ΓΛΩΣΣΑ Β ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ - hkarkanias.gr B DLOCK.pdf · Title: Microsoft Word -...

1

Ηλίας Γ. Καρκανιάς - Έφη Ι. Σουλιώτου Εκπαιδευτικοί

Β΄ ∆ηµοτικού

2

Απαγορεύεται η αναπαραγωγή µέρους ή του συνόλου του

παρόντος έργου µε οποιοδήποτε τρόπο ή µορφή, στο πρωτό-

τυπο ή σε µετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς τη γραπτή άδεια

του εκδότη.

(Ν. 2121/93 όπως έχει τροποποιηθεί σήµερα και τις διεθνείς

συµβάσεις περί πνευµατικής ιδιοκτησίας.)

Copyright: ΗΛΙΑΣ Γ. ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ & ΕΦΗ Ι. ΣΟΥΛΙΩΤΟΥ ∆ΩΡΟΘΕΟΥ 1 ΤΡΙΚΑΛΑ T.K. 42100 ΤΗΛΕΦΩΝΟ & FAX: 2 4 3 1 0 2 6 9 6 9 ΚΙΝΗΤΟ: 6 9 4 5 1 3 4 2 0 0 email: [email protected] internet site: WWW.HKARKANIAS.GR

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι φθόγγοι - Τα γράµµατα σελ. 9 Τα φωνήεντα και τα σύµφωνα σελ. 12 Τα δίψηφα φωνήεντα και τα δίψηφα σύµφωνα σελ. 13 Οι συνδυασµοί των φωνηέντων σελ. 14 Η πρόταση σελ. 16

Α΄ ΤΕΥΧΟΣ 1η Ενότητα « Στο δρόµο για το σχολείο » 1. Οι συλλαβές σελ. 17 2. Κανόνες συλλαβισµού 3. Η πρόταση Εργασίες για εµπέδωση σελ. 20 1ο Επαναληπτικό σελ. 22

2η Ενότητα « Με το -σεις- και µε το -σας- » 1. Ευγενικές εκφράσεις επιθυµίας σελ. 24 2. Ονοµασία των συλλαβών 3. Ονοµασία των λέξεων 4. Τονικά παρώνυµα Εργασίες για εµπέδωση σελ. 28 2ο Επαναληπτικό σελ. 31

3η Ενότητα « Στον κόσµο των κόµικς » 1. Τα δίψηφα φωνήεντα σελ. 33 2. Τα δίψηφα σύµφωνα 3. Τα τελικά σύµφωνα 4. Το επίρρηµα «µέσα» 5. Ο τονισµός των µονοσύλλαβων λέξεων «που», «πού» και «πως», «πώς» 6. Το θηλυκό άρθρο «η» και ο διαχωριστικός σύνδεσµος «ή» Εργασίες για εµπέδωση σελ. 37 3ο Επαναληπτικό σελ. 41

4η Ενότητα « Ετοιµασίες για το ταξίδι » 1. ∆ιάταξη λέξεων µε αλφαβητική σειρά σελ. 43 2. Τα διπλά σύµφωνα Εργασίες για εµπέδωση σελ. 44 4ο Επαναληπτικό σελ. 46

4

5η Ενότητα « Πάµε για ψώνια; » 1. Οι συνδυασµοί φωνηέντων «αυ» και «ευ» σελ. 48 2. Το ενωτικό (-) Οι µήνες του χρόνου Πώς γράφουµε τις ηµεροµηνίες Οι ηµέρες της εβδοµάδας Οι εποχές του χρόνου Οι ονοµασίες των µηνών Παροιµίες για τους µήνες Εργασίες για εµπέδωση σελ. 55 5ο Επαναληπτικό σελ. 62

6η Ενότητα « Είµαστε έτοιµοι; » 1. Τα διαλυτικά (") σελ. 64 2. Το ενωτικό (-) στα προτακτικά 3. Έκθλιψη – Αφαίρεση 4. Οι δίφθογγοι Εργασίες για εµπέδωση σελ. 71 6ο Επαναληπτικό σελ. 75

7η Ενότητα « Πώς λέµε ΟΧΙ; » 1. Τα σηµεία της στίξης σελ. 77 2. Λέξεις που βοηθούν σε ερωτήσεις 3. Οι εγκλιτικές λέξεις 4. Λέξεις που βοηθούν σε άρνηση Εργασίες για εµπέδωση σελ. 85 7ο Επαναληπτικό σελ. 89

8η Ενότητα « Το ταξίδι στη Χωχαρούπα » 1. Το βοηθητικό ρήµα είµαι σελ. 92 2. Συµφωνικά συµπλέγµατα 3. Συλλαβισµός λέξεων µε συµφωνικά συµπλέγµατα 4. Συλλαβισµός λέξεων µε συµφωνικό σύµπλεγµα που αρχίζει από «ρ» Εργασίες για εµπέδωση σελ. 101 8ο Επαναληπτικό σελ. 105

5

Β΄ ΤΕΥΧΟΣ 9η Ενότητα « Που λες, είδα ... » 1. Τα ουσιαστικά σελ. 110 2. Ισοσύλλαβα αρσενικά σε -ας 3. ● ∆ιάκριση των αρσενικών άρθρων «τον» και «των» ● Το τελικό «ν» 4. Τα επίθετα 5. Οι βαθµοί του επιθέτου 6. Συνώνυµες λέξεις ή συνώνυµα 7. Αντίθετες λέξεις ή αντίθετα 8. Η παροµοίωση 9. Συµφωνικά συµπλέγµατα 10. Συλλαβισµός λέξεων µε συµφωνικό σύµπλεγµα που αρχίζει από «λ» Εργασίες για εµπέδωση σελ. 123 9ο Επαναληπτικό σελ. 129

10η Ενότητα « ΠΡΟΣΟΧΗ! Τι λέει εκεί; » 1. Το οριστικό άρθρο σελ. 133 2. Τα ακρωνύµια 3. Λέξεις µε δύο όµοια σύµφωνα 4. Ισοσύλλαβα – Ανισοσύλλαβα ουσιαστικά 5. Ισοσύλλαβα αρσενικά ουσιαστικά σε -ης 6. Ανισοσύλλαβα αρσενικά ουσιαστικά σε -ης 7. Αρσενικά ουσιαστικά σε -της (µε διπλό πληθυντικό) 8. Τα είδη των ουσιαστικά (κύρια – κοινά) Εργασίες για εµπέδωση σελ. 142 10ο Επαναληπτικό σελ. 147

11η Ενότητα « Τι βιβλίο είναι αυτό; » 1. ∆ιάταξη λέξεων µε αλφαβητική σειρά σελ. 151 2. Τα είδη των ουσιαστικών 3. Ισοσύλλαβα αρσενικά ουσιαστικά σε -ος Εργασίες για εµπέδωση σελ. 159 11ο Επαναληπτικό σελ. 163

12η Ενότητα « Ποπό! Κόσµος που περνά! » 1. Η πρόταση σελ. 165 2. Τα µέρη των απλών προτάσεων 1. Επίθετα που χαρακτηρίζουν µέρη σώµατος 2. Τα αχώριστα µόρια: ξε- , α- (αν-) 3. Συλλαβισµός λέξεων που έχουν: ● καταχρηστικούς διφθόγγους ● δίψηφα φωνήεντα

6

● δίψηφα σύµφωνα ● όµοια σύµφωνα ● συνεχόµενα φωνήεντα 4. Ισοσύλλαβα θηλυκά ουσιαστικά σε -α Εργασίες για εµπέδωση σελ. 172 12ο Επαναληπτικό σελ. 176

13η Ενότητα « Μες στο µουσείο » 1. Το αόριστο άρθρο σελ. 178 2. Τα επιρρήµατα ● Τοπικά επιρρήµατα 3. Ισοσύλλαβα θηλυκά ουσιαστικά σε -η 4. Λέξεις που δηλώνουν φωνές ζώων ● Αποµιµήσεις ζώων 5. Λέξεις που δηλώνουν ήχο 6. Χρώµατα κλιτά και άκλιτα Εργασίες για εµπέδωση σελ. 185 13ο Επαναληπτικό σελ. 191

14η Ενότητα « Με προσκαλούν και προσκαλώ » 1. Χρονικά επιρρήµατα σελ. 195 2. Τα απόλυτα αριθµητικά 3. Ρήµατα σε -αίνω (και -ένω) 4. Μαθαίνω να γράφω και να λέω σωστά: ● την ηµεροµηνία ● την ώρα 5. Λέξεις που δηλώνουν συγγενικά πρόσωπα Εργασίες για εµπέδωση σελ. 208 14ο Επαναληπτικό σελ. 217

15η Ενότητα « Αλληλογραφώ » 1. Το βοηθητικό ρήµα έχω σελ. 221 2. Οι σύνθετες λέξεις ● Το συνδετικό φωνήεν (ο) στις σύνθετες λέξεις 3. Πώς γράφω και στέλνω ένα γράµµα ή επιστολή ● Ο πληθυντικός ευγενείας (βλέπε 2η ΕΝΟΤΗΤΑ) 4. Λέξεις που έχουµε δανειστεί από άλλες γλώσσες Εργασίες για εµπέδωση σελ. 227 15ο Επαναληπτικό σελ. 231

16η Ενότητα « Νιώθω » 1. Λέξεις που εκφράζουν συναισθήµατα σελ. 234 2. Τα ρήµατα

7

● Οι φωνές του ρήµατος ● Οι εγκλίσεις του ρήµατος ● Οι χρόνοι του ρήµατος ● Οι αριθµοί του ρήµατος 3. Φράσεις µε επίθετα που δηλώνουν «πιο πολύ» (Βλέπε 9η ΕΝΟΤΗΤΑ «Οι βαθµοί του επιθέτου») 4. Θηλυκά ουσιαστικά σε -ου Εργασίες για εµπέδωση σελ. 243 16ο Επαναληπτικό σελ. 247

Γ΄ ΤΕΥΧΟΣ

17η Ενότητα « Εφηµερίδες! Εφηµερίδες! » 1. Τροπικά επιρρήµατα σελ. 251 ● Επιρρήµατα σε -α 2. Ρήµατα σε -ίζω και σε -αίνω 3. Παραγωγή ρηµάτων σε -ίζω και σε -αίνω 4. Ισοσύλλαβα ουδέτερα σε -ο 5. Ισοσύλλαβα ουδέτερα σε -ι 6. ∆ιάκριση των οµόηχων καταλήξεων -ω και -ο Εργασίες για εµπέδωση σελ. 259 17ο Επαναληπτικό σελ. 264

18η Ενότητα « Ένα βιβλίο που σε ταξιδεύει » 1. ∆ιάκριση των οµόηχων καταλήξεων -η και -ι σελ. 267 2. Ανισοσοσύλλαβα ουδέτερα σε -µα 3. Ντοπιολαλιές - Συνώνυµες λέξεις - Αντίθετες λέξεις Εργασίες για εµπέδωση σελ. 270 18ο Επαναληπτικό σελ. 272

19η Ενότητα « Τα µάθατε τα νέα; » 1. ∆ιάκριση των οµόηχων καταλήξεων -η, -ι και -οι σελ. 274 2. Ρήµατα β΄ συζυγίας (σε -ώ) 3. Η ενεργητική µετοχή σε -οντας και -ώντας 4. Υποκοριστικά - Μεγεθυντικά 5. Επίθετα σε -ος, -η, -ο 6. Σύνθετες λέξεις Εργασίες για εµπέδωση σελ. 282 19ο Επαναληπτικό σελ. 288

20η Ενότητα « Ποιος είναι; Τι κάνει; » 1. Ρήµατα α΄ και β΄ συζυγίας στον Παρατατικό σελ. 293

8

2. Ρήµατα σε -ώνω και σε -εύω 3. Παραγωγή ρηµάτων σε -ώνω και σε -εύω Εργασίες για εµπέδωση σελ. 296 20ο Επαναληπτικό σελ. 298

21η Ενότητα « Χρήσιµες οδηγίες » 1. Η Προστακτική του Ενεστώτα της σελ. 300 Ενεργητικής φωνής Εργασίες για εµπέδωση σελ. 301 21ο Επαναληπτικό σελ. 302

22η Ενότητα « Πώς γίνεται; Πώς παίζεται; » 1. Ρήµατα α΄ συζυγίας και β΄ συζυγίας σελ. 303 στον Αόριστο 2. Η Προστακτική του Αορίστου της Ενεργητικής φωνής 3. ∆ιάκριση των θηλυκών άρθρων «της» , «τις» και «στις» ● Το τελικό «ν» 4. Σύνδεση προτάσεων µε το «και» Εργασίες για εµπέδωση σελ. 308 22ο Επαναληπτικό σελ. 312

23η Ενότητα «Για να γελάσουµε » 1. Επίθετα σε -ινος, -ικος, -ιµος σελ. 315 2. Παράγωγα επίθετα σε -ινος, -ικος, -ιµος Εργασίες για εµπέδωση σελ. 317

24η Ενότητα « Να σου πω τι έµαθα; » 1. Η παράγραφος σελ. 320 Εργασίες για εµπέδωση σελ. 321

9

☞ Οι φθόγγοι

Φθόγγοι λέγονται οι απλές φωνές µε τις οποίες προφέρουµε

τις λέξεις.

Για τη λέξη τη βγάζουµε 2 φωνές (τ - ι) 2 φθόγγοι

Για τη λέξη εδώ βγάζουµε 3 φωνές (ε - δ - ο) 3 φθόγγοι

Για τη λέξη παιδί βγάζουµε 4 φωνές (π - ε - δ - ι) 4 φθόγγοι

Για τη λέξη µπαίνει βγάζουµε 4 φωνές (µπ - ε- ν - ι) 4 φθόγγοι

✔ Η γλώσσα µας έχει 25 φθόγγους:

α, ε, ι, ο, ου, β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, µ, ν,

π, ρ, σ, τ, φ, χ, µπ, ντ, γκ, τσ, τζ

☞ Τα γράµµατα

Γράµµατα λέγονται τα γραπτά σηµάδια που παριστάνουν

τους φθόγγους.

Για τη λέξη τη γράφουµε 2 γράµµατα ( τ – η )

Για τη λέξη εδώ γράφουµε 3 γράµµατα ( ε – δ – ω )

Για τη λέξη παιδί γράφουµε 5 γράµµατα ( π – α – ι –δ – ι )

Για τη λέξη µπαίνει γράφουµε 7 γράµµατα (µ - π - α - ι - ν - ε - ι )

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι φθόγγοι – Τα γράµµατα

10

✔ Τα γράµµατα, που µεταχειριζόµαστε, για να γράφουµε τους

φθόγγους της γλώσσας µας, είναι 24, και όλα µαζί µας κά-

νουν το αλφάβητο της ελληνικής γλώσσας ή αλλιώς το ελ-

ληνικό αλφάβητο.

✔ Τα γράµµατα του ελληνικού αλφάβητου γράφονται µε την

ακόλουθη σειρά, που λέγεται αλφαβητική σειρά.

✔✔ ∆∆ ιι αα κκ ρρ ίί νν οο νν ττ αα ιι σσ εε κκ εε φφ αα λλ αα ίί αα κκ αα ιι µµ ιι κκ ρρ άά ..

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

µικρά ΚΕΦΑΛΑΙΑ

µικρά

Α α άλφα Ν ν νι

Β β βήτα Ξ ξ ξι

Γ γ γάµα Ο ο όµικρον

∆ δ δέλτα Π π πι

Ε ε έψιλον Ρ ρ ρο

Ζ ζ ζήτα Σ σ σίγµα

Η η ήτα Τ τ ταυ

Θ θ θήτα Υ υ ύψιλον Ι ι γιώτα Φ φ φι

Κ κ κάπα Χ χ χι

Λ λ λάµδα Ψ ψ ψι

Μ µ µι Ω ω ωµέγα

11

✔ Όπως βλέπουµε το ελληνικό αλφάβητο δεν έχει για όλους

τους φθόγγους αντίστοιχα ξεχωριστά γράµµατα.

Έτσι:

α. Για να γράψουµε τους φθόγγους ου, µπ, ντ, γκ, τσ και

τζ χρησιµοποιούµε δύο γράµµατα για τον κάθε φθόγγο.

β. Για τον φθόγγο ο χρησιµοποιούµε δύο γράµµατα, το ο

και το ω (ώµος).

γ. Για το φθόγγο ι χρησιµοποιούµε τρία γράµµατα, το ι, το

η και το υ (κυνήγι).

12

☞ Τα φωνήεντα και τα σύµφωνα Τα γράµµατα χωρίζονται σε φωνήεντα και σύµφωνα.

Τα φωνήεντα είναι εφτά (7) και φωνάζουν δυνατά:

α , ε , η , ι , ο , υ , ω

Τα σύµφωνα είναι δεκαεφτά (17) και µιλάνε σιγανά:

β , γ , δ , ζ , θ , κ , λ , µ , ν , ξ , π , ρ , σ , τ , φ , χ , ψ ✔ Τα φωνήεντα, όταν διαβάζουµε, τα φωνάζουµε πιο δυνατά και

µπορούν να σχηµατίσουν και από µόνα τους συλλαβή:

✔ Τα σύµφωνα πηγαίνουν πάντοτε µαζί µε τα φωνήεντα. α – ε – ρο – πλά – νο , ο – λό – κλη – ρος , υ – πό – θε – ση ε – ρώ – τη – ση , η – λι – κί – α , ω – ρι – µά – ζω Τα σύµφωνα ξ και ψ λέγονται διπλά, γιατί όταν τα διαβάζουµε

ακούµε δύο φθόγγους.

ξ : (κ+σ) ξαστεριά ψ : (π+σ) ψαράς

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα φωνήεντα και τα σύµφωνα

13

☞ Τα δίψηφα φωνήεντα Τα δίψηφα φωνήεντα είναι δύο φωνήεντα µαζί και δίνουν ένα φθόγ-

γο, µια φωνή ( ε , ι , ου ).

Τα δίψηφα φωνήεντα είναι πέντε (5):

αι (= ε) , ει (=ι) , οι (=ι) , υι (=ι) , ου (=ου) Το ( αι ) για το φθόγγο ( ε ) πηγαίνω Το ( ει ) για το φθόγγο ( ι ) είσοδος Το ( οι ) για το φθόγγο ( ι ) κάτοικος Το ( υι ) για το φθόγγο ( ι ) υιός (=γιος) Το ( ου ) για το φθόγγο (ου) ουρά

✔ Στα δίψηφα φωνήεντα (αι , ει , οι , υι , ου), όταν αυτά τονί-

ζονται, ο τόνος µπαίνει στο δεύτερο φωνήεν.

παίρνω , σχολείο , µικροί , αλλού

☞ Τα δίψηφα σύµφωνα Τα δίψηφα σύµφωνα είναι δύο σύµφωνα µαζί που παριστάνουν

ένα φθόγγο.

Τα δίψηφα σύµφωνα είναι πέντε (5):

ντ , γκ (γγ) , µπ , τζ , τσ Ο φθόγγος ντ ν και τ (αντίο) Ο φθόγγος γκ γ και κ (αγκάθι) Ο φθόγγος µπ µ και π (µπαίνω) Ο φθόγγος τζ τ και ζ (τζάµι) Ο φθόγγος τσ τ και σ (τσίχλα)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα δίψηφα φωνήεντα - Τα δίψηφα σύµφωνα

14

☞Οι συνδυασµοί φωνηέντων «αυ» και «ευ»

Το αυ και το ευ είναι συνδυασµοί φωνηέντων και έχουν διαφορε-

τική προφορά κάθε φορά (διπλή προφορά).

αυ (=αφ) αυτί

αυ (=αβ) αύριο

ευ (=εφ) ∆ευτέρα

ευ (=εβ) απόγευµα

✔✔✔✔ Όταν τονίζονται οι συνδυασµοί αυ και ευ, ο τόνος (΄) µπαί-

νει στο δεύτερο γράµµα (αύ, εύ).

αύξηση , αναπαύω , εύχοµαι , πιστεύω

✔✔✔✔ Οι συνδυασµοί προφέρονται αβ και εβ, όταν ακολουθεί:

● ναυαγός, αναπαύεται, ∆αυίδ, παύω

αναπαύουν, παύει

● σκεύασµα, ευεργέτης, επισκευή, παντρεύοµαι, σκευωρία

ευαίσθητος, ευοίωνος, παντρεύουν, γιατρεύει

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι συνδυασµοί φωνηέντων

φωνήεν (ή δίψηφο φωνήεν)

15

Εύβοια

αυγή φεύγω

Γαύδος Ευδοξία

εύζωνας

έπαυλη ευλογία

θαυµάσιος ρεύµα

παρελαύνω ερευνώ

αύριο ευρετήριο

✔✔✔✔ Οι συνδυασµοί προφέρονται αφ και εφ, όταν ακολουθεί:

καύκαλο εύκολος

αύξηση Έυξηνος (πόντος)

Ναύπλιο εύπιστος

αυτί χορευτής

αυχένας ευχαριστώ

εύφλεκτος

αυθάδης υπεύθυνος

απόλαυση ρευστός

ή ένα από τα σύµφωνα (β, γ, δ, ζ, λ, µ, ν, ρ)

ένα από τα σύµφωνα (κ, ξ, π, τ, χ, φ, θ, σ)

16

☞ Η πρόταση Πρόταση είναι ένα σύντοµο κοµµάτι του λόγου που µας δίνει

ένα απλό και ολοκληρωµένο νόηµα.

παραδείγµατα Έρχοµαι. Ο ήλιος λάµπει. Ο καιρός είναι βροχερός. Ο Περικλής διαβάζει εφηµερίδα. Ο πατέρας αισθάνεται νέος. Τα δέντρα ξεράθηκαν. Αύριο θα πάµε εκδροµή. ✔ Η πρόταση γίνεται από λέξεις. Έτσι κάθε πρόταση µπορεί

να έχει µια, δύο, τρεις ή και περισσότερες λέξεις.

✔ Όταν γράφουµε µια πρόταση, αρχίζουµε πάντα µε κεφαλαίο.

✔ Εκεί που τελειώνει η πρόταση βάζουµε πάντα τελεία ( . ).

✔ Οι λέξεις της πρότασης µπαίνουν µε µια ορισµένη σειρά

ώστε να βγαίνει ολοκληρωµένο νόηµα.

(παιδιά, είναι, τάξη, Τα, µέσα, στην) (λέξεις ανακατεµένες) Τα παιδιά είναι µέσα στην τάξη. (πρόταση)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η πρόταση

17

☞ Οι συλλαβές

Συλλαβές λέγονται τα µικρότερα τµήµατα που χωρίζεται κάθε

λέξη.

ΜΜιιαα σσυυλλλλααββήή µµπποορρεείί νναα έέχχεειι ::

✔✔✔✔ ένα φωνήεν (α, ε, η, ι, ο, υ, ω) µόνο του: ε – δώ ώ – ρα α – ε – τός ή – λιος υ – πό – γει – ο ✔✔✔✔ ένα δίψηφο φωνήεν (αι, οι, ει, υι, ου) µόνο του: εί – πα οί – κος αί – µα ου – ρά υι – ός ✔✔✔✔ ένα δίφθογγο (αη, άι, ἀ, οη, όι, ὀ) µόνο του: αη – δό – νι γάι – δα – ρος ἀ – τός ✔✔✔✔ ένα συνδυασµό (αυ, ευ) µόνο του: αυ – τός ευ – τυ – χί -α αύ – ρι – ο ευ – λο – γί – α ✔✔✔✔✔✔✔✔ ήή µµπποορρεείί νναα έέχχεειι έένναα ήή ππεερριισσσσόόττεερραα σσύύµµφφωωνναα µµααζζίί µµεε:: ▲▲▲▲ ένα φωνήεν (α, ε, η, ι, ο, υ, ω): τώ – ρα µα – κρι – νός

1η ΕΝΟΤΗΤΑ

Στο δρόµο για το σχολείο

ΓΓ ΡΡ ΑΑ ΜΜ ΜΜ ΑΑ ΤΤ ΙΙ ΚΚ ΑΑ

ΦΦ ΑΑ ΙΙ ΝΝ ΟΟ ΜΜ ΕΕ ΝΝ ΑΑ

1. Οι συλλαβές 2. Κανόνες συλλαβισµού 3. Η πρόταση

18

▲▲▲▲ ένα δίψηφο φωνήεν (αι, οι, ει, υι, ου): κλεί – νου - µε ε – κεί λύ – κοι ▲▲▲▲ ένα δίφθογγο (κύριο – καταχρηστικό): κε – λαη – δούν χαρ – τἀ – τός νε – ράι – δα

βόη – θα βὀ – δά – µα – ξα κο – ρόι –δο

πιά – νω κά – ποιες χιό – νι σχο – λειό ▲▲▲▲ ένα συνδυασµό (αυ, ευ): λεύ – κα µε – θαύ – ρι – ο

☞ Κανόνες συλλαβισµού 1. Όταν ένα σύµφωνο βρίσκεται ανάµεσα σε δύο φωνήεντα κατά το συλλαβισµό πηγαίνει µε το δεύτερο φωνήεν.

ποδήλατο πο - δή - λα - το 2. Όταν ένα σύµφωνο βρίσκεται ανάµεσα σε ένα φωνήεν και ένα δίψηφο φωνήεν κατά το συλλαβισµό πηγαίνει µε το δί- ψηφο φωνήεν.

πηγαίνω πη - γαί - νω 3. Όταν ένα σύµφωνο βρίσκεται ανάµεσα σε ένα δίψηφο φωνήεν και ένα φωνήεν κατά το συλλαβισµό πηγαίνει µε το φωνήεν.

κοιτάζω κοι - τά - ζω 4. Όταν ένα σύµφωνο βρίσκεται ανάµεσα σε δύο δίψηφα φω- νήεντα κατά το συλλαβισµό πηγαίνει µε το δεύτερο δίψηφο φωνήεν.

λουλούδι λου - λού - δι 5. Όταν δύο σύµφωνα βρίσκονται ανάµεσα σε δύο φωνήεντα κατά το συλλαβισµό πηγαίνουν µε το δεύτερο φωνήεν, όταν αρχίζει ελληνική λέξη από τα δύο σύµφωνα. δασκάλα δα - σκά - λα (σκελετός)

19

* Αν δεν αρχίζει ελληνική λέξη, τα δύο σύµφωνα χωρίζονται. κορδέλα κορ - δέ - λα 6. Τα όµοια σύµφωνα χωρίζονται. θάλασσα θά - λασ - σα 7. Το τελικό (ς) συλλαβίζεται µε την τελευταία συλλαβή. σκύλος σκύ - λος 8. Οι καταχρηστικοί δίφθογγοι κάνουν τη δική τους συλλαβή και δε χωρίζονται κατά το συλλαβισµό. γυαλί γυα - λί

άδειος ά - δειος

τέτοιος τέ - τοιος

µαλλιά µαλ - λιά

☞ Η πρόταση Πρόταση είναι ένα σύντοµο κοµµάτι του λόγου που µας δίνει

ένα απλό και ολοκληρωµένο νόηµα.

✔ Η πρόταση γίνεται από λέξεις. Έτσι κάθε πρόταση µπορεί

να έχει µια, δύο, τρεις ή και περισσότερες λέξεις.

✔ Όταν γράφουµε µια πρόταση αρχίζουµε πάντα µε κεφαλαίο.

✔ Εκεί που τελειώνει η πρόταση βάζουµε πάντα τελεία ( . ).

✔ Οι λέξεις της πρότασης µπαίνουν µε µια ορισµένη σειρά

ώστε να βγαίνει ολοκληρωµένο νόηµα.

(παιδιά, είναι, τάξη, Τα, µέσα, στην) (λέξεις ανακατεµένες) Τα παιδιά είναι µέσα στην τάξη. (πρόταση)

20

1. Να χωρίσεις σε συλλαβές τις παρακάτω λέξεις: (δισύλλαβες λέξεις) εκεί ................. από .................

είπα ................. κάτω .................

σκέψη ................. όλοι .................

παίζω ................. λέξεις .................

εσάς ................. αυτός .................

άλλος ................. γράµµα .................

µαύρο ................. πεύκο .................

παλιό ................. άδειος .................

γυαλί ................. νοιάζει .................

σκολειό ................. κάποια .................

χέρια ................. µαλλιά .................

είναι ................. µόνος .................

(τρισύλλαβες λέξεις) προσέχω ................. µάθηµα .................

κοιτάζω ................. µαθαίνω .................

Απρίλης ................. άτιµη .................

φαίνεται ................. αµέσως .................

έξοδος ................. είµαστε .................

∆ευτέρα ................. Κυριακή .................

µπεκάτσα ................. έξυπνοι .................

µπουµπούκι ................. σπουδαίος .................

εκκλησία ................. κόκκινος .................

ΕΕ ΡΡ ΓΓ ΑΑ ΣΣ ΙΙ ΕΕ ΣΣ ΓΓ ΙΙ ΑΑ ΕΕ ΜΜ ΠΠ ΕΕ ∆∆ ΩΩ ΣΣ ΗΗ

21

έπαιξαν ................. µίλησαν .................

µοιάζουµε ................. κοιτάζω .................

αδειανός ................. µαλλάκια .................

παλιακός ................. γυάλινος .................

ανόµοιος ................. νοιάζοµαι .................

φαίνεται ................. αµέσως .................

(πολυσύλλαβες λέξεις) παράθυρα ................. µαθήµατα .................

ορίζοντας ................. ησυχία .................

αρρωστούλης ............... γραµµατέας .................

συνοικισµός.................. κατέβαιναν .................

συννεφιάζει .................. κυπαρίσσια .................

ελλείµµατα ................. µπαµπακένιες .................

2. Να κάνεις προτάσεις µε τις λέξεις:

(το κοπάδι, ο βοσκός, κοντά, βόσκει, στο ψήλωµα) ......................................................................................... (θα, ήθελα, πολλά, να, δώρα, έχω, πόσο) ......................................................................................... (κάθε, να, εκδροµή, πηγαίναµε, µακάρι, µέρα) ......................................................................................... 3. Να γράψεις την πρόταση µε µικρά γράµµατα:

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ. .........................................................................................

22

Όνοµα : ....................................................................................................... 1. Να κάνεις πρόταση µε τις λέξεις: (πολύ, ήταν, Ο Μιλτιάδης, όµορφος, στα νιάτα του.)

......................................................................................... 2. Να γράψεις την πρόταση µε µικρά γράµµατα: Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΜΑΓΕΥΕΙ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙ∆ΙΑ.

......................................................................................... 3. Να χωρίσεις σε συλλαβές τις παρακάτω λέξεις: (δισύλλαβες λέξεις)

εδώ ..................... µέσα ..................... λέει ..................... πέντε ..................... αυτός ..................... παιδιά ..................... µαλλιά ..................... γλώσσα ..................... παππούς ..................... όποιος .....................

(τρισύλλαβες λέξεις)

µητέρα ..................... λουλούδι ..................... Απρίλης ..................... γενναίοι ..................... κοιµάµαι ..................... είσοδος ..................... προσευχή ..................... εύκολος ..................... αρρώστιες ..................... ψησταριά .....................

(πολυσύλλαβες λέξεις)

ποδήλατο ..................... απρόσεκτος ..................... οικοδοµές ..................... συννεφάκια ..................... αυγουλάκια ..................... αντίθετο ..................... καλλυντικά ..................... απόγευµα ..................... γυαλιστερός ..................... ατέλειωτες .....................

11 οο ΕΕ ΠΠ ΑΑ ΝΝ ΑΑ ΛΛ ΗΗ ΠΠ ΤΤ ΙΙ ΚΚ ΟΟ

23

4. Να βάλεις τις συλλαβές σε σωστή σειρά για να γίνει η λέ- ξη:

της – νή – πλα πω – ρο – φθι – νό λά – µα – ρια – ξι

.................... .......................... ........................ 5. Να συµπληρώσεις τις ταµπέλες, βλέποντας τις εικόνες:

Ε _ _ _ _ _ _ _ Τ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Φ _ _ _ _ _ _ _ _

………………………. ……………………….

Α _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Μ _ _ _ _ _ _

Ο∆ΟΣ

…………………………….….

24

☞ Ευγενικές εκφράσεις επιθυµίας Έχουµε την πρόταση: - ∆ώσε µου νερό!

● Παρατηρούµε ότι δεν είναι διατυπωµένη µε ευγενικό τρόπο.

● Την παραπάνω πρόταση µπορούµε να τη διατυπώσουµε ευ-

γενικά, χρησιµοποιώντας διάφορες εκφράσεις επιθυµίας,

όπως:

- ∆ώσε µου, σε παρακαλώ, ένα ποτήρι νερό.

- Μου δίνεις ένα ποτήρι νερό;

- Μου δίνεις, σε παρακαλώ, ένα ποτήρι νερό;

- Μπορείς να µου δώσεις ένα ποτήρι νερό;

- Μπορείς να µου δώσεις, σε παρακαλώ, ένα ποτήρι νερό;

- Θα είχες την καλοσύνη να µου δώσεις ένα ποτήρι νερό;

- Θα είχες την καλοσύνη, σε παρακαλώ, να µου δώσεις ένα

ποτήρι νερό;



1. Ευγενικές εκφράσεις επιθυµίας 2. Ονοµασία των συλλαβών 3. Ονοµασία των λέξεων 4. Τονικά παρώνυµα

2η ΕΝΟΤΗΤΑ

Με το «σεις» και το «σας»

25

- Κάνε µου τη χάρη να µου φέρεις ένα ποτήρι νερό.

- Κάνε µου τη χάρη, σε παρακαλώ, να µου φέρεις ένα πο-

τήρι νερό.

Όταν λέµε ή ζητάµε κάτι από κάποιον µεγαλύτερο, µιλάµε

ευγενικά στον πληθυντικό.

- ∆ώστε µου, σας παρακαλώ, ένα ποτήρι νερό.

- Μου δίνετε ένα ποτήρι νερό;

- Μου δίνετε, σας παρακαλώ, ένα ποτήρι νερό;

- Μπορείτε να µου δώσετε ένα ποτήρι νερό;

- Μπορείτε να µου δώσετε, σας παρακαλώ, ένα ποτήρι νε-

ρό;

- Θα είχατε την καλοσύνη να µου δώσετε ένα ποτήρι νερό;

- Θα είχατε την καλοσύνη, σας παρακαλώ, να µου δώσετε

ένα ποτήρι νερό;

- Κάντε µου τη χάρη να µου φέρετε ένα ποτήρι νερό.

- Κάντε µου τη χάρη, σας παρακαλώ, να µου φέρετε ένα

ποτήρι νερό.

26

☞ Ονοµασία των συλλαβών (ανάλογα µε τη θέση που έχουν) ΟΟιι σσυυλλλλααββέέςς ππααίίρρννοουυνν ττοο όόννοοµµάά ττοουυςς ααννάάλλοογγαα µµεε ττηη θθέέσσηη πποουυ

έέχχοουυνν σσττηη λλέέξξηη..

✔✔✔✔ Η τελευταία συλλαβή της λέξης λέγεται λήγουσα. χε – λι – δό – νι

✔✔✔✔ Η δεύτερη από το τέλος συλλαβή της λέξης λέγεται παραλήγουσα.

χε – λι – δό – νι

✔✔✔✔ Η τρίτη από το τέλος συλλαβή της λέξης λέγεται προπαραλήγουσα.


✔✔✔✔ Η πρώτη συλλαβή µε την οποία αρχίζει µια λέξη λέγεται αρχική

συλλαβή . χε – λι – δό – νι

Μας ενδιαφέρουν οι τρεις τελευταίες συλλαβές, γιατί:

α. Σε µια από αυτές τονίζονται οι λέξεις:

παιδί, µεσηµέρι, θάλασσα

β. Κατά την κλίση των λέξεων, οι αλλαγές των καταλήξεων

γίνονται σ’ αυτές.

Λέξη

Τρίτη από το τέλος συλλαβή

προπαραλήγουσα

προτελευταία συλλαβή

παραλήγουσα

τελευταία συλλαβή

λήγουσα

πηγή πη γή

σκυλάκι σκυ λά κι

ποδήλατο πο δή λα το


αρχική συλλαβή

παραλήγουσα

λήγουσα

προπαραλήγουσα

27

☞ Ονοµασία των λέξεων (ανάλογα µε τον αριθµό των συλλα- βών που έχουν) Στη γλώσσα µας έχουµε λέξεις: ● µε µια συλλαβή (µονοσύλλαβες) : ο, η, το, και, πως, για ● µε δύο συλλαβές (δισύλλαβες) : γά-τα, που-λί, µπα-µπάς ● µε τρεις συλλαβές (τρισύλλαβες) : πα-τέ-ρας, λιο-ντά-ρι ● µε περισσότερες συλλαβές (πολυσύλλαβες): βα-σί-λισ-σα

πο-δή-λα-το

☞ Τονικά παρώνυµα ΠΠααρρώώννυυµµαα λλέέγγοοννττααιι οοιι λλέέξξεειιςς πποουυ έέχχοουυνν δδιιααφφοορρεεττιικκήή σσηηµµαασσίίαα,,

ααλλλλάά µµοοιιάάζζοουυνν κκάάππωωςς σσττηηνν ππρροοφφοορράά..

παίρνω - περνώ (ο) χορός - (ο) χώρος

(η) φίλη - (η) φυλή (το) σχολείο - (το) σχόλιο

πεινώ - πίνω (η) αµυγδαλιά - (η) αµυγδαλή

✓✓ ΌΌτταανν τταα ππααρρώώννυυµµαα δδιιααφφέέρροουυνν µµόόννοο σσττοονν ττόόννοο λλέέγγοοννττααιι ττοο-- ννιικκάά ππααρρώώννυυµµαα.. (η) κάµαρα (η) καµάρα (η) λεύκα (τα) λευκά (ο) ώµος ωµός, -ή, -ό (ο) γέρος γερός, -ή, -ό (το) µίσος µισός, -ή, -ό

, -ές

28

1. Να χρησιµοποιήσεις ευγενικές εκφράσεις για την πρότα- ση:

●●●● ∆ώσε µου τα κλειδιά!

(Απευθύνεσαι σε έναν φίλο σου, το Νίκο.) .........................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

......................................................................................... (Απευθύνεσαι στο διευθυντή του σχολείου σου.) .........................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

2. Να χρωµατίσεις: ●●●● µε πράσινο στυλό τη λήγουσα,

●●●● µε κόκκινο στυλό την παραλήγουσα,

●●●● µε µπλε στυλό την προπαραλλήγουσα.

εγώ, µητέρα, αυτοκίνητο, βήχας, λαγοί, µετά, άνοιξη, έλα, περιµένω, αυτοκινητόδροµος, τετράδιο, αγωνία, ξεκουράζοµαι, ψεύτικα, αυτός, έρχοµαι, παπούτσι, αίµα


29

3. Να χωρίσεις τις λέξεις µε βάση τον αριθµό των συλλαβών: ( δυο, δύο, φιλί, τροχονόµος, αίθουσα, νέος, σανίδα, µετά,

µεσηµέριασε, άνθρωπος, εάν, αηδόνι, πουλί, πως, σανίδα,

που, χιόνι, και, γυρίζω, καληµέρα, σόµπα, βιβλιοπώλης,

πριν, ξύλο, εγώ, νυχτώνει, ανυπόφορος, κρύο)

µονοσύλλαβες: ................................................................

.........................................................................................

......................................................................................... δισύλλαβες: .....................................................................

.........................................................................................

......................................................................................... τρισύλλαβες: ....................................................................

.........................................................................................

......................................................................................... πολυσύλλαβες: ................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

4. Να δηµιουργήσεις τονικά παρώνυµα και να γράψεις µία

πρόταση για το καθένα:

(το) χάλι - (το) .........

► ......................................................................................

► ......................................................................................

πότε - ................ ► ...................................................................................... ► ......................................................................................

30

(ο) νόµος - (ο) ...........

► ...................................................................................... ► ...................................................................................... (ο) όρος - (ο) ........... - (το) ...........

► ...................................................................................... ► ...................................................................................... ► ...................................................................................... (η) εξοχή - (η) ...........

► ...................................................................................... ► ...................................................................................... (ο) έκτος - ................

► ...................................................................................... ► ...................................................................................... ζήτω - (εγώ) ........

► ...................................................................................... ► ...................................................................................... (τα) µάτια - (η) ............

► ...................................................................................... ► ...................................................................................... (τα) πόδια - (η) ............

► ...................................................................................... ► ...................................................................................... (το) µίσος - (ο) ............

► ...................................................................................... ► ......................................................................................

31

Όνοµα : ....................................................................................................... 1. Να χρησιµοποιήσεις ευγενικές εκφράσεις για την πρόταση:

●●●● ∆ώσε µου ένα ποτήρι νερό!

(Απευθύνεσαι σε µία φίλη σου, την Ελένη.) .........................................................................................

.........................................................................................

(Απευθύνεσαι σε κάποιον µεγαλύτερο, τον κύριο Κώστα.) .........................................................................................

.........................................................................................

2. Να γράψεις πώς ονοµάζονται οι τρεις τελευταίες συλλα-

βές:

3. Να βάλεις στη σωστή στήλη τις λέξεις: (ποδήλατο, ρολόι, καιρός, πλοίο, κουτιά, τετράδιο, λέξη, ποίηµα, καναπές)

Η λέξη

τονίζεται στη λήγουσα

Η λέξη

τονίζεται στη παραλήγουσα

Η λέξη

τονίζεται στη προπαραλήγουσα


αυ – το – κί – νη – το

……………………. ……………………. …………………….

32

4. Να χωρίσεις τις λέξεις µε βάση τον αριθµό των συλλαβών: (χαµόγελο, βάζο, το, έλα, πατέρας, φως, περιµένω, πρώτος, περιστεριώνας, πίνακας, µια, µία, καρέκλα) µονοσύλλαβες: ................................................................

δισύλλαβες: ......................................................................

τρισύλλαβες: .....................................................................

πολυσύλλαβες: ................................................................

5. Να βάλεις στη σωστή στήλη τις λέξεις: (κορίτσι, ποτό, αίθουσα, πατάτα, γιατρός, παράθυρο,

λεµόνι, µαθητής, θάλασσα)

Ο Ξ Υ Τ Ο Ν Ε Σ Π Α Ρ Ο Ξ Υ Τ Ο Ν Ε Σ Π Ρ Ο Π Α Ρ Ο Ξ Υ Τ Ο Ν Ε Σ

6. Γράφω δύο διαφορετικές προτάσεις: ►►►► βάζοντας τόνο στη λέξη «µατια», σε διαφορετική συλ- λαβή κάθε φορά. .........................................................................................

......................................................................................... ►►►► βάζοντας τόνο στη λέξη «καµαρα», σε διαφορετική συλ- λαβή κάθε φορά. .........................................................................................

.........................................................................................

33

☞ Τα δίψηφα φωνήεντα Τα δίψηφα φωνήεντα είναι δύο φωνήεντα µαζί και δίνουν ένα

φθόγγο, µια φωνή ( ε , ι , ου ).

Τα δίψηφα φωνήεντα είναι πέντε (5):

αι (= ε) , ει (=ι) , οι (=ι) , υι (=ι) , ου (=ου) Το ( αι ) για το φθόγγο ( ε ) πηγαίνω

Το ( ει ) για το φθόγγο ( ι ) είσοδος

Το ( οι ) για το φθόγγο ( ι ) κάτοικος

Το ( υι ) για το φθόγγο ( ι ) υιός (γιος)

Το ( ου ) για το φθόγγο (ου) ουρά ✔ Στα δίψηφα φωνήεντα (αι , ει , οι , υι , ου), όταν αυτά τονί-

ζονται, ο τόνος µπαίνει στο δεύτερο φωνήεν.

µπαίνω , σχολείο , µικροί , αλλού



1. Τα δίψηφα φωνήεντα

2. Τα δίψηφα σύµφωνα

3. Τα τελικά σύµφωνα

4. Το επίρρηµα «µέσα»

5. Ο τονισµός των µονοσύλλαβων λέ- ξεων: ●●●● «που», «πού» και ●●●● «πως», «πώς»

6. Το θηλυκό άρθρο «η» και ο διαχω- ριστικός σύνδεσµος «ή»

3η ΕΝΟΤΗΤΑ

Στον κόσµο των κόµικς

34

Το δίψηφο φωνήεν (οι) χρησιµοποιείται ως άρθρο και κατάληξη

στον πληθυντικό αριθµό (οι πολλοί).

ο λαγός – οι λαγοί

Το δίψηφο φωνήεν (ει) χρησιµοποιείται ως κατάληξη στο γ΄

ενικό πρόσωπο στα ρήµατα.

εγώ τρέχω – αυτός, -ή, -ό τρέχει

☞ Τα δίψηφα σύµφωνα Τα δίψηφα σύµφωνα είναι δύο σύµφωνα µαζί που παριστάνουν

ένα φθόγγο.

Τα δίψηφα σύµφωνα είναι πέντε (5):

ντ , γκ (γγ) , µπ , τζ , τσ Ο φθόγγος ντ ν και τ (αντίο)

Ο φθόγγος γκ γ και κ (αγκάθι)

Ο φθόγγος µπ µ και π (µπαίνω)

Ο φθόγγος τζ τ και ζ (τζάµι)

Ο φθόγγος τσ τ και σ (τσίχλα)

☞ Τα τελικά σύµφωνα

Τα τελικά σύµφωνα της γλώσσας µας είναι το (ς) και το (ν).

δάσος τείχος σωστός άρρωστος

εάν µην δεν πριν

35

✔ Ορισµένα επιφωνήµατα και ξένες λέξεις τελειώνουν και σε

άλλα σύµφωνα:

αχ! ουφ! στοπ! αλτ!

Αδάµ Μωάµεθ σοφέρ γκαράζ

☞ Το επίρρηµα «µέσα» Όταν, µετά από το επίρρηµα «µέσα», ακολουθεί λέξη που

αρχίζει από (σ) µετατρέπεται σε (µες).

µέσα στο µες στο µέσα στη µες στη µέσα στα µες στα µέσα στις µες στις µέσα στους µες στους

☞ Τονισµός των µονοσύλλαβων λέξεων «που» και «πως» ✔ Οι µονοσύλλαβες λέξεις «πού» και «πώς» τονίζονται, όταν

µπαίνουν σε ευθεία ή πλάγια ερωτηµατική πρόταση (όταν

ρωτούν).

(ευθεία ερώτηση) (πλάγια ερώτηση)

Πού ήσουν; ∆ε µας είπε πού ήταν.

Πώς χόρεψες; ∆εν µας είπε πώς χόρεψε.

Στο τέλος της ευθείας ερωτηµατικής πρότασης βάζουµε

ερωτηµατικό(;)

36

✔ Οι µονοσύλλαβες λέξεις «πού» και «πώς» τονίζονται, όταν

βρίσκονται σε ορισµένες εκφράσεις και όταν φωνάζουν πολύ.

Πού και πού κοιµόµουν. Πού να δεις!

Από πού κι ως πού.

Αραιά και πού.

Ήθελα πώς και πώς να σε δω. Πώς νυστάζω!

✔ ∆ε βάζουµε τόνο, στις µονοσύλλαβες λέξεις «που» και «πως»,

όταν δε ρωτάµε.

Χθες που ήµουν στη Λάρισα, νόµιζα πως είχες φύγει.

☞ Το θηλυκό άρθρο «η» και ο διαχωριστικός σύνδεσµος «ή»

• Το θηλυκό άρθρο «η» δεν τονίζεται.

Ήρθε η Ελένη, η Ηλέκτρα και η Μαρία.

● Ο διαχωριστικός σύνδεσµος «ή» διαχωρίζει δύο λέξεις ή δύο

προτάσεις και τονίζεται.

Θα τηλεφωνήσεις ή στην Ελένη ή στην Ηλέκτρα ή στη Μαρία.

Ή η Ξένια ή η Έφη θα έρθει. Όχι και οι δύο µαζί.

37

1. Να κυκλώσεις τα δίψηφα φωνήεντα στις παρακάτω λέξεις: πηγαίνω, είσοδος, ανοίγω, πουθενά, χειµώνας, υιός, εκείνη, λουλούδι, εικόνα, µπαίνω, παντού 2. Να βάλεις τόνο εκεί που πρέπει: ανεβαινω, κουδουνι, ψυγειο, τοιχος, πηγαινω, λεωφορειο, θειος, κουνουπι, λαγοι, παντοπωλειο 3. Να ενώσεις αυτά που ταιριάζουν και να γράψεις τις λέ- ξεις: αι ●●●● - κονοµία ........................

- νιγµα ........................

- νος ........................

οι ●●●● - µα ........................

- ρά ........................

- κοδοµή ........................

ου ●●●● - πα ........................

- ρανός ........................

- µαστε ........................

ει ●●●● - ός ........................

- σθήσεις ........................

- δαµε ........................

υι ●●●● - οθεσία ........................


38

4. Να βάλεις τις παρακάτω λέξεις στη σωστή σειρά: (ούζο, είσοδος, απαίσιος, µυρουδιά, µάγειρας, σπουδαίος,

εκεί, ακούω, υιός, λύκοι, κουνούπι, θεία, κάτοικος, οικόπεδο,

είδα, υιοθεσία, παντού, οικογένεια)

( αι ) ...............................................................................

( ει ) ...............................................................................

( οι ) ...............................................................................

( ου ) ...............................................................................

( υι ) ...............................................................................

5. Να κάνεις προτάσεις µε τις παρακάτω λέξεις: (µπροστά, Ο µπαµπάς, µπήκε, στην µπουλντόζα) ......................................................................................... (Αγγλία, Ο Άγγελος, από την, έφερε, αγγείο, ένα) ......................................................................................... (τσατσάρα, µια, κορίτσι, και, Ένα, αγόρασε, πετσέτες) ................................................................. (που είναι, έσπασε, Ο Τζακ, το τζάµι, στο τζάκι, δίπλα) ............................................................ 6. Να κυκλώσεις τα δίψηφα σύµφωνα στις λέξεις: µπήκ α , αντ ίο , αγ κ άθ ι , µπότα , τ ζ ί τ ζ ι κ ας , κ ουτσός ,

γ κ αρ ί ζ ω , κ αγ κ ουρ ό , τσ ίρ κ ο , ν τύνω , τ ζ άκ ι , αντάρ α ,

ν ταντά , κ οντός , άτσαλ ος , βαµπάκ ι , τ ζ άµπα , παρ άγ κ α ,

αγ κ υλ ώνω, τ ζ άµ ι , τσαλ ακ ώνω, τσατσάρ α, τ ζ αµαρ ία ,

39

µπαταρ ία , αγ κ αλ ιά , τσ ιρ ί ζ ω , πετσέτα , µπουλ ντόζ α ,

πατζ ούρ ι

Να γράψεις τις παραπάνω λέξεις στη σωστή θέση:

ντ γκ µπ τζ τσ

7. Να γράψεις δύο ερωτηµατικές προτάσεις µε το «πού»:

........................................................................................

........................................................................................

8. Να γράψεις δύο ερωτηµατικές προτάσεις µε το «πώς»:

........................................................................................

........................................................................................

9. Να βάλεις τόνους στα «που» και «πως», όταν χρειάζεται:

Που και που ρωτούσαµε.

Χθες που ήρθες δεν ήµουν εδώ.

Πως τα πέρασες στην εκδροµή;

Εσύ που ήσουν;

Νοµίζω πως δεν θα έρθει.

Που είναι το στυλό που αγόρασες;

Περίµενα πως και πως να φύγει.

40

10. Να βάλεις τόνο στο «η» όταν χρειάζεται:

Τι θέλεις πιο πολύ το στυλό η το µολύβι;

Ποιος ήρθε η Πηνελόπη η ο Ανδρέας;

Ποιος φώναξε ο Μίλτος η η Ελένη;

Ποια µένει κοντά σου η Φρόσω η η Μυρτώ;

Ήρθε η µητέρα της Μαρίας.

Η η Άννα η η Κατερίνα θα µιλήσει;

Τώρα η µετά θα φύγεις.

Θα πας στο γραφείο σου η θα βγεις έξω;

11. Να γράψεις αλλιώς τις φράσεις:

µέσα στο ……………. µέσα στη …………….

µέσα στα ……………. µέσα στις …………….

µέσα στους …………….

12. Να συµπληρώσεις τα τελικά σύµφωνα:

► Ο παππού… µου ήτα… χαρούµενο… που οδηγούσε

το τρακτέ… που αγόρασε ο γιο… του.

► ∆ε… είσαι πια µικρό…, για να κάνει… ζαβολιέ…

στο παζ… που φτιάχνει… .

► Ο Ραφαή…, ότα… έφυγε, κατέβηκε µε το ασανσέ… .

► Έφυγε… ξαφνικά και δε… ήπιες το γάλα σου.

13. Να συµπληρώσεις τα δίψηφα φωνήεντα που λείπουν:

Όλ… … άνθρωπ… είναι χαρούµεν… και γελούν. Μόνο η

Ασπασία ούτε γελά… ούτε µιλά… και κοιτάζ… λυπηµένη.

41

Όνοµα : ....................................................................................................... 1. Να κυκλώσεις τα δίψηφα φωνήεντα στις λέξεις: υιοθετώ, µένει, καµπούρα, υφαίνω, οικοδόµος, εκεί, σηµαία, µάτια, ευκαιρία, ενοίκιο, κουράγιο, λουκούµια

2. Να συµπληρώσεις τα δίψηφα φωνήεντα στις λέξεις και να

βάλεις τόνους, όπου χρειάζεται:

λ _ _ λ _ _ δι, περνά _ _, κάτ _ _ κος, _ _ ός, άν _ _ ξη

κ _ _ µάµ _ _, φ _ _ στα, _ _ µαστε, _ _ οθεσία, κ _ _ τώ

πλ _ _ ο, καλοκ _ _ ρι, _ _ ρά, χ _ _ µώνας, πηγ _ _ νω

3. Να συµπληρώσεις τα δίψηφα σύµφωνα στις λέξεις: α _ _ ούρι, _ _ ίχλα, Καρα _ _ ιόζης, _ _ α _ _ άς, _ _ άκι

λά _ _ α, _ _ ιµέντο, _ _ ι _ _ ίκια, πα _ _ ελόνι, κά _ _ ος

α _ _ άθι, _ _ ουλάπα, πε _ _ έτα, _ _ α _ _ άρα, _ _ ιπ

4. Να κυκλώσεις τη σωστή λέξη: φεγγάρι – φεγκάρι άγκελος – άγγελος παγγάκι – παγκάκι κάγκελο – κάγγελο εγγόνια – εγκόνια παράγγα – παράγκα 5. Να συµπληρώσεις τα δίψηφα φωνήεντα που λείπουν:

Όλ… … λαγ… χορεύουν, µόνο ο σκίουρος δε χορεύ…

και δεν τραγουδά… .


42

6. Να συµπληρώσεις τα τελικά σύµφωνα στις προτάσεις: Χθε… οι µαθητέ… πήγα… εκδροµή. Άνοιξα… τι… πόρτε… και βγήκα… όλοι έξω. Το ρο… χρώµα άρεσε σε όλε… τι… κοπέλε… . Μέσα στο δάσο… κελαηδούσα… τα πουλιά.

7. Να γράψεις αλλιώς τις φράσεις:

µέσα στη ……………. µέσα στις …………….

µέσα στο ……………. µέσα στους …………….

8. Να συµπληρώσεις το (Σ), (σ) και (ς) στην πρόταση:

Ο _τάθη_ _ταµάτη_ε _τη _τά_η και µπήκε µε_ _το

λεωφορείο.

9. Να βάλεις τόνο στα «που», «πως» και «η», όταν χρειάζεται:

Πως είσαι; Έµαθα πως αρρώστησες. Σου αρέσει το παγωτό η η σοκολάτα; Αυτό που λες δεν είναι σωστό. Που το άκουσες; Η η Ελένη η η Μάρθα τηλεφώνησε. Που και που µου µιλούσε. Περίµενα πως και πως να τον δω. Αραιά και που τον έβλεπα.

43

☞ ∆ιάταξη λέξεων µε αλφαβητική σειρά Έχουµε τις λέξεις: ώρα, δέµα, χάνω, βλέπω, αυγό

Τοποθετούµε κάθε λέξη µε βάση το πρώτο γράµµα της, στη

σωστή θέση της άλφα-βήτα.

α, β, γ, δ, ε, ζ, η, θ, ι, κ, λ, µ, ν, ξ, ο, π, ρ, σ, τ, υ, φ, χ, ψ, ω αυγό βλέπω δέµα χάνω ώρα Οι λέξεις µε αλφαβητική σειρά: αυγό, βλέπω, δέµα, χάνω, ώρα ✔ Για να βάλουµε λέξεις µε αλφαβητική σειρά πρέπει να ξέ-

ρουµε απ’ έξω και ανακατωτά την άλφα-βήτα.

☞ Τα διπλά σύµφωνα Τα σύµφωνα ξ και ψ λέγονται διπλά, γιατί όταν τα διαβάζουµε

ακούµε δύο φθόγγους.

ξ : (κ+σ) ξαστεριά ψ : (π+σ) ψαράς



1. ∆ιάταξη λέξεων µε αλφαβητική σειρά

2. Τα διπλά σύµφωνα

4η ΕΝΟΤΗΤΑ

Ετοιµασίες για το ταξίδι

όχι κσαστεριά όχι πσαράς

44

1. Να βάλεις σε κάθετη αλφαβητική σειρά τις λέξεις: (ώρα, δέµα, τοίχος, σελίδα, άγαλµα, χρήµα, ξόρκι, ερπετό,

ψάρι, πρωί, µόνος, γράµµα, θόλος, λουλούδι, κρότος, ζωή,

ήλιος, νοτιάς, σµήνος, όποιος, ράγισµα, φωνή, βήµα, ύαινα)

Α , α ...........................

Β , β ...........................

Γ , γ ...........................

∆ , δ ...........................

Ε , ε ...........................

Ζ , ζ ...........................

Η , η ...........................

Θ , θ ...........................

Ι , ι ...........................

Κ , κ ...........................

Λ , λ ...........................

Μ , µ ...........................

Ν , ν ...........................

Ξ , ξ ...........................

Ο , ο ...........................

Π , π ...........................

Ρ , ρ ...........................

Σ , σ ...........................

Η , η ...........................

Τ , τ ...........................

Υ , υ ...........................

Φ , φ ...........................

Χ , χ ...........................

Ψ , ψ ...........................

Ω , ω ...........................


45

2. Να βάλεις µε αλφαβητική σειρά τις παρακάτω λέξεις:

(δέµα, αγόρι) .............................................

(τρένο, ζάρι) .............................................

(χρήµα, βλέπω, ώρα) .............................................

(πόρτα, γεύµα, καλός) .............................................

(νιάτα, γλυκό, καλός, άρµα) .............................................

(ώµος, άλλος, χρόνος, πριν) .............................................

3. Να βάλεις σε οριζόντια αλφαβητική σειρά τις λέξεις:

(υπάλληλος, κόλλα, Έλληνας, µαλλιά, τριαντάφυλλο)

.........................................................................................

(µόνος, τραπέζι, αρµυρό, ξύλο, δετός)

.........................................................................................

(πηγαίνω, έρχοµαι, καρφώνω, αγαπώ, τρέχω)

.........................................................................................

4. Οι παρακάτω λέξεις δεν είναι σε αλφαβητική σειρά. Να τις

ξαναγράψεις σωστά:

δέµα, ζωή, ερπετό, θαύµα, λαγός, ιστορία, µόνος, κοντός, ξένος .........................................................................................

5. Να συµπληρώσεις το σωστό διπλό σύµφωνο (ξ και ψ)

στις λέξεις:

τό _ ο _ άρι _ ύλο τα _ ί _ ωµί _ ίφος

46

Όνοµα : ....................................................................................................... 1. Να βρεις τις λέξεις που είναι γραµµένες λάθος, να τις

κυκλώσεις και να τις γράψεις σωστά:

κσίδι ...................... σπανάκι .......................

στόµα ...................... στίρκο .......................

κασταβίδι ...................... τσάντα .......................

πσαλίδι ...................... στουβάλι .......................

ψηλός ...................... τακσίδι .......................

λέκση ...................... ξύλο .......................

έκοπσα ...................... πσαράς .......................

ψίχουλα ...................... έκσοδα .......................

στουρέκι ...................... πατσέλι .......................

κατάπσυκση ....................................

πατσίστιο ....................................

2. Να συµπληρώσεις τα κενά µε:

πε……έτα κά……ανο α……έρι κορί……ι

τα……ί ……ίρτο λά……η δι……άω

πα……ιµάδι ……ίουρος δα……άλα τα……ίδι


στ τσ

σπ ψ

σκ ξ

47

3. Να βάλεις σε αλφαβητική σειρά τις λέξεις:

1. ............................

2. ............................

3. ............................

4. ............................

5. ............................

6. ............................

7. ............................

8. ............................

9. ............................

10. ............................

11. ............................

12. ............................

13. ............................

14. ............................

15. ............................

16. ............................

λ αγ ός

ρ ακ ούν

λ ιοντάρ ι

βάτρ αχος

αρκ ούδα

ιπποπόταµος

κ αγ κ ουρ ό

ρ ινόκ ερ ος

γ ουρ ούν ι

φ ώκ ια

φ ίδ ι

οχ ιά γ ύπας

βουβάλ ι

κ άστορ ας

αστερ ίας

1ο βήµα Βρίσκω τις λέξεις που αρχίζουν από το ίδιο γράµµα. 2ο βήµα Τις χρωµατίζω µε ίδιο χρώµα. Χρησιµοποιώ διαφορε- τικό χρώµα σε κάθε ζευγάρι. 3ο βήµα Βάζω τα ζευγάρια λέ- ξεων σε αλφαβητική σειρά: ●●●● στην αρχή µε βάση το πρώτο γράµµα, ●●●● στη συνέχεια µε βάση το δεύτερο γράµµα.

48

Οι µήνες του χρόνου

Ο χρόνος έχει δώδεκα (12) µήνες: 1. ( 1ος µήνας) Ιανουάριος (Γενάρης) 31 ηµέρες

2. ( 2ος µήνας) Φεβρουάριος (Φλεβάρης) 28 ή 29 ηµέρες*

3. ( 3ος µήνας) Μάρτιος (Μάρτης) 31 ηµέρες

4. ( 4ος µήνας) Απρίλιος (Απρίλης) 30 ηµέρες

5. ( 5ος µήνας) Μάιος (Μάης) 31 ηµέρες

6. ( 6ος µήνας) Ιούνιος 30 ηµέρες

7. ( 7ος µήνας) Ιούλιος 31 ηµέρες

8. ( 8ος µήνας) Αύγουστος 31 ηµέρες

9. ( 9ος µήνας) Σεπτέµβριος (Σεπτέµβρης) 30 ηµέρες

10. (10ος µήνας) Οκτώβριος (Οκτώβρης) 31 ηµέρες

11. (11ος µήνας) Νοέµβριος (Νοέµβρης) 30 ηµέρες

12. (12ος µήνας) ∆εκέµβριος (∆εκέµβρης) 31 ηµέρες * Ο Φεβρουάριος κάθε τέσσερα χρόνια έχει 29 ηµέρες.

Πώς γράφουµε τις ηµεροµηνίες

► Τις ηµεροµηνίες τις λέµε και τις γράφουµε µε τρεις τρόπους:

● 9 Μα˙ου του 2012

ή ● 9 – 5 – 2012 ● 09 – 05 – 2012

Οι ηµέρες της εβδοµάδας

Οι ηµέρες της εβδοµάδας είναι επτά (7): ∆ευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέµπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή

5η ΕΝΟΤΗΤΑ

Πάµε για ψώνια;

Ο Μάιος είναι ο 5ος

µήνας του χρόνου.

49

Οι εποχές του χρόνου Ο χρόνος έχει τέσσερις εποχές: ●●●● χειµώνας ●●●● άνοιξη ●●●● καλοκαίρι ●●●● φθινόπωρο Κάθε εποχή έχει 3 µήνες: 12. ∆εκέµβριος (∆εκέµβρης)

1. Ιανουάριος (Γενάρης)

2. Φεβρουάριος (Φλεβάρης)

3. Μάρτιος (Μάρτης)

4. Απρίλιος (Απρίλης)

5. Μάιος (Μάης)

6. Ιούνιος

7. Ιούλιος

8. Αύγουστος

9. Σεπτέµβριος (Σεπτέµβρης)

10. Οκτώβριος (Οκτώβρης)

11. Νοέµβριος (Νοέµβρης)

χειµώνας

άνοιξη

καλοκαίρι

φθινόπωρο

50

Οι ονοµασίες των µηνών 1. Ιανουάριος Από το ρωµἀκό θεό janus (Ιανός).

2. Φεβρουάριος Από το λατινικό ρήµα februare (καθαρίζω, εξαγνίζω).

Από τα ονόµατα δύο ρωµἀκών θεοτήτων: της Februa και του

Februs.

3. Μάρτιος Από τον πολεµικό θεό των Ρωµαίων Mars - Martis (δηλαδή ο

Άρης, ο θεός των Ελλήνων).

4. Απρίλιος Από λατινικό ρήµα aperio (ανοίγω).

5. Μάιος Από τη λατινική λέξη Majus. Μήνας αφιερωµένος στους

προγόνους τους, τους majores.

6. Ιούνιος Από τη ρωµἀκή θεά Juno (Ήρα, η γυναίκα του ∆ία).

7. Ιούλιος Από το όνοµα του Ρωµαίου αυτοκράτορα Ιουλίου Καίσαρα.

8. Αύγουστος Από το όνοµα του Ρωµαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού

Αυγούστου.

9. Σεπτέµβριος Από τη λατινική λέξη septem (εφτά).

10. Οκτώβριος Από τη λατινική λέξη octo (οκτώ).

11. Νοέµβριος Από τη λατινική λέξη novem (εννιά).

12. ∆εκέµβριος Από τη λατινική λέξη decem (δέκα).

Παροιµίες για τους µήνες Για το µήνα Ιανουάριο: • «Γενάρη µήνα κλάδευε και µη ρωτάς φεγγάρι.»

• «Κλάδεψέ µε το Γενάρη, να γεµίσω σαν κουκουνάρι.»

• «Του Γενάρη το φεγγάρι λάµπει σα µαργαριτάρι.»

• «Κότα – πίτα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.»

• «Χιόνισ’ έβρεξ’ ο Γενάρης κι όλοι οι µύλοι µας θ’ αλέθουν.»

Για το µήνα Φεβρουάριο: • «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα µυρίσει^

µα αν κάνει και θυµώσει, µες στα χιόνι θα µας χώσει.»

• «Ο Φλεβάρης ο κουτσός κουτσοµπαίνει στο χωριό.»

51

Για το µήνα Μάρτιο: • «Αν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα,

χαρά σ’ εκείνον το γεωργό, που ’χει φυτεµένα.»

• «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.»

• «Το Μάρτη ξύλα φύλαγε µην κάψεις τα παλούκια.»

• «Μάρτης είναι πότε κλαίει πότε γελάει.»

• «Λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή;»

• «Ο Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρόταν.»

• «Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειµώνα.» Για το µήνα Απρίλιο: • «Τον Απρίλη η βροχή, κάθε κόµπος και φλουρί.»

• «Τον Απρίλη γάλα γάλα και το Μάη γαλατάκι.»

• «Απρίλη, Απρίλη δροσερέ και Μάη µε τα λουλούδια.»

• «Το Μάρτη ξύλα φύλαγε µην κάψεις τα παλούκια,

και τ’ Απριλιού τις δεκαοχτώ, µην κάψεις τα καρούλια (του αργαλειού).» Για το µήνα Μάιο: • «Μάης άβρεχτος, µούστος (ή τρύγος) άµετρος.»

• «Ζήσε Μάη να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.»

• «Στο κακορίζικο χωριό, το Μάη µήνα βρέχει.» Για το µήνα Ιούνιο: • «Απ’ αρχή του θεριστή του δρεπανιού µας η γιορτή.»

Για το µήνα Ιούλιο: • «Κότα – πίτα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.»

• «Όποιος µοχτάει το Χειµώνα χαίρεται τον Αλωνάρη.»

• «Τ’ Αλωναριού τα κάµατα τ’ Αυγούστου τα λιοπύρια.» Για το µήνα Αύγουστο: • «Κάθε πράγµα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.»

52

• «Αύγουστε, καλέ µου µήνα, να ’σουν δυο φορές το χρόνο.»

• «Αύγουστος άβρεχτος, τρύγος άµετρος.»

• «Από Αύγουστο χειµώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι.» Για το µήνα Σεπτέµβριο: • «Το Σεπτέµβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.»

• «Τον Τρυγητή, τ’ αµπελουργού, πάνε χαλάλι οι κόποι.»

• «Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόµο.»

• «Ήρθε ο Σταυρός, σταύρωνε και σπέρνε.»

• «Το Σεπτέµβρη στάρι σπείρε και σε πανηγύρι σύρε.» Για το µήνα Οκτώβριο:

• «Το Σεπτέµβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.»

• «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα ’χεις.»

• «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη έχει οκτώ σειρές αλώνι.»

• «Όποιος µήνας έχει ρο, δε θέλει στο κρασί νερό.»

• «Ο Οκτώβρης αν θυµώσει µες στα χιόνια θα µας χώσει.» Για το µήνα Νοέµβριο:

• «Το Νοέµβρη και ∆εκέµβρη φύτευε καταβολάδες».

• «Νοέµβρη οργώµατα κι ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές».

• «Η Πούλια βασιλεύοντας, το µήνυµά της στέλνει:

Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάµπους.»

Για το µήνα ∆εκέµβριο:

• «Νοέµβρη και ∆εκέµβρη φύτευε καταβολάδες.»

• «Του ∆εκέµβρη η µέρα, καληµέρα - καλησπέρα.»

• «Το τραγούδι µε τον τρύγο, το ∆εκέµβρη παραµύθι.»

• «Χιόνι του ∆εκεµβριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.»

• «Να ’ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισµένα,

χαρά σ’ εκείνο το γεωργό, που ’χει πολλά σπαρµένα.»

53

☞Οι συνδυασµοί φωνηέντων «αυ» και «ευ» Το αυ και το ευ είναι συνδυασµοί φωνηέντων και έχουν διαφορε-

τική προφορά κάθε φορά (διπλή προφορά).

αυ (=αφ) αυτί

αυ (=αβ) αύριο

ευ (=εφ) ∆ευτέρα

ευ (=εβ) απόγευµα ✔ Όταν οι συνδυασµοί τονίζονται, ο τόνος µπαίνει στο «υ». αύξηση , αύριο , εύχοµαι , εύλογος

☞Το ενωτικό Ενωτικό (-) είναι το σηµάδι που σηµειώνουµε για να

χωρίσουµε στο τέλος της σειράς µια λέξη που δε χωράει

ολόκληρη.

Ήρθαν όλα τα παιδιά στην εκδροµή ε-

κτός από τον αδερφό µου.

✔ Το ενωτικό το χρησιµοποιούµε για να χωρίζουµε τις συλλα-

βές σε µία λέξη.



1. Οι συνδυασµοί φωνηέντων «αυ» και «ευ»

2. Το ενωτικό

54

✔ Οι λέξεις, όταν δε χωρούν ολόκληρες, στο τέλος της σει-

ράς, χωρίζονται µόνο στις συλλαβές τους.

∆εν πρέπει να µπερδεύουµε το ενωτικό (-) µε την παύλα ( ),

η οποία είναι µεγαλύτερη και σηµειώνεται στο διάλογο για να

δείξουµε την αλλαγή προσώπου.

Γεια σου, Γιάννη, τι κάνεις;

Καληµέρα, Κώστα, είµαι καλά.

Πού πας, Γιάννη;

Κώστα, πηγαίνω στη στάση, να πάρω το λεωφορείο.

55

1. Να γράψεις τους δώδεκα µήνες του χρόνου: 1 . .......................... ή ..........................

… . .......................... ή ..........................

… . .......................... ή ..........................

… . .......................... ή ..........................

… . .......................... ή ..........................

… . .......................... ή

… . .......................... ή

… . .......................... ή

… . .......................... ή ..........................

… . .......................... ή ..........................

… . .......................... ή ..........................

12 . .......................... . ή ..........................

2. Να γράψεις τις επτά (7) ηµέρες της εβδοµάδας: ..................................

..................................

..................................

..................................

ΓΛΩΣΣΑ Β ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ - hkarkanias.gr B DLOCK.pdf · Title: Microsoft Word -...

Documents

Transcript of ΓΛΩΣΣΑ Β ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ - hkarkanias.gr B DLOCK.pdf · Title: Microsoft Word -...