

β) Απασχόληση περισσοτέρων του ενός εργαζομένων στην ίδια

επιχείρηση- εκμετάλλευση ή εργασία.

γ) Ύπα ρξη στην επιχείρηση ομοιότητας καταστάσεων αντικειμενικά,

συνθηκών εργασίας, προσόντων, καθορισμένης τάξης για τους εργαζόμενους,

ρύθμιση ουσιωδώς ομοίων πραγμάτων, σχέσεων και κατηγοριών προσώπων.

δ) Χορήγηση παροχής εκούσιας (οικειοθελής) από τον εργοδότης, σε

εργαζόμενο ή εργαζομένους.

ε) Παροχή εργασίας με σχέση Ιδιωτικού ή Δημοσίου Δικαίου.

Σε συμπέρασμα, απαγορεύεται στον εργοδότη διαφορετική και άνιση

μεταχείριση των εργαζομένων του, που να εκδηλώνεται με την εξαίρεση ενός ή

μερικών απ' αυτούς από τις οικειοθελής παροχές που καταβάλει στους λοιπούς

εργαζομένους, οι οποίοι ανήκουν στην ίδια κατηγορία και ειδικότητα, εργάζονται

με τις αυτές συνθήκες, έχουν τις ίδιες ικανότητες και την αυτή απόδοση και

επιδεικνύουν την αυτή επιμέλεια στην παροχή των υπηρεσιών τους. Εκτός

βέβαια, εάν η μεταχείριση αυτή είναι δίκαιη και εύλογη κατά αντικειμενική κρίση,

δηλαδή εάν συντρέχει ειδικός και σοβαρός λόγος, ή επιβάλλεται από κανόνες

αναγκαστικού δικαίου ή από συλλογική σύμβαση ή κανονισμό εργασίας, ή από

δικαστική απόφαση κλπ.

Page 34: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Σε τι αφορά τις μτ] οικειοθελής παροχές η αρχή της ίσης μεταχείρισης των

εργαζομένων δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση που οι καλύτερες παροχές από

τον εργοδότη χορηγούνται σε ορισμένους μισθωτούς του.

Τέλος η αρχή αυτή αναφέρεται, όχι μόνο στη μισθολογική μεταχείριση των

εργαζομένων, αλλά και σε κάθε άλλη παροχή, όπως είναι η προαγωγική

εξέλιξη, η μείωση του νομίμου ωραρίου εργασίας κλπ.

2.5. Υποχρέωση για αναγγελία απόλυσης- ομαδικές

απολύσεις

Η πληροφόρηση, διαβούλευση και συμμετοχή των εργαζομένων πρέπει ν'

αναπτυχθεί με το κατάλληλο τρόπο, σύμφωνα με όσα ισχύουν στα διάφορα

κράτη-μέλη. Πρέπει επίσης να διεξάγονται έγκαιρα, ιδίως σε ορισμένες

περιπτώσεις μεταξύ των οποίων η αναγγελία απόλυσης και η διαδικασία

ομαδικών απολύσεων. Επιβάλλεται λοιπόν η ενίσχυση των εργαζομένων σε

περίπτωση απολύσεων, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη ισόρροπης

οικονομικής και κοινωνικής αναπτύξεως στα πλαίσια της κοινότητας.’

Μετά την έγγραφη καταγγελία της σύμβασης εργασίας και την καταβολή

της οφειλόμενης αποζημίωσης, ο εργοδότης υποχρεούται να αναγγείλει τη

γενόμενη απόλυση μέσα σε προθεσμία 8 ημερών από την ημέρα που

κοινοποιήθηκε στο μισθωτό το έγγραφο της καταγγελίας, στην αρμόδια

υπηρεσία του Ο.Α.Ε.Δ. της περιφέρειας που υπάγεται η επιχείρησή του. Σε

περίπτωση που δεν υπάρχει υπηρεσία του Ο .Α .Ε .Δ η αναγγελία πρέπει να

κατατεθεί στην πλησιέστερη Αστυνομική Αρχή.^

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου- Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 35: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Η αναγγελία της απόλυσης κατατίθεται σε 2 αντίγραφα, γιατί το ένα

αντίγραφο προορίζεται για το Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας, αφού τα Τ,Ε,Ε .

κατέστησαν υπηρεσίες του Ο .Α.Ε.Δ . Έτσι τελικά το έγγραφό της "αναγγελίας"

πρέπει να συντάσσεται σε 4 αντίγραφα γιατί: α) Το πρωτότυπο δίνεται στον

απολυόμενο μισθωτό, β) δύο αντίγραφα υποβάλλονται στον Ο .Α.Ε.Δ .(το ένα

προορίζεται για το Γ.Ε.Ε.) και τέλος γ) ένα αντίγραφο παραμένει στο αρχείο της

επιχείρησης. Οι εργοδότες έχουν υποχρέωση να αναγγείλουν στις ανωτέρω

υπηρεσίες κάθε απόλυση που γίνεται απ' αυτούς, έστω κι αν ο μισθωτός δεν

απολύθηκε δεν πρόκειται να λάβει επίδομα ανεργίας καθώς επίσης και όταν δεν

δικαιούται να λάβει αποζημίωση.

Οταν ο εργοδότης προτίθεται να προβεί σε ομαδικές απολύσεις,

υποχρεούται να πραγματοποιεί έγκαιρα τις διαβουλεύσεις με τους

εκπροσώπους των εργαζομένων με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας. Οι

διαβουλεύσεις αφορούν τουλάχιστον τις δυνατότητες αποφυγής ή μείωσης των

ομαδικών απολύσεων, καθώς και άμβλωσης των συνεπειών Αυτό μπορεί να

γίνει με προσφυγή σε συνοδευτικά κοινωνικά μέτρα με σκοπό τη βοήθεια για

την συναπασχόληση ή τον αναπροσανατολισμό των απολυομένων

εργαζομένων.

Για να μπορέσουν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων να διατυπώσουν

εποικοδομητικές προτάσεις, ο εργοδότης οφείλει έγκαιρα, κατά τη διάρκεια των

διαβουλεύσεων να τους παρέχει όλες τις χρήσιμες πληρο(ρορίες και να τους

ανακοινώνει εγγράφως:

- Τους λόγους του σχεδίου απολύσεων

- Τον αριθμό και τις κατηγορίες των υπό απόλυση εργαζομένων

- Τον αριθμό και τις κατηγορίες των συνήθων απασχολούμενων

εργαζομένων

- Την περίοδο κατά την οποία πρόκειται να γίνουν οι απολύσεις

Page 36: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Τα κριτήρια που προβλέπονται για την επιλογή των εργαζομένων που

θα απολυθούν, εφόσον οι εθνικές νομοθεσίες αποδίδουν τη σχετική

αρμοδιότητα στον εργοδότη.

- Τη προβλεπόμενη μέθοδο υπολογισμού οποιοσδήποτε ενδεχομένης

αποζημίωσης απόλυσης εκτός από εκείνη που απορρέει από τις εθνικές

νομοθεσίες.

- Το φύλο και την ηλικία των εργαζομένων που πρόκειται να απολυθούν.

Ο εργοδότης οφείλει να διαβιβάζει στην αρμόδια αρχή αντίγραφο

τουλάχιστον των στοιχείων της γραπτής ανακοίνωσης.

Οι παραπάνω υποχρεώσεις εφαρμόζονται ανεξάρτητα από το αν η

απόφαση για τις ομαδικές απολύσεις λαμβάνεται από τον εργοδότη ή από

επιχείρηση που ελέγχει τον εργοδότη.

Για την παραπέρα διαδικασία αντιμετώπισης του προβλήματος των

σχεδιαζομένων ομαδικών απολύσεων προβλέπονται 2 φάσεις.

α) Η πρώτη φάση αναφέρεται στη διαδικασία των συζητήσεων απευθείας

μεταξύ εργοδότη και εκπροσώπου των εργαζομένων και αρχίζει από την

ημερομηνία προσκλήσεως του εργοδότη προς τους εκπροσώπους των

εργαζομένων. Η προθεσμία των διαβουλεύσεων είναι 20 ημέρες.

β) Η δεύτερη φάση της διαδικασίας ομαδικών απολύσεων αρχίζει στην

περίπτωση της ασυμφωνίας των μερών, οπότε επιλαμβάνονται οι Δημόσιες

Αρχές, που είναι ο Νομάρχης, ή ο Υπουργός Εργασίας (όταν η επιχείρηση έχει

υποκαταστήματα σε περισσότερους νομούς).

Τέλος. Σε περίπτωση ομαδικών απολύσεων η νομοθεσία προβλέπει για

σοβαρούς και αιτιολογημένους λόγους ομαδικές απολύσεις μέχρι 2% του

προσωπικού.

Page 37: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Σύμφωνα με τον κοινωνικό χάρτη η ενημέρωση, διαβούλευση και

συμμετοχή των εργαζομένων ττρέττει να ττραγματοττοιούνται έγκαιρα κυρίως

στις περιπτώσεις αναδιαρθρώσεων ή συγχωνεύσεων επιχειρήσεων που έχουν

αντίκτυπο στην απασχόληση εργαζόμενων.

Τα τελευταία χρόνια έγινε μια προσπάθεια με την έκδοση της οδηγίας του

συμβούλιου με στόχο την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών-μελών, που

είναι σχετικές με τη διατήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, σε

περίπτωση μεταβιβάσεων επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή τμημάτων

εγκαταστάσεων. Εφαρμόζεται στις ιδιωτικές και Δημόσιες επιχειρήσεις, οι

οποίες ασκούν οικονομικές δραστηριότητες είτε είναι κερδοφόρες είτε όχι.

Στο κείμενο της οδηγίας χρησιμοποιούνται ορισμένοι όροι που έχουν

συγκεκριμένο περιεχόμενο, το οποίο μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα

την περίπτωση αυτή.

- "Μεταβίβαση", θεωρείται η μεταβίβαση μιας οικονομικής οντότητας, που

διατηρεί την ταυτότητά της, η οποία νοείται ως σύνολο οργανωμένων πόρων με

σκοπό την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, είτε κύριας είτε

δευτερεύουσας.

- "Εκχωρητής", κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που, λόγω μιας

μεταβίβασης χάνει την ιδιότητα του εργοδότη στην επιχείρηση, την εγκατάσταση

ή το τμήμα επιχείρησης ή εγκατάστασης .

- "Εκδοχέας" κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που, λόγω μεταβίβασης

αποκτά την ιδιότητα του εργοδότη στην επιχείρηση.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να εξετάσουμε ορισμένες περιπτώσεις που

συνδέονται με την μεταβίβαση επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή τμημάτων

εγκαταστάσεων.

2.6. Υποχρέωση σε περίπτωση μεταβίβασης της επιχείρησης

Page 38: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του εκχωρητή, που απορρέουν από

σύμβαση εργασίας ή από εργασιακή σχέση η οποία υφίσταται κατά την

ημερομηνία της μεταβίβασης, μεταβιβάζονται στον εκδοχέα. Μετά την

ημερομηνία της μεταβίβασης ο εκχωρητής και ο εκδοχέας εξακολουθούν να

ευθύνονται αλληλέγγυα και εις ολόκληρον, ως προς τις υποχρεώσεις που

γεννήθηκαν πριν από τη μεταβίβαση και απορρέουν από τη σύμβαση της

εργασίας ή την εργασιακή σχέση, θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται τα

κατάλληλα μέτρα από τα κράτη-μέλη προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο

εκχωρητής θα γνωστοποιήσει στον εκδοχέα όλα τα δικαιώματα και τις

υποχρεώσεις, που μεταβιβάζονται στο βαθμό που αυτά είναι ή έπρεπε να είναι

γνωστά στον εκχωρητή κατά το χρόνο της μεταβίβασης. Παράληψη του

εκχωρητή να ενημερώσει τον εκδοχέα δεν θίγει την μεταβίβαση αυτών των

δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ούτε τα δικαιώματα των εργαζομένων κατά του

εκδοχέα ή και του εκχωρητή,

β) Μετά τη μεταβίβαση

Μετά τη μεταβίβαση, ο εκδοχέας εξακολουθεί να τηρεί τους όρους

εργασίας που συμφωνήθηκε με συλλογική σύμβαση, όπως αυτοί εφαρμόζονται

και σε σχέση με τον εκχωρητή, σύμφωνα με τη σύμβαση, μέχρι την ημερομηνία

της καταγγελίας ή της λήξης της συλλογικής σύμβασης ή της έναρξης της

ισχύος ή εφαρμογής άλλης. ̂

γ) Κατά την απόλυση

Η μεταβίβαση μιας επιχείρησης, μιας εγκατάστασης ή ενός τμήματος

επιχείρησης ή εγκατάστασης δε συνιστά αυτή καθ' εαυτή λόγω απόλυσης για

τον εκχωρητή ή τον εκδοχέα. Επιτρέπονται πάντως οι απολύσεις για

α) κατά τη μεταβίβαση

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

482

Page 39: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

οικονομικούς, τεχνικούς ή οργανωτικούς λόγους που συνεπάγονται μεταβολές

του εργατικού δυναμικού.

δ) Σε περίπτωση πτώχευσης

Τα παραπάνω δεν εφαρμόζονται στην μεταβίβαση επιχείρησης,

εγκατάστασης ή τμήματος επιχείρησης ή εγκατάστασης, όταν ο εκχωρητής

υπόκειται σε διαδικασία πτώχευσης ή σε οποιαδήποτε άλλη ανάλογη διαδικασία

αφερεγγυότητας (εκκαθάριση περιουσιακών στοιχείων του εκχωρητή).'

ε) Σε περίπτωση αυτονομίας

Εάν η επιχείρηση, διατηρεί την αυτονομία της, το καθεστώς και η

λειτουργία των εκπροσώπων ή της αντιπροσωπείας των εργαζομένων που

θίγονται από τη μεταβίβαση, διατηρούνται με τους ίδιους όρους και υπόκεινται

στις ίδιες συνθήκες με αυτές που ίσχυαν πριν από την ημερομηνία μεταβίβασης.

Αν δεν διατηρεί την αυτονομία της, τα κράτη- μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία

μέτρα για να διασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι που μεταβιβάστηκαν, οι οποίοι

διέθεταν εκπροσώπηση πριν από τη μεταβίβαση, εξακολουθούν να

εκπροσωπούνται όπως πρέπει και κατά την περίοδο που απαιτείται για το νέο

διορισμό της αντιπροσωπείας των εργαζομένων.

Τέλος θα πρέπει να αναφέρουμε και τις υποχρεώσεις που έχουν πλέον ο

εκχωρητής και ο εκδοχέας απέναντι στους εκπροσώπους των εργαζομένων.

Αρχικά υποχρεούνται να πληροφορούν τους εκπροσώπους των

εργαζομένων που θίγονται από μια μεταβίβαση, για τα ακόλουθα σημεία;

- Ημερομηνία ή προτεινόμενη ημερομηνία μεταβίβασης

- Αόγοι μεταβίβασης

- Νομικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της μεταβίβασης για τους

εργαζόμενους

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 40: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Προβλεπόμενα μέτρα όσον αφορά τους εργαζομένους.

Ο εκχωρητής είναι υττοχρεωμένος να γνωστοττοιεί αυτές τις πληροφορίες

στους εκπροσώπους των εργαζομένων του πριν από την πραγματοποίηση της

μεταβίβασης. Ο εκδοχέας αντίστοιχα είναι υποχρεωμένος να τις γνωστοποιεί

στους εκπροσώπους επίσης έγκαιρα και οπωσδήποτε πριν οι εργαζόμενοί του

θιγούν άμεσα από τη μεταβίβαση ως προς τις συνθήκες απασχόλησης και

εργασίας.

Ακόμα όταν ο εκχωρητής ή ο εκδοχέας προτίθενται να λάβουν μέτρα όσον

αφορά συγκεκριμένους εργαζόμενους, είναι υποχρεωμένοι να προβαίνουν

έγκαιρα σε διαβουλεύσεις για τα μέτρα αυτά με τους εκπροσώπους των

εργαζομένων αυτών προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία.

Η ενημέρωση και διαβουλεύσεις πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον τα

μέτρα που προβλέπονται όσον αφορά τους εργαζομένους. Οι πληροφορίες

πρέπει να παρέχονται και οι διαβουλεύσεις να διενεργούνται έγκαιρα πριν

πραγματοποιηθούν οι αλλαγές στο επίπεδο της εγκατάστασης.

Θα πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι όταν σε μια επιχείρηση ή εγκατάσταση

δεν υπάρχουν εκπρόσωποι των εργαζομένων, για λόγους ανεξάρτητους από τη

θέληση αυτών οι εργαζόμενοι πρέπει να ενημερώνονται εκ των προτέρων;

- Για την ημερομηνία ή την προτεινόμενη ημερομηνία της μεταβίβασης

- Για τους λόγους της μεταβίβασης,

- Για τις νομικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της μεταβίβασης

για τους εργαζόμενους

- Για τα μέτρα που προβλέπονται όσον αφορά τους εργαζομένους.

Page 41: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2.7. Υποχρέωση σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος

Το ενδεχόμενο να συμβούν ατυχήματα στους εργαζόμενους κατά τη

διάρκεια της εργασίας τους είναι δυστυχώς αναπόφευκτο. Το ατύχημα μπορεί

να Οφείλεται σε τυχαία περιστατικά ή ανώτερη βία. Να οφείλεται σε υπαιτιότητα

του εργοδότη, του εργαζόμενου ή και τρίτου. Γενικότερα μπορεί να οφείλεται σε

ολιγωρία ή παραλείψεις της εργοδοτικής πλευράς κατά παράβαση της

"υποχρέωσης πρόνοιας" προς τον εργαζόμενο. Σε κάθε περίπτωση οφείλεται

αποζημίωση, είτε κατά τις γενικές διατάξεις, είτε κατά τις ειδικές των εργατικών

ατυχημάτων διατάξεις.

Ειδικότερα σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία, καθιερώνεται

αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη για τυχόν ατυχήματα, ανεξάρτητη από

πταίσμα του ή από την τήρηση ή μη των όρων ασφαλείας των εγκαταστάσεων.

Εκτός αν το ατύχημα οφείλεται σε δόλο ή υπαιτιότητα του ίδιου εργαζόμενου -

παθόντος, οπότε ο εργοδότης απαλλάσσεται της ευθύνης, ή μπορεί να

υποχρεωθεί σε ορισμένη μόνο αποζημίωση.

Αλλά τι είναι εργατικό ατύχημα, για το οποίο η εργατική νομοθεσία και η

κοινωνική ασφάλιση έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον;

Ως εργατικό ατύχημα θεωρείται αυτό που έπαθε εργάτης ή υπάλληλος

από κάποιο γεγονός κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή με την αφορμή της,

εφόσον η ανικανότητα για εργασία διήρκησε περισσότερες από 4 ημέρες. Τον

ορισμό αυτό δίνει ο πρώτος νόμος του 1914 που ρύθμισε στη χώρα μας το

θέμα αυτό και που προβλέπει επίσης τα σχετικά με την αποζημίωση που

χορηγείται στην περίπτωση εργατικού ατυχήματος καθώς και τη διαδικασία για

την είσπραξή της Αυτονόητο είναι βέβαια ότι στην έννοια αυτή περιλαμβάνονται

τόσο ο θάνατος όσο και η ανικανότητα είτε μερική είτε ολική. Επίσης το ατύχημα

πρέπει να προκλήθηκε από βίαιο συμβάν.

Page 42: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Συνεπώς για να στοιχειοθετηθεί εργατικό ατύχημα : πρέπει να προκάλεσε

"βίαιο συμβάν" γεγονός δηλαδή έκτακτο και αιφνίδιο που να μην οφείλεται στην

οργανική κατάσταση του εργαζομένου και ακόμη το ατύχημα να συνέβη "κατά

την εκτέλεση της εργασίας και εξαιτίας αυτής". Πρέπει δηλαδή να υπάρχει

άμεσος αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της εργασίας και του ατυχήματος στον

εργαζόμενο σύνδεσμος δηλαδή αιτίου και αποτελέσματος. Κρίθηκε ότι είναι

εργατικό το ατύχημα που συνέβη π.χ. στον εργαζόμενο λίγο πριν ή λίγο μετά

την εργασία του. Ακόμα και όταν συμβεί το ατύχημα κατά το χρόνο μετάβασης

και επιστροφής του μισθωτού προς και από τη δουλειά του θεωρείται ότι επήλθε

"εξ αφορμής της εργασίας" του και συνεπώς χαρακτηρίζεται ως εργατικό

ατύχημα.

Εργατικό ατύχημα υφίσταται ακόμα και όταν τα αποτελέσματα του βίαιου

συμβάντος δεν εκδηλώθηκαν αμέσως αλλά με βραδύτητα.

Εάν τη βλάβη αυτή την προξένησε σκόπιμα ο εργαζόμενος τότε δεν

θεωρείται ως εργατικό ατύχημα. Οπωσδήποτε όμως δεν χρειάζεται υπαιτιότητα

του εργοδότη.

Ο εργοδότης στην περίπτωση που υπάρξει εργατικό ατύχημα έχει

υποχρεώσεις απέναντι στον εργαζόμενο και τις αρμόδιες αρχές.

- Ο εργοδότης και ο αναπληρωτής του έχουν καταρχήν την υποχρέωση

να αναγγέλλουν κάθε εργατικό ατύχημα αμέσως και με το ταχύτερο δυνατό

μέσο στην πλησιέστερη Αστυνομική Αρχή. Η δήλωση αυτή μπορεί να γίνει είτε

προφορικά είτε με έγγραφο και πρέπει να περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό

στοιχείων μεταξύ των οποίων τα στοιχεία του παθόντος, του εργοδότη, τις

συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε το ατύχημα, τον τόπο όπου μεταφέρθηκε ο

παθόν, κλπ.’

Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕ1, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ- Αθήνα Σετπέμβριος 1988 σελ.85

Page 43: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Εάν η ανικανότητα ττου προήλθε από το ατύχημα διήρκησε περισσότερο

από μια εβδομάδα υποχρεούνται επίσης μέσα σε 15 ημέρες να βεβαιώσουν

ένορκα ενώπιον του ειρηνοδίκη σχετικά με το ατύχημα, μαζί με δύο μάρτυρες

εφόσον υπάρχουν, αναφέρονται ταυτόχρονα το όνομα και την καταγωγή του

παθόντος, καθώς και το χρόνο και τις λεπτομέρειες του ατυχήματος.'

- Επίσης είναι υποχρεωμένοι να αναγγείλουν μέσα σε 5 μέρες στο

αρμόδιο υποκατάστημα του Ι.Κ.Α. (ή αν δεν υπάρχει στην Αστυνομική Αρχή)

κάθε ατύχημα που συνέβη κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξαιτίας της σε

πρόσωπο που υπάγεται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α καθώς και κάθε

επαγγελματική ασθένεια της οποίας έλαβαν γνώση.^

- Ακόμη οι εργοδότες υποχρεούνται να αναγγείλουν και μάλιστα μέσα σε

24 ώρες τα εργατικά ατυχήματα στις επιθεωρήσεις ή τους επόπτες εργασίας.

Εάν πρόκειται για σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο υποχρεούνται να διατηρούν

αμετάβλητα όλα τα στοιχεία που μπορούν να χρησιμεύουν για την εξακρίβωση

των αιτίων του ατυχήματος. Εάν δεν υπάρχουν τέτοιες αρχές επαρκεί η

αναγγελία στην πλησιέστερη Αστυνομική Αρχή.

Εάν ο τόπος παροχής της συνηθισμένης εργασίας του παθόντος

εργαζομένου βρίσκεται στην ασφαλιστική περιοχή του Ι.Κ.Α οπότε θεωρείται

αυτοδίκαια ασφαλισμένος σ' αυτό, ο εργοδότης απαλλάσσεται από κάθε

υποχρέωση προς αποζημίωσή του. Εάν το ατύχημα οφείλεται σε δόλο του

εργοδότη, είναι υποχρεωμένος να τον αποζημιώσει σύμφωνα με τις διατάξεις

του Αστικού δικαίου. Η απαλλαγή του εργοδότη ισχύει είτε ο εργαζόμενος είχε

γραφεί είτε δεν είχε γραφτεί στα μητρώα του Ι.ΚΑ. Ο εργοδότης σε καμιά

περίπτωση δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωσή του για αποζημίωση του

παθόντος για την ψυχική οδύνη ή την ηθική βλάβη που υπέστη. Οι εργαζόμενοι

Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ- Αθήνα Σεπτέμβριος 1988 σελ.85

Page 44: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

που δεν είναι ασφαλισμένοι στο Ι.Κ.Α αλλά σε κάποιο άλλο ασφαλιστικό ταμείο

δικαιούνται να λάβουν την αποζημίωση από τους εργοδότες τους ακόμη και αν

τα ταμεία αυτά χορηγούν παροχές ισόποσες προς τις παροχές του Ι.Κ.Α. Πέρα

από την αποζημίωση αυτή ο υπεύθυνος εργοδότης έχει την υποχρέωση να

καταβάλει τα έξοδα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του παθόντος και σε

περίπτωση θανάτου ορισμένο ποσό για έξοδα κηδείας.’

Επίσης με ρητή διάταξη του νόμου ορίζεται ότι, εάν με δικαστική απόφαση

βεβαιώνεται ότι το ατύχημα που επήλθε κατά την εκτέλεση της εργασίας ή με

αφορμή αυτής οφείλεται, σε δόλο του εργοδότη τότε ο εργοδότης υποχρεούται

να καταβάλει:

α) Στο Ι.Κ.Α. κάθε δαπάνη που προκλήθηκε από τη χορήγηση στο

μισθωτό παροχών, λόγω του ατυχήματος,

β) Στον παθόντα ή σε περίπτωση θανάτου στα προστατευόμενα μέλη της

οικογένειάς του, τη διαφορά μεταξύ του ποσού της αποζημίωσης που ανήκει σ'

αυτά από τον Αστικό Κώδικα και του ολικού ποσού των παροχών που χορηγεί

το Ι.Κ.Α., μέχρι την εξίσωσή τους με την αποζημίουση που προβλέπεται από τον

Αστικό Κώδικα.^

Πάντως, εφόσον ο νόμος απαιτεί δόλο για την ευθύνη του εργοδότη

απαλλάσσεται αυτός έστω και αν το ατύχημα οφείλεται σε βαριά αμέλειά του.

Πολύ δε περισσότερο απαλλάσσεται ο εργοδότης όταν ο παθών από πρόθεση

ή αμέλειά του έγινε πρόξενος του ατυχήματος.

Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13” Αθήνα 2002 σελ. 400.

Page 45: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2.8. Υποχρέωση σε περίπτωση αδικαιολόγητης απουσίας ·

ασθένειας

Όπως γνωρίζουμε οι εργαζόμενοι οφείλουν, σύμφωνα και με ρητή διάταξη

του Αστικού Κώδικα να προσέρχονται στην εργασία τους κανονικά και τακτικά

τηρώντας σχολαστικά το ωράριό τους. Εάν απουσιάσουν αδικαιολόγητα από

την εργασία τους δικαιούται ο .εργοδότης να τους απολύσει. Δεν συμβαίνει

όμως καταρχήν το ίδιο όταν η αποχή από την εργασία είναι δικαιολογημένη π.χ.

όταν οφείλεται σε ασθένεια ή εργατικό ατύχημα.

Η ασθένεια λοιπόν του εργαζόμενου είναι λόγος που καταρχήν δικαιολογεί

την απουσία του από την εργασία. Κάτω από ορισμένες μάλιστα προϋποθέσεις

διατηρεί και το δικαίωμα του στις αποδοχές.’

Αυτό συμβαίνει όταν η ασθένεια είναι βραχείας διάρκειας και φυσικά

αποδεικνύεται. Ως βραχείας διάρκειας ασθένεια θεωρείται αυτή που διαρκεί:

- Έ να μήνα για τους εργαζόμενους που υπηρετούν μέχρι τέσσερα χρόνια.

- Τρεις μήνες για όσους υπηρετούν περισσότερο από 4 χρόνια και μέχρι

10 χρόνια.

- Τέσσερις μήνες για εργαζόμενους που υπηρετούν περισσότερο από 10

και μέχρι 15 χρόνια.

- Έ ξι μήνες για όσους υπηρετούν περισσότερο από 15 χρόνια.

Τα χρονικά αυτά όρια αρχίζουν από την ημέρα που απούσιασε ο

εργαζόμενος από την εργασία του και λήγουν την αντίστοιχη μέρα του μήνα,

των τριών μηνών κ.λ.π. Στο διάστημα απουσίας συνυπολογίζονται οι Κυριακές,

οι γιορτές και γενικά οι μη εργάσιμες μέρες. Εάν όμως η ασθένειά του διαρκέσει

περισσότερο χρόνο απ' αυτόν που αναφέραμε, αυτό συνεπάγεται την άμεση

λύση της σχέσης εργασίας και δεν ισοδυναμεί με οικειοθελή αποχώρησή του

από την εργασία του, στις περιπτώσεις βέβαια σύμβασης εργασίας αορίστου

χρόνου.^

’ Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13’' Αθήνα 2002 σελ. 377, 382.

Page 46: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Ως ασθένεια που δικαιολογεί σύμφωνα με τα παραπάνω την απουσία του

εργαζόμενου λαμβάνεται υπόψη οποιαδήποτε ασθένεια, του ίδιου βέβαια,

ανεξάρτητα από την αιτία που την προκάλεσε. Με την ασθένεια εξομοιώνεται

και η λουτροθεραπεία εφόσον επιβάλλεται ως θεραπευτικό μέσο με ιατρική

γνωμάτευση και η λουτρόπολη βρίσκεται μακριά από τον τόπο κατοικίας του.

Γενικά η απουσία από την εργασία των μισθωτών συνέπεια ασθένειάς

τους, δημιουργεί πολλά και σοβαρά προβλήματα, σχετικά με τις υποχρεώσεις

και τα δικαιώματα των εργοδοτών και αυτών, που προκύπτουν από την

εργασιακή σχέση που υπάρχει μεταξύ τους, τα οποία σε γενικές γραμμές

αναλύονται ως εξής:’

α) Συνέπειες στη σύμβαση εργασίας. Απόλυση

β) Δικαίωμα των μισθωτών να λάβουν αποδοχές από τον εργοδότη τους

γ) Καταβολή επιδόματος ασθένειας από τον οικείο ασφαλιστικό οργανισμό

και παράλληλα υποχρέωση του εργοδότη για πληρωμή του μισθού

Στο σημείο αυτό αναλύοντας τις υποχρεώσεις των εργοδοτών απέναντι

στους εργαζομένους θα πρέπει να αναφέρουμε τα εξής ;

- Εφόσον ο εργαζόμενος απασχολήθηκε για 10 τουλάχιστον μέρες και δεν

συμπλήρωσε έτος υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη, τότε αυτός υποχρεούται να

καταβάλει λόγω ανυπαίτιου κωλύματος, τις αποδοχές για 15 ημερολογιακές

μέρες. Αν όμως ο εργαζόμενος έχει συμπληρώσει έτος υπηρεσίας τότε

δικαιούται τις αποδοχές για 1 μήνα.^

- Σε περίπτωση που λήγει νόμιμα η σύμβαση εργασίας (π.χ. ορισμένου

χρόνου), κατά τη διάρκεια του κωλύματος, λήγει αυτό δίκαια και η υποχρέωση

του εργοδότη για καταβολή μισθού, επειδή επέρχεται η λήξη της εργασιακής

σύμβασης.

■ Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 1 S'* Αθήνα 2002 σελ. 377-382.

Page 47: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Εάν ο εργοδότης απολύσει τον εργαζόμενο με σύμβαση αορίστου

χρόνου πριν περάσει ο μισός ή ο ένας μήνας, τότε ο εργαζόμενος δικαιούται τις

αποδοχές του.'

- Επίσης σε κάθε περίπτωση ασθένειας του εργαζόμενου διάρκειας 1

μέχρι 3 μέρες (τριήμερα ασθενείας), ο εργοδότης υποχρεούται στην

καταβολή μόνο των μισών αποδοχών.

- Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι εργοδότες υποχρεούνται να

τους δεχτούν στην εργασία μετά την επάνοδο απ' την ασθένειά τους.

Ως υποχρέωση του εργοδότη μπορεί να θεωρηθεί και το επίδομα

ασθενείας που δικαιούνται οι αμέσως ασφαλισμένοι στο Ι.Κ.Α. εφόσον α) λόγω

ασθένειας είναι ανίκανοι για εργασία και β)έχουν πραγματοποιήσει 100

τουλάχιστο ημέρες εργασίας στο ημερολογιακό έτος, το αμέσως προηγούμενο

από την αναγγελία της ασθένειας, ή στο προηγούμενο της αναγγελίας αυτής

15μηνο αφαιρουμένων των ημερών εργασίας του τελευταίου τριμήνου του

Ιδμηνου.^

Εκτός των άλλων υπάρχει και η περίπτωση ο εργαζόμενος να ασθενήσει

κατά τη διάρκεια της ετήσιας κανονικής του άδειας. Στην περίπτωση αυτή

διακόπτεται η άδεια η οποία παρατείνεται τότες ημέρες όσες ημέρες απσιτούνται

ύστερα από την ασθένειά του για την συμπλήρωσή της.

Ο εργαζόμενος που ασθένησε την ημέρα ανάπαυσής του (ρεπό) δεν

μπορεί να μεταφέρει την ημέρα αυτή της ανάπαυσής του άλλη μέρα της

εβδομάδας.

' Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «IN TERBO OKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 48: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2.9. Υποχρέωση σε περίπτωση άρνησης ή αδυναμίας του

εργοδότη προς απασχόληση των εργαζομένων - ανώτερη

βία - τυχαία περιστατικά

Σε περίπτωση άρνησης ή αδυναμίας του εργοδότη προς απασχόληση των

εργαζομένων έχουμε αναστολή της εργασιακής σύμβασης.

Αναστολή της εργασιακής σύμβασης είναι κατάσταση, στην οποία

βρίσκεται αυτή ορισμένο χρονικό διάστημα της διάρκειάς της, βάσει νόμου

συμφωνίας, στο οποίο ο εργαζόμενος δεν υποχρεούται να παρέχει την εργασία

του και ο εργοδότης άλλοτε καταβάλει και άλλοτε όχι το μισθό. Οι άλλες

υποχρεώσεις των μερών καθώς και οι υποχρεώσεις πρόνοιας και πίστης δεν

επηρεάζονται από την αναστολή Έτσι όταν η εκτέλεση της εργασίας εμποδίζεται

χωρίς ολοκληρωτική διακοπή της (Λύση σύμβαση), από διάφορους λόγους,

έχουμε αναστολή της σύμβασης εργασίας. Δηλαδή έχουμε προσωρινή διακοπή

της εργασίας και ο δεσμός της σχέσης εργασίας δεν διακόπτεται.

Πολλές φορές συμβαίνει η αναστολή της εργασίας να οφείλεται σε λόγους

που δεν αφορούν τους εργαζόμενους, αλλά είτε σε άρνηση είτε σε αδυναμία του

εργοδότη να δεχθεί τις υπηρεσίες τους, για λόγους που αφορούν αυτόν ή την

επιχείρησή του ή τέλος σε τυχαία περιστατικά (βλάβη μηχανημάτων, έλλειψη

πρώτης ύλης κ.λπ.). Δηλαδή, όταν θέλει μεν ο εργοδότης, αλλά δε μπορεί να

αποδεχθεί τις υπηρεσίες των εργαζομένων του συνέπεια τυχαίων γεγονότων,

όπως είναι η βροχή, ο παγετός, η ομίχλη και η ασυνήθιστη κακοκαιρία κ.λ.π. τα

οποία όμως δεν αποτελούν ανώτερη βία.

Στις περιπτώσεις αυτές ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει τις

αποδοχές στους εργαζομένους του, για όλες τις ημέρες ή ώρες που δεν

εργάσθηκαν, συνέπεια των λόγων που αναφέραμε. Δηλαδή οφείλει να

καταβάλει ότι θα έπαιρναν εάν εργάζονταν, χωρίς παράλληλα να δικαιούται να

τους ζητήσει να εργαστούν άλλη ημέρα ή ώρα έναντι των αποδοχών αυτών.

Page 49: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Αντίθετα όταν η μη απασχόληση των μισθωτών οφείλεται σε λόγους

ανώτερης βίας, δεν υποχρεούται ο εργοδότης να καταβάλει τις αποδοχές τους,

για το χρόνο που διαρκεί το κώλυμα αυτό, καθόσον επέρχεται αναστολή η

προσωρινή διακοπή της εργασίας τους. Σαν ανώτερη βία θεωρείται κάθε

γεγονός βίαιο, τυχερό και απρόβλεπτο, το οποίο δεν είναι δυνατόν να

αποτραπεί και με την καταβολή ακόμη άκρας επιμέλειας και σύνεσης (σεισμός,

πυρκαγιά, πλημμύρες κλπ). Συνεπώς ο εργοδότης που δεν μπορεί εξαιτίας των

ανωτέρω λόγων να θέσει σε λειτουργία την επιχείρησή του, απαλλάσσεται από

την υποχρέωση να τους καταβάλει τις αποδοχές τους. Πάντως για να απαλλαγεί

ο εργοδότης από την υποχρέωση προς την καταβολή αποδοχών στους

εργαζομένους του, πρέπει το περιστατικό της ανώτερης βίας να αφορά αυτόν

και η επίδραση από το περιστατικό να είναι τέτοια, ώστε να καθιστά αδύνατη

την απασχόλησή τους. Τέτοια γεγονότα ανώτερης βίας αποτελούν συνήθως, ο

πόλεμος, ο σεισμός, η μεγάλης έκτασης πυρκαγιά, η χιονοθύελλα, το

ασυνήθιστο ψύχος, η καταστροφή μηχανημάτων που παρέχουν ηλεκτρική

ενέργεια συνέπεια κατακλυσμιαίας βροχής κλπ. Οι συνήθεις όμως καιρικές

μεταβολές, δεν αποτελούν περιστατικό ανώτερης βίας. Δεν περιλαμβάνεται η

συνηθισμένη βροχή που δυσχεραίνει ή έστω εμποδίζει τον εργοδότη να

αποδεχθεί τις υπηρεσίες των εργαζομένων στην επιχείρησή του, γιατί στις

περιπτώσεις αυτές λείπει το στοιχείο των απρόβλεπτων, το οποίο χαρακτηρίζει

την ανώτερη βία.

Εννοείται βέβαια ότι είναι δυνατόν να συμφωνηθεί ότι δεν θα υποχρεούται

ο εργοδότης να καταβάλλει αποδοχές, όταν οι μισθωτοί δεν θα μπορούν να

προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον συμφωνημένο τόπο και χρόνο, και κατά

τους συμφωνημένους όρους, εφόσον υπάρχουν ορισμένες καιρικές συνθήκες

όπως βροχή, χιονοθύελλα, παγετός κλπ, οι οποίες παρεμποδίζουν συνήθως

την εκτέλεση της εργασίας, λόγω της φύσης αυτής ή προκειμένου για

μισθωτούς που εργάζονται στην ύπαιθρο. Στην περίτπωση αυτή, επέρχεται

Page 50: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

αναστολή της εργασιακής σύμβασης και οι μισθωτοί δεν έχουν υποχρέωση να

εργαστούν, αλλά και δεν δικαιούνται να απαιτήσουν τον μισθό τους.

2.10 Υποχρέωση για αποζημίωση εκτός έδρας

Γνωρίζουμε ότι είναι νόμιμη η συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου

με αντικείμενο την παροχή της εργασίας του, όχι στην έδρα της επιχειρήσεως

αλλά σε άλλον ή άλλους τόπους. Γενικά ως έδρα θεωρείται ο τόπος όπου ο

μισθωτός παρέχει κατά τρόπο μόνιμο την εργασία του, σύμφωνα με την αρχική

ή μετέπειτα σύμβαση εργασίας του ή ύστερα από μετάθεση. Δηλαδή ως έδρα

νοείται ο τόπος της επαγγελματικής εγκατάστασης του εργοδότη, στον οποίο ο

μισθωτός παρέχει την εργασία του κατά τρόπο μόνιμο και συνήθη. Ο μισθωτός

θεωρείται ότι βρίσκεται εκτός έδρας όταν αποστέλλεται σε νέο τόπο προς

παροχή της εργασίας του σ' αυτόν πρόσκαιρα και με διανυκτέρευση. Εάν όμως

δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία και ο εργαζόμενος μετακινηθεί σε άλλο τόπο με

εντολή φυσικά του εργοδότη του, δικαιούται εκτός από τα έξοδα του ταξιδίου

του και αποζημίωση εκτός έδρας.'

Έτσι ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει:

- Τις εκτός έδρας αποζημιώσεις στο μισθωτό χωρίς κανένα δικαίωμα

έρευνας εάν έκανε ή όχι έξοδα και πόσα αυτά.

Συνεπώς εάν ο μισθωτός διανυκτερεύσει εκτός έδρας 6 ημέρες δικαιούται

αποζημίωση 6 ημερομίσθια ή τα 6/25 του μισθού του (νόμιμου) εάν βέβαια δεν

παρέχονται τροφή και κατοικία .

- Τα οδοιπορικά έξοδα (έξοδα ταξιδίου), αντίτιμο εισιτηρίων, ταξί κλπ

σύμφωνα με τις αρχές της καλής πίστης. Τα οδοιπορικά έξοδα δεν θεωρούνται

τακτικές αποδοχές, εκτός εάν χορηγούνται ανεξάρτητα από την

Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Πστταγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ- Αθήνα Σετπέμβριος 1988 σελ. 89

Page 51: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

πραγματοποίηση μετακινήσεων και δεν υπόκεινται σε απόδοση λογαριασμού,

ούτε διακόπτονται κατά την άδεια ή ασθένεια.’

2.11. Υποχρέωση σε περίπτωση στράτευσης του εργαζομένου

Από το 1928 άρχισε να λαμβάνει η πολιτεία πρόνοια για την προστασία

των μισθωτών που διακόπτουν την εργασία τους για να υπηρετήσουν την

πατρίδα, έτσι ώστε αφ' ενός μεν να μη χάνουν το δικαίωμα στη θέση τους και

αφετέρου να μη στερηθεί η οικογένειά τους τα προς το ζειν (αυτά που χρειάζεται

για να ζήσει).

Προβλέφθηκε λοιπόν ότι η στράτευση ιδιωτικού υπαλλήλου που υπηρετεί

σε οποιοδήποτε γραφείο, κατάστημα ή επιχείρηση, δεν αποτελεί λόγο διάλυσης

της σύμβασης εργασίας του.

Τα θέματα που αφορούν τη προστασία των στρατευομένων μισθωτών

επεκτάθηκαν και στο στρατευμένο εργατοτεχνικό προσωπικό των κάθε είδους

επιχειρήσεων (βιομηχανικών, βιοτεχνικών, εμπορικών κλπ που συνδέονται με

το δημόσιο, τους Δήμους ή τις Κοινότητες και τα Ν.Π.Δ.Δ. με σύμβαση εργασίας

ιδιωτικού δικαίου, εφόσον βέβαια δεν παρέχεται σ' αυτούς μεγαλύτερη

προστασία με ειδικό νόμο. Γενικά η προστασία των στρατευομένων μισθωτών

περιλαμβάνει τα εξής θέματα;

α) Απαγόρευση απόλυσης κατά το χρόνο της στράτευσης .

Μετά τη πρόκληση στο στρατό του μισθωτού κάθε απόλυση από τον

εργοδότη είναι άκυρη. Η απόλυση μισθωτού προ της προσκλήσεώς του προς

κατάταξη στο στρατό (ιδιαίτερα τις παραμονές ή κοντά στην ημερομηνία

πρόσκλησης) μπορεί να προσβληθεί ως καταχρηστική, εφόσον αποδεικνύεται

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -Ε Ρ ΓΑ ΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜ ΟΣ 1°)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13” Αθήνα 2002 σελ. 198

Page 52: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

ότι ο εργοδότης αττέβλεττε στο να αποφύγει τις συνέπειες των προστατευτικών

διατάξεων και δεν υπήρχε άλλος σοβαρός λόγος.'

β) Υποχρέωση του εργοδότη για επαναπρόσληψη του μισθωτού, μετά την

αποστράτευσή του

Ο εργοδότης υποχρεούται να επαναπροσλάβει τον αποστρατευθέντα

μισθωτό, εφόσον στο πρόσωπό του συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:

- Ο εργαζόμενος μέσα σε ένα μήνα από την απόλυσή του, πρέπει να

δηλώσει προς τον εργοδότη ή τον αντιπρόσωπό του, εάν προτίθεται να

επαναλάβει την εργασία του, οπότε και οφείλει να προσέλθει για το λόγο αυτό

μέσα σε 15 ημέρες.

- Ο εργαζόμενος θα πρέπει να έχει εξάμηνη υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη

κατά το χρόνο της προσκλήσεώς του στο στρατό. Εφόσον επαναλάβει την

εργασία του, σύμφωνα με τις παραπάνω προϋποθέσεις, δε μπορεί να απολυθεί

από τη θέση του πριν από τη παρέλευση ενός χρόνου, παρά μόνο για

δικαιολογημένη αιτία.

γ) Καταβολή ειδικού επιδόματος (στράτευσης) στους μισθωτούς που

υπηρετούν ως έφεδροι.

Εκτός από την υποχρέωση του εργοδότη να επαναπροσλάβει το μισθωτό

που απολύθηκε από το στρατό και να διατηρήσει τη θέση του μέχρι ένα χρόνο

μετά την αποστράτευσή του, η προστατευτική νομοθεσία προβλέπει την

καταβολή ειδικού επιδόματος. Το επίδομα στράτευσης (ή αλλιώς εφεδρικό)

χορηγείται στον ασφαλισμένο στο κλάδο στράτευσης του Ι.Κ.Α εφόσον έχει

πραγματοποιήσει τουλάχιστον 150 μεροκάματα κατά τη διάρκεια του έτους πριν

από τη στράτευσή του.

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «IN TERBO OKS» Αθήνα 2(ΚΧ) σελ.

Page 53: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

δ) Υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή μισθού κατά το χρονικό

διάστημα στρατιωτικών υπηρεσιών του μισθωτού ως κληρωτού ο εργοδότης

δεν καταβάλει μισθό, ενώ για το χρονικό διάστημα στράτευσης εφέδρου

υποχρεούται να καταβάλει μισθό.

Ο χρόνος της στράτευσης (εφέδρων και κληρωτών) υπολογίζεται ως

χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον εργοδότη στον οποίο υπηρετούσαν προ

της στράτευσης, έστω κι αν ο εργοδότης είναι το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ, αρκεί να

πρόκειται για μισθωτούς με σχέση ιδιωτικού δικαίου.

ε) Υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή Δώρου Εορτών.

Ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει Δώρο Εορτών στους

στρατευμένους ή αποστρατευθέντες μόνο για το χρονικό διάστημα που

εργάστηκαν σ' αυτόν είτε γιατί στρατεύτηκαν μετά τη 1/1 (ημερομηνία έναρξης

δικαιώματος Δώρου Χριστουγέννων) ή την 1/5 (ημερομηνία έναρξης

δικαιώματος Δώρου Πάσχα) είτε γιατί αποστρατεύτηκαν πριν τις 30/4

(ημερομηνία λήξης δικαιώματος Δώρου Πάσχα).

στ) Υπσχρεωτική πρόσληψη από επιχειρήσεις. Δημόσιο κλπ για ορισμένες

κατηγορίες αποστρατευομένων μισθωτών.

Παρά την απαγόρευση του νόμου αν γίνει από τον εργοδότη καταγγελία

της σύμβασης εργασίας πριν από τη παρέλευση ενός χρόνο και χωρίς

δικαιολογημένη αιτία τότε ο εργαζόμενος δικαιούται: α) τη βασική αποζημίωση

λόγω απόλυσης, που προβλέπεται για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους.

β) Ειδική αποζημίωση, η οποία είναι ίση με μισθούς 6 μηνών. Η

αποζημίωση αυτή υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές που έπαιρνε ο

εργαζόμενος την ημέρα απόλυσης, με καθεστώς πλήρους απασχόλησης.

Κάθε εργοδότης που απασχολεί προσωπικό έχει υποχρεώσεις όχι μόνο

απέναντι στους εργαζόμενους αλλά και προς τις αρμόδιες αρχές (Ι.Κ.Α,

Ο.Α.Ε.Δ, Σ.Ε.Π.Ε.).

Page 54: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Ό σον αφορά το ΙΚΑ βασική υποχρέωσή του είναι η ασφάλιση των

εργαζομένων, ώστε σε περίπτωση κινδύνου ο εργαζόμενος να καλύπτεται από

τη συγκεκριμένη αρμόδια αρχή.

Από την άλλη μεριά, απέναντι στον Ο .Α .Ε .Δ οφείλει να αναγγείλει σ' αυτόν

κάθε πρόσληψη και αποχώρηση εργαζομένου στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση

Ενώ στην Επιθεώρηση εργασίας (Σ .Ε .Π .Ε ) υποχρεούται να εφαρμόζει τους

νόμους και ν' ακολουθεί τις οδηγίες αυτής ως προς την προστασία των

εργαζομένων.

2.12. Υποχρέωση προς τις αρμόδιες αρχές (Σ.Ε.Π.Ε. - Ι.Κ.Α. -

Ο.Α.Ε.Δ.) -Κοινωνική Ασφάλιση στην Ελλάδα

Αρχικά η κοινωνική ασφάλιση κάλυπτε ορισμένες κατηγορίες και κλάδους

εργαζομένων, αργότερα όμως επεκτάθηκε στο σύνολό τους.

Τις βάσεις της καθολικής ασφάλισης αυτών που παρέχουν εξαρτημένη

εργασία έθεσε ο νόμος του 1934. Ο νόμος αυτός ίδρυσε ενιαίο ασφαλιστικό

τομέα το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και απαγόρευσε τη σύσταση νέων

ασφαλιστικών ταμείων. Παρά την απαγόρευση όμως αυτή δημιουργήθηκαν

πολλοί ασφαλιστικοί οργανισμοί κυρίας ασφάλισης από τους οποίους άλλοι

ασφαλίζουν πρόσωπα που παρέχουν εξαρτημένη εργασία, άλλοι ασφαλίζουν

πρόσωπα που παρέχουν εξαρτημένη εργασία, άλλοι πρόσωπα που

απασχολούνται αυτοτελώς και άλλοι πρόσωπα που ανήκουν και στις δύο

κατηγορίες.

Το Ι.Κ.Α. αποτελεί ένα από τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που

ασκούν διοίκηση, εδρεύει στην Αθήνα, εκπροσωπείται δικαστικά και εξώδικα

από τον Διοικητή του και τελεί κάτω από την εποπτεία του κράτους, που

ασκείται από το υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας. Η κοινωνική ασφάλιση

πραγματοποιείται από τις υπηρεσίες του ιδρύματος, οι οποίες είναι

Page 55: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

αποκεντρωμένες κατά υποκαταστήματα. Τα υποκαταστήματα διακρίνονται σε

περιφερειακά και τοπικά. Τα τοπικά υπάγονται στα περιφερειακά, όπως και τα

παραρτήματα.

Τα περιφερειακά υποκαταστήματα έχουν αρμοδιότητα να αποφαίνονται

για κάθε ασφαλιστική περίπτωση της περιφερείας τους, για τις οποίες εκδίδουν

οριστικές αποφάσεις εκτέλεσης, με την καθοδήγηση των εγκυκλίων διαταγών

της διοίκησης.

Τα τοπικά υποκαταστήματα έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες και τελούν

κάτω από τον έλεγχο και την εξάρτηση των περιφερειακών υποκαταστημάτων.

Τα παραρτήματα υποβοηθούν το έργο της ασφάλισης, παρακολουθώντας

από κοντά την εφαρμογή των νόμων και κανονισμών στις κωμοπόλεις όπου δεν

εδρεύουν τοπικά υποκαταστήματα.

Το Ι.Κ.Α. περιλαμβάνει τους παρακάτω κλάδους:

- Τον κλάδο ασθενείας και μητρότητας σε είδος, ο οποίος παρέχει

ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη.

- Τον κλάδο παροχών ασθένειας και μητρότητας σε χρήμα, δηλαδή

καταβολή επιδομάτων ασθενείας και μητρότητας, έξοδα μετακίνησης ασθενών,

κηδείας, κλπ.

Η ασφάλιση για τους κλάδους ανεργίας, στράτευσης και οικογενειακών

επιδομάτων υπάγεται σε ιδιαίτερο οργανισμό με την επωνυμία Οργανισμός

Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (Ο .Α .Ε .Δ).

Εν τούτοις το Ι.Κ.Α είναι το αρμόδιο για την είσπραξη των εισφορών τόσο

του Ο Α ΕΔ όσο και των εισφορών υπέρ του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας,

Εργατικής Εστίας και Ταμείου Επικουρικής Ασφαλίσεως Μισθωτών.

Η υπαγωγή στην ασφάλιση του ΙΚΑ είναι υποχρεωτική και αυτοδίκαια.

Κατά συνέπεια δεν είναι ισχυρή η παραίτηση του εργαζομένου ή του εργοδότη

Page 56: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

από την υπαγωγή του εργαζομένου στην ασ(ράλιση. Επίσης δεν είναι ισχυρή η

συμφωνία μεταξύ των δύο με αντικείμενο την εξαίρεση από την ασφάλιση.'

Εφόσον κάποιος απασχολήθηκε έτσι ώστε να πληροί τους όρους κάτω

από τους οποίους η ασφάλιση θεωρείται ως υποχρεωτική, έχει εγγραφεί στα

μητρώα και έχει καταβάλει η διακανονίσει τις εισφορές του. τότε θεωρείται ως

ασφαλισμένος του Ιδρύματος. Ο χρόνος της εργασίας του θεωρείται ως χρόνος

ασφάλισης ανεξάρτητα από το εάν έχει εκδοθεί βιβλιάριο ή έχουν επικολληθεί σ'

αυτό ένσημα.^

Στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ι.Κ.Α. υπάγεται μια μεγάλη σειρά

κατηγοριών εργαζομένων που καθορίζονται από το νόμο, ως π.χ. οι μισθωτοί,

οι μαθητευόμενοι, το κάθε είδους έκτακτο ημερομίσθιο και επί συμβάσει

προσωπικό του Δημοσίου. Προϋπόθεση είναι να μην θεωρείται ο χρόνος της

υπηρεσίας του αυτής ως συντάξιμος για την απονομή σύνταξης από το δημόσιο

ταμείο.

Το Ι.Κ.Α καλύπτει κινδύνους όπως το ατύχημα, η ασθένεια, ο τοκετός, το

γήρας και ο θάνατος.

Για την εξασφάλιση των παροχών αυτών, οι εργαζόμενοι και εργοδότες

καταβάλουν ένα ασφάλιστρο που καθορίζεται σε ποσοστό επί των αποδοχών

που καταβάλει ο εργοδότης ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία

ανήκει ο κάθε εργαζόμενος.

Μια μερίδα αποδοχών που χαρακτηρίζονται από την νομοθεσία ως

αποζημιώσεις που δεν έχουν τακτικό χαρακτήρα, όπως οι αποζημιώσεις λόγω

καταγγελίας σύμβασης εργασίας, έκτακτες αποζημιώσεις κάλυψης δαπανών για

εργασία εκτός έδρας, αποζημίωση και ληφθείσας άδειας κλπ δεν υπόκεινται σε

ασφαλιστικές κρατήσεις

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «IN TERBO OKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 57: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Τα ποσοστά των ασφαλιστικών κρατήσεων του Ι.Κ,Α. έχουν ως εξής;

Ποσοστό Ποσοστό Σύνολο

Εργοδότη Ασφαλισμένου

18,75% 10,25 % 29%

20,15% 12,45% 32,60%

26,01 % 12,45% 38,46%

Μεικτή (κοινή) ασφάλιση

Ασφάλιση βαρέων

επαγγελμάτωνΑσφάλιση οικοδο­

μικών εργασιών

Στα ποσοστά αυτά περιλαμβάνονται και εισφορές που προβλέπονται για

την Εργατική Εστία, τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικία και τον Ο .Α.Ε.Δ .

Τέλος παρά το γεγονός ότι πληρούν τους όρους που απαιτεί ο νόμος,

εξαιρούνται από την ασφάλιση ορισμένες κατηγορίες προσώπων:

- Οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι

- Οι μισθωτοί που υπάγονται στην ασφάλιση άλλων ταμείων .

Εάν η ασφάλιση στο άλλο ταμείο καλύπτει ορισμένους μόνο κινδύνους

από αυτούς που ασφαλίζει το Ι.Κ.Α, τα πρόσωπα αυτά υπάγονται στο Ι.Κ.Α. για

τους υπόλοιπους κινδύνους π.χ. οι ξενοδοχοϋπάλληλοι υπάγονται στην

ασφάλιση του Ι.Κ.Α για όλους τους κλάδους εκτός από τον κλάδο ασθενείας για

τον οποίο ασφαλίζονται στο Τ.Α.Ξ.Υ.

- Οι ιερωμένοι και γενικά τα πρόσωπα που απασχολούνται σε ιδρύματα

όπου τελούνται τα της λατρείας των διαφόρων θρησκειών (εκτός από τους

νεωκόρους και τους ψάλτες που υπάγονται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α.).

- Οι αλλοδαποί, οι οποίοι απασχολούνται στην Ελλάδα πρόσκαιρα καθώς

και οι αλλοδαποί που απασχολούνται στις διπλωματικές αντιπροσωπείες ξένων

κρατών στην Ελλάδα.

Page 58: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Επίσης οι αλλοδαποί που απασχολούνται σε αλλοδαπές επιχειρήσεις

(εμποροβιομηχανικές και ναυτιλιακές) οι οποίες έχουν εγκατασταθεί στην

Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα παραπάνω κάθε εργοδότης που απασχολεί προσωπικό το

οποίο υπάγεται στη ασφάλιση του Ι.Κ.Α, έχει βασικά τις εξής υποχρεώσεις:

α) Κατ' αρχήν οφείλει να ασφαλίσει εγκαίρως τους εργαζόμενους στην

επιχείρησή του και να καταβάλει κανονικά και εμπρόθεσμα τις ασφαλιστικές

εισφορές. Για το σκοπό αυτό πρέπει να αναγγείλει αμέσως στην υπηρεσία του

Ι.Κ.Α κάθε νεοπροσλαμβανόμενο και στη συνέχεια να φροντίσει να εφοδιαστεί

με ασφαλισμένο βιβλιάριο, εφόσον βέβαια δεν έχει

β) Κάθε εργοδότης που προτίθεται να προσλάβει και να απασχολήσει

προσωπικό σε εργασία που ασφαλίζεται στο Ι.Κ.Α, οφείλει να ζητήσει από το

υποκατάστημα του ιδρύματος στο οποίο υπάγεται η επιχείρηση, την εγγραφή

του στο μητρώο των εργοδοτών και τη χορήγηση των απαραίτητων εντύπων,

δηλαδή βιβλίο αγοράς ενσήμων και μισθολογίου, τα οποία είναι υποχρεωτικά.

Το βιβλίο αγοράς ενσήμων πρέπει να αναγράφει τα ένσημα που αγοράζει για τα

πρόσωπα που απασχολεί τις ημέρες εργασίας καθενός, τις αποδοχές που

κατέβαλε και τις ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν σ' αυτές. Το βιβλίο

μισθολογίου είναι ειδικό έντυπο που χορηγείται από τις κατά τόπους υπηρεσίες

του Ι.Κ.Α.

γ) Εξάλλου οποιοσδήποτε προτίθεται να αναλάβει εργασία που

ασφαλίζεται στο Ι.Κ.Α πρέπει να προσκομίσει στο αρμόδιο κατά τόπο

υποκατάστημα έντυπη δήλωση, που καλείται "Δελτίο Απογραφής

Ασφαλισμένου" υπογεγραμμένη από τον ίδιο και από τον εργοδότη στον οποίο

πρόκειται να αναλάβει υπηρεσία η οποία περιέχει τα στοιχεία της ταυτότητάς

του, την εργασία στην οποία θα απασχοληθεί κ.λπ. Με βάση τη δήλωση αυτή

εκδίδεται το ασφαλιστικό του βιβλιάριο, το οποίο αποτελεί την ταυτότητα του

ασφαλισμένου. Στο βιβλιάριο αυτό επικολλούνται τα ένσημα. Ο εργοδότης

Page 59: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

υποχρεούται να ζητήσει την προσκόμιση του βιβλιαρίου αν προλάβει μισθωτό

ήδη ασφαλισμένο.

δ) Επίσης υποχρεούται στην καταβολή τόσο των εισφορών που βαρύνουν

αυτόν όσο και αυτών που βαρύνουν τον ασφαλισμένο. Για το λόγο αυτό

παρακρατεί κατά την πληρωμή των αποδοχών τις εισφορές που βαρύνουν τον

ασφαλισμένο.

ε) Τέλος υποχρεούται να τηρεί "το ειδικό βιβλίο καταχώρησης νεοπροσ-

λαμβανόμενου προσωπικού".

Νοείται βέβαια ότι οι εργοδότες έχουν υποχρέωση να καταβάλλουν

εγκαίρως τις οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές δηλαδή αγοράζοντας τα

σχετικά ένσημα και επικολλώντας αυτά στα ασφαλιστικά βιβλιάρια των

εργαζομένων. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε βάρος των εργοδοτών που δεν

ασφαλίζουν εγκαίρως το προσωπικό τους επιβάλλονται αυστηρότατες ποινικές

κυρώσεις και βαρύτατα χρηματικά πρόσημα.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει ν' αναφέρουμε κάποιες ειδικές κατηγορίες

εργαζομένων που ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να ασφαλίζει.

Αρχικά θα πρέπει ν' αναφέρουμε τους μερικούς απασχολούμενους στην

εργασία που πρέπει υποχρεωτικά να ασφαλίζονται στους οικείους οργανισμούς

κύριας ασφάλισης καθώς επίσης στον Ο.Α.Ε.Δ. και στον Οργανισμό Εργατικών

Κατοικίας.

Στην ασφάλιση του μερικώς απασχολούμενου, ανεξάρτητα από το εάν

αμείβεται με μισθό ή ημερομίσθιο, αναγνωρίζονται όλες οι ημέρες εργασίας που

πραγματοποιεί σε κάθε μισθολογική περίοδο, ενώ εφαρμόζονται και οι διατάξεις

Page 60: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

για την αναγνώριση περισσότερων ημερών στην περίπτωση της πενθήμερης

εβδομαδιαίας εργασίας.’

Μάλιστα για τους μερικώς απασχολούμενους έχει θεσπιστεί η ειδική

πρώτη ασφαλιστική κλάση (ημερήσιος μισθός σε δραχμές από 0 έως 900 =

τεκμαρτό ημερομίσθιο 900 δραχμές). Οι εισφορές υπολογίζονται στις

καταβαλλόμενες αποδοχές. Σε καμιά όμως περίπτωση δεν είναι δυνατό να

ληφθούν υπόψη αποδοχές μικρότερες από αυτές που αντιστοιχούν στο

τεκμαρτό ημερομίσθιο της ειδικής ασφαλιστικής κλάσης του Ι.Κ.Α, για τον

υπολογισμό των εισφορών για κάθε ημέρα εργασίας που αναγνωρίζεται στην

ασφάλιση σύμφωνα με τα παραπάνω.^

Εάν όμως οι αποδοχές που καταβάλλονται στον μερικώς απασχολούμενο

είναι μειωμένες σε σχέση με αυτές που προβλέπονται από τις διατάξεις για τον

εργαζόμενο που απασχολείται κανονικά, χορηγούνται αντίστοιχα μειωμένα και

τα κατώτατα όρια των παροχών σε χρήμα και του επιδόματος ανεργίας.

Παράλληλα θα πρέπει να αναφέρουμε μια ακόμη ειδική αλλά και

ευαίσθητη συνάμα κατηγορία εργαζομένων. Η κατηγορία αυτή αναφέρεται

στους εργαζόμενους που μετακινούνται από κράτος σε κράτος. Επειδή δεν

υπάρχει κοινό ευρωπαϊκό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης εκδόθηκε ένας

κανονισμός το 1971 ο οποίος βασίστηκε σε 4 αρχές που στοχεύουν στη

δυνατότητα να ακολουθούν τα ασφαλιστικά δικαιώματα τα πρόσωπα αυτά και σ'

άλλες χώρες.

Ο κανονισμός αυτός βασίστηκε στις παρακάτω γενικές αρχές:

- Η κυριότερη αρχή που διέπει την ευρωπαϊκή ιδέα και πράξη είναι η ίση

μεταχείριση και μη διάκριση των προσώπων λόγω Ιθαγένειας. Το θέμα λοιπόν

της κοινωνικής ασφάλισης μπορεί να δημιουργεί τέτοιες διακρίσεις, είτε άμεσα

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων ΚαθηγητοΟ

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «IN TERBO OKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 61: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

είτε έμμεσα, όταν γ) ττερίτττωση Ιταλίδας εργαζομένης στη Γαλλία που δεν της

παρασχέθει επίδομα όπως στις Γαλλίδες στην περίπτωσή της. Η αιτιολογία

ήταν ότι τα 5 παιδιά της δεν είχαν όλα Γαλλική Ιθαγένεια.

- Η δεύτερη αρχή είναι ότι το δίκαιο μιας χώρας και μόνο μπορεί να

εφαρμοστεί στη περίπτωση εργαζομένου που προέρχεται από άλλο κράτος-

μέλος της ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος της αρχής αυτής είναι από τη μια

πλευρά να μην μείνει ο εργαζόμενος ανασφάλιστος από την άλλη πλευρά όμως

να μην εισπράττει ποσά από 2 ασφαλιστικά ταμεία διαφορετικών κρατών.

- Μια άλλη αρχή είναι η αρχή της ενσωμάτωσης του χρόνου ασφάλισης

Με την εφαρμογή της αρχής αυτής εξασφαλίζεται το να λαμβάνεται υπόψη από

τη χώρα υποδοχής ο χρόνος ασφάλισης του εργαζομένου σε άλλο ευρωπαϊκό

κράτος, όταν χρειάζεται σχετικός υπολογισμός. Κατά συνέπεια πρέπει να

εξασφαλίζονται και όλα τα δικαιώματα που ακολουθούν την αντίστοιχη χρονική

διάρκεια εργασίας.

- Τέλος μια ακόμη αρχή στην οποία βασίστηκε ο κανονισμός είναι η αρχή

της εξαγωγιμότητας. Πρόκειται για την αρχή που εξασφαλίζει τη διατήρηση από

χώρα σε χώρα ήδη κεκτημένων ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Αναφέρεται σε

μακροπρόθεσμα δικαιώματα όπως σύνταξης λόγω γήρατος ή αναπηρίας που

παρέχονται από τη χώρα την οποία αποκτήθηκαν και όχι από αυτή στην οποία

είναι εγκατεστημένος.’

Ο εργοδότης εκτός από τις υποχρεώσεις του προς το Ι.Κ.Α έχει και

κάποιες υποχρεώσεις προς τον Οργανισμό Απασχσλήσεως Εργατικού

Δυναμικού {Ο .Α.Ε.Δ). Ο οργανισμός αυτός μεσολαβεί για εξεύρεση εργασίας

στα άνεργα άτομα και παρέχει σ' αυτά διάφορα επιδόματα.

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιοτημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών-ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΗ Ν ΟΜΟΘΕΣΙΑ-Αθήνα 1981 σελ. 251

Page 62: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Οι επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που θέλουν να απασχολήσουν

προσωπικό έχουν τις παρακάτω υποχρεώσεις απέναντι στον Ο .Α.Ε.Δ .

α) Πρέπει να απευθύνονται στο αρμόδιο γραφείο εργασίας του Ο,Α,Ε,Δ,,

το οποίο δίνει για κάθε προσλαμβανόμενο μισθωτό κάρτα τοποθέτησης σε

εργασία.

β) Εφόσον οι εργοδότες προσλαμβάνουν προσωπικό χωρίς τη

μεσολάβηση του γραφείου εργασίας του Ο.Α.Ε.Δ. έχουν υποχρέωση να

αναγγείλουν τις προσλήψεις στον Ο.Α.Ε.Δ. εντός 8 ημερών από την επόμενη

μέρα της προσλήψεως και όταν πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν για

πρώτη φορά οι προσλήψεις των μισθωτών τους μπορούν να αναγγέλλονται

εντός 30 ημερών κατά τους 3 πρώτους μήνες χωρίς κυρώσεις.^

γ) Όταν πρόκειται για δημόσιες υπηρεσίες - νομικά πρόσωπα Δημοσίου

Δικαίου- Δημόσιες επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας υποχρεούνται

να γνωστοποιούν στον Ο.Α.Ε.Δ κάθε προκήρυξη διαγωνισμού για πρόσληψη

προσωπικού.

δ) Μια τελευταία υποχρέωση των εργοδοτών είναι να αναγγέλλουν στον

Ο.Α.Ε.Δ την οικειοθελή αποχώρηση των μισθωτών, μέσα σε προθεσμία 8

ημερών. Εάν ο εργοδότης δεν τηρήσει την υποχρέωσή του αυτή, τότε ο

εργαζόμενος ασςκτλίζεται στο Ι.Κ.Α για όλη τη χρονική περίοδο από την

ημερομηνία πρόσληψής του μέχρι την προηγούμενη της ημέρας ελέγχου που

διαπιστώνεται η αποχώρηση. Επιβάλλονται δηλαδή από το Ι.Κ.Α. εισφορές,

πρόστιμα, πρόσθετα τέλη κλπ.

Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στις υποχρεώσεις του εργοδότη προς

τις αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επιση ράνουμε και τις υποχρεώσεις που έχει

απέναντι στην επιθεώρηση εργασίας (νυν Σ .Ε.Π.Ε.).

' Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών-ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-Αθήνα 1981 σελ. 251

Page 63: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Αρχικά στη περίπτωση πρόσληψης αλλοδαπού ο εργοδότης είναι

υποχρεωμένος να αναγγείλει στην επιθεώρηση εργασίας την απασχόληση του

αλλοδαπού η οποία του χορηγεί την άδεια εργασίας.

- Σύμφωνα με την επίβλεψη των χρονικών ορίων εργασίας κάθε

εργοδότης έχει την υποχρέωση να υποβάλλει στην αρμόδια επιθεώρηση

εργασίας πίνακες ωρών εργασίας εις διπλούν, δύο φορές το χρόνο και

συγκεκριμένα το Μάιο και τον Οκτώβριο. Οι πίνακες αυτοί πρέπει να περιέχουν

καταρχήν το ονοματεπώνυμο των εργαζομένων καθώς και την ειδικότητα

απασχόλησης καθενός από αυτούς. Επίσης το χρόνο πρόσληψης στην

εργασία, την ομοειδή προϋπηρεσία σε άλλους εργοδότες, την ηλικία και την

οικογενειακή τους κατάσταση. Ακόμη τις κάθε είδους αποδοχές που

καταβάλλονται και τέλος τις ώρες έναρξης, διαλείμματος διακοπών και λήξης

της ημερήσιας εργασίας.

Το ένα αντίκτυπο αυτών των πινάκων χωρίς τη στήλη των αποδοχών,

πρέπει να αναρτηθεί σε εμφανές μέρος του τόπου εργασίας. Το άλλο παραμένει

στο αρχείο της Επιθεώρησης Εργασίας.

- Στις επιχειρήσεις που απασχολούν κατά το ετήσιο μέσο όρο πάνω από

50 εργαζομένους. Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις

υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας.

Πριν από την εκλογή τους ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να

γνωστοποιεί στην τοπική Επιθεώρηση Εργασίας τα τυπικά και ουσιαστικά

προσόντα τους, καθώς και την τυχόν απασχόλησή τους σε άλλη επιχείρηση, τα

στοιχεία για το είδος και την οργάνωση της επιχείρησης, τον αριθμό των

εργαζομένων και λοιπές συναφείς πληροφορίες.

Η σύμβαση πρόσληψης του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας

γίνεται με έγγραφο. Αντίγραφό της κοινοποιείται από τον εργοδότη στην τοπική

Επιθεώρηση Εργασίας.

Page 64: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- ο εργοδότης, που επιθυμεί να απασχολήσει παιδιά άνω των 3 ετώνκαι

έως 15, υποχρεούται να ζητήσει άδεια από την αρμόδια Επιθεώρηση εργασίας.

Η απασχόληση των παιδιών αυτών προορίζεται για θεατρικές παραστάσεις,

εκτελέσεις μουσικών έργων ή άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις διαφημιστικά

προγράμματα κλπ.’

- Κάθε εργοδότης είναι υποχρεωμένος να τηρεί μητρώο ανηλίκων για τους

ανηλίκους που απασχολεί οφείλει να δηλώνει κάθε πρόσληψη ανηλίκου στην

επιθεώρηση εργασίας η οποία καταχωρείται στο μητρώο που τηρεί αυτή.

- Κάθε επιχείρηση έχει την υποχρέωση να κοινοποιεί το κανονισμό

εργασίας στο γραφείο επιθεώρησης εργασίας. Αυτή ελέγχει αν τυχόν υπάρχουν

στον κανονισμό κάποιες διατάξεις που καθιστούν κάποιο όρο εργασίας

δυσμενέστερο για τους εργαζόμενους απ' ότι προβλέπει η νομοθεσία.^

- Σε περίπτωση τέλος ομαδικών απολύσεων ο εργοδότης υποχρεούται να

υποβάλει τα απαραίτητα έγγραφα στην επιθεώρηση εργασίας του τόπου της

επιχείρησης όπου σχεδιάζονται να γίνουν οι απολύσεις.

Μετά την αναφορά μας στις αρμόδιες αρχές θα πρέπει να εξετάσουμε

γενικότερα την κοινωνική ασφάλιση στην Ελλάδα.

Είναι φανερό ότι η ιδεολογία που κυριαρχεί, καθώς οι οικονομικές

τεχνολογικές και πολιτικές εξελίξεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη

διαμόρφωση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Αρχικά υπό την επήρεια

των φιλελεύθερων και σοσιαλιστικών ιδεολογικών διαμορφώθηκαν, αντίστοιχα,

διαφορετικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης στις χώρες με ελεύθερη

οικονομία απ' ότι στις σοσιαλιστικές, στις οποίες μεταξύ άλλων, δεν επιτρεπόταν

η ανάπτυξη κοινωνικής εργασίας εκ μέρους της εκκλησίας και ιδιωτική

ασφάλιση, που συμπληρώνει την κρατική. Έπειτα οι ειδικές ανάγκες που

' Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜΟΣ 1°)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 1 S'* Αθήνα 2002 σελ. 475

Page 65: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

δημιουργήθηκαν τα τελευταία 50 χρόνια αττό πολέμους τιη διάλυση των

σύγχρονων αυτοκρατοριών, τις πολιτικές και θρησκευτικές οξύτητες, την

ταχύρυθμη επίσης αστικοποίηση οδήγησαν στην ασφαλιστική κάλυψη του

συνόλου του πληθυσμού στις περισσότερες χώρες.

Από τη μεριά της η Ελλάδα εφάρμοσε έγκαιρα σύγχρονους θεσμούς

κοινωνικής ασφάλισης, αξιοποιώντας την εμπειρία άλλων χωρών αλλά και

αναπτύσσοντας νέους θεσμούς, προσαρμοσμένους στις ιδιαίτερες οικονομικές

και κοινωνικές συνθήκες πριν και μετά την εθνική απελευθέρωση το 1821. Η

ανάγκη όμως ριζικών μεταρρυθμίσεων είναι τώρα επιτακτική, γιατί οι πόροι που

διατίθενται δεν αξιοποιούνται ικανοποιητικά, οι παροχές δεν κατανέμονται

πάντα κατά δίκαιο κοινωνικό τρόπο και με τα σημερινά δεδομένα η επαρκής

χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης γίνεται όλο και πιο προβληματική.

Κατά το σύνταγμα, τους νόμους και την επιμέρους νομολογία η κοινωνική

ασφάλιση στην Ελλάδα είναι καθολική, δημόσια και υποχρεωτική. Η κοινωνική

ασφάλιση απορροφά ένα μέρος του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ένα

ποσοστό του καθαρού Εθνικού Εισοδήματος, χρηματοδοτείται από εισφορές

των ασφαλισμένων (στην περίπτωση των μισθωτών και από εισφορές των

εργοδοτών) και βασίζεται επίσης και σε κρατικές ενισχύσεις. Περίπου το 98 %

του πληθυσμού της χώρας καλύπτεται άμεσα ή έμμεσα (ως μέλη οικογενειών

των ασφαλιζομένων). Το μικρό ποσοστό που δεν καλύπτεται ασφαλιστικά

αποτελείται κυρίως από αλλοδαπούς και αθίγγανους, καθώς και από μερικές

χιλιάδες Έλληνες που δεν έτυχε να ασφαλιστούν ή δεν διατήρησαν (από

αδυναμία ή αδιαφορία) μια παλιά ασφαλιστική σχέση. Ορισμένοι από αυτούς

Page 66: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

είναι ασφαλισμένοι στον ιδιωτικό τομέα, ενώ οι λοιποί καλύπτονται μόνο από

την κρατική πρόνοια με τάση να ενταχθούν βαθμιαία στην κοινωνική ασφάλιση.’

Η κοινωνική Ασφάλιση έχει περιορίσει την ανασφάλεια του ατόμου,

βελτιώνονται περαιτέρω την ποιότητα της ζωής. Υπάρχουν όμως και σοβαρά

προβλήματα στην οργάνωση και τη χρηματοδότησή τους, που οξύνονται με την

πάροδο του χρόνου. Τα κυριότερα προβλήματα της κοινωνικής ασφάλισης στην

Ελλάδα είναι εννοιολογικά, λογιστικά και νομικά. Τα προβλήματα αυτά

σχετίζονται άμεσα με τις οικονομικές και κοινωνικές δυσχέρειες της χώρας και

ως ένα βαθμό τις προκαλούν. Ορισμένα από αυτά είναι; ̂

α) Ο μεγάλος αριθμός των ασφαλιστικών φορέων.

Το οξύτερο ίσως οικονομικό πρόβλημα είναι ότι μεγάλος αυξανόμενος

αριθμός φορέων διάφορων μεγεθών παρουσιάζουν σοβαρά διαχειριστικά

ελλείμματα, που καλύπτονται όμως κατά τρόπο προγραμματισμένο και

συστηματικό, αλλά ως επιτακτική ανάγκη της κρατικής πολιτικής να αποτρέψει

ευρεία κοινωνική αναταραχή από τη διακοπή των ασφαλιστικών παροχών.

Επιπρόσθετο πρόβλημα προκαλείται από τις μεγάλες διαφορές στις παροχές

ανάμεσα σε ομάδες ασφαλισμένων που έχουν τα ίδια περίπου επαγγελματικά

προσόντα και απασχολούνται με τις ίδιες περίπου συνθήκες εργασίας. Τα

ταμεία που παρουσιάζουν συνεχή διαχείριση πρέπει ασφαλώς να ενισχυθούν

και να αποτελέσουν πρότυπο και για τα υπόλοιπα. Δεν επιτρέπεται όμως να

διατηρηθεί το υπάρχον καθεστώς στα ταμεία που συντηρούνται κύρια,

αποκλειστικά ή και σε μικρότερο βαθμό από κοινωνικούς πόρους, ή έχουν

προνομιακή μεταχείριση από το κράτος.

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «IN TERBO OKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 67: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

β) Εννοιολογικά και λογιστικά προβλήματα.

Τα εννοιολογικά προβλήματα είναι διαφόρων ειδών. Ένα είδος

αναφέρεται στο υψηλό ποσοστό των εσόδων ορισμένων ορέων που

χαρακτηρίζεται από πολλούς ως κοινωνικός πόρος επειδή καταβάλλεται από

τον εργοδότη. Οι ασφαλισμένοι όμως το θεωρούν κατά κανόνα δική τους

εισφορά, επειδή έχει καθιερωθεί ως συμβατική δέσμευση του εργοδότη σε

συλλογικές διαπραγματεύσεις. Επιπλέον δεν είναι σαφές ποιούς πρέπει να

βαρύνουν οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης των αυτοαπασχολούμενων του

αστικού τομέα της οικονομίας: Τους ίδιους από το εισόδημά τους ή εκείνους

που κάνουν χρήση των υπηρεσιών τους; Έ να ακόμη είδος το οποίο πρέπει να

τονίσουμε αναφέρεται στη γενικότερη αμφισβήτηση για το ποιός τελικά

επιβαρύνεται με το κόστος της ασφάλισης. Είναι φανερό ότι οι εργοδοτικές

εισφορές αποτελούν στοιχείο του κόστους παραγωγής, γιατί το συνολικό κόστος

εργασίας είναι ο μισθός συν τις εισφορές αυτές. Αλλά όμως και οι εισφορές των

μισθωτών σχετίζονται με το κόστος παραγωγής, επειδή σε πολλές περιπτώσεις

οι μισθωτοί διαπραγματεύονται την καθαρή αμοιβή της εργασίας τους. Το

λογιστικό πρόβλημα συνιστάται στο ότι δεν υπάρχει συστηματική λογιστική

παρακολούθηση και σαφής απεικόνιση του ποιος δίνει και ποιος λαμβάνει

μεταξύ κράτους και φορέων. Η μη τήρηση καλών λογαριασμών προκαλεί

συνεχή και έντονη διαμάχη μεταξύ κράτους και ασφαλιστικών φορέων, για τη

συμβολή κάθε πλευράς στους ασφαλιστικούς πόρους, προκαλεί όμως και

ανορθόλογη αξιοποίηση των πόρων αυτών (ταμειακά διαθέσιμα και λοιπά

περιουσιακά στοιχεία των ασφαλιστικών φορέων, ασφάλιση κοινωνικών

ομάδων χωρίς την ανάλογη συμμετοχή στις ασφαλιστικές εισφορές.

γ) Το νομικό πλαίσιο και η πολιτική βούληση.

Το νομικό πρόβλημα συνίσταται στην εκτεταμένη καταστρατήγηση των

ασφαλιστικών νόμων και των κανονισμών των ασφαλιστικών οργανισμών, ως

αποτέλεσμα κυρίως των ατελειών στην οργάνωση της κοινωνικής ασφάλισης.

Page 68: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

των κομματικών και συνδικαλιστικών παρεμβάσεων και, συχνά, της ανοχής του

κράτους π.χ. το υψηλό ποσοστό των συνταξιούχων αναπηρίας.

Η πολιτική τέλος διάσταση του προβλήματος της κοινωνικής ασφάλισης

περιλαμβάνει πράξεις και παραλείψεις των κυβερνήσεων και των εργατικών

σωματείων. Τα πιο κάτω παραδείγματα είναι ενδεικτικά:

- Για την πληρωμή των συντάξεων οι φορείς δαπανούν το μεγαλύτερο

μέρος, το σύνολο ή και πλέον του συνόλου των εσόδων τους από εισφορές και

εκμετάλλευση της δικής τους περιουσίας, με αποτέλεσμα να προκύπτουν

υψηλά διαχειριστικά προβλήματα.

- Η κρατική συμμετοχή στην κοινωνική ασφάλιση είναι άνιση και ελάχιστα

θεσμοθετημένη.

- Η εισφοροδιαφυγή έχει προσλάβει επικίνδυνες διαστάσεις εκτός από την

παραοικονομία, ενισχύεται και από τον μεγάλο αριθμό των αλλοδαπών που

απασχολούνται χωρίς άδεια εργασίας.

- Η ανεπαρκής πληροφόρηση για το κόστος παραγωγής και η ασφάλεια

που αισθάνεται η διοίκηση των ασφαλιστικών φορέων όταν ελέγχει άμεσα την

παραγωγή των υπηρεσιών που παρέχει, οδηγούν πολλούς φορείς να

δημιουργούν δικά τους νοσηλευτικά κέντρα.

- Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, υπάρχει μεγάλη τεχνητή ζήτηση ιατρικών

υπηρεσιών και φαρμάκων, η οποία μόνο με την άμεση επιβάρυνση των

ασφαλισμένων για ιατρικές επισκέψεις και για την χορήγηση φαρμάκων μπορεί

να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Σε όλες τις χώρες, έχει τώρα επιβληθεί το

σύστημα της άμεσης επιβάρυνσης των ασςκτλισμένων, για να εξοικονομηθούν

πόροι και να γίνεται ορθολογικότερη αξιοποίηση των υλικών μέσων και των

υπηρεσιών περίθαλψης.

Page 69: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2.13. Υποχρέωση απέναντι στον συνδικαλιστή εργαζόμενο

(Αναφορά στον συνδικαλισμό)

Συνάμα μια βασική υποχρέωση του εργοδότη είναι απέναντι στο

συνδικαλιστή εργαζόμενο και γενικότερα από συνδικαλιστή εργαζόμενο και

γενικότερα στο συνδικαλισμό. Σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα. Το κράτος

λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα για τη διασφάλιση της συνδικαλιστικής

ελευθερίας και την ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών με αυτή δικαιωμάτων

εναντίον κάθε προσβολής τους μέσα στα όρια τα νόμου. Με βάση αυτό

θεσπίστηκε ο νόμος για εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος και την

κατοχύρωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών των εργαζομένων. Ο νόμος

αυτός κατοχυρώνει τα συνδικαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων και ρυθμίζει

την ίδρυση, οργάνωση, λειτουργία και δράση των συνδικαλιστικών οργανώσεών

τους, με την επιφύλαξη, βέβαια της ισχύος των Διεθνών Συμβάσεων εργασίας

που έχουν κυρωθεί.

Ως συνδικαλιστική οργάνωση νοείται κάθε οργάνωση εργαζομένων και

εργοδοτών που έχει ως σκοπό την προαγωγή και την προάσπιση των

εργαζομένων και των εργοδοτών. Στην χώρα μας ισχύει σύστημα της

ερρυθμισμένης συνδικαλιστικής οργάνωσης. Αυτό σημαίνει ότι για να

χαρακτηριστεί μια οργάνωση ως συνδικαλιστική θα πρέπει να καλύπτει τις

προϋποθέσεις πρυ καθορίζει ο νόμος.

Τα βασικά στοιχεία είναι πέντε :

- Να έχει συσταθεί ελεύθερα από τα μέλη της.

- Να έχει περιβληθεί ορισμένο τύπο

- Οι εργαζόμενοι να απασχολούνται με καθεστώς εξάρτησης

- Να επιδιώκει συγκεκριμένο σκοπό. Ο σκοπός αυτός είναι η διαφύλαξη

και προαγωγή εργασιακών και ασφαλιστικών συμφερόντων τις κατηγορίες

εργαζομένων που εκπροσωπεί.

Page 70: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Να έχει συσταθεί σύμφωνα με το τύπο που ορίζει ο νόμος’

Κύρια γνωρίσματα των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι τα παρακάτω:

- Απαγορεύεται ν' ασκούν κερδοσκοπική δραστηριότητα, μπορούν όμως

χωρίς επιδίωξη κέρδους να συνιστούν καταναλωτικούς ή πιστωτικούς

συνεταιρισμούς ή να διατηρούν βιβλιοθήκες και να παρέχουν μαθήματα

επιμορφώσεως των μελών τους. Μπορούν επίσης να δημιουργούν ειδικά

κεφάλαια για την εξυπηρέτηση ορισμένων εκτάκτων σκοπών αλληλεγγύης και

αλληλοβοήθειας των μελών τους. - Δικαιούνται ν' αναφέρονται στις διοικητικές

και άλλες αρχές για κάθε ζήτημα των μελών τους, των εργασιακών και

γενικότερα επαγγελματικών σχέσεων και των συμφερόντων τους.

- Έχουν το δικαίωμα να καταγγέλλουν και να εγκαλούν στις διοικητικές και

δικαστικές αρχές τις παραβιάσεις τις εργατικές και ασφαλιστικής νομοθεσίας και

των κανονισμών ή οργανισμών που αφορούν τις ίδιες ή τα μέλη τους .

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις διακρίνονται σε πρωτοβάθμιες,

δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες.

Τις πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις αποτελούν τα σωματεία,

οι ενώσεις προσώπων και τα τοπικά παραρτήματα συνδικαλιστικών

οργανώσεων ευρύτερης περιφέρειας ή πανελλαδικής έκτασης. Τις

δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις συγκροτούν οι ομοσπονδίες και τα

εργατικά κέντρα, ενώ τις τριτοβάθμιες (συνομοσπονδίες) αποτελούν οι ενώσεις

των ομοσπονδιών και των εργατικών κέντρων.^

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «IN TERBO OKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 71: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Βασική οργανωτική δομή του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος

Τριτοβάθμιο

Δευτεροβάθμιο

Επίπεδο

Πρωτοβάθμιο

Επίπεδο

Τα όργανα της συνδικαλιστικής οργάνωσης είναι:

α) Η συνέλευση των μελών. Είναι το ανώτατο όργανο της οργάνωσης και

αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν την οργάνωση, εκτός αν το

καταστατικό ορίζει κάτι διαφορετικό.

β) Το διοικητικό συμβούλιο. Είναι το όργανο που κατά κύριο λόγο

διευθύνει και διοικεί τη συνδικαλιστική οργάνωση και την εκπροσωπεί στις προς

τα έξω σχέσεις της.

γ) Το τρίτο όργανο μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης είναι η ελεγκτική

επιτροπή. Αρμοδιότητά της είναι η παρακολούθηση και ο έλεγχος του

διοικητικού συμβουλίου ως προς την οικονομική διαχείριση της οργάνωσης.

δ) Τέλος ένα άλλο όργανο της συνδικαλιστικής οργάνωσης είναι οι

αντιπρόσωποι που εκλέγονται από τη συνέλευση των μελών κάθε

πρωτοβάθμιας οργάνωσης για την ομοσπονδία και το εργατικό κέντρο στα

οποία συμμετέχει αντίστοιχα κάθε ομοσπονδία και κάθε εργατικό κέντρο για την

συνομοσπονδία στην οποία συμμετέχει.

' Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟ Μ Ο Σ 1°)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13” Αθήνα 2002 σελ. 510

Page 72: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Οι κυριότερες συνδικαλιστικές οργανώσεις ττου υπάρχουν στη χώρα μας

σήμερα και εκπροσωπούν τα συμφέροντα των εργαζομένων και των εργοδοτών

είναι οι εξής;

- Η σημαντικότερη εργοδοτική οργάνωση είναι Ο ,Σ.Ε .Β. (Σύνδεσμος

Ελληνικών Βιομηχανιών). Έχει μέλη τόσο επιχειρήσεις όσο και περιφερειακές ή

κλαδικές εργοδοτικές οργανώσεις, π.χ. Σύνδεσμος Βιομηχανιών Β. Ελλάδος.

- Κορυφαία οργάνωση για το χώρο του εμπορίου είναι η Ε.Σ.Ε.Ε. (Εθνική

Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου) που ιδρύθηκε μόλις το 1987 και έχει μέλη

μόνο δευτεροβάθμιες εμπορικές οργανώσεις (ομοσπονδίες).

- Κορυφαία επίσης εργοδοτική οργάνωση είναι η Γ .Σ .Ε .Β .Ε .Ε (Γενική

Συνομοσπσνδία επαγγελματικών βιστεχνών εμπόρων Ελλάδος) που ιδρύθηκε

το 1919. Μέλη της είναι οι αντίστοιχες πανελλήνιες κλαδικές και τοπικές

δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές Οργανώσεις. Υπάρχει βέβαια και ένας πολύ

μεγάλος αριθμός κλαδικών οργανώσεων όπως η πανελλήνια ένωση

Ξενοδόχων, η Ένωση Ελλήνων εφοπλιστών, ο Σ.Ε .Τ.Ε., ο Σύνδεσμος των

Ελληνικών Τουριστικών και Ταξιδιωτικών γραφείων και άλλα.

- Στον αγροτικό τομέα η εκπροσώπηση γίνεται από τη Π .Α .Σ .Ε .Γ.Ε .Σ

(Πανελλήνια Συνομοσπονδία ενώσεων γεωργικών Συνεταιρισμών) που

αποτελεί τριτοβάθμια οργάνωση του συνεταιριστικού κινήματος και έχει

ιδιαιτερότητες, διότι λειτουργεί με βάση τους συνεταιριστικούς νόμους.

Γενικά, σύμ<ρωνα με τα στοιχεία που δίνουν όλες οι ανώτερες οργανώσεις

των εργαζομένων, ο συνολικός αριθμός των γραμμένων συνδικαλιστικών μελών

θα πρέπει να πλησιάζει το 1.000.000 άτομα. Κατά τις έντονα αυτές

πληθωριστικές εκτιμήσεις και εφόσον ο συνολικός αριθμός των μισθωτών είναι

περίπου 1.400.000, τότε η συνδικαλιστική πυκνότητα θα πρέπει να ξεπερνά το

70 %.

Οι υποχρεώσεις του εργοδότη απέναντι στο συνδικαλιστή εργαζόμενο

έγκειται στα εξής σημεία;

Page 73: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

α) Απαγορεύεται στους εργοδότες ή σε πρόσωπα που ενεργούν για

λογαριασμό του, να προβαίνουν σε οποιαδήποτε πράξτ] ή παράλειψη που

παρεμποδίζει την άσκηση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων

και ιδιαίτερα:

- Ν' ασκούν επιρροή στους εργαζόμενους για την ίδρυση ή μη ίδρυση

συνδικαλιστικών οργανώσεων

- Να επιβάλλουν ή να παρεμποδίζουν με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο την

προσχώρηση εργαζομένων σε ορισμένη συνδικαλιστική οργάνωση.

- Ν' απαιτούν από τους εργαζόμενους δήλωση συμμετοχής, μη

συμμετοχής ή αποχώρησης από συνδικαλιστική οργάνωση.

- Να υποστηρίζουν ορισμένη συνδικαλιστική οργάνωση ή με οικονομικά ή

με άλλα μέσα.

- Να επεμβαίνουν με οποιοδήποτε τρόπο στη διοίκηση, στη λειτουργία

και στη δράση των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Να μεταχειρίζονται με ευμένεια ή δυσμένεια τους εργαζόμενους,

ανάλογα με τη συμμετοχή τους σε ορισμένη συνδικαλιστική οργάνωση.

β) Υποχρεούται να έχει πίνακες ανακοινώσεων για τους σκοπούς των

σωματείων στον χώρο εργασίας .

γ) Ο εργοδότης θα πρέπει να διαθέτει τον κατάλληλο χώρο στον τόπο

εργασίας για να συνέρχονται οι τακτικές και έκτακτες συνελεύσεις της πιο

αντιπροσωπευτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης. Οι συνελεύσεις αυτές

συνέρχονται εκτός χρόνου απασχολήσεως. Ο εργοδότης που έχει την

παραπάνω υποχρέωση μπορεί εναλλακτικά να παραχωρήσει ή να μισθώσει

κατάλληλο χώρο σε ακτίνα μέχρι 1000 μέτρα από τον τόπο εργασίας.'

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων ΚαθηγητοΟ

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS* Αθήνα 2000 σελ.

329-331

Page 74: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

δ) Ο εργοδότης ή εξουσιοδοτημένος εκττρόσωπός τους έχει την

υποχρέωση να συναντάται με τους εκττροσώπους των συνδικαλιστικών

οργανώσεων μετά από αίτησή τους τουλάχιστον μια φορά το μήνα και να

μεριμνά για την επίλυση των θεμάτων που απασχολούν τους εργαζόμενους ή

την οργάνωσή τους.

ε) Ο εργοδότης, αν απασχολεί περισσότερους από 100 εργαζομένους έχει

υποχρέωση να διαθέτει κατάλληλο χώρο για γραφείο στον τόπο εργασίας στη

συνδικαλιστική οργάνωση της επιχειρήσεως που έχει τα περισσότερα μέλη για

την εξυπηρέτηση των συνδικαλιστικών σκοπών της εφόσον ζητηθεί και

σύμφωνα με τις δυνατότητές του.'

στ) Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν το δικαίωμα να διανέμουν

ανακοινώσεις τους μέσα στο χώρο εργασίας αλλά εκτός χρόνου απασχόλησης.

ζ) Εκπρόσωποι του διοικητικού συμβουλίου δικαιούνται να παρευ-

ρίσκονται κατά την επιθεώρηση που ενεργούν τα αρμόδια όργανα του

υπουργείου εργασίας και να υποβάλλουν τις παρατηρήσεις τους.

η) Τέλος ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να διευκολύνει τα μέλη των

διοικητικών συμβουλίων, των ελεγκτικών επιτροπών και τους αντιπροσώπους

των πρωτοβάθμιων στις δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις κατά την

άσκηση των καθηκόντων τους. Την ίδια υποχρέωση έχει για τα διοικητικά

συμβούλια τις ελεγκτικές επιτροπές και τους αντιπροσώπους των

δευτεροβάθμιων στις τριτοβάθμιες, όπως και για τα διοικητικά συμβούλια και

στις ελεγκτικές επιτροπές των τριτοβάθμιων οργανώσεων.

Στα πλαίσια της προστασίας της συνδικαλιστικής δράσης εντάσσεται και η

υποχρέωση του εργοδότη για διευκόλυνση των μελών των διοικητικών

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

329-331

Page 75: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

συμβουλίων, ελεγκτικών επιτροπών και αντιπροσώπων στις συνδικαλιστικές

οργανώσεις και των τριών βαθμιδών, στην άσκηση των καθηκόντων τους.

Ο κυριώτερος τρόπος διευκόλυνσής τους συνιστάται στην παροχή αδειών.

Πράγματι ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να παρέχει;

- Στα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής της πιο αντιπροσωπευτικής

τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνουσης παρέχεται άδεια απουσίας όσο χρόνο

διαρκεί η θητεία τους.

- Στα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών

δευτεροβάθμιων οργανώσεων παρέχεται άδεια απουσία έως 9 ημέρες το μήνα

και ως 15 ημέρες για τον πρόεδρο, αντιπρόεδρο, γενικό γραμματέα και ταμεία.

- Στον πρόεδρο, αντιπρόεδρο, γενικό γραμματέα των πρωτοβάθμιων

συνδικαλιστικών οργανώσεων, άδεια απουσίας έως 5 μέρες το μήνα, αν τα μέλη

τους είναι 500 και πάνω και ως 3 μέρες, εάν είναι λιγότερα.’

- Στους αντιπροσώπους στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες

οργανώσεις άδεια απουσίας για όλη τη διάρκεια συνεδρίων στα οποία

συμμετέχουν.

- Συνδικαλιστικές άδειες δικαιούνται και τα συνδικαλιστικά στελέχη των μη

αντιπροσωπευτικών οργανώσεων αλλά σε πιο περιορισμένη έκταση συγκριτική

μ' αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω. Για το προεδρείο των μη

αντιπροσωπευτικών τριτοβάθμιων οργανώσεων ο χρόνος άδειας περιορίζεται

στις 30 μέρες το χρόνο. Για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής,

οργάνωση, οι άδειες απουσίας περιορίζονται στο 1/3 του χρόνου που

αναφέραμε παραπάνω.^

Ο χρόνος απουσίας των παραπάνω συνδικαλιστικών στελεχών θεωρείται

χρόνος πραγματικής εργασίας για όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την

■ Βλ, Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -Ε Ρ ΓΑ ΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ ΓΓΟΜΟΣ 1®)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13'’ Αθήνα 2002 σελ. 538

Page 76: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

εργασιακή και ασφαλιστική σχέση εκτός από το δικαίωμα λήψης αποδοχών για

τον αντίστοιχο χρόνο.

Οι ασφαλιστικές εισφορές πάντως των συνδικαλιστικών στελεχών για το

χρόνο της συνδικαλιστικής αδείας τους καταβάλλονται από τη συνδικαλιστική

τους οργάνωση. Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά τις αποδοχές των ημερών

αδείας, εφόσον αυτές δεν καλύπτονται από άλλη πηγή.’

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -Ε ΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜ ΟΣ 1°)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13" Αθήνα 2002 σελ. 538

Page 77: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2.14. Υποχρέωση απέναντι στις εργαζόμενες γυναίκες -

μητέρες, τους αναπήρους και τα άτομα με

ειδικές ανάγκες

Ο πολιτειακός νομοθέτης από τις αρχές του αιώνα άρχισε να θεσπίζει

ειδικά νομοθετήματα προστασίας κατηγοριών εργαζομένων. Τα πρώτα απ' αυτά

αφορούσαν τους ανηλίκους αλλά και τις γυναίκες, οι οποίες θεωρείται ότι

χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία της υγείας τους από το γεγονός ότι κυοφορούν

και κατά συνέπεια είναι ορισμένες φορές πιο ευπρόσβλητες και ευαίσθητες στις

δυσμενείς συνθήκες εργασίας. Η πρόνοια του νομοθέτη επεκτάθηκε και σ' άλλες

κατηγορίες εργαζομένων. Τέτοιες είναι οι πολύτεκνοι γονείς με τέσσερα τέκνα

και άνω, τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50 % τουλάχιστον, όσοι έχουν τέκνο

ή αδελφό ή σύζυγο με ποσοστό αναπηρίας 67 % και άνω εξ' αιτίας βαρών

ψυχικών και σωματικών προβλημάτων, όσοι έλαβαν μέρος στην εθνική

αντίσταση και τα μέλη των αντάρτικών ομάδων και τέλος οι ανάπηροι και

τραυματίες πολέμου ή πολεμικών γεγονότων και όσοι κατέστησαν ανίκανοι από

τις κακουχίες της στράτευσης εφόσον υπηρέτησαν στις ένοπλες δυνάμεις ή στα

σώματα ασφαλείας.

Πρώτα-πρώτα η προστασία των ανηλίκων εργαζομένων επιδιώκεται με

μια σειρά νομοθετημάτων που άρχισαν να εκδίδονται ήδη από τις αρχές του

20ου αιώνα. Με τις διατάξεις τους επιχειρούσαν κατά κύριο λόγο αφ'ενός να

επιβληθεί ένα όριο ηλικίας κάτω από το οποίο δεν θα επιτρεπόταν η παροχή

εργασίας από τους ανηλίκους και αφ' ετέρου να καθορίσουν κατηγορίες

εργατικών δραστηριοτήτων επικινδύνων για τους ανηλίκους στους οποίους για

το λόγο αυτό να απαγορεύεται η ανάθεση.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '80 έγινε συστηματικότερη η

προσπάθεια προστασίας τους με τους νόμους. Οι διατάξεις των νόμων αυτών

εφαρμόζονται σε κάθε μορφής απασχόληση και αυτοαπασχόληση ανηλίκων

Page 78: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

(μικροπωλητές), εκτός αττό τις οικογενειακού χαρακτήρα γεωργικές, δασικές και

κτηνοτροφικές εργασίες.

Ως ανήλικο θεωρείται το άτομο ττου δεν έχει συμπληρώσει το 18“ έτος της

ηλικίας. Τα μέχρι το 15° έτος της ηλικίας καλούνται παιδιά, ενώ ανάμεσα στα 15

και τα 18 έφηβοι.

Ανήλικοι που δεν έχουν συμπληρώσει το 18“ έτος της ηλικίας δεν

επιτρέπεται να απασχολούνται σε εργασίες επικίνδυνες, βαριές ή ανθυγιεινές.

Επίσης σε εργασίες που βλάπτουν την ψυχική τους υγεία και γενικά εμποδίζουν

την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. Οι εργασίες αυτές

καθορίζονται με απόφαση του υπουργού εργασίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι

απαγορεύεται σε πρόσωπα κάτω των 18 ετών η ανάθεση του σκουπίσματος

χώρων εργασίας, χρησιμοποίησή τους σε υπόγειες εργασίες μεταλλείων,

λατομείων ή ορυχείων, σε μηχανήματα κατεργασίας ξύλου, κλπ. Επίσης

απαγορεύεται και κάθε είδους νυχτερινή εργασία των εφήβων. Εάν ανήλικος

απασχοληθεί παρά την απαγόρευση, η σύμβαση εργασίας είναι άκυρη. Αυτό

όμως δεν σημαίνει ότι ο εργοδότης δεν έχει υποχρεώσεις απέναντι του.

Αντίθετα ο ανήλικος δικαιούται όλες τις αποδοχές του με βάση τις επιμέρους

διατάξεις. Οι ανήλικοι που δεν έχουν συμπληρώσει το 16“ έτος της ηλικίας τους,

καθώς και όσοι γενικά φοιτούν σε γυμνάσια, λύκεια και δημοτικά ή ιδιωτικές

τεχνικές σχολές, δεν επιτρέπεται να απασχολούνται περισσότερο από 6 ώρες

την ημέρα και 30 την εβδομάδα. Γενικά πάντως απαγορεύεται υπερωριακή

απασχόληση των ανηλίκων. Όσον αφορά την αμοιβή τους ως βάση λαμβάνεται

τουλάχιστον το κατώτατο ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη, ανάλογα με τις

ώρες εργασίας τους.'

Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ-Αθήνα Σεπτέμβριος 1988 σελ. 121

Page 79: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Ταυτόχρονα ο εργοδότης είναι υττοχρεωμένος να λαμβάνει όλα τα

αναγκαία μέτρα, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία των

εργαζομένων νέων, ως ττρος όλες τις τττυχές της εργασίας, λαμβάνοντας

υπόψη τους ειδικούς κινδύνους και τις απαγορεύσεις εργασιών όπως

καθορίζονται.

Για κάθε δραστηριότητα στην οποία πρόκειται να απασχοληθούν νέοι, ο

εργοδότης οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια γραπτή εκτίμηση των κινδύνων

που υπάρχουν για αυτούς και συνδέονται με την εργασία τους. Η εκτίμηση των

κινδύνων πρέπει να γίνεται προτού αρχίσουν οι νέοι την εργασία τους και σε

κάθε σημαντική μεταβολή των συνθηκών εργασίας και πρέπει να καλύπτει ιδίως

τα ακόλουθα στοιχεία:

- τον εξοπλισμό και τη διαρρύθμιση του χώρου εργασίας και τις θέσεις

εργασίας.

- τη φύση, το βαθμό και τη διάρκεια έκθεσης σε φυσικούς, βιολογικούς ή

χημικούς παράγοντες.

- τη διαρρύθμιση, την επιλογή και τη χρήση εξοπλισμού εργασίας, ιδίως

παραγόντων, μηχανών, συσκευών και μηχανημάτων, καθώς και τον χειρισμό

τους.

- την οργάνωση των εργασιακών διαδικασιών και της διεξαγωγής της

εργασίας, καθώς και την αλληλεπίδρασή τους(οργάνωση της εργασίας)

- το βαθμό κατάρτισης και πληροφόρησης των νέων.

Εάν από τη γραπτή αυτή εκτίμηση αποδειχθεί ύπαρξη κινδύνων για την

ασφάλεια, σωματική ή πνευματική υγεία ή την ανάπτυξη των νέων θα πρέπει να

εξασφαλίζεται κατάλληλη παρακολούθηση και αξιολόγηση της υγείας τους κατά

τακτά χρονικά διαστήματα.

Πέρα από τις απαγορεύσεις που προβλέπονται, η ανάθεση καθηκόντων

στους νέους πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Πρέπει να λαμβάνονται

κυρίως υπόψη οι φυσικές προϋποθέσεις που έχουν οι νέοι, η περιέργεια και το

Page 80: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

ριψοκίνδυνο της ηλικίας, η διάθεση για τταιχνίδι που μπορεί να δείχνουν και η

επιθυμία τους να κάνουν την εργασία των μεγαλυτέρων. Σε κάθε περίπτωση

πρέπει να εξασφαλίζεται πλήρης προστασία από ατυχήματα, από φυγή

υπερκόπωσης ή και άλλων βλαβερών συνεπειών στην υγεία ή στην ανάπτυξή

τους.

Ο εργοδότης οφείλει να ενημερώνει τους νέους σχετικά με τους

ενδεχόμενους κινδύνους και για όλα τα μέτρα που λαμβάνονται για την

ασφάλεια και την υγεία τους. Επίσης, ενημερώνει σχετικά τα πρόσωπα που

έχουν την επιμέλεια των νέων. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων σε θέματα

υγιεινής και ασφάλισης θα πρέπει να ενημερώνονται για τη θέση εργασίας και

τα καθήκοντα τα οποία αναθέτουν στο νέο που προσλαμβάνεται ή ήδη

απασχολείται.

Ο νέος πρέπει να εκπαιδεύεται σε ασφαλείς τρόπους εκτέλεσης της

εργασίας που του ανατίθεται. Για χρονικό διάστημα που εξαρτάται από την

εργασία που αναλαμβάνει να βρίσκεται κάτω από την καθοδήγηση και επίβλεψη

καταλλήλων προσώπων.

Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος απέναντι στον εργαζόμενο νέο να του

χορηγεί τις νόμιμες άδειες. Η κανονική άδεια χορηγείται κατά την περίοδο των

θερινών σχολικών διακοπών. Το μισό της άδειας αυτής μπορεί να χορηγηθεί και

σε άλλες χρονικές περιόδους, όταν το ζητήσει ο ανήλικος. Όταν οι εργαζόμενοι

ανήλικοι είναι συγχρόνως και μαθητές ή σπουδαστές σε αναγνωρισμένη σχολή,

δικαιούνται επιπλέον άδεια 2 ημέρες για κάθε ημέρα εξετάσεων. Οι αποδοχές

της άδειας αυτής, που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 14 ημέρες,

καταβάλλονται όχι από τον εργοδότη αλλά από τον Ο.Α.Ε.Δ.

Μια άλλη κατηγορία εργαζομένων που απαιτεί ειδική μεταχείριση είναι οι

εργαζόμενες γυναίκες όταν βρίσκονται σε κατάσταση λοχείας ή εγκυμοσύνης.

Page 81: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Μέχρι το 1975 υπήρχε συχνά μια διαφοροποίηση μεταξύ ανδρών και

γυναικών εργαζομένων με το αιτιολογικό ότι η γυναίκα είναι ίσως λιγότερο

αποδοτική σε κάποιες περιόδους από τον άνδρα δεδομένου ότι τεκνοποιεί.

Έτσι υπήρχαν διάφορες προστατευτικές διατάξεις, περίπου αντίστοιχες με

αυτές και προβλέπονται για τους ανήλικους π.χ. απαγόρευση εργασίας σε

ορισμένες εργασίες και ορισμένες ώρες. Με το Σύνταγμα όμως του 1975 όπου

μεταξύ άλλων καθορίστηκε ότι όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα από το φύλλο

έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας η κατάσταση

άλλαξε. Ακολούθησε σειρά νομοθετημάτων για την εφαρμογή της ισότητας των

φύλλων στην εργασία που επικύρωσε τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για

την εξάλειψη όλων των μορφών διάκρισης κατά των γυναικών.

Παραμένουν όμως κάποιες προστατευτικές διατάξεις που αφορούν την

νυκτερινή εργασία των γυναικών και φυσικά αυτές που αφορούν τη μητρότητα.

Σύμφωνα με τις παρακάτω διατάξεις απαγορεύεται στον εργοδότη η

χρησιμοποίηση γυναικών τη νύχτα, ανεξάρτητα από την ηλικία, σε οποιαδήποτε

βιομηχανική επιχείρηση, δημόσια ή ιδιωτική.

Εξαιρούνται όμως οι επιχειρήσεις στις οποίες απασχολούνται μόνο μέλη

της ίδιας οικογένειας. Σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις νύκτα σημαίνει περίοδος

11 τουλάχιστον συνεχών ωρών, στις οποίες περιλαμβάνεται διάστημα επτά

τουλάχιστον συνεχών ωρών ανάμεσα στις 10 το βράδυ και στις 7 το πρωί.

Επίσης η εργασία των γυναικών δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 10

ώρες την ημέρα, εκτός από το Σάββατο και τις παραμονές των Χριστουγέννων

και του Ευαγγελισμού, κατά τις οποίες η εργασία περιορίζεται σε 8 ώρες. Ακόμη

ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να χορηγεί στις εργαζόμενες γυναίκες δύωρη

διακοπή, είτε ολόκληρη, είτε σε δύσ ή τρία τμήματα.’

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -Ε Ρ ΓΑ ΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜ ΟΣ 1°)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 232

Page 82: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Εκτός αττό τους περιορισμούς που αφορούν τον χρόνο της εργασίας,

υπάρχει και μια κατηγορία απαγορεύσεων που αφορούν το είδος της εργασίας.

Συγκεκριμένα, σε ορισμένες εργασίες απαγορεύεται η χρησιμοποίηση

γυναικών. Τέτοιες εργασίες είναι οι υπόγειες εργασίες μεταλλείων, λατομείων

και ορυχείων, η επεξεργασία καπνού και βιομηχανική επαφή με μολυβδούχα

χρώματα.'

Η πρόνοια αυτής της πολιτείας για τη προστασία της μητρότητας

εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους. Ειδικότερα, απαγορεύεται η απόλυση της

εργαζόμενης σε κατάσταση είτε εγκυμοσύνης είτε λσχείας. Αφετέρου

προβλέπεται τόσο ειδική άδεια όσο και ειδικό επίδομα. Καταρχήν λοιπόν κατά

τη διάρκεια της άδειας μητρότητας, όπως και στη περίπτωση που η γυναίκα

απομακρυνθεί από την εργασία της επί μακρύτερο χρόνο εξαιτίας ασθένειας

που προήλθε, σύμφωνα με ιατρικό πιστοποιητικό, από την κύηση ή το τοκετό

και την καθιστά ανίκανη να την επαναλάβει, δεν δικαιούται ο εργοδότης να την

ειδοποιήσει για απόλυση. Προϋπόθεση είναι η διακοπή ή απομάκρυνση από

την εργασία να μην υπερβαίνει το ανώτατο χρονικό διάστημα που πρέπει να

καθορίζεται από την αρμόδια αρχή.

Επιπλέον ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να χορηγεί άδειες πριν και

μετά το τοκετό. Το χρονικό διάστημα της άδειας πριν το τοκετό είναι η άδεια

μητρότητας και το διάστημα μετά τη γέννηση αποτελεί την άδεια λοχείας.

Η συνολική διάρκεια της άδειας μητρότητας είναι 17 εβδομάδες από τις

οποίες οι εννέα χορηγούνται πριν από τον τοκετό και οι οκτώ μετά.

Εάν τυχόν ο τοκετός πραγματοποιηθεί πρόωρα, ο χρόνος άδειας που

υπολείπεται δεν χάνεται, αλλά χορηγείται εκ των υστέρων, έτσι ώστε να

συμπληρωθούν οι 17 εβδομάδες. Πρέπει να σημειωθεί ότι η άδεια μητρότητας

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -Ε Ρ ΓΑ ΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜ ΟΣ 1“) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13’' Αθήνα 2002 σελ. 232

Page 83: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

είναι υποχρεωτική, θεωρείται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας και δεν

συμψηφίζεται με την κανονική άδεια.

Η εργαζόμενη δικαιούται μάλιστα και ειδικό επίδομα το οποίο χορηγείται

από τον εργοδότη και συνίσταται σε αποδοχές ενός μηνός ή ενός

δεκαπενθημέρου εάν δεν έχει συμπληρώσει χρόνο στην εργασία της. Εάν όμως

έχει ήδη εισπράξει για το διάστημα αυτό επίδομα από το Ι.Κ.Α. δεν δικαιούται να

εισπράξει και από τον εργοδότη.

Μια ακόμη ειδική μορφή άδειας είναι η άδεια θηλασμού και φροντίδας

παιδιών η οποία αντιμετωπίζει το πρόβλημα που έχουν οι εργαζόμενες μητέρες

τόσο για το θηλασμό του μωρού όσο και για τις πρόσθετες φροντίδες που

πρέπει να τον παράσχουν στα 2 πρώτα χρόνια της ηλικίας του. Προβλέπεται

λοιπόν ότι για το διάστημα αυτό οι μητέρες δικαιούνται είτε να διακόπτουν την

εργασία τους για μια ώρα την ημέρα, είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να

αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα.

Τέλος ο εργοδότης υποχρεούται να τηρεί και κάποια ειδικά μέτρα

προστασίας της μητρότητας.

- Αν οι συνθήκες εργασίας περιέχουν κίνδυνο για την ασφάλεια ή την

υγεία της εργαζόμενης γυναίκας και κυρίως αντίκτυπο στην εγκυμοσύνη ή στην

γαλουχία της, ο εργοδότης οφείλει να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου

να αποφευχθεί η έκθεσή της εν λόγω εργαζομένης σ' αυτόν τον κίνδυνο.

- Αυτό μπορεί να γίνει με μόνιμη ή προσωρινή προσαρμογή των

συνθηκών εργασίας ή και με προσωρινή προσαρμογή του χρόνου εργασίας της

ή μετακίνηση από νυκτερινή εργασία σε θέση εργασίας ημέρας.

- Εάν η προσαρμογή των συνθηκών εργασία ή και του χρόνου εργασίας

είναι τεχνικά ή και αντικειμενικά αδύνατη. Ο εργοδότης λαμβάνει τα μέτρα που

απαιτούνται, ώστε να εξασφαλίσει για την εργαζόμενη αλλαγή θέσεως.

Page 84: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Εάν η αλλαγή θέσεως είναι τεχνικά ή και αντικειμενικά αδύνατη, η

εργαζομένη ατταλλάσσεται από την εργασία επί όλο το διάστημα που χρειάζεται

για την προστασία της ασφάλειας ή της υγείας της.

- Οι εργαζόμενοι που είναι έγκυοι πρέπει να απαλλάσσονται από την

εργασία χωρίς περικοπή αποδοχών, για να υποβάλλονται σε εξετάσεις

προγεννητικού ελέγχου, εφόσον αυτές οι εξετάσεις πρέπει να γίνσυν κατά τη

διάρκεια του χρόνου εργασίας.

Τέλος προστασία απαιτείται για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τα θύματα

πολέμου. Τα πρόσωπα που έχουν κάποια χρόνια σωματική, πνευματική ή

ψυχική πάθηση ή βλάβη και κατά συνέπεια οι δυνατότητές του για

επαγγελματική απασχόληση είναι πιο περιορισμένες σε σχέση με αυτές των

υπολοίπων ατόμων, προστατεύονται από το νόμο με την προϋπόθεση ότι η

ηλικία τους είναι μεταξύ 15 και 65 ετών και είναι γραμμένα στα Μητρώα

Ανέργων αναπήρων του Ο.Α.Ε.Δ.

Η προστασία αυτή συνίσταται σε υποχρεωτική τοποθέτηση και σε

επαύξηση της κανονικής τους άδειας.

Ειδικότερα, όλες οι επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, ελληνικές ή ξένες που

λειτουργούν στην Ελλάδα με οποιαδήποτε μορφή, καθώς και οι επιχειρήσεις ή

εκμεταλλεύσεις κοινής ωφελείας (Δ.Ε.Η., Ο .Τ.Ε., Ε Ρ Τ Τραπεζικές και άλλες

Ανώνυμες Εταιρείες που έχουν κρατικό προνόμιο ή επιχορήγηση) έχουν την

υποχρέωση να δέχονται αναγκαστικές τοποθετήσεις προστατευομένων

προσώπων σε ποσοστό 4% εφόσον απασχολούν προσωπικό πάνω από 50

άτομα. Μάλιστα οι δημόσιες υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου

και οι Ο .Τ Α. εφόσον κάνουν προσλήψεις με διαγωνισμό, έχουν την υποχρέωση

να προσλαμβάνουν χωρίς διαγωνισμό ποσοστό 5 % τις κενές θέσεις από τα

πρόσωπα αυτά.

Ως προστατευόμενα πρόσωπα θεωρούνται ενδεικτικά όσο υπηρέτησαν

στις ένοπλες δυνάμεις και τα τμήματα ασφαλείας μεταξύ 1940 και 1950 ή στον

Page 85: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

πόλεμο της Κορέας ή στα γεγονότα της Κύπρου το 1974 και κατέστησαν

ανάπηροι ή τραυματίστηκαν η σύζυγός τους και τα παιδιά τους εφόσον

σκοτώθηκαν στις παραπάνω συνθήκες κλπ.

Επιπλέον όσοι έχουν αγωνιστεί ως αγωνιστές στην Εθνική Αντίσταση και

εργάζονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι

συνταξιούχοι από την εργασία αυτή, δικαιούνται προσαύξηση 15 % στο μισθό ή

τη σύνταξή τους. Για όσους είναι ανάπηρα πρόσωπα λόγω χρόνιας πάθησης

προβλέπεται υποχρεωτική τοποθέτηση σε όλες τις επιχειρήσεις που

προαναφέραμε σε ποσοστό 3 % επί του συνόλω των προσωπικών τους.

Επιπλέον στα άτομα αυτά επαυξάνεται ο χρόνος της κανονικής τους άδειας με 5

εργάσιμες ημέρες κάθε χρόνο και βέβαια με αποδοχές.

Επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε ότι σε επιχειρήσεις ή εκμετα λεύσεις και

σε πρόσωπα που δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για απασχόληση προσώπων

που προστατεύονται από το νόμο και για παροχή προστασίας πέρα από εκείνη

του παρόντος νόμου, μπορεί να απονέμονται οι πιο κάτω ηθικές αμοιβές α)

Ευαρέσκεια β) Έπαινοι γ) Χρηματικό βραβείο.

2.15. Υποχρεώσεις σε περίπτωση δανεισμού εργαζομένων

Από το νόμο εξάλλου προκύπτει ότι ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος

να παρέχει τις υπηρεσίες του μόνο στον εργοδότη με τον οποίο συμβλήθηκε, ο

δε εργοδότης δε μπορεί να αξιώσει από τον εργαζόμενο να προσφέρει τις

υπηρεσίες τσυ σε τρίτο, γιατί η αξίωση για εργασία είναι αμεταβίβαστη και

ασυγχώρητη.

Αυτό μεταβάλλεται μόνο όταν από τη σύμβαση εργασίας ή από τις

περιπτώσεις (ρητή ή σιωπηρά συναίνεση του εργαζομένου) παρέχεται στον

εργοδότη η ευχέρεια να συμφωνήσει με τρίτο όπως διαθέσει σ' αυτόν για

ορισμένο ή αόριστο χρόνο, ολικά ή μερικά, την εργασία του εργαζομένου του

Page 86: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

και χωρίσει την αξίωσή του για τταροχή εργασίας. Η συμφωνία αυτή είναι

νόμιμη και απσκαλείται δανεισμός εργασίας.'

Εττομένως δανεισμός εργασίας είναι η συμφωνία μεταξύ αρχικού εργοδότη

και εργαζομένου, κατά την οποία ο εργοδότης διαθέτει την εργασία του

εργαζομένου του σε άλλο εργοδότη.

Στην περίπτωση αυτή έχει υποχρεώσεις τόσο ο αρχικός εργοδότης όσο

και ο νέος εργοδότης. Όσον αφορά τον αρχικό εργοδότη, αυτός είναι

υποχρεωμένος να καταβάλλει το συμφωνηθέντα μισθό γιατί παραμένει

οφειλέτης για τις συμβατικές ή νόμιμες αποδοχές και να προσμετρά το χρόνο

δανεισμού για κάθε συνέπεια π.χ. για μισθολογική ή προαγωγική εξέλιξη,

άδεια, αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας κλπ. Ακόμη

υποχρεούται στην περίπτωση που οι νέες υποχρεώσεις του μισθωτού είναι

μικρότερες ή ουσιωδώς διάφορες από εκείνες που αρχικά συμφωνήθηκαν, να

καταβάλει τις αρχικά συμφωνηθείσες αποδοχές.

Ο νέος εργοδότης τώρα είναι υπόχρεος σε καταβσλή αποζημίωσης και όχι

ο αρχικός, γιατί η παροχή εργασίας δεν συμπεριλαμβάνεται στην υποχρέωση

του εργαζομένου έναντι του αρχικού εργοδότη αλλά, αντίθετα, ανάγεται στις

ιδιαίτερες σχέσεις αυτού με το νέο εργοδότη. Επίσης ο νέος εργοδότης

υποχρεούται να τηρεί τις αναγκαστικού δικαίου διατάξεις της εργατικής

νομοθεσίας περί χρονικών ορίων εργασίας, εργασία ημερών Κυριακών ή

Αργίας, κανόνων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας κλπ.

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜ ΟΣ 1°)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13’' Αθήνα 2002 σελ. 30

Page 87: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

2.16. Υποχρέωση πληροφόρησης των εργαζομένων

Παράλληλα με το ττροεδρικό Διάταγμα του 1994 έχει θεσπιστεί η

υποχρέωση των εργοδοτών να ενημερώνουν τους εργαζομένους, για τους

ουσιώδεις όρους της σύμβασης ή σχέσης εργασίας, καθώς και τις μεταβολές

που επέρχονται. Έτσι κάθε εργοδότης υποχρεούται να ενημερώνει γρσπτώς

κάθε εργαζόμενο, σχετικώς με τα ακόλουθα.

- Τα στοιχεία ταυτότητας των συμβαλλομένων.

- Τον τόπο παροχής της εργασίας, την έδρα της επιχείρησης ή την

διεύθυνση της κατοικίας του εργοδότη.

- Την θέση ή την ειδικότητα του εργαζόμενου, το βαθμό του, την κατηγορία

της απασχόλησής του, καθώς και το αντικείμενο της εργασίας του.

- Την ημερομηνία έναρξης της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας και τη

διάρκεια αυτής, αν καταρτίζεται για ορισμένο χρόνο.

- Την διάρκεια της άδειας με αποδοχές που δικαιούται ο εργαζόμενος,

καθώς και τον τρόπο και χρόνο χορήγησής της.

- Το ύψος της αποζημίωσης που οφείλεται και τις προθεσμίες που πρέπει

να τηρούν εργοδότης και εργαζόμενος, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία,

σε περίπτωση λύσης της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας με καταγγελία.

- Τις πάσης φύσεως αποδοχές που δικαιούται ο εργαζόμενος και την

περιοδικότητα της καταβολής τους.

- Τη διάρκεια της κανονικής ημερήσιας και εβδομαδιαίας απασχόλησης

του εργαζομένου.

- Αναφορά της συλλογικής ρύθμισης που έχει εφαρμογή και καθορίζει

τους ελάχιστους όρους αμοιβής και εργασίας του εργαζομένου.

Οι ανωτέρω διατάξεις εφαρμόζονται σε κάθε εργαζόμενο που συνδέεται με

τον εργοδότη του με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας. Παράλληλα

έχουν εφαρμογή σε κάθε εργοδότη ακόμα και σε εργοδότες που δεν ασκούν

Page 88: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

επιχείρηση ή εκμετάλλευση (π.χ. Ιδρύματα, Σωματεία, Συμβολαιογραφεία,

Δικηγορικά γραφεία κλπ.).

Εξαιρούνται όμως οι εργαζόμενοι των οποίων η συνολική διάρκεια

απασχόλησής τους δεν υπερβαίνει τον ένα μήνα, καθώς και ο εργαζόμενοι σε

μη συστηματικές αγροτικές απασχολήσεις,

Η ενημέρωση πρέπει να γίνει μέσα σε δύο μήνες το αργότερο από την

έναρξη της εργασίας, με την παράδοση στον εργαζόμενο κατ' επιλογή του

εργοδότη, είτε της γραπτής σύμβασης εργασίας, είτε άλλου εγγράφου, με τον

όρο βέβαια ότι αυτό θα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που αναφέραμε

προηγουμένως. Σε περίπτωση που η σύμβαση εργασίας για οποιοδήποτε λόγο

διαρκέσει λιγότερο από δύο μήνες, το ανωτέρω έγγραφο παραδίδεται στον

εργαζόμενο κατά τη λήξη της. Κρίνεται πάντως σκόπιμο, κατά την κοινοποίηση

των ανωτέρω εγγράφων, ο εργαζόμενος να υπογράψει για την παραλαβή στο

αντίγραφο που παραμένει στον εργοδότη, ώστε να υπάρχει αποδεικτικό

στοιχείο ότι τηρήθηκε η επιταγή του νόμου.

Εάν ο εργαζόμενος πρόκειται να απασχοληθεί σε ξένη χώρα με σύμβαση

ή σχέση εργασίας που καταρτίστηκε στην Ελλάδα, τα παραπάνω έγγραφα

πρέπει να του παραδοθούν πριν από την αναχώρησή του και να περιέχουν

τουλάχιστον τα εξής πρόσθετα στοιχεία; α) τη διάρκεια της εργασίας στο

εξωτερικό, β) το νόμισμα στο οποίο θα καταβάλλονται οι αποδοχές του, γ) τα

τυχόν πλεονεκτήματα σε χρήμα ή σε είδος, που συνδέονται με τον

επαναπατρισμό του, δ) τους τυχόν όρους επαναπατρισμού.

Τέλος για κάθε μεταβολή των στοιχείων που περιγράψαμε παραπάνω ο

εργοδότης πρέπει να συντάξει σχετικό έγγραφο και να παραδώσει στον

εργαζόμενο το αργότερο μέσα σε ένα μήνα μετά την πραγματοποίηση της

μεταβολής. Το ανωτέρω έγγραφο δεν είναι υποχρεωτικό σε περίπτωση

τροποποίησης διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, όταν παραπέμπουν σ'

αυτές η γραπτή σύμβαση εργασίας ή άλλα ενημερωτικά έγγραφα που

Page 89: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

κοινοποίησε ο εργοδότης στον εργαζόμενο, όπως έχει από το νόμο

υποχρέωση.

Σημειώνεται ότι η παράλειψη του εργοδότη να κοινοποιήσει

στονεργαζόμενο, είτε τη γραπτή σύμβαση εργασίας είτε άλλο ενημερωτικό

έγγραφο, δεν συνεπάγεται την ακυρότητα της εργατικής σύμβασης.

Page 90: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο

Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ι Σ Ε Ρ Γ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ω Ν

3.1. Υποχρέωση για την τήρηση των όρων της σύμβασης

εργασίας

Από την πλευρά τώρα του εργαζομένου υπάρχει μια σειρά υποχρεώσεων

που απορρέουν από τη σύμβαση εργασίας αυτού με τον εργοδότη, τον Αστικό

Κώδικά και την Εργατική Νομοθεσία.

Αρχικά ο εργαζόμενος όπως και ο εργοδότης έχει υποχρεώσεις προς τους

όρους της σύμβασης εργασίας οι οποίες αναφέρονται στα εξής σημεία;

- Κύρια υποχρέωση του εργαζόμενου είναι να προσφέρει την εργασία του

στον καθορισμένο τόπο και χρόνο, χωρίς να τον ενδιαφέρει κατά βάση που θα

εφαρμοστεί η δουλειά του ή αν το αποτέλεσμα της εργασίας του (τα

παραγόμενα προϊόντα π.χ.) θα είναι ίσως ελαττωματικά ή ακατάλληλα, αρκεί να

μην υπάρχει δόλος ή αμέλειά του. Ούτε, εξάλλου επηρεάζεται νομικά η θέση και

η προσφορά του εργαζόμενου, αν ο εργοδότης δεν είναι έτοιμος ή σε θέση να

χρησιμσποιήσει την πρσσφερόμενη εργασία. Κατά τους ορισμούς του νόμου "ο

εργαζόμενος οφείλει να εκτελέσει με επιμέλεια την εργασία που ανέλαβε και

ευθύνεται για την ζημιά που προξενείται στον εργοδότη από δόλο ή αμέλειά

του. Ο βαθμός της επιμέλειας, για την οποία ευθύνεται ο εργαζόμενος, κρίνεται

με βάση τη σύμβαση ενόψει της μόρφωσης ή των ειδικών γνώσεων που

απαιτούνται για την εργασία, καθώς και των ικανστήτων και των ιδιοτήτων του

εργαζόμενου που ο εργοδότης γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει."

Αν από τις ιδιαίτερες συμφωνίες με τον εργοδότη ή από τις περιστάσεις

δεν προκύπτει κάτι διαφορετικό, ο εργαζόμενος οφείλει να προβαίνει στην

Page 91: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

εκτέλεση της υττοχρέωσής του για προσφορά της εργασίας αυτοπροσώπως και

αυτό γιατί ο εργοδότης, προκειμένου να συνάψει σύμβαση εργασία με κάποιαν,

απέβλεψε κυρίως στις ιδιαίτερες ιδιότητες και τα προσόντα του συγκεκριμένου

προσώπου (ευφυΐα, γνώσεις, πείρα κλπ). Είναι όμως δυνατή η συμφωνία

μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου όπως η παροχή εργασίας γίνεται και από

άλλο τρίτο πρόσωπο (π.χ. ο θυρωρός χρησιμοποιεί κατά διαστήματα και τη

γυναίκα του ή ο ηλεκτρολόγος χρησιμοποιεί τον βοηθό του).

Στην περίπτωση που η νέα έδρα της επιχείρησης βρίσκεται στην ευρύτερη

περιοχή και ο εργοδότης καταβάλλει τις πρόσθετες δαπάνες μεταφοράς του

προσωπικού τότε ο εργαζόμενος υποχρεούται να προσφέρει εκεί τις υπηρεσίες

του.

Τέλος εάν παραστεί ανάγκη παροχής εργασίας πέραν αυτής που έχει

συμφωνηθεί ή πέραν της συνήθους ο εκμισθωτής έχει την υποχρέωση να την

παράσχει. Αυτονόητο είναι βέβαια ότι για την επιπλέον αυτή εργασία δικαισύται

συμπληρωματική αμοιβή, η οποία κανονίζεται ανάλογα με το μισθό που

συμφωνήθηκε και τις ειδικές περιστάσεις.’

- Δεύτερη βασική υποχρέωση του εργαζομένου είναι η υποχρέωση

υπακοής του απέναντι στον εργοδότη. Αντιστοιχεί στο διευθυντικό δικαίωμα του

εργοδότη και απορρέει από τη φύση της προσωπικής εξάρτησης του

εργαζομένου. Ο εργαζόμενος κατά την παροχή της εργασίας του οφείλει να

δημιουργεί καλές ενδοϋπηρεσιακές και διαπροσωπικές σχέσεις, ώστε με την

ομαλή συνεργασία να προωθούνται οι σκοποί της επιχείρησης, να τηρεί την

ιεραρχία και την πειθαρχεία και να ακολουθεί τις γενικές και ειδικές οδηγίες του

εργοδότη στα πλαίσια του καλώς νοούμενου διευθυντικού του δικαιώματος. Αν

όμως οι εντολές που δίνονται για εκτέλεση υπερβαίνουν τις δυνάμεις του

Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜ Η ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ-Αθήνα Σετπέμβριος 1988 σελ. 66

Page 92: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

εργαζόμενου και θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και την σωματική του ακεραιότητα,

είναι ενάντια στα χρηστά ήθη και την καλή ττίστη, τότε ο εργαζόμενος δεν

οφείλει υπακοή.'

- Και τρίτη βασική υποχρέωση είναι η τήρηση πίστης που επιβάλλεται

στον εργαζόμενο από τις γενικότερες αρχές των "συναλλακτικών ηθών" και της

"καλής πίστης" οι οποίες αποτελούν το πλαίσιο εκπλήρωσης κάθε υποχρέωσης

και που ειδικότερα στη σύμβαση εργασίας, έχει την έννοια ότι ο εργαζόμενος

εκτός από την κυρία υποχρέωσή του να παρέχει την εργασία του και να την

εκτελεί με προσήκουσα επιμέλεια υποχρεούται να ενεργεί σύμφωνα με το

συμφέρον της εκμετάλλευσης (π.χ, να φροντίζει για την καλή λειτουργία και

συντήρηση των μηχανημάτων που χρησιμοποιεί, να προλαβαίνει ατυχήματα και

ζημίες, να συμπεριφέρεται καλά στους συναδέλφους του και τον εργοδότη του

κλπ) και να παραλείπει ενέργειες οι οποίες θα μπορούσαν να βλάψουν την

εκμετάλλευση (π.χ. ανταγωνισμός, δυσφήμιση του εργοδότη, αθέμιτη λήψη

δώρων από τους πελάτες κλπ). Ουσιαστικά η υποχρέωση αυτή αντιστοιχεί στην

υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη.

Το περιεχόμενο της υποχρέωσης πίστης δεν είναι επακριβώς δοσμένο και

ποικίλει ανάλογα με το είδος της εργασίας, τα ειδικότερα καθήκοντα και τη θέση

του εργαζόμενου στην επιχείρηση Όσο ανερχόμαστε στην ιεραρχική κλίμακα

τόσο η υποχρέωση πίστης γίνεται περισσότερο άμεση και έντονη. Εργαζόμενοι

που από τη θέση τους ως "διευθύνοντες" ασχολούνται π.χ. με τον

προγραμματισμό της δράσης των επιχειρήσεων, τα σχέδια νέων προϊόντων, τις

τεχνικές μεθόδους παραγωγής κλπ, κατέχουν ζωτικής σημασίας για τη ζωή και

την πορεία των επιχειρήσεων μυστικά, η κοινολόγηση των οποίων θα έθετε σε

κίνδυνο καθαυτή την ύπαρξη και τη λειτουργία τους. Σπουδαία έκφραση.

Βλ. Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

-ΕΠΙΤΟΜ Η ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ- Αθήνα Σετπέμβριος 1988 σελ. 66

Page 93: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

συνεπώς της υποχρέωσης επίσης του εργαζόμενου είναι η τήρηση εχεμύθειας

για τα απόρρητα της επιχείρησης που πληροφορήθηκε κατά την εκτέλεση της

εργασίας του, καθώς και αποφυγή κάθε ενέργειας που προκαλεί βλάβη στον

εργοδότη, όπως είναι η ενέργεια πράξεων ή παραλείψεων που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα σε βάρος του εργοδότη. Έτσι ο πλασιέ που

προσλαμβάνεται για την προώθηση των πωλήσεων του εργοδότη παραβαίνει

την υποχρέωση τήρησης πίστης, αν υποδείξει στους αγοραστές προϊόντα άλλης

ανταγωνιστικής επιχείρησης όπως και ο τραπεζικός υπάλληλος που συμμετέχει

σε ενέργειες για την ίδρυση άλλης ανταγωνιστικής επιχείρησης όπως και οι

τραπεζικός υπάλληλος που συμμετέχει σε ενέργειες για την ίδρυση άλλης

ανταγωνιστικής τράπεζας. Η παράβαση αυτής της υποχρέοοσης ουσιαστικά

αποτελεί ποινικό αδίκημα.

Σοβαρή πάντως παράβαση της υποχρέωσης πίστης θεωρείται η

ταυτόχρονη παροχή της εργασίας και προς άλλο εργοδότη και μάλιστα

ινταγωνιστή του πρώτου χωρίς αυτός να το γνωρίζει.

3.2. Υποχρέωση σχετικά με τη συμπεριφορά τους

Πέρα των βασικών αυτών υποχρεώσεων μπορούν να συμφωνηθούν, είτε

με την ατομική σύμβαση, είτε με το κανονισμό της επιχείρησης, και άλλες

παρεπόμενες υποχρεώσεις, ως προς τη συμπεριφορά των μισθωτών στο τόπο

εργασίας, μέσα στα πλαίσια του σεβασμού της προσωπικότητας των

εργαζομένων, της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών. Όπω ς η

απαγόρευση του καπνίσματος στο χώρο εργασίας, η ένδυση με ειδική στολή ή

φόρμα και άλλα, εφόσον δεν προσβάλλεται η προσωπικότητα του εργαζομένου.

Στα πλαίσια της καλής συμπεριφοράς του ο εργαζόμενος οφείλει να

εκτελεί τη συμφωνηθείσα εργασία. Σε περίπτωση που αρνείται να παρέχει την

εργασία του καθίσταται υπερήμερος και ο εργοδότης δικαιούται να αξιώσει

Page 94: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

αποζημίωση για τη ζημία και το διαφυγόν κέρδος, που υπέστη εξαιτίας της μη

παροχής της εργασίας. Αξίωση κατά του εργαζομένου, έχει επίσης ο εργοδότης

και για τις ζημιές που υπαίτια προξένησε ο πρώτος κατά την εκτέλεση της

εργασίας, προς τους οποίους ο εργοδότης υποχρεώθηκε να καταβάλει

αποζημίωση Όταν συντρέχει δόλια και εσκεμμένη αντισυμβατική συμπεριφορά

του εργαζόμενου, ο εργοδότης δικαιούται να απολύσει τον εργαζόμενο χωρίς να

τον καταβάλει αποζημίωση.

3.3. Υποχρέωση σχετικά με τις άδειες

Όπως ο εργοδότης έτσι και ο εργαζόμενος έχει κάποιες υποχρεώσεις

όσον αφορά τη χορήγηση αδειών. Όπως τονίσαμε και σε άλλο σημείο για να

υπάρξει το δικαίωμα στην ετήσια άδεια απαιτούνται οι εξής προϋποθέσεις;

- Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου.

- Να έχει συμπληρώσει 12μηνη συνεχής απασχόληση στο ίδιο εργοδότη,

ανεξάρτητα από το εάν παρέχει την ίδια εργασία ή άλλη.

- Να απασχολείται με πλήρες ωράριο εργασίας (8ωρο).

Η χρονική περίοδος χορήγησης της άδειας καθορίζεται με συμφωνία του

εργοδότη και του εργαζόμενου. Ο εργαζόμενος από τη μεριά του έχει την

υποχρέωση να ειδοποιήσει τσν εργοδότη του 2 μήνες πριν, όταν επιθυμεί να

του χορηγηθεί άδεια.

Υπάρχουν εντούτοις ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων που δεν

δικαιούνται κανονική άδεια. Τα πρόσωπα αυτά είναι:

- Όσοι εργάζονται σε επιχειρήσεις ή εργασίες στις οποίες απασχολούνται

μόνο μέλη της οικογένειας του εργοδότη.

- Όσοι εργάζονται σε γεωργικές, κτηνοτροφικές, δασικές, ναυτιλιακές και

αλιευτικές εργασίες.

Page 95: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

- Οι στρατευόμενοι κατά την περίοδο της στράτευσής τους. Ό πω ς είπαμε

ο χρόνος αυτός υπολογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας, σ οπαίος

λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της κανονικής άδειας. Αυτή όμως

μπορεί να χορηγηθεί μόνο μετά την απόλυσή του από τις τάξεις του στρατού και

την εκ νέου ανάληψη της εργασίας στον εργοδότη του.

- Όσοι ασκούν άλλο κύριο επάγγελμα και απασχολούνται πάρεργα ως

μισθωτοί.

- Όι εργαζόμενοι που κατέχουν διευθυντικές θέσεις, ασκσύν εποπτεία ή

ασκούν καθήκοντα ιδιαίτερης εμπιστοσύνης.

- Τέλος όσοι απουσιάζουν από τα καθήκοντά τους λόγω ασθένειας, για

διάστημα μεγαλύτερο απ' ότι δικαιολογείται από τις διατάξεις πσυ καθορίζουν τα

χρονικά όρια της ασθένειας "βραχείας διάρκειας" Πάντως κατά τις τελευταίες

δεκαετίες παρατηρήθηκε το φαινόμενο που γίνεται όλο και πιο συχνό, να

χορηγούν κάποιες επιχειρήσεις την ετήσια άδεια σε όλο το προσωπικό

ταυτόχρονα. Συνήθως κατά το συγκεκριμένο διάστημα όπως είναι φυσικό

διακόπτεται η λειτουργία της επιχείρησης. Αυτό κατά κανόνα συμβαίνει το

καλοκαίρι. Στην περίπτωση αυτή, δηλαδή των ομαδικών αδειών οι εργαζόμενοι

διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

- Όσοι έχουν συμπληρώσει τον απαραίτητο χρόνο. Ειδικότερα όσοι έχουν

συμπληρώσει ήδη τους 12 μήνες υπηρεσίας στον εργοδότη τους συμμετέχουν

υποχρεωτικά στην ομαδική άδεια, εφόσον δεν την έχουν ήδη λάβει ατομικά

νωρίτερα. Εάν έχει συμβεί κάτι τέτοιο και πάλι διακρίνονται δύο περιπτώσεις.

Εάν μεν το ήξερε ο εργαζόμενος ότι θα χορηγηθεί ομαδική άδεια αργότερα και

παρολ' αυτά ζήτησε και έλαβε τη δική του νωρίτερα, έχει την υποχρέωση να

συμμετάσχει και στην ομαδική, χωρίς όμως να δικαιούται να απαιτήσει αμοιβή

για τις ημέρες κατά τις οποίες η επιχείρηση δεν λειτσυργεί. Αν όμως δεν το

γνώριζε κατά το χρόνο λήψης της άδειάς του, τότε θα συμμετάσχει στην

Page 96: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

ομαδική άδεια, αλλά με αμοιβή. Θα λάβει δηλαδή κανονικά τις αποδοχές του

σαν να λειτουργούσε η επιχείρηση.

- Οσοι δεν έχουν συμπληρώσει το χρόνο. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για

τους εργαζόμενους που δεν συμπλήρωσαν το δωδεκάμηνο. Συγκεκριμένα εάν

ήξεραν, ότι πρόκειται να χορηγηθεί η ομαδική αυτή άδεια, μπορούν να την

αποδεχτούν και να συμμετάσχουν όπως και οι άλλοι. Στην περίπτωση αυτή

δικαιούνται τις αποδοχές των ημερών αυτών, όχι όμως πρόσθετη άδεια μέσα

στο ημερολογιακό έτος. Μπορούν όμως και να μην την αποδεχτούν, οπότε ναι

μεν συμμετέχουν υποχρεωτικά, αφενός όμως δεν πληρώνονται για το χρόνο

αυτό και αφετέρου δικαιούνται να λάβουν την κανονική τους άδεια αργότερα,

μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος, εφόσον βέβαια έχουν εντωμεταξύ

συμπληρώσει τους 12 μήνες,'

Όπως δηλαδή ήδη γνωρίζουμε οι εργαζόμενοι δικαιούνται σε ορισμένες

περιπτώσεις και άλλες άδειες είτε βάσει νόμου είτε κατόπιν απλής συνεννόησης

μεταξύ αυτού και του εργοδότη. Στην περίπτωση της αναρρωτικής άδειας

αναφέρεται η μια και μοναδική υποχρέωση του εργαζόμενου στην οποία δεν

μπορεί να παρέχει τις υπηρεσίες του και κατά συνέπεια να έχει δικαίωμα στο

μισθό.

Βλ Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 97: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

3.4. Υποχρέωση σχετικά με τις ασθένειες -

Ανυπαίχιο κώλυμα

Ο εργαζόμενος έχει κάποιες υποχρεώσεις στην περίπτωση κατά την σπσία

εμφανισθεί κώλυμα πρσς παραχή της εργασίας του απέναντι στον εργοδότη.

Κώλυμα υπάρχει, όταν ο εργαζόμενος εμποδίζεται να παράσχει την

εργασία του σύμφωνα με την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη. Δεν είναι

όμως αυτό αρκετό, αλλά απαιτείται ακόμα και ελλείψει οποιασδήποτε

υπαιτιότητας, ανεξαρτήτως βαθμσύ ευθύνης του εργαζομένου (δόλος, βαρειά ή

ελαφρά αμέλεια). Θα πρέπει το κώλυμα προς παροχή της εργασίας να είναι

ανυπαίτιο και να υπάρχει σπουδαίος λόγος στον οποίο να οφείλεται.

Ο εργαζόμενος οφείλει με τις αρχές της καλής πίστης να ειδοποιήσει τον

εργοδότη, αμέσως μόλις λάβει γνώση της ύπαρξης κωλύματος για να μπορέσει

έτσι ο εργοδότης είτε να μεριμνήσει έγκαιρα για την προσωρινή αντικατάστασή

του είτε να διαπιστώσει, εφόσον το επιθυμεί, την αλήθεια των ισχυρισμών του

εργαζομένου. Παράλειψη της υποχρέωσης γνωστοποίησης και απόδειξης ταυ

κωλύματος ενδέχεται να δημιουργήσει και ευθύνη του εργαζομένου για τις

ζημιές, που έπαθε ο εργοδότης από την παράλειψη αυτή.

Παράλληλα με τις υποχρεώσεις από την ύπαρξη κωλύματος ο

εργαζόμενος υποχρεούται λόγω ασθένειας να ειδοποιήσει έγκαιρα τον εργοδότη

του, με κάθε μέσο ότι δεν μπορεί να προσέλθει στην εργασία του λόγω της

ασθένειάς του, την οποία και να αποδείξει με σχετικά δικαιολογητικά. Εάν

δηλαδή ο εργαζόμενος είναι ασφαλισμένος θα πρέπει να έχει βεβαίωση του

γιατρού του ασφαλιστικού οργανισμού, για να αποδείξει την ασθένειά του. Εάν

αντίθετα δεν έχει ασφαλιστική κάλυψη, αρκεί βεβαίωση από ιδιώτη γιατρό.’

Βλ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη Οικονομολόγου - Εργασιολόγου -Τ Ο ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ- Εκδοτικός Οίκος «ΠΑΜΙΣΟΣ» Έκδοση 7'' - Αθήνα 1988 σελ. 88

Page 98: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

3.5. Υποχρέωση για ετοιμότητα σττην εργασία

(εργασία εκτός έδρας)

Εφόσον η σύμβαση εργασίας μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου

περιλαμβάνει την υποχρέωση του δεύτερου για παροχή κάθε είδους εργασίας

προς όφελος του εργοδότη, τότε θα πρέπει να συνάψει τη σύμβαση ετοιμότητας

για εργασία.

Σύμβαση ετοιμότητας για εργασία είναι η έννομη σχέση εργασίας, που

υπάρχει σε κάθε περίπτωση συμφωνίας, όπως ένα φυσικό πρόσωπο

(εργαζόμενος), χωρίς να απασχολείται πραγματικά, είναι υποχρεωμένος να

βρίσκεται σε ορισμένο χώρο και να διατηρεί τον εαυτό του έτοιμο για εκτέλεση

εργασίας, εφόσον αυτή είναι απαραίτητη προς οικονομικό όφελος του εργοδότη

του.^

Η ετοιμότητα για εργασία διακρίνεται σε γνήσια και σε απλή ή μη γνήσια.

Ο εργαζόμενος βρίσκεται σε γνήσια ετοιμότητα ή επιφυλακή για εργασία

όταν είναι υποχρεωμένος, βάσει συμφωνίας σε κάθε περίπτωση είτε να θέτει σε

δράση είτε να τηρεί τις σωματικές και ττνευματικές του δυνάμεις σε εγρήγορση,

προς οικονομικό όφελος του εργοδότη του.^

Η σύμβαση κατά την οποία ο ένας των συμβαλλομένων αναλαμβάνει την

υποχρέωση να περιορίσει μερικώς την ελευθερία των κινήσεών του υπέρ

άλλου, χωρίς όμως να διατηρεί σε εγρήγορση τις σωματικές και πνευματικές του

ικανότητες και δυνάμεις για διάθεσή τους κάθε στιγμή στον εργοδότη, θεωρείται

απλή ή μή γνήσια ετοιμότητα εργασίας.

' Βλ. Μιλτιάδη, Κ Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13’’ Αθήνα 2CXD2 σελ. 16.

Page 99: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Εκτός από τις υποχρεώσεις που έχουν οι Έλληνες εργαζόμενοι υπάρχουν

και κάποιες υποχρεώσεις που αφορούν τους αλλοδαπούς που επιθυμούν να

εργαστούν ή ήδη εργάζονται στη χώρα μας.

Καταρχήν απαγορεύεται στους αλλοδαπούς γενικά να εργαστούν ή να

ασκήσουν οποιοδήποτε επάγγελμα στην Ελλάδα, αν δεν εφοδιαστούν

προηγουμένως με άδεια εργασίας που εκδίδεται από το Υπουργείο Εργασίας

μετά τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, του οποίου

γνωμοδοτεί για θέματα της Δημόσιας Ασφάλειας.’

Ο αλλοδαπός που εφοδιάζεται με την κάρτα προσωρινής άδειας

παραμονής απολαμβάνει τα ίδια εργασιακά δικαιώματα και έχει τις ίδιες

υποχρεώσεις με τον Έλληνα εργαζόμενο από πλευράς αμοιβής όρων και

συνθηκών εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών του

δικαιωμάτων και των λοιπών οικονομικών υποχρεώσεων και εισφορών που

προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία.^

Μετά την άφιξή του ο αλλοδαπός υποχρεούται να προβεί στις κατωτέρω

ενέργειες:

- Να μεταβεί εντός πενθημέρου, με ευθύνη του εργοδότη του, στη

διεύθυνση υγιεινής της αρμόδιας Νομαρχίας, για να του παραπέμψει στο οικείο

νοσοκομείο για τις απαραίτητες αιματολογικές εξετάσεις

- Να παραστεί μαζί με τον εργοδότη του στην αρμόδια Αστυνομική

Υπηρεσία καταγραφής αλλοδαπών μέσα σ' ένα μήνα από την άφιξή του, εκτός

αν πρόκειται για καλλιτέχνη ο οποίος υποχρεούται να παρουσιαστεί εντός

τριημέρου, στην οποία οφείλει τα ακόλουθα δικαιολογητικά; α) αίτηση για

χορήγηση άδειας παραμονής, β) αίτηση για χορήγηση άδειας εργασίας, γ)

βεβαίωση εργοδότη για το χρόνο απασχόλησής του, δ) το ταξιδιωτικό έγγραφο,

ε) τρεις φωτογραφίες ταυτότητας, στ) βεβαίωση διεύθυνσης υγιεινής ότι δεν

3.6. Υποχρέωση αλλοδαπών εργαζομένων

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS* Αθήνα 2000 σελ.

Page 100: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

πάσχει από μολυσματική νόσο, ζ) βεβαίωση ασφαλιστικού φορέα (Ι.Κ.Α.). η) τα

επιττλέον δικαιολογητικά που απαιτούνται για τους ημεδαπούς για την

κατάληψη τη ίδιας θέσης εργασίας.

Κάθε αλλοδαπός που εισέρχεται στη χώρα μας, μπορεί να’ διαμείνει σ'

αυτή προσωρινά, εφόσον δεν εμπίπτει σε κάποια από τις κατηγορίες για τις

οποίες απαγορεύεται η είσοδος χωρίς πρόσθετη άδεια των αρμοδίων αρχών.

Μετά τη συμπλήρωση του 5°“ έτους παραμονής από την ημερομηνία.

της αρχικής εισόδου, ο αλλοδαπός οφείλει να εγκαταλείψει το ελληνικό

έδαφος μέσα σε ένα μήνα, διαφορετικά απελαύνεται. Εφόσον θέλει να συνεχίσει

να παραμένει και να εργάζεται στην Ελλάδα και μετά την πενταετία, πρέπει να

υποβάλει σχετική αίτηση στην αρμόδια Αστυνομική Αρχή τουλάχιστον 2 μήνες

πριν από την συμπλήρωση του 5°“ έτους.

Στην περίπτωση όπου ο αλλοδαπός επιθυμεί να ασκήσει στη χώρα μας

ελεύθερο επάγγελμα ή να ιδρύσει ατομική ή εταιρική επιχείρηση έχει τη

δυνατότητα αυτή, εφόσον ακολουθήσει την απαραίτητη διαδικασία.

Συγκεκριμένα πρέπει να υποβάλει σχετική αίτηση με σειρά δικαιολογητικών

στην Ελληνική Προξενική Αρχή της χώρας διαμονής του. Επίσης υποχρεούται

να εφοδιαστεί και με ειδική άδεια άσκησης επαγγέλματος εφόσον απαιτείται από

την Ελληνική Νομοθεσία για την άσκηση του επαγγέλματος αυτού.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν είναι δυνατό να εγκριθεί

το να έλθει ο αλλοδαπός να εργασθεί στην Ελλάδα για ορισμένους λόγους;

- Συμπλήρωσε πενταετή παραμονή στη χώρα

- Εργάσθηκε σ' αυτή και δεν έχει περάσει εξάμηνο από την τελευταία

έξοδό του

- Απελάθηκε στο παρελθόν ή διαμένει παράνομα

Βλ Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου -ΕΡΓΑΤΙΚ Ο ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜ ΟΣ 1ο)- Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13" Αθήνα 2002 σελ. 266

Page 101: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στους αλλοδαττούς εργαζόμενους και

στις υττοχρεώσεις αυτών ττρέττει να σημειώσουμε και κάττοιες περιτττώσεις

όπου απαλλάσσονται από την υποχρέωση για άδεια εργασίας:

- Αλλοδαποί εφοδιασμένοι με δελτίου ταυτότητας με δικαίωμα εργασίας.

Είναι η περίπτωση των αλλοδαπών οι οποίοι είτε γεννήθηκαν στην Ελλάδα είτε

διαμένουν σ' αυτή μεγάλο χρονικό διάστημα, είτε είναι ελληνικής καταγωγής.

- Οι αλλοδαποί οι οποίοι είναι εφοδιασμένοι με απλή άδεια εργασίας όταν

πρόκειται ν' ασχοληθούν με χειρονακτικές εργασίες.

- Αλλοδαποί τεχνικοί επιτρέπεται να απασχοληθούν σε βιομηχανίες και

μεταλλεία και χωρίς προηγούμενη άδεια. Προϋπόθεση είναι το να αναγγείλει ο

εργοδότης μέσα σε 48 ώρες στο αρμόδιο Υπουργείο την έναρξη της

απασχόλησης ούτε και θα λάβει μετά τη σχετική άδεια.'

Μία ακόμη ειδική κατηγορία εργαζομένων είναι οι υπήκοοι των κρατών-

μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης .

Η είσοδός τους στην Ελλάδα γίνεται με απλή επίδειξη διαβατηρίου ή

εθνικού δελτίου ταυτότητα. Προκειμένου να τους χορηγηθεί αρχική άδεια

διαμονής ώστε να εργαστούν στην Ελλάδα είναι υποχρεωμένοι να

προσκομίσουν:^

- Το έγγραφο με βάση το οποίο εισήλθαν στην Ελλάδα.

- Δήλωση πρόσληψης του εργοδότη θεωρημένη από την αρμόδια

επιθεώρηση εργασίας. Στη δήλωση αυτή πρέπει να αναγράφεται η διάρκεια και

το είδος της απασχόλησης που θα προσφέρει ο εργαζόμενος.

- Ιατρικό πιστοποιητικό που εκδίδεται από την Αρμόδια Υγειονομική

Υπηρεσία, ότι αυτός που κάνει την αίτηση δεν πάσχει από ασθένειες και

αναπηρίες που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 266.

Page 102: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Μια άλλη υποχρέωση του εργαζομένου συνδέεται με τη σύμβαση

δανεισμού. Η σύμβαση αυτή δεν επηρεάζει τη σύμβαση εργασίας μεταξύ

εργαζόμενου και αρχικού εργοδότη. Ο εργαζόμενος παρέχει την εργασία του

στον τρίτο βάσει της αρχικής σύμβασης εργασίας. Βέβαια το διευθυντικό

δικαίωμα ασκείται από τον τρίτο, ο οποίος όμως πρέπει να ενεργεί σύμ(ρωνα με

την αρχική σύμβαση εργασίας, οι όροι της οποίας δεσμεύουν και αυτόν.’

Η σύμβαση δανεισμού διακρίνεται σε γνήσια και μη γνήσια.

Γνήσιος δανεισμός είναι ο δανεισμός εργαζόμενου από τον αρχικό

εργοδότη σε τρίτη επιχείρηση για κάποια διάστημα.

Μη γνήσιος δανεισμός ή κατ' επιχείρηση δανεισμός υπάρχει όταν ο

αρχικός εργοδότης είναι επιχείρηση, η οποία έχει ως αντικείμενο εργασιών την

παραχώρηση εργαζομένων σε τρίτους.

Ο εργαζόμενος από την πλευρά του υποχρεούται να τηρεί τους όρους

εργασίας που ισχύουν στη νέα επιχείρηση, βάσει ενδεχόμενα με Εσωτερικό

Κανονισμό Εργασίας, αναφορικά με την έναρξη και λήξη της εργασίας, την

απαγόρευση του καπνίσματος, την εφαρμογή ατομικών μέσων προστασίας ή

κανόνων ασφαλείας κλπ.^

3.7. Υποχρέωση σε περίπτωση δανεισμού

Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση Αθήνα 2002 σελ. 30.

Page 103: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο I V

4.1. Λή§η της σύμβασης εργασίας

Λήξη της σύμβασης εργασίας έχουμε όταν τερματίζεται η εργασιακή σχέση

που συνδέει τον εργαζόμενο με τον εργοδότη.

Οι τρόποι λύσης διαφέρουν, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της

σύμβασης εργασίας.

Α. Τρόποι λύσης σύμβασης αορίστου χρόνου.

Όταν πρόκειται για σύμβαση αορίστου χρόνου οι κυριότεροι τρόποι λύσης

είναι:

- Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας.

Μπορεί να γίνει είτε από την πλευρά του εργοδότη είτε από την πλευρά

του εργαζομένου και αποτελεί τον φυσικότερο και συνηθέστερο τρόπο λύσης

της μορφής αυτής εργασιακής σύμβασης.’

- Ο θάνατος του ενός των μερών

Όταν πρόκειται για το πρόσωπο του εργαζομένου έχει πάντα ως

αποτέλεσμα της λύσης της σύμβασης. Όταν όμως πρόκειται για το πρόσωπο

του εργοδότη, η σύμβαση δε λύεται αυτοδίκαια αλλά, σύμφωνα με τον Αστικό

Κώδικα όταν πρόκειται για προσωπική σύμβαση εργασίας ).^

- Η αμοιβαία συναίνεση

Είναι η περίπτωση κατά την οποία ο μισθωτός που συνδέεται με σχέση

εργασίας αορίστου χρόνου, αποχωρεί από την εργασία του και λαμβάνει

αποζημίωση. Αυτό μπορεί να συμβεί εφόσον έχει συμπληρώσει 15ετή

υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη ή το όριο που προβλέπει ο οικείος ασφαλιστικός

οργανισμός.^

- Η σύγχυση

’•̂ ■̂ Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13'' Αθήνα 2002 σελ. 405.

Page 104: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα είναι η σύμττταχτη των δύο μερών στο ίδιο

πρόσωπο, όπως π.χ, εάν ο εργαζόμενος αποκτήσει με οποιονδήποτε τρόπο

(πώληση, κληρονομική διαδοχή) την επιχείρηση του εργοδότου).

Β. Τρόποι λύσης σύμβασης ορισμένου χρόνου.

Στην περίπτωση σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου έχουμε κυρίως

του εξής τρόπους λύσης της;

- Πάροδος του χρόνου για τον οποίο είχε συμφωνηθεί.

Ο τερματισμός της εργασιακής σχέσης γίνεται με την πάροδο του

χρόνου λήξης που πρόβλεπε η ορισμένου χρόνου σύμβαση εργασίας,

εκτός αν παρά τη λήξη, ο μισθωτός εξακολουθεί να εργάζεται και ο

εργοδότης δεν εναντιώνεται σ' αυτό οπότε έχουμε σιωπηρή ανανέωση

της εργασιακής σχέσης, η διάρκεια της οποίας όμως δεν είναι πλέον

ορισμένου, αλλ' αορίστου χρόνου.

- Καταγγελία της σύμβασης. Πριν από τη λήξη της αλλά μόνο για

σπουδαίο λόγο. Ως σπουδαίος λόφος θεωρείται, εκτός των άλλων, και η μη

συμμόρφωση του εργαζόμενου με τις οδηγίες του εργοδότη, η μη εκτέλεση με

επιμέλεια της εργασίας η οποία του ανατέθηκε, η επίδειξη επαγγελματικής

ανεπάρκειας. Εάν ο σπουδαίος λόγος για τον οποίο έγινε η καταγγελία

συνίσταται ή οφείλεται σε αθέτηση της σύμβασης, τότε αυτός που αθέτησε

υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση.’

- Ο θάνατος του εργαζόμενου ή κατ' εξαίρεση του εργοδότη.

- Η σύγχυση των δύο στο πρόσωπο ενός.

Η λύση της εργασιακής σύμβασης πραγματοποιείται επίσης με την

καταγγελία της.

Καταγγελία είναι η μονομερής δήλωση βουλήσεως που απευθύνεται από

το ένα μέρος της εργασιακής σχέσης στο άλλο, συνήθως από τον εργοδότη

προς τον εργαζόμενο.

’ Βλ. Μιλτιάδη, Κ Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13" Αθήνα 2002 σελ. 407.

Page 105: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Εξάλλου ανάλογα με τις προϋττοθέσεις ττου απαιτούνται για την άσκησή

της διακρίνουμε δύο είδη καταγγελίας: την τακτική και την έκτακτη ή άτακτη.

- Τακτική είναι η μορφή της καταγγελίας κατά την οποία υπάρχει

προειδοποίηση του εργαζόμενου πριν από την οριστική λήξη της εργασιακής

τους σχέσης. Ο χρόνος πριν από τον οποίο γίνεται η προειδοποίηση αυτή, έχει

άμεση σχέση με το ποσό της αποζημίωσης που θα καταβληθεί στο μισθωτό.

- Ατακτη είναι η μορφή της καταγγελίας κατά την οποία δεν γίνεται

προειδοποίηση πριν από τον χρόνο που προβλέπεται. Ατακτη είναι πάντα η

καταγγελία των συμβάσεων των εργατών. Πολύ συχνά στην πράξη αυτό

συμβαίνει και όταν πρόκειται για υπαλλήλους. Στην περίπτωση όμως αυτή

διαφοροποιείται το ποσό της αποζημίωσης. Τόσο για τη τακτική, όσο και για την

έκτακτη ή άτακτη καταγγελία απαιτούνται για την άσκησή τους οι εξής

προϋποθέσεις:

να υπάρχει έγγραφος τύπος, να καταβληθεί η νόμιμη αποζημίωση, και

τέλος να μην ασκείται το δικαίωμα της καταγγελίας καταχρηστικά.

4.2. Απεργία

Πολλοί είναι οι ορισμοί που δόθηκαν μέχρι σήμερα για την έννοια της

απεργίας, στη μορφή αυτή του εργατικού αγώνα που αναδείχτηκε το κυριότερο

και αποτελεσματικότερο μέσο πάλης των εργαζομένων στις σύγχρονες

βιομηχανικές κοινωνίες. Μπορούμε να προσδιορίσουμε απλά την έννοια της

απεργίας σαν τη σχεδιασμένη συλλογική (ομαδική) αποχή από την εργασία που

έχει προσωρινό χαρακτήρα και που στοχεύει στην άσκηση πίεσης για την

προώθηση κάποιων αιτημάτων των απεργών. Με άλλα λόγια: Απεργία είναι η

θελημένη και συλλογική άρνηση της υποχρέωσης των μισθωτών για παροχή

εργασίας.’

Τα στοιχεία που συνθέτουν την έννοια της απεργίας είναι:

Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση 13" Αθήνα 2002 σελ. 519.

Page 106: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Αποχή από την εργασία. Ο απεργός μη προσφέροντας την εργασία του

σε καμιά περίπτωση δεν δηλώνει την πρόθεσή του να καταγγείλει την ατομική

σύμβαση.

- Συλλογική αποχή. Μεμονωμένα κάποιος εργαζόμενος δε μπορεί ν'

απεργήσει. Η απεργία αναφέρεται σε κάποια ομάδα, που συλλογικά απέχει από

την εργασία της.

- Προσωρινός ο χαρακτήρας της αποχής.

Για να πληρούται η έννοια της απεργίας η αποχή από την εργασία πρέπει

να έχει προσωρινό χαρακτήρα. Αν εκείνοι που συλλογικά απέχουν από την

εργασία τους έχουν κατά νου την οριστική αποχή, τότε αυτονόητα στοχεύουν

στη λύση της εργασιακής σχέσης.'

- Σχεδιασμένη αποχή. Λέγοντας σχεδιασμένη αποχή από την εργασία,

εννοούμε την αποχή που αποφασίζεται με κάποια διαδικασία από την ομάδα

που θ' απεργήσει με παράλληλη προβολή κάποιων αιτημάτων.

Τέλος, όσον αφορά τα είδη στα οποία διακρίνεται η απεργία έχουμε ν'

αναφέρουμε τα εξής;

- Επιθετική απεργία. Είναι το είδος στο οποίο η απεργία κηρύσσεται από

μια ομάδα, απρόκλητη, για τη διεκδίκηση κάποιων αιτημάτων και την μεταβολή

των συνθηκών εργασίας.

- Αμυντική απεργία. Όταν, αντίθετα, απαντάει σε αγωνιστική κινητοποίηση

της αντίπαλης πλευράς με στόχο τον αντιπερισπασμό και τη διατήρηση των

κανόνων που διέπουν την εργασιακή σχέση τότε η απεργία χαρακτηρίζεται ως

αμυντική.

- Προειδοποιητική. Χαρακτηρίζεται μια απεργία, όταν στόχος της είναι να

προειδοποιήσει το αντίπαλο μέρος, πως, αν μέσα σε κάποιο χρονικό περιθώριο

Βλ. Μιλτιάδη, Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου: Εργατικό Δίκαιο (ΤΟΜ ΟΣ 1°) - Εκδόσεις

Πάμισος - Έκδοση IS”* Αθήνα 2002 σελ. 300, 301.

Page 107: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

ή κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, δεν ικανοποιηθούν κάποια αιτήματα τότε

θ' ακολουθήσει οριστικά κανονικός απεργιακός αγώνας.'

- Διαμαρτυρίας. Υπάρχει όταν κάποια ομάδα κηρύσσει απεργία για κά

ποια μέτρα που έχουν ληφθεί και τα οποία δεν την βρίσκουν σύμφωνη

- Γενική. Η απεργία χαρακτηρίζεται ως γενική όταν σ' αυτή μετέχει

το σύνολο των εργαζομένων του χώρου που αφορά η απεργία (όταν

αναφέρεται στο σύνολο του εργατικού δυναμικού ονομάζεται

πανεργατική).

- Μερική. Είναι το είδος της απεργίας στο οποίο μετέχει μόνο ένα

μέρος των εργαζομένων.

- Καθαρά Εργασιακή. Είναι το είδος της απεργίας το οποίο αναφέρεται

στα αιτήματα των απεργιακών κινητοποιήσεων και συγκεκριμένα στα αιτήματα

που αναφέρονται στη ρύθμιση εργατικών θεμάτων.

- Πολιτική. Επίσης αναφέρεται στα αιτήματα και συγκεκριμένα στα

αιτήματα γενικότερων πολιτικών θεμάτων.

- Συνδικαλιστική. Είναι η απεργία που κηρύσσεται από νόμιμα συστημένες

συνδικαλιστικές οργανώσεις.

- Αδέσποτη. Είναι αυτή που κηρύσσεται από μη νόμιμα ιδρυμένη

συνδικαλιστική οργάνωση.

- Συμπάθειας ή Αλληλεγγύης. Υπάρχει όταν στόχος του απεργιακού

αγώνα είναι η έκφραση αλληλεγγύης και στήριξης του αγώνα που διεξάγει ένα

άλλο άτομο ή μια άλλη ομάδα εργαζομένων.

- Λευκή. Χαρακτηρίζεται μια απεργία όταν οι εργαζόμενοι προσέρχονται

στο χώρο εργασίας αλλά απέχουν από την άσκηση της εργασίας. Μια

ειδικότερη μορφή απεργίας αποτελεί η στάση εργασίας. Στη στάση εργασίας οι

εργαζόμενοι αναστέλλουν για λίγες ώρες την παροχή εργασίας.

Βλ. Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων Καθηγητού

ΚΑΤΤΕ Αθηνών -ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ- Εκδοτικός Οίκος «INTERBOOKS» Αθήνα 2000 σελ.

Page 108: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α

Ολα τα παραττάνω που περιγράψαμε εξάγουν κάποια βασικά

συμπεράσματα τα οποία αφορούν τον εργοδότη, τον εργαζόμενο και τη σχέση

που αναπτύσσεται μεταξύ τους.

Και τα δύο μέρη, εργοδότης και εργαζόμενος, με την εργασιακή σχέση που

τους συνδέει υπεισέρχονται σε ειδικό καθεστώς σχέσεων, αμοιβαίων

υποχρεώσεων και καθηκόντων. Η εργασιακή σχέση στηρίζεται κατά βάση στην

ιδρυτική σύμβαση εργασίας, αλλ' εννοιολογικά διακρίνεται απ' αυτήν. Είναι

έννοια ευρύτερη και περιλαμβάνει το σύνολο των όρων με τους οποίους

αναλαμβάνεται και εκτελείται η υποχρέωση εργασίας του εργαζόμενου προς τον

εργοδότη. Για την έγκυρη σύναψη σύμβασης εργασίας ισχύουν και

εφαρμόζονται οι γενικές αρχές και διατάξεις που εφαρμόζονται και για κάθε

άλλη σύμβαση του ιδιωτικού δικαίου. Η εργασιακή σχέση είναι σχέση η οποία

δημιουργείται εξελίσσεται και ενδιάμεσα μπορεί από την συνδρομή ορισμένων

γεγονότων ή περιστάσεων να ανασταλεί και εντέλει να οδηγηθεί στη λήξη της. Ο

τερματισμός της εργασιακής σχέσης αποτελεί την πλέον σημαντική όψη του

προβλήματος "απασχόληση" και δημιουργεί ιδιαίτερα δυσμενή κατάσταση για

τον εργαζόμενο. Γι' αυτό και η νομοθεσία προστατεύει επαρκώς τον εργαζόμενο

από τυχόν αυθαιρεσίες του εργοδότη. Ο νόμος προέβλεψε επίσης ως σκοπό

της δημιουργίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων τη διαφύλαξη και προαγωγή

των εργασιακών, οικονομικών, ασςκτλιστικών, κοινωνικών και συνδικαλιστικών

συμφερόντων των εργαζομένων. Η συνδικαλιστική αγωνιστική δράση

αναγνωρίζεται σήμερα στους εργαζόμενους γιατί μονάχα μ' αυτήν μπορεί ν'

ασκηθεί πίεση και να εξισορροπηθεί η δύναμη της εργοδοτικής πλευράς. Οι

μορφές που μπορεί να πάρει η συλλογική αγωνιστική δράση είναι πολλές, αλλά

εκείνη που ξεχώρισε ιδιαίτερα στους αγώνες των εργαζομένων είναι η απεργία.

Για να υπάρχει λοιπόν αρμονική σχέση μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου στη

Page 109: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

σύμβαση εργασίας, θα πρέπει και οι δύο πλευρές να τηρούν τις υποχρεώσεις

που τους αναλογούν. Ελπίζουμε στο μέλλον, ότι η συμμόρφωση τόσον του

εργοδότη όσο και των εργαζομένων προς τους νόμους, θα είναι πιο ουσιαστική

και αποτελεσματική, ώστε και με τη συμβουλή του κράτους θα βελτιωθούν οι

σχέσεις που δημιουργούνται από τη σύναψη συμβάσεως εργασίας.

Page 110: ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - digilib.teiemt.grdigilib.teiemt.gr/jspui/bitstream/123456789/4418/1/SDO1042003.pdf · ΟΡΙΣΜΟΙ Μισθωτός ή εργαζόμενος θεωρείται

B_I Β Λ I Ο Γ P A Φ I A

Φώτη Θ. Παπαγιάννη και Δονάτου I. Παπαγιάννη

Καθηγητών ΤΕΙ, Δικηγόρων Αθηνών

- ΕΠΙΤΟΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

- Αθήνα Σεπτέμβριος 1988

Αντωνίας Ευθυμιστου - Πουλάκου

Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων

Καθηγητού ΚΑΊΤΕ Αθηνών

- ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

- Αθήνα 1981

ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΣ και συνεργάτες: Χρήστος Τζεκίνης, Θόδωρος Κουτρούκης,

Σωτήρης Τσόπελας, Θανάσης Νικολόπουλος, Λεύτερης Θαλασσινός

- ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α' Έκδοση Γ

- Εκδόσεις Α. Σταμούλης Πειραιάς 1991

Αρχοντής Θεολ. Καμπάνταης

Τ. Διευθυντής Υπουργείου Εργασίας, Πτυχιούχος Νομικής και Ο.Π.Ε. από Α.Π.Θ.

Έκτακτος Καθηγητής Τ.Ε .Ι. Καβάλας

- ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΡΓΟΔΟΤΕς

- Καβάλα 1999

Αντωνίας Ευθυμιάτου - Πουλάκου

Δικηγόρου DES Πανεπιστημίου Παρισίων

Καθηγητού ΚΑΊΤΕ Αθηνών

- ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

- Εκδοτικός Οίκος -INTERBOOKS* Αθήνα 2000

Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη - Οικονομολόγου

- ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΤΟΜΟΣ 1“)

- Εκδόσεις Πάμισος -Έκδοςη 13ι Αθήνα 2002

ΜΙΛΤΙΑΔΗ Κ. ΛΕΟΝΤΑΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥ - ΕΡΓΑΣΙΟΛΟΓΟΥ

- ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

- ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ «ΠΑΜΙΣΟΣ· ΕΚΔΟΣΗ ΕΒΔΟΜΗ

- ΑΘΗΝΑ 1988

ΜΙΛΤΙΑΔΗ Κ. ΛΕΟΝΤΑΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥ - ΕΡΓΑΣΙΟΛΟΓΟΥ

- ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

- ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ «ΠΑΜΙΣΟΣ· ΕΚΔΟΣΗ ΕΒΔΟΜΗ

- ΑΘΗΝΑ 1991