ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα...

52
1 ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ∆ΑΣ ΕΤΟΥΣ 2013

Transcript of ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα...

Page 1: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

1

ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ

ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ -

ΓΕΩΡΓΙΑΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ∆ΑΣ

Ε Τ Ο Υ Σ 2 0 1 3

Page 2: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

2

37/d Tabidze str. 0179, Tbilisi - Georgia Tel: (+ 995 32) 94 28 58, Fax: (+ 995 32) 94 18 86, E-mail: [email protected]

Αρ. Κε

φ.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σελ. 1,2

1.

Α. Β. Γ. ∆

Ε.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Γενικές πληροφορίες-Οικονοµία Σύντοµη Ιστορική διαδροµή Κοινωνικοί ∆είκτες Μακροοικονοµικές εξελίξεις Ανταγωνιστικότητα στην Γεωργία το 2013 Οικονοµικά πλεονεκτήµατα και αδυναµίες της χώρας

3, 4, 5, 5,6,7 7,8,9

2. Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ – ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ A. Ιδιαιτερότητες της αγοράς Β. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ∆ΑΣ ΓΙΑ ΤΟ

2013

Γ. Εξωτερικό Εµπόριο ∆. ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ –∆ΗΜΌΣΙΟ ΧΡΈΟΣ Ε. Εισαγωγικό καθεστώς ΣΤ. Ζώνες Ελεύθερου Εµπορίου φορολογία- Ζ. α)∆ΙΕΘΝΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2012/2013 β) ∆ιεθνής ∆είκτης ανταγωνιστικότητας της Γεωργίας Η. Επενδυτικό κλίµα – Άµεσες ξένες επενδύσεις Θ. Αλλαγές στο Επενδυτικό περιβάλλον εντός του 2013

10 10

11 10,11,12,13,14. 14 15,16 16,17,18 18, 19,20 20,21, 22,23,24

Page 3: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

3

Ι. Εργατική Νοµοθεσία Κ. Οικονοµικές Σχέσεις µε Ε. Ένωση – ΗΠΑ

24,25,26,27 27,28,29

3. ∆ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ-ΓΕΩΡΓΙΑΣ Α. ∆ιµερές εµπόριο Ελλάδας-Γεωργίας Β. Ελληνικές επενδύσεις στη Γεωργία Β1.Προβλήµατα ελληνικών εταιρειών στην Γεωργία Γ. Προγράµµατα αναπτυξιακής συνεργασίας

30, 31, 31 32 32

4. ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Α. ΓΕΩΡΓΙΑ Β. ΕΝΕΡΓΕΙΑ Γ. ΥΠΟ∆ΟΜΕΣ ∆. ΤΡΑΠΕΖΕΣ Ε. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΤ. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ζ. ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Η. ∆ΙΑΦΘΟΡΑ Η. ΧΡΗΣΙΜΟΙ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ

32,33,34,35,36,37,38,39 40,41, 41,42,43 44,45 45,46, 46 46,47,48 48,49 49,50,51, 51,52,

1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ

Α. Γενικές πληροφορίες-Οικονοµία

Η Γεωργία γεωγραφικά βρίσκεται στο σταυροδρόµι της ∆υτικής Ασίας και της Ανατολικής Ευρώπης και γειτνιάζει, δυτικά µε τη Μαύρη Θάλασσα, στα βόρεια µε τη Ρωσία, στο νότο µε την Τουρκία και την Αρµενία, και νοτιοανατολικά µε το Αζερµπαϊτζάν. Πρωτεύουσα της Γεωργίας είναι η Τιφλίδα,(1.171.000) η συνολική έκταση της χώρας είναι 69.700 τ.χλ. και σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής

Page 4: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

4

Υπηρεσίας ο πληθυσµός της στο τέλος του 2013 ανέρχονταν σε 4,483.8 εκατ. από τα οποία το 2.410,8 εκατ διαµένουν σε αστικές περιοχές, και το 2.073.0 εκατ.σε αγροτικές.

ΕΤΟΣ Πληθυσµός σε χιλιάδες-αρχή του έτους

2008 4 382.1

2009 4 385.4

2010 4 436.4

2011 4 469.2

2012 4497.6.

2013 4483.8

Η Γεωργία διαθέτει ακτογραµµή 310 χλµ. στον Εύξεινο Πόντο, µε σηµαντικότερους λιµένες το Βατούµι και το Πότι, ενώ µε ανακοίνωση του τέως Προέδρου της ∆ηµοκρατίας, έγινε γνωστό ότι στα άµεσα σχέδια της Κυβέρνησης είναι η δηµιουργία µίας νέας Πόλης-λιµένα στην βόρεια ακτογραµµή της Μαύρης Θάλασσας µε το όνοµα Lazika.

H πλεονεκτική γεωγραφική θέση της Γεωργίας την καθιστά σηµαντικό διάδροµο διέλευσης από την επικράτειά της υδρογονανθράκων, αλλά και άλλων προϊόντων, έτσι που η χώρα σταδιακά να εξελίσσεται σε εµπορικό κόµβο µεταξύ Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας.

Η ακτοπλοϊκή σύνδεση της µε τους λιµένες της Κωστάντζας και του Μπουργκάς, επιτρέπει την µεταφορά µέσω Γεωργίας, προϊόντων από την Ευρώπη προς το Αζερµπαϊτζάν την Αρµενία και την Κεντρική Ασία .

Το πολίτευµα της Γεωργίας είναι η Προεδρική ∆ηµοκρατία, (άµεση εκλογή Προέδρου µέσω καθολικής ψηφοφορίας) ενώ η Κυβέρνηση της χώρας εκλέγεται µε διαδικασίες αντιπροσωπευτικής δηµοκρατίας.

Με την οικονοµία της χώρας να σηµειώνει εντός του 2013, θετικό ρυθµό ανάπτυξης της τάξεως του 3.2% , η Γεωργία φαίνεται ότι, παρά την επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης σε σχέση µε το 2012 διατήρησε την ανοδική της πορεία παρά την γενικότερη κάµψη της παγκόσµιας Οικονοµίας και την επιδείνωση του επενδυτικού κλίµατος παγκοσµίως.

Ωστόσο και παρά το γεγονός ότι η οικονοµία της χώρας είχε σηµειώσει εντυπωσιακούς ετήσιους ρυθµούς αύξησης του ΑΕΠ µεταξύ 2004 και 2006, το ποσοστό των δαπανών των νοικοκυριών για τρόφιµα και βασικά είδη κατανάλωσης εξακολουθεί να κυµαίνεται από 55% σε αστικά νοικοκυριά έως και πάνω από 70% στις αγροτικές περιοχές σε όλη την διάρκεια της προαναφερθείσης περιόδου .

Εξ άλλου, η γεωργιανή οικονοµία επιβραδύνθηκε σηµαντικά κατά την περίοδο 2007-2008 και εισήλθε σε ύφεση το 2009, ως αποτέλεσµα αφενός της παγκόσµιας αύξησης των τιµών των βασικών εµπορευµάτων, της επιβολής εµπορικού αποκλεισµού, της στρατιωτικής σύγκρουσης µε τη Ρωσική Οµοσπονδία και αφ ετέρου λόγω της µεγάλης παγκόσµιας οικονοµικής ύφεσης. Αρνητικό αποτέλεσµα αυτής της κατάστασης ήταν η επιβράδυνση του ρυθµού µείωσης της φτώχειας και η αύξηση του ποσοστού του πληθυσµού που διαβιεί σε κατάσταση στέρησης βασικών ειδών για την καθηµερινή επιβίωση.

Β. Σύντοµη Ιστορική αναδροµή

Page 5: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

5

Κατά τη διάρκεια των κλασικών χρόνων τα διάφορα ανεξάρτητα βασίλεια µε κυριότερα αυτά της Κολχίδας και της Iberia συνενωθήκαν σε αυτό που σήµερα ονοµάζεται Γεωργία η οποία και ασπάστηκε τον Χριστιανισµό στις αρχές του 4ου αιώνα. Η ενοποιηµένη Γεωργία έφτασε στο απόγειο της πολιτικής και οικονοµικής της δύναµης κατά τη διάρκεια της βασιλείας του βασιλιά ∆αβίδ IV και της βασίλισσας Ταµάρ τον 11ο-12ο αιώνα.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, η Γεωργία είχε προσαρτηθεί στην Ρωσική Αυτοκρατορία, ενώ µετά από µια σύντοµη περίοδο ανεξαρτησίας, µετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, η Γεωργία καταλήφθηκε οριστικά από τη Σοβιετική Ρωσία το 1921, για να µετατραπεί αργότερα στην Γεωργιανή Σοσιαλιστική Σοβιετική ∆ηµοκρατία ως τµήµα της η Σοβιετικής Ένωσης. Μετά την πολυπόθητη ανεξαρτησία το 1991, η µετά-κοµµουνιστική Γεωργία διήλθε από µία περίοδο πολιτικής αναταραχής και οικονοµικής κρίσης σχεδόν για όλη την δεκαετία του 1990, µέχρι τα γεγονότα της «Ροζ Επανάστασης» του 2003, σε συνέχεια της οποίας η νέα Κυβέρνηση εισήγαγε στην χώρα βαθιές δηµοκρατικές και οικονοµικές µεταρρυθµίσεις ενώ η Οικονοµία της γνώρισε µία περίοδο άνθισης µε προσέλκυση νέων επενδύσεων και ανάπτυξη της Επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Η Γεωργία είναι µέλος του Συµβουλίου της Ευρώπης και του GUAM (Οργανισµός για τη ∆ηµοκρατία και την Οικονοµική Ανάπτυξη)και συµπεριλαµβάνει στην επικράτειά της δύο ντε φάκτο ανεξάρτητες περιοχές, την Αµπχαζία και την Νότια Οσετία, οι οποίες απολαµβάνουν όµως περιορισµένης διεθνούς αναγνώρισης µετά το ρωσο-γεωργιανό πόλεµο του 2008 και τις οποίες η Γεωργία θεωρεί ότι είναι µέρος της κυρίαρχης επικράτειάς της, που όµως τελούν υπό ρωσική στρατιωτική κατοχή. Γ. Κοινωνικοί ∆είκτες

Η Γεωργία από την άποψη των κοινωνικών δεικτών και ειδικότερα του δείκτη

« Human Development Index» (∆είκτης Ανάπτυξης του ανθρωπίνου παράγοντα) κατατάσσεται στην 72 η θέση από την 75η που κατείχε τα τελευταία χρόνια , σηµειώνοντας µικρή βελτίωση σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά και η οποία την τοποθετεί σε καλλίτερη κλίµακα από την Αρµενία (87) η το Αζερµπαϊτζάν (86), ενώ η θέση της µε βάση τον ανωτέρω δείκτη της , είναι περίπου η ίδια µε αυτήν της Ουκρανίας , της Βοσνίας, της ΠΓ∆Μ, και της Βενεζουέλας.

Ο ανωτέρω δείκτης HDI ο οποίος είναι για την Γεωργία 0,745 ταξινοµεί τη χώρα στην 72 θέση από συνολικά 187 χώρες.

Αλλά πρέπει επίσης να σηµειωθεί ότι µε παρόµοια συγκρίσιµα στοιχεία ο εν λόγω δείκτης HDI της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας θεωρουµένης ως περιοχής αυξήθηκε από 0.651 το 1980 σε 0,771 σήµερα, τοποθετώντας έτσι την Γεωργία κάτω από το µέσο όρο της περιοχής.

Τα στοιχεία στους προαναφερθέντες δείκτες HDI εµφανίζουν τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο τις πολύ µεγάλες διαφορές στην ευηµερία αλλά και στις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην πραγµατική ζωή και που εξακολουθούν να χωρίζουν τον αλληλοεπηρεαζόµενο κόσµο µας.

Ωστόσο, κατά παράδοξο και ταυτόχρονα ενδιαφέροντα τρόπο, ενώ η Γεωργία παρουσιάζει καλλίτερους δείκτες από ότι οι προαναφερθείσες χώρες στον δείκτη προσδόκιµου ζωής και στον δείκτη που φανερώνει το επίπεδο παιδείας του πληθυσµού, εντούτοις το κατά κεφαλήν εισόδηµα της χώρας καταγράφεται ως χαµηλότερο από τις προαναφερθείσες χώρες µε παρόµοιους κοινωνικούς δείκτες.

Page 6: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

6

Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP) to 14.7 % των Γεωργιανών επιβιώνουν µε ηµερήσιο εισόδηµα κάτω από το όριο φτώχειας του 1.25 % δολάρια τη ηµέρα (ακραία φτώχεια) ποσοστό όµοιο µε αυτό της Κίνας της Βολιβίας και της Νικαράγουα, που είναι όµως και το χειρότερο µεταξύ των πρώην σοβιετικών χωρών .

∆. ΜΑΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΟ 2013

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας κατά το 2013 το ΑΕΠ της Γεωργίας, σε σύγκριση µε το 2012, αυξήθηκε κατά 3,2%.

Πιο συγκεκριµένα , το ΑΕΠ της χώρας για το οικονοµικό έτος 2013 σε τρέχουσες τιµές και σε τοπικό νόµισµα lari (GEL) ανήλθε σε 26.824 δις. Από τα στατιστικά στοιχεία για ολόκληρο το 2013, η εν λόγω αύξηση σηµειώθηκε στους εξής επιµέρους τοµείς της οικονοµίας : γεωργία και αλιεία 9,8% µεταποιητική βιοµηχανία 8,4%, ακίνητα, υπηρεσίες χρηµατοδοτικής µίσθωσης και, υπηρεσίες για καταναλωτές 7,5%, χρηµατοπιστωτικός τοµέας 7,4% ξενοδοχεία και εστιατόρια 7,2%. εµπόριο 5,1%, µεταφορές 4,9%, εκπαίδευση 4,6%, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και παραγωγής και διανοµής νερού 4%. Όµως κατά το ίδιο προαναφερθέν οικονοµικό έτος µείωση σηµειώθηκε στους εξής επιµέρους τοµείς : κατασκευές - 10,6% κοινοτικές , κοινωνικές και ατοµικές υπηρεσίες - 0,8%, εξορυκτική βιοµηχανία - 0,1%. Το µεγαλύτερο ειδικό βάρος στην σύνθεση του ΑΕΠ το 2013 είχαν οι τοµείς : εµπόριο 17,3%, βιοµηχανία 17,2%, µεταφορών και των επικοινωνιών 10,7%, δηµόσια διοίκηση 10,1%, γεωργία και αλιεία 9,3%, υγειονοµικής περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας 5,8%.

Σηµειώνεται επίσης ότι τα τελευταία πέντε έτη η οικονοµία της Γεωργίας χαρακτηριζόταν ως ένα οικονοµικό θαύµα και, παρά το ότι σηµειώθηκε µια αρνητική πορεία κατά τα έτη 2008 και 2009 που αποδίδεται κυρίως στην Παγκόσµια οικονοµική κρίση και στον πόλεµο µε την Ρωσία τον Αύγουστο του 2008, τις ενδιάµεσες χρονιές 2006 και 2011 η επίτευξη ρυθµών ανάπτυξης 6% και 7% θεωρήθηκε πραγµατικά εντυπωσιακή.

Ωστόσο η οικονοµική θεωρία υποστηρίζει ότι το ΑΕΠ κάθε χώρας συντίθεται από την κατανάλωση τις επενδύσεις τις δηµόσιες δαπάνες και τις εξαγωγές, όµως σε περιόδους πολιτικής αβεβαιότητας όπως η πρόσφατη στην οποία εισήλθε η Γεωργία µε την αλλαγή Κυβέρνησης, οι καταναλωτές χρειάζεται να καταναλώσουν λιγότερο τώρα για ένα ασφαλέστερο µέλλον.

Γι αυτό αρνητική εξέλιξη σηµείωσαν όχι µόνο το ύφος των άµεσων ξένων επενδύσεων, αλλά και οι δηµόσιες δαπάνες, οι οποίες όµως σηµείωσαν γρήγορη ανάκαµψη στην αµέσως µετά τις εκλογές περίοδο.

Από την άλλη πλευρά, η δυνατότητα που παρουσιάζεται µε την νέα Κυβέρνηση για µία αύξηση των εµπορικών συναλλαγών της χώρας µε την Ρωσία ,η πιστωτική επέκταση του Τραπεζικού τοµέα τον ∆εκέµβριο και, η εισροή χρηµάτων από νέες πηγές ξένων επενδύσεων, αποτέλεσαν θετικά σηµεία για την επάνοδο της Οικονοµίας σε ανοδική τροχιά το 2013.

Όµως, εάν η τρέχουσα αβεβαιότητα και ή ζήτηση από τους εµπορικούς εταίρους της Γεωργίας εξακολουθήσει να είναι ισχνή, τότε η ανάπτυξη θα είναι χαµηλότερη. Οι ισχυρές εγχώριες πολιτικές, η εµπέδωση κλίµατος σταθερότητας και εµπιστοσύνης στις συναλλαγές που είναι αναγκαίοι όροι για να καθησυχάσουν οι αγορές σε συνδυασµό µε το ότι, η νέα κυβέρνηση έχει δεσµευθεί να εφαρµόσει συνεπή

Page 7: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

7

µακροοικονοµική πολιτική αναµένεται να ενισχύσει περαιτέρω το φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον της Γεωργίας. O προϋπολογισµός της χώρας για το 2013 ήταν κοινωνικά προσανατολισµένος και προέβλεπε, την αύξηση των κοινωνικών δαπανών για την προστασία των πιο ευάλωτων, ενώ συνέχιζε παράλληλα την πορεία της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης. Βεβαίως το υψηλό έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών λογαριασµό της Γεωργίας συνιστά την κύρια πηγή παθογένειας της οικονοµίας της και η µείωση του αποτελεί κάθε χρόνο βασική µακροοικονοµική πρόκληση. Η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει θέσει ως στόχο για το 2013 µία πορεία µείωσης του ελλείµµατος τρεχουσών συναλλαγών και στην συνέχεια µέσω της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης, µια πιο ευέλικτη συναλλαγµατική ισοτιµία, ως προς τα κυριότερα ξένα νοµίσµατα η οποία σε συνδυασµό µε τις προβλεπόµενες διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις θα συµβάλλει στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Γεωργίας.. ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ

ΕΤΗ 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Μέσο µηνιαίο εισόδηµα του συνολικού πληθυσµού (Million GEL)

544.7 575.4 649.2 711.1 808.8 906.9

Μέσο µηνιαίο εισόδηµα ανά νοικοκυριό (GEL)

540.3 569.2 651.2 705.9 788.4 887.2

Μέσο Μηνιαίο κεφαλήν εισόδηµα (GEL) 147.2 154.5 178.6 195.2 218.4 246.6

Σύµφωνα µε τα στοιχεία που δηλώνονται από τα νοικοκυριά.

Με κατά κεφαλή εισόδηµα µόλις 2.455 το 2009 περίπου 2.500 το 2010, 3230 $ το 2011 και 3519.6 USD το 2012 και 3596.6 USD - 2013*η Γεωργία συγκαταλέγεται µεταξύ των φτωχότερων κρατών της Ευρωπαϊκής Ηπείρου.

Το GDP της Γεωργίας για το 2013 ανήλθες στα 16.126.4 δις US $

Το Εθνικό νόµισµα της χώρας είναι το γεωργιανό Lari (διεθνές ακρωνύµιο: GEL), και υποδιαιρείται σε 100 tetri

Η µέση ισοτιµία του τοπικού νοµίσµατος σε σχέση µε τα κυριότερα ξένα νοµίσµατα στα οποία λαµβάνει χώρα και το µεγαλύτερο µέρος των συναλλαγών µε το εξωτερικό ήτοι µε το δολάριο ΗΠΑ και το ευρώ ήταν για το 2013 : 1 $ ΗΠΑ=1.663 λάρι και 1 Ευρώ = 2.209 λάρι.

Ο ετήσιος πληθωρισµός στη χώρα, µετά από µία πορεία που χαρακτηρίσθηκε από µεγάλες διακυµάνσεις τα τελευταία έτη 11% το 2007, 5.5% το 2008, 3% το 2009, 11% το 2010, για το 2011 σηµείωσε ραγδαία αποκλιµάκωση ανερχόµενος στο τέλος του έτους στο 2.%, ενώ για το 2012 σηµειώθηκε αρνητικός πληθωρισµός στην χώρα της τάξεως του -1.4%,το 2013 µε βάση τα επίσηµα στοιχεία ανήλθε στο 2.4 %

Page 8: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

8

Ε. Οικονοµικά πλεονεκτήµατα και αδυναµίες της χώρας.

• Η Γεωργία αποτελεί διάδροµο όδευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Από το έδαφος της διέρχονται οι πετρελαιαγωγοί Μπακού-Σούπσα, και Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν και ο αγωγός φυσικού αερίου Μπακού-Τιφλίδα-Ερζερούµ.

• Oπως ανακοινώθηκε από την νέα Κυβέρνηση στο στάδιο σχεδιασµού βρίσκεται η κατασκευή νέου αγωγού φυσικού αερίου ο οποίος µέσω Γεωργίας θα µεταφέρει τα αποθέµατα του Αζερµπαϊτζάν προς την ∆ύση (TAP)

• Η Γεωργία ∆ιαθέτει στο υπέδαφος της, χρυσό, σίδηρο, άνθρακα, χαλκό, γρανίτη, µάρµαρο και µεταλλικό νερό -επίσης σηµαντικό εξαγώγιµο προϊόν της χώρας. Το 1/3 του εδάφους της χώρας καλύπτεται από δάση, ενώ επιφανειακά ύδατα επιτρέπουν τη δηµιουργία υδρο-ηλεκτρικών έργων.

• Η εύφορη γη και το ευνοϊκό κλίµα της Γεωργίας επιτρέπουν την ανάπτυξη ευρέως φάσµατος καλλιεργειών, ο αγροτικός τοµέας όµως είναι µάλλον καθυστερηµένος.

• Αξιόλογο είναι επίσης το δυναµικό τουριστικής ανάπτυξης της χώρας, αν και η µικρής διάρκειας πολεµική σύρραξη του Αυγούστου 2008, έπληξε και τον τουριστικό τοµέα.

• Το χαµηλό εργατικό κόστος, αποτελεί κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων.

Σύµφωνα µε ∆ιεθνείς Οργανισµούς και επιχειρηµατικούς φορείς, εµπόδια στην περαιτέρω ανάπτυξη της χώρας αποτελούν, η ρευστή πολιτική κατάσταση, η αστάθεια στην Αµπχαζία και Ν. Οσετία και οι διαταραγµένες σχέσεις µε τη γειτονική Ρωσία.

Βασικό µειονέκτηµα στην εγχώρια αγορά αποτελεί επίσης και η έλλειψη ρευστότητας. Οι Τράπεζες δυσκολεύονται να αντλήσουν κεφάλαια από το εξωτερικό ενώ είναι περιορισµένες και οι εγχώριες αποταµιεύσεις. Έτσι, οι δανειοδοτήσεις προς τις επιχειρήσεις έχουν και αυτές µε τη σειρά τους περιορισµένες µε αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονοµία της χώρας. Ενώ η επελθούσα µείωση του ρυθµού ανάπτυξης επέφερε την πτώση των τραπεζικών επιτοκίων .

Σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα και δηλώσεις επισήµων, αρνητικά επηρεάστηκε η κατασκευαστική δραστηριότητα (-10%) ενώ η ζήτηση ακινήτων βρίσκεται σε στασιµότητα. Οι αρχές ωστόσο ελπίζουν ότι µε την επάνοδο στην οµαλότητα, η δραστηριότητα στην αγορά θα επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα.

Σε ότι αφορά στις ξένες επενδύσεις στη Γεωργία σηµειώνεται ότι ενώ υπήρχε µια σταθερή ανοδική πορεία κατά τα προηγούµενα χρόνια (443 εκατ. δολ. ΗΠΑ το 2005, 1,12 δισ. δολ.ΗΠΑ το 2006, 2,01 δισ. δολ ΗΠΑ. το 2007), παρατηρείται σηµαντική µείωση τα τελευταία τρία έτη, κυρίως µετά την πολεµική σύρραξη µε την Ρωσία τον Αύγουστο του 2008.

Κατά το 2008, οι συνολικές επενδύσεις είχαν ανέλθει στο ποσό των 1,56 δισ. δολ., το 2009 σε 658,4 εκατ. δολ ΗΠΑ. ενώ το 2010 σε 814.5 εκατ δολ.ΗΠΑ

Κατά την χρονική περίοδο από το 2002 έως και το 2008 οι ελληνικές επενδύσεις στη Γεωργία είχαν ανέλθει συνολικά στα 27,5 εκατ. $ ΗΠΑ..

Page 9: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

9

Η τεταµένη πάντοτε ατµόσφαιρα µε τη γειτονική Ρωσία και τις περιοχές της Αµπχαζίας και της Ν. Οσετίας, αναπόφευκτα προκαλούν µεγάλη ζηµία στην τουριστική βιοµηχανία της χώρας.

Αρνητικά έχει επηρεαστεί και η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, µε επιπτώσεις στην προσέλκυση επενδύσεων και επισκεπτών, αν και η νέα Κυβέρνηση που προέκυψε µετά τις Κοινοβουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2012 υποσχέθηκε και ξεκίνησε την διαδικασία οµαλοποίησης των εµπορικών και οικονοµικών σχέσεων µε τον βόρειο γείτονα.

Η γήρανση του πληθυσµού και η µετανάστευση είχαν σαν αποτέλεσµα τη µείωση του εργατικού δυναµικού, ενώ η έλλειψη κατάρτισης των εργαζοµένων σε νέες εργασιακές µεθόδους και τεχνολογίες συνέβαλαν στην αυξηµένη ανεργία.

Η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει προωθήσει µια σειρά ουσιαστικών µεταρρυθµίσεων προκειµένου να δηµιουργήσει µια ελεύθερη οικονοµία που βασίζεται στις αρχές και αξίες των ∆υτικών κοινωνιών.

Ωστόσο, περίπου το 40% του γεωργιανού πληθυσµού ζει σήµερα κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα τµήµατα του πληθυσµού που διαβιούν στα όρια της φτώχειας και στερούνται ακόµα και τα βασικά είδη διατροφής κατανέµονται τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές σε µια νοητή γραµµή που διέρχεται διαγώνια από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά της Γεωργίας, Τιφλίδα, µέσω και της πόλης Γκόρι.

Ένας µεγάλος αριθµός νοικοκυριών δεν έχει κανένα εισόδηµα από αµειβοµένη εργασία , ή από άλλη πηγή για µεγάλα χρονικά διαστήµατα .

Το ποσοστό από το σύνολο του πληθυσµού που διαβιεί µε κάτω από το 60% της µέσης κατανάλωσης φτάνει στο 22.4 % ενώ το 9.3% του πληθυσµού διαβιεί µε κάτω από το 40% της µέσης κατανάλωσης.

Οι δικαιούχοι βοηθηµάτων κοινωνικής πρόνοιας ανήλθαν σε 435.961 χλδ που αντιστοιχεί στο 9.7% του πληθυσµού.

2. Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ

Α. Ιδιαιτερότητες της αγοράς

• Το χαµηλό βιοτικό επίπεδο µεγάλου µέρους του πληθυσµού δεν επιτρέπει την ευρεία διάθεση ποιοτικών καταναλωτικών αγαθών. Με συνέπεια να προτιµώνται προϊόντα χαµηλής ποιότητας και τιµής διάθεσης κυρίως Τουρκικής, Κινεζικής και ιρανικής προέλευσης.

• Μεγάλο µέρος των εισαγωγών αντιπροσωπεύουν καύσιµα ,οχήµατα αλλά και τρόφιµα και φρούτα καθόσον το 85 % των συνολικά καταναλισκοµένων προϊόντων ευρείας λαϊκής κατανάλωσης εισάγονται από το εξωτερικό.

• Η χώρα διαθέτει φιλελεύθερο εισαγωγικό καθεστώς µε χαµηλούς δασµούς και περιορισµένα εµπόδια µη δασµολογικού χαρακτήρα.

• Η γεωργιανή γλώσσα οµιλείται από το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού ενώ σαν δεύτερη χρησιµοποιείται η ρωσική. Η νοµοθεσία είναι επίσης στη γεωργιανή γλώσσα, ενώ ένας σεβαστός αριθµός νέων απόφοιτων των Πανεπιστηµίων οµιλεί την αγγλική την οποίαν οµιλεί επίσης και ένας µεγάλος αριθµός επιχειρηµατιών.

Page 10: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

10

• Ωστόσο, οι πολιτικές διασυνδέσεις, οι προσωπικές σχέσεις, καθώς και η οικογενειοκρατία έχουν µεγάλη σηµασία για την ανάπτυξη επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων στη Γεωργία, ενώ τοµείς της Οικονοµίας µε γρήγορο και εύκολο κέρδος διαφυλάσσονται αποκλειστικά για τους « ηµετέρους» της πολιτικής ελίτ µε τρόπο που στην τοπική αγορά, τα κατεστηµένα συµφέρονται και τα µονοπώλια να δραστηριοποιούνται υπεράνω πάσης εξουσίας.

• Το πολυάριθµο κατά το παρελθόν (120.000) οµογενειακό µας στοιχείο στη Γεωργία, αριθµεί σήµερα µόλις 15.000 άτοµα, ως συνέπεια του µεγάλου κύµατος παλιννόστησης που ακολούθησε την κατάρρευση του Σοβιετικού καθεστώτος καθώς επίσης και λόγω της µετανάστευσης προς τη Ρωσία.

• ∆ιεθνείς Οργανισµοί που δραστηριοποιούνται στη χώρα προκηρύσσουν κατά διαστήµατα διαγωνισµούς για προµήθειες και εκτέλεση έργων. Κυρίως πρόκειται για την Παγκόσµια Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανοικοδόµησης και Ανάπτυξης, τον αµερικανικό Οργανισµό Millennium Challenge Corporation, και τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Ασφάλειας και τη Συνεργασίας.

• ∆ροµολογείται διαδικασία σύναψης συµφωνίας Ελευθέρου Εµπορίου µεταξύ της Ε. Ένωσης και της Γεωργίας.

• Η Γεωργία, µέσω της εφαρµογής του προγράµµατος δράσης, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Πολιτικής της Γειτονίας καταβάλει προσπάθειες προσέγγισης των Ευρωπαϊκών θεσµών και υιοθέτησης των ευρωπαϊκών εµπορικών πρακτικών. Μεταξύ άλλων, µεταρρυθµίσεις πραγµατοποιούνται στους παρακάτω τοµείς: λειτουργία των δικαστηρίων, τελωνειακές διαδικασίες, φορολογία, φυτουγειονοµικά µέτρα, εργατική νοµοθεσία και προστασία δικαιωµάτων ιδιοκτησίας.

B. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΕΥ ΤΙΦΛΙ∆ΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2013

Κατά το την διάρκεια του 2013 η κίνηση των αιτηµάτων τα οποία απευθυνθήκαν προς το Γραφείο µας από Έλληνες επιχειρηµατίες και έτυχαν επεξεργασίας και απάντησης σηµείωσε κάµψη αντανακλώντας σε ένα βαθµό την οικονοµική κατάσταση στην χώρα µας.

Ωστόσο ο αριθµός των επισκέψεων που πραγµατοποίησαν επί τόπου Έλληνες έµποροι και επιχειρηµατίες, από την χώρα µας, αλλά και ο αριθµός των τηλεφωνηµάτων που δέχθηκε το Γραφείο µας από την Ελλάδα για θέµατα εµπορίου και συναλλαγών δείχνει το µεγάλο ενδιαφέρον της ελληνικής επιχειρηµατικής κοινότητας για την Γεωργία σαν νέα αγορά τοποθέτησης προϊόντων και ανάπτυξης επιχειρηµατικότητας σε περίοδο οικονοµικής κρίσης.

Σηµειώνουµε επίσης ότι, πολλοί από τους επιχειρηµατίες που επισκέφθηκαν το Γραφείο µας το 2013 δήλωσαν ότι λόγω της επιδεινούµενης οικονοµικής κρίσης στην χώρα µας , εξετάζουν σοβαρά και το ενδεχόµενο µόνιµης εγκατάστασης τους στην Γεωργία. Επί πλέον το Γραφείο µας , στην διάρκεια του 2013, διευκόλυνε δύο ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται επιχειρηµατικά σε µόνιµη βάση στην Γεωργία, για την επίλυση διαφορών τους µε τις τοπικές αρχές.

Page 11: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

11

Γ. .ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Εµπόριο 2013 Η Κυβερνητική πολιτική της Γεωργίας στον τοµέα του εξωτερικού εµπορίου και των συναφών τοµέων που τέθηκε σε εφαρµογή το 2013 ,ήταν στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η χώρα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής πολιτικής νέας Γειτονίας, του οδικού χάρτη και του σχεδίου δράσεως για την χώρα. Σε αυτό συνέβαλε επίσης η επιτυχής ολοκλήρωση των συνοµιλιών για την DCFTA (Deep and Comprehensive Free trade Agreement) η οποία , µε τη σειρά της , έπαιξε σηµαντικό ρόλο στην επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγµατεύσεων για τη Συµφωνία Σύνδεσης ( αναπόσπαστο µέρος της οποίας είναι DCFTA ) της Γεωργίας , µε την Ευρωπαϊκή Ένωση . Με τη προαναφερθείσα συµφωνία σύνδεσης που είχε ξεκινήσει στην διάρκεια της συνόδου κορυφής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης στο Βίλνιους ( τον Νοέµβριο του 2013 ) , η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει θέσει ως στόχο της, τη διεξαγωγή διαβουλεύσεων µε την Ε.Ε. για τα επί µέρους θέµατα της Ατζέντας Σύνδεσης και την υιοθέτηση της σε εύθετο χρόνο. Η Συµφωνία Σύνδεσης προβλέπει ότι οι επείγουσες νοµοθετικές και θεσµικές αλλαγές σε τοµείς προτεραιότητας και θέµατα όπως ( τεχνικά εµπόδια στο εµπόριο , φυτουγειονοµικός έλεγχος , δικαιώµατα πνευµατικής ιδιοκτησίας , πολιτική ανταγωνισµού , κλπ. ) πρέπει να αντικατοπτρίζονται ουσιαστικά στην Ατζέντα σύνδεσης και, συνιστάται όπως αναπτυχθεί ένας βιώσιµος µηχανισµός για την παρακολούθηση της εφαρµογής τους από την Κυβέρνηση . Κατά το 2013 στην Γεωργία , σε σχέση πάντα µε το προηγούµενο έτος , παρατηρήθηκε µεγάλη αύξηση στις εξαγωγές της χώρας προς την Ε.Ε. συµπεριλαµβανοµένων των εξαγωγών της στο πλαίσιο του ειδικού προτιµησιακού τελωνειακού καθεστώτος GSP+ . Ζήτηµα προτεραιότητας για την χώρα, στον τοµέα των τεχνικών εµποδίων στο εµπόριο, θεωρείται η συνέχιση της υιοθέτησης των ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων, στην εσωτερική νοµοθεσία της χώρας , καθώς και η εισαγωγή των νέων τεχνικών κανονισµών µε βάση τις οδηγίες της Ε.Ε. στο πλαίσιο µιας νέας σφαιρικής προσέγγισης. Περαιτέρω, από την πλευρά της Γεωργίας απαιτείται η ένταξη του συνόλου των εθνικών ιδρυµάτων ποιοτικού ελέγχου στους διεθνείς οργανισµούς ως πλήρη µέλη, αλλά και η θεσµική ενίσχυση της εποπτείας της αγοράς βιοµηχανικών προϊόντων . Στον τοµέα των φυτουγειονοµικών ελέγχων , οι βραχυπρόθεσµοι στόχοι που τίθενται από την Κυβέρνηση είναι η υιοθέτηση αλλαγών στο πλαίσιο µιας συνολικής στρατηγικής και η νοµοθετική προσέγγιση µε το πρόγραµµα της .Ευρωπαϊκής Ένωσης σύµφωνα και µε τις συστάσεις των εµπειρογνωµόνων της ΕΕ , Επιπλέον, κρίνεται ως αναγκαία η έγκαιρη υποβολή, εξέταση και έγκριση ενός σχεδίου νόµου για τις τροποποιήσεις του κώδικα Τροφίµων / Ασφάλειας ζωοτροφών , κτηνιατρικού ελέγχου και Προστασίας των Φυτών . Ένα σχέδιο νόµου το οποίο εκπονήθηκε από το Υπουργείο Οικονοµίας και Αειφόρου Ανάπτυξης της Γεωργίας, για την εισαγωγή των µέτρων διασφάλισης των συναλλαγών , είναι σύµφωνο µε τους κανόνες του ΠΟΕ και τις απαιτήσεις της συµφωνίας σύνδεσης DCFTA. Την ίδια στιγµή, το εν λόγω σχέδιο νόµου, προτού να

Page 12: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

12

κατατεθεί στη Βουλή για εξέταση , υποβάλλεται σε βελτιώσεις µε βάση τις οδηγίες, µε τη συµµετοχή εµπειρογνωµόνων και εκπροσώπων των επιχειρηµατικών κύκλων, προκειµένου να αποφευχθεί η δυνατότητα της ελεύθερης ερµηνείας των διατάξεων και κατά συνέπεια της καταχρηστικής εφαρµογής τους . Η σύνταξη του νόµου για την εισαγωγή των µέτρων αντιντάµπινγκ προκειµένου να διασφαλιστεί , εάν παραστεί ανάγκη , η προστασία των τοπικών παραγωγών από τον αθέµιτο ανταγωνισµό θεωρείται επίσης προτεραιότητα. Η ανάπτυξη ενός νέου συστήµατος προώθησης των εξαγωγών, το οποίο θα αποτελέσει µέρος του νέου θεσµικού πλαισίου της στήριξης των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων, ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια του 2013, ενώ θεωρείται περαιτέρω αναγκαίο, το πρόγραµµα αυτό να συζητηθεί αναλυτικά µε τους ξένους και τοπικούς εµπειρογνώµονες, καθόσον πρέπει να εγκαθιδρύει έναν βιώσιµο µηχανισµό χρηµατοδότησης των εξαγωγών µε βάση το νέο καθεστώς , λαµβάνοντας υπόψη τα θετικά σηµεία των βέλτιστων πρακτικών . Ακόµα για την αναγνώριση από την ΕΕ των τυχόν γεωγραφικών ενδείξεων της Γεωργίας , σύµφωνα µε τη συµφωνία µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Γεωργίας, η κυβέρνηση πρέπει να δώσει µεγαλύτερη προσοχή και να συντονίσει καλύτερα τη δραστηριότητα της σχετικά µε την αναγνώριση των γεωργιανών γεωγραφικών ενδείξεων για την προστασία των τοπικών προϊόντων και των τροφίµων . Το Εξωτερικού εµπορίου της Γεωργίας αυξήθηκε κατά το 2013 σε ποσοστό 6% από έτος σε έτος φθάνοντας τα 10.780 εκατοµµύρια δολ ΗΠΑ µε το εµπορικό έλλειµµα να µειώνεται κατά 9,1% από έτος σε έτος ανερχόµενο στα 4,96 δισ. ∆ολ ΗΠΑ, σύµφωνα µε στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν από τη Στατιστική Υπηρεσία της Γεωργίας. Οι εξαγωγές της χώρας σηµείωσαν αύξηση κατά 22% σε ετήσια βάση φθάνοντας σε 2,9 δισ. ∆ολ ΗΠΑ το 2013 ενώ οι εξαγωγές στα 7.870 εκ δολ. ΗΠΑ σηµειώνοντας µικρή αύξηση κατά 0,4% σε σχέση µε το 2012. Η Τουρκία παραµένει ο µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε το συνολικό κύκλο εργασιών 1,52 δισ. δολάρια, σηµειώνοντας µικρή µείωση σε σχέση µε το 2012. Οι εισαγωγές από την Τουρκία ανήλθαν στα 1,34 δις δολ ΗΠΑ για το 2013, µε ετήσια µείωση 3,6% ενώ οι εξαγωγές της Γεωργίας προς την Τουρκία ήταν µόνο 182,8 εκατ δολ ΗΠΑ, σηµειώνοντας ωστόσο αύξηση κατά 28,1% σε ετήσια βάση. Το Αζερµπαϊτζάν είναι ο δεύτερος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε κύκλο εργασιών για το 2013 στα 1,34 δισ δολ ΗΠΑ. Το Αζερµπαϊτζάν είναι µεταξύ των 40 χωρών µε τις οποίες η Γεωργία έχει θετικό εµπορικό ισοζύγιο λόγω της επανεξαγωγής οχηµάτων (345.600.000 εκ δολ ΗΠΑ). Οι εξαγωγές προς το Αζερµπαϊτζάν ανήλθαν στα 710.200.000 εκ δολ ΗΠΑ το 2013, µε ετήσια αύξηση 13,3% ενώ οι εισαγωγές ανήλθε στα 638.100.000 εκ. δολ ΗΠΑ, σηµειώνοντας αύξηση µικρότερη από 1% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η Ουκρανία είναι ο τρίτος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε 795.100.000 εκ δολ ΗΠΑ διµερείς εµπορικές συναλλαγές για το 2013. Πιο συγκεκριµένα η αξία των εξαγόµενων προϊόντων προς την Ουκρανία αυξήθηκαν κατά 15,4% σε ετήσια βάση στα 192.700.000 εκ δολ ΗΠΑ ενώ οι εισαγωγές από την Ουκρανία έφτασαν στα602,3 εκατ. δολ ΗΠΑ, µε µικρή αύξηση κατά 1% σε σχέση µε το 2012. Η φυσική αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά είναι τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα από την Γεωργία προς την Ουκρανία µε συνολικό τζίρο στα 33,2 εκ. δολ ΗΠΑ , ακολουθούµενη από το κρασί 30,4 εκ δολ ΗΠΑ. Σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος, ο όγκος των εξαγωγών κρασιού προς την Ουκρανία ήταν σχεδόν ο ίδιος µε το 2013, αλλά αυξήθηκε σε αξία κατά 11,3% σε ετήσια βάση.

Page 13: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

13

Η Γεωργία εξήγαγε προς την Ουκρανία εντός του 2013 ορυκτά και γλυκό νερό αξίας 29,5 εκ δολ ΗΠΑ. Η Ρωσία, που ήταν ο έκτος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας το 2012, κατέλαβε την τέταρτη θέση το 2013, αφού η Μόσχα επέτρεψε εκ νέου, την εισαγωγή των γεωργιανών προϊόντων στην αγορά της. Το σύνολο των διµερών συναλλαγών µε τη Ρωσία αυξήθηκε ετησίως κατά 33% στα 779.600.000 εκ. δολ. ΗΠΑ για το 2013, κυρίως λόγω τετραπλασιασµού των εξαγωγών της Γεωργίας που ανήλθαν στα 190.200.000 εκ. δολ. ΗΠΑ, ενώ οι εισαγωγές της από τη Ρωσία σηµείωσαν ετήσια αύξηση κατά 24.4% και ανήλθαν στα 589.400.000 εκ δολ. ΗΠΑ. Η Κίνα είναι ο πέµπτος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Γεωργίας µε ύψος διµερών συναλλαγών στα 597.500.000 εκ δολ ΗΠΑ, ακολουθούµενη από τη Γερµανία µε 522.300.000 εκ δολ ΗΠΑ , την Αρµενία µε 497.600.000 εκ δολ ΗΠΑ, τις Ηνωµένες Πολιτείες µε 390.300.000 εκ δολ ΗΠΑ, την Βουλγαρία µε 350.700.000 εκ.δολ ΗΠΑ και την Ρουµανία µε 328.300.000 εκ δολ ΗΠΑ σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Γεωργίας. Οι εµπορικές συναλλαγές της Γεωργίας µε τις χώρες-µέλη της Ε.Ε. ανήλθαν σε 2.870.000.000 δισ δολ ΗΠΑ το 2013, σηµειώνοντας ετήσια ποσοστιαία αύξηση κατά 3%, ενώ η αξία των εν λόγω συναλλαγών αντιπροσωπεύει το 27% του συνολικού εξωτερικού εµπορίου της χώρας. Πιο συγκεκριµένα οι εξαγωγές της Γεωργίας προς τα κράτη-µέλη της ΕΕ ανήλθαν για το 2013 σε 608 εκ. δολ ΗΠΑ, σηµειώνοντας σε ετήσια βάση αύξηση κατά 72%, ενώ οι εισαγωγές από την ΕΕ µειώθηκαν κατά 7% σε ετήσια βάση φθάνοντας στα 2,27 δισ. δολ. ΗΠΑ, σύµφωνα µε την Geostat. Οι επανεξαγωγές αυτοκινήτων βρίσκονται στην κορυφή του συνόλου των εξαγωγών της Γεωργίας φθάνοντας σε αξία στα 703.800.000 δολάρια (ετήσια αύξηση 19,8% ) για το 2013, ακολουθούµενη από τα σιδηροκράµατα µε 229,8 εκ. δολ ΗΠΑ (11,7% ετήσια µείωση) επίσης οι εξαγωγές φουντουκιού που αποτελεί το δεύτερο κατά σειρά εξαγωγικό προϊόν της Γεωργίας, διπλασιάστηκαν έναντι του προηγούµενου έτους ανερχόµενες στα 166.700.000 εκ δολ ΗΠΑ το 2013. Περαιτέρω η εξαγωγή των µεταλλευµάτων χαλκού και συµπυκνωµάτων σηµείωσαν τρεις φορές αύξηση στα 161.600.000 δολ. ΗΠΑ , ακολουθούµενη από τα αζωτούχα λιπάσµατα µε 130.500.000 δολ. ΗΠΑ (4,8% µείωση). Οι εξαγωγές κρασιού της Γεωργίας που διπλασιαστήκαν σε αξία το 2013 φτάνοντας στα 127.800.000 εκ. δολ. ΗΠΑ , οφείλονται κυρίως στην επαναλειτουργία της ρωσικής αγοράς, καθώς και στην εξαγωγή µεταλλικού νερού που σηµείωσε ετήσια αύξηση κατά 80,1% ανερχοµένη 106.800.000 εκ. δολ ΗΠΑ. Οι εξαγωγές φυσικής αιθυλικής αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών ανήλθαν σε 99,8 εκατ. δολ. ΗΠΑ σηµειώνοντας ετήσια αύξηση 24,8% ακολουθούµενες από ανεπεξέργαστο ή ηµι-επεξεργασµένα χρυσό αξίας 73.300.000 εκ. δολ ΗΠΑ (16,6% µείωση σε ετήσια βάση.). Στην πλευρά των εισαγωγών, τα προϊόντα πετρελαίου βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των εισαγωγών της Γεωργίας µε συνολική αξία τα 954.400.000 εκ. δολ ΗΠΑ καθιστώντας το µερίδιό του στο σύνολο των εισαγωγών της χώρας στο 12,1% για το 2013, ακολουθούµενες από τις εισαγωγές αυτοκινήτων µε αξία τα 710.400.000 εκ δολ ΗΠΑ (9%) τους υδρογονάνθρακες µε αξία στα 300.900.000 εκ δολ ΗΠΑ (3,8%) τα φάρµακα 280.700.000 εκ. δολ ΗΠΑ (3,6%) το σιτάρι 184.300.000 εκ. δολ ΗΠΑ (2,3%)τα κινητά και λοιπά ασύρµατα τηλέφωνα στα 152.100.000 εκ. δολ. ΗΠΑ (1,9%) τα µεταλλεύµατα και τα συµπυκνώµατα χαλκού - USD 113 εκατ. (1,4%) τα

Page 14: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

14

τσιγάρα - 95.600.000 εκ. δολ ΗΠΑ (1,2%) τους υπολογιστές - 90,1 εκατ.δολ USD (1,1%) τα Φορτηγά - 79.400.000 εκ δολ ΗΠΑ κλπ. Πίνακας 1 : Εξωτερικό εµπόριο της Γεωργίας τα τελευταία πέντε έτη (Ποσά σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

2009 2010 2011 2012 2013

Όγκος εµπορίου 5.499,7 6.678,5 9.247 10.219.563 10.780

Εξαγωγές 1.133,6 1.583,4 2.189

2.377.455

2,900

Εισαγωγές 4.366,1 5.095,1 7.058 7.842.108

7.870

Εµπορικό ισοζύγιο -3.232,5 -3.511,7 -4869 -5464653 -4.9700

Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Γεωργίας

Το συνολικό εξωτερικό εµπόριο της χώρας σε αξία για το 2013 ανήλθε στα 10.780 εκατ $ΗΠΑ. Πιο συγκεκριµένα οι εξαγωγές της χώρας έφτασαν στα 2.900.0 εκατ .$ ΗΠΑ σηµειώνοντας άνοδο κατά 20% σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά ενώ οι εισαγωγές σηµείωσαν µόνο µικρή άνοδο σε σχέση µε το 2012,έτσι το εµπορικό έλλειµµα της χώρας έφτασε στα 4.9700 δισ $

Οι Τουρκικές εξαγωγές προς τη Γεωργία που έχουν σηµειώσει µεγάλη ανάπτυξη κυρίως µετά την «Ροζ Επανάσταση» έλαβαν µια πρόσθετη ώθηση το 2009, µετά την υπογραφή της ∆ιµερούς Συµφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών (ΣΕΣ) µεταξύ των δύο χωρών το Νοέµβριο του 2008. Αντίθετα, η ΣΕΣ δεν φαίνεται να είχε εµφανή αντίκτυπο στις εξαγωγές της Γεωργίας στην Τουρκία. Έτσι µπορεί κανείς να ισχυρισθεί ότι , ενώ η διαθεσιµότητα φθηνών τουρκικών προϊόντων στην αγορά της Γεωργίας έχει ωφελήσει αναµφίβολα την πλειοψηφία των γεωργιανών καταναλωτών, δεν µπορεί να λεχθεί το ίδιο για πολλούς παραγωγούς και καταναλωτές της Γεωργίας οι οποίοι έχασαν τη δουλειά τους ή είδαν σηµαντικές περικοπές στους µισθούς τους λόγω ακριβώς του µεγάλου ανταγωνισµού από τις τουρκικές εισαγωγές.

Ήδη σήµερα, οι ∆ιµερείς Συµφωνίες Ελεύθερων Συναλλαγών (ΣΕΣ που η Γεωργία έχει συνάψει µε την Τουρκία και το Αζερµπαϊτζάν (ο σηµαντικότερος προορισµός των εξαγωγών της Γεωργίας) παρέχουν κίνητρα στους Τούρκους και Αζέρους επιχειρηµατίες να µεταφέρουν την παραγωγή τους στη Γεωργία, - όπου παράγουν µε πολύ χαµηλό κόστος καθώς δεν χρεώνονται εισαγωγικοί δασµοί – και να την εξάγουν πίσω στις εγχώριες αγορές τους . Αυτή, ήταν η σκέψη για παράδειγµα, πίσω από τις τουρκικές επενδύσεις στη ελαφρά βιοµηχανία της Γεωργίας (κυρίως στο Βατούµ και ευρύτερα στην αυτόνοµη περιοχή της Ajara), µε αποτέλεσµα, οι εξαγωγές της Γεωργίας π.χ. σε «γυναικείες µπλούζες » (σύµφωνα µε Geostat) προς την Τουρκία να ανέλθουν στα 7.3 εκατ $ ΗΠΑ για το 2012, σηµειώνοντας αύξηση πάνω από 20% σε σύγκριση µε το 2011..

Page 15: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

15

Tα κυριότερα προϊόντα που συνιστούν και το µεγαλύτερο µέρος των εξαγωγών της Γεωργίας προς το εξωτερικό είναι µε βάση τον όγκο των εξαγωγών, αυτοκίνητα. σιδηρούχα κράµατα, χηµικά λιπάσµατα, ξηροί καρποί, scrap και σιδηρούχα µέταλλα, ακατέργαστος χρυσός, µεταλλεύµατα χαλκού αλκοόλ ,οινοπνευµατώδη λικέρ κλπ.

Εξ άλλου οι κυριότερες εισαγωγές προϊόντων προς την χώρα είναι πετρελαιοειδή, αυτοκίνητα, αέριο, φάρµακα, σιτάρι, κινητά τηλέφωνα, δοµικά υλικά ζάχαρη, τσιγάρα.

∆. ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ –∆ΗΜΌΣΙΟ ΧΡΈΟΣ.

Το δηµόσιο χρέος της Γεωργίας για το 2013 αυξήθηκε κατά 673.6 εκατ GEL σε σύγκριση µε το 2012 αύξηση που θεωρείται η µεγαλύτερη που καταγράφηκε µετά το 2010 και αντιστοιχεί στο 33.7% του ΑΕΠ της χώρας , εξ άλλου το έλλειµµα του κρατικού προϋπολογισµού για το 2013 ανήλθε στο 2.7 % του ΑΕΠ της χώρας , ενώ το έλλειµµα τρεχουσών συναλλαγών για την ίδια χρονιά σηµείωσε µείωση σε σχέση µε το 2012 (12.7%) ανερχόµενο στο 10% του ΑΕΠ.

Το υψηλό έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Γεωργίας είναι πηγή ανισορροπιών για την χώρα και η µείωση του αποτελεί βασική µακροοικονοµική πρόκληση. Οι αρχές της Γεωργίας σκοπεύουν να ακολουθήσουν µια πορεία µείωσης του ελλείµµατος τρεχουσών συναλλαγών και για τα επόµενα έτη ενώ µέσω της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης και, µιας πιο ευέλικτης συναλλαγµατικής ισοτιµίας, να προβούν στις κατάλληλες διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας.

Εξ άλλου, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι εξοικονόµηση πόρων αναµένεται να προέλθει και από τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας των κεφαλαιουχικών δαπανών, ενώ η βελτίωση της απόδοσης των εσόδων έδωσε περισσότερο χώρο για την ενίσχυση των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας, αλλά και για την παροχή ενισχύσεων στους κοινωνικά αδυνάτους.(επέκταση της δωρεάν ιατρικής περίθαλψης σε όλους τους πολίτες) κλπ.

Οι ανωτέρω αναφερθέντες αριθµοί είναι σύµφωνοι και µε τη µεσοπρόθεσµη στρατηγική για τη µείωση του ελλείµµατος κάτω από 1 ½ τοις εκατό του ΑΕΠ µέχρι το 2016 ενώ η σχέση χρέους προς το ΑΕΠ της χώρας θα πρέπει να διατηρηθεί σε µια σταθερή καθοδική πορεία. E. Εισαγωγικό καθεστώς και φορολογία Η διεκπεραίωση των φορολογικών και τελωνειακών υποθέσεων στην Γεωργία έχει απλοποιηθεί µε αποφάσεις πολιτικής, αλλά και λόγω δεσµεύσεων που αναλήφθηκαν κατά την εισδοχή της χώρας στον Παγκόσµιο Οργανισµό Εµπορίου, µε αποτέλεσµα τόσο ο αριθµός των φόρων όσο και οι κλίµακες φορολογίας να έχουν µειωθεί σηµαντικά καθιστώντας έτσι ευκολότερο για τις τοπικές και ξένες εταιρείες την ανάπτυξη επιχειρηµατικής δραστηριότητας Επί του παρόντος, υπάρχουν µόνο 6 φόροι ενώ δεν υφίσταται κανένας φόρος για την υπεραξία κεφαλαίου για την κληρονοµιά, για τον πλούτο από κληρονοµιά και για τα εµβάσµατα εξωτερικού

Page 16: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

16

Εξ άλλου, από 1ης Ιανουαρίου του 2011, ψηφίσθηκε από το Κοινοβούλιο της Γεωργίας ένας νέος περιληπτικός φορολογικός Κώδικας που συµπεριλαµβάνει και την τελωνειακή νοµοθεσία και αποτελεί ένα ακόµη ορόσηµο στην βελτίωση της υφιστάµενης φορολογικής νοµοθεσίας. Η Κυβέρνηση της Γεωργίας µε µία σειρά µεταρρυθµίσεων έχει µειώσει δραστικά την ανάγκη για έκδοση αδειών όπως και κάθε απαίτηση για αδειοδότηση µε σκοπό την εξάλειψη όλων των περιορισµών για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Άµεση συνέπεια αυτού του µέτρου ήταν ο περιορισµός του συνολικού αριθµού των αδειών κατά 84% η κατάργηση 756 αδειών και η απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών. Επί του παρόντος, άδειες απαιτούνται µόνο για την παραγωγή και προσφορά άκρως επικίνδυνων αγαθών και υπηρεσιών, είτε πάλι πρόκειται, για χρήση εγχώριων φυσικών πόρων είτε για εντελώς συγκεκριµένες και εξειδικευµένες δραστηριότητες. Οι διαδικασίες έκδοσης αδειών έχει απλουστευθεί σηµαντικά µε την δηµιουργία των «one-stop shop» και µάλιστα κατά τρόπο που «η σιωπή» των αρχών µετά την υποβολή αιτήµατος να θεωρείται ως συναίνεση για την έκδοσή τους. Η Τελωνειακή µεταρρύθµιση της 1ης Ιανουαρίου 2011, που έθεσε σε ισχύ τον νέο φορολογικό Κώδικα περιλαµβάνει και διατάξεις που διέπουν και την λειτουργία των Τελωνείων. Ο Νέος Κώδικας Φορολογίας εµπέδωσε ένα περιβάλλον φιλικών προς τις επιχειρήσεις τελωνειακών διαδικασιών, µε αποτέλεσµα να µειωθεί δραστικά το κόστος που συνδέεται µε το διεξαγωγή πράξεων εξωτερικού εµπορίου. Βάσει του νέου φορολογικού κώδικα καταργήθηκαν οι εισαγωγικοί δασµοί για το 90% των προϊόντων, έτσι που παρέµειναν σε ισχύ σήµερα µόνο 3 δασµολογικοί συντελεστές (0%, 5%, 12%) έναντι 16 προηγουµένως. ∆ασµός 12% επιβάλλεται κυρίως σε αγροτικά προϊόντα, σε δοµικά υλικά που παράγονται και εγχωρίως καθώς επίσης και στα περισσότερα τρόφιµα, καθώς επίσης, και σε προϊόντα υγιεινής και νοικοκυριού, ρούχα, υποδήµατα, τεχνουργήµατα από ξύλο, πολύτιµους λίθους και µέταλλα, προϊόντα καπνού κ.α. Επιπλέον σηµειώνεται ότι στην χώρα δεν υπάρχουν ποσοτικοί περιορισµοί (ποσοστώσεις) στις εισαγωγές και τις εξαγωγές ενώ από τον Φεβρουάριο του 2006, υιοθετήθηκε από τη γεωργιανή πλευρά νέος δασµολογικός κανονισµός, µε βάση τον οποίο είναι αποδεκτές οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές των προς εισαγωγή προϊόντων. Η Γεωργία ανέλαβε την δέσµευση να συµµορφωθεί και µε τις κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού προγράµµατος European Neighborhood Policy EU-Georgia Action plan σε θέµατα τελωνείων και φορολογίας . Σε συµφωνία µε το ανωτέρω πρόγραµµα η λειτουργία του τελωνιακού ελέγχου θα πρέπει να ενισχυθεί για να εξισορροπήσει την µείωση του ελέγχου που επέφερε η απλοποίηση των Τελωνιακών διαδικασιών ενώ η εισαγωγή σε ευρεία κλίµακα του θεσµού του one stop shop θεωρήθηκε ως ένα θετικό βήµα από εκπροσώπους των επιχειρηµατιών.

Ταυτόχρονα η χώρα προχώρησε στην υπογραφή διµερών συµφωνιών µεταξύ Γεωργίας και Τουρκίας, καθώς και µεταξύ Γεωργίας και Αζερµπαϊτζάν µε στόχο την βελτίωση του τελωνειακού ελέγχου στα συνοριακά σηµεία εισόδου εξόδου µε τις ανωτέρω χώρες. Φορολογία Από την 1η Ιανουαρίου 2011 ισχύει νέο, αναθεωρηµένο φορολογικό καθεστώς:

Page 17: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

17

Η Φορολογία εισοδήµατος φυσικών προσώπων ανέρχεται σε 20% έναντι 25% που ίσχυε προγενέστερα, µε προοπτική µείωσης στο 18% το 2013 και 15% το 2014. Φόρος προστιθέµενης αξίας: 18% Φορολογική επιβάρυνση κερδών: 15 % Φόρος ακίνητης περιουσίας: Για εισοδήµατα έως 40.000 δεν επιβάλλεται καθόλου φόρος, από 40.000 έως 100.000 λάρι ο φόρος είναι 0,05% έως 0,2%, στην αξία των ακινήτων κατά το τέλος του προηγούµενου χρόνου, µε εξαίρεση της γης. Για εισοδήµατα άνω των 100.000, 0,8 έως 1 (%). Τα νοµικά πρόσωπα θα πληρώνουν 1% επί της αξίας των ακινήτων. Η Φορολογία εισοδήµατος τόκων και µερισµάτων: είναι 5% µε προοπτική µείωσης στο 3% από το 2013 και 0% το 2014. ΣΤ. Συµφωνίες Ελευθέρου Εµπορίου – Ζώνες Ελευθέρου Εµπορίου(Free trade zones)-φορολογία. Η Γεωργία έχει υπογράψει διµερείς συµφωνίες ελευθέρου εµπορίου µε τις εξής χώρες: Αζερµπαϊτζάν, Αρµενία, Ρωσία, Τουρκµενιστάν, Καζακστάν και Ουκρανία. Στις 21 Νοεµβρίου 2007 υπεγράφη κείµενο συµφωνίας ελευθέρου εµπορίου µεταξύ Γεωργίας και Τουρκίας. Η συµφωνία τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεµβρίου 2008. Η εξέλιξη αυτή θα ευνοήσει την περαιτέρω ανάπτυξη των εµπορικών σχέσεων µεταξύ των δύο χωρών, λαµβανοµένης µάλιστα υπόψη τη ρήξης στις σχέσεις Γεωργίας – Ρωσίας. Καθώς οι σχέσεις µε τη Ρωσία, παραδοσιακό εµπορικό εταίρο της Γεωργίας, υποβαθµίστηκαν το 2008, η Γεωργία υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε διαφοροποίηση των πηγών προµήθειας και των αγορών που διοχετεύει τα προϊόντα της. Ο µεγαλύτερος προµηθευτής προϊόντων της Γεωργίας για το 2011 ήταν η Τουρκία ενώ ο µεγαλύτερος πελάτης για τα προϊόντα της ήταν το Αζερµπαϊτζάν. Επιχειρηµατική δραστηριότητα µπορεί να αναπτυχθεί στην Γεωργία και εντός των τριών ζωνών ελευθέρου Εµπορίου εντός των οποίων ισχύουν ειδικά αφορολόγητα καθεστώς και εξειδικευµένοι φορολογικοί συντελεστές. Ο σκοπός αυτών των ελευθέρων ζωνών και των αφορολόγητων καθεστώτων είναι η δηµιουργία νέων διεθνών χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων στη χώρα, η ενθάρρυνση της οικονοµικής ανάπτυξης η υποστήριξη της αειφόρου ανάπτυξης του εµπορίου, και της διαµετακοµιστικής λειτουργίας της Γεωργίας διεθνώς. Οι τρεις τύποι των αφορολόγητων καθεστώτων είναι: • Ελεύθερες Βιοµηχανικές Ζώνες • Επιχειρήσεις αποθήκευσης εντός της ελεύθερης ζώνης • Ίδρυση διεθνών χρηµατοπιστωτικών εταιρειών. Στις προαναφερθείσες επιχειρηµατικές δραστηριότητες εντός των ελευθέρων ζωνών ισχύουν οι παρακάτω φόροι

Ελεύθερη Βιοµ ζώνη

Εαιρειες αποθήκευσης Εντός ελεύθερης

∆ιεθνής χρηµατοπιστ εταιρείες

Page 18: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

18

ζώνης

Φόρος εισόδηµ εταιρειών 0% 0% 0%

ΦΠΑ 0% 0% 0%

∆ασµός επί των τελωνείων 0% 0% η 0%, η 5% η 12%

Φόρος ακίνητης περιουσίας 0% έως 1% έως 1%

Φόρος επί ατοµικού εισοδήµατος 20% 20% 20%

Εξ άλλου η Ε.Ε. κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Γεωργίας στις Βρυξέλλες (∆εκέµβριος 2011) ξεκίνησε νέο γύρω διαπραγµατεύσεων µε την Γεωργία για την σύναψη µίας σφαιρικής και σε βάθος συµφωνίας (DCFTA) µέρος µια µελλοντικής εταιρικής σχέσης . Σηµειώνεται ότι το 26% του συνολικού εµπορίου της Γεωργίας διεξάγεται µε την Ε.Ε. και η Ε.Ε είναι από τους κυριότερους εµπορικούς εταίρους της Γεωργίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Γεωργία ολοκλήρωσαν τον Ιούλιο του 2013 µε επιτυχία τις διαπραγµατεύσεις για την σύναψη µιας σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελευθέρων συναλλαγών (DCFTA), ως µέρος της συµφωνίας σύνδεσης µεταξύ τους. Η συµφωνία σύνδεσης, µαζί µε την DCFTA, προβλέπει την πολιτική σύνδεση και οικονοµική ολοκλήρωση της Γεωργίας µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σύναψη ολοκληρωµένης συµφωνίας ζώνης ελευθέρων συναλλαγών, η διαπραγµάτευση της οποίας έγινε σε µόλις 17 µήνες και επτά γύρους διαπραγµατεύσεων , θα δώσει τη δυνατότητα στα προϊόντα και τις υπηρεσίες της Γεωργίας να αποκτήσουν καλύτερη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Η Συµφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών ορίζει επίσης µια διαδροµή για περαιτέρω µεταρρυθµίσεις των πολιτικών που σχετίζονται µε το εµπόριο, όπως τα πρότυπα υγιεινής για τα γεωργικά προϊόντα και την προσέγγιση των κανονισµών για τα βιοµηχανικά προϊόντα. Αυτό θα ενισχύσει την πρόσβαση για τα γεωργιανά προϊόντα στην αγορά της ΕΕ, ενώ, επίσης, την αύξηση την ασφάλεια των καταναλωτών στη Γεωργία. Η συµφωνία αναµένεται να ενισχύσει την εισροή των ευρωπαϊκών άµεσων επενδύσεων στη Γεωργία, χάρη σε µια ανοικτή, σταθερή και προβλέψιµη χάραξης πολιτικής περιβάλλοντος. Μια ανεξάρτητη µελέτη, που διεξάχθηκε από την ΕΕ µε αντικείµενο την διερεύνηση των επιπτώσεων στην οικονοµία της Γεωργίας από την Συµφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών προβλέπει ότι η DCFTA θα αυξήσει τις εξαγωγές της Γεωργίας προς την ΕΕ κατά 12% καθώς και τις εισαγωγές από την ΕΕ κατά 7,5%. Η πλήρης εφαρµογή των µεταρρυθµίσεων που συνδέονται µε το εµπόριο θα µπορούσαν να αυξήσουν µακροπρόθεσµα το ΑΕΠ της Γεωργίας κατά +4,3% ή € 292 εκ. ευρώ. Η DCFTA θα συµπεριληφθεί στη συµφωνία σύνδεσης και θα υπογραφεί το συντοµότερο µόλις οι εσωτερικές διαδικασίες της ΕΕ και της Γεωργίας ολοκληρωθούν Ζ. α)∆ΙΕΘΝΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2012/2013

Η Γεωργία κατετάγη από την Παγκόσµια Τράπεζα και το IFC το 2012 στην 9η θέση ως προς δείκτη «Doing business 2012», ενώ επίσης κατατάσσεται µεταξύ των δέκα καλλίτερων χωρών παγκοσµίως ως προς την ευκολία

Page 19: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

19

κατοχύρωσης και εγγραφής περιουσιακών στοιχείων ( πρώτη θέση), έκδοση αδειών κατασκευής (Τρίτη θέση) έγκριση πιστώσεων (τέταρτη θέση) ίδρυση επιχειρήσεως (έβδοµη θέση).

Εξ άλλου, το περιοδικό Forbes κατατάσσει την Γεωργία στην πεντηκοστή θέση µεταξύ 141 χωρών ως προς τον δείκτη “Best Country for Doing business” Ως προς την δείκτη της Transparency International « Corruption Perception Index 2012» η Γεωργία κατέλαβε την 51 θέση από την 855 το 2002. Επίσης το 2012 οι ∆ιεθνείς οίκοι αξιολόγησης Fitch, Moody’s και Standars & Poors διατήρησαν από το προηγούµενο έτος την αξιολόγηση τους για την προοπτική της Οικονοµίας της Γεωργίας σε ΣΤΑΘΕΡΗ. Επίσης, η Γεωργία βελτίωσε την θέση της κατά 5 επίπεδα στο παγκόσµιο δείκτη ανταγωνιστικότητας, µε αποτέλεσµα να κατέχει την 72η θέση µεταξύ των 148 χωρών – µε βάση τα στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν από το Παγκόσµιο Οικονοµικό Φόρουµ στην έκθεση «∆είκτης Παγκόσµιας Ανταγωνιστικότητας 2013-2014". Από τα στοιχεία αυτά και για την περίοδο 2012-2013 η Γεωργία κατελάµβανε την 77η θέση ανάµεσα σε 144 χώρες ενώ κατά το 2011-2012 ήταν στην 88η θέση. Όµως σύµφωνα µε την Παγκόσµια Έκθεση Καινοτοµίας για το 2013, η Γεωργία έχει µετακινηθεί προς τα κάτω δύο θέσεις, σε σχέση µε το 2012 , καταλαµβάνοντας την 73η θέση µεταξύ 142 χωρών, έτσι τώρα µεταξύ των χωρών της περιοχής του Νοτίου Καυκάσου περιλαµβάνεται µεταξύ της Αρµενίας στην 59η θέση και του Αζερµπαϊτζάν στην 105η θέση. β) Η ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΕ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ∆ΕΙΚΤΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΠΕΝΤΕ ΕΠΙΠΕ∆Α Τη θέση της στον παγκόσµιο δείκτη ανταγωνιστικότητας βελτίωσε η Γεωργία κατά 9 επίπεδα σύµφωνα µε στοιχεία δηµοσιεύθηκαν από το Παγκόσµιο Οικονοµικό Φόρουµ στην έκθεση «∆είκτης Παγκόσµιας Ανταγωνιστικότητας 2013-2014". Από τα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι, για την περίοδο 2012-2013 η Γεωργία καταλαµβάνει την 77η θέση ανάµεσα σε 144 χώρες ενώ το 2011-2012 ήταν στην 88η θέση. Ο «∆είκτης Παγκόσµιας Ανταγωνιστικότητας" δηµοσιεύεται ετησίως και περιλαµβάνει τρία βασικά τµήµατα: την βάση δεδοµένων (57η θέση), τον δείκτη αποτελεσµατικότητας (86η) και την ανάπτυξη της καινοτοµίας (122η). Τα τρία προαναφερθέντα βασικά τµήµατα περιλαµβάνουν 12 επί µέρους στοιχεία αξιολογήσεων : ιδρύµατα (64η θέση), υποδοµές (56η), µακροοικονοµικό περιβάλλον (61η), υγειονοµική περίθαλψη και στοιχειώδη εκπαίδευση (70η), (βάση) τριτοβάθµια και επαγγελµατική εκπαίδευση (92η), αποτελεσµατικότητα της αγοράς (67η), αποτελεσµατικότητα της αγοράς εργασίας (40η), βαθµός ανάπτυξης της χρηµατοπιστωτικής αγοράς (75η), τεχνολογικά επιτεύγµατα (68η), το µέγεθος της αγοράς (103η) - (δείκτες αποδοτικότητας), ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων (120η), καινοτοµίες (126η) - (ανάπτυξη της καινοτοµίας). Εν τέλει , η αξιολόγηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας περνά από περισσότερες από 100 παραµέτρους στις οποίες το µέγιστο σηµείο αξιολόγησης είναι 7, έτσι µε βάση τα στοιχεία του 2013-2014 η θέση της Γεωργίας εκτιµάται σε 4,2 µονάδες. Η χώρα εµφανίζει τους καλύτερους δείκτες µε βάση την συνιστώσα των ηµερών που απαιτούνται για την έναρξη µιας επιχείρησης (2), µε βάση τον αριθµό των κρατικών κανονισµών (10), µε βάση την φορολογική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις (10), µε βάση την προστασία των επενδυτών (19), µε βάση την επιρροή των διαφόρων

Page 20: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

20

ασθενειών στις επιχειρηµατικές δραστηριότητες (1). Οι πιο αρνητικοί δείκτες είναι οι εξής: ο δείκτης αποτελεσµατικότητας της αντιµονοπωλιακής πολιτικής (138), µε βάση τον αριθµό των εξαγωγέων (136), µε βάση την συνεργασία µεταξύ πανεπιστηµίων και επιχειρήσεων (132), µε βάση την τοπική συµµετοχή κεφαλαίων στην χρηµατοπιστωτική αγορά 126), µε βάση την προστασία των συµφερόντων των µικρών µετόχων (125) , µε βάση τα δικαιώµατα των δηµιουργών (124), µε βάση το δικαίωµα της ιδιοκτησίας (120). Σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος η Γεωργία παρουσιάζει βελτίωση σε 5 παραµέτρους από τους 12 (το µακροοικονοµικό περιβάλλον, την τριτοβάθµια και επαγγελµατική εκπαίδευση, την αποτελεσµατικότητα της αγοράς, την ανάπτυξη της χρηµατοπιστωτικής αγοράς ,τις τεχνολογίες). Σε 6 παραµέτρους εµφάνισε επιδείνωση όπως (στην ποιότητα των θεσµών, των υποδοµών, της υγείας και της πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης, την αποτελεσµατικότητα της αγοράς εργασίας, στο µέγεθος της αγοράς, στην αποδοτικότητας των επιχειρήσεων), ενώ δεν άλλαξε. και το στοιχείο των καινοτοµιών. Οι επιχειρηµατίες στην Γεωργία ανέφεραν ως πιο προβληµατικούς παράγοντες για το επιχειρηµατικό περιβάλλον: τη πρόσβαση σε χρηµατοδότηση 19%, το µη ειδικευµένο εργατικό δυναµικό 14,2%, την ηθική της εργασίας και το εργατικό δυναµικό 12,2%, την πολιτική αστάθεια 10%, την ύπαρξη καινοτοµιών 7,8% , την κατάσταση των υποδοµών 7%, την αστάθεια /συχνή αλλαγή της κυβέρνησης 6,8%, η την γραφειοκρατία της κυβέρνησης 5,3%, τους φορολογικούς συντελεστές -5,3%, τις φορολογικές ρυθµίσεις 4,7%, τους περιοριστικούς παράγοντες στην απασχόληση 3,5%, την κατάσταση της υγείας του πληθυσµού 1,4% , την διαφθορά -1,3%, τον πληθωρισµός 0,8%, την κατάσταση της εγκληµατικότητας 0,5%, την ισοτιµία του νοµίσµατος 0,3%. Η Γεωργία είναι στην 5η θέση µεταξύ των χωρών της περιοχής (Αρµενία, Αζερµπαϊτζάν, Τουρκία, Ρωσία, Καζακστάν και Ουκρανία) το Αζερµπαϊτζάν έχει τον υψηλότερο δείκτη - 39η θέση (σε σχέση µε το προηγούµενο έτος +7), Τουρκία - 44η (-1), Καζακστάν - 50 (+1), Ρωσία - 64η (+3), Ουκρανία - 84η (-9). Πρώτοι στον πίνακα αξιολόγησης κατατάσσονται : η Ελβετία, η Σιγκαπούρη, η Φινλανδία, η Γερµανία, οι ΗΠΑ, η Σουηδία, το Χονγκ Κονγκ, η Ολλανδία, η Ιαπωνία και η Μεγάλη Βρετανία. Τον υψηλότερο βαθµό αξιολόγησης έλαβε η Ελβετία - 5.67 µονάδες (µέγιστο 7 µονάδες).Επισηµαίνεται επίσης ότι ο δείκτης ανταγωνιστικότητας µειώθηκε σε όλο τον κόσµο σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος.

Η. Επενδυτικό κλίµα- Άµεσες Ξένες επενδύσεις

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Γεωργιανής Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2013 οι άµεσες ξένες επενδύσεις στην χώρα έφθασαν στα 914.4 εκατ δολάρια ΗΠΑ , σηµειώνοντας µικρή µόνο αύξηση 6% σε σχέση µε την ανάλογη περίοδο του 2012 (ύψος επενδύσεων 911,6 εκατ USD). Το µεγαλύτερο µέρος των ξένων επενδύσεων κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2013 διοχετεύθηκε στην ενέργεια ήτοι, συνολικά 56 εκατ. δολ ΗΠΑ , δηλαδή 11 εκατ δολά ΗΠΑ περισσότερα σε σχέση µε το τέταρτο τρίµηνο του 2012 και 23 εκατ. δολ ΗΠΑ περισσότερα σε σχέση µε το τρίτο τρίµηνο του 2013. Το µερίδιο των ξένων επενδύσεων που διοχετεύθηκαν στον ενεργειακό τοµέα απαρτίζει περισσότερο από το

Page 21: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

21

26 % του συνολικού όγκου των άµεσων ξένων επενδύσεων , που εισήλθαν στην οικονοµία της Γεωργίας για το τέταρτο τρίµηνο του 2013 . Για όλο το 2013, οι άµεσες ξένες επενδύσεις στη σφαίρα της ενέργειας που ανήλθαν στα 198 εκατοµµύρια δολάρια , δηλαδή 19 εκατοµµύρια δολάρια περισσότερα σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο του 2012 ( 179 εκατ. δολάρια ) . Περαιτέρω από τις άµεσες ξένες επενδύσεις 44 εκατ δολ. ΗΠΑ διοχετεύθηκαν κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2013,στον χρηµατοπιστωτικό τοµέα της Γεωργίας , ήτοι 4 εκ. δολ ΗΠΑ λιγότερο από ό, τι κατά το τρίτο τρίµηνο του 2013 και 11 εκ. δολ ΗΠΑ περισσότερα από ό,τι για το τέταρτο τρίµηνο του περασµένου έτους. Το µερίδιο του χρηµατοπιστωτικού τοµέα έφτασε στο 20 % του συνολικού όγκου των άµεσων ξένων επενδύσεων στην οικονοµία της χώρας κατά το τέταρτο τρίµηνο του τρέχοντος έτους . Οι άµεσες ξένες επενδύσεις στον χρηµατιπιστωτικό τοµέα ανήλθαν συνολικά στα 170 εκατ. δολάρια ΗΠΑ για το σύνολο του 2013 , δηλαδή 7 εκατοµµύρια δολάρια περισσότερα από ό, τι στο Ανάλογη περίοδο του 2012 ( 163 εκατ. δολάρια ) . Κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2013 οι άµεσες ξένες επενδύσεις στον µεταποιητικό τοµέα της οικονοµίας έφτασαν στα 36 εκατ. USD , δηλαδή 7 εκ. δολ λιγότερα σε σύγκριση µε το τέταρτο τρίµηνο του 2012 , και 19 εκα δολ περισσότερα σε σχέση µε το τρίτο τρίµηνο του 2013 . Το µερίδιο του µεταποιητικού τοµέα εκ του συνολικού όγκου των άµεσων ξένων επενδύσεων στην οικονοµία της Γεωργίας έφτασε στο 17% κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2013. Για τα τέσσερα τρίµηνα του 2013 οι άµεσες ξένες επενδύσεις στον µεταποιητικό τοµέα έφτασαν στα 124 εκατ. δολάρια , ήτοι 44 εκατοµµύρια δολάρια λιγότερο από την ανάλογη περίοδο του 2012 ( 168 εκατ. δολάρια ) . Εξ άλλου για όλο το 2013 οι άµεσες ξένες επενδύσεις στη σφαίρα των µεταφορών και των επικοινωνιών ανήλθαν στα 138 εκατ. δολάρια , ήτοι 65 εκ δολ περισσότερα από ό, τι στην ανάλογη περίοδο του 2012 ( 73 εκατοµµύρια δολάρια ) . Για το 2013 επίσης άµεσες ξένες επενδύσεις ύψους 32 εκατ. USD διοχετεύθηκαν στη γεωργία , δηλαδή 16 εκ δολ περισσότερα σε σχέση µε την ανάλογη περίοδο του 2012 (16 εκατ. δολάρια ) . Τέλος κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2013 οι άµεσες ξένες επενδύσεις στη βιοµηχανία εξόρυξης ανήλθαν στα 2 εκ. δολ ενώ στην αγορά ακινήτων επενδύθηκαν επίσης 2 εκατοµµύρια δολάρια . Από το σύνολο των άµεσων ξένων επενδύσεων που εισέρρευσαν στην οικονοµία της Γεωργίας για όλο το 2013 την πρώτη θέση καταλαµβάνουν οι Κάτω Χώρες µε 180 εκ δολ ΗΠα επενδύσεων , δηλαδή το 20 % του συνολικού όγκου των άµεσων ξένων επενδύσεων. Στη συνέχεια, έρχεται το Λουξεµβούργο µε 145 εκ.δολ ΗΠΑ ( 16 % ) του συνόλου ενώ την τρίτη σειρά τρίτη καταλαµβάνει η Κίνα µε 98 εκατ. δολ ( 11 % ) . Στην λίστα των δέκα µεγαλύτερων ξένων επενδυτών στην Γεωργία για το 2013 περιλαµβάνονται επίσης το Αζερµπαϊτζάν (95 εκατ. ευρώ), η Τουρκία (95 εκατ. ευρώ), οι ΗΠΑ (57 εκατοµµύρια ευρώ), οι ∆ιεθνείς Οργανισµοί (53 εκατ. ευρώ), το Ηνωµένο Βασίλειο (47 εκατ.), η Μάλτα (42 εκατ. ευρώ) και τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα (33 εκατ. ευρώ). Άµεσες ξένες επενδύσεις 2010-2013

(σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ)(σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ)(σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ)(σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ)

Page 22: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

22

ΕΤΗΕΤΗΕΤΗΕΤΗ

2010201020102010

2011201120112011

2012201220122012

2013201320132013

ΣύνολοΣύνολοΣύνολοΣύνολο 814.5 984 911.6 914.4

Πηγή: Πηγή: Πηγή: Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία της ΓεωργίαςΣτατιστική Υπηρεσία της ΓεωργίαςΣτατιστική Υπηρεσία της ΓεωργίαςΣτατιστική Υπηρεσία της Γεωργίας

Θ. Αλλαγές στο Επενδυτικό περιβάλλον εντός του 2013 Σε πρόσφατη έκθεση που δηµοσιεύθηκε το 2013, αναφορικά µε το επενδυτικό

κλίµα στη Γεωργία σηµειώνεται ότι, αυτό επηρεάστηκε σηµαντικά από την αλλαγή της Κυβέρνησης αποτέλεσµα των βουλευτικών εκλογών της 1ης Οκτωβρίου 2012, καθόσον η διαδικασία µεταβίβασης της εξουσίας που λαµβάνει χώρα στο πλαίσιο της συγκατοίκησης της νέας Κυβέρνησης και του πρώην Προέδρου της ∆ηµοκρατίας , επιδείνωσε τους φόβους, τόσο στους ξένους όσο και στους εγχώριους επενδυτές για τους αυξανόµενους πολιτικούς κινδύνους στους οποίους ενδέχεται να εκτεθεί η χώρα.

Στους εν λόγω φόβους των επενδυτών προστέθηκε και το κλίµα αβεβαιότητας και καχυποψίας που προέκυψε µετά την υιοθέτηση από την Κυβέρνηση του νέου Νόµου για την απαγόρευση κατοχής αγροτικής γης από ξένους υπηκόους στην Γεωργία . Κατά την διάρκεια του 2013 η νέα Κυβέρνηση της Γεωργίας προσπάθησε να δηµιουργήσει ένα σταθερό νοµικό περιβάλλον για τους ξένους επενδυτές και να ευθυγραµµιστεί την εγχώρια νοµοθεσία που συνδέονται µε τις επενδύσεις µε τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες και σε αντίθεση µε τα προηγούµενα έτη κατά το 2013 η θέση του επενδυτικού προφίλ της χώρας στους διεθνείς επενδυτικούς κύκλους ήταν σχετικά µέτριου χαρακτήρα, καταλήγει η έκθεση. Το σύνολο των άµεσων ξένων επενδύσεων που εισήλθαν στην Γεωργία για το 2013 κατευθύνθηκε κατά σειρά στους ακόλουθους τοµείς της εγχώριας οικονοµίας. Την Ενέργεια, την µεταποίηση, τις Μεταφορές και Επικοινωνίες, τις κατασκευές, τον χρηµατοπιστωτικό τοµέα, τα ορυχεία , τα ακίνητα και, τέλος προς τον αγροτικό τοµέα. Ωστόσο, στο εθνικό σύστηµα µεταχείρισης ξένων επενδυτών σηµειώθηκαν παραβιάσεις που σχετίζονται µε τα συµφέροντα των τοπικών επενδυτών κατά την άσκηση των δικαιωµάτων ιδιοκτησίας.

Η νέα Κυβέρνηση κατέβαλε προσπάθειες για την εγκαθίδρυση σταθερών νοµικών εγγυήσεων για την προστασία των δικαιωµάτων ιδιοκτησίας, προσφέροντας µάλιστα νέα κίνητρα σε ξένους επενδυτές που θα επενδύσουν σε περιοχές της περιφέρειας µε υψηλό δείκτη ανεργίας, χωρίς ωστόσο να επιτύχει κάποιο σηµαντικό αποτέλεσµα.

Πρόσθετα οφέλη προσφέρθηκαν από την νέα Κυβέρνηση το 2013 για επενδυτές που είναι εγκατεστηµένοι στις ελεύθερες ζώνες και στις τουριστικές περιοχές επίσης µε ασήµαντα µέχρι σήµερα αποτελέσµατα.

Σαν αποτέλεσµα των θεσµικών αλλαγών που έλαβαν χώρα στην σφαίρα της επενδυτικής πολιτικής, η χάραξη πολιτικής στον επενδυτικό τοµέα διαχωρίστηκε έτσι ώστε περαιτέρω, η χάραξη της επενδυτικής πολιτικής να ανατίθεται στον Υπουργείο Οικονοµίας και Αειφόρου Ανάπτυξης , ενώ η εφαρµογή της πλέον µεταφέρεται στο

Page 23: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

23

Ταµείο εταιρικότητας (Partnership Fund), στο επενδυτικό ταµείο co-investment fund και, στο νεοσύστατο Οργανισµό Στρατηγικής Ανάπτυξης της χώρας.

Εξ άλλου στην χώρα έχουν διενεργηθεί αρκετές τοµεακές µελέτες µε στόχο την ανάπτυξη των επενδυτικών προτάσεων και ο Εθνικός Οργανισµός επενδύσεων της Γεωργίας εισήγαγε µία νέα πρακτική την αποκαλούµενη εξυπηρέτηση του επενδυτή µετά την επένδυση µε σκοπό την προώθηση της επανεπένδυσης ενώ παράλληλα διοργανώθηκαν αρκετά επενδυτικά συνέδρια στην χώρα και µια µεγάλη διαφηµιστική εταιρεία ανέλαβε να προωθήσει το επενδυτικό προφίλ της Γεωργίας στο εξωτερικό.

Επίσης αρκετά νέα βήµατα έγιναν από τις αρχές της χώρας στην κατεύθυνση της εναρµόνισης της Γεωργιανής Νοµοθεσίας επί του ανταγωνισµού µε τα διεθνή και Ευρωπαϊκά πρότυπα.. Σηµαντικότερο Νοµοθετικό µέτρο σε αυτήν την κατεύθυνση ήταν η υιοθέτηση του Νόµου για το ελεύθερο εµπόριο και τον Ανταγωνισµό. Οι ξένες επιχειρήσεις που εγκαταστάθηκαν στην χώρα έχουν αξιοποιήσει τις δεξιότητες και την ικανότητα του ιδιαίτερα εκπαιδευµένου και πολύγλωσσου εργατικού της δυναµικού. Η Γεωργία προσφέρει ανταγωνιστικούς συντελεστές κόστους (εργατικά, επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, ακίνητα, φόρους).ενώ παράλληλα το εργατικό δυναµικό της χώρας ήτοι 1,9 εκατοµµύρια άνθρωποι είναι υψηλού µορφωτικού επιπέδου και το 30,8% από αυτούς είναι κάτοχοι Πανεπιστηµιακού τίτλου. Οι µέσες ακαθάριστες µηνιαίες αποδοχές είναι χαµηλότερες από τις ευρωπαϊκές ήτοι στα 350 δολάρια ενώ το 50,4% του ενεργού πληθυσµού της χώρας δηλαδή 169.100 άτοµα είναι ηλικίας µεταξύ 20-34.ετών. Η Γεωργία προσφέρει ακόµα στους ενδιαφερόµενους επενδυτές χαµηλά τιµολόγια, απλουστευµένες διαδικασίες εκτελωνισµού των εµπορευµάτων στα σύνορα αλλά και ειδικά προτιµησιακά εµπορικά καθεστώτα µε τους κυριότερους εµπορικούς της εταίρους, συµπεριλαµβανοµένης της ΕΕ, των ΗΠΑ, ενώ παράλληλα έχει συνάψει συµφωνίες ελεύθερου εµπορίου µε την Τουρκία και τις χώρες της ΚΑΚ. Η Γεωργία που είναι µέλος του ΠΟΕ από το 2000 δεν έχει ποσοτικούς περιορισµούς στο εµπόριο και διαθέτει µια εξαιρετική υποδοµή δεδοµένου ότι οι δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις έχουν αναπτύξει ένα εκτεταµένο δίκτυο σιδηροδρόµων, δρόµων, οδών, λιµένων, αλλά και αεροδρόµιων. Το εξωτερικό εµπόριο έχει αυξηθεί ραγδαία από το 2003 ως αποτέλεσµα της επιθετικής πολιτικής των µεταρρυθµίσεων που ακολούθησε η Κυβέρνηση, ώστε να καταστεί ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή η διενέργεια των διασυνοριακών συναλλαγών. Εντός της ίδιας, της χώρας , προσφέρεται µια υψηλή ποιότητα ζωής στους επισκέπτες το περιβάλλον είναι καθαρό, δίδεται έµφαση στην πράσινη ενέργεια και στην παραγωγή βιολογικών τροφίµων. Επί του παρόντος, η προσέλκυση άµεσων ξένων επενδύσεων βρίσκεται στην κορυφή της γεωργιανής κυβέρνησης γνωρίζοντας ότι στον απόηχο του πολέµου του Αυγούστου του 2008, οι ευρωπαίοι επενδυτές τείνουν να φοβούνται να επενδύσουν σε περιοχές σύγκρουσης, γι αυτό και το κέντρο βάρους στην προώθηση των επενδύσεων της γεωργιανής κυβέρνησης στρέφεται ως επί το πλείστον στις ασιατικές χώρες, οι οποίες θεωρούνται λιγότερο προσεκτικές στο θέµα αυτό. Σύµφωνα µε την Εθνικό Οργανισµό Επενδύσεων της Γεωργίας που είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη του κράτους και την πολιτικής της χώρας για την προσέλκυση άµεσων ξένων επενδύσεων, οι ασιατικές χώρες, ιδίως Κίνα και η Ινδία, θα παραµείνουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του τρέχοντος έτους, ενώ το Αζερµπαϊτζάν και η Ουκρανία είναι επίσης στη λίστα

Page 24: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

24

Ως πρώτη προτεραιότητα για την προσέλκυση επενδύσεων θεωρούνται οι τοµείς της ενέργειας , του τουρισµού, των υποδοµών, της βιοµηχανίας µεταποίησης των αγροτικών προϊόντων και της κλωστοϋφαντουργίας. Πάντως το ∆ΝΤ αξιολογώντας τις ευκαιρίες που έχει η Γεωργία για την ανάκτηση της εµπιστοσύνη των επενδυτών, θεωρεί ότι αυτή η ανάκτηση ήταν πιο αργή από ό, τι αρχικά αναµενόταν αν και η γενική κατάσταση εξακολουθεί να βελτιώνεται. Ωστόσο και βάσει των ξένων διεθνών επενδυτικών προδιαγραφών, οι επενδυτικές εισροές στην χώρα θεωρείται ως ένα «αρκετά σεβαστό ποσό " και κάνοντας έναν απολογισµό της σηµειωθείσης προόδου οι ξένοι αναλυτές είναι συγκρατηµένα αισιόδοξοι. Ι. ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ Βασικές Υποχρεώσεις εργοδότη προς εργαζόµενο σύµφωνα µε τον εργατικό κώδικα της Γεωργίας

• Ο Χρόνος που µεσολαβεί για κάθε εργαζόµενο µεταξύ δύο ηµερών εργασίας (βάρδιες) πρέπει να είναι τουλάχιστον 12 ώρες.

• Οι εργαζόµενες γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο θηλασµού βρέφους ηλικίας κάτω των 12 µηνών, δικαιούνται όχι λιγότερο από µία ώρα διάλειµµα την ηµέρα. Το διαλείµµατα αυτά που χρησιµοποιούνται για την διατροφή βρέφους συµπεριλαµβάνεται στις κανονικές ώρες εργασίας και δεν είναι δυνατόν να αποτελέσουν αντικείµενο αποζηµίωσης.

• Οι εργαζόµενοι δικαιούται να λάβουν άδεια µετ 'αποδοχών για τουλάχιστον 24 εργάσιµες ηµέρες ετησίως καθώς και άδεια άνευ αποδοχών για όχι λιγότερο από 15 ηµερολογιακές ηµέρες ετησίως.

• Οι εργαζόµενοι έχουν επίσης το δικαίωµα στην λήψη κανονικής αδείας µόνο µετά από παρέλευση περιόδου έντεκα µηνών εργασίας.

• Οι εργαζόµενοι δικαιούνται να ζητήσουν άδεια λόγω της εγκυµοσύνης η τοκετού είτε για την φροντίδα των παιδιών στην διάρκεια 477 ηµερολογιακών ηµερών, εκ των οποίων οι 126 ηµερολογιακές ηµέρες, είναι πληρωτέες.

• Οι εργαζόµενοι, που υιοθετούν νεογέννητο ηλικίας κάτω των 12 µηνών, δικαιούται κατόπιν αιτήσεώς τους, να πάρουν άδεια για το νεογέννητο διάρκειας 365 ηµερολογιακών ηµέρων µετά τη γέννηση του παιδιού, για την οποία δικαιούνται αµοιβή µετ΄ αποδοχών για 70 ηµερολογιακές ηµέρες.

• Οι εργαζόµενοι,(γονείς) κατόπιν αιτήµατός τους, έχουν δικαίωµα να λάβουν τουλάχιστον δύο εβδοµάδες άδεια άνευ αποδοχών για χρονικό διάστηµα 12 µηνών διαδοχικά ή µε περιόδους εναλλαγής για φροντίδα των παιδιών για χρονικό διάστηµα δώδεκα µηνών πριν το παιδί κλείσει τα πέµπτο έτος ηλικίας. Πρόσθετες διακοπές µε σκοπό την φροντίδα ανηλίκου παιδιού µπορεί να δοθεί σε κάθε πρόσωπο που αναλαµβάνει πράγµατι την φροντίδα ανηλίκου.

• Η αποζηµίωση για την απασχόληση εργαζόµενου εκδίδεται µία φορά το µήνα, στο χώρο εργασίας ενώ σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής αποζηµίωσης ή σε περίπτωση διακανονισµού, ο εργοδότης οφείλει να πληρώσει 0,07% του οφειλόµενου ποσού για κάθε ηµέρα καθυστέρησης. ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ

Page 25: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

25

Στον τοµέα της απασχόλησης για το 2013 στην Γεωργία υπάρχουν, καλά και κακά νέα Τα καλά νέα είναι ότι : οι µισθοί σηµείωσαν αύξηση, ενώ ένας σηµαντικός αριθµός από εξειδικευµένους επαγγελµατίες του ιδιωτικού τοµέα κατέλαβαν θέσεις απασχόλησης στην νέα Κυβέρνηση της χώρας σε µια προσπάθεια να ενισχυθεί το επίπεδο τεχνογνωσίας και εµπειρίας στον δηµόσιο τοµέα. Η ελάχιστη µέση µηνιαία αύξηση των µισθών στον δηµόσιο τοµέα στην Γεωργία είναι της τάξεως του 300%, ήτοι από 204 GEL το 2005 στα 636 GEL για το 2011, που είναι και το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία. Η εν λόγω αύξηση είναι ακόµη πιο αισθητή, όταν γίνεται σύγκριση µε τους µισθούς το 2000, όταν οι εργαζόµενοι ελάµβαναν κατά µέσο όρο µόλις 72 λάρι ανά µήνα. Αλλά οι κακές ειδήσεις το 2013 επισκιάζουν τις καλές. Έτσι για παράδειγµα οι γυναίκες αµείβονται λιγότερο από τους άνδρες, ενώ είναι πιο δύσκολο για αυτές και απαιτείται πολύ περισσότερος χρόνος, να βρούνε µια θέση εργασίας, στην δύσκολη αγορά εργασίας της χώρας. Στις επιχειρήσεις της Γεωργίας ο µέσος µηνιαίος µισθός για τους άνδρες είναι 793 GEL , ενώ για τις γυναίκες µόλις 582 GEL ανά µήνα. Η προαναφερθείσα µισθολογική διαφορά υπάρχει σε όλους τους τοµείς για το γυναικείο εργατικό δυναµικό της χώρας, σύµφωνα µε τη Παγκόσµια Έκθεση µισθών για το 2012/2013 της ∆ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (∆ΟΕ). Η Γεωργία κατατάσσεται δέκατη όσον αφορά τις διαφορές των αµοιβών µεταξύ των δύο φύλων και, για να δοθεί ένα παράδειγµα σύγκρισης, οι γυναίκες στην Λευκορωσία κερδίζουν περισσότερα από τους άνδρες συναδέλφους τους. Άλλη έρευνα του ∆ΟΕ στην αγορά εργασίας υπογραµµίζει το γεγονός ότι η αναντιστοιχία που εµφανίζεται στα προσόντα των εργαζοµένων τόσο στο επίπεδο των εργαζοµένων χαµηλής ειδίκευσης όσο και αυτών µε υπέρ-ειδίκευση-εξακολουθεί να είναι υψηλή, αν και έχει σηµειώσει βελτίωση από το 2002. Επιπλέον, η έλλειψη « απασχόλησης ποιότητας» έχει διαβρώσει τις όποιες ευκαιρίες εργασίας στην Γεωργία, µε πολύ ταχύτερο ρυθµό από ό, τι σε άλλες αναδυόµενες χώρες, όπως σηµειώνεται σε άλλη έκθεση της ∆ΟΕ µε τίτλο «Παγκόσµιες Τάσεις Απασχόλησης 2013». Η έκθεση διαπιστώνει ότι µεταξύ των ετών 2000 και 2010, η « µαύρη» απασχόληση αυξήθηκε ιδιαίτερα απότοµα στον Καυκάσου και στις χώρες της Κεντρικής Ασίας: Αζερµπαϊτζάν (+14 ποσοστιαίες µονάδες), Τουρκµενιστάν (+11 ποσοστιαίες µονάδες) και τη Γεωργία (+7 µονάδες). Παρά τη συνεχή βελτίωση των δεικτών της αγοράς εργασίας, η ευρεία και η συνεχώς αυξανόµενη παρουσία της «µαύρης» απασχόλησης δείχνει ότι η ποιότητα της απασχόλησης στις προαναφερθείσες περιοχές έχει επιδεινωθεί . Επίσης, η έκθεση επισηµαίνει ότι η τάση αυτή στην περιοχή έρχεται σε" πλήρη αντίθεση µε άλλες αναδυόµενες περιοχές του κόσµου, όπου σε γενικές γραµµές η «µαύρη» απασχόληση έχει µειωθεί, καθώς οι εν λόγω χώρες κατάφεραν να εφαρµόσουν µέτρα για την καταπολέµηση της φτώχειας και να εφαρµόσουν µε επιτυχία τις στρατηγικές νοµιµοποίησης της «µαύρης εργασίας»». Με αριθµούς Σχεδόν το 60 % από τα δύο εκατοµµύρια ικανών να εργαστούν πολιτών στην Γεωργία, κατέχουν θέσεις εργασίας, σύµφωνα µε την Geostat, τον επίσηµο φορέας στατιστικής της Γεωργίας. Αν και η επίσηµα η ανεργία βρίσκεται στο 15% του εργατικού δυναµικού , ωστόσο έρευνα σε εθνικό επίπεδο που διεξήχθει από το «Κέντρο Ερευνών του Καυκάσου», η διαπίστωσε ότι το 31% των 3.838 ερωτηθέντων ήταν άνεργοι και

Page 26: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

26

αναζητούσαν κάποιο είδος εργασίας. Η κ. Lana Tsagareishvili, διευθύντρια της εταιρείας mindstream, που µε έδρα την Τιφλίδα, ειδικεύεται στις προσλήψεις , στην αναζήτηση στελεχών και στην επιµόρφωση και η οποία επίσης οργανώνει εκθέσεις σχετικές µε την ανεύρεση εργασίας, λέει ότι οι πιο δραστήριοι εργοδότες είναι οι ειδικοί στο marketing , στις πωλήσεις, καθώς και οι τεχνικοί , κατηγορία εργοδοτών που περιλαµβάνει από τους µηχανικούς µέχρι και τους ηλεκτρολόγους. Οι υψηλότερα αµειβόµενες ειδικότητες στη Γεωργία είναι όσοι γνωρίζουν από διοίκηση επιχειρήσεων και και IT: ο µηνιαίος µισθός για τους ειδικούς της πληροφορικής είναι 6.000 GEL, κατά µέσο όρο, ενώ ο οικονοµικός διευθυντής µπορεί να κερδίζει µέχρι και 9.000 GEL τον µήνα. Ωστόσο, οι προσφορές για τέτοιου είδους εργασία είναι περιορισµένες και προέρχονται κυρίως από διεθνείς εταιρείες. Τοµέας επιχειρήσεων Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Geostat, ο αριθµός των ατόµων που απασχολούνται στις επιχειρήσεις στη Γεωργία ανέρχεται στους 503.000, από τους οποίους το 39 % είναι γυναίκες. Οι µεγάλες επιχειρήσεις απασχολούν το 60% από το σύνολο των εργαζοµένων στην Γεωργία ,οι µεσαίου µεγέθους επιχειρήσεις απασχολούν 15% και οι µικρές επιχειρήσεις απασχολούν το υπόλοιπο. Το Εµπόριο, οι επισκευές αυτοκινήτων, οι επισκευές οικοδοµών και προσωπικών αντικειµένων είναι οι τοµείς που προσφέρουν θέσεις εργασίας στον τοµέα των επιχειρήσεων, που απαρτίζει το 21% του συνόλου της απασχόλησης. Η βιοµηχανία µεταποίησης προσφέρει το 17% των θέσεων απασχόλησης, ο τοµέας της υγειονοµικής περίθαλψης και της κοινωνικής πρόνοιας προσφέρει το 11% των θέσεων εργασίας , οι µεταφορές και επικοινωνίες επίσης το 11%, και οι κτηµατοµεσιτικές υπηρεσίες το 9,9%. Με τροποποιήσεις του εργατικού κώδικα η νέα Κυβέρνηση που προέκυψε από τις εκλογές του Οκτωβρίου 2012 υλοποιώντας προεκλογικές δεσµεύσεις της τροποποίησε την εργατική Νοµοθεσία καθιστώντας δυσκολότερες τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι εργοδότες δύναται να προβούν σε µονοµερή τερµατισµό της εργασιακής σχέσης και να απολύσουν τους εργαζόµενους χωρίς προηγούµενη προειδοποίηση.

Πιο συγκεκριµένα και σύµφωνα µε τις τροποποιήσεις του εργατικού Κώδικα εισάγεται ο όρος της «µόνιµης εργασίας», βάση του οποίου ο εργοδότης δεν έχει την δυνατότητα τερµατισµού της σύµβασης εργασίας µονοµερώς και, αφορά εργαζόµενους οι οποίοι εργάζονται για περισσότερο από 30 µήνες στην ίδια επιχείρηση.

Νέοι Κανονισµοί εισάγονται επίσης και όσον αφορά την υποχρέωση καταβολής αποζηµίωσης από την πλευρά του εργοδότη προς τον εργαζόµενο για την αντιµετώπιση των επιπτώσεων απόλυσης του από την εργασία.

Έτσι, αν ένας εργοδότης προειδοποιήσει έναν εργαζόµενο ότι πρόκειται να απολυθεί ένα µόνο µήνα πριν την απόλυσή του, είναι υποχρεωµένος να καταβάλει στον εν λόγω εργαζόµενο µηνιαία αποζηµίωση ενός µισθού, αλλά εάν η προειδοποίηση αυτή γίνεται µόνο µερικές ηµέρες πριν την απόλυσή του, τότε υποχρεούται σε καταβολή αποζηµίωσης δύο µηναίων µισθών.

Επίσης µε τις νέες τροποποιήσεις καταργείται το προηγούµενο δικαίωµα του εργοδότη να απολύει εργαζόµενο χωρίς καµία αιτιολογία, όπως ήταν η συνήθης πρακτική στο παρελθόν.

Page 27: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

27

Επίσηµες Αργίες στην Γεωργία 1-2 Ιαν. Εορτή του Νέου Έτους, 7 του Ιανουαρίου εορτή Ορθόδοξα Χριστούγεννα 19 Ιανουαρίου Εορτή Θεοφανείων 3 Μάρτ Ηµέρα της Μητέρας 8 Μάρτη Παγκόσµια Ηµέρα της Γυναίκας Πάσχα Ηµέρα των Νεκρών 9 Απριλίου Ηµέρα Ανεξαρτησίας της Γεωργίας Παλινόρθωση και, Ηµέρα Μνήµης των νεκρών 9ης Μαΐου Ηµέρα της Νίκης 12η Μαΐου Ηµέρα του Αγίου Ανδρέα 26 Μάη Ηµέρα της Ανεξαρτησίας 28 Αυγ. Ηµέρα Κοιµήσεως της Θεοτόκου 14η Οκτωβρίου ηµέρα της Mtskhetoba 23 Νοεµ. Ηµέρα του Αγίου Γεωργίου Μέσος µηνιαίος ονοµαστικός µισθός σε GEL ( Ισοτιµία US$/GEL 1.663 για το 2013 )

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

368 534,5 556,2 597 636,3 712

796

Κ. Οικονοµικές Σχέσεις µε Ε. Ένωση και ΗΠΑ ΗΠΑ Οι Ηνωµένες Πολιτείες έχουν διαθέσει πάνω από 3 δις. δολ ΗΠΑ σε βοήθεια προς τη Γεωργία από την ανεξαρτησία της το 1991, συµπεριλαµβανοµένου και ενός πακέτου 1 δις. δολαρίων βοήθειας στον απόηχο της σύγκρουσης του 2008, µε την Ρωσία. Η εν λόγω βοήθεια των ΗΠΑ προς την Γεωργία είναι ζωτικής σηµασίας για την πρόοδο της χώρας, προς µία δηµοκρατική διακυβέρνηση, την δηµιουργία µιας σταθερής οικονοµίας της αγοράς, αλλά και για την Ευρω-Ατλαντική ενσωµάτωση. Η χορηγούµενη βοήθεια των ΗΠΑ προς την Γεωργία έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει και να ενδυναµώσει την χώρα οικοδοµώντας πάνω στα προηγούµενα προγράµµατα βοηθείας που ξεκίνησαν µε το πακέτο βοήθειας του ενός δισεκατοµµυρίου δολαρίων ΗΠΑ που δόθηκε στην χώρα την περίοδο αµέσως µετά τον πόλεµο, µε απώτερο σκοπό να εξασφαλιστεί µια ισχυρή δηµοκρατική Γεωργία βασισµένη σε γερά οικονοµικά θεµέλια . Τα εν λόγω προγράµµατα βοήθειας στοχεύουν στην ενίσχυση τη δηµοκρατίας στην εµπέδωση της συµµετοχικής διακυβέρνησης, την ανάπτυξη θεσµών που συντείνουν στην εγκαθίδρυση κράτους δικαίου, τη βελτίωση της ποιότητας και της παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας, για να τεθούν οι βάσεις για µια βιώσιµη επίλυση των συγκρούσεων µε τις αποσχισθείσες περιοχές µε βάση τον σεβασµό την εδαφικής ακεραιότητας της Γεωργίας, και την επίτευξη σταθερής οικονοµικής ανάπτυξης. Η Γεωργία ήταν µία από τις πρώτες χώρες που τον Σεπτέµβριο του 2005

Page 28: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

28

επωφελήθηκε από το πρόγραµµα compact του αναπτυξιακού Οργανισµού των ΗΠΑ Millennium Challenge Corporation καθόσον το ύφους 395 εκατοµµύρια δολάρια πρόγραµµα Compact στόχευε στην ενίσχυση της περιφερειακής και ενεργειακής ασφάλειας της χώρας. Επιπλέον η Γεωργία και µετά την ολοκλήρωσή του εν λόγω προγράµµατος τον Απρίλιο του 2011, ήταν και πάλι µία από τις πρώτες χώρες που έχουν επιλεγεί και για το αντίστοιχο δεύτερο πρόγραµµα Compact. Άλλα προγράµµατα που χρηµατοδοτούνται από την Κυβέρνηση των ΗΠΑ έχουν ως αντικείµενο την παροχή τεχνικής βοήθειας µε στόχο την ανάπτυξη ευνοϊκού επιχειρηµατικού περιβάλλοντος, για την περαιτέρω ενδυνάµωση της εµπιστοσύνης των επενδυτών προς την χώρα και την προώθηση της Οικονοµικής ανάπτυξης. Εξ άλλου, εξειδικευµένα αναπτυξιακά Προγράµµατα µε χρηµατοδότηση των ΗΠΑ βοηθούν τους εσωτερικά εκτοπισµένους πληθυσµούς και επιδιώκουν την βελτίωση του βιοτικού επίπεδο όλων των Γεωργιανών εισάγοντας µεταρρυθµίσεις στους τοµείς της Εκπαίδευσης και της Υγεία. Επιπρόσθετη βοήθεια των ΗΠΑ παρέχεται µε σκοπό η Γεωργία να αναπτύξει την ικανότητα να διασφαλίσει τα σύνορά της, να βελτιώσει την ικανότητα των αρχών που είναι επιφορτισµένες µε την επιβολή του νόµου, αλλά και την αντιµετώπιση των διασυνοριακών προκλήσεων, όπως και την ικανότητα να αντιµετωπίσει την παράνοµη διακίνηση ανθρώπων και ναρκωτικών. Ε.Ε. Το διµερές εµπόριο µεταξύ της Γεωργίας και των χωρών της Ε.Ε. αποτελούσε για το 2013 το 27% του συνόλου του εξωτερικού εµπορίου της χώρας από το ποσοσστό αυτό οι εισαγωγές της χώρας προς την Ε.Ε. έφτασαν στα 2.207 δις δολ ΗΠΑ. ενώ οι εξαγωγές της Γεωργίας προς τις 28 χώρες της ΕΕ έφτασαν στα 608.104 εκατ δολ ΗΠΑ.. Όσον αφορά στις σχέσεις Γεωργίας – ΕΕ, σηµειώνονται τα εξής: H Γεωργία ως δικαιούχος του Generalized System of Preferences (GSP) της ΕΕ. αντλεί ήδη πολλαπλά οφέλη για τις εξαγωγές της όχι µόνο από το προηγούµενο Σύστηµα Γενικευµένων Προτιµήσεων της ΕΕ (Ειδκό Προτιµησιακό τελωνιακό καθεστώς) που κάλυπτε την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2006 έως 31 ∆εκεµβρίου 2008, αλλά και από το ειδικό καθεστώς GSP+ µε το οποίο παρέχεται στην χώρα, νέο ειδικό καθεστώς κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη τη χρηστή διακυβέρνηση, καθώς και µία ιδιαίτερα συµφέρουσα πρόσβαση για τα προϊόντα της Γεωργίας στην αγορά. της Ε.Ε. Περαιτέρω και, για την περίοδο 2009-2011 η χώρα επωφελήθηκε επίσης από το ανανεωµένο σύστηµα GSP το οποίο τέθηκε σε ισχύ µε κανονισµό του Συµβουλίου και απαιτεί την εκπλήρωση συγκεκριµένων υποχρεώσεων από την πλευρά της δικαιούχου χώρας. Οι εµπορικές σχέσεις της ΕΕ µε την Γεωργία διέπονται και από την συµφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας Partnership and Cooperation Agreements (σε ισχύ από τον Ιούλιο του 1999), η οποία εκτός των άλλων συµπεριλαµβάνει και την πρόβλεψη για την λήψη µέτρων τα οποία θα προλαµβάνουν την διενέργεια µη προτιµησιακών εµπορικών συναλλαγών ήτοι τα συµβαλλόµενα µέρη απαγορεύεται να επιβάλουν στις µεταξύ τους συναλλαγές καθεστώς διακρίσεων ή να περιορίζουν την ποσότητα των εµπορευµάτων που διακινούνται µεταξύ τους.

Page 29: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

29

ενώ προβλέπεται επίσης η σταδιακή ευθυγράµµιση της νοµοθεσίας της χώρας εταίρου µε τις διαδικασίες και την σχετική µε το εµπόριο νοµοθεσία και τα πρότυπα της ΕΕ, µε στόχο την εµβάθυνση της εµπορικής και οικονοµικής ολοκλήρωσης της µε την ΕΕ, συµπεριλαµβανοµένης µιας καλύτερης και πρακτικής πρόσβασης των προϊόντων της Γεωργίας στις αγορές της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (European Neighbourhood Policy (ENP) and Eastern Partnership (EP) προβλέπει για την Γεωργία, ένα σχέδιο δράσης (Action Plan) σχεδιασµένο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθήσει µεταξύ άλλων και την στενότερη οικονοµική και εµπορική ολοκλήρωση της χώρας µε την Ε.Ε. µέσω της σταδιακής ευθυγράµµισης της Γεωργίας σε πολλαπλά επίπεδα µε την Ε.Ε, έτσι που τελικώς η χώρα να είναι σε θέση να διαπραγµατευθεί µία ολοκληρωµένη και σφαιρική Συµφωνία Ελευθέρου Εµπορίου µε την Ε.Ε. ( Deep and Comprehensive Free Trade Area). Η νέα ανατολική εταιρική σχέση της ΕΕ µε την Γεωργία που ξεκίνησε τον Μάιο 2009 βασίζεται στην ανωτέρω αναφερθείσα (Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας) και αποσκοπεί στην ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ µε τους ανατολικούς εταίρους της ώστε σε βάθος χρόνου να συναφθεί µία ολοκληρωµένη και σφαιρική Συµφωνία Ελευθέρου Εµπορίου µε την Ε.Ε. Για την εκπλήρωση αυτού του σκοπού η Ε.Ε. παρέχει στις Αρχές της Γεωργίας ουσιαστική χρηµατοδοτική και τεχνική βοήθεια για την υποστήριξη των απαραίτητων νοµοθετικών και διαδικαστικών µεταρρυθµίσεων στους τοµείς του εµπορίου και των επενδύσεων ενώ παράλληλα τονίζεται ότι , οι εν λόγω µεταρρυθµιστικές πρωτοβουλίες θα ενισχυθούν σηµαντικά µε ένα νέο σφαιρικό πρόγραµµα εγκαθίδρυσης νέων θεσµών το οποίο θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης

Εντός του 2012 ξεκίνησε για την Γεωργία το πρόγραµµα ENPARD –Γεωργίας που είναι µια νέα πολιτική πρωτοβουλία για την Γεωργία στο πλαίσιο της European Neighbourhood Policy (ENP) και το οποίο εκφράζει την δέσµευση της Ε.Ε. για προώθηση της συνολικής ανάπτυξης και σταθερότητας στις χώρες του προγράµµατος Νέας Γειτονίας, µε σκοπό µέσω τη αναγνώριση της σπουδαιότητας του αγροτικού τοµέα ,την επίτευξη σταθερότητας στην αγροτική παραγωγή και την προώθηση της απασχόλησης στον αγροτικό τοµέα . Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Γεωργία "ολοκλήρωσαν επιτυχώς" στις 22 Ιουλίου 2013 τις διαπραγµατεύσεις για την δηµιουργία µιας σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελευθέρων συναλλαγών (DCFTA), η οποία θα συµπεριληφθεί στην συµφωνία σύνδεσης και θα υπογραφεί µόλις ολοκληρωθούν οι εσωτερικές διαδικασίες της Ε.Ε. και της Γεωργίας. Η διαπραγµάτευση για την δηµιουργία της (DCFTA) σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελευθέρων συναλλαγών, ολοκληρώθηκε σε µόλις 17 µήνες και επτά γύρους, και δίνει στη Γεωργία την δυνατότητα να αποκτήσει καλύτερη πρόσβαση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της στην αγορά της ΕΕ. Η ΣΕΣ ορίζει επίσης την διαδροµή για τις περαιτέρω µεταρρυθµίσεις των πολιτικών που σχετίζονται µε το εµπόριο, όπως τα πρότυπα φυτουγειονοµικού ελέγχου για τα γεωργικά προϊόντα και την προσέγγιση των κανονισµών για τα βιοµηχανικά προϊόντα. Αυτό θα ενισχύσει την πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ για τα γεωργιανά προϊόντα, ενώ, επίσης, θα αυξήσει το αίσθηµα αυτοπεποίθησης των καταναλωτών στη Γεωργία. Η συµφωνία αναµένεται να ενισχύσει την εισροή των ευρωπαϊκών άµεσων επενδύσεων στη Γεωργία, χάρη σε µια ανοικτή, σταθερή και προβλέψιµη χάραξη πολιτικής για το περιβάλλον. Η DCFTA έχει τη δυνατότητα να αυξήσει τις εξαγωγές της Γεωργίας προς την ΕΕ κατά 12% και οι εισαγωγές από την ΕΕ κατά 7,5%.

Page 30: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

30

3.∆ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ-ΓΕΩΡΓΙΑΣ Α. ∆ιµερές Εµπόριο Ελλάδος-Γεωργίας τα τελευταία πέντε έτη Πίνακας αρ. 2: (Ποσά σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Γεωργίας

Τα κυριότερα προϊόντα τα οποία η χώρα µας εξάγει προς την Γεωργία είναι πετρελαιοειδή, άσφαλτο και υποπροϊόντα πετρελαίου, οχήµατα, φάρµακα, δοµικά υλικά, ξυραφάκια, βαφές και βερνίκια ,φρούτα, τρακτέρ κλπ

Οι εξαγωγές της Γεωργίας προς την χώρα µας περιλαµβάνουν, µεταλλεύµατα και νιτρικά λιπάσµατα, µίγµατα σιδήρου ξηρούς καρπούς, φρούτα και χυµούς µεταλλικά νερά, scrap, επεξεργασµένη ξυλεία, κλπ

Σηµειώνεται ακόµη ότι ο πρώην Υπουργός Οικονοµίας της Γεωργίας Kakha Bendukidze ο οποίος εκτός των άλλων δραστηριοποιείται και στον χώρο των ιχθυοκαλλιεργειών µέσω της εταιρείας Linnaeus Capital partners BV έχει αγοράσει σηµαντικά µερίδια στις παρακάτω ελληνικές εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών ήτοι

1) Dias aquaculture S.A µε ποσοστό 30.4 %, 2) Nireus Acuaculture S.A µε 18%, και 3) Solonda Acuacutures S.A. µε 11.5 %.

Β. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ Σύµφωνα µε την Στατιστική Υπηρεσία της Γεωργία και µε βάση τα διαθέσιµα µέχρι στιγµής στοιχεία οι ελληνικές επενδύσεις στη Γεωργία ήταν 1.521,6 εκατ $ το 2009, στα 4.485 εκατ $ το 2010, ενώ για το 2011 ανήλθαν σε 908.. χλ $. Οι επενδύσεις της χώρας µας στην Γεωργία συνολικά από το 2002 ανέρχονται σε πάνω από 31 εκατ $. Αξίζει επίσης να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Γεωργίας , από την πλευρά των γεωργιανών οικονοµικών µεταναστών που εργάζονται στην χώρα µας απεστάλησαν προς την Γεωργία νοµίµως 80-100 εκατ ευρώ ως µεταναστευτικά εµβάσµατα µέσω του τραπεζικού συστήµατος της χώρας.. Τέλος οι σηµαντικότερες ελληνικές εταιρείες που αναπτύσσουν επιχειρηµατική δραστηριότητα στη Γεωργία είναι οι ακόλουθες:

2009

2010 2011 2012 2013

Εξαγωγές (προς Γεωργία)

62,0 72,6 61,9 50.949

59. 500

Εισαγωγές (από Γεωργία)

12,2 7,3 6,18 2.181

14 .747

Όγκος Εµπορίου 74,2 79,9 68,08 53.130 74247

Εµπορικό Ισοζύγιο 49,8 65,3 55.71 48.767 44 752

Page 31: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

31

• Η «ASKANA LLC», η οποία έχει ως αντικείµενο δραστηριότητας την εξόρυξη και βιοµηχανική επεξεργασία µπετονίτη. Η εταιρεία ανήκει από το 1998 στον όµιλο «S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.».

• Η «Xylotrans Ltd», η οποία δραστηριοποιείται στη Γεωργία από το 2001, έχει συστήσει στο Senaki µεγάλη, σύγχρονη βιοµηχανική µονάδα επεξεργασίας ξύλου.

• Η «ΜΠΕΤΟΚΑΤ Α.Ε.», εταιρεία κατασκευής δηµοσίων έργων, έχει αναλάβει, κατόπιν διαγωνισµού, την ανακατασκευή του δρόµου «Rufoti-Alisubani -Sazano-Tuzi-Qvatsikhe-Katskhi» στη ∆υτική Γεωργία, που αποτελεί τµήµα του περιφερειακού δρόµου, ο οποίος ενώνεται µε τον µεγάλο αυτοκινητόδροµο Ανατολής-∆ύσης.

• Η «GEPI», η οποία παράγει ζυµαρικά και τα διαθέτει στην αγορά της Γεωργίας.

• Η εταιρεία «DIKA» διαθέτει κατάστηµα γυναικείων ενδυµάτων στην Τιφλίδα ενώ δραστηριοποιείται στην αγορά της Γεωργίας από τον Οκτώβριο του 2006.

• Η εταιρεία «ΕΡΓΟ 3 ΑΤΤΕΕ», κατασκευαστική εταιρεία µε έδρα τη Θεσσαλονίκη και δραστηριότητα σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, σύστησε θυγατρική εταιρεία στην Γεωργία το 2009, µε την επωνυµία «ARGO Construction»και ανέλαβε την κατασκευή ιδιωτικών έργων.

• ∆ραστηριότητες αναπτύσσουν οι εταιρείες «Cardico» (εµπόριο ξηρών καρπών) καθώς επίσης και οι εταιρείες «Demeti» και «Τερζόπουλος Ltd», οι οποίες ασχολούνται µε την εισαγωγή γουναρικών από την Ελλάδα και την πώλησή τους στη Γεωργία.

• Πρόσφατα ξεκίνησε τις εργασίες της στον χώρο παροχής υπηρεσιών η εταιρεία «ski rent» µε έδρα το χιονοδροµικό κέντρο Gudauri πλησίον της Τιφλίδας.

• Σκαπτικά µηχανήµατα –κατασκευαστική.(εκτελεί έργα αγωγών)

• Agropharm εµπορία φαρµάκων(κυρίως εισαγωγές από ελλάδα) Σηµειώνεται ότι το 2011 πραγµατοποιήθηκε η πώληση της ελληνικής εταιρείας ΕΚΟ-Georgia θυγατρικής των ΕΛΠΕ. σε εταιρεία της Γεωργίας του ιδίου κλάδου, µε καταγγελίες για «αναγκαστική» πώληση της εταιρείας που έγινε µετά από Κυβερνητική παρέµβαση.

Το 2013 ήταν µία χρονιά µε µεγάλη κίνηση δυνητικών επενδυτών και εµπόρων από την χώρα µας προς την Γεωργία µε σκοπό την αναζήτηση νέων ευκαιριών για ανάπτυξη επιχειρηµατικής δραστηριότητας ως συνεπεία της οικονοµικής κρίσης από την οποία διέρχεται η χώρα µας τα τελευταία χρόνια .

Β1. Προβλήµατα ελληνικών εταιρειών στην Γεωργία Σε σχέση µε την παρουσία των ελληνικών εταιρειών στην Γεωργία πρέπει να αναφερθεί επίσης ότι, σηµαντικές ελληνικές εταιρείες που κατά καιρούς ανέπτυξαν επιχειρηµατική δραστηριότητα στην επικράτεια της Γεωργίας όπως ΕΚΟ (αποχώρησε), και S&Dπου δραστηριοποιείται στα βιοµηχανικά µεταλλεύµατα, αντιµετώπισαν κατά καιρούς προβλήµατα, που σχετίζονται είτε µε την ξαφνική προς το χειρότερο αλλαγή της κείµενης νοµοθεσίας, είτε µε την εισαγωγή φωτογραφικών νοµοθετικών διατάξεων που συνέβαλλαν στην αρνητική και πάντα σε βάρος τους επιδείνωση του επιχειρηµατικού κλίµατος, µε αποτέλεσµα να αναγκασθούν να αποσυρθούν από την αγορά, είτε τέλος µε παραβιάσεις της

Page 32: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

32

νοµοθεσίας περί δηµοσιών διαγωνισµών ώστε να ευνοούνται τοπικές εταιρείες µε την αφανή υποστήριξη των γεωργιανών αρχών. Γ. Προγράµµατα διµερούς αναπτυξιακής συνεργασίας Στο πλαίσιο της διµερής αναπτυξιακής βοήθειας που η χώρα µας παρείχε στη Γεωργία τα τελευταία έτη υλοποιήθηκαν έργα στους τοµείς της υγείας, της γεωργίας, της εκπαίδευσης, της δηµόσιας διοίκησης, της ανθρωπιστικής βοήθειας και παροχής τεχνικής εκπαίδευσης.. Ιδιαίτερα στον τοµέα υγείας, σηµειώνεται η προσφορά ιατρικού εξοπλισµού και µηχανηµάτων. Επίσης, στα πλαίσια των προγραµµάτων της Υ∆ΑΣ, πραγµατοποιήθηκαν εργασίες ανακατασκευής σε ορισµένα σχολεία στη Γεωργία. Στον τοµέα της δηµόσιας διοίκησης, µέσω της ελληνικής αναπτυξιακής βοήθειας κατέστη δυνατή η δηµιουργία ληξιαρχείων. Όσον αφορά στην παροχή τεχνικής βοήθειας, πραγµατοποιήθηκαν προγράµµατα επιµόρφωσης σε θέµατα λειτουργίας µικροµεσαίων επιχειρήσεων, επιχειρηµατικότητας, γεωργίας, τουρισµού κα. Πρέπει να σηµειωθεί ότι στον αγροτικό τοµέα, υλοποιήθηκε, κατά το πρόσφατο παρελθόν, από το Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών, αναπτυξιακό πρόγραµµα της Υ∆ΑΣ, το οποίο αφορούσε στην παραγωγή υγιούς πατατόσπορου στην περιοχή της Τσάλκας, µε σκοπό τη βελτίωση της αγροτικής παραγωγής της περιοχής, την αύξηση των εισοδηµάτων και του βιοτικού τους επιπέδου και κατ’ επέκταση την προώθηση της βιώσιµης ανάπτυξη της περιοχής. Στα πλαίσια του εν λόγω προγράµµατος, δηµιουργήθηκαν πέντε συνεταιρισµοί, µε µέλη αγρότες της περιοχής, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήµατα που απέρρεαν από την συνολική αλυσίδα σποροπαραγωγής. Στην περιοχή της Τσάλκας, έχει ήδη ετοιµαστεί ειδικό εργαστήριο ελέγχου και πιστοποίησης ποιότητας καθώς επίσης και ειδικός εξοπλισµός τυποποίησης και συσκευασίας πατατόσπορου. Στον τουριστικό τοµέα έχουν υλοποιηθεί, κατά το πρόσφατο παρελθόν, δύο προγράµµατα της Υ∆ΑΣ, τα οποία έτυχαν αξιοσηµείωτης προβολής στη χώρα. Το πρώτο αφορούσε στην ίδρυση της σχολής τουρισµού «Ίκαρος», η οποία λειτουργεί ήδη, µε επιτυχία, για περισσότερα από δύο χρόνια ενώ πολλοί απόφοιτοι της σχολής απασχολούνται στα µεγαλύτερα ξενοδοχεία της Τιφλίδας. Το δεύτερο αναπτυξιακό πρόγραµµα είχε σχέση µε την κατάρτιση στελεχών µουσείων Γεωργίας σε θέµατα σύστασης και λειτουργίας εργαστηρίου παραγωγής και καταστηµάτων πώλησης αυθεντικών αντιγράφων διαφόρων εκθεµάτων. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια και λόγω της επιδεινούµενης οικονοµικής κατάσταση στην χώρα µας, ανακοινώθηκε η αναστολή όλων των αναπτυξιακών προγραµµάτων, µε αποτέλεσµα να µη υπάρχουν νέα προγράµµατα, εκτός της εκκρεµότητας µε το ειδικό εργαστήριο ελέγχου και πιστοποίησης ποιότητας του οποίου ο εξοπλισµός µετά σχετική συνεννόηση αναµένεται να παραδοθεί σε κρατικό φορέα (Νοµαρχία ) της περιοχής της Τσάλκας.

4. ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Page 33: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

33

Α. ΓΕΩΡΓΙΑ

Η Γεωργία ως χώρα είναι πλούσια σε αγροτική παράδοση η οποία αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της ιστορίας , της νοοτροπίας και της πολιτιστικής της κληρονοµιάς . Η αγροτική παραγωγή έχει διαδραµατίσει έναν πολύ σηµαντικό ρόλο στη διατήρηση της µοναδικής της ταυτότητας, στην επισιτιστική της αυτάρκεια και την οικονοµική της ανάπτυξη. Παρόλα αυτά, ακόµη και σήµερα η αγροτική παραγωγή και η παραγωγή τροφίµων έχει µείνει πολύ πίσω από την ανάπτυξη των άλλων τοµέων της οικονοµίας Ωστόσο η αύξηση της παραγωγικότητας στον γεωργικό τοµέα παρέχει µια µοναδική πιθανότητα για την βελτίωση των όρων διαβίωσης του αγροτικού πληθυσµού και την έξοδο πολλών Γεωργιανών από τη φτώχεια και την οικονοµική εξαθλίωση. Ο γεωργικός τοµέας είναι πολύ σηµαντικός για την χώρα , διότι σήµερα εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 52 % της απασχόλησης και το 83% των ατόµων που απασχολούνται µε την καλλιέργεια της γης είτε είναι αυτοαπασχολούµενοι Ως εκ τούτου , το βασικό ζητούµενο για τα επόµενα χρόνια είναι η διαφοροποίηση της οικονοµίας σε τοµείς εκτός της καθαυτό αγροτικής παραγωγής µε τη δηµιουργία θέσεων απασχόλησης εκτός του γεωργικού τοµέα(µεταποίηση-επεξεργασία ) και η εµπορευµατοποίηση της υπάρχουσας παραγωγής . Αυτός ο στόχος είναι υψίστης σηµασίας για την ανακούφιση της υπαίθρου από τα δεινά της φτώχειας και τη βελτίωση του ρυθµού οικονοµικής ανάπτυξης . Κατά τη σοβιετική περίοδο , η χώρα διέθετε έναν πολύ πιο παραγωγικό αγροτικό τοµέα σε σχέση µε τις γειτονικές χώρες και µάλιστα σε πολύ µικρότερες εκτάσεις καλλιεργήσιµης γης., όµως σήµερα η χώρα δυστυχώς είναι αναγκασµένη να εισάγει ένα σηµαντικό µέρος των αναγκαίων τροφίµων φρούτων και λαχανικών της από το εξωτερικό. Η ίδια η Γεωργία ως χώρα χαρακτηρίζεται από ικανοποιητικά επίπεδα βροχοπτώσεων ετησίως και από µια µεγάλη ποικιλία µικροκλιµάτων που είναι αναγκαία για καλλιέργειες υψηλών προδιαγραφών. Ωστόσο, παραδόξως ο αγροτικός τοµέας της χώρας χαρακτηρίζεται από χαµηλή γεωργική παραγωγικότητα (πάνω από τρεις φορές χαµηλότερη από ό, τι στις ανεπτυγµένες χώρες της ΕΕ και σηµαντικά χαµηλότερη από τον παγκόσµιο µέσο όρο), αλλά και από χαµηλό επίπεδο χρήσης και αξιοποίησης της καλλιεργήσιµης γεωργικής γης καθώς και από µία διαρκή µείωση της αποδοτικότητας των εδαφών , λόγω της έλλειψης νέων τεχνολογιών, επενδύσεων κεφαλαίου και ανεπάρκειας βασικών γνώσεων και καλλιεργητικών πρακτικών . Αξίζει να αναφέρουµε ότι κατά τη διάρκεια του 2013 , η συνολικά καλλιεργηµένη έκταση αυξήθηκε σηµαντικά , κυρίως λόγω κρατικών ενισχύσεων, µε θετικά αποτελέσµατα , τα οποία όµως θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να διατηρηθούν χωρίς τη συµπλήρωση των κυβερνητικών πρωτοβουλιών για ενίσχυση της γεωργίας µε παράλληλες πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τοµέα σε πιο µακροπρόθεσµο ορίζοντα. Εκ των ανωτέρω καθίσταται φανερό ότι, στην Γεωργία υπάρχουν σηµαντικές δυνατότητες για την αύξηση της γεωργικής παραγωγής καθώς το ανεκµετάλλευτο δυναµικό µπορεί να προσφέρει µεγάλες ευκαιρίες επιχειρηµατικής ανάπτυξης . Η κατάρρευση της αγροτικής παραγωγής στην Γεωργία ήταν σοβαρή, ως συνέπεια του τέλους της σοβιετικής περιόδου και του συστήµατος κολλεκτιβοποίησης της γης.

Page 34: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

34

Από το 1991 έως το 2001 η αγροτική παραγωγή µειώθηκε κατά µέσο όρο κατά 11% ετησίως, θεωρούµενη ως η µεγαλύτερη µείωση από τις χώρες της περιοχής µε αποτέλεσµα να φτάσει στο περίπου 32% του επίπεδου της σοβιετικής περιόδου. Ακόµη και µετά το 2001 ο αγροτικός τοµέας της Γεωργίας ανέκτησε συνολικά µόνο ένα ποσοστό 6%, (κατά µέσο όρο 0,6% ετησίως,) από την παραγωγή της προηγουµένης περιόδου, ανάπτυξη όµως που θεωρείται πολύ πιο αργή από ό, τι στην υπόλοιπη οικονοµία. Ο αριθµός των ζώων είναι µικρότερος κατά 36% σε σχέση µε το 1990 ενώ ένα σηµαντικό µέρος της γεωργικής γης σήµερα δεν καλλιεργείται Μέσα στην τελευταία δεκαετία, η µεγάλη πλειοψηφία των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και οι χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης έχουν πετύχει σηµαντικές αυξήσεις της αγροτικής τους παραγωγής. Όµως και στην περίπτωση αυτή τα επιτεύγµατα του αγροτικού τοµέα της Γεωργίας δεν συµβαδίζουν µε την γενική αυτή τάση. Από το 2003-2012 ο όγκος παραγωγής ορισµένων βασικών γεωργικών προϊόντων µειώθηκε δραµατικά και σε µεγάλο βαθµό έχει υποκατασταθεί από εισαγωγές . Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών το επίπεδο αυτάρκειας της χώρας σε αγροτικά προϊόντα έχει µειωθεί στο 34 %, ενώ σε ορισµένα βασικά αγαθά όπως το σιτάρι, το αλεύρι για ψωµί και τα φυτικά έλαια έχει µειωθεί στο 8% µε σηµαντικές επιπτώσεις για ένα µεγάλο µέρος του εγχωρίου πληθυσµού που δαπανά για τρόφιµα περισσότερο από το 50 % του διαθέσιµου εισοδήµατός του, µε χρόνιος ο χρόνιος υποσιτισµός και η φτώχεια να εξακολουθεί να αποτελεί ένα σοβαρό πρόβληµα για τη χώρα . Εν τω µεταξύ και λόγω της φιλελευθεροποίησης του διεθνούς εµπορίου από την Κυβέρνηση της Γεωργίας άρχισαν να εµφανίζονται δειλά δειλά κάποιες θετικές τάσεις, έτσι που χάρη σε ορισµένα συστηµικά µέτρα που ελήφθησαν κατά το 2013 να επέλθει διαφοροποίηση των υφιστάµενων αγορών και το άνοιγµα νέων ( όπως η αγορά της Ρωσίας),µε άµεσο αποτέλεσµα τόσο η ονοµατολογία όσο και η αξία των εξαγόµενων γεωργικών προϊόντων να αυξηθεί σηµαντικά. . Από το 2000-2013 οι εξαγωγές τροφίµων αυξήθηκαν από 93 εκατ. δολάρια στα 775 εκατ. δολάρια . Η σηµειωθείσα εντός του 2013 τάση αύξησης των εξαγωγών στα καρύδια , στα οινοπνευµατώδη ποτά , στα κρασιά ,στα µεταλλικά νερά , εσπεριδοειδή , φρούτα , και τα λαχανικά έγινε ιδιαίτερα αισθητή στο τέλος του έτους. Κατά συνέπεια, µπορεί κάποιος να υποστηρίξει ότι σκεφτεί κανείς ότι σε περίπτωση που τα σχετικά υποστηρικτικά µέτρα συνεχιστούν , οι εξαγωγές της Γεωργίας µπορούν αν ενισχυθούν και περεταίρω. Ταυτόχρονα , οι εισαγωγές ακολούθησαν κάπως σταθερή πορεία . Το 2000 οι εισαγωγές των τροφίµων της γεωργίας ήταν 168 εκατ. δολάρια , ενώ το 2013 είχε φτάσει σε αξία στα 1296,1 εκατ. δολάρια . Η αξία αυτή είναι µόνο µερικές δεκάδες εκατ πάνω από την αξία των εισαγωγών του 2012 γεγονός που οδηγεί στην υπόθεση ότι η σταθεροποίηση των εισαγωγών , επίσης σχετίζεται µε τα µέτρα που ελήφθησαν από το κράτος το 2013 . Όµως πρέπει να σηµειωθεί ότι η ταχεία αύξηση των εισαγωγών είναι δυνατόν αν ανακοπεί , ειδικά εάν ο ιδιωτικός τοµέας δραστηριοποιηθεί µε επιτυχία και επωφεληθεί από τις κρατικές πρωτοβουλίες στήριξης. Εν τω µεταξύ, η πτώση της αγροτικής παραγωγής και της επίσηµης απασχόλησης είχαν επίσης αρνητικές επιπτώσεις στη φτώχεια. Ο µέσος ετήσιος µισθός ενός εργαζοµένου που απασχολούνταν στη γεωργία ανέρχεται σε µόλις 61% του εθνικού µέσου όρου το 2011.

Page 35: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

35

Κατά το χρονικό διάστηµα από το 2006-2011 το εισοδηµατικό χάσµα µεταξύ αστικών και αγροτικών κατοίκων διευρύνθηκε σηµαντικά. Εκτιµάται ότι το 53% των ατόµων που απασχολούνται στον αγροτικό τοµέα ζουν κυρίως από τη γεωργική παραγωγή και το 25,8% από αυτούς καταναλώνουν λιγότερο από το 60% του µέσου όρου κατανάλωσης για τη χώρα. Ταυτόχρονα, το 11,7% των κατοίκων της υπαίθρου καταναλώνουν κάτω από το 40% του µέσου επιπέδου κατανάλωσης της χώρας. Συνολικά, και ενώ το επίπεδο της φτώχειας έχει µειωθεί για το σύνολο της χώρας χώρα, στις αγροτικές περιοχές εξακολουθεί να παραµένει υψηλό. Σύµφωνα µε τον Οργανισµό Τροφίµων και Γεωργίας των Ηνωµένων Εθνών, της ο δείκτης της κατά κεφαλήν αγροτικής παραγωγής µειώθηκε κατά 29%στην Γεωργία , µεταξύ του 2003 και 2009, γεγονός που κατατάσσει την χώρα ως έχουσα το χειρότερο δείκτη µεταξύ των 194 χωρών που απετέλεσαν αντικείµενο της έρευνας σε όλο τον κόσµο. Μετά τη διάλυση του κολλεκτιβοποιηµένου συστήµατος καλλιέργειας της γης και την επιστροφή των περιουσιών στους δικαιούχους στην δεκαετίας του 1990 , η πλειοψηφία των αγροτών έλαβαν και καλλιεργούν τώρα µικρά µερίδια γης που κατά µέσο όρο είναι µικρότερα από 1,5 εκτάριο(15 στρέµµατα) ενώ το 98,4 % του συνόλου των γεωργικών εκµεταλλεύσεων είναι µικρότερες από 5 εκτάρια .

Ωστόσο, ακόµα και σήµερα υπάρχουν σηµαντικά εµπόδια για την ανάπτυξή της υπαίθρου.

Πολλοί γαιοκτήµονες για παράδειγµα δεν ασχολούνται µε την Γεωργία από δική τους επιλογή, αλλά από ανάγκη και το µερίδιο των ηλικιωµένων στο σύνολο του πληθυσµού στις αγροτικές περιοχές αυξάνεται . ∆υσκολίες υπάρχουν επίσης στην αγορά και την πώληση γης , στην πρόσβαση στις κατάλληλες τεχνολογίες, στις εισροές ( µηχανήµατα , λιπάσµατα ,χηµικά ,σπόροι, άρδευση, τεχνητή γονιµοποίηση , ζωοτροφές ), καθώς και στην πρόσβαση και στη διαθεσιµότητα , κεφαλαίων µέσω δανείων που θα µπορούσαν να βοηθήσουν και να προσθέσουν αξία µέσω π.χ. της επεξεργασίας και αποθήκευσης του κρέατος , παρά το γεγονός ότι λόγω των κυβερνητικών προγραµµάτων , το αγροτικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών αυξήθηκε σηµαντικά . Η Κυβέρνηση της Γεωργίας επενδύει σηµαντικά στην οδικές υποδοµές , αλλά η συνολική ποιότητα των υποδοµών δεν ευνοεί ακόµη την εµφάνιση µιας εµπορικής παραγωγής προώθησή των αγροτικών προϊόντων στην αγορά σε µεγάλη κλίµακα. ∆εδοµένου ότι ήδη από την δεκαετία του περασµένου αιώνα η Γεωργία είχε ξεκινήσει ένα σηµαντικό πρόγραµµα διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων που στόχευε στην µετάβαση από τον έλεγχο του κράτους σε µια οικονοµία ελεύθερης αγοράς , αλλά πριν από το 2013 η ανάπτυξη της γεωργίας δεν είχε συµπεριληφθεί στις προτεραιότητες της τότε Κυβέρνησης και κατά συνέπεια οι δαπάνες στον αγροτικό τοµέα χαρακτηρίζονταν από αστάθεια .

Έτσι, η συνολική δαπάνη του Υπουργείου Γεωργίας της χώρας είχε αυξηθεί κατά σχεδόν 7 φορές την περίοδο 2000-2007 , αλλά στη συνέχεια πάλι µειώθηκε κατά τα δύο τρίτα , ειδικά το έτος 2010, οι κρατικές δαπάνες για τη γεωργία έφτασαν στο χαµηλότερό τους σηµείο ήτοι στο 0,44 % των συνολικών κρατικών δαπανών

Από το 2007 έως το 2010 το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών προϋπολογισµού στο Υπουργείο Γεωργίας ήταν µόνο κάποιου είδους κοινωνικής στήριξης των αγροτών µε την δωρεάν διανοµή τροφίµων καυσίµων και αλευριού, ενώ παράλληλα την ίδια περίοδο η κυβέρνηση µείωσε σηµαντικά τόσο το προσωπικό του Υπουργείου Γεωργίας όσο και τις αρµοδιότητές τους.

Page 36: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

36

Από το 2000 - 2007 ο αριθµός των υπαλλήλων του Υπουργείου Γεωργίας µειώθηκε κατά 87 % µε συνέπεια την σηµαντική µείωση της ικανότητά του εν λόγω Υπουργείου να ασκεί ακόµη και τις πιο θεµελιώδεις θεσµοθετηµένες αρµοδιότητες του, όπως η παρακολούθηση των ασθενειών των ζώων , η ασφάλεια των τροφίµων και της διατροφής, ενώ περίπου 19 τµήµατα επιθεώρησης και ελέγχου έκλεισαν ενώ τα µέχρι τότε τµήµατα του Υπουργείου που λειτουργούσαν στους δήµους αντικαταστάθηκαν από περιφερειακά υποκαταστήµατα , µε αποτέλεσµα την δραµατική µείωση της τοπικής εκπροσώπησης . Ωστόσο στην συνέχεια και µε την νέα Κυβέρνηση για την περίοδο 2012-13 , η χρηµατοδότηση του Υπουργείου Γεωργίας αυξήθηκε σηµαντικά . ενώ επίσης σηµείωσε αύξηση και πάλι ο αριθµός του προσωπικού του Υπουργείου µε την ίδρυση περιφερειακών κέντρων παροχής πληροφοριών και συµβουλών , αλλά και µε την σύσταση του Οργανισµού για την Ανάπτυξη των Αγροτικών Συνεταιρισµών και, την δηµιουργία άλλων οντοτήτων . Οι πρόσφατες τάσεις αύξησης της χρηµατοδότησης στην γεωργία , σε συνδυασµό µε την αύξηση του αριθµού του προσωπικού και την διεύρυνση των αρµοδιοτήτων βελτίωσε τις πιθανότητες εκσυγχρονισµού της αγροτικής παραγωγής , παρά το ότι εξακολουθούν να υφίστανται πολλά εµπόδια . Στο επίκεντρο της Κυβερνητικής πολιτικής κατά τα τελευταία χρόνια είναι σε µεγάλο βαθµό ο συγκεντρωτισµός και η ιδιωτικοποίηση των µεγάλων εµπορικών µονάδων έτσι ώστε να ενθαρρυνθούν σηµαντικές ξένες επενδύσεις που θα αναζωογονήσουν τελικά τον τοµέα , προσφέροντας αγαθά στην εγχώρια αγορά ,σε συνδυασµό µε την ενίσχυση των εξαγωγών. Ωστόσο, σήµερα στον αγροτικό τοµέα της οικονοµίας διοχετεύεται µόλις το 1 % των συνολικών ξένων επενδύσεων, παρά το ότι κατά το 2013 καταγράφηκε η πιο σηµαντική αύξηση του όγκου των ξένων επενδύσεων, µε τους επενδυτές να τοποθετούν τα χρήµατά τους στο κρασί , στα φουντούκια , στα θερµοκήπια , και στα γαλακτοκοµικά . Παρόλα αυτά υπάρχουν ακόµα µια σειρά από σηµαντικά εκκρεµή ζητήµατα που περιορίζουν την αγροτική ανάπτυξη στη Γεωργία και απαιτούν επείγουσες λύσεις . Η καλλιεργήσιµη γη έχει ως επί το πλείστον ιδιωτικοποιηθεί , και ένα ιδιαίτερα επείγον θέµα που χρειάζεται άµεση επίλυση για την ανάπτυξη µιας υγιούς αγοράς και εµπορίας αγροτικών προϊόντων παραµένει η κτηµατογράφηση της αγροτικής γης. . Μετά από αρκετούς γύρους ιδιωτικοποιήσεων της γης , η γεωργική ιδιοκτησία παραµένει ένα άλυτο πρόβληµα . Η αγροτική γη πρέπει πρώτα να εγγραφεί στο κρατικό µητρώο πριν κάποιος να µπορεί να θεωρηθεί ότι την κατέχει νόµιµα , όµως πολλοί ιδιοκτήτες ακόµα και τώρα καθυστερούν να το κάνουν. Μεγάλα βοσκοτόπια παραµένουν ακόµα κοινοτικά και η διαχείριση τους γίνεται από τα κοντινά χωριά . Η κοινοτική ιδιοκτησία των βοσκοτόπων δηµιουργεί προβλήµατα κακοδιαχείρισης ιδίως, µε την υπερβόσκηση. Αυτό συµβάλλει στην ύπαρξη κοινώς γνωστών προβλήµατα στην κτηνοτροφία , όπως η χαµηλή απόδοση σε γάλα και η αργή αύξηση του σωµατικού βάρους των ζώων Η εκτεταµένη βόσκηση σε κοινά βοσκοτόπια καθιστά επίσης πιο δύσκολο τον έλεγχο των ασθενειών. Εκτός τούτων, στην ίδια την Γεωργία τα πιστωτικά ιδρύµατα (τράπεζες), αλλά και οι εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης και οι οργανισµοί ασφάλισης της αγροτικής παραγωγής δεν λειτουργούν µε τρόπο που να ανταποκρίνεται στις πραγµατικές ανάγκες των αγροτών µε συνέπεια µόνο το 1 % του συνόλου των εµπορικών δανείων να κατευθύνεται στην γεωργία.

Page 37: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

37

Μόνο τελευταία και µε τη βοήθεια χρηµατοδοτικών σχηµάτων σύµπραξης δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα , η χρηµατοδότηση της γεωργίας από τον τραπεζικό τοµέα αυξήθηκε σηµαντικά , παρόλο που τα επιτόκια και τα ασφάλιστρα για τα δάνεια είναι ακόµη υψηλά και οι όροι χορήγησης πιστώσεων αυστηρή , εξ αιτίας των υψηλών πιστωτικών κινδύνων, της έλλειψης µιας αποτελεσµατικής λειτουργία της αγοράς γης , των πρόσθετων ασφαλειών για την κάλυψη των κινδύνων καθώς και λόγω της απουσίας υπηρεσιών αντασφάλισης.. Κατά την περίοδο 2007-13 , οι άµεσες ξένες επενδύσεις στην γεωργία κατά µέσο όρο ανήλθαν σε 17 εκ. δολ ΗΠΑ ετησίως, µε συνέπεια την έλλειψη µετρητών για τόσο για µακροχρόνια ανάπτυξη, όσο και για βραχεία εποχική χρηµατοδότηση της παραγωγής. Οι υπηρεσίες υποστήριξης του αγροτικού τοµέα παρέχονται σήµερα µέσω ενός περίπλοκου συστήµατος οργανισµών παροχής βοήθειας ανά τοµέα και δραστηριοποιούνται κυρίως σε θέµατα προµήθειας γεωργικών εισροών και , παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών από διεθνείς αναπτυξιακούς οργανισµούς και κρατικές υπηρεσίες , όπως για παράδειγµα ο Οργανισµός διαχείρισης γεωργικών έργων. Τα συστήµατα άρδευσης και αποστράγγισης χρειάζονται σηµαντικές εργασίες αποκατάστασης, ενώ λίγοι αγροτικοί και κοινοτικοί οργανισµοί λειτουργούν αποτελεσµατικά για την γενικότερη διαχείριση της γης, των υδάτινων πόρων , την προµήθεια εισροών , την οργάνωση της εµπορίας και την παροχή κάθε είδους αγροτικών υπηρεσιών υποστήριξης . Παρά το γεγονός ότι πολλοί αγρότες συνεταιρίζονται , λίγες οµάδες αγροτών είναι νόµιµα εγγεγραµµένες και ένας µικρός αριθµός µόνο είναι σε θέση να λειτουργεί µε βιώσιµο τρόπο χωρίς την υποστήριξη των χορηγών. Την ίδια στιγµή , η Γεωργία ως χώρα έχει αρχίσει ήδη να ενσωµατώνεται στο παγκόσµιο δίκτυο εµπορίας αγροτικών προϊόντων και δεν υφίστανται ποσοτικοί περιορισµοί ( ποσοστώσεις ) στις εισαγωγές και τις εξαγωγές. Επί του παρόντος ,σε όλες τις εισαγωγές των γεωργικών προϊόντων στην χώρα επιβάλλονται δασµοί ύψους είτε 12 % είτε 5 % τα δε κυριότερα προϊόντα στα οποία επιβάλλονται οι εν λόγω δασµοί είναι στις εισαγωγές χοιρινού κρέατος , τυριού , πηγµένου γάλακτος για τυριού . Η Γεωργία είναι µέλος του ΠΟΕ και έχει ΣΓΠ συµφωνίες µε την ΕΕ και τις ΗΠΑ ενώ έχει αρχίσει επισήµως τις διαπραγµατεύσεις για τη υπογραφή συµφωνίας DCFTA µε την Ε.Ε. Η Γεωργία έχει επίσης υπογράψει συµφωνίες ελεύθερου εµπορίου µε την Τουρκία και προτιµησιακές συµφωνίες πρόσβασης στις περισσότερες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης , αν και η διακοπή των σχέσεων της µε τη Ρωσία µετά τον πόλεµο του 2008 έχει πλήξει σοβαρά τις εξαγωγές σε αυτή την µεγάλη αγορά , η οποία ήταν περισσότερο ή λιγότερο σταθερή κατά το 2013. Οι γεωργοί συχνά δεν εµπιστεύονται την ποιότητα των εισροών που αγοράζουν αλλά και από την πλευρά τους ούτε οι καταναλωτές εµπιστεύονται την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίµων που προσφέρονται προς πώληση . Τα ονόµατα και τα εµπορικά σήµατα των προϊόντων στην Γεωργία δεν είναι καλά προστατευµένα και οι αγρότες έχουν είτε συχνά µικρή είτε καµία πληροφορία σχετικά µε τις τιµές των προϊόντων τους στην αγορά , τους ενδεχόµενους αγοραστές η τις διαφαινόµενες ευκαιρίες . Το Υπουργείο Γεωργίας της χώρας έχει θέσει σε εφαρµογή ένα άνευ προηγουµένου πρόγραµµα βοήθειας για τους αγρότες την άνοιξη του 2013 , σύµφωνα µε το οποίο, τεµάχια αγροτικής γης για 710 341 οικογένειες έχουν καλλιεργηθεί χωρίς καµιά χρέωση ενώ σπόροι, λιπάσµατα, εξοπλισµός, κλπ. δόθηκαν δωρεάν σε αγρότες µέσω ενός συστήµατος των γεωργικών κάρτες.

Page 38: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

38

Έτσι το 2013, , καλλιεργήθηκε δύο φορές µεγαλύτερη έκταση της γεωργικής γης έναντι προηγούµενων ετών, και µάλιστα αγροτική γη που δεν είχε καλλιεργηθεί για πολλά χρόνια πριν. Την ίδια περίοδο η κυβέρνηση µέσω εγγειοβελτιωτικών έργων άρδευσης και αποστράγγισης αύξησε την επιφάνεια της αρδευόµενης γης κατά τρεις φορές και ξεκίνησε επισκευαστικές εργασίες σε 165 σηµεία σε όλη την χώρα, έτσι ώστε περίπου 133 χιλ. από κανάλια αποστράγγισης έχουν καθαριστεί και 3000 χλµ έχουν επισκευασθεί µε κρατικά κονδύλια. . Τον Αύγουστο του 2013, η Κυβέρνηση της Γεωργίας ενέκρινε τον Νόµο για τους αγροτικούς συνεταιρισµούς ο οποίος συντάχθηκε µε τη βοήθεια της ΕΕ και ακολουθεί τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές στον τοµέα αυτό. Ο εν λόγω νόµος προβλέπει ένα ευέλικτο φορολογικό καθεστώς και άλλα οικονοµικά κίνητρα στους µικρούς αγρότες ώστε να προβούν στην ίδρυση αγροτικών συνεταιρισµών. Στην Γεωργία, η πλειοψηφία των αγροτών είναι ιδιοκτήτες µικρών γεωργικών εκµεταλλεύσεων, γεγονός που τους εµποδίζει να επιτύχουν οικονοµίες κλίµακας και να φτάσουν τα προϊόντα τους στις αγορές. Έτσι, οι συνεταιρισµοί µπορούν να διαδραµατίσουν έναν σηµαντικό ρόλο στον εκσυγχρονισµό του τοµέα και στον εξορθολογισµό της παραγωγής. Ο νέος νόµος προβλέπει επίσης την δηµιουργία ενός οργανισµού για την ανάπτυξη του αγροτικού τοµέα ο οποίος θα αναλαµβάνει να διεκπεραιώσει όλες τις δραστηριότητες της κρατικής στήριξης στους συνεταιρισµούς. Η παροχή βοήθειας για την προώθηση της συνεργασίας µεταξύ των µικρών αγροτών είναι ένας από τους βασικούς στόχους του χρηµατοδοτούµενου από την ΕΕ προγράµµατος ENPARD (€ 40 εκατοµµύρια), το οποίο παρέχει επιχορηγήσεις για την προώθηση της δηµιουργίας οµάδων νέων αγροτών ενώ χορηγεί επίσης τεχνική βοήθεια στο το Υπουργείο Γεωργίας για την χάραξη πολιτικής. Φορολογία αγροτικής γης και νοµοθετικό πλαίσιο Το παρόν φορολογικό και νοµοθετικό πλαίσιο της Γεωργίας δεν παρέχει κίνητρα για την αλλαγή του σηµερινού µοντέλο χρήσης γης και την ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής σε µικρή κλίµακα. Ο Φόρος ακίνητης περιουσίας καταβάλλεται µόνο από τους κατόχους κτηµατικής περιουσίας και εξαρτάται από την περιοχή , τον τύπο και την ποιότητα της γης. Έτσι, για τους βοσκότοπους ο εν λόγω φόρος κυµαίνεται από 2 έως 5 Lari ενώ για καλλιεργήσιµη γη από 8 έως 57 Lari, για κατοχή έκτασης µεγαλύτερης των πέντε εκτάριων, ανεξαρτήτως του εάν στην πράξη η γη καλλιεργείται η όχι. Επιπλέον οι µεµονωµένοι ιδιοκτήτες γης , που θεωρούνται ως αυτοαπασχολούµενοι στον τοµέα της γεωργίας , δεν καταβάλλουν κανένα φόρο εισοδήµατος , ούτε έχουν από τον νόµο υποχρέωση να καταβάλλουν φόρο για κύκλο εργασιών λιγότερο από 100.000 GEL ( περίπου € 42.000 ) αλλά ούτε και ΦΠΑ για κύκλο εργασιών λιγότερο από 200.000 GEL ( περίπου € 84.000). Εάν όµως ένα άτοµο ή µια οµάδα πραγµατοποιούν κύκλο εργασιών πέρα από τα ανωτέρω όρια τότε απαιτείται δήλωση στην εφορία άνοιγµα φορολογικής µερίδας υποχρέωση αναφοράς της δραστηριότητας στις φορολογικές αρχές , υποχρέωση καταβολής φόρων, ενώ η επιχειρηµατική τους δραστηριότητα υπόκειται σε επίσηµο έλεγχο και την επιτήρηση . Αυτή η κατάσταση όµως αποτελεί εξαιρετικά περιοριστικό παράγοντα για τη δηµιουργία συνεταιρισµών οµάδας παραγωγών είτε κατά παραγόµενο είδος είτε κατά άλλο τρόπο.

Page 39: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

39

Αυτό το κατώτατο όριο φόρου αναφέρεται σε φυσικά η νοµικά πρόσωπα, κατά συνέπεια, όταν σχηµατίζεται µια εµπορική ένωση , όπως ένας συνεταιρισµός ή µια εταιρεία περιορισµένης ευθύνης , αυτοί έχουν τότε την υποχρέωση να υπόκεινται στο ίδιο φορολογικό όριο, ενώ αναγκάζονται επίσης να συναλλάσσονται επισήµως αποδίδοντας τον ΦΠΑ και να λογοδοτούν στις κατά τόπους εφορίες . Όµως, µέσα σε µία αγροτική οικονοµία όπου µεγάλο µέρος των συναλλαγών γίνεται µε µετρητά είτε µε το σύστηµα της ανταλλαγής προϊόντων χωρίς κανένα κίνητρο, τέτοιου είδους οργανωτικές συνενώσεις καθίστανται ιδιαίτερα µη-ελκυστικές. Είναι έτσι προτιµότερο για τον κάθε αγρότη να παραµείνει κάτω από το όριο υποχρέωσης καταβολής φόρων και να διατηρεί την ιδιότητα του αυτοαπασχολούµενου µε ανωνυµία . Η Γεωργία εφάρµοσε µία φιλελεύθερη εµπορική πολιτική µε την ενθάρρυνση του ελεύθερου ανταγωνισµού, έτσι ο αγροτικός τοµέας χαρακτηρίζεται από χαµηλή προστασία µέσω εισαγωγικών δασµών κατά µέσο όρο πολύ χαµηλότερα από ό, τι πολλοί από τους εµπορικούς της εταίρους. Η εξέλιξη αυτή δεν ήταν χωρίς θετικές επιπτώσεις. Μια τέτοια περίπτωση ήταν η σηµαντική στήριξη για τη δηµιουργία κέντρων συλλογής γάλακτος ως µέσο ενίσχυσης των µικρών παραγωγών που είναι και η πλειοψηφία στην χώρα ώστε να δηµιουργηθούν κέντρα συλλογής γάλακτος και να δοθεί η δυνατότητα στους µικρούς κτηνοτρόφους να συνάπτουν συµβάσεις προµήθειας ακατέργαστου γάλακτος απ΄ ευθείας µε τις γαλακτοβιοµηχανίες. Εκτιµάται ότι επί του παρόντος υπάρχουν 104 τέτοια κέντρα συλλογής, 20 από τα οποία ιδρύθηκαν µε την βοήθεια της Σουηδίας, εκ των οποίων µόνο περίπου 20 λειτουργούν. Αυτό οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην επίδραση των διακυµάνσεων στις τιµές του αποβουτυρωµένου γάλατος σε σκόνη, στην εγχώρια αγορά γαλακτοκοµικών προϊόντων . Η χονδρική ζήτηση γάλακτος στη Γεωργία , δεδοµένου ότι η χώρα ακολουθεί µια γενική πολιτική ελεύθερου εµπορίου , είναι χωρίς δασµολογική προστασία ενάντια στις διακυµάνσεις των τιµών της παγκόσµιας αγοράς. Έτσι όταν η τιµή του γάλατος σε σκόνη είναι χαµηλή , η εγχώρια ζήτηση για νωπό γάλα πέφτει , ενώ όταν είναι υψηλή , το αντίθετο. Όµως, το ασταθές περιβάλλον των τιµών , σε συνδυασµό µε τις κακές επιδόσεις στην πληρωµή των κτηνοτρόφων που παράγουν το γάλα από την πλευρά των γαλακτοβιοµηχανιών είχε ως αποτέλεσµα σχεδόν όλα τα κέντρα συλλογής γάλατος να έχουν διακόψει τη δραστηριότητά της . Για να προοδεύσει ο εφοδιασµός µε ακατέργαστο γάλα των γαλακτοβιοµηχανιών, από τους κτηνοτρόφους οι οποίες θα τα διοχετεύουν στην συνέχεια στα αστικά κέντρα και στις εξαγωγές , από τις εµπορικές εκµεταλλεύσεις ανάπτυξης πρέπει να ρυθµιστούν από τη πολιτεία θέµατα που σχετίζονται µε την ασφάλεια των τροφίµων και την υγεία των ζώων, και τον έλεγχο των ασθενειών που απαιτούν επιπλέον κατάρτιση και επαγγελµατισµό. Αυτό θα πρέπει να βοηθηθεί από το εµπόριο και τη δηµοσιονοµική πολιτική όσον αφορά τα τιµολόγια και τη φορολογία στον τοµέα της γεωργίας . Στη Γεωργία, υπάρχουν περίπου 800.000 εκτάρια γεωργικής γης (δηλαδή γης κατάλληλης για καλλιέργεια). Ήδη από τη δεκαετία του '80 η Γεωργία είχε φτάσει στο ιστορικά υψηλότερο σηµείο των 7.000.000 εκταρίων καλλιεργούµενης γης, στη συνέχεια, την περίοδο 1990 - 1995 είδε µια συνολική κατάρρευση του κλάδου, λόγω της εµπόλεµης κατάστασης που η χώρα ζούσε εκείνη την εποχή και τις επιπτώσεις της κατάρρευσης

Page 40: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

40

της Σοβιετικής Ένωσης, µε αποτέλεσµα τα 250.000 εκτάρια γης που παραδοσιακά θεωρούνταν ως καλλιεργήσιµα να εγκαταλειφθούν. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονοµίας και Αειφόρου Ανάπτυξης, για το 2013 στη Γεωργία σηµειώθηκε σηµαντική αύξηση στην αγροτική παραγωγή. Ετσι , εντός του 2013 η παραγωγή αγροτικών προϊόντων που ανήλθε στα 3,4 δισ. GEL, δηλαδή 11,4 δις. περισσότερο σε σύγκριση µε το 2012 και 17% περισσότερο σε σύγκριση µε το 2011. Ο συνολικής όγκος παραγωγής προϊόντων , τα οποία υπέστησαν κάποιου είδους επεξεργασίας έφτασαν στα 4,1 δις. GEL δηλαδή 10,4% περισσότερο σε σύγκριση µε το 2012 και 16% περισσότερο σε σύγκριση µε το 2011. Για το 2013, η συµβολή του αγροτικού τοµέα στο ΑΕΠ της χώρας σηµείωσε αύξηση , φτάνοντας στο 9,3%, ενώ για το ο 2012 ο δείκτης αυτός ήταν 8,6%. Λόγοι για να επιλέξει κανείς επενδύσεις στον αγροτικό τοµέα της Γεωργίας. • Στην επικράτεια της Γεωργίας υπάρχουν πάνω από 21 τοπικά µικρο-κλίµατα τα οποία επιτρέπουν την καλλιέργεια ενός ευρέος φάσµατος σιτηρών, λαχανικών, σκληρών και τα µαλακών φρούτων, κρέατος και γαλακτοκοµικών προϊόντων. • Η Γεωργία είναι ανάµεσα στους µεγαλύτερους παγκόσµιους εξαγωγείς φουντουκιών είναι διεθνώς γνωστή από παλιά για το καλό κρασί, ενώ υπάρχουν και δεκάδες άλλα προϊόντα που µπορεί να παράγει και να εξάγει κανείς µε ευκολία • Στην Γεωργία υπάρχουν καθαρά, εύφορα και χωρίς φυτοφάρµακα εδάφη – ιδανικά για βιολογικές καλλιέργειες, ενώ η χώρα έχει πλούσια παράδοση στην αµπελουργία στην παραγωγή φρούτων, ξηρών καρπών , καθώς και στα βοοειδή αναπαραγωγής, και στο τσάι. • Στους επενδυτές παρουσιάζεται µοναδική ευκαιρία να αγοράσουν γεωργική γη µε τον όρο ότι θα ιδρύσουν τοπική εταιρεία , ενώ οι Αρχές της Γεωργίας έχουν δηµιουργήσει ένα περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις που προωθεί την είσοδο των ξένων εταιρειών µε σκοπό την ανάπτυξη των αγροτικών επιχειρήσεων στη Γεωργία. • Η ∆ηµόσια γη βρίσκεται στη φάση ιδιωτικοποίησης - µε διαφάνεια και σε καλές τιµές το εργατικό κόστος είναι ακόµα χαµηλό ενώ παράλληλα υπάρχει ένα έµπειρο εργατικό δυναµικό • Ο µέσος πραγµατικός ακαθάριστος µηνιαίος µισθός στον τοµέα της γεωργίας στη χώρα είναι USD 206, οι τρέχοντες µισθοί αναµένεται να παραµείνουν χαµηλοί και κατά συνέπεια ανταγωνιστικοί, δεδοµένου του υψηλού επιπέδου ανεργίας στη χώρα. •Η Γεωργία ως απασχόληση έχει µια µακρά παράδοση στη Γεωργία µε το 53% της του εργατικού δυναµικού της χώρας να απασχολείται στον κλάδο αυτό.. • Επιπλέον η Γεωργία ως χώρα έχει υπογράψει Συµφωνία Προτιµησιακού Τελωνειακού Καθεστώς µε τις Ηνωµένες Πολιτείες, και την ΕΕ, όπως επίσης και συµφωνία ελεύθερων συναλλαγών µε την Τουρκία και χώρες της ΚΑΚ. Μεγάλες καλλιέργειες στην Γεωργία είναι το σιτάρι, το καλαµπόκι, το κριθάρι, ο ηλίανθος, οι πατάτες, τα εσπεριδοειδή, το τσάι, τα φρούτα και τα λαχανικά, και τα φουντούκια. Συµφέρουσες Επενδυτικές ευκαιρίες παρουσιάζουν οι παρακάτω κλάδοι • Ο κλάδος του οίνου • Τα Μεταλλικά Νερά και φορητές • Η∆ασοκοµία • Η παραγωγή Βότανων και φαρµακευτικών φυτών

Page 41: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

41

• Η αλιεία • Η παραγωγή εσπεριδοειδών • Η εντατική παραγωγή µήλων • Τα Φρέσκα λαχανικά • Η δηµιουργία εταιρειών off-season αποθήκευσης • ΟΙ επιχειρήσεις πάχυνσης βοείου κρέατος • Οι µαρµέλαδες φρούτων και η Επεξεργασία σάλτσας • Η Ολοκληρωµένη Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων • Η παραγωγή αυγών από ειδικής ράτσας πουλερικά Ένας σηµαντικός τοµέας για υποψηφίους επενδυτές είναι η εισαγωγή της σύγχρονης γεωργικής τεχνολογίας και η ανάπτυξη των γεωργικών υποδοµών, η οποία µπορεί να αυξήσει σηµαντικά την παραγωγή και να συµβάλει στη αύξηση των εξαγωγικών δυνατοτήτων για τα γεωργικά προϊόντα της Γεωργίας. Επίσης, σηµαντικές προοπτικές ανάπτυξης, υπάρχουν στα γαλακτοκοµικά, στην κτηνοτροφία και την αλιεία, και ιδιαίτερα στην κάθετη ανάπτυξη αλυσίδων ανεφοδιασµού και δικτύων διανοµής. . ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Για την τόνωση της ανάπτυξης και την προσέλκυση των επενδύσεων στη αγροτική παραγωγή , η Γεωργία έχει εφαρµόσει την ακόλουθη σειρά κινήτρων: • 0% του φόρου ακίνητης περιουσίας σε µικρά οικόπεδα (κάτω από 5 εκτάρια) • 0% του φόρου ακίνητης περιουσίας επί των συναλλαγών ακινήτων • 0% ΦΠΑ για την κύρια προµήθεια γεωργικών προϊόντων • 0% των εισαγωγικών δασµών για τα γεωργικά µηχανήµατα και λοιπό εξοπλισµό • Ευκαιρία για την ιδιωτικοποίηση των γεωργικών εκτάσεων – καθόσον ακόµα και σήµερα µεγάλο µέρος του συνόλου της γεωργικής γης ανήκει στο ∆ηµόσιο Β. ΕΝΕΡΓΕΙΑ Οι Υδάτινοι πόροι καταλαµβάνουν την πρώτη θέση µεταξύ των στοιχείων που συνθέτουν τον φυσικό πλούτο της Γεωργίας. Στο έδαφος της χώρας ρέουν 26.000 ποταµοί και χείµαρροι συνολικού µήκους 60. 000 χλµ. Το σύνολο του πόσιµου νερού της Γεωργίας, το οποίο αποτελείται από πάγο, λίµνες και δεξαµενές νερού, ανέρχεται σε 96,5 κυβικά µέτρα ενώ άνω των τριακοσίων (300) από τους υπάρχοντες ποταµούς της χώρας έχουν επαρκές δυναµικό για την παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το ετήσιο δυναµικό των υδατοπτώσεων της χώρας ανέρχεται σε 15000 MW, ενώ η µέση ετήσια παραγωγή είναι ίση µε το 50 δις. KWh. Λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της Γεωργίας όπως για παράδειγµα την ύπαρξη πολλών ποταµών, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από διαφορετική εποχικότητα, θεωρείται εφικτό και άµεσα υλοποιήσιµο για την χώρα, οι υδάτινοι αυτοί πόροι να αξιοποιηθούν για την οικοδόµηση υδροηλεκτρικών σταθµών, στους οποίους µπορεί να γίνει βραχυπρόθεσµη και µεσοπρόθεσµη ρύθµισή της ροής ύδατος µε δεξαµενές. Γι 'αυτό και στην Γεωργία η κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθµών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε την βοήθεια µικρών ταµιευτήρων νερού είναι µία επιχειρηµατική δραστηριότητα συνεχώς εξελισσόµενη και µε µεγάλες προοπτικές .

Page 42: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

42

Αξίζει να αναφερθεί ότι ενώ µέχρι πριν λίγα χρόνια η Γεωργία ήταν εισαγωγέας ηλεκτρικής ενεργείας από το εξωτερικό , τώρα η χώρα έχει µετατραπεί σε καθαρά εξαγωγική χώρα ενεργείας προς τις γειτονικές χώρες και ιδίως προς την Τουρκία. Η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει εγκρίνει το Κρατικό πρόγραµµα - «Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας 2008" στο οποίο συµπεριλαµβάνεται κατάλογος και σχέδιο χαρτογράφησης ολόκληρης της επικράτειας της χώρας µε υποσηµείωση όλων των συγκεκριµένων σηµείων επί των υδάτινων πόρων που θεωρούνται κατάλληλα για την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθµών, άλλα και για γενικότερη ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας της χώρας. Με σκοπό την απεξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο η Κυβέρνηση της Γεωργίας έχει λάβει πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση της αιολικής, της ηλιακής και γεωθερµικής ενέργειας της χώρας καθόσον πρόκειται για περιβαλλοντικά καθαρές πηγές ενέργειας, από τις οποίες υπάρχει µεγάλη αφθονία στην χώρα. Η Γεωργία έχει σηµαντικό αιολικό δυναµικό, µέσω των οποίου η µέση ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εκτιµάται σε 4 δις. KWh ενώ η εγκαταστηµένη δυναµικότητας ανέρχεται σε 1500 MW. Σύµφωνα µε σχετική µελέτη το υπάρχον χαρτογραφηµένο δυναµικό αιολικής ενέργειας στο έδαφος της Γεωργίας χωρίζεται σε υψηλής, µέσης και χαµηλής ταχύτητας ζώνες όπου η ταχύτητα του ανέµου κυµαίνεται από 2,5 m / s έως 9,0 m / s. Η διάρκεια παραγωγής ενέργειας ενός έργου αιολικής ενέργειας φθάνει στις 4000 -5000 ώρες ετησίως. Ο προσδιορισµός των πλέον ευνοϊκών θέσεων για την δηµιουργία αιολικών πάρκων στο έδαφος της Γεωργίας βρίσκονται σε προχωρηµένο στάδιο κατάρτισης µελέτης σκοπιµότητας για τους υποψήφιους επενδυτές . Αναφέρουµε παρακάτω ενδεικτικά κάποιες από αυτές τις περιοχές. Το βουνό Iaghluja (. 45 MW, 110 εκατ. KWh), MTA-Sabueti - (100 MW, 370 εκατ. KWh) – οι ορεινές περιοχές του Samgori (45 MW, 130 mln.KWh), το τµήµα του Γκόρι-σκρα (90 MW, 250 εκατ. KWh.), περιοχή κοντά στο Kutaisi (90 MW, 225 εκατ. KWh) - στα φαράγγια των ποταµών Faravani Chorokhi κλπ. Λαµβάνοντας υπόψη την γεωγραφική θέση της χώρας, έχει διαπιστωθεί ότι στην Γεωργία η αποτελεσµατικότητα της ακτινοβολίας του ήλιου είναι αρκετά υψηλή. Στις περισσότερες περιοχές της χώρας η ετήσια διάρκεια ηλιοφάνειας κυµαίνεται από 250 µέχρι 280 ηµέρες και φθάνει στις περίπου 1900-2200 ώρες. Το συνολικό δυναµικό της ηλιακής ενέργειας εκτιµάται σε 108 MW. Ήδη από τα τέλη του περασµένου αιώνα ηλιακά συστήµατα θέρµανσης του νερού ., ήταν σε καθηµερινή χρήση στην Γεωργία Οι κλιµατολογικές συνθήκες της χώρας επιτρέπουν σε πολλές περιπτώσεις την θέρµανση του νερού µέχρι και 40-50 βαθµούς µέσω της ηλιακής ενέργειας Στη Γεωργία οι ηλιακοί µετασχηµατιστές χρησιµοποιούνται µόνο σε ορεινές αραιοκατοικηµένες περιοχές η σε µη συµπαγείς οικισµούς και αποµακρυσµένες περιοχές λόγω της υψηλής απόδοσης τους. Εξ άλλου, σύµφωνα µε υδρογεωλογική µελέτη του εδάφους της Γεωργίας, τα προβλεπόµενα αποθέµατα γεωθερµικών υδάτων ανέρχονται σε 200-250 εκατ. m3 ετησίως. Η θερµοκρασία των υδάτων που προέρχονται από την Γεωθερµία στην χώρα., κυµαίνεται από 30 έως 110 βαθµούς C, και η συνολική παραγωγή ανέρχεται σε 160 000 κυβικά µέτρα ανά 24αωρο, ενώ υπάρχουν επίσης και γεωθερµικές πηγές µε θερµοκρασία νερού 85 βαθµούς C. Πλέον του 80% των γεωθερµικών κοιτασµάτων βρίσκονται στη δυτική Γεωργία στο γεωθερµικό πεδίο Zugdidi-Tsaishi

Page 43: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

43

Η χαµηλή θερµοκρασία των γεωθερµικών υδάτων δεν επιτρέπει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παρα ταύτα γίνεται αξιοποίηση αυτού του υδάτινου πόρου για την παροχή ζεστού νερού σε οικισµούς και, είναι υψίστης σηµασίας, λόγω του ότι εξοικονοµούνται πολύτιµες πηγές ενέργειας που κανονικά θα έπρεπε να εισαχθούν, ενώ ταυτόχρονα σηµειώνεται και µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία είναι γεγονός ότι ένα επιπλέον ενεργειακό δυναµικό περίπου 20 δις. KWh µπορεί να παραχθεί από τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας στο εγγύς µέλλον στη Γεωργία Άλλωστε, η περιοχή του Νοτίου Καυκάσου διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο τόσο ως προς την παροχή ενέργειας προς την ΕΕ αλλά και ως οδός διέλευσης των ενεργειακών πόρων. Το Αζερµπαϊτζάν, του οποίου η ιδιαίτερη στρατηγική σηµασία στον παγκόσµιο ενεργειακό χάρτη έχει αναγνωρισθεί από το 2006 µε την υπογραφή ενός memorandum of understanding µεταξύ ΕΕ-Αζερµπαϊτζάν αποτελεί σηµαντικό προµηθευτή πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριµένα ,το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αποστέλλονται από την Κασπία Θάλασσα προς την ΕΕ, µέσω αγωγών που διέρχονται από την Γεωργία και Τουρκία (Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν, Μπακού-Supsa και Μπακού-Τιφλίδα-Ερζουρούµ). Το πετρελαίου της Κασπίας µεταφέρεται επίσης από το Αζερµπαϊτζάν προς τη τα λιµάνια του Πότι και του Μπατούµι στην Γεωργία σιδηροδροµικώς. Στο µέλλον, αναµένεται ότι ο ενεργειακός εφοδιασµός της Ευρώπης θα γίνεται µέσω του «νότιου διαδρόµου»(south corridor) που είναι ένα ολοκληρωµένο έργο και, που θα πρέπει µεταξύ άλλων, να περιλαµβάνει και τον αγωγό φυσικού αερίου TAP (ΤΑP-Trans Adriatic pipeline ο οποίος επιλέχθηκε τελικά έναντι του προτεινόµενου Nabucco, και ο ο οποίος διερχόµενος µέσω Γεωργίας , Τουρκίας και Ελλάδας θα µεταφέρει το φυσικό αέριο της Κασπίας στην δυτική Ευρώπη. Εξ άλλου, το έργο "Energy Bridge Αζερµπαϊτζάν-Γεωργίας-Τουρκίας" προβλέπει την προµήθεια 1.200 ΜWΤ / h ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία, από τα οποία τα 600 MW / h θα προέρχονται από το Αζερµπαϊτζάν. Συνολικά, το έργο προβλέπει ετήσιες εξαγωγές µέχρι 2.000 MW / h ηλεκτρικής ενέργειας από την Τουρκία προς την Ευρώπη. Επίσης επισηµαίνεται ότι η διεθνής σύµβαση για το διασυνοριακό εµπόριο ηλεκτρικής ενέργειας που συµφωνήθηκε στην Τιφλίδα στις 20 Ιανουαρίου 2012 και η οποία µέσω του ETL(γραµµή µεταφοράς ενέργειας) δυνατότητας 400 KW από το Borchkha-Akhaltsikhe, θα ρυθµίζει την εξαγωγή ενέργειας από τη Γεωργία προς την Τουρκία, , και έλαβε χώρα στο πλαίσιο της διάσκεψης Γεωργίας-Τουρκίας για την ενέργεια. Η χωρητικότητας 400 KW Borchkha-Akhaktsikhe γραµµή µεταφοράς ενέργειας αποτελεί µέρος του έργου της ETL της Μαύρης Θάλασσας, και θα συνδέει τα ενεργειακά συστήµατα της Γεωργίας και της Τουρκίας. Το έργο προβλέπει επίσης την κατασκευή υποσταθµών και 500/400/220-KW και µετασχηµατιστή τάσεως DC στο Akhaltsikhe (στο νότιο τµήµα της Γεωργίας), καθώς επίσης και κατασκευή-αποκατάσταση τριών ETL –στην "Vardzia" (188 χιλιόµετρα), στο "Zekari" (59 χιλιόµετρα) , και στο "Meskheti" (35χλµ.). Το ETL της "Vardzia" θα συνδέει τον υποσταθµού "Gardabani-500» (Ανατολική Γεωργία) και «Akhaltsikhe-500/400",η ETL "Zekari" θα συνδέσει την υποσταθµό "Akhal-tsikhe-500/400" και "Zestaponi-500" (∆υτική Γεωργία), και η ETL "Meskheti" - τον υποσταθµό "Akhaltsikhe-500/400" µε το ενεργειακό σύστηµα της Τουρκίας (Borchkha).

Page 44: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

44

Μέσω αυτής της ETL θα γίνει δυνατή η εξαγωγή 700 MW ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία ενώ η εν λόγω γραµµή θα καταστεί το κύριο δίκτυο εξαγωγής για τον υδροηλεκτρικό σταθµό Mtkvari HPP, ο οποίος θα βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χιλιοµέτρων από τον υποσταθµό, η οποία µετά την έναρξη λειτουργίας του υδροηλεκτρικού σταθµού θα επηρεάσει σηµαντικά τις δαπάνες . Το κόστος της κατασκευής από τη γεωργιανή πλευρά θα ανέλθει στα 300 εκατ. ευρώ, και θα χρηµατοδοτηθεί από την Κυβέρνηση της Γεωργίας την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕΠ), την Τράπεζα για την Πιστώσεων και Ανάπτυξης της Γερµανίας (KFW),αλλά και την ΕΕ στο πλαίσιο της Neighborhood Investment Facility (NIF) . Γ. ΥΠΟ∆ΟΜΕΣ Η Γεωργία έχει αναδειχθεί σε έναν στρατηγικό διάδροµο διέλευσης των αγωγών ενέργειας που µεταφέρουν το πετρέλαιο και το φυσικού αερίου της Κασπίας στις παγκόσµιες αγορές στην διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών. Η Λειτουργία αυτή της διέλευσης των αγωγών ενέργειας µέσα από την επικράτεια της Γεωργίας συνεισφέρει στα κρατικά ταµεία της χώρας έσοδα µε την µορφή τελών διέλευσης. Όµως, η κυριότερη συνέπεια για τη ίδια την χώρα ήταν ότι η διέλευση των εν λόγω αγωγών συνέβαλε αποφασιστικά στο να καθιερωθεί η Γεωργία ως παγκόσµιος εγγυητής της ενεργειακής ασφάλειας στην διεθνή αγορά . Η κυβέρνηση της Γεωργίας µε δηλώσεις ακόµα και από το 2011 είχε καθορίσει τις ακόλουθες προτεραιότητες της στον τοµέα των υποδοµών: 1) Κατασκευή του άξονα Ανατολής-∆ύσης (εθνική οδός) από τα ακραία ανατολικά σύνορα (Red Bridge) µέχρι το λιµάνι Πότι στην Μαύρη θάλασσα και περεταίρω έως τα τουρκικά σύνορα, σε συνδυασµό επίσης µε την αποκατάσταση επιλεγµένων τµηµάτων των βοηθητικών τοπικών οδών. Η κυβέρνηση έχει δεσµευτεί επίσης σε µακροπρόθεσµη βάση για την αύξηση της χρηµατοδότησης του τοµέα των οδικών µεταφορών στην χώρα που θα συντείνει στην τόνωση της οικονοµίας µέσω της βελτίωσης των οδικών υποδοµών, καθώς και της συνδεσιµότητα τους ,συµβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας βραχυπρόθεσµα. Η κατασκευή σύγχρονων οδικών αρτηριών όπως ο αυτοκινητόδροµος που θα διασχίζει το σύνολο της χώρας αναµένεται να αρχίσει να λειτουργεί εντός των εποµένων ετών Πρέπει να σηµειωθεί ωστόσο ότι ενώ η αποκατάσταση και η ανάπτυξη της κεντρικής υποδοµής (δρόµοι γέφυρες) είναι η κορυφαία προτεραιότητα της Κυβέρνησης της Γεωργίας, σε τοπικό επίπεδο οι υποδοµές είναι σε κακή κατάσταση και σε ορισµένες αυτοδιοικούµενες περιοχές δεν είναι δυνατή η παροχή υπηρεσιών λόγω µη προσβασιµότητας τους. Πολλές φορές οι τοπικοί φορείς δεν διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια για την αποκατάσταση του ηλεκτρικού ρεύµατος, είτε των δρόµων µετά από φυσικές καταστροφές είτε ακόµα και της υποδοµής µέσω της οποίας εφοδιάζονται οι περιοχές αυτές µε αέριο. Η κακή κατάσταση των υποδοµών στις περιοχές αυτές που είναι ένα από τα πιο σοβαρά προβλήµατα στις περιφέρειες συνεπάγεται την µεγάλη αύξηση του επιπέδου της φτώχειας στην περιφέρεια και προκαλεί µεγάλα οικονοµικά και κοινωνικά προβλήµατα στον ντόπιο πληθυσµό.

Page 45: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

45

Σε ποσοστό, 55% οι δρόµοι στις µικρές πόλεις και στα χωριά της περιφέρειας, για παράδειγµα, δεν έχουν καµία επιφάνεια που να καλύπτεται µε σκυρόδεµα, ενώ περίπου το 50% των ασφαλτοστρωµένων δρόµων είναι είτε σε κακή κατάσταση είτε δεν έχουν υποστεί για πολύ καιρό καµιά επισκευή, µε συνέπεια η µετακίνηση στα δίκτυα αυτά να οδηγεί σε αύξηση των δαπανών για τα άτοµα που είναι αναγκασµένα να χρησιµοποιούν αυτούς τους δρόµους . Εντός του 2013 και σύµφωνα µε δηλώσεις της εταιρείας JSP Georgian Railways ο εκσυγχρονισµός του σιδηροδροµικού δικτύου της Γεωργίας θα ολοκληρωθεί το 2017, και το κυριότερο έργο αυτού του εκσυγχρονισµού είναι η κύρια γραµµή Τbilisi – Makhinjauri (µικρή πόλη στα δυτικά της χώρας).Το συνολικό έργο θα στοιχίσει 270 εκατ ελβετικά φράγκα 60 εκατ από τα οποία ήδη έχουν δαπανηθεί. Η ολοκλήρωση του έργου θα δώσει την δυνατότητα µεταφοράς µεγαλύτερου όγκου εµπορευµάτων µέχρι 100 εκατ. τόνους τον χρόνο από 27 εκατ που είναι σήµερα.

Επίσης , η ολοκλήρωση του έργου θα συντοµεύσει το ταξίδι επιβατών στην διαδροµή Τιφλίδα Βατούµι σε 3 ώρες από 5 ώρες και 15 λεπτά που είναι σήµερα. ∆. ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Σύµφωνα µε ανακοίνωση της Κεντρικής Τράπεζας της Γεωργίας ,από την 1η Ιουλ του 2013, ο τραπεζικός τοµέας στη Γεωργία περιλαµβάνει 20 εµπορικές τράπεζες, από τις οποίες οι 16 τελούν υπό ξένο έλεγχο ενώ δύο υποκαταστήµατα τραπεζών ανήκουν σε µη µόνιµους κατοίκους της Γεωργίας.

Σε σύγκριση µε τον προηγούµενο µήνα Ιούνιο του 2013 , το σύνολο του ενεργητικού των εµπορικών τραπεζών της Γεωργίας (σε τρέχουσες τιµές), αυξήθηκε κατά 277 200 000 εκατ GEL (ήτοι κατά 1,9%) και ανήλθε στα 14,9 δισ. GEL

Τα ίδια κεφάλαια του τραπεζικού τοµέα (µετοχικά κεφάλαια) ανήλθαν στα 2,6 δισεκ. GΕL, ποσό το οποίο αποτελεί το 17,5% του συνολικού ενεργητικού των εµπορικών τραπεζών. Το µερίδιο του ξένου κεφαλαίου στο σύνολο του καταβεβληµένου κεφαλαίου των τραπεζών ανέρχεται στο 74,2%. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για τον Ιούνιο του 2013, µήνας για τον οποίον δηµοσιεύθηκαν στοιχεία ο τραπεζικός τοµέας της χώρας πέτυχε κέρδη, το καθαρό ύψος των οποίων ήταν στα 20,4 εκατ GEL (10 εκατ ευρώ περίπου) Το µερίδιο των πέντε τραπεζών που έχουν τα µεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία εντός του συνολικού ποσού των στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού τοµέα αντιπροσωπεύει το 79,1%. Σύµφωνα µε στοιχεία η Γεωργία, ανάµεσα σε 20 χώρες, κατέχει την πρώτη θέση ως προς το ύψος των επιτοκίων για δάνεια. Οι Γεωργιανές τράπεζες παρέχουν πιστώσεις των οποίων το επιτόκιο υπερβαίνει κατά δύο φορές τα επιτόκια των καταθέσεων. Κατά το 2013 το µέσο επιτόκιο των καταθέσεων ήταν 7.3% ενώ για τα δάνεια ανέρχονταν στο 15.9% ήτοι 2.2 φορές ανώτερο. Το spread µεταξύ των δύο είναι 8.6% όταν στις αναπτυγµένες οικονοµίες είναι 2-2,5%. Οι τρεις πιο σηµαντικές τραπεζικές εξελίξεις των τελευταίων ετών στον τραπεζικό τοµέα της Γεωργίας ήταν πρώτον η συµπερίληψη της τράπεζας «Bank of Georgia» στην αγορά premium stock market , του χρηµατιστηρίου του Λονδίνου(η µοναδική τράπεζα στην περιοχή) δεύτερο, η αγορά από την sturgeon Capital του 20%

Page 46: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

46

της εγχώριας τράπεζας Liberty γεγονότα που αποδεικνύουν το διεθνές ενδιαφέρον για τον τραπεζικό τοµέα της Γεωργίας . Τρίτο η Pasha Bank Γεωργίας (παράρτηµα τράπεζας αζέρικων συµφερόντων) έλαβε άδεια στις 17 Ιανουαρίου του 2013 για έναρξη παροχής τραπεζικών υπηρεσιών στην Γεωργία και ξεκίνησε την δραστηριότητα της από τον Φεβρουάριο οπότε και ανοίξει το πρώτο τραπεζικό κατάστηµα. Η εν λόγω τράπεζα έχει ήδη ενταχθεί στα συστήµατα πληρωµών SWIFT, , και σύντοµα θα εισαγάγει και internet-banking. Οι τράπεζες της Γεωργίας έχουν αφήσει ήδη πίσω τους την οικονοµική κρίση των τελευταίων ετών και επιδεικνύουν θετικά οικονοµικά αποτελέσµατα τα τελευταία έτη. Οι καταθέσεις έχουν µείνει υψηλές στην χώρα παρά την σηµειωθείσα κάµψη κατά το 2008, ενώ σύµφωνα µε µία µέτρηση της κοινής γνώµης, το 49% του πληθυσµού δήλωσε ότι εµπιστεύεται πλήρως τις εγχώριες τράπεζες για τις καταθέσεις τους. Ε) Φαρµακευτικά προϊόντα Τα φαρµακευτικά προϊόντα αποτελούν από τα βασικότερα εισαγόµενα προϊόντα της Γεωργίας. Σύµφωνα µε την Κρατική Στατιστική Υπηρεσία της Γεωργίας οι εισαγωγές φαρµακευτικών προϊόντων παρουσιάζουν µια συνεχή ποσοτική αύξηση κατά τα πέντε τελευταία χρόνια. Τα περισσότερα φάρµακα εισάγονται χωρίς επιβολή τελωνειακών δασµών (περίπου το 98% των φαρµακευτικών προϊόντων). Η σηµαντικότερη εταιρεία που δραστηριοποιείται στον εν λόγω κλάδο στην Γεωργία είναι η “PSP Pharmacy ”, η οποία αποτελεί σήµερα τον επίσηµο διανοµέα για περισσότερες από 100 διεθνείς φαρµακευτικές εταιρείες ενώ διαθέτει επίσης ένα αρκετά µεγάλο δίκτυο φαρµακείων (περισσότερα από 90). Η δεύτερη µεγαλύτερη εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Γεωργία στον κλάδο των φαρµακευτικών προϊόντων είναι η “Aversi”. Η εταιρεία λειτούργησε για πρώτη φορά στην Γεωργία το 1994. Σήµερα, 80 µεγάλες διεθνείς εταιρείες αποτελούν τους προµηθευτές της εταιρείας. Από τον Μάιο του 2005 η “Aversi-Rational” παρασκευάζει φαρµακευτικά προϊόντα ενώ πραγµατοποιεί και εξαγωγές σε Τουρκία, Αζερµπαϊτζάν και Κιργισία. Η τρίτη µεγαλύτερη εταιρεία στον κλάδο των φαρµακευτικών προϊόντων είναι η “GPC”, η οποία ιδρύθηκε το 1995 και εισάγει φαρµακευτικά και ιατρικά προϊόντα στην γεωργιανή αγορά. Η “GPC” συνεργάζεται µε περισσότερες από 30 διεθνείς φαρµακευτικές πολυεθνικές (“Pfizer”, “MSD”, “Aventis Pasteur”, “Solvay”, “Beaufour-Ipsen”, “Ratiopharm”, “Pliva” κ.α.). Η “GPC” αποτελεί επίσης τον αποκλειστικό διανοµέα ιατρικών καλλυντικών της γαλλικής “VICHY” ενώ προτίθεται να προβεί στην εισαγωγή και πώληση διαφόρων συµπληρωµάτων διατροφής.

Στην αγορά της Γεωργίας δραστηριοποιείται επίσης η εταιρεία «Public Pharmacy», η οποία λειτουργεί από το 2004 στην χώρα. Η εταιρεία εισάγει φάρµακα και τα διανέµει σε ολόκληρη την Γεωργία. ΣΤ.ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Τουρισµού σε έκθεσή του που συµπεριλήφθηκε στο Wrold tourism Barometer (Αύγουστος 2013) κατονοµάζει την Γεωργία ως την ταχύτερα αναπτυσσόµενη τουριστική χώρα , δεδοµένου ότι η αύξηση του αριθµού

Page 47: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

47

των διεθνών επισκεπτών στη χώρα ( από τα δεδοµένα για έξι µήνες ) θεωρείται ως ο µεγαλύτερος στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ενώ αµέσως µετά την Γεωργία ακολουθεί η Σλοβακία ,η Αρµενία , η Λετονία και η Λιθουανία . Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισµού Τουρισµού της Γεωργίας , µέσα στους οκτώ µήνες του 2013 , την Γεωργία επισκέφθηκαν 3.568.518 ξένοι ταξιδιώτες , δηλαδή 26 % περισσότερο από τον αντίστοιχο δείκτη για την ίδια περίοδο του 2012. Σε σύγκριση µε την ανάλογη περίοδο του προηγούµενου έτους , ο αριθµός των τουριστών αυξήθηκε αισθητά από τη Λευκορωσία κατά ( 82 % ) , από το Καζακστάν κατά ( 56 % ) ,από την Πολωνία κατά ( 44 % ) ,από το Ιράκ κατά ( 1.286 % ) , από την Ουκρανία κατά ( 59 % ) και από την Ρωσία κατά ( 44 %). Ο µεγαλύτερος αριθµός των τουριστών αφίχθηκε στην χώρα τον Αύγουστο ( 770.608 άτοµα ), αριθµός που είναι κατά 28 % µεγαλύτερος από ότι ήταν τον αντίστοιχο µήνα του προηγουµένου έτους. Εξ άλλου, το 80 % των επισκεπτών (ήτοι 3.132.623 ) προέρχονται από τις γειτονικές χώρες , ενώ ο ίδιος δείκτης για το 2012 ήταν 91 % . Οι πρώτες πέντε χώρες µε βάση τον αριθµό των επισκεπτών στη Γεωργία αυτό το καλοκαίρι ήταν οι εξής : Η Τουρκία ( 1.109.920 άτοµα , αύξηση κατά 18 % ) , Αρµενία ( 820.043 , αύξηση 55 % ) , Αζερµπαϊτζάν ( 686,671, αύξηση κατά 15 % ) , Ρωσία ( 515.989 ,αύξηση 69 % ) , και Ουκρανία ( 79.542 , αύξηση κατά 73 % ) . Η αύξηση του αριθµού των τουριστών ήταν ιδιαίτερα αισθητή στην περιοχή της ακτογραµµής της Ατζαρίας , όπου αυτό το καλοκαίρι αφίχθηκαν 7.63 % περισσότεροι τουρίστες από ό, τι το 2012 – ήτοι 214.628 τουρίστες ενώ το περασµένο καλοκαίρι ανήλθαν σε 199.481 ) . Σύµφωνα µε τα στατιστικά στοιχεία του Τµήµατος Τουρισµού της Ατζαρίας το 2013 σηµειώθηκε κατά 60 % αύξηση στη ροή των τουριστών από τη Ρωσία στην Γεωργία, ενώ επίσης σηµειώθηκε αύξηση του αριθµού των τουριστών, από το Αζερµπαϊτζάν , την Πολωνία και την Ουκρανία . Ως κύριος λόγος της προαναφερθείσης αύξησης θεωρείται το καλά στοχευµένο πρόγραµµα της πολιτικής µάρκετινγκ. Για το 2014, η αυτόνοµη περιοχή της Αζαρίας σχεδιάζει να δαπανήσει το ποσό των 3 εκατ GEL για την διαφήµιση του χιονοδροµικού κέντρου της Ατζαρίας στο εξωτερικό. . Εξ άλλου, σύµφωνα µε την έρευνα , που διενεργήθηκε επίσης από τον Οργανισµό Τουρισµού της Αζαρίας για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2013 ένα µεγάλο µέρος των επισκεπτών της χώρας ( 40 % ) ταξίδεψαν µόνοι τους, το 26% - µε τις οικογένειές τους. Ενώ το 42 % των επισκεπτών χρησιµοποίησαν αυτοκίνητα , και το 41 % - λεωφορεία . Το πιο δηµοφιλές τουριστικό σηµείο είναι ηΤιφλίδα , την οποία επισκέφθηκε το 46 % των επισκεπτών µε δεύτερο , το Batumi ( 42 % ) και το Kazbegi ( 8 % ) . Εντός των επτά πρώτων µηνών του 2013 για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία, οι τουρίστες που επισκεφθήκαν την Γεωργία δαπάνησαν 1704000000 εκατ , GEL ενώ κάθε επισκέπτης δαπανά κατά µέσο όρο 613 GEL κατά την παραµονή του στη χώρα. Η τουριστική βιοµηχανία στη Γεωργία σηµείωσε σηµαντική αύξηση, πιο συγκεκριµένα το σύνολο της παραγωγής των προϊόντων και υπηρεσιών που εµπίπτουν στη σφαίρα του τουρισµού για το 2013 έφτασε σε αξία στα 2,9 δισ., GEL δηλαδή 251 εκατ GEL περισσότερα από τους ανάλογους δείκτες για το 2012. Για το 2013 η συµβολή του τοµέα τουρισµού στην συνολική παραγωγής της χώρας ανήλθε στο 7,1%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το 2012 ήταν 6,7%.

Page 48: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

48

Για το 2014 η Γεωργία σχεδιάζει να υποδεχθεί όχι λιγότερους από 6 εκατ επισκέπτες, δηλαδή σχεδόν 12% περισσότερο από τα ο 2013.

Ζ. ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ-ΤΥΠΟΣ-ΡΑ∆ΙΟΦΩΝΟ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

Τα µέσα µαζικής επικοινωνίας στη Γεωργία είναι σχετικά προσιτά και απευθύνονται σε ένα ευρύ ακροατήριο. Ένα µεγάλο ποσοστό των νοικοκυριών διαθέτει τηλεόραση, ενώ τα περισσότερα έχουν τουλάχιστον ένα ραδιόφωνο.

Η µεγάλη πλειοψηφία των εταιρειών µέσων µαζικής επικοινωνίας της Γεωργίας (όπως η τηλεόραση, οι εφηµερίδες και το ραδιόφωνο) έχουν την έδρα τους στην Τιφλίδα. Υπάρχει ένα µόνο µέσο µαζικής επικοινωνίας στην χώρα που χρηµατοδοτείται από το δηµόσιο και ονοµάζεται Public Broadcasting Channel , προσφέρει δε υπηρεσίες ενηµέρωσης από τηλεόραση και ραδιόφωνο µε εκποµπές free-to-air. Τηλεόραση Ένα από τα πλέον δηµοφιλή τηλεοπτικά δίκτυα στην χώρα είναι το Rustavi 2, το οποίο απέκτησε µεγάλη δηµοτικότητα µετά την δηµοσιογραφική κάλυψη της Επανάστασης των Ρόδων. Ο σταθµός που εκπέµπει σήµερα και καλύπτει περίπου το 84% του πληθυσµού της χώρας, εκπέµπει επίσης την Ευρώπη, αλλά και στο ευρωπαϊκό τµήµα της Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής µέσω δορυφόρου. Ο σταθµός που αντιπολιτεύονταν την κυβέρνηση Έντουαρντ Σεβαρντνάτζε, µε την συνεχή υποβολή εκθέσεων για την διαφθορά και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωµάτων στην χώρα µετά τα γεγονότα του 2001και τις µαζικές διαδηλώσεις στους δρόµους της πρωτεύουσας ανάγκασε τον Έντουαρντ Σεβαρντνάτζε να απολύσει ολόκληρο το Υπουργικό του Συµβούλιο. Στην Γεωργία λειτουργούν επίσης, αρκετά µεγάλοι τηλεοπτικοί σταθµοί, ήδη από το 2008, όπως , Rustavi 2, GPB, Imedi TV, Maestro TV, Τηλεόραση 9, Καυκασία. Σύµφωνα µε τελευταία έρευνα(του 2012-2013), η πιο ισορροπηµένη κάλυψη των ειδήσεων γίνεται από τον γεωργιανό δηµόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθµό. Οι εκποµπές ενηµέρωσης και πολιτικών συζητήσεων καλύπτουν ένα µεγάλο φάσµα θεµάτων, που όµως αποκτούν χαρακτήρα πόλωσης όταν αναφέρονται σε πολιτικές απόψεις ανάλογα µε τα υπάρχοντα κόµµατα στην χώρα. τύπος Ενώ η Κυβέρνηση της Γεωργίας χρηµατοδοτεί ορισµένα µόνο έντυπα στην χώρα υπάρχουν και κυκλοφορούν περίπου 200 ιδιόκτητες εφηµερίδες. Τα περισσότερα από τα εν λόγω έντυπα έχουν την έδρα τους και εκδίδονται στην Τιφλίδα στην Τιφλίδα. Μεταξύ των πιο αξιόλογων εντύπων της Γεωργίας συγκαταλέγονται η καθηµερινή εφηµερίδα 24 Saati (24 ώρες), η Rezonansi (Resonance), η Alia, η Akhali TAOBA και η αγγλόφωνη εφηµερίδα Georgian Messenger, στις οικονοµικές εφηµερίδες περιλαµβάνονται η Financila ( εβδοµαδιαία) η Georgia Today (εβδοµαδιαία), και η The Georgian Times (κάθε εβδοµάδα). ραδιόφωνο Από τους ραδιοφωνικούς σταθµούς , οι ραδιοσταθµοί Imedi Radio (105.9FM), Fortuna, και Radio 105, είναι µερικοί από τους πιο δηµοφιλείς σταθµούς στο µεγάλο εθνικό ακροατήριο, ενώ ειδικά η Imedi επικεντρώνεται κυρίως σε ειδήσεις, αναλυτική

Page 49: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

49

κάλυψη γεγονότων , αλλά µεταδίδει και pop µουσική, ιδιαίτερα κατά τις νυκτερινές ώρες. Η. ∆ΙΑΦΘΟΡΑ Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «∆ιεθνής ∆ιαφάνεια- TI Γεωργίας» µελέτησε περιπτώσεις σύναψης απλοποιηµένων µορφών συµβάσεων εκ µέρους του κράτους µε εταιρείες, που ανήκαν σε πρώην και νυν βουλευτές. Η εν λόγω µελέτη η οποία διεξήχθη για να µελετήσει Τις περιπτώσεις των απλουστευµένων κρατικών προµηθειών , που πραγµατοποιήθηκαν χωρίς διαγωνισµό από το ∆εκέµβριο του 2010 έως Σεπτεµβρίου 2013, διαπίστωσε ότι: Ένας σηµαντικός αριθµός 415 συµβάσεων προµηθειών αξίας 39,9 εκ. GEL συνάφθηκαν µε τις εταιρείες αντιπροσωπειών αυτοκινήτων KIA Motors, Iberia Υπηρεσία, που ανήκουν στον βουλευτή Gocha Enukidze που ήταν µέλος της κυβερνητικής πλειοψηφίας από το Εθνικό Κίνηµα United (UNM), ο οποίος τον περασµένο ∆εκέµβριο 2013 εγκατέλειψε το σηµερινό του κόµµα που είναι αντιπολίτευση. Επίσης διαπιστώθηκε ότι 16 συµβόλαια, αξίας 12,3 εκατ. GEL, συµφωνήθηκαν µε την µε την κατασκευαστική εταιρεία Tsekuri, που ανήκει στον βουλευτή Sergo Khabuliani του UNM, ο οποίος τον περασµένο Οκτώβριο, επίσης εγκατέλειωε το κόµµα του που είναι τώρα στην αντιπολίτευση. Άλλα 142 συµβόλαια, αξίας 4,94 εκ., GEL συνήφθησαν µε τη φαρµακοβιοµηχανία εταιρεία PSP και το νοσοκοµείο “Νew hospital”, που ανήκει στον βουλευτή Kakhaber Okriashvili επίσης από το UNM, ο οποίος τον περασµένο Οκτώβριο, άφησε την κοινοβουλευτική µειοψηφία . Επιπλέον, άλλες 17 συµβάσεις 31,9 εκατ. GEL συνήφθησαν µε τις εταιρείες Enguri 2006 και “new construction” που ανήκουν στην πρώην βουλευτής Kandid Kvitsiani. Η έρευνα ανέφερε επίσης σχετικά µε την πρώην βουλευτής από το UNM Τιµούρ Kokhodze. οτι 214 συµβόλαια, αξίας 7,4 εκατ. GEL, συνήφθησαν µε την εταιρεία αυτοκινήτων Tegeta Motors (που ανήκουν σ 'αυτόν) µέσω µιας απλουστευµένης άµεσης ανάθεσης, . 11 συµβόλαια, αξίας 5,59 GEL εκατ, που έγιναν µε την κατασκευαστική εταιρεία Khino, που ανήκε στην πρώην βουλευτής από το UNM Aslan Tavdgiridze, και 9 συµβόλαια, αξίας 3920000, GEL που συνήφθηκαν µε την κατασκευαστική εταιρεία LLC Pirosmani της Revaz Ardzenadze, που ήταν πρώην µέλος του Ανώτατου Συµβουλίου της Αµπχαζίας. Η ίδια έρευνα έδειξε επίσης ότι ορισµένες εταιρείες, συχνά προσπορίζονται κέρδη, λόγω των άµεσων επαφών τους µε υψηλά ιστάµενους αξιωµατούχους. Έτσι, σύµφωνα µε την έκθεση και µε βάση πληροφορίες της υπηρεσίας Ερευνών του Υπουργείου Οικονοµικών, η εταιρεία New Energy, ανήκει στον πρώην κυβερνήτη της Mtskheta-Mtianeti Cesar Chocheli, ο οποίος το 2011-2012 είχε λάβει κρατικές παραγγελίες 69 εκατ.GEL µέσω της σύναψης συµβάσεων µε απευθείας ανάθεση. Η εταιρεία Meno International, που ανήκει στον Irakli Chikovani, πρώην πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Επικοινωνιών της Γεωργίας, πήρε κρατικά έργα 36,9 εκατ. GEL, και µια άλλη εταιρεία του ιδίου έργα 1 εκατ. GEL. Σύµφωνα µε την έρευνα, πολλοί επιχειρηµατίες επιλέγουν να γίνουν πολιτικοί και αντίστροφα, πολλοί πολιτικοί αργότερα γίνονται επιχειρηµατίες, ενώ πολλοί εκπρόσωποι της εξουσίας έχουν ανοικτές ή κρυφές διασυνδέσεις µε τις επιχειρήσεις. Μεγάλες επιχειρηµατίες όπως οι David Bezhuashvili, Gocha Enukidze και Kakhaber Okriashvili, που ήταν βουλευτές µε το κόµµα του πρώην Προέδρου Shakashvili εγκατέλειψαν το πρώην κυβερνών κόµµα, όταν αυτό έχασε τις εκλογές

Page 50: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

50

γεγονός που προκαλεί σοβαρά ερωτήµατα σε σχέση µε τις προθέσεις της εµπλοκής τους στην πολιτική. Ορισµένοι αξιωµατούχοι στη Γεωργία ήταν επίσης συνδεδεµένοι µε τις εταιρείες, οι οποίες τα τελευταία χρόνια συσσώρευαν µεγάλα κέρδη από τις σχέσεις τους µε την εξουσία, τα προνόµια, της οικονοµικής elite όπως οι προτιµήσεις σε διαγωνισµούς κρατικών προµηθειών , φορολογικές και τελωνειακές απαλλαγές , ευκολία λήψης κρατικών αδειών, αλλά και περισσότερο ευνοϊκή στάση των κρατικών υπηρεσιών απέναντί τους θεωρούνται από την έρευνα ως σκανδαλώδεις περιπτώσεις διαφθοράς στην χώρα. Η έκθεση, µιλάει επίσης για τον πρώην υπουργό Άµυνας της Γεωργίας, David Kezerashvili, που µέχρι το 2012 είχε υπό τον πλήρη έλεγχό του την αγορά της διαφήµισης στην χώρα. Ενώ η Εταιρεία τηλεοράσεως Imedi, επικεφαλής της οποίας ήταν ο πρώην Υπουργός Οικονοµίας Giorgi Arveladze, χρησιµοποιείται δύο φορές προς όφελος του την φορολογία αµνηστία. Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονοµίας Zviad Cheishvili, αφού αποχώρησε από τη θέση του, συνεργάστηκε µε την κινεζικο-γεωργιανή εταιρεία «Ξύλο και Βιοµηχανική Ανάπτυξη», η οποία κατά την περίοδο της θητείας του στο Υπουργείο, πήρε αρκετές µεγάλες παραγγελίες από το κράτος. Στην έκθεση αναφέρεται ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι να υποθέσει κανείς ότι ο νόµος, που εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο το 2012 κατέστησε δυνατή την αποφυγή των κυρώσεων για τη ζηµία που υπέστη το περιβάλλον, ήταν προς το συµφέρον των εταιρειών Madneuli and Quartzite που σχετίζονται µε τον βουλευτή Koba Nakopia. Οι συγγραφείς της έρευνας αναφέρουν επίσης γεγονότα µαρτυρίες για τις µη επίσηµες σχέσεις των διαφόρων εταιρειών µε τους υπαλλήλους του ∆ηµαρχείου της Τιφλίδας, καθώς και µε βουλευτές και εκπροσώπους άλλων κρατικών. Επιπλέον, η µελέτη της «∆ιεθνούς διαφάνειας» υποστηρίζει ότι τα µέλη της κυβέρνησης, που σχηµατίστηκε µετά τις βουλευτικές εκλογές, που αποτελείται από 69 υπουργούς και 19 υφυπουργούς, έχουν άµεση ή έµµεση (µέσω των µελών της οικογένειάς τους) σχέσεις µε τις επιχειρήσεις (σύµφωνα µε τα στοιχεία της δηλώσεις ιδιοκτησίας). Σε αυτό το πλαίσιο η έρευνα επισηµαίνει ότι ο Kakha Kaladze, Υπουργός Ενέργειας της Γεωργίας, ο οποίος πριν από τον διορισµό στη θέση είχαν σχέσεις µε τις εταιρείες που δρουν στον τοµέα της ενέργειας Kala Energy & Natural Resources, Sakhydroenergomsheni, TOT Energy. Αυτό σηµαίνει ότι Kaladze είχε εµπορικά συµφέροντα στον τοµέα στον οποίο προΐσταται. Είναι αλήθεια ότι µετά από να γίνει ο Υπουργός, έδωσε επίσηµα τις µετοχές του σε αυτές τις εταιρείες (ωστόσο, δεν µπορεί να αποκλειστεί το γεγονός ότι µέχρι τώρα διατηρεί έµµεση ιδιωτικά συµφέροντα σε αυτόν τον τοµέα , επειδή οι επίσηµοι στη Γεωργία, δεν είναι υποχρεωµένα να δηλώνουν τον δικαιούχο ακινήτων στις εταιρείες, Η Υφυπουργός Ενέργειας Mariam Valishvili αναφέρεται επίσης, όπως ήταν επικεφαλής της TOT Εnergy για πολλά χρόνια.. Τονίζεται ότι ορισµένοι υπάλληλοι, οι οποίοι κατέλαβαν υψηλές κρατικές θέσεις το 2012, πριν από αυτό εργάζονταν στις εταιρείες Cartu bank της Οµάδας του πρώην Πρωθυπουργού Bidzina Ivanishvili. Για παράδειγµα, ο Πρωθυπουργός Irakli Gharibashvili, ο Υπουργός Οικονοµίας Giorgi Kvirikashvili, ο αναπληρωτής του ∆ηµήτρη Kumsishvili, και πρόεδρος της κυβέρνησης της ατζαρίας. Archil Khabadze. Τέλος η ∆ιεθνής ∆ιαφάνεια συνιστά στην κυβέρνηση να διευρύνει τον κύκλο των προσώπων , που θα πρέπει να υποβάλουν δηλώσεις ιδιοκτησίας, και η παρακολούθηση

Page 51: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

51

είναι απαραίτητη να διεξάγεται για ορισµένο χρονικό διάστηµα για τους πρώην υπαλλήλους µετά την αποχώρησή τους κρατικές θέσεις. ΧΡΗΣΙΜΟΙ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ 1) Κρατικό Μητρώο καταγραφής Εταιρειών και ακινήτων.

www.reestri.gov.ge

2) Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Γεωργίας

Georgian Chamber of Commerce and Industry 30 dadiani ave.

Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 694045

Fax: (00 995 32) 72-21-22, 72-31-90 E-mail: [email protected]

www.gcci.ge Gen. Director: Mrs NINO CHIKOVANI mob +995577514444

3)Οργανισµός για την προώθηση των επενδύσεων στην Γεωργία www.investingeorgia.org

4) Υπηρεσία Τελωνείων και φορολογίας

www.rs.ge

5) National statistical service of Georgia http://www.geostat.ge/index.php?action=0&lang=eng 6) NATIONAL INTELLECTUAL PROPERTY CENTRE

http://www.sakpatenti.org.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=16&lang_id=ENG

7) COMPETITION AND STATE PROCUREMENT AGENCY

http://procurement.gov.ge/index.php?sec_id=1&lang_id=ENG 8) Κυβέρνηση της Γεωργίας και Υπουργεία http://www.government.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=124

Page 52: ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΓΕΩΡΓΙΑΣ · 6 Σύµφωνα µε τον Οργανισµό των Η.Ε για την ανάπτυξη (UNDP)

52

ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ 1) JSC Bank of Georgia

29a Gagarin Str. Tbilisi 0160, Georgia Tel: (995 32) 2444 444 Email: [email protected] Website: www.bankofgeorgia.ge

2) JSC Bank Republic 2 Gr. Abashidze St 0179 Tbilisi Tel: (995 32) 2925 555 Fax: (995 32) 2925 544 Email: [email protected] Website: www.republic.ge 3) Liberty Bank 74 Chavchavadze Ave 0162 Tbilisi Tel: (995 32) 2555 500 Website: www.libertybank.ge 4) JSC "VTB Bank Georgia" 14 G.Tchanturia St 0102 Tbilisi Tel: (995 32) 2505 505 Fax: (995 32) 2999 139 Email: [email protected] Website: www.vtb.com.ge