Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ...

25
Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011 Η «μικρή» επιχειρηματικότητα σε περίοδο κρίσης Σταύρος Ιωαννίδης Στελίνα Χατζηχρήστου Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Επιχειρηματικότητας GEM Παρατηρητήριο Επιχειρηματικότητας Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών Με την υποστήριξη 2 6 Ιανουαρίου 2012

Transcript of Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ...

Page 1: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Η «μικρή» επιχειρηματικότητα σε περίοδο κρίσης

Σταύρος Ιωαννίδης

Στελίνα Χατζηχρήστου

Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Επιχειρηματικότητας GEM

Παρατηρητήριο Επιχειρηματικότητας Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών

Με την υποστήριξη

26 Ιανουαρίου 2012

Page 2: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Το μοναδικό πρόγραμμα που μετρά την επιχειρηματικότητα σε διαχρονική βάση παγκοσμίως (1999-...)

Συντονισμός: London Business School & Babson College (ΗΠΑ) 54 χώρες το 2010 Η Ελλάδα συμμετέχει από το 2003 μέσω του ΙΟΒΕ Στόχοι έργου: ◦ Να μετρήσει το επίπεδο επιχειρηματικότητας σε μια χώρα και να εξηγήσει

τις διαφορές που εμφανίζονται ανάμεσα στις εξεταζόμενες χώρες

◦ Να αποκαλύψει τους παράγοντες που οδηγούν σε ικανοποιητικά επίπεδα επιχειρηματικότητας σε μία χώρα

◦ Να προτείνει πολιτικές που μπορούν να ενισχύσουν τα επίπεδα επιχειρηματικότητας σε μια χώρα

Page 3: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Κάθε προσπάθεια για δημιουργία μιας νέας επιχείρησης ή νέας

δραστηριότητας, όπως το ελεύθερο επάγγελμα, η δημιουργία

ενός νέου επιχειρηματικού οργανισμού ή η επέκταση ήδη

υπάρχουσας επιχείρησης, που γίνεται από έναν ιδιώτη, από

ομάδες ιδιωτών ή από επιχειρήσεις που ήδη λειτουργούν.

Page 4: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Συνολική επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων (TEA index)

Δυνητικός επιχειρηματίας:

Γνώσεις & ικανότητες

Επίδοξος επιχειρηματίας

Βρίσκεται στην έναρξη του

εγχειρήματος

Νέος επιχειρηματίας

(επιχείρηση < 3,5 ετών)

Καθιερωμένος επιχειρηματίας (επιχείρηση > 3,5 ετών)

Σύλληψη ιδέας Δημιουργία επιχείρησης

Επιβίωση

Ευρύ φάσμα «επιχειρηματικότητας»: Η επιχειρηματικότητα ξεκινά πολύ πριν ένα εγχείρημα γίνει λειτουργικό

Μονάδα ανάλυσης: ο επιχειρηματίας

Page 5: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Ελλάδα: 5,3% του πληθυσμού 18-64 ετών (~370.000 άτομα)

• σημαντική πτώση συγκριτικά με 2009, χαμηλότερη επίδοση την τελευταία 5ετία

Χώρες Α: βασίζονται σε φτηνούς παραγωγικούς συντελεστές Χώρες Β: βασίζονται στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας Χώρες Γ: βασίζονται στην καινοτομία

0%

5%

10%

15%

20%

25%

Χώ

ρες

Α

Χώ

ρες

Β

Ιταλ

ία

Ιαπ

ωνί

α

Βέλ

γιο

Δαν

ία

Γερμ

ανία

Ισπ

ανία

Πορ

τογα

λία

Σλοβ

ενία

Σουη

δία

Ελβ

ετία

Ελλ

άδα

Ισρα

ήλ

Φιν

λανδ

ία

Γαλλ

ία

Ην.

Βασ

ίλει

ο

Κορ

έα

Ιρλα

νδία

Ολλ

ανδί

α

ΗΠ

Α

Νορ

βηγί

α

Αυσ

τραλ

ία

Ισλα

νδία

Χώρες Γ

% ε

νηλί

κων

μετα

ξύ 1

8-64

ετώ

ν

Επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων, 2010 (νέοι & επίδοξοι επιχειρηματίες)

Page 6: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Συρρίκνωση όλων των δεικτών Συνολική επιχειρηματικότητα: υψηλότερη ανάμεσα σε χώρες καινοτομίας Κυριότερη αιτία αναστολής επιχειρηματικής δραστηριότητας: μειωμένη

κερδοφορία (71,9% vs. 45,7%)

Βασικοί δείκτες επιχειρηματικότητας, Ελλάδα 2010 (% πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών)

Επίδοξη επι/κότητα

Νέα Επι/κότητα

Επι/κότητα αρχικών σταδίων

Καθιερωμένη επι/κότητα

Συνολική Επι/κότητα

Πρόθεση έναρξης επι/τικής

δραστηριότητας

2006 5,6 2,3 7,9 8,2 16,2 14,1

2007 4,6 1,1 5,7 13,3 18,7 13,7

2008 5,3 4,6 9,9 12,6 22,0 16,6

2009 4,5 4,7 8,8 15,1 23,6 17,2

2010 2,0 3,5 5,3 14,2 18,8 14,4

Μ.Ο. 4,4 3,2 7,5 12,7 19,9 15,2

Page 7: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Επιχειρηματικότητα ανάγκης: 27,4% επιχ. αρχικών σταδίων (26% το 2009)

Χαμηλότερο του αναμενόμενου + πτώση για το σύνολο του πληθυσμού

◦ εντονότερο κίνητρο η ανάγκη στην Ελλάδα: μ.ο. Χωρών Καινοτομίας 20%

◦ Μετακίνηση του ορίου μεταξύ «ανάγκης» και «ευκαιρίας»;

Επιχειρηματικότητα ευκαιρίας (με στόχο αύξηση εισοδήματος ή/και

μεγαλύτερη ανεξαρτησία): 38,6% (47% το 2009)

◦ Για πρώτη φορά, επιθυμία για μεγαλύτερη εργασιακή ανεξαρτησία (20,2%)> αύξηση

εισοδήματος (18,6%)

◦ Αντίδοτο στην αβεβαιότητα;

Page 8: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

•Προϊόντα/ υπηρεσίες προς καταναλωτές: στα ίδια επίπεδα με το 2009

•Συρρίκνωση στη μεταποίηση/ βιομηχανική δραστηριότητα (36,5% το 2009)

•Στροφή σε υπηρεσίες προς επιχειρήσεις

•Υψηλότερο ποσοστό πενταετίας για τον πρωτογενή τομέα: επιστροφή στη φύση;

1,9

23,7

28,1

46,3

Πρωτογενής τομέας

Βιομηχανική δραστηριότητα

Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις

Προϊόντα/υπηρεσίες προς καταναλωτές

Κλαδική διάσταση των εγχώριων επιχειρήσεων αρχικών σταδίων, 2010

Page 9: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

προοπτικές δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας (την επόμενη 5ετία)

◦ 13,3%: 5 έως 19 και 4,4%: τουλάχιστον 20%

◦ Μέσος όρος 2008-2010: πλέον ισχνές προβλέψεις για απασχόληση

◦ Πολύ μικρές επιχειρήσεις=> αδυναμία δημιουργίας πολλών θέσεων εργασίας, ακόμα

και σε περιόδους οικονομικής ευμάρειας

καινοτομία προϊόντος: μόλις 13% εντελώς καινοτόμο προϊόν (ίδια επίπεδα με

το 2009)

ένταση ανταγωνισμού: μόλις το 10% δημιουργεί μια νέα αγορά

◦ άνοδος από το 2009, αλλά 3η χαμηλότερη επίδοση ανάμεσα στις χώρες καινοτομίας

επίπεδο της τεχνολογίας: εντυπωσιακή βελτίωση

◦ 34,7% εντελώς νέες τεχνολογίες (>1 έτους) vs. 10,3% το 2009

◦ σχεδόν 55% παλαιές τεχνολογίες

Page 10: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Αλλαγές στο προφ ίλ λόγω κρίσης;

Άντρας, 41 ετών

Μεγαλύτερης ηλικίας, υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου, όλα τα

εισοδηματικά κλιμάκια

Γυναικεία επιχειρηματικότητα: 3,7% vs. 6% πέρυσι

◦ 8ο υψηλότερο % ανάμεσα στις χώρες καινοτομίας (4ο το 2009)

Αλλά 35% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων είναι γυναίκες (όπως και

το 2009)

◦ 34% των γυναικών επ. αρχικών σταδίων είχε κίνητρο την ανάγκη

◦ 2η υψηλότερη επίδοση, μετά την Ιαπωνία - Υψηλή ανάγκη γυναικών και σε χώρες εκτός

κρίσης (Νορβηγία)

Προφίλ του μέσου επιχειρηματία αρχικών σταδίων στην Ελλάδα το 2010

Page 11: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Ποσοστό επιχειρηματιών αρχικών σταδίων ανά ηλικιακή ομάδα, Ελλάδα

18 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 ΣΥΝΟΛΟ

2007 12,7 23,6 24,0 21,4 18,3 100

2008 9,3 4 1,2 21,6 17 ,0 10,8 100

2009 12,5 35,2 30,7 13,1 8,5 100

2010 6,7 22,9 26,7 35,2 8,6 100

Πηγή: GEM , Επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ

Page 12: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

% Άνδρες Γυναίκες

2008 35,0 39,1

2009 23,5 34,0

2010 24,6 33,7

Οι επιπτώσεις της κρίσης, κυρίως στην απασχόληση, ελαστικοποίησαν το

πώς ιδώθηκαν οι επιχειρηματικές επιλογές;

Page 13: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Υψηλή Αυτοπεποίθηση για τις επιχειρηματικές γνώσεις και ικανότητες για

έναρξη επιχείρησης: 52% του πληθυσμού, 77% των επιχειρηματιών αρχ.

σταδίων

◦ 58% και 90% το 2009: όξυνση δυσχερειών -> χαμηλότερο ηθικό;

Αλλά και σταθερά στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στο φόβο της αποτυχίας:

55% επιχ. αρχικών σταδίων ενώ 30% το 2009

23,3% πιστεύει στην ύπαρξη καλών επιχειρηματικών ευκαιριών

βραχυπρόθεσμα (33,8% το 2009)

◦ Μέχρι και το 2008, αντιστρόφως ανάλογη στο επίπεδο ανάπτυξης μιας χώρας

Κρίση: οικονομική κατάσταση

16% του πληθυσμού (28% το 2009): χαμηλότερη επίδοση στην Ευρώπη

Ομοίως Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία

Page 14: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Βαθμός δυσκολίας σχετικά με την ίδρυση και την ανάπτυξη μιας

επιχείρησης το 2010 έναντι του 2009

Επίπτωση της κρίσης στον αριθμό των επιχειρηματικών

ευκαιριών

ίδρυση μιας νέας επιχείρησης: σαφής επιδείνωση κλίματος

◦ Καθιερωμένοι πιο απαισιόδοξοι για 2η χρονιά (και σε όλα τα ερωτήματα)

◦ Γυναίκες πιο απαισιόδοξες από άνδρες

◦ Επιχειρηματίες αρχικών σταδίων: 75,6% τουλάχιστον σχετικά πιο δύσκολη (69%

το 2009)

◦ Οι πιο απαισιόδοξοι στις χώρες καινοτομίας, αλλά και σε όλες τις χώρες του GEM!

◦ Με μικρή διαφορά ακολουθεί η Ισπανία

◦ Βελτίωση του δείκτη για άλλες χώρες -> επιστροφή στην ανάπτυξη;

Page 15: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Ανάπτυξη ήδη υφιστάμενων επιχειρήσεων

3/5 επ. αρχικών σταδίων: εντονότερες δυσκολίες το 2010 vs. 2009.

καθιερωμένοι επιχειρηματίες πιο συγκρατημένοι και τα δύο έτη, αύξηση απαισιοδοξίας το 2010

γυναίκες επιχειρηματίες καταγράφουν εντονότερη απαισιοδοξία από τους άνδρες

ο δείκτης αφορά όλες τις λειτουργούσες επιχειρήσεις

⇒ άμεση & αρνητική επίπτωση στην απασχόληση και γενικότερα στις προοπτικές για το μέλλον

καθιερωμένοι επιχειρηματίες: πλέον αρνητικές εκτιμήσεις σε όλο το GEM

Μόνο Ελλάδα και Ιταλία: δυσμενέστερα αποτελέσματα το 2010

Page 16: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Καθιερωμένοι επιχειρηματίες

Επιχειρηματίες αρχικών σταδίων

2009 2010 2009 2010 Περισσότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες

3,9 3,5 3,0 12,6

Σχετικά περισσότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες

6,7 3,9 6,9 11,3

Περίπου ίσες επιχειρηματικές ευκαιρίες

19,3 11,2 33,9 12,7

Σχετικά λιγότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες

21,3 18,0 16,5 27,0

Λιγότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες

48,9 63,3 39,8 36,4

ΣΥΝΟΛΟ 100 100 100 100 Πηγή: ΙΟΒΕ, Επεξεργασία στοιχείων GEM

Page 17: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

0

2

4

6

8

10

12

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

TEA (% πληθυσμού)

TEA (% πληθυσμού)

Πηγή: ΙΟΒΕ, Επεξεργασία στοιχείων GEM

Page 18: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Πηγή: ΙΟΒΕ, Επεξεργασία στοιχείων GEM

Page 19: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

η κρίση έχει μεταβάλει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι

ίδιοι οι νέοι επιχειρηματίες αντιλαμβάνονται τις έννοιες

της επιχειρηματικότητας ανάγκης και της

επιχειρηματικότητας ευκαιρίας

Page 20: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

%

Καμία εκπαίδευση

Μερική δευτεροβάθμια

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Μετα-δευτεροβάθμια

εκπαίδεση

Μεταπτυχιακός τίτλος

2008 0,0 8,5 70,1 21,1 0,0

2009 0,0 10,7 59,3 30,0 0,0

2010 18,4 10,4 15,3 50,1 5,8

Πηγή: ΙΟΒΕ, Επεξεργασία στοιχείων GEM

Page 21: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 ΣΥΝΟΛΟ

2007 12,7 23,6 24,0 21,4 18,3 100

2008 9,3 41,2 21,6 17,0 10,8 100

2009 12,5 35,2 30,7 13,1 8,5 100

2010 6,7 22,9 26,7 35,2 8,6 100

Πηγή: ΙΟΒΕ, Επεξεργασία στοιχείων GEM

Page 22: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Πριν την κρίση: υψηλότατο % επιχειρήσεων προϊόντων/υπηρεσιών

προς τελικό καταναλωτή.

Τελευταίος κρίκος της αλυσίδας αξίας στην οικονομία-> μείωση

αναπτυξιακών επιπτώσεων

Ανατροπή λόγω κρίσης: συρρίκνωση μαγαζιών, αλλά ενδυνάμωση

μεταποίησης (2009) και κλάδου υπηρεσιών προς επιχειρήσεις (2010)

⇒ Επιχειρηματικότητα σε όλη την αλυσίδα αξίας, από άτομα με ανώτερα

εκπαιδευτικά προσόντα και με μεγαλύτερη επαγγελματική εμπειρία σε

σύγκριση με το παρελθόν

⇒ αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας αυτών των εγχειρημάτων, αλλά και τις

αναπτυξιακές τους προοπτικές.

Page 23: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Παραδοσιακά, «άτυποι επενδυτές» προέρχονται από οικογένεια ή/και

φίλοι/γείτονες: προσωπικές σχέσεις, δεν προσδοκάται κέρδος

Έλλειψη venture capitals, νοοτροπία χρηματοδότησης υψηλού ρίσκου

(νέα εγχειρήματα)

Κρίση: μεγάλοι περιορισμοί στον τραπεζικό δανεισμό,

σημαντική η ύπαρξη της δυνατότητας χρηματοδότησης από την

οικογένεια

από ποιοτικά αρνητικό χαρακτηριστικό -> σημαντικό παράγοντα για

την επανεκκίνηση της ανάκαμψης.

Page 24: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Πληροφορίες για το GEM: www.gemconsortium.org

Η έκθεση του ΙΟΒΕ είναι προσβάσιμη στο: www.iobe.gr

Page 25: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑmokep.unipi.gr/article_elements/meletes_ereynes/... · Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας

Σταύρος Ιωαννίδης [email protected]

Στελίνα Χατζηχρήστου [email protected]