Σε κάθε κύτταρο (φυτικό ή ζωικό) οι απλές ουσίες, που προέρχονται Σε κάθε κύτταρο (φυτικό ή ζωικό) οι απλές ουσίες, που προέρχονται από τη διάσπαση των από τη διάσπαση των µεγαλοµοριακώνµεγαλοµοριακών ενώσεων, αξιοποιούνται µε δύο ενώσεων, αξιοποιούνται µε δύο τρόπουςτρόπους::

�� είτε χρησιµοποιούνται πάλι για τη σύνθεση νέων είτε χρησιµοποιούνται πάλι για τη σύνθεση νέων µεγαλοµοριακώνµεγαλοµοριακών�� είτε χρησιµοποιούνται πάλι για τη σύνθεση νέων είτε χρησιµοποιούνται πάλι για τη σύνθεση νέων µεγαλοµοριακώνµεγαλοµοριακώνενώσεων, που είναι απαραίτητες ως δοµικά ή λειτουργικά συστατικά ενώσεων, που είναι απαραίτητες ως δοµικά ή λειτουργικά συστατικά του κυττάρου του κυττάρου

�� είτε οξειδώνονται, αποδίδοντας σταδιακά χηµική ενέργεια µέσω µιας είτε οξειδώνονται, αποδίδοντας σταδιακά χηµική ενέργεια µέσω µιας διαδικασίας που ονοµάζεταιδιαδικασίας που ονοµάζεται κυτταρική αναπνοήκυτταρική αναπνοή. .

Συχνά αυτές οι αντιδράσεις οξείδωσης για την παραγωγή ενέργειας Συχνά αυτές οι αντιδράσεις οξείδωσης για την παραγωγή ενέργειας τροφοδοτούνται µε χηµικές ουσίες που προέρχονται από συστατικά τροφοδοτούνται µε χηµικές ουσίες που προέρχονται από συστατικά του κυττάρου, κατά προτίµηση πολύ χρησιµοποιηµένα. Όσα δηλαδή του κυττάρου, κατά προτίµηση πολύ χρησιµοποιηµένα. Όσα δηλαδή από τα µακροµόρια του κυττάρου έχουν χρησιµοποιηθεί από τα µακροµόρια του κυττάρου έχουν χρησιµοποιηθεί επανειληµµένα, για παράδειγµα τα ένζυµα, διασπώνται. επανειληµµένα, για παράδειγµα τα ένζυµα, διασπώνται.

Οι απλούστερες ενώσεις, που προκύπτουν από τη διάσπασή τους Οι απλούστερες ενώσεις, που προκύπτουν από τη διάσπασή τους Οι απλούστερες ενώσεις, που προκύπτουν από τη διάσπασή τους Οι απλούστερες ενώσεις, που προκύπτουν από τη διάσπασή τους (στην περίπτωση αυτή τα αµινοξέα), αξιοποιούνται από το κύτταρο, (στην περίπτωση αυτή τα αµινοξέα), αξιοποιούνται από το κύτταρο, είτε για την παραγωγή ενέργειας είτε για την παραγωγή νέων είτε για την παραγωγή ενέργειας είτε για την παραγωγή νέων µακροµορίων. Το κύτταρο δηλαδή «δεν αφήνει να πάει τίποτα µακροµορίων. Το κύτταρο δηλαδή «δεν αφήνει να πάει τίποτα χαµένο».... χαµένο»....

Ένα µέρος της ενέργειας που παράγεται κατά τις αντιδράσεις Ένα µέρος της ενέργειας που παράγεται κατά τις αντιδράσεις οξείδωσης ελευθερώνεται ως θερµότητα και δεν µπορεί να αξιοποιηθεί οξείδωσης ελευθερώνεται ως θερµότητα και δεν µπορεί να αξιοποιηθεί για τις διάφορες κυτταρικές λειτουργίες. Το υπόλοιπο ποσό ενέργειας για τις διάφορες κυτταρικές λειτουργίες. Το υπόλοιπο ποσό ενέργειας διατίθεται στα κύτταρα µε τη µορφή ΑΤΡ. διατίθεται στα κύτταρα µε τη µορφή ΑΤΡ.

ΚυτταρικήΚυτταρική αναπνοήαναπνοή είναιείναι καταβολικήκαταβολική διαδικασίαδιαδικασία πουπου λαµβάνειλαµβάνει χώραχώρασταστα κύτταρακύτταρα κατάκατά τηντην οποίαοποία πολύπλοκαπολύπλοκα οργανικάοργανικά µόρια,µόρια, κατάκατά σειράσειράφθίνουσαςφθίνουσας προτίµησηςπροτίµησης υδατάνθρακεςυδατάνθρακες,, λίπηλίπη καικαι πρωτεΐνεςπρωτεΐνες,,οξειδώνονταιοξειδώνονται προκειµένουπροκειµένου ν'ν' απελευθερώσουναπελευθερώσουν ενέργεια,ενέργεια, ηη οποίαοποία είναιείναιαπαραίτητηαπαραίτητη σεσε άλλεςάλλες κυτταρικέςκυτταρικές διαδικασίεςδιαδικασίες..

Η διάσπαση της γλυκόζης Η διάσπαση της γλυκόζης περιλαµβάνει τρεις διαδικασίες: περιλαµβάνει τρεις διαδικασίες: �� τη τη γλυκόλυσηγλυκόλυση, , �� τον κύκλο του κιτρικού οξέος ή κύκλο του τον κύκλο του κιτρικού οξέος ή κύκλο του ΚρεµπςΚρεµπς ((KrebsKrebs) ) �� και την οξειδωτική και την οξειδωτική φωσφορυλίωσηφωσφορυλίωση..�� και την οξειδωτική και την οξειδωτική φωσφορυλίωσηφωσφορυλίωση..

ΓλυκόλυσηΓλυκόλυση (γλυκός + λύσις):(γλυκός + λύσις):Γίνεται στο κυτταρόπλασµα χωρίς τη χρησιµοποίηση οξυγόνου. Γίνεται στο κυτταρόπλασµα χωρίς τη χρησιµοποίηση οξυγόνου. Στο στάδιο αυτό ένα µόριο γλυκόζης (Στο στάδιο αυτό ένα µόριο γλυκόζης (CC66HH1212OO66) διασπάται αρχικά σε ) διασπάται αρχικά σε δύο µόρια δύο µόρια τριοζώντριοζών (υδατάνθρακες µε τρία άτοµα άνθρακα). (υδατάνθρακες µε τρία άτοµα άνθρακα). Στη συνέχεια αυτές µετατρέπονται σε δύο µόρια Στη συνέχεια αυτές µετατρέπονται σε δύο µόρια πυροσταφυλικούπυροσταφυλικούοξέος (οξέος (CHCH33--COCO--COOHCOOH). ). Το κέρδος του κυττάρου σε ενέργεια από τη διαδικασία αυτή είναι δύο Το κέρδος του κυττάρου σε ενέργεια από τη διαδικασία αυτή είναι δύο µόρια ΑΤΡ. µόρια ΑΤΡ.

Η τύχη του Η τύχη του πυροσταφυλικούπυροσταφυλικού οξέος από εδώ και πέρα εξαρτάται από οξέος από εδώ και πέρα εξαρτάται από την παρουσία ή όχι οξυγόνου στο περιβάλλον του κυττάρου, αλλά και την παρουσία ή όχι οξυγόνου στο περιβάλλον του κυττάρου, αλλά και από τη δυνατότητα του κυττάρου να το χρησιµοποιήσει. από τη δυνατότητα του κυττάρου να το χρησιµοποιήσει.

Αν δεν υπάρχει οξυγόνο έχουµε την Αν δεν υπάρχει οξυγόνο έχουµε την αναερόβια αναπνοήαναερόβια αναπνοή

Οι πιο γνωστές περιπτώσεις αναερόβιας αναπνοής είναι η Οι πιο γνωστές περιπτώσεις αναερόβιας αναπνοής είναι η αλκοολικήαλκοολικήκαι ηκαι η γαλακτική ζύµωσηγαλακτική ζύµωση. . �� Στην Στην αλκοολική ζύµωση αλκοολική ζύµωση τα δύο µόρια του τα δύο µόρια του πυροσταφυλικούπυροσταφυλικού οξέος, οξέος,

µετατρέπονται σε δύο µόρια αιθυλικής αλκοόλης [µετατρέπονται σε δύο µόρια αιθυλικής αλκοόλης [CH CH OH] και δύο και δύο µετατρέπονται σε δύο µόρια αιθυλικής αλκοόλης [µετατρέπονται σε δύο µόρια αιθυλικής αλκοόλης [CH3CH2OH] και δύο και δύο µόρια διοξειδίου του άνθρακα µόρια διοξειδίου του άνθρακα

�� ΣτηνΣτην γαλακτική ζύµωση γαλακτική ζύµωση τα δύο µόρια του τα δύο µόρια του πυροσταφυλικούπυροσταφυλικού οξέος, οξέος, µετατρέπονται σε δύο µόρια γαλακτικού οξέος [µετατρέπονται σε δύο µόρια γαλακτικού οξέος [CH3CH(OH)COOH]..

Αν η διαδικασία γίνεται παρουσία οξυγόνου, το Αν η διαδικασία γίνεται παρουσία οξυγόνου, το πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύ οξύ εισέρχεται στο µιτοχόνδριο και εκεί οξειδώνεται πλήρως προς διοξείδιο εισέρχεται στο µιτοχόνδριο και εκεί οξειδώνεται πλήρως προς διοξείδιο του άνθρακα και νερό και έχουµε την:του άνθρακα και νερό και έχουµε την:

Αερόβια αναπνοήΑερόβια αναπνοήόπου η πλήρης οξείδωση του όπου η πλήρης οξείδωση του πυροσταφυλικούπυροσταφυλικού οξέος, που έχει οξέος, που έχει παραχθεί κατά τη παραχθεί κατά τη γλυκόλυσηγλυκόλυση, γίνεται σε δύο στάδια: , γίνεται σε δύο στάδια: �� τον τον κύκλο του κιτρικού οξέος κύκλο του κιτρικού οξέος ή ή κύκλο του κύκλο του KrebsKrebs και τηνκαι την�� οξειδωτική οξειδωτική φωσφορυλίωσηφωσφορυλίωση..

Κύκλος του κιτρικού οξέοςΚύκλος του κιτρικού οξέος: περιλαµβάνει µια σειρά αντιδράσεων : περιλαµβάνει µια σειρά αντιδράσεων που γίνονται στη µήτρα των µιτοχονδρίων, χωρίς να χρησιµοποιείται που γίνονται στη µήτρα των µιτοχονδρίων, χωρίς να χρησιµοποιείται που γίνονται στη µήτρα των µιτοχονδρίων, χωρίς να χρησιµοποιείται που γίνονται στη µήτρα των µιτοχονδρίων, χωρίς να χρησιµοποιείται οξυγόνο. οξυγόνο.

Το Το πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύ, που είχε παραχθεί από τη οξύ, που είχε παραχθεί από τη γλυκόλυσηγλυκόλυση, , µετατρέπεται σεµετατρέπεται σε ακετυλοακετυλο--συνένζυµο Ασυνένζυµο Α και µε τη µορφή αυτή και µε τη µορφή αυτή εισέρχεται στον κύκλο του κιτρικού οξέος. Κατά τη µετατροπή αυτή εισέρχεται στον κύκλο του κιτρικού οξέος. Κατά τη µετατροπή αυτή παράγεται και παράγεται και CCΟΟ22. .

Από το Από το ακετυλοακετυλο--συνένζυµο Α που µπαίνει στον κύκλο του κιτρικού συνένζυµο Α που µπαίνει στον κύκλο του κιτρικού οξέος, µεταξύ άλλων, σχηµατίζονται ΑΤΡ, και οξέος, µεταξύ άλλων, σχηµατίζονται ΑΤΡ, και CCΟΟ22. . Το κέρδος σε ενέργεια από τη διάσπαση κάθε αρχικού µορίου Το κέρδος σε ενέργεια από τη διάσπαση κάθε αρχικού µορίου γλυκόζης, σ' αυτό το στάδιο, είναι δύο µόρια ΑΤΡ.γλυκόζης, σ' αυτό το στάδιο, είναι δύο µόρια ΑΤΡ.

Οξειδωτική Οξειδωτική φωσφορυλίωσηφωσφορυλίωση::Οι αντιδράσεις της οξειδωτικής Οι αντιδράσεις της οξειδωτικής φωσφορυλίωσηςφωσφορυλίωσης γίνονται στις γίνονται στις αναδιπλώσεις της εσωτερικής µεµβράνης του µιτοχονδρίου αναδιπλώσεις της εσωτερικής µεµβράνης του µιτοχονδρίου και χρησιµοποιείται οξυγόνο. και χρησιµοποιείται οξυγόνο. Το κέρδος σε ενέργεια από τη διάσπαση κάθε αρχικού µορίου Το κέρδος σε ενέργεια από τη διάσπαση κάθε αρχικού µορίου γλυκόζης, σ' αυτό το στάδιο, είναι 32 µόρια ΑΤΡ.γλυκόζης, σ' αυτό το στάδιο, είναι 32 µόρια ΑΤΡ.Στα τελικά προϊόντα αυτής της διαδικασίας περιλαµβάνεται και ΗΣτα τελικά προϊόντα αυτής της διαδικασίας περιλαµβάνεται και Η22ΟΟ

Τελικά, από την πλήρη οξείδωση ενός µορίου γλυκόζης σε διοξείδιο Τελικά, από την πλήρη οξείδωση ενός µορίου γλυκόζης σε διοξείδιο Τελικά, από την πλήρη οξείδωση ενός µορίου γλυκόζης σε διοξείδιο Τελικά, από την πλήρη οξείδωση ενός µορίου γλυκόζης σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό παράγονται συνολικά 36 µόρια ΑΤΡ. του άνθρακα και νερό παράγονται συνολικά 36 µόρια ΑΤΡ. Η γενική εξίσωση της κυτταρικής αναπνοής είναι: Η γενική εξίσωση της κυτταρικής αναπνοής είναι:

CC66HH1212ΟΟ66+6Ο+6Ο22+6+6HH22ΟΟ→→ 66CCΟΟ22 + 12Η+ 12Η22Ο + ΕνέργειαΟ + Ενέργεια(36 ΑΤΡ)(36 ΑΤΡ)

2 2 ΑκέτυλοΑκέτυλο--συνέζυµοσυνέζυµο ΑΑΚύκλος

του Krebs

4CO2

µιτοχόνδριοµιτοχόνδριο

κυτταρόπλασµακυτταρόπλασµα

6O2

Αερόβια αναπνοήΑερόβια αναπνοή2CO2

Γλυκόζη Γλυκόζη 2 2 πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύοξύ

Γλυκόλυση

2ΑΤΡ

Krebs

2ΑΤΡ

Οξειδωτική φωσφορυλίωση

32ΑΤΡ

36 ΑΤΡ36 ΑΤΡ

Έλεγχος της αερόβιας κυτταρικής αναπνοήςΈλεγχος της αερόβιας κυτταρικής αναπνοήςΟι αντιδράσεις της κυτταρικής αναπνοής σταµατούν όταν παραχθούν Οι αντιδράσεις της κυτταρικής αναπνοής σταµατούν όταν παραχθούν αρκετά µόρια ΑΤΡ. αρκετά µόρια ΑΤΡ. Υπάρχει ένας µηχανισµός που ελέγχει τη διεξαγωγή αυτών των Υπάρχει ένας µηχανισµός που ελέγχει τη διεξαγωγή αυτών των αντιδράσεων, ανάλογα µε τις ανάγκες του οργανισµού. αντιδράσεων, ανάλογα µε τις ανάγκες του οργανισµού. τότε αναστέλλεται η δράση ενός από τα ένζυµα που εξυπηρετούν τητότε αναστέλλεται η δράση ενός από τα ένζυµα που εξυπηρετούν τηδιαδικασία της διαδικασία της γλυκόλυσηςγλυκόλυσης. . Η διαδικασία επαναλαµβάνεται αµέσως, µόλις ελαττωθεί η Η διαδικασία επαναλαµβάνεται αµέσως, µόλις ελαττωθεί η συγκέντρωση µορίων ΑΤΡ. συγκέντρωση µορίων ΑΤΡ. συγκέντρωση µορίων ΑΤΡ. συγκέντρωση µορίων ΑΤΡ.

Θα πρέπει να σηµειωθεί επίσης ότι οι αντιδράσεις του κύκλου του Θα πρέπει να σηµειωθεί επίσης ότι οι αντιδράσεις του κύκλου του κιτρικού οξέος, παρά το ότι δε χρησιµοποιούν οξυγόνο, δε γίνονται σε κιτρικού οξέος, παρά το ότι δε χρησιµοποιούν οξυγόνο, δε γίνονται σε αναερόβιες συνθήκες. ∆ιότι διαφορετικά τα προϊόντα τους θα αναερόβιες συνθήκες. ∆ιότι διαφορετικά τα προϊόντα τους θα συσσωρεύονταν στο κύτταρο, ενώ πρέπει να καταναλώνονται, και η συσσωρεύονταν στο κύτταρο, ενώ πρέπει να καταναλώνονται, και η κατανάλωσή τους γίνεται µόνο µέσω των αντιδράσεων της κατανάλωσή τους γίνεται µόνο µέσω των αντιδράσεων της οξειδωτικής οξειδωτικής φωσφορυλίωσηςφωσφορυλίωσης για τις οποίες είναι απαραίτητο το για τις οποίες είναι απαραίτητο το οξυγόνο.οξυγόνο.

Η αναερόβια αναπνοή Η αναερόβια αναπνοή πραγµατοποιείται:πραγµατοποιείται:�� στους στους αναερόβιουςαναερόβιους οργανισµούςοργανισµούς, κατά την οποία η , κατά την οποία η ενέργειαενέργεια

απελευθερώνεται από τη απελευθερώνεται από τη γλυκόζηγλυκόζη ή άλλες ή άλλες τροφέςτροφές�� και σε κύτταρα πολυκύτταρων οργανισµών (µυϊκά κύτταρα), που και σε κύτταρα πολυκύτταρων οργανισµών (µυϊκά κύτταρα), που

περιστασιακά, όταν είναι αναγκασµένα να παράγουν ενέργεια ενώ δεν περιστασιακά, όταν είναι αναγκασµένα να παράγουν ενέργεια ενώ δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο υπάρχει αρκετό οξυγόνο

Οι χηµικές αντιδράσεις της αναερόβιας αναπνοής ακολουθούν δύο στάδια:Οι χηµικές αντιδράσεις της αναερόβιας αναπνοής ακολουθούν δύο στάδια:1ο στάδιο1ο στάδιο: : ΓλυκόλυσηΓλυκόλυση, όπου η γλυκόζη µετατρέπεται σε δύο µόρια , όπου η γλυκόζη µετατρέπεται σε δύο µόρια

πυροσταφυλικούπυροσταφυλικού οξέοςοξέος στο στο κυτταρόπλασµακυτταρόπλασµα του κυττάρου, µε του κυττάρου, µε απόδοση δύο µορίων ΑΤΡ.απόδοση δύο µορίων ΑΤΡ.

2ο στάδιο2ο στάδιο: Μετά την παραγωγή των : Μετά την παραγωγή των πυροσταφυλικώνπυροσταφυλικών µπορεί να εµφανιστούν µπορεί να εµφανιστούν δύο εναλλακτικές οδοί: δύο εναλλακτικές οδοί: δύο εναλλακτικές οδοί: δύο εναλλακτικές οδοί:

�� το το πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύ διασπάται σε οξύ διασπάται σε αιθανόληαιθανόλη µε µια αντίδραση που µε µια αντίδραση που ονοµάζεται ονοµάζεται αλκοολική ζύµωσηαλκοολική ζύµωση. (γίνεται κυρίως στις ζύµες που είναι . (γίνεται κυρίως στις ζύµες που είναι µονοκύτταροι οργανισµοί που ανήκουν στους µύκητες)µονοκύτταροι οργανισµοί που ανήκουν στους µύκητες)

�� το το πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύ µετατρέπεται σε οξύ µετατρέπεται σε γαλακτικό οξύγαλακτικό οξύ µε µια διαδικασία µε µια διαδικασία που ονοµάζεται που ονοµάζεται ζύµωση γαλακτικού οξέοςζύµωση γαλακτικού οξέος

Σε εφαρµογές της αλκοολικής ζύµωσης στηρίζεται η παραγωγή µπίρας, Σε εφαρµογές της αλκοολικής ζύµωσης στηρίζεται η παραγωγή µπίρας, κρασιού και άρτου.κρασιού και άρτου.Σε εφαρµογές της γαλακτικής ζύµωσης στηρίζεται η παραγωγή γιαουρτιού, Σε εφαρµογές της γαλακτικής ζύµωσης στηρίζεται η παραγωγή γιαουρτιού, τυριών.τυριών.Στη συγκέντρωση γαλακτικού οξέος στους µύες µετά από έντονη προσπάθεια Στη συγκέντρωση γαλακτικού οξέος στους µύες µετά από έντονη προσπάθεια οφείλεται η κούραση.οφείλεται η κούραση.

2 2 πυροσταφυλικόπυροσταφυλικόοξύοξύ

ΑκέτυλοΑκέτυλο -- συνένζυµο Ασυνένζυµο Α

2ATP2ATP

γλυκόζηγλυκόζη

2 αιθανόλη 2 αιθανόλη + 2 + 2 COCO22

2 γαλακτικό 2 γαλακτικό οξύοξύ

αναερόβιες ή αναερόβιες ή αερόβιες συνθήκεςαερόβιες συνθήκες

2 CO2

6O2

Οξειδωτική Οξειδωτική φωσφορυλίωσηφωσφορυλίωση

ΑκέτυλοΑκέτυλο -- συνένζυµο Ασυνένζυµο Α

Κύκλος του

Krebs

CC66HH1212OO66+6O+6O22 → 6CO→ 6CO22+6H+6H22O+36ATP O+36ATP

αερόβιες συνθήκεςαερόβιες συνθήκες2ATP2ATP

332ATP2ATP

4 CO2

6Η6Η22ΟΟ

Ερωτήσεις:Ερωτήσεις:Οι µύες ενός αθλητή του αγωνίσµατος 100 µέτρων αναπνέουν και Οι µύες ενός αθλητή του αγωνίσµατος 100 µέτρων αναπνέουν και αναερόβια κατά τη διάρκεια του αγωνίσµατος.αναερόβια κατά τη διάρκεια του αγωνίσµατος.

((ii) Τι είδους αναερόβια αναπνοή κάνει ο αθλητής; ) Τι είδους αναερόβια αναπνοή κάνει ο αθλητής;

((iiii) Γιατί ο αθλητής αναπνέει βαθιά και γρήγορα µετά το τέλος του ) Γιατί ο αθλητής αναπνέει βαθιά και γρήγορα µετά το τέλος του αγωνίσµατος; αγωνίσµατος;

Παραγωγή ενέργειας από τη διάσπαση λιπιδίων και πρωτεϊνώνΠαραγωγή ενέργειας από τη διάσπαση λιπιδίων και πρωτεϊνών

Μετά από τους υδατάνθρακες στη σειρά «προτίµησης» του κυττάρου Μετά από τους υδατάνθρακες στη σειρά «προτίµησης» του κυττάρου για παραγωγή ενέργειας έρχονται τα για παραγωγή ενέργειας έρχονται τα ουδέτερα λίπηουδέτερα λίπη, , που αρχικά διασπώνται σε που αρχικά διασπώνται σε γλυκερόληγλυκερόλη και λιπαρά οξέα. Τα λιπαρά οξέα και λιπαρά οξέα. Τα λιπαρά οξέα είναι µόρια πλούσια σε ενέργεια και γι' αυτό κάποια κύτταρα, όπως, είναι µόρια πλούσια σε ενέργεια και γι' αυτό κάποια κύτταρα, όπως, για παράδειγµα, τα κύτταρα των σκελετικών µυών, εξασφαλίζουν από για παράδειγµα, τα κύτταρα των σκελετικών µυών, εξασφαλίζουν από τα µόρια αυτά τα µόρια αυτά -- και κάτω από φυσιολογικές συνθήκες και κάτω από φυσιολογικές συνθήκες -- ένα µέρος της ένα µέρος της ενέργειας που τους είναι απαραίτητη. ενέργειας που τους είναι απαραίτητη.

Οι Οι πρωτεΐνεςπρωτεΐνες χρησιµοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας, χρησιµοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας, µόνο µόνο αν αν δεν υπάρχουν καθόλου σάκχαρα ή λιπίδια, όπως, για παράδειγµα, δεν υπάρχουν καθόλου σάκχαρα ή λιπίδια, όπως, για παράδειγµα, κατά τη διάρκεια µακρόχρονης ασιτίας. κατά τη διάρκεια µακρόχρονης ασιτίας. Οι πρωτεΐνες Οι πρωτεΐνες υδρολύονταιυδρολύονται αρχικά σε αµινοξέα και στη συνέχεια αρχικά σε αµινοξέα και στη συνέχεια αποµακρύνονται οι αποµακρύνονται οι αµινοµάδεςαµινοµάδες. Το υπόλοιπο µέρος του µορίου µπορεί . Το υπόλοιπο µέρος του µορίου µπορεί να εισέλθει στον κύκλο του κιτρικού οξέος (να εισέλθει στον κύκλο του κιτρικού οξέος (ΚρεµπςΚρεµπς) ή να µετατραπεί ) ή να µετατραπεί πρώτα σε λιπαρό οξύ ή σε πρώτα σε λιπαρό οξύ ή σε πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύ ή σε οξύ ή σε ακετυλοακετυλο--συνένζυµο Α και στη συνέχεια να ακολουθήσει η οξείδωσή του. συνένζυµο Α και στη συνέχεια να ακολουθήσει η οξείδωσή του.

σάκχαρασάκχαρα

γλυκόζηγλυκόζη

πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύοξύ

ΠρωτεΐνεςΠρωτεΐνες

αµινοξέααµινοξέα

Λίπη ουδέτεραΛίπη ουδέτερα

Γλυκερίνη Γλυκερίνη Λιπαρά οξέαΛιπαρά οξέα

πυροσταφυλικόπυροσταφυλικό οξύοξύ

ΑκέτυλοΑκέτυλο -- συνένζυµο Ασυνένζυµο Α

Κύκλος του

Krebs

Σχέσεις αποδόµησης Σχέσεις αποδόµησης λιπών, πρωτεϊνών λιπών, πρωτεϊνών και σακχάρωνκαι σακχάρων

Σχεδόν όλες οι Σχεδόν όλες οι

ουσίες που ουσίες που

παίρνουμε με την παίρνουμε με την

τροφή μας τροφή μας

μπορούν, κατά το μπορούν, κατά το

μεταβολισμό, να μεταβολισμό, να

μετατραπούν σε μετατραπούν σε

ακετυλοακετυλο--

συνένζυμο Α. Το συνένζυμο Α. Το

μόριο αυτό, στη μόριο αυτό, στη

συνέχεια, είτε θα συνέχεια, είτε θα

χρησιμοποιηθεί χρησιμοποιηθεί

για τη σύνθεση για τη σύνθεση για τη σύνθεση για τη σύνθεση

λιπιδίου είτε θα λιπιδίου είτε θα

μπει στον κύκλο μπει στον κύκλο

του κιτρικού του κιτρικού

οξέος, για να οξέος, για να

παραχθεί παραχθεί

ενέργεια. Το τι θα ενέργεια. Το τι θα

επιλεγεί επιλεγεί

καθορίζεται κάθε καθορίζεται κάθε

φορά ανάλογα με φορά ανάλογα με

τις ανάγκες του τις ανάγκες του

οργανισμού.οργανισμού.

CO2

CO2

CC66HH1212OO66 ++ 6O6O22 ↔ 6CO↔ 6CO22 ++ 6H6H22OO

CO2

O2O2 γλυκόζη

ΠυροσταφυλικόΠυροσταφυλικόοξύοξύ

ΑκέτυλοΑκέτυλοcoAcoA

ATPATP