Η ΠΗΞΗ ΤΟΥ

ΑΙΜΑΤΟΣ

ΘρομβοσθενίνηΘρομβοσθενίνη

Προκαταρτική

φάση (ενδογενής

&

εξωγενής)

4 κύριες

φάσεις

Σύμφωνα

με

νεότερη ονοματολογία

ως

"θρομβοπλαστίνη" χαρακτηρίζεται

ειδικά

ο

"ιστικός παράγοντας" που

συμμετέχει

στο εξωγενές

σύστημα.

Παλαιότερα

ως παράγοντας

III

χαρακτηριζόταν

η προθρομβινάση

(θρομβοκινάση) των ιστών

ή

του

αίματος.

Ως

παράγοντας

VI είχε

χαρακτηρισθεί

ο

ενεργοποιημένος παράγοντας

V

Μετατροπή

της

προθρομβίνης

σε

θρομβίνη

και πολυμερισμός

ινωδογόνου

προς

ινίδια

ινώδους

Εξωγενής

οδός

της

πήξεως

Ενδογενής οδός

της

πήξεως

ΤΟΠΟΣ

ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

ΠΗΞΕΩΣ

•

Το

ινωδογόνο, η

προθρομβινάση

και

γενικά

όλοι οι

ενδογενείς

παράγοντες

της

πήξεως

προέρχονται

σχεδόν

αποκλειστικά

από

το

ήπαρ•

Ο

παράγοντας

VIII παράγεται

και

εξωηπατικά

από

ενδοθήλια

και

μεγακαρυοκύτταρα•

Για

την

παραγωγή

της

προθρομβίνης

και

των

παραγόντων

VII, IX, Χ

(ενδεχόμενα

και

του

V) απαιτείται

απαραίτητα

η

παρουσία

της

βιταμίνης

Κ.

C1-ανα- στολέας που

αναστέλ- λει

τη

δράση

της καλλικρεΐ- νης

στην

ενεργο- ποίηση του

παράγο- ντα

XII και

ίσως

του XI

Θρυψίνη, λευκοκυτταρική

πρωτεάση, αγγειακός

ενεργοποιητής

πλασμινογόνου (VPA), λυσοσωματικά

ένζυμα, ουροκινάση

= ιστικής

προελεύσεως

παράγοντες

ΘρομβίνηΘρομβίνη

•

Η πλασμίνη ανταγωνίζεται

και

άλλους παράγοντες

της

πήξεως

(ινωδογόνο,

προθρομβίνη, παράγοντες

V, VIII, IX, XII) προκαλώντας

τη

διάσπαση

τους.

•

Ανταγωνιστικά

προς

τη

δράση

της

πλασμίνης επενεργούν

οι

αντιπλασμίνες,

οι

οποίες

φυσιολογικά

ευρίσκονται

συχνά

σε

ανενεργή συμπλέγματα

μαζί

με

την

πλασμίνη. Έχει

υπολογισθεί

ότι

η

συνολική

"-αντιπλασμίνη" του αίματος

είναι

10 φορές

περισσότερη

από

τη

συνολική

"πλασμίνη".•

Τα

συμπλέγματα

αυτά

διασπώνται

με

την

παρουσία

ινώδους,

το

οποίο

έτσι

δρα απελευθερώνοντας

ακριβώς

την

ουσία

η

οποία

πρόκειται

να

το

καταστρέψει.

ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΛΑΣΜΙΝΗΣ

•

Σε

περιπτώσεις

που

δημιουργείται υπερπαραγωγή

πλασμίνης

(π.χ. σε

ορισμένες

καρκινοπάθειες

ή

κατά

τον τοκετό) είναι

ενδεχόμενο

να

καταρρεύσει

το

σύστημα

ισορροπίας

πλασμίνης- αντιπλασμίνης

και, λόγω

προσωρινής

υπεροχής

της

πρώτης, να

εμφανισθεί έντονη

αιμορραγική

διάθεση

ΘΡΟΜΒΩΣΗ - ΕΜΒΟΛΗ••

ΕνδοαγγειακήΕνδοαγγειακή

πήξηπήξη

((θρόμβωσηθρόμβωση))

του

αίματος

παρατηρείται:•

i.-

Σε

διαταραχές

ή

εξάντληση

του

ινωδολυτικού

συστήματος

ή

κατά

την

εξάντληση

άλλων ενδογενών

ουσιών

που

δρουν

ως

αντιθρομβίνες

(ηπαρίνη)•

ii.-

Λόγω

εξωγενών

διαταραχών, π.χ.

ενεργοποιήσεως

των

παραγόντων

Χ

και

XII από βλάβη

του

αγγειακού

συστήματος

•

iii.-

Ως

αποτέλεσμα

διαταραχής

της λειτουργίας

των

αιμοπεταλίων

Η ΑΙΜΟΣΤΑΣΗ•

ΜΟΝΙΜΗ

ΑΙΜΟΣΤΑΣΗ

= ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ

ΑΙΜΟΣΤΑΣΗ

+

ΠΗΞΗ•

ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ

ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ:

•

i.-

Συστολή

των

τραυματισμένων

ή

κομμένων

άκρων

των αιμορραγούντων

αγγείων

•

ii.-

Aναδίπλωση

του

έσω

χιτώνα

των

αγγείων

(κυρίως προκειμένου

για

αρτηρίδια).

•

iii.-

Συμπίεση

των

αγγείων

από

αίμα

το

οποίο

έχει εξαγγειωθεί

και

αθροισθεί

στο

διάμεσο

χώρο

των

ιστών

•

iv.-

Αγγειοσυσταλτική

δράση

ορισμένων

ουσιών (κατεχολαμίνες, σεροτονίνη), οι

οποίες

απελευθερώνονται

από

συγκολλούμενα

και καταστρεφόμενα

αιμοπετάλια

•

v.-

Mεταβολή

των

φυσικοχημικών

ιδιοτήτων

του ενδοθηλίου

το

οποίο

εμφανίζει

αυξημένη

συγκολλητικότητα

προς

τα

αιμοπετάλια

ΜΟΝΙΜΗ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗ•

i.-

Ο

αρχικός

αιμοπεταλιακός

θρόμβος

πρέπει

να

συμπληρωθεί

-χάρη

στο

φαινόμενο

της

πήξεως- με

τη

δημιουργία

του

θρόμβου

του

ινώδους

μέσα

στον

οποίο

παγιδεύονται

και

τα

υπόλοιπα έμμορφα

συστατικά

του

αίματος

(ερυθρός

θρόμβος).•

ii.-

Να

επέλθει

η

συρρίκνωση

του

ερυθρού

θρόμβου, η

οποία

συμβάλλει

στη

συμπλησίαση των

χειλέων

του

αγγειακού

τραύματος, διότι

ο

αρχικός

αγγειακός

σπασμός

μετά

από

μισή

ώρα υποχωρεί.

Clotting process in a traumatized blood vessel. (Modified from Seegers WH: Hemostatic Agents, 1948. Courtesy of Charles C Thomas, Publisher, Ltd., Springfield, Ill.)

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΠΗΞΕΩΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣIn vitroIn vitro

•

Ψύξη

του

αίματος•

Χρησιμοποίηση

αγωγών

ή

δοχείων

με

επιφάνειες

μη

διαβρεχόμενες

(σιλικόνη, παραφίνη, πολυαιθυλένιο)

•

Δέσμευση

των

ιόντων

ασβεστίου•

Προσθήκη

ηπαρίνης

•

Χρησιμοποίηση

της

ιρουδίνης

-

ταβανίνη

ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΑ IN VITRO•

Αντιπηκτικό

Wintrobe:

μείγμα

οξαλικού

αμμωνίου/οξαλικού

καλίου

σε

αναλογία 6/4, 2ml/ml αίματος

Κατάλληλο

για

αρίθμηση

ερυθρών,

λευκών, προσδιορισμό

Hb, Ht•

EDTA

(K2

EDTA πιο

ευδιάλυτο

του

Na2

EDTA)

σεπυκνότητα

1-2mg/ml αίματος: κατάλληλο

για

μέτρηση

ερυθρών, λευκών

και

αιμοπεταλίων•

Ηπαρίνη

: 10-20 μον./ml αίματος: αντιπηκτικό

εκλογής

για

δοκιμασία

ωσμωτικής

αντίστασης, όχι

για

αρίθμηση λευκών

και

αιμοπεταλίων

•

Kιτρικό

νάτριο: υδατικό

διάλυμα

3,8 g/100ml

σε αναλογία

προς

αίμα

1:9 (όγκου

προς

όγκον), κατάλληλο

για

ΤΚΕ

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΠΗΞΕΩΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ••

In vivoIn vivo

•

Για

γρήγορη

δράση

χορηγείται

ηπαρίνη

παρεντερικά (διάρκεια

δράσεως

3-4 ώρες). Ως

αντίδοτο

τυχόν

υπερχορηγήσεως

χρησιμεύει

η

πρωταμίνη. •

Για

βραδεία

αλλά

παρατεινόμενη

αντιπηκτική

αγωγή

χορηγούνται

η

δικουμαρόλη

και

τα

παράγωγα

της που

δρουν

ως

ανταγωνιστές

της

βιταμίνης

Κ

και

εμποδίζουν

την

παραγωγή

της

προθρομβίνης

και

των παραγόντων

VII, IX και

Χ.

•

Το

μέγιστο

της

επενέργειας

των

κουμαρινών

εμφανίζεται περίπου

24 ώρες

μετά

την

πρώτη

χορήγηση

τους, ενώ

η

επάνοδος

στη

φυσιολογική

κατάσταση

απαιτεί

48-72 ώρες

μετά

τη

λήξη

της

χορηγήσεως. Σε

περίπτωση

υπερχορηγήσεως

πρέπει

να

δοθεί

θεραπευτικά

μεγάλη ποσότητα

βιταμίνης

Κ.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΠΗΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

•

Η θρομβοπενία•

Η

θρομβασθένεια

•

Διαταραχές

πηκτικότητας

του

αίματος

λόγω ελλείψεως

βιταμίνης

Κ

ή

λόγω

βαρειάς

διαταραχής

της

ηπατικής

λειτουργίας•

Η

αιμοφιλία, φυλοσύνδετη

κληρονομική

διαταραχή

σε

άρρενα

άτομα. Στο

85% των περιπτώσεων: έλλειψη

του

παράγοντα

VIII

(αιμοφιλία

Α) και

στα

υπόλοιπα

στην

έλλειψη

του παράγοντα

IX (αιμοφιλία

Β). Σπανιότερα

ενδέχεται

να

εμφανισθούν

συγγενείς

ελλείψεις των

παραγόντων

V, Χ, XI, XII ή

XIII.

ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΠΗΞΕΩΣ••

ΧρόνοςΧρόνος

ροήςροής

(μέθοδος

λοβίου

ωτός

και

μέθοδος

Ivy):

φ.τ. 1-7 min.••

ΧρόνοςΧρόνος

πήξεωςπήξεως: φ.τ. 6-8 min

••

ΧρόνοςΧρόνος

συστολήςσυστολής

θρόμβουθρόμβου::

φ.τ. 2 h. Παθολογικός χρόνος

συστολής

εμφανίζεται

στη

θρομβοπενία

και

σε

λειτουργικές

διαταραχές

των

αιμοπεταλίων, ενώ

στην αιμοφιλία

οι

τιμές

του

είναι

φυσιολογικές

••

ΧρόνοςΧρόνος

προθρομβίνηςπροθρομβίνης

((χρόνος

Quick)): : φφ..ττ. 1. 100--113 3 secsec••

ΧρόνοςΧρόνος

μερικήςμερικής

θρομβοπλαστίνηςθρομβοπλαστίνης, , χρόνοςχρόνος

θρομβίνηςθρομβίνης

για

τον

"ημιποσοτικό" (semiquantitative) έλεγχο

της

παρουσίας

άλλων

απαραίτητων

παραγόντων

πήξεως

(V, VIII -

XII, ινωδογόνου

κτλ.).

Relation of prothrombin

concentration in the blood to "prothrombin

time."

ΣΗΜΑΣΙΑ

ΤΩΝ

ΔΟΚΙΜΑΣΙΩΝ ΠΗΞΕΩΣ

Συνοπτικά

ελέγχονται: •

i) με

το

χρόνο

ροής,

η

προσωρινή

αιμόσταση

(δημιουργία

αιμοπεταλιακού

θρόμβου)•

Ii)

με

το

χρόνο

πήξεως,

ολόκληρος

ομηχανισμός

της

πήξεως•

Iii) με

το

χρόνορόνο

συστολήςσυστολής

θρόμβουθρόμβου, , η

λειτουργικότητα

των

αιμοπεταλίων•

Iv) με

το

χρόνορόνο

προθρομβίνηςπροθρομβίνης, , κυρίως

η

δραστηριότητα

του

εξωγενούς

συστήματος

της πήξεως