ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5Η ΚΑΙ 6Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ … ·...

1

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

5Η ΚΑΙ 6Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΥΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 19 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΤΡΟΠΩΝ ΣΚΛΗΡΗΣ, ΑΠΑΝΘΡΩΠΗΣ Ή

ΤΑΠΕΙΝΩΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ή ΤΙΜΩΡΙΑΣΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ

2

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ

(Έγγραφο CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09)

ΖΗΤΗΜΑ ΣΕΛΙΔΑΆρθρο 2

Παράγραφος 1 3Παράγραφος 2 7Παράγραφος 3 14

Άρθρο 3Παράγραφος 4 16Παράγραφος 5 19Παράγραφος 6 19Παράγραφος 7 19Παράγραφος 8 20

Άρθρο 4Παράγραφος 9 25



Άρθρο 11Παράγραφος 12 31Παράγραφος 13 35Παράγραφος 14 39Παράγραφος 15 43Παράγραφος 16 44Παράγραφος 17 59

Άρθρα 12-13Παράγραφος 18 61Παράγραφος 19 63Παράγραφοι 20-21 67


Άρθρο 16Παράγραφος 24 68Παράγραφος 26 69Παράγραφος 27 95Παράγραφος 28 97

ΛοιπάΠαράγραφος 29 99Παράγραφος 31 99Παράγραφος 32 100

3

Κατάλογος ζητημάτων που αφορούν στη υποβολή της 5ης και 6ης

περιοδικής έκθεσηςΕπιπροσθέτως των νομοθετικών μέτρων που περιγράφονται στην

τέταρτη περιοδική Έκθεση, έχουν υπάρξει νέες εξελίξεις για την διασφάλιση

της αποτελεσματικότερης εφαρμογής της Σύμβασης κατά των βασανιστηρίων

και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή

τιμωρίας και για την βελτίωση της κατάστασης της χώρας στον τομέα των

ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Οι πληροφορίες που δίνονται κατωτέρω έχουν υποβληθεί από το

Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και το

Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη (Ελληνική Αστυνομία).

Το σχέδιο της έκθεσης εστάλη – σύμφωνα με την διαδικασία του

εδαφίου (3) της παρ.6 του άρθρου 1 του Ν.2667/1998 – στην Εθνική

Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου προς γνωμοδότησή της και συνεπώς

ορισμένες από τις συστάσεις της ανωτέρω επιτροπής ελήφθησαν υπόψη.

-----------------------

Απαντήσεις στον Κατάλογο Ζητημάτων (έγγραφο CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09)

Άρθρο 2

Παράγραφος 1 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Αναφερόμενοι στα παλαιότερα συμπεράσματα και συστάσεις της

Επιτροπής, υποβάλλουμε περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τις ενέργειες στις

οποίες έχει προβεί η Ελλάδα για την διασφάλιση της αποτελεσματικής

εφαρμογής της νέας νομοθεσίας. Σχετικά με το νόμο για την Καταπολέμηση

της Εμπορίας Ανθρώπων (Ν.3064/2002, όπως έχει τροποποιηθεί από τους

Ν.3625/2007 και 3727/20081), έχει εκδοθεί παράγωγο δίκαιο, συγκεκριμένα το

Προεδρικό Διάταγμα 233/2003, με το οποίο προσδιορίζονται οι αρμόδιες

υπηρεσίες για την προστασία των θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων, όπως και

συγκεκριμένα μέτρα και μέσα προστασίας, συνδρομής, υποστήριξης και

φροντίδας για τα θύματα.

Κατόπιν πρωτοβουλίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, έχει συσταθεί μία

ειδική Επιτροπή υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου

Δικαιοσύνης, για τον συντονισμό των ενεργειών των αρμόδιων Υπουργείων σε

1 Οι νόμοι αυτοί αναφέρονται επίσης στην σελίδα 128 της παρούσας έκθεσης.

4

επίπεδο Γενικών Γραμματέων (Υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών,

Εσωτερικών, Εξωτερικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Απασχόλησης και

Κοινωνικής Προστασίας, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Γενική

Γραμματεία Ισότητας) (δείτε περισσότερα στην σελίδα 97 υποπαράγραφο ζ).

Στις 13 Νοεμβρίου 2006 η ανωτέρω Επιτροπή παρουσίασε ένα

επικαιροποιημένο ‘Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της Εμπορίας Ανθρώπων’, που

δημοσιεύθηκε – στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα – ως ειδικό Εγχειρίδιο

και περιείχε μία αξιολόγηση των δραστηριοτήτων που είχαν ήδη αναληφθεί

(δείτε πιο κάτω).

Αυτό το νομοθετικό πλαίσιο ενισχύθηκε περαιτέρω με τα άρθρα 46-52

του Ν.3386/2005 (ΦΕΚ 212/23-8-05) ‘Είσοδος, διαμονή και κοινωνική ένταξη

υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελληνική Επικράτεια’ (αρμοδιότητας του

Υπουργείου Εσωτερικών) όπως και τις διατάξεις του Ν.3536/2007, ειδικές

ρυθμίσεις θεμάτων μεταναστευτικής πολιτικής, επίσης αρμοδιότητας του

Υπουργείου Εσωτερικών, σύμφωνα με τον οποίο, όπως προβλέπεται στην

παράγραφο 3 του άρθρου 11, πρόσωπα που αναγνωρίζονται ως ‘θύματα’

εμπορίας ανθρώπων δεν απελαύνονται και τυχόν διαδικασία απέλασης σε

εξέλιξη ή διαταχθείσα απέλαση αναστέλλεται.

Ειδική εκπαίδευση σχετικά με το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπων

έχει εισαχθεί στο ‘Πρόγραμμα Σπουδών’ υποχρεωτικής διδασκαλίας της

Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών ενώ σχετικά επιμορφωτικά σεμινάρια

δικαστικών λειτουργών οργανώνονται ετησίως στην Κομοτηνή.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης συμμετείχε στην άσκηση επί Χάρτου στο

πλαίσιο του Σχεδίου Επιχειρησιακής Διυπηρεσιακής Δράσης ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’ που

πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή στις 16-17/4/07 (περισσότερα για το

σχέδιο αυτό στην σελίδα 101 υποπαράγραφος στ).

Με την πρωτοβουλία του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, διορίστηκαν

δύο Εισαγγελείς στην Αθήνα για την αντιμετώπιση του φαινομένου της

εμπορίας ανθρώπων.

Τον Δεκέμβριο του 2005 υπεγράφη Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των

αρμόδιων Υπουργείων, του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και 12 ΜΚΟ,

με το οποίο θεσπίστηκε ένα πλαίσιο συντονισμού των ενδιαφερόμενων μερών.

Η Ελλάδα συμμετέχει σε όλα τα διεθνή και περιφερειακά φόρα, όπως

είναι η Ε.Ε., το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Πρωτοβουλία Συνεργασίας

Νοτιοανατολικής Ευρώπης – SECI, η Πρωτοβουλία Νοτιοανατολικής Ευρώπης

κλπ, δίνοντας έμφαση στην καταπολέμηση του εγκλήματος της εμπορίας και

στην προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας. Έτσι, η Ελλάδα έχει

5

υπογράψει και κυρώσει πολλές διεθνείς νομικές πράξεις κατά αυτού του

εγκλήματος. Στις 27/2/2006 υπεγράφη μία ‘Συμφωνία για την προστασία και

υποστήριξη ανήλικων θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων’ μεταξύ της Ελλάδας

και της Αλβανίας, η οποία κυρώθηκε με το Ν.3692/2008.

Ολοκληρώνοντας, πολλές άλλες πρωτοβουλίες, όπως σεμινάρια και

συνέδρια για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, πραγματοποιήθηκαν

κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών, με την συμμετοχή φορέων επιβολής

του νόμου και δικαστικών λειτουργών (π.χ. στα Χανιά της Κρήτης στις 23-

25/11/07, στην Αλεξανδρούπολη στις 23-24/6/08 και στην Δράμα στις 26-

27/6/08 – η ‘Ελληνο-Βουλγαρική Συνεργασία κατά της Εμπορίας Παιδιών’).

Περαιτέρω, ο Νόμος περί Νομικής Βοήθειας (Ν.3226/2004)

τροποποιήθηκε δυνάμει ορισμένων διατάξεων του Ν.3625/2007 ‘Κύρωση και

εφαρμογή του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στην Σύμβαση για τα Δικαιώματα

του Παιδιού των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την εμπορία παιδιών, την

παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία’. Με αυτήν την τροποποίηση

συμπεριελήφθησαν μεταξύ των ατόμων που δικαιούνται να ζητήσουν νομική

βοήθεια τα ανήλικα θύματα εμπορίας κλπ ως προς τις τυχόν ποινικές και

αστικές αξιώσεις τους (άρθρο 1 παρ.3 του Ν.3226/2004).

Για τον σκοπό της εφαρμογής του, δημοσιεύθηκαν οι ακόλουθες

υπουργικές αποφάσεις στις οποίες καθορίζεται η αποζημίωση των

εμπλεκόμενων νομικών λειτουργών. Αυτές είναι οι εξής:

1. ΥΑ 7790/2007 (με την οποία τροποποιείται η ΥΑ 67900/2005) για τον

καθορισμό της ‘αποζημίωσης που καταβάλλεται σε δικηγόρους και

δικαστικούς επιμελητές που παρέχουν υπηρεσίες νομικής βοήθειας’.

2. ΥΑ 159/2006 για τον καθορισμό των ‘δικαιολογητικών εκκαθάρισης της

αποζημίωσης που καταβάλλεται σε συμβολαιογράφους που παρέχουν

υπηρεσίες νομικής βοήθειας’.

3. ΥΑ 679/2005 για τον καθορισμό ‘των δικαιολογητικών εκκαθάρισης της

αποζημίωσης που καταβάλλεται σε δικηγόρους και δικαστικούς

επιμελητές που παρέχουν υπηρεσίες νομικής βοήθειας’.

4. ΥΑ 647/2004 για τον καθορισμό ‘των ποσών αποζημίωσης έναντι του

Κράτους, Νομικών, Συμβολαιογράφων κλπ για την παροχή υπηρεσιών

νομικής βοήθειας’.

Ακόμα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει εκδώσει τους ακόλουθους

νόμους για την βελτίωση του θεσμικού πλαισίου σε τομείς της δικαιοδοσίας

του. Αυτοί είναι οι ακόλουθοι:

- Νόμος 3811/2009 (δείτε κατωτέρω την παράγραφο 13),

6

- Νόμος 3772/2009, μεταρρυθμίσεις στην οργάνωση της Ιατροδικαστικής

Υπηρεσίας και άλλες διατάξεις (δείτε κατωτέρω την παράγραφο 17,

τίτλο IV),

- ΠΔ 215/2006, κανονισμός οργάνωσης και λειτουργίας της Υπηρεσίας

Εξωτερικής Φρούρησης Καταστημάτων Κράτησης (ΥΑ 58819/2003,

όπως τροποποιήθηκε από την ΥΑ 103822/2006),

- ΥΑ 47503/05 (όπως τροποποιήθηκε από την ΥΑ 41841/2006),

εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Ειδικών Καταστημάτων Κράτησης

Νέων,

- ΚΥΑ 144360/2009 των α) Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και

Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, β) Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και

Θρησκευμάτων, γ) Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υγείας και

Πρόνοιας, και δ) Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων

Δικαιωμάτων, ‘Περί οργάνωσης και παροχής κοινωφελούς εργασίας.

Διαδικασία επιλογής, ανάθεση και επίβλεψη της σχετικής εργασίας’.

- ΥΑ 8508/2005, ‘Προϋποθέσεις κράτησης στις Αγροτικές Φυλακές και την

Κεντρική Αποθήκη Υλικού Φυλακών’,

- Ν.3090/2002, Σύσταση Σώματος Επιθεώρησης και Ελέγχου των

Καταστημάτων Κράτησης.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων

έχει ήδη συστήσει δύο (2) Νομοπαρασκευαστικές Επιτροπές με στόχο την

τροποποίηση και βελτίωση της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με το Νόμο περί

Ναρκωτικών και τον Σωφρονιστικό Κώδικα (δηλαδή το Ν.2776/99,

Σωφρονιστικός Κώδικας).

Επιπλέον, αρκετά σεμινάρια και συνέδρια έχουν διοργανωθεί για την

διάδοση της νέας νομοθεσίας και την ενημέρωση των ενδιαφερόμενων

επαγγελματιών, όπως είναι οι δικηγόροι, οι αστυνομικοί, οι ΜΚΟ κλπ, σχετικά

με τις νέες διατάξεις.

Οι διατάξεις του Ν.3169/2003 εκσυγχρόνισαν τη νομοθεσία περί

‘οπλοφορίας, χρήσης πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς, εκπαίδευσής τους σε αυτά και άλλες διατάξεις΄ (ΦΕΚ Α 189), εναρμονίζοντάς την με τις

συνταγματικές απαιτήσεις και το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο περί

ανθρώπινων δικαιωμάτων, έτσι που να καλύπτονται οι σύγχρονες ανάγκες και

απαιτήσεις στον τομέα της αντιμετώπισης της εγκληματικότητας.

Με το Ν.3169/2003 επιχειρείται αφενός η θέσπιση ενός σύγχρονου,

ξεκάθαρου και λειτουργικού νομοθετικού πλαισίου σχετικά με την οπλοφορία

και την χρήση πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς, και αφετέρου η ενίσχυση

7

της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και αστυνομικών.

Οι διατάξεις αυτού του νόμου διέπονται από τις αρχές ενός Κράτους

δικαίου που αποτελούν ένα φιλελεύθερο πρότυπο για την ρύθμιση αυτού του

θέματος σε όλον τον κόσμο. Οι διατάξεις που επιβάλλουν περιορισμούς στην

οπλοφορία και την χρήση πυροβόλων όπλων από την αστυνομία και θεσπίζουν

τον έλεγχο της σωματικής και ψυχολογικής καταλληλότητας των ατόμων που

φέρουν πυροβόλα όπλα, σε συνδυασμό με την πρόβλεψη αυστηρής, βασικής

και συντηρητικής εκπαίδευσης στον χειρισμό και την χρήση των πυροβόλων

όπλων, είναι πιο προοδευτικές από τις αντίστοιχες νομοθεσίες των

ευρωπαϊκών χωρών.

Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, εκδόθηκε η διαταγή υπ’αριθ. 8517/4/12

με ημερομηνία 29-07-2003 του Διοικητή της Ελληνικής Αστυνομίας, με την

οποία δίνονται σαφείς οδηγίες στο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας.

Παράγραφος 2 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:α. Οι κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής του Υπουργείου

Προστασίας του Πολίτη και του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας είναι ο

απόλυτος σεβασμός και η εγγύηση της προστασίας των δικαιωμάτων των

πολιτών καθώς και η καταπολέμηση κάθε είδους ρατσιστικής συμπεριφοράς.

Επισημαίνεται ότι στην Ελληνική Αστυνομία έχει ανατεθεί η ευθύνη της

διαφύλαξης και προστασίας των πολυτιμότερων έννομων αγαθών και ότι η

αρμοδιότητα και η αποστολή της έχουν οριοθετηθεί με σαφήνεια από το

Σύνταγμα και τους οργανικούς νόμους που διέπουν την λειτουργία της.

Σύμφωνα με το πλέγμα των διατάξεων αυτών, έργο της Αστυνομίας, μεταξύ

άλλων, είναι και η προστασία των συνταγματικά κατοχυρωμένων ατομικών

δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών, ημεδαπών και αλλοδαπών,

ανεξαρτήτως εθνικότητας, φυλής, γλώσσας, θρησκευτικών και πολιτικών

πεποιθήσεων κλπ.

β. Ήδη από τον Οκτώβριο του 2009, η Ελληνική πολιτεία και

συγκεκριμένα το νεοσύστατο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη καταβάλλει

μία συστηματική, καθημερινή προσπάθεια για βελτίωση των επιδόσεων της

Ελλάδας στον τομέα του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Η προσπάθεια αυτή είναι πολυεπίπεδη και πολυμέτωπη. Δεν αφορά

μόνο στη βελτίωση των συνθηκών κράτησης στα αστυνομικά κρατητήρια και

την αντιμετώπιση περιστατικών μη σύννομης συμπεριφοράς από πλευράς

ένστολου προσωπικού. Στοχεύει επίσης στην ενίσχυση της λογοδοσίας των

Σωμάτων Ασφαλείας απέναντι στους πολίτες, σε συνδυασμό με τον αυστηρό

8

σεβασμό των δικαιωμάτων των μεταναστών.

γ.1. Για τα θέματα της παράνομης μετανάστευσης υφίσταται

νομοθετικό πλαίσιο πλήρως εναρμονισμένο με την κοινοτική νομοθεσία.

Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις απέλασης εκδίδονται σύμφωνα με τα όσα

ορίζονται στο άρθρο 76 του Ν.3386/2005 (διοικητική απέλαση) και στα άρθρα

74 και 99 του Ποινικού Κώδικα (δικαστικές απελάσεις).

Στο πλαίσιο του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων καταργήθηκε

η κράτηση αλλοδαπών σε αστυνομικά κρατητήρια που δεν πληρούν τις

προϋποθέσεις μακράς παραμονής και καταβάλλουμε προσπάθειες για την

φιλοξενία των αλλοδαπών της κατηγορίας αυτής (μη νόμιμων οικονομικών

μεταναστών) σε Ειδικούς Χώρους Παραμονής Αλλοδαπών (ΕΧΠΑ), που

προσφέρονται για μακρόχρονη κράτηση. Μεταφέρονται σε ΕΧΠΑ μόνο οι

παράνομοι μετανάστες, ο επαναπατρισμός των οποίων είναι εφικτός, ενώ οι

ευπαθείς ομάδες και οι ομάδες των παράνομων μεταναστών, η

επαναπροώθηση των οποίων δεν είναι δυνατή, απελευθερώνονται2, αφού

πρωτίστως καταγραφούν και οριστεί τακτή ημερομηνία προς αναχώρηση.

Σύμφωνα με το Ν.3772/2009, εφόσον εκδοθεί απόφαση απέλασης, η

κράτηση συνεχίζεται ως την εκτέλεση της απέλασης, σε καμία όμως

περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες. Σε περίπτωση που η

απέλαση καθυστερεί επειδή ο αλλοδαπός αρνείται να συνεργαστεί ή

καθυστερεί η λήψη των αναγκαίων για την απέλασή του εγγράφων από τη

χώρα καταγωγής ή προέλευσής του, η κράτηση του αλλοδαπού είναι δυνατόν

να παραταθεί για περιορισμένο χρόνο, που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα (12)

μήνες.

Στην πράξη, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διοικητικές διαδικασίες

απομάκρυνσης, οι παράνομοι αλλοδαποί, των οποίων η απομάκρυνση είναι

εφικτή, κρατούνται 15-20 ημέρες3.

Σε περίπτωση που υποβληθεί αίτηση ασύλου από αλλοδαπό ο οποίος

κρατείται για παράνομη είσοδο και παραμονή στην χώρα μας, το δικαστήριο

μπορεί να άρει την κράτηση, κρίνοντας ότι υπόκειται στη διαδικασία

αναγνώρισης ως πολιτικός πρόσφυγας.

2 Κατά την έκδοση απόφασης απέλασης αλλοδαπών χωρίς κράτηση, γίνεται ειδική μνεία ότι ενημερώθηκαν στη γλώσσα τους ή σε γλώσσα που κατανοούν, ότι τους παρέχεται η δυνατότητα, εντός της ταχθείσας προς αναχώρηση προθεσμίας τριάντα (30) ημερών, να επιστρέψουν στην χώρα τους εθελουσίας και από την Ελληνική Πολιτεία θα καλυφθούν τα σχετικά έξοδά τους.

Η ως άνω διαδικασία εφαρμόζεται μόνο για όσους κρατούνται ή συλλαμβάνονται ένεκα παράνομης εισόδου ή παραμονής στην χώρα και δεν σχετίζονται και με άλλα αδικήματα και γενικότερα δεν συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας.3 Το ανωτέρω χρονικό διάστημα δύναται να επιμηκυνθεί σε περίπτωση που αναμένεται η έκδοση ταξιδιωτικού εγγράφου από τις ενταύθα Προξενικές Αρχές.

9

2. Όσον αφορά στα ‘δικαιώματα των κρατουμένων να ενημερώσουν

κάποιον κοντινό συγγενή κλπ.’, δεν υπάρχει παρεμπόδιση επικοινωνίας,

αντιθέτως οι Αρχές διευκολύνουν την επικοινωνία, τηρουμένων των διατάξεων

του Κ.Π.Δ., του Σωφρονιστικού Κώδικα και του απόρρητου των συνδιαλέξεων.

Επίσης, σύμφωνα με τον κανονισμό των χώρων προσωρινής κράτησης,

οι αλλοδαποί δέχονται επισκέψεις σε ειδικό χώρο που είναι σχεδιασμένος έτσι

ώστε να πληρούνται οι προβλεπόμενοι όροι και προϋποθέσεις ασφάλειας, ενώ

παράλληλα επιτρέπεται η άνετη επικοινωνία του κρατουμένου με τον

επισκέπτη.

Οι αστυνομικές υπηρεσίες πάντα επιδίδουν ‘πληροφοριακά δελτία’ για

τα δικαιώματα των συλλαμβανομένων και των υπό απέλαση κρατουμένων,

μεταφρασμένα σε -14- γλώσσες4.

Είναι επίσης θεσμοθετημένη η παρουσία δικηγόρου (άρθρο 96 Κ.Π.Δ.)

σε κάθε στάδιο της ποινικής και διοικητικής διαδικασίας.

Η επικοινωνία των κρατουμένων με τους συνηγόρους και τους

εκπροσώπους των προξενικών Αρχών γίνεται ανελλιπώς, όλες τις ημέρες της

εβδομάδος. Για το ενιαίο της διαδικασίας έχουν εκδοθεί σχετικές αποφάσεις

των κατά τόπους Δ/ντων Αλλοδαπών, με τις οποίες καθορίζονται οι σχετικές

λεπτομέρειες.

Πιό συγκεκριμένα, αναφορικά με τους αιτούντες άσυλο, κάθε

αλλοδαπός μπορεί να παρίσταται με τον συνήγορό του σε όλα τα στάδια της

διαδικασίας αίτησης ασύλου, σύμφωνα με τις διατάξεις της εθνικής μας

νομοθεσίας περί των αιτούντων άσυλο.

Έχει επίσης θεσμοθετηθεί η παρουσία διερμηνέα . το Υπουργείο

Προστασίας του Πολίτη καταβάλει επί του παρόντος προσπάθειες να καλύψει

τις ανάγκες διερμηνείας σε όλες τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες, και σε

συνεργασία με ΜΚΟ [βοηθούν τους αιτούντες άσυλο σε εθελοντική βάση (το

Υπουργείο Υγείας προσφέρει χρηματοδότηση σε αυτήν την κατεύθυνση, όπως

για παράδειγμα στον ΜΚΟ Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες κλπ)].

Στους αιτούντες άσυλο προσφέρεται η συνδρομή διερμηνέων, σύμφωνα

με τις διατάξεις του ΠΔ 220/2007 (που ενσωμάτωσε την Οδηγία 2003/9/ΕΚ

του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) και του Π.Δ/τος 90/2008 (που ενσωμάτωσε την

Οδηγία 2005/85/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου).

Όταν ένας κρατούμενος (ημεδαπός ή αλλοδαπός) χρήζει ιατρικής

περίθαλψης, οι υπηρεσίες του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη προβαίνουν 4 Βρίσκεται στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας (τυποποίησης) η έκδοση νέων πληροφοριακών δελτίων για τα δικαιώματα συλλαμβανομένων και των υπό απέλαση κρατουμένων, τα οποία θα διατίθενται σε -16- γλώσσες.

10

στις απαραίτητες ενέργειες για τη μεταφορά και εξέταση αυτού στην

πλησιέστερη ιατρική μονάδα και υπάρχει άριστη συνεργασία προς τούτο με το

Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Οι αλλοδαποί που συλλαμβάνονται στην επικράτεια της χώρας μας

εξετάζονται προληπτικά:

- Από γιατρούς στις έδρες των υπηρεσιών σύλληψής τους, σε

περιπτώσεις δε που υπάρχουν προβλήματα υγείας, μεταφέρονται άμεσα

για παροχή πρώτων βοηθειών στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας ή

Νοσοκομείο και στη συνέχεια, εφόσον παραστεί ανάγκη για περαιτέρω

νοσηλεία, σε Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία.

- Από γιατρούς των πλησιέστερων Κέντρων Υγείας ή Νοσοκομείων, όπου

μεταφέρονται με μέριμνα των υπηρεσιών σύλληψής τους.

Επίσης, με πρωτοβουλία των Αστυνομικών Διευθύνσεων και σε

συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,

πραγματοποιούνται εξετάσεις θώρακος από κινητές ιατρικές μονάδες που

μεταβαίνουν για τον σκοπό αυτό στους χώρους προσωρινής κράτησης.

Περαιτέρω, στους Ειδικούς Χώρους Παραμονής Αλλοδαπών (ΕΧΠΑ)

υπηρετεί μόνιμο ιατρικό προσωπικό [Ιατροί, Νοσηλεύτριες (αποκλειστικής και

πλήρους απασχόλησης)], καθώς και Ψυχολόγοι και Κοινωνικοί Λειτουργοί για

την παροχή ιατρικών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης προγραμμάτων

ψυχικής υγείας, αλλά και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης.

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με μία ΚΥΑ των α) Υπουργείου Υγείας και

Κοινωνικής Αλληλεγγύης και β) Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και

Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, έχουν δημιουργηθεί Ειδικά Περιφερειακά Ιατρικά

Κέντρα σε αρκετούς χώρους κράτησης, επανδρωμένα από το Υπουργείο Υγείας

και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, τα οποία αποσκοπούν στην παροχή άμεσης

ιατρικής φροντίδας στους κρατούμενους.

3.- Ειδικά όσον αφορά τους Ειδικούς Χώρους Παραμονής Αλλοδαπών

(ΕΧΠΑ), αναφέρονται επιγραμματικά τα ακόλουθα:

Οι Ειδικοί Χώροι Παραμονής Αλλοδαπών (ΕΧΠΑ) λειτουργούν υπό

την ευθύνη και την επιμέλεια των οικείων Νομαρχιακών

Αυτοδιοικήσεων, σύμφωνα με τα σχέδια ‘ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΟ’ και ‘ΒΑΛΚΑΝΙΟ’.

Οι Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας, σύμφωνα με το άρθρο

81 παρ.2 του Ν.3386/2005, έχουν την ευθύνη της φύλαξης των Ειδικών

Χώρων Παραμονής Αλλοδαπών (ΕΧΠΑ) προς αποτροπή της απόδρασης

των αλλοδαπών και γενικά την τήρηση της τάξης, σύμφωνα με τα

οριζόμενα στο Π.Δ. 141/1991 και τους λοιπούς κανονισμούς του

11

Σώματος.

Από τις οικείες Αστυνομικές Διευθύνσεις, στην περιφέρεια

αρμοδιότητας των οποίων λειτουργούν ΕΧΠΑ, έχουν καθοριστεί ώρες

επισκεπτηρίου, κατά την διάρκεια του οποίου οι κρατούμενοι έχουν τη

δυνατότητα να τους επισκεφθούν συγγενικά τους πρόσωπα, οι δε

Συνήγοροί τους έχουν την δυνατότητα να τους επισκεφθούν και να

συνομιλήσουν μαζί τους οποιαδήποτε ώρα, χωρίς την παρουσία

Αστυνομικού.

Επιπροσθέτως, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που

ανακύπτουν στους ΕΧΠΑ, από τις οικείες Αστυνομικές Διευθύνσεις

πραγματοποιούνται σχετικές συναντήσεις-συσκέψεις, αλλά και

συζητήσεις με τους αρμόδιους φορείς (οικεία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση

κ.α.), κυρίως για θέματα που αφορούν την παροχή Ιατρικών υπηρεσιών

πρωτοβάθμιας περίθαλψης προγραμμάτων ψυχικής υγείας, αλλά και

βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων, στα οποία

προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα το Αρχηγείο μας.

Οι Ειδικοί Χώροι Παραμονής Αλλοδαπών (ΕΧΠΑ) σύμφωνα με το άρθρο

81 του Ν.3386/05. Οι χώροι όπου κρατούνται αλλοδαποί κρατούμενοι

παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα.

12

(ΕΧΠΑ που λειτουργούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εσωτερικών)

ΓΕΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣΑΣΤΥΝΟΜΙΚΕΣ Δ/ΝΣΕΙΣ ΕΧΠΑ

(Άρθρο 81, Ν.3386/2005)ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ορεστιάδας Φυλάκιο 379 Απρίλιο 2007Ροδόπης Βέννα 220 Ιούνιο 2001ΣΥΝΟΛΟ 599

ΓΕΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥΑΣΤΥΝΟΜΙΚΕΣ Δ/ΝΣΕΙΣ ΕΧΠΑ



Λέσβου Παγανή * Σεπτέμβριο 2003Χίου Μερσινίδι 120 Σεπτέμβριο 2003Σάμου Βαθύ 285 01 Δεκεμβρίου 2007ΣΥΝΟΛΟ 405

ΓΕΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥΑΣΤΥΝΟΜΙΚΕΣ Δ/ΝΣΕΙΣ ΕΧΠΑ



Λακωνίας 42** 08 Αυγούστου 2008ΣΥΝΟΛΟ 42

* Η λειτουργία του κέντρου έχει διακοπεί από τις 29.10.2009.

** Ανενεργό.

13

4. Η παρούσα κατάσταση καθιστά απολύτως αναγκαία τη δημιουργία

και άλλων κέντρων παραμονής αλλοδαπών ανά την επικράτεια της χώρας,

ώστε να εξασφαλίζονται συνθήκες διαβίωσης όπως απαιτούν ο σεβασμός των

ανθρώπινων δικαιωμάτων και οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας μας.

Συνεπώς, απαιτείται η δημιουργία μίας συγκροτημένης διαδικασίας

πρώτης υποδοχής στο επίκεντρο της οποίας βρίσκονται τα Κέντρα Πρώτης

Υποδοχής, ώστε να επιλυθεί πληθώρα προβλημάτων που παρατηρούνται στον

προβληματικό τρόπο λειτουργίας των ΕΧΠΑ.

Προς τον σκοπό αυτό, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Προστασίας του

Πολίτη, Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων υπέβαλε πρόταση για τη δημιουργία και

οργάνωση Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ) για τους εισερχόμενους χωρίς

τις νόμιμες διατυπώσεις στην Ελλάδα αλλοδαπούς. Προς αυτήν την

κατεύθυνση, διατάχθηκε το κλείσιμο του ΕΧΠΑ Λέσβου, η απελευθέρωση

σημαντικού αριθμού μεταναστών από τα αστυνομικά κρατητήρια και

προωθείται εντός του έτους 2010 η δημιουργία πρότυπου κέντρου υποδοχής

αλλοδαπών.

Βούληση είναι σταδιακά να δημιουργηθούν τέτοια κέντρα στις περιοχές

της επικράτειας που εντοπίζεται πρόβλημα αυξημένων μεταναστευτικών ροών,

δηλαδή κυρίως στα νησιά και στον Έβρο. Στα Κέντρα αυτά οι μετανάστες θα

καταγράφονται, θα ταυτοποιούνται, θα εξετάζονται ιατρικά και στη συνέχεια

θα διακρίνονται σε κατηγορίες και θα προωθούνται αναλόγως στην ενδοχώρα.

Οι αιτούντες άσυλο σε δομές που θα μας υποδειχθούν από την Επιτροπή

Εμπειρογνωμόνων για το Άσυλο, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι σε Ανοιχτά Κέντρα

Φιλοξενίας κ.ο.κ.

Η κατασκευή, ανακατασκευή και μίσθωση των εγκαταστάσεων

καταγραφής και διαχείρισης θα χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο

Εξωτερικών Συνόρων. Για τις λειτουργικές δαπάνες αναζητούνται πόροι από

Ευρωπαϊκά Ταμεία, όπως το Ταμείο Προσφύγων και άλλα Ευρωπαϊκά

Προγράμματα αντίστοιχα του ‘Αιγέας’. Σκοπός μας είναι να ανταποκριθούμε

και να εκπληρώσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις υποχρεώσεις μας

έναντι των μεταναστών, με βάση τα δεδομένα των απαιτήσεων της

Δημοκρατίας μας και του διαχρονικού πολιτισμού μας.

Ταυτόχρονα, επειδή ακριβώς το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη

αντιλαμβάνεται τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες οι οποίοι

ζουν μόνιμα στην Ελλάδα, πρέπει να γίνει μία μεγάλη προσπάθεια

ενσωμάτωσής τους στην ελληνική κοινωνία με όλα εκείνα τα δικαιώματα και

τις ελευθερίες που παρέχει το Σύνταγμά μας και η Σύμβαση Ανθρωπίνων

14

Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, καθώς και τις υποχρεώσεις που έχει ο κάθε πολίτης σε

αυτή την χώρα.

Προς την κατεύθυνση αυτή, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη,

πέραν των προαναφερόμενων δράσεων, εφαρμόζει νέα πολιτική αναφορικά με

τη διαχείριση της μετανάστευσης (νόμιμης και παράνομης 5), που έχει ως

στόχο, μαζί με την υιοθέτηση και άλλων δράσεων που βρίσκονται σε

διαβούλευση και συζήτηση με συναρμόδια Υπουργεία και Φορείς (π.χ. ένταξη

μεταναστών στο ασφαλιστικό σύστημα κ.α.), να καταβάλλονται και να

βελτιώνονται συνεχώς οι προσπάθειές μας στην διαχείριση-επίλυση των

γενεσιουργών αιτίων των προβλημάτων που ανακύπτουν, έχοντας ένα σαφώς

ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα για τους μετανάστες.

Η νέα μεταναστευτική πολιτική εντάσσεται στην ευρύτερη εθνική

στρατηγική μας για την εμπέδωση της κοινωνικής σύγκλισης και συνοχής στο

πνεύμα και της στρατηγικής της Στοκχόλμης και των πρωτοβουλιών που

αναλήφθηκαν από την Βελγική Προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Φυσικά, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη συνεχίζει και εντείνει τις

προσπάθειές του για βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, ιδίως μέσα από τη

διαβούλευση και το διάλογο με τους εκπροσώπους των μεταναστών αλλά και

όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Παράγραφος 3 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Ο ‘κολπικός έλεγχος’ στις γυναικείες φυλακές καταργήθηκε με την ΥΑ

89126/2-9-2010 του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων

Δικαιωμάτων. Η απόφαση υπογραμμίζει ότι ενδοσωματικοί έλεγχοι θα

πραγματοποιούνται αποκλειστικά κατ’εφαρμογή της διάταξης της παραγράφου

6 του άρθρου 23 του Ν.2776/99 (Σωφρονιστικός Κώδικας).

Σύμφωνα με την διάταξη αυτή, οι κρατούμενοι υποβάλλονται σε

σωματική έρευνα σε ιδιαίτερο χώρο από δύο τουλάχιστον υπαλλήλους του

ίδιου φύλου με τον κρατούμενο, κατά τρόπο που δεν θίγει την αξιοπρέπειά

τους. Αν υπάρχει εύλογη αιτία που να δικαιολογεί ενδοσωματική ή

ακτινολογική έρευνα, αυτή διενεργείται μόνον από ιατρό, μετά από εντολή

του αρμόδιου δικαστικού λειτουργού.

Η απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και

Ανθρώπινων Δικαιωμάτων ικανοποιεί το πάγιο αίτημα των κρατουμένων στις

γυναικείες φυλακές και των Ευρωπαϊκών Οργανισμών που αναφέρονταν στον

5 Η χώρα μας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης ως εξωτερικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δέχεται έντονη μεταναστευτική πίεση.

15

ταπεινωτικό τρόπο της εκτέλεσης των ενδοσωματικών ελέγχων.

Όπως υπογράμμισε σαφώς ο Υφυπουργός, πρακτικές που ήταν κοινές

μέχρι σήμερα και που καταστρατηγούσαν ευθέως το νόμο και την ανθρώπινη

αξιοπρέπεια, θα απαγορευτούν ρητώς. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου

Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων εκφράζει την

αποφασιστικότητά της να γίνει ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας

αυτονόητος, ιδιαίτερα στον ευαίσθητο χώρο των φυλακών6.

Τέλος, αναφορικά με την σύστασή σας για την τροποποίηση του

άρθρου 137Α του Ποινικού Κώδικα περί βασανιστηρίων έτσι που να

περιλαμβάνονται ρητώς ο βιασμός και άλλες μορφές γενετήσιας βίας ως είδος

βασανιστηρίου, ήδη προβλέπεται ο κολασμός αυτών των αδικημάτων με βάση

τις υπάρχουσες διατάξεις. Το άρθρο 137Α ορίζει:

‘1. Υπάλληλος ή στρατιωτικός, στα καθήκοντα του οποίου ανάγεται η δίωξη ή η ανάκριση ή η εξέταση αξιόποινων πράξεων ή πειθαρχικών παραπτωμάτων ή η εκτέλεση ποινών ή η φύλαξη ή η επιμέλεια κρατουμένων, τιμωρείται με κάθειρξη, εάν υποβάλλει σε βασανιστήρια κατά την εκτέλεση αυτών των καθηκόντων πρόσωπο που βρίσκεται στην εξουσία του με σκοπό: α) να αποσπάσει από αυτό η από τρίτο πρόσωπο ομολογία κατάθεση, πληροφορία ή δήλωση ιδίως αποκήρυξης ή αποδοχής πολιτικής ή άλλης ιδεολογίας. β) να τιμωρήσει. γ) να εκφοβίσει αυτό ή τρίτα πρόσωπα. Με την ίδια ποινή τιμωρείται υπάλληλος ή στρατιωτικός, που με εντολή των προϊσταμένων του ή αυτοβούλως σφετερίζεται τέτοια καθήκοντα και τελεί τις πράξεις του προηγούμενου εδαφίου.

2. Βασανιστήρια συνιστούν, σύμφωνα με την προηγούμενη παρ. κάθε μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης επικίνδυνης για την υγεία ή ψυχικού πόνου ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, καθώς και κάθε παράνομη χρησιμοποίηση χημικών, ναρκωτικών ή άλλων φυσικών ή τεχνικών μέσων με σκοπό να κάμψουν τη βούληση του θύματος.

3. Σωματική κάκωση, βλάβη της υγείας, άσκηση παράνομης σωματικής ή ψυχολογικής βίας και κάθε άλλη σοβαρή προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, που τελείται από τα πρόσωπα, υπό τις περιστάσεις και για τους σκοπούς που προβλέπει η παρ.1, εφόσον δεν υπάγεται στην έννοια της παρ.2, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών, αν δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη. Ως προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας θεωρούνται ιδίως: α) η χρησιμοποίηση ανιχνευτή αλήθειας. β) η παρατεταμένη απομόνωση. γ) η

6 Δείτε επίσης την παράγραφο 15.

16

σοβαρή προσβολή της γενετησίας αξιοπρέπειας. 4. Δεν υπάγονται στην έννοια του άρθρου αυτού πράξεις ή συνέπειες

συμφυείς προς τη νόμιμη εκτέλεση ποινής ή άλλου νόμιμου περιορισμού της ελευθερίας ή προς άλλο νόμιμο μέτρο δικονομικού καταναγκασμού’. (Δείτε

επίσης τις παρατηρήσεις μας σχετικά με το άρθρο 11/παρ.14). Επιπροσθέτως, το άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα, σχετικά με τον

ορισμό του βιασμού, ορίζει τα ακόλουθα: ‘Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία εξώγαμη ή σε ανοχή ή επιχείρηση ασελγούς πράξης τιμωρείται με κάθειρξη’ .

Άρθρο 3

Παράγραφος 4 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Πρόθεση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είναι η αντιμετώπιση

των μικτών μεταναστευτικών ροών στα σημεία εισόδου της ελληνικής

επικράτειας με τρόπο που να εξασφαλίζει τόσο την ανάγκη ελέγχου των

συνόρων απέναντι στην παράνομη μετανάστευση όσο και την ανάγκη παροχής

προστασίας σε πρόσφυγες και ειδικές ευπαθείς ομάδες, ώστε να

εξασφαλίζονται συνθήκες διαβίωσης όπως απαιτεί ο σεβασμός των

ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας μας.

Η προσπάθεια αναμόρφωσης του εθνικού συστήματος ασύλου, που έχει

ξεκινήσει από τον Νοέμβριο του 2009, είναι αναπόσπαστο τμήμα της

ορθολογικής και αποτελεσματικής διαχείρισης του μεταναστευτικού

φαινομένου και ιδίως της ένταξης των μεταναστών στην κοινωνική, πολιτική

και πολιτιστική ζωή της χώρας υποδοχής τους, συνδέεται άρρηκτα με τον

σχεδιασμό και την εφαρμογή σύγχρονης, συνεκτικής, ολοκληρωμένης και

αποκεντρωμένης πολιτικής, η οποία θα σέβεται απόλυτα τα ανθρώπινα

δικαιώματα. Τόσο η ευρωπαϊκή εμπειρία από χώρες με μεγαλύτερη παράδοση

στην υποδοχή μεταναστών, όσο και οι ελλείψεις και τα κενά που

καταδείχθηκαν από τις προσπάθειες αντιμετώπισης του φαινομένου κατά την

προηγούμενη δεκαετία, αποδεικνύουν ότι οι αποσπασματικές και ασυντόνιστες

πολιτικές διαχείρισης του μεταναστευτικού φαινομένου όχι μόνο δεν

διασφαλίζουν τα κάθε είδους δικαιώματα των μεταναστών, αλλά

αποδεικνύονται αδιέξοδες.

3. Για τον σκοπό αυτό και έπειτα από εντολή του Υπουργού

συστάθηκαν Ομάδες Εργασίας, οι οποίες υπέβαλαν ολοκληρωμένη πρόταση

σχετικά με την τροποποίηση της υπάρχουσας εθνικής διαδικασίας ασύλου.

17

Αυτή η πρόταση διαβιβάστηκε στην αρμόδια νομοπαρασκευαστική

επιτροπή, η οποία κατέληξε σε σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο

καταργεί τις διατάξεις των Π.Δ. 61/1999, 90/2008, 81/2009 και του άρθρου 5

του Π.Δ/τος 220/2007, καθώς και οποιαδήποτε άλλη γενική ή ειδική διάταξη

που αντίκειται στις διατάξεις του ή ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα

αντικειμένου αυτού. Στην παρούσα φάση εκκρεμεί η υπογραφή του Σχεδίου

από τους συναρμόδιους Υπουργούς, η έγκριση του περιεχομένου του από το

Συμβούλιο της Επικρατείας και η τελική του υπογραφή από τον Πρόεδρο της

Δημοκρατίας. Η έναρξη ισχύος του έχει οριστεί από της δημοσιεύσεώς του

στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Το εν λόγω σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος:

Συντάχθηκε με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση των υπαρχουσών

εκκρεμοτήτων που συσσωρεύτηκαν κατά τα παρελθόντα έτη, τόσο σε

κεντρικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, με συγκεκριμένες μεταβατικές

διατάξεις.

Βελτιώνει τις διατάξεις για τις εγγυήσεις και τις υποχρεώσεις των

αιτούντων.

Επαναφέρει την ταχύρυθμη και κανονική διαδικασία, με σκοπό την

αποτελεσματική διαχείριση των καταχρηστικών αιτημάτων ασύλου και τη

χορήγηση προστασίας σε αιτούντες που πραγματικά χρήζουν αυτής.

Προβλέπει μία νέα διαδικασία λήψης συνέντευξης προ της

πρωτοβάθμιας απόφασης, η οποία γίνεται πιό ευέλικτη από την τρέχουσα

διαδικασία με τις Επιτροπές Προσφύγων.

Επαναπροσδιορίζει τις Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφύγων σε β’βαθμό,

δημιουργώντας την πρόσβαση σε δίκαιη και αποτελεσματική προσφυγή, ως

ορίζει η Οδηγία (ΕΚ) 85/2005.

Συμπληρώνεται με τη χορήγηση ανθρωπιστικού καθεστώτος για λόγους

υγείας (καταργηθέν άρθρο 8 του Π.Δ/τος 61/1999).

Επιπρόσθετα, έχει ήδη συνταχθεί ο νόμος που θα διέπει τη σύσταση και

λειτουργία της νέας ανεξάρτητης Υπηρεσίας Ασύλου. Αναμένεται η

συμπλήρωση του φακέλου του νομοσχεδίου, προκειμένου να διαβιβαστεί στη

Βουλή.

Έτερη νομοπαρασκευαστική επιτροπή εργάζεται για τη σύνταξη Π.Δ.

που θα προβλέπει τη διαδικασία ασύλου στο πλαίσιο της Υπηρεσίας Ασύλου.

Παράλληλα και προ ενάρξεως ισχύος του νέου νομοθετικού πλαισίου,

έχει καταρτιστεί Σχέδιο Δράσης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν χρόνια

προβλήματα που ταλανίζουν τη διαδικασία ασύλου και αφορούν στην έλλειψη

18

του απαιτούμενου αριθμού προσωπικού και διερμηνέων.

4. Επιγραμματικά, αναφέρονται τα ακόλουθα:

α. Μεταβατική Διαδικασία Ασύλου/Πρωτοβάθμιες & Δευτεροβάθμιες

διαδικασίες:

Η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να αλλάξει την διαδικασία ασύλου

στην Ελλάδα με τελικό στόχο την δημιουργία μίας νέας ανεξάρτητης

Υπηρεσίας Ασύλου που θα στελεχώνεται από πολιτικό προσωπικό.

Η Υπηρεσία Ασύλου θα είναι αρμόδια για όλη την ελληνική επικράτεια

και θα αποτελείται από μία Κεντρική Υπηρεσία και από τα Περιφερειακά

Γραφεία Ασύλου.

Στη νέα διαδικασία υπό τη νέα Υπηρεσία Ασύλου, τόσο η πρώτη

αξιολόγηση, όσο και η εξέταση μίας αίτησης και φυσικά η λήψη της απόφασης

γίνονται από ειδικά εκπαιδευμένο επιστημονικό πολιτικό προσωπικό.

Στόχος είναι ο νόμος για τη νέα υπηρεσία και τη νέα διαδικασία ασύλου

να ισχύσει εντός του 2011.

β. Η μεταβατική διαδικασία, η οποία θα ορισθεί με το σχέδιο

Προεδρικού Διατάγματος, έχει έναν τριπλό στόχο:

Να επαναφέρει τη διαδικασία δευτεροβάθμιας εξέτασης αιτήσεων

ασύλου (προσφυγή σε β’βαθμό), που καταργήθηκε με το Π.Δ. 81/2009.

Να προβεί σε εκκαθάριση των αιτήσεων που είναι σε εκκρεμότητα.

Να επαναπροσδιορίσει και βελτιώσει τη διαδικασία σε α’ βαθμό, κατά το

λεγόμενο μεταβατικό στάδιο.

Ειδικότερα, το σχέδιο Π.Δ. με τη μεταβατική περίοδο:

Διατηρεί την αποκέντρωση των οργάνων εξέτασης των αιτημάτων, όχι

σε 51 Αστυνομικές Διευθύνσεις, όπως προέβλεπε το ΠΔ 81/2009, αλλά σε 13,

στη λογική περίπου της γεωγραφικής κατανομής των μελλοντικών

Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου.

Προβλέπει η συνέντευξη να γίνεται από έναν εισηγητή, ο οποίος σε

αυτή τη μεταβατική φάση θα είναι αστυνομικός.

Προβλέπει μία ‘ταχύρυθμη’ και μία ‘κανονική’ διαδικασία (απόφαση

τελική στο β’ βαθμό έως 6 μήνες για την ‘ταχύρυθμη’ και 12 μήνες για την

‘κανονική’).

Ορίζει ως αρμόδιο όργανο απόφασης σε α’ βαθμό στην κανονική

διαδικασία τον Γενικό Γραμματέα Δημόσιας Τάξης και στην ταχύρυθμη τους

Αστυνομικούς Διευθυντές που θα προΐστανται των αρχών εξέτασης. Στόχος

εδώ είναι η απο-αστυνομικοποίηση της κανονικής διαδικασίας, αλλά και η

ταχύτητα εξέτασης όσον αφορά τα προφανώς αβάσιμα που εξετάζονται με την

19

ταχύρυθμη.

Επαναφέρει το στάδιο της ενδικοφανούς προσφυγής από Επιτροπές σε

β’βαθμό, οι οποίες:

-- Θα εξετάζουν τις προσφυγές,

-- Θα έχουν αποφασιστική αρμοδιότητα και

-- Θα είναι ανεξάρτητες από τον α’βαθμό, καθώς δεν θα συμμετέχουν

αστυνομικά όργανα, πληρώντας έτσι την εγγύηση της αποτελεσματικής

προσφυγής.

Μέλη των Επιτροπών β’βαθμού, όπως επίσης και των εκκρεμών

διαδικασιών, θα είναι:

-- Ένας πολιτικός υπάλληλος του Υπουργείου Εσωτερικών ή Δικαιοσύνης,

κλάδου Νομικών, ως Πρόεδρος.

-- Ένας εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ γιά τους

Πρόσφυγες και

Ένας νομικός, με εξειδίκευση στο προσφυγικό δίκαιο και στο δίκαιο

των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ο οποίος θα επιλέγεται από τον Υπουργό από

έναν κατάλογο που θα καταρτίζει η Εθνική Επιτροπή γιά τα Δικαιώματα του

Ανθρώπου. Τα μέλη των Επιτροπών θα είναι πλήρους απασχόλησης και θα

διορίζονται από τον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, αντλώντας από τον

διορισμό αυτόν και τη νομιμοποίησή τους για έκδοση διοικητικών πράξεων.

Παράγραφος 5 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Δεν διατάσσεται η έκδοση κανενός αιτούντος άσυλο από την χώρα μας

μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασης της αίτησής τους, σύμφωνα με τις

διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 33 της Σύμβασης της Γενεύης, του

άρθρου άρθρο 3 της ΕΣΔΑ και άλλων Διεθνών Συμβάσεων. Ακόμη, μετά την

ολοκλήρωση της εξέτασης και την ενδεχόμενη άρνηση χορήγησης ασύλου, οι

αλλοδαποί δεν επαναπροωθούνται σε χώρα όπου θα απειλούνταν η ζωή ή η

ελευθερία τους (εφαρμογή της αρχής της μη επαναπροώθησης).

Παράγραφος 6 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Δείτε τις παρατηρήσεις μας σχετικά με το άρθρο 11/παράγραφος 14.

Παράγραφος 7 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Οι Αστυνομικές Υπηρεσίες διανέμουν ειδικά ‘πληροφοριακά δελτία’

στους παράνομους μετανάστες που συλλαμβάνονται, ενημερώνοντάς τους

20

σχετικά με το δικαίωμά τους να ζητήσουν διεθνή προστασία (μεταφρασμένα).

Όσον αφορά τις στρατιωτικές αρχές, καθήκον τους είναι να παραδίδουν

αμέσως τους παράνομους μετανάστες στις αστυνομικές αρχές μόλις τους

εντοπίσουν. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό ισχύει επί εικοσιτετραώρου

βάσεως.

Παράγραφος 8 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09: Στατιστικά στοιχεία αιτήσεων ασύλου:

ΕΤΗ 2005 2006 2007 2008 2009ΑΙΤΗΣΕΙΣ 9,050 12,267 25,113 15,884 15,928ΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ 39 64 140 358 36ΑΠΟΡΡΙΨΕΙΣ 4.585 10.414 20.684 29.525 29.501ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ - - - 17 104ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ 85 129 75 38 26* Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για τα άτομα που υποβλήθηκαν

σε βασανιστήρια.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΑΣΥΛΟΥ ΑΝΑ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑΕΤΟΣ 2005 ΕΤΟΣ 2006 ΕΤΟΣ 2007

Αιθιοπία 4 Αζερμπαϊτζάν ΑζερμπαϊτζάνΑρμενία 2 Αιθιοπία Αφγανιστάν Αφγανιστάν 3 Αφγανιστάν 1 Νέα ΓιουγκοσλαβίαΙράκ 1 Ιράν Ιράκ 10Ιράν 3 Κογκό (Ζαΐρ) 1 ΙράνΚογκό (Ζαΐρ) 4 Μπαγκλαντές ΚαμερούνΜπαγκλαντές 1 Μυανμάρ ΝιγηρίαΜπουρούντι 2 Νιγηρία ΣομαλίαΝιγηρία 2 Πακιστάν ΣουδάνΟυζμπεκιστάν 7 Ρουάντα Σρι ΛάνκαΠακιστάν 2 Ρωσική ΟμοσπονδίαΡουάντα 1 ΣομαλίαΣουδάν 5 Συρία

Απροσδιόριστοι 1ΣΥΝΟΛΟ 39 ΣΥΝΟΛΟ 6 ΣΥΝΟΛΟ 14

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΣΥΛΟΥ ΑΝΑ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ

21

ΕΤΟΣ 2008 ΕΤΟΣ 2009ΑΙΓΥΠΤΟΣ 1 ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ 1ΑΙΘΙΟΠΙΑ 1 ΚΑΜΕΡΟΥΝ 1ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 6 ΝΙΓΗΡΙΑ 1ΒΙΕΤΝΑΜ 3 ΟΥΚΡΑΝΙΑ 1ΙΡΑΚ 339 ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ 1ΙΡΑΝ 6 ΣΥΡΙΑ 1ΣΟΜΑΛΙΑ 1 ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 2ΣΥΡΙΑ 1 ΒΙΕΤΝΑΜ 2

ΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΗ 2ΚΟΝΓΚΟ (ΖΑΪΡ) 3ΛΙΒΑΝΟΣ 3ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣ 3ΤΟΥΡΚΙΑ 3ΙΡΑΝ 4ΙΡΑΚ 3

ΣΥΝΟΛΟ 358 ΣΥΝΟΛΟ 36

ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ2005 (ΑΝΔΡΕΣ/ΓΥΝΑΙΚΕΣ)

0-18 18-40 40 και άνω ΣΥΝΟΛΟ262/57 2853/395 180/70 3295/522

2006 (ΑΝΔΡΕΣ/ΓΥΝΑΙΚΕΣ)

0-18 18-40 40 και άνω ΣΥΝΟΛΟ444/55 9601/495 403/90 10448/640


0-18 18-40 40 και άνω ΣΥΝΟΛΟ976/104 21776/863 1142/214 23894/1181


0-18 18-40 40 και άνω ΣΥΝΟΛΟ1647/208 15579/1190 1035/225 18261/1623


0-13 14-17 18-34 35-64 65 και άνω ΣΥΝΟΛΟ122/79 549/43 10736/1678 1999/710 7/5 13413/2525

Όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών κατά την υποδοχή των αιτούντων

22

άσυλο αλλοδαπών, πέραν των αναφερομένων στο Σχέδιο του

προαναφερθέντος Προεδρικού Διατάγματος (δείτε τις παρατηρήσεις μας

σχετικά με το άρθρο 3, παράγραφος 4), γνωρίζονται τα ακόλουθα:

Το θέμα της νομικής συνδρομής καλύπτεται από το άρθρο 11 του

Π.Δ/τος 90/2008 και συνάδει πλήρως με τα οριζόμενα στην ισχύουσα Οδηγία

για τις διαδικασίες ασύλου (85/2005).

Ειδικότερα:

-- Οι αιτούντες άσυλο έχουν δικαίωμα να συμβουλεύονται με δαπάνη τους

νομικό ή άλλο σύμβουλο σε θέματα σχετικά με την αίτησή τους.

-- Σε περίπτωση άσκησης αίτησης ακύρωσης κατά της απορριπτικής

απόφασης του άρθρου 29, στον αιτούντα άσυλο παρέχεται δωρεάν νομική

βοήθεια κατά τη διαδικασία που προβλέπεται στις διατάξεις του Ν.3226/2004

(ΦΕΚ 24, τ.Α’), εφόσον κατά την κρίση του δικαστή η αίτηση ακύρωσης δεν

είναι προδήλως απαράδεκτη ή προδήλως αβάσιμη.

-- Οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους αιτούντες έχουν πρόσβαση σε

πληροφορίες του φακέλου τους, εφόσον αυτές σχετίζονται με την εξέταση της

αίτησης. Κατ’εξαίρεση, δεν παρέχεται πρόσβαση σε απόρρητα στοιχεία του

φακέλου, εφόσον η αποφαινόμενη αρχή, με αιτιολογημένη πράξη της, κρίνει

ότι η αποκάλυψη των πληροφοριών ή των πηγών ενδέχεται να θέσει σε

κίνδυνο την εθνική ασφάλεια, την ασφάλεια των οργανισμών ή προσώπων

που παρέχουν τις πληροφορίες ή την ασφάλεια των προσώπων τα οποία

αφορούν οι πληροφορίες ή αν ζημιώνονται οι ερευνητικές πτυχές σχετικά με

την εξέταση των αιτήσεων από τις αρμόδιες αρχές υποβολής και εξέτασης ή οι

διεθνείς σχέσεις της χώρας. Το Συμβούλιο της Επικρατείας κατά την εξέταση

των προβλεπομένων στο άρθρο 29 αιτήσεων ακυρώσεως έχει σε κάθε

περίπτωση πρόσβαση στις απόρρητες πληροφορίες ή πηγές της παρούσας

παραγράφου.

-- Οι νομικοί και άλλοι σύμβουλοι που εκπροσωπούν ή παρέχουν

συνδρομή στους αιτούντες, έχουν πρόσβαση σε κλειστές ζώνες, όπως χώρους

κράτησης και ζώνες διέλευσης, για να επικοινωνούν με τους αιτούντες, σε

ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Οι αρμόδιες αρχές παραλαβής και εξέτασης,

μπορούν να περιορίσουν τη δυνατότητα πρόσβασης νομικών ή άλλων

συμβούλων σε κλειστές ζώνες, μόνο όταν οι εν λόγω περιορισμοί κρίνονται

αντικειμενικά απαραίτητη για την ασφάλεια, τη δημόσια τάξη ή τη διοικητική

διαχείριση της ζώνης ή για την εξασφάλιση της αποτελεσματικής εξέτασης της

αίτησης, υπό τον όρο ότι η πρόσβαση από το νομικό ή άλλο σύμβουλο δεν

περιορίζεται υπερβολικά, ούτε καθίσταται αδύνατη.

23

-- Οι νομικοί και άλλοι σύμβουλοι δικαιούνται να παρέχουν κάθε νόμιμη

συνδρομή στον αιτούντα σε όλα τα στάδια της διαδικασίας και να παρίστανται

με τους αιτούντες που εκπροσωπούν στην προσωπική συνέντευξη. Η απουσία

του νομικού ή άλλου συμβούλου δεν εμποδίζει την ως άνω αρχή στη

διεξαγωγή της προσωπικής συνέντευξης.

Σημαντικό ρόλο εδώ διαδραματίζουν οι εξειδικευμένες ΜΚΟ που

δραστηριοποιούνται στο πεδίο τα τελευταία χρόνια. Αν και λόγω μεγέθους και

έλλειψης πόρων δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το κράτος, μπορούν να

υποστηρίξουν προσφέροντας την τεχνογνωσία τους και προτείνοντας πιλοτικά

διαφορετικά μοντέλα που μπορούν να υιοθετηθούν κατά περίπτωση.

Στα πλαίσια δράσεων παροχής νομικής συνδρομής στους αιτούντες

άσυλο χρηματοδοτούνται δράσεις ΜΚΟ, διεθνών και εθνικών οργανισμών και

άλλων φορέων που δραστηριοποιούνται στο πεδίο τα τελευταία χρόνια, είτε

εθελοντικά, είτε μέσω χρηματοδότησης από την Ε.Ε. (π.χ. Ευρωπαϊκό Ταμείο

Επιστροφών κ.α.).

Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της βελτίωσης της ενημέρωσης των

αιτούντων άσυλο για τα δικαιώματά τους, έχει προβλεφθεί η ενημέρωση να

μην αφορά μόνο τις γλώσσες που μιλούν οι πιθανοί δικαιούχοι της ιδιότητας

του πρόσφυγα, αλλά και τις γλώσσες που μιλούν αυτοί που στατιστικά έχουν

υποβάλει τις περισσότερες, πιθανόν ‘καταχρηστικές’ αιτήσεις ασύλου. Η

ενημέρωση των αλλοδαπών μπορεί να υλοποιηθεί είτε μέσα από φυλλάδια –

εκδόσεις, είτε μέσα από ένα πλέγμα συναντήσεων με πρόσωπα κλειδιά των

οργανώσεων των αλλοδαπών, είτε με τους ίδιους τους αλλοδαπούς σε

ανοικτές εκδηλώσεις ενημέρωσης και θα χρηματοδοτηθεί μέσα από κάποια

συνέργεια που μπορούν να έχουν τα Ταμεία Προσφύγων, Επιστροφών και

Ένταξης, μια που οι ομάδες στόχος είναι κοινές.

Το θέμα της διερμηνείας είναι αποφασιστικής σημασίας για τη

διεξαγωγή της όλης διαδικασίας ασύλου. Κάθε Υπηρεσία που είναι αρμόδια για

την παραλαβή και λήψη συνέντευξης ασύλου, διαθέτει διερμηνείς, οι οποίοι

ανευρίσκονται κυρίως από τις λίστες των ποινικών δικαστηρίων. Στη

Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής υπάρχει κατάλογος διερμηνέων, ο οποίος

μπορεί να εξυπηρετήσει και άλλες Υπηρεσίες για το σκοπό αυτό (π.χ. το

Τμήμα Ασφαλείας Αερολιμένα Αθηνών). Επιπρόσθετα, μέσω ΜΚΟ επιλύονται

προβλήματα που ανακύπτουν σε ορισμένες περιπτώσεις αναφορικά με την

ανεύρεση διερμηνέα. Λειτουργούν προγράμματα, τόσο στο Τμήμα Ασφαλείας

Αερολιμένα Αθηνών όσο και στη ΔΑΑ και σε περιφερειακές Υπηρεσίες, σε

συνεργασία των αρμόδιων Αρχών με την ΥΑ/ΟΗΕ και διάφορες ΜΚΟ, τα οποία

24

συνδράμουν στη βελτίωση των διαδικασιών ασύλου στη χώρα μας.

Καταβάλλεται δε προσπάθεια χρηματοδότησης άλλων προγραμμάτων που

αφορούν στη διερμηνεία και επιμόρφωση των διερμηνέων μέσω του

Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων.

Στο πλαίσιο υλοποίησης του οικονομικού προγράμματος του

Ευρωπαϊκού Ταμείου Επιστροφών, βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα

δημιουργίας δεξαμενής διερμηνέων-μεταφραστών με την πρόσληψη 35

διερμηνέων-μεταφραστών για τις γλώσσες Αραβική, Φαρσί, Ουρντού και

Παστού, με σύμβαση μίσθωσης έργου, διάρκειας επτά (7) μηνών, κόστους

600.000,00 Ευρώ, με δυνατότητα ανανέωσης της σύμβασης εάν και εφόσον

αυτό κριθεί απαραίτητο. Ως τόπος εκτέλεσης του συγκεκριμένου έργου έχει

οριστεί η Αθήνα, ωστόσο οι εν λόγω διερμηνείς θα παράσχουν τις υπηρεσίες

τους και στα παρακάτω σημεία όπου κρατούνται αλλοδαποί: Ορεστιάδα,

Λέσβο, Σάμο, Χίο, Δωδεκάνησα και Αχαΐα.

Στα πλαίσια δράσεων παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους

αιτούντες άσυλο, χρηματοδοτούνται δράσεις ΜΚΟ, διεθνών και εθνικών

οργανισμών και άλλων φορέων που δραστηριοποιούνται στο πεδίο τα

τελευταία χρόνια, είτε εθελοντικά είτε μέσω χρηματοδότησης από την Ε.Ε.,

ώστε να παρέχουν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης προγραμμάτων

ψυχικής υγείας, αλλά και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των

κρατουμένων.

O ρόλος των οργανώσεων των προσφύγων (και των μεταναστών) σε

θέματα ενδιαφέροντός τους δεν είχε προαχθεί μέχρι τώρα στις Κρατικές

πολιτικές. Δεν έχουν καν εξακριβωθεί οι ίδιες οι οργανώσεις, ενώ το Κράτος

μέχρι πρόσφατα δεν ήταν διατεθειμένο να αναπτύξει ζωτική συνεργασία. Οι

οργανώσεις των προσφύγων δεν διαθέτουν καμία τεχνογνωσία πέραν από

εκείνη των μελών τους που έχουν συνεργαστεί με ΜΚΟ στον τομέα αυτό.

Πρόσφατα έχει ξεκινήσει με την συνδρομή της Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ

για τους Πρόσφυγες και ΜΚΟ η αξιοποίηση των σχετικών οργανώσεων, που

επικοινωνούν επίσημα με τα Υπουργεία Προστασίας του Πολίτη/Υγείας και

Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Έχουν εκφράσει την επιθυμία τους να αναλάβουν

πρωτοβουλίες για την στέγαση και την φροντίδα των αιτούντων άσυλο.

Αμφότερα τα Υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Υγείας και

Κοινωνικής Αλληλεγγύης εξετάζουν θετικά αυτήν την εξέλιξη και συζητούν το

ενδεχόμενο της ανάληψης με την συνδρομή τους και υπό την εποπτεία ΜΚΟ

την λειτουργία χώρων φιλοξενίας.

Υπάρχει πλέον τακτική επικοινωνία και συνεργασία για την κάλυψη

25

επειγόντων θεμάτων που αφορούν ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι

οι ασθενείς, οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι έγκυες γυναίκες, οι οικογένειες και

οι ασυνόδευτοι ανήλικοι.

Άρθρο 4

Παράγραφος 9 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Άρθρο 5

Παράγραφος 10 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Δεν υπήρξε τέτοια περίπτωση τα έτη 2004-2007.

Άρθρο 10

Παράγραφος 11 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Προσωπικό καταστημάτων κράτησης

Αναφορικά με τους υπαλλήλους του κλάδου ΔΕ φύλαξης που

υπηρετούν στα καταστήματα κράτησης της χώρας, το υπάρχον πρόγραμμα

εισαγωγικής εκπαίδευσης υποστηρίζεται νομοθετικά από την ΚΥΑ 22195/12-2-

2009 (ΦΕΚ Β 125) ‘Οργάνωση και υλοποίηση ειδικών εκπαιδευτικών

προγραμμάτων εισαγωγικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης για τους υπαλλήλους

του κλάδου ΔΕ φύλαξης καταστημάτων κράτησης’, η οποία έχει εφαρμογή

στην οργάνωση και τον τρόπο λειτουργίας της Σχολής Προσωπικού Φύλαξης,

προβλέποντας εισαγωγική εκπαίδευση για νεο-διοριζόμενους υπαλλήλους του

κλάδου ΔΕ φύλαξης.

Από αυτήν την πράξη θα ωφεληθούν οι δόκιμοι-υπάλληλοι του κλάδου

ΚΕ φύλαξης και οι κρατούμενοι.

Η ΚΥΑ προβλέπει επίσης την προαγωγική εκπαίδευση των υπαλλήλων

του κλάδου ΔΕ εξωτερικής φρούρησης των καταστημάτων κράτησης της

χώρας. Το πρόγραμμα αυτό υποστηρίζεται νομοθετικά με το Π.Δ. 215/2006,

‘Κανονισμός Οργάνωσης και Λειτουργίας της Υπηρεσίας Εξωτερικής

Φρούρησης Καταστημάτων Κράτησης’.

Οι άμεσα επωφελούμενοι από την ανωτέρω πράξη θα είναι οι υπάλληλοι

του κλάδου ΔΕ εξωτερικής φρούρησης και οι κρατούμενοι.

Όσον αφορά την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων – διαχείριση

26

κρίσεων, ένα πρόγραμμα βρίσκεται στο στάδιο της νομοθετικής επεξεργασίας,

υποστηριζόμενο από το άρθρο 47 (υπηρεσιακή εκπαίδευση) του Κώδικα

Δημοσίων Υπαλλήλων (Ν.3528/2007).

Οι υπηρεσίες που εμπλέκονται στο ανωτέρω πρόγραμμα είναι το


Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Στόχοι αυτού του προγράμματος είναι η εκπαίδευση των

σωφρονιστικών υπαλλήλων (φρουρών) σε θέματα αντιμετώπισης βίαιης και

επιθετικής συμπεριφοράς των κρατουμένων (λήψη ομήρων, απόδραση,

εξέγερση), στην παροχή πρώτων βοηθειών και την αντιμετώπιση φυσικών

φαινομένων (σεισμών, πλημμύρων, πυρκαγιών), έτσι που να διασφαλίζεται η

ομαλή λειτουργία των καταστημάτων κράτησης.

Από την ανωτέρω πράξη θα επωφεληθεί όλο το προσωπικό των

καταστημάτων κράτησης.

Περαιτέρω, βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας έτερο πρόγραμμα

που υποστηρίζεται νομοθετικά από το Π.Δ. 215/2006, ‘Κανονισμός Οργάνωσης

και Λειτουργίας της Υπηρεσίας Εξωτερικής Φρούρησης Καταστημάτων

Κράτησης’, και αφορά την εκπαίδευση των υπαλλήλων σε θέματα αυτοάμυνας,

αυτοπροστασίας, στην οπλοτεχνική και την σκοποβολή.

Από αυτήν την πράξη θα επωφεληθούν οι υπάλληλοι και υποψήφιοι

προς διορισμό υπάλληλοι του κλάδου ΔΕ εξωτερικής φρούρησης.

Όσον αφορά τον κλάδο των Ψυχολόγων-Ψυχιάτρων των καταστημάτων

κράτησης ειδικευόμενων σε θέματα ψυχομετρικών-ψυχοδιαγνωστικών

εργαλείων, βρίσκεται σε επεξεργασία ένα πρόγραμμα που υποστηρίζεται

νομοθετικά από το άρθρο 47 (υπηρεσιακή εκπαίδευση) του Κώδικα Δημοσίων

Υπαλλήλων (Ν.3528/2007).

Οι υπηρεσίες που εμπλέκονται στο ανωτέρω πρόγραμμα είναι το


Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Στόχοι αυτού του προγράμματος είναι η παροχή της απαιτούμενης

εκπαίδευσης και των κατάλληλων εργαλείων σε υπαλλήλους της κατηγορίας

των ψυχολόγων για την ανίχνευση, αξιολόγηση και αντιμετώπιση ψυχο-

παθολογικών καταστάσεων στους κρατούμενους.

Από την ανωτέρω πράξη επωφελούνται οι υπάλληλοι της κατηγορίας

των ψυχολόγων και ψυχιάτρων των καταστημάτων κράτησης, οι υποψήφιοι

προς διορισμό υπάλληλοι και οι κρατούμενοι.

Η εκπαίδευση του Προσωπικού Εξωτερικής Φρούρησης ρυθμίζεται βάσει

27

της ΥΑ 119510/2006 του Υπουργείου Δικαιοσύνης (ΦΕΚ Β 1722/2006).

Σύμφωνα με τις διατάξεις της, συστήνεται Σχολή Εκπαίδευσης Προσωπικού

Εξωτερικής Φρούρησης Καταστημάτων Κράτησης, η οποία συγκροτείται από

τα ακόλουθα τμήματα: α) Βασικής Εκπαίδευσης, β) Εκπαίδευσης

Υπαρχιφυλάκτων και γ) Επιμόρφωσης και Εξειδίκευσης.

Η σχολή έχει έδρα το Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού και λειτουργεί

στο κτήριο της Σχολής Σωφρονιστικών Υπαλλήλων ή σε άλλες εγκαταστάσεις

του Υπουργείου Δικαιοσύνης ή Δημόσιας Τάξεως, μόνον εάν μπορούν να

παρέχουν εκπαίδευση, στέγαση και σίτιση για τους εκπαιδευόμενους, κατά

περίπτωση.

Η Σχολή διευθύνεται από τον Γενικό Διευθυντή Διοικητικής Υποστήριξης

της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, που αναπληρώνεται

από τον Διευθυντή της Δ.Υ.Ε.Φ.Κ.Κ.

Η λειτουργία της σχολής και η επίβλεψη της ορθής εφαρμογής αυτής

της απόφασης αποτελούν αρμοδιότητα του Διευθυντή της Σχολής και της

Διεύθυνσης Διοίκησης και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού της Κεντρικής

Υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Με απόφαση του Υπουργού

Δικαιοσύνης συγκροτείται ομάδα εργασίας από τον Διευθυντή της Σχολής, ως

Πρόεδρο, και τον αναπληρωτή του καθώς και υπαλλήλους της Κεντρικής

Υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και των Καταστημάτων Κράτησης, ως

μέλη, έργο της οποίας είναι η οργάνωση και ο συντονισμός των διαδικασιών

για την εφαρμογή του προγράμματος βασικής εκπαίδευσης.

Στο Τμήμα Βασικής Εκπαίδευσης διδάσκονται τα ακόλουθα μαθήματα:

1. Σωφρονιστικός Κώδικας

2. Ασφάλεια και λειτουργία των καταστημάτων κράτησης – Κανόνες

Υπηρεσίας Εξωτερικής Φύλαξης Καταστημάτων Κράτησης: Νομοθεσία.

Καθήκοντα και υποχρεώσεις του προσωπικού εξωτερικής φρούρησης που έχει

την ευθύνη της ασφαλούς φύλαξης των καταστημάτων κράτησης.

Εγκαταστάσεις. Ευθύνη. Περιπολίες. Προμήθειες. Χρήση εξαναγκασμού και

επιτρεπόμενα μέσα άμυνας. Οργάνωση και πρακτική αντιμετώπιση ζητημάτων

ασφαλείας, ερευνών, επίβλεψης, προμηθειών, επισκέψεων, εξεγέρσεων και

άλλων έκτακτων περιστατικών καθώς και ανάπτυξη ικανοτήτων παρατήρησης,

επικοινωνίας, ανθρώπινων σχέσεων. Προσαγωγή κρατουμένων στα

δικαστήρια, τις εισαγγελικές αρχές, εκτέλεση ερευνών, φύλαξη κρατουμένων

σε νοσοκομεία κλπ.

3. Ποινικό Δίκαιο και Ποινική Δικονομία: Στοιχεία Ποινικού Δικαίου και

Ποινικής Δικονομίας. Ορισμός του εγκλήματος. Κατάταξη αδικημάτων. Ποινές.

28

Μέτρα ασφάλειας. Αναστολή ποινών υπό όρους και υπό όρους αποφυλάκιση.

Αδικήματα περί την υπηρεσία. Αδικήματα κρατουμένων εντός των φυλακών.

Απόδραση κρατουμένων. Ποινικά δικαστήρια. Δικαστήρια ανηλίκων.

Αυτεπάγγελτη δίωξη. Κατηγορίες. Κράτηση και έκτιση ποινής. Αστικός Ενάγων.

Ένδικα μέσα.

4. Στοιχεία Διοικητικού Δικαίου: Δικαστικοί υπάλληλοι. Διορισμός.

Καθήκοντα και ευθύνη των υπαλλήλων. Δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Πειθαρχικό δίκαιο. Αξιολόγηση. Εκπαίδευση. Λύση απασχόλησης.

5. Στοιχεία Ψυχολογίας: Σχέσεις υπαλλήλων με τους προϊσταμένους των

τμημάτων, τους κρατούμενους, τους συγγενείς των κρατουμένων, το κοινό.

Ψυχολογία της εγκληματικής συμπεριφοράς. Ψυχολογία της εξάρτησης.

Ψυχολογία των κρατουμένων. Ψυχολογία του προσωπικού. Ένταση στον χώρο

εργασίας. Επίλυση συγκρούσεων. Διαμόρφωση συμπεριφορών και στάσεων.

6. Στοιχεία Επιστήμης Υγείας: Παροχή Πρώτων Βοηθειών. Επείγοντα

περιστατικά. Αντιμετώπιση τοξικομανών κρατουμένων. Μολυσματικές νόσοι,

προφυλάξεις, AIDS, αποτροπή, αγωγή.

7. Ναρκωτικά: Γενικές έννοιες.

8. Αυτοάμυνα: Φυσική Αγωγή.

9. Αυτοπροστασία: Ψυχολογική-πνευματική προστασία προσωπικού,

αντιμετώπιση ψυχολογικής πίεσης, έλεγχος υπόπτων, παρακολούθηση

συμπεριφορών, έλεγχος σε κλειστούς χώρους, συγκρούσεις. Βασικές και

εξειδικευμένες μέθοδοι αντιμετώπισης.

10. Όπλα.

11. Χημικά.

12. Πληροφορίες – Έρευνες – Λήψη Ομήρων.

Η εκπαίδευση του Προσωπικού Ασφαλείας των καταστημάτων

Κράτησης ρυθμίζεται με την ΥΑ 22195/199 του Υπουργού Δικαιοσύνης (ΦΕΚ Β

125/1999).

Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτής της απόφασης, δημιουργείται Σχολή

Φρουρών Ασφαλείας για την παροχή αρχικής εκπαίδευσης στο προσωπικό των

καταστημάτων κράτησης. Τα μαθήματα θα λαμβάνουν χώρα σε ειδικό κτήριο

της Σχολής Σωφρονιστικών Υπαλλήλων στο Κατάστημα Κράτησης

Κορυδαλλού.

Η Σχολή διευθύνεται από τον Γενικό Διευθυντή Οργάνωσης και

Πληροφορικής, Ανθρώπινου Δυναμικού, Οικονομικών και Τεχνικών Θεμάτων

του Υπουργείου Δικαιοσύνης που αναπληρώνεται στα καθήκοντά του από τον

Διευθυντή του Τμήματος Οργάνωσης και Πληροφορικής του ανωτέρω

29

Υπουργείου.

Η λειτουργία της σχολής και η επίβλεψη της ορθής εφαρμογής αυτής

της απόφασης αποτελούν αρμοδιότητα του Διευθυντή της Σχολής και του

Τμήματος Εκπαίδευσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Με απόφαση του Διευθυντή της Σχολής, ένας διοικητικός υπάλληλος

από το Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού ορίζεται ως Προϊστάμενος της

Γραμματείας της Σχολής και έχει την ευθύνη της παρακολούθησης και του

ελέγχου της εκτέλεσης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Στην Σχολή προσφέρονται τα ακόλουθα μαθήματα:

1. Σωφρονιστικός Κώδικας: Γενικές Αρχές. Διάκριση κρατουμένων σε

κατηγορίες. Διάκριση καταστημάτων κράτησης. Εισαγωγή κρατουμένων στα

καταστήματα κράτησης. Συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων. Αντιμετώπιση

των κρατουμένων, εκπαίδευση των φυλακισμένων, επικοινωνία. Άδειες.

Εργασίες για τους κρατουμένους. Μεταβολές, αμοιβές και πειθαρχικές

ενέργειες. Καθήκοντα προσωπικού. Σωφρονιστική αγωγή ανηλίκων. Η Διεθνής

Σύμβαση για τη Μεταφορά Καταδίκων. Ο ρόλος του εισαγγελέα στις φυλακές.

Συμβούλιο Φυλακών.

2. Ποινικό Δίκαιο και Ποινική Δικονομία: Στοιχεία Ποινικού Δικαίου και

Ποινικής Δικονομίας.

3. Στοιχεία Διοικητικού Δικαίου.

4. Στοιχεία Ψυχολογίας.

5. Στοιχεία Επιστήμης Υγείας: Υγεία φυλακισμένων. Υγιεινοί χώροι

κράτησης. Παροχή Πρώτων Βοηθειών. Επείγοντα περιστατικά. Αντιμετώπιση

τοξικομανών κρατουμένων. Μολυσματικές νόσοι, μέτρα, προφυλάξεις.

Έλεγχος φαρμακείου – ιατρικών προμηθειών.

6. Λειτουργία καταστημάτων κράτησης: Χρήση επιτρεπόμενων μέσων

εξαναγκασμού και άμυνας. Οργάνωση και λειτουργία των τμημάτων και

υπηρεσιών των καταστημάτων κράτησης.

7. Περί ναρκωτικών.

8. Αυτοάμυνα: Φυσική Αγωγή.

9. Αυτοπροστασία.

10. Πληροφορίες, Έρευνες, Όμηροι.

Το Τμήμα Εκπαίδευσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι υπεύθυνο για

τον σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση της συμβατικής εκπαίδευσης

του προσωπικού.

Διδάσκεται επίσης ένα Ειδικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα ‘Ομάδες

Ασφάλειας’ , σκοπός του οποίου είναι να παρέχει ειδική εκπαίδευση σε

30

ζητήματα αυτοάμυνας και αυτοπροστασίας στο προσωπικό των καταστημάτων

κράτησης.

Επιπλέον, υπάρχει ένα Πρόγραμμα ‘Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών’ που

αποσκοπεί να εξασφαλίσει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης τους απαραίτητους

εκπαιδευτές που θα αναλάβουν την βασική εκπαίδευση των υπαλλήλων των

καταστημάτων κράτησης.

Τα Τμήματα Εκπαίδευσης, Οργάνωσης και Πληροφορικής του

Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι υπεύθυνα για τον σχεδιασμό, την οργάνωση και

την υλοποίηση των ειδικών αυτών προγραμμάτων. Ο Διευθυντής της Σχολής

αυτών των ειδικών πληροφοριακών προγραμμάτων είναι ο Διευθυντής της

Διεύθυνση Οργάνωσης και Πληροφορικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης που

αναπληρώνεται από τον Διευθυντή του Τμήματος Εκπαίδευσης.

Επιπροσθέτως, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων

Δικαιωμάτων βρίσκεται στην διαδικασία αξιολόγησης ενός Σχεδίου Δράσης,

εντός του πλαισίου του Ευρωπαϊκού Ταμείου για την ένταξη των υπηκόων

τρίτων χωρών, που αφορά Προγράμματα Πολυπολιτισμικής Εκπαίδευσης του

προσωπικού που υπηρετεί στα καταστήματα κράτησης, στα τμήματα των

επιτηρητών ανηλίκων και κοινωνικών λειτουργών.

Αστυνομικοί υπάλληλοι.Η εκπαίδευση των αστυνομικών σχετικά με την προστασία των

ανθρώπινων δικαιωμάτων και ιδιαίτερα την απαγόρευση των βασανιστηρίων

είναι ένα συνεχές και ζωτικό ζήτημα υψηλής προτεραιότητας που αποσκοπεί

στην προαγωγή των αρχών των Ηνωμένων Εθνών.

Πιο συγκεκριμένα, σε βασικό επίπεδο (Σχολή Αξιωματικών Ελληνικής

Αστυνομίας και Σχολή Αστυφυλάκων της Αστυνομικής Ακαδημίας), δίνεται

έμφαση στην εκπαίδευση των σπουδαστών σε θέματα προστασίας των

ανθρώπινων δικαιωμάτων, στον κώδικα δεοντολογίας των αστυνομικών, τον

κοινωνικό ρόλο των Δυνάμεων Ασφαλείας και την σχέση Πολιτείας και Πολίτη,

με σκοπό την ανάπτυξη των ανθρωπιστικών τους αξιών, χωρίς προκαταλήψεις,

που θα τους επιτρέψει να εκτελούν τα καθήκοντά τους με δίκαιο τρόπο έναντι

όλων των πολιτών. Καθηγητές πανεπιστημίων, ειδικοί επιστήμονες, στελέχη

Ανεξάρτητων Αρχών, προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής, νομικοί και

μέλη ΜΚΟ, υπό την ιδιότητα των καθηγητών ή λεκτόρων, διδάσκουν τους

σπουδαστές μας θέματα που προάγουν, μεταξύ άλλων, τις δημοκρατικές αξίες

και την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Σε μεταπτυχιακό επίπεδο, οι σπουδαστές των Σχολών της Αστυνομικής

Ακαδημίας παρακολουθούν, μεταξύ άλλων, μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου

31

και Προστασίας των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, που διδάσκονται από

καθηγητές πανεπιστημίων.

Οι θεματικές ενότητες που διδάσκονται αφορούν συγκεκριμένα τα

ακόλουθα:

Την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, Διεθνείς

Συμβάσεις, Συνταγματικά Ατομικά Δικαιώματα στην ελληνική νομοθεσία,

θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και προστασίας τους κλπ.

Ειδικοί επιστήμονες (κοινωνιολόγοι, εγκληματολόγοι, δικαστικοί

υπάλληλοι, ψυχίατροι, ψυχολόγοι), μέλη ΜΚΟ, μέλη Ανεξάρτητων Αρχών και

έμπειροι αξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας παρουσιάζουν διάφορα θέματα

που συνδέονται με την προστασία των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και την

πρόληψη των βασανιστηρίων, με τη μορφή διαλέξεων, στους σπουδαστές των

ανωτέρω Σχολών, όπως τα ακόλουθα: Αστυνομία και ανθρώπινα δικαιώματα,

απαγόρευση βασανιστηρίων ή κάθε είδους σωματικής κακοποίησης, βλάβης

της υγείας, ψυχολογικής βίας ή άλλων αδικημάτων κατά της ανθρώπινης

αξιοπρέπειας, χρήση όπλων από τους αστυνομικούς, αστυνομική βία και

ανθρώπινα δικαιώματα, σχέση Πολιτείας και Πολίτη.

Η ευαισθητοποίηση των σπουδαστών των Σχολών της Αστυνομικής

Ακαδημίας σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, επιπροσθέτως του μαθήματος

‘Συνταγματικό Δίκαιο – Ανθρώπινα Δικαιώματα’, επιτυγχάνεται περαιτέρω

μέσω της ανάθεσης της εκπόνησης ατομικών διατριβών με συναφή θέματα

στους σπουδαστές, όπως για παράδειγμα η προστασία των ανθρώπινων

δικαιωμάτων και η προστασία από απάνθρωπη ή εξευτελιστική συμπεριφορά

κλπ.

Εκτός από την σύσταση της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου (Ε.Ε.ΔΑ), που υποβλήθηκε το 2008 στο Υπουργείο Προστασίας του

Πολίτη και αφορά την υλοποίηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος

αστυνομικών υπαλλήλων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα θέλαμε να σας

πληροφορήσουμε ότι οι αρμόδιες Διευθύνσεις του Αρχηγείου της Ελληνικής

Αστυνομίας επεξεργάζονται σχετική πρόταση.

Παράγραφος 12 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Ενημερωμένα στατιστικά στοιχεία α) ποσοστών πληρότητας, β)

διαχωρισμού βάσει φύλου, γ) ηλικίας, δ) εθνικότητας για την περίοδο 1004-

1007.

32

Στατιστικά στοιχεία για τα καταστήματα κράτησης.Πίνακας 1. Χωρητικότητα καταστημάτων κράτησης κατά τα έτη 2004-2007

Κατάστημα Κράτησης Έτος 2004 Έτος 2005 Έτος 2006 Έτος 2007Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων

Αυλώνα

308 308 308 308

ΑΣΚΑ Κασσαβέτειας 250 250 250 250Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων

Βόλου

65 65 65 65

Δικαστικές φυλακές Κορυδαλλού 640 640 640 640Δικαστικές φυλακές Χίου 100 100 100 100Δικαστικές φυλακές Νεάπολης 45 45 45 45Δικαστικές φυλακές Κω 45 45 45 45Δικαστικές φυλακές Τρίπολης 65 65 65 65Δικαστικές φυλακές Ναυπλίου 314 314 314 314Δικαστικές φυλακές

Θεσσαλονίκης

370 370 370 370

Δικαστικές φυλακές Χανίων 67 67 67 67Δικαστικές φυλακές Λάρισας 363 363 363 363Δικαστικές φυλακές Κορίνθου 60 60 60 60Δικαστικές φυλακές Ιωαννίνων 80 80 80 80Δικαστικές φυλακές Κομοτηνής 105 105 105 105Δικαστικές φυλακές Άμφισσας 100 100 100 100Γενικό κατάστημα κράτησης

Μαλανδρίνου

280 280 280 280

Κεντρική φυλακή γυναικών

Κορυδαλλού

270 270 270 270

Κατάστημα κράτησης Πατρών 343 343 343 780Κατάστημα κράτησης Χαλκίδας 120 120 120 120Κατάστημα κράτησης Κέρκυρας 160 160 160 160Κατάστημα κράτησης 105 105 105 105

33

ΑλικαρνασσούΚατάστημα κράτησης Τρικάλων 125 125 400 700Αγροτικό κατάστημα κράτησης

Αγιάς (Κρήτης)

146 146 146 146

Αγροτικό κατάστημα κράτησης

Κασσάνδρας

300 300 300 300


Τίρυνθας

200 200 200 200

Κεντρική αποθήκη υλικών

φυλακών Κορυδαλλού

38 38 38 38

Νοσοκομείο κρατουμένων

Κορυδαλλού ο Άγιος Παύλος

60 60 60 60

Ψυχιατρική κλινική κρατουμένων


160 160 160 160

Αγροτικό κέντρο απεξάρτησης

τοξικομανών κρατουμένων

Ελαιώνα (Θηβών)

300 300 300 300

Συνολική Χωρητικότητα 5584 5584 6019 7543

Πίνακας 2. Κατανομή κρατουμένων ανά κατάστημα κράτησης, 2004-2007

Κατάστημα Κράτησης Έτος 2004 Έτος 2005 Έτος 2006 Έτος 2007Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων

Αυλώνα

219 219 219 219

ΑΣΚΑ Κασσαβέτειας 143 168 166 190Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων

Βόλου

106 116 111 119

Δικαστικές φυλακές Κορυδαλλού 1991 2227 1980 1929Δικαστικές φυλακές Χίου 146 149 163 162Δικαστικές φυλακές Νεάπολης 82 114 107 136Δικαστικές φυλακές Κω 85 98 90 100Δικαστικές φυλακές Τρίπολης 130 141 170 178Δικαστικές φυλακές Ναυπλίου 375 488 506 510Δικαστικές φυλακές

Θεσσαλονίκης

616 616 603 598

Δικαστικές φυλακές Χανίων 132 142 146 140Δικαστικές φυλακές Λάρισας 743 776 832 863Δικαστικές φυλακές Κορίνθου 54 50 51 44Δικαστικές φυλακές Ιωαννίνων 207 215 181 197Δικαστικές φυλακές Κομοτηνής 247 270 306 339Δικαστικές φυλακές Άμφισσας 246 279 278 228

34

Γενικό κατάστημα κράτησης

Μαλανδρίνου

270 298 422 428

Κεντρική φυλακή γυναικών


492 555 555 578

Κατάστημα κράτησης Πατρών 693 726 741 780Κατάστημα κράτησης Χαλκίδας 206 235 231 237Κατάστημα κράτησης Κέρκυρας 181 251 265 253Κατάστημα κράτησης

Αλικαρνασσού

231 297 393 393

Κατάστημα κράτησης Τρικάλων 233 268 688 683Αγροτικό κατάστημα κράτησης

Αγιάς (Κρήτης)

132 234 144 215


Κασσάνδρας

209 311 272 286


Τίρυνθας

152 237 288 306

Κεντρική αποθήκη υλικών

φυλακών Κορυδαλλού

51 49 45 44

Νοσοκομείο κρατουμένων

Κορυδαλλού ο Άγιος Παύλος

109 124 120 136

Ψυχιατρική κλινική κρατουμένων


291 234 264 304

Αγροτικό κέντρο απεξάρτησης

τοξικομανών κρατουμένων

Ελαιώνα (Θηβών)

49 61 48 53

Συνολική Χωρητικότητα 8760 9970 10405 11227

Πίνακας 3. Κατανομή κρατουμένων βάσει ποινικής τους κατάστασης

Ποινική Κατάσταση Έτος 2004 Έτος 2005 Έτος 2006 Έτος 2007Κατάδικοι 6502 6897 7110 8349(Υπό κράτηση) 2377 3073 2948 2906Συνολικός αριθμός κρατουμένων 8879 9970 10058 11255

Πίνακας 4. Κατανομή κρατουμένων βάσει φύλου

Έτος 2004 Έτος 2005 Έτος 2006 Έτος 2007Γυναίκες 540 595 599 607Άνδρες 8339 9375 9459 10648Συνολικός αριθμός κρατουμένων 8879 9970 10058 11255

35

Πίνακας 5. Κατανομή κρατουμένων βάσει ηλικίας

Έτος 2004 Έτος 2005 Έτος 2006 Έτος 2007Ενήλικοι 8857 9558 9634 10821Ανήλικοι 422 412 424 434Συνολικός αριθμός κρατουμένων 8879 9970 10058 11255

Πίνακας 6. Κατανομή κρατουμένων βάσει εθνικότητας

Έτος 2004 Έτος 2005 Έτος 2006 Έτος 2007Ημεδαποί 5185 5716 5656 5883Αλλοδαποί 3694 4254 4402 5372Συνολικός αριθμός κρατουμένων 8879 9970 10058 11255

Πίνακας 7. Κατανομή κρατουμένων βάσει ποινής ή αδικήματος

Έτος 2004 Έτος 2005 Έτος 2006 Έτος 2007Ισόβια Κάθειρξη 614 625 675 757Πρόσκαιρη Κάθειρξη 3811 4121 4308 5209Ποινή Φυλάκισης 1757 2043 1994 2153Παραβάσεις του Νόμου περί

Ναρκωτικών

3617 4314 4429 4758

Παράγραφος 13 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Ισχύουσες διαδικασίες που διασφαλίζουν την αποτελεσματική και ανεξάρτητη επίβλεψη των καταστημάτων κράτησης.

Η χώρα μας έχει ήδη ενισχύσει σε εθνικό επίπεδο, με το νέο

Ν.3811/2009 (αποζημίωση των θυμάτων εγκλημάτων βίας από πρόθεση και

άλλες διατάξεις), τους ανεξάρτητους μηχανισμούς επίβλεψης παρέχοντας την

δυνατότητα στην αρμόδια διακομματική επιτροπή της Βουλής για το

σωφρονιστικό σύστημα και στον Συνήγορο του Πολίτη να επισκέπτονται τα

καταστήματα κράτησης. Εντός του πλαισίου της βελτίωσης του θεσμού της

επίβλεψης των καταστημάτων κράτησης, το Σώμα Επιθεώρησης και Ελέγχου

των Καταστημάτων Κράτησης (Ν.3090/2002), όπως έχει ήδη ανακοινωθεί,

πρόκειται να υποστηριχθεί με τεχνογνωσία ανά τομέα ειδικότητας. Η νέα

σύνθεση θα επιτρέπει την διεξαγωγή τακτικών και αιφνίδιων ελέγχων ανά

πάσα ημέρα και ώρα, για την διαπίστωση των συνθηκών κράτησης, της

ευνομίας και της συμμόρφωσης με τα μέτρα ασφάλειας στα καταστήματα

κράτησης.

36

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι με την ΥΑ 164484/2009 (ΦΕΚ Β 52/2010)

προσδιορίζεται η διαδικασία της ειδικής εμπειρογνωμοσύνης για την

διαπίστωση των απαραίτητων όρων και συνθηκών γιά την χορήγηση της υπό

όρους απόλυσης κρατουμένων που πάσχουν από AIDS, χρόνια νεφρική

ανεπάρκεια και υπόκεινται τακτικά σε αιμοκάθαρση, ανθεκτική φυματίωση ή

τετραπληγία και κίρρωση ήπατος με ποσοστό ανικανότητας άνω του 67% ή

γεροντική άνοια ηλικίας άνω των 80 ετών ή από επιθετική νεοπλασματική

νόσο στο τελικό στάδιο, κατ’εφαρμογή του άρθρου 110Α του Ποινικού

Κώδικα.

Περαιτέρω, βρίσκεται στο στάδιο της εφαρμογής η διαδικτυακή

σύνδεση της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης με όλα τα

καταστήματα κράτησης της χώρας, όχι μόνον σε σχέση με την ατομική

κατάσταση των κρατουμένων και τις ενδεχόμενες αλλαγές της, αλλά και για

την άμεση επίβλεψη των καταστημάτων σε όρους χωρητικότητας,

πληρότητας, κινήσεων των κρατουμένων και ενδεικνυόμενων ενεργειών. Αυτό

το πρόγραμμα συγκεκριμένα εκτιμάται ότι θα μεγιστοποιήσει τον ελεγκτικό

μηχανισμό του Υπουργείου αναφορικά με τα καταστήματα κράτησης και θα

βοηθήσει τις πολιτικές αποσυμπίεσης και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης

των κρατουμένων στα καταστήματα κράτησης.

Επιπλέον, με το Ν.2525/1997, έχουν ιδρυθεί Σχολεία Δεύτερης

Ευκαιρίας για ενήλικους κρατούμενους, τα οποία υπόκεινται στην δικαιοδοσία

του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του Υπουργείου Παιδείας. Λειτουργούν επί

του παρόντος οκτώ (8) Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας στα κέντρα κράτησης του

Κορυδαλλού, της Θεσσαλονίκης (δύο σχολεία), της Λάρισας, των Πατρών, του

Δομοκού, των Τρικάλων και των Θηβών.

Περαιτέρω, το ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ (Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημάτων

Ατόμων) έχει δημιουργήσει στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού την ομώνυμη

θεραπευτική κοινότητα ενώ, από το έτος 2008 ξεκίνησε να λειτουργεί

ολοκληρωμένα θεραπευτική κοινότητα και στις Δικαστικές Φυλακές

Κορυδαλλού. Και οι δύο θεραπευτικές κοινότητες λειτουργούν σε ειδικούς

χώρους. Το καθημερινό τους πρόγραμμα περιλαμβάνει υπηρεσίες θεραπείας,

εκπαίδευσης, κατάρτισης καθώς και ομάδες εργασίας. Το ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

διαθέτει στο κέντρο της Αθήνας Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης, όπου

παραπέμπονται αποφυλακιζόμενοι χρήστες και πρώην χρήστες ουσιών. Κάθε

χρήστης που αντιμετωπίζει προβλήματα με το νόμο μπορεί επίσης να

απευθυνθεί στο Κέντρο αυτό. Ανάλογα με τις ατομικές τους ανάγκες, οι

προσερχόμενοι στο Κέντρο εντάσσονται στην καταλληλότερη για αυτούς

37

φάση: προετοιμασία και κινητοποίηση για θεραπεία, κυρίως φάση θεραπείας,

κοινωνική επανένταξη, μεταθεραπευτική παρακολούθηση. Όλες οι υπηρεσίες

παρέχονται σε εξωτερική ημερήσια βάση. Με δεδομένο το ιστορικό εγκλεισμού

των περισσότερων μελών του Κέντρου, ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη συνεχή

επαφή τους με την ευρύτερη κοινότητα, μέσα από επαγγελματικές,

εκπαιδευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Το Κέντρο παρέχει επίσης

στήριξη στα άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος των

κρατουμένων και αποφυλακισμένων.

Επιπλέον, λειτουργεί ξενώνας για τα μέλη του προγράμματος χωρίς

στέγη και οικογενειακή στήριξη ή από απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και

για τις υπό θεραπεία εξαρτημένες μητέρες με παιδιά.

Το Κέντρο Επανένταξης Αποφυλακιζομένων ‘ΕΠΑΝΟΔΟΣ’ ανέλαβε τις

ακόλουθες δράσεις κατά την διάρκεια του έτους 2008:

-- Δημιουργία μίας ιστοσελίδας καταχωρημένης στο όνομα της

‘ΕΠΑΝΟΔΟΥ’ (www.epanodos.org.gr), που λειτουργεί ήδη με χρήσιμο υλικό

και πληροφορίες. Αυτή η ιστοσελίδα ανανεώνεται συνεχώς με νέο υλικό.

-- Συγγραφή ενός οδηγού με χρήσιμες πληροφορίες για

αποφυλακιζόμενους, ο οποίος τυπώθηκε σε 450 αντίτυπα στα τυπογραφεία τις

δικαστικής φυλακής Κορυδαλλού και έχει ήδη διανεμηθεί στις βιβλιοθήκες και

κοινωνικές υπηρεσίες των φυλακών Κορυδαλλού. Έπεται η διανομή του σε

άλλα καταστήματα κράτησης της χώρας, δικαστήρια ανηλίκων και λοιπούς

συνεργαζόμενους φορείς που ασχολούνται με θέματα αποφυλακιζόμενων.

-- Δημιουργία ενός ενημερωτικού φυλλαδίου για την ‘ΕΠΑΝΟΔΟ’ που

διανέμεται στους κρατουμένους, είναι εύχρηστο και τυπωμένο σε δύο πλευρές

στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, και αποσκοπεί να διευκολύνει την επαφή

των αποφυλακιζόμενων κρατουμένων με τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού

δικαίου. Αυτό το ενημερωτικό φυλλάδιο διανέμεται από τα καταστήματα

κράτησης στα τμήματά τους και σε όλους τους αποφυλακιζόμενους.

-- Εκτύπωση φυλλαδίων σε συνεργασία με προσωπικό της ‘ΕΠΑΝΟΔΟΥ’

και με την προσφορά εθελοντών από το Πανεπιστήμιο της Θράκης. Αυτά τα

φυλλάδια αποσκοπούν να πληροφορήσουν και να ευαισθητοποιήσουν το ευρύ

κοινό σχετικά με τις ανάγκες των αποφυλακιζόμενων και την σημασία της

κοινωνικής και επαγγελματικής τους επανένταξης.

-- Ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά κοινωνικά μηνύματα που προβάλλονται

δωρεάν από ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς.

-- Συνεργασία με φορείς εντός του πλαισίου της διασύνδεσης με

38

παρεμφερείς υπηρεσίες, φορείς και οργανισμούς, όπως είναι οι υπηρεσίες

κοινωνικής υποστήριξης, οι επιμελητές αποφυλακιζόμενων υπό όρους, ο

‘Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός’, ο ΟΑΕΔ, το ΕΚΚΑ, η Εταιρία Προστασίας

Αποφυλακιζόμενων Πειραιά, η κοινωνική οργάνωση υποστήριξης νέων ‘Άρσις’,

ο σύλλογος συμπαραστάσεως κρατουμένων ‘ο Ονήσιμος’, και το εργαστήριο

Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών, για την

βελτίωση των προσφερόμενων στους αποφυλακιζόμενους υπηρεσιών.

Προγραμματίζεται επίσης συνεργασία με άλλους φορείς για την ανάπτυξη

δράσεων και προγραμμάτων επανένταξης.

-- Ενεργοποίηση εθελοντών μέσω της δημιουργίας μίας εθελοντικής

επιστημονικής επιτροπής που συνδράμει το Δ.Σ. της ‘ΕΠΑΝΟΔΟΥ’ και υπηρετεί

σε διάφορες δράσεις και δραστηριότητες για τους αποφυλακιζόμενους.

-- Εκπαίδευση στην ‘ΕΠΑΝΟΔΟ’ φοιτητών πτυχιακού και μεταπτυχιακού

επιπέδου σε τομείς παρεμφερείς με το αντικείμενο του ΝΠΙΔ. Οι φοιτητές

μπορούν να ενεργοποιούνται και να βοηθούν στο έργο όλων των τμημάτων

υπό την εποπτεία προσωπικού της ‘ΕΠΑΝΟΔΟΥ’.

Βάσει στατιστικών στοιχείων της ΕΠΑΝΟΔΟΥ κατά την διάρκεια του

τελευταίου τριμήνου χορηγήθηκε υποστήριξη σε 120 άτομα.

Τέλος, σε 16 καταστήματα κράτησης της χώρας (Κορυδαλλός,

Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού, Ψυχιατρική Κλινική Κορυδαλλού, Αγιά,

Αλικαρνασσός, Νεάπολη, Χανιά, Κασσαβέτεια, Κασσάνδρα, Θεσσαλονίκη,

Κομοτηνή, Βόλος, Αυλώνας, Γρεβενά, Τρίκαλα και Πάτρα), λειτουργούν

συμβουλευτικά προγράμματα απεξάρτησης τοξικομανών καθώς και ένα ειδικό

πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ για την απεξάρτηση τοξικομανών γυναικών

κρατουμένων που συνεχίζονται (άλλοι φορείς που δραστηριοποιούνται στο

ίδιο πλαίσιο είναι η μονάδα απεξάρτησης τοξικομανών και αλκοολικών ’18 Άνω’

και η η κοινωνική οργάνωση υποστήριξης νέων ‘Άρσις’). Έχουν επίσης

δημιουργηθεί – στα νέα σωφρονιστικά καταστήματα – οι κατάλληλες

υποδομές για την λειτουργία ειδικών θεραπευτικών τμημάτων για τοξικομανείς

κρατούμενους. Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, η επιτυχής

παρακολούθηση και ολοκλήρωση των ανωτέρω προγραμμάτων υποστήριξης

παρέχει στους τοξικομανείς την ευκαιρία να ενταχθούν σε θεραπευτικά

προγράμματα, η παρακολούθηση των οποίων λογίζεται ως χρόνος έκτισης της

ποινής τους (Ν.2331/1995).

Δυνάμει του Ν.2721/99 έχει αποφασιστεί η ίδρυση δύο θεραπευτικών

καταστημάτων στον Ελαιώνα των Θηβών και στο κατάστημα κράτησης νέων

Κασσάνδρας (Χαλκιδική), με την επωνυμία ‘Κέντρα Αποτοξίνωσης

39

Τοξικομανών Κρατουμένων (ΚΑΤΚ)’.

Το Κέντρο Αποτοξίνωσης Τοξικομανών Κρατουμένων (ΚΑΤΚ) του

Ελαιώνα Θηβών είναι το πρώτο ολοκληρωμένο θεραπευτικό πρόγραμμα

σωματικής και ψυχολογικής αποτοξίνωσης και επανένταξης τοξικομανών. Η Α’

φάση αυτού του προγράμματος είναι προπαρασκευαστική και διεξάγεται στο

κατάστημα κράτησης Κορυδαλλού. Οι Β’ και Γ’ φάσεις πραγματοποιούνται στο

ΚΑΤΚ Ελαιώνα. Το αντίστοιχο ΚΑΤΚ Κασσάνδρας είναι στην φάση της

ανάπτυξης (δείτε επίσης τις παρατηρήσεις μας σχετικά με το άρθρο

2/παράγραφος 2.)

Παράγραφος 14 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:α. Η διαταγή υπ’αριθ.7100/14/4-θ/25 Ιαν 2008 του Αρχηγού της

Ελληνικής Αστυνομίας έχει διαβιβαστεί σε όλες τις υπηρεσίες και το προσωπικό

για τον σκοπό της ευαισθητοποίησης σε θέματα προστασίας των ανθρώπινων

δικαιωμάτων κατά την εκτέλεση των αστυνομικών καθηκόντων, την

γνωστοποίηση της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) της 5ης Ιουλίου 2007 που εκδόθηκε σχετικά με την

προσφυγή των Mirela CELNIKU και Reimonda CELNIKU κατά της Ελλάδας

(προσφυγή υπ’αριθ.21449/2004), σύμφωνα με την οποία ‘...το Κράτος ευθύνεται βάσει του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ, εξαιτίας των αδυναμιών στην διοργάνωση της προσβαλλόμενης αστυνομικής επιχείρησης (κατά την οποία έχασε την ζωή του ο Centjan CELNIKU) και εξαιτίας των ελλείψεων στην διαδικασία διερεύνησης του θανάτου του Centjan CELNIKU…’.

Επιπροσθέτως, η ίδια διαταγή προσδιόρισε ότι σε κάθε περίπτωση που

γίνεται χρήση πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς στο πλαίσιο αστυνομικών

ενεργειών (πυροβολισμός εκφοβιστικός, κατά πραγμάτων, για ακινητοποίηση

και εξουδετέρωση, σύμφωνα με το άρθρο 1(δ) του Ν.3169/2003 (ΦΕΚ Α

189/24 Ιουλίου 2003) περί της οπλοφορίας, χρήσης πυροβόλων όπλων από

αστυνομικούς, εκπαίδευσή τους σε αυτά και άλλες διατάξεις, θα εκτελείται

εσωτερική έρευνα (Ένορκη Διοικητική Εξέταση – ΕΔΕ) κατ’εφαρμογή των

διατάξεων του άρθρου 27(1α) του Π.Δ/τος 22/1996 (ήδη άρθρο 26(1) του

Π.Δ/τος 120/2008), σε συνάρτηση (αναλόγως της περίπτωσης) με τις

διατάξεις των άρθρων 9, 10 και 11 του ανωτέρω Π.Δ. (ήδη άρθρων 10, 11 και

12 του Π.Δ/τος 120/2008) και του Ν .3169/2003, η οποία θα διατάσσεται για

τις Αστυνομικές Διευθύνσεις των νομών από Υπηρεσίες επιπέδου Γενικής

Αστυνομικής Διεύθυνσης και άνω και θα ανατίθεται όσον αφορά τις Γενικές

Αστυνομικές Διευθύνσεις Αττικής και Θεσσαλονίκης στις αρμόδιες

40

Υποδιευθύνσεις Διοικητικών Εξετάσεων και όσον αφορά τις νομαρχιακές

Αστυνομικές Διευθύνσεις σε αξιωματικό Διεύθυνσης άλλης από εκείνη στην

οποία υπηρετεί ο εξεταζόμενος αστυνομικός.

Η διαδικασία αυτή προσφέρει υψηλότερες εγγυήσεις αμεροληψίας και

αντικειμενικότητας κατά την έρευνα αδικημάτων που συνδέονται με

παραβιάσεις των διατάξεων που αφορούν τον σεβασμό και την προστασία των

ανθρώπινων δικαιωμάτων, ένα θέμα στο οποίο το Αρχηγείο της Ελληνικής

Αστυνομίας προσδίδει ύψιστη και μέγιστη σημασία και θα οδηγήσει στην

πράξη στην αποτελεσματική συμμόρφωση με την ανωτέρω απόφαση και τη

νομολογία του ΕΔΔΑ και στην αποτροπή παρόμοιων αποφάσεων που είναι

αρνητικές όχι μόνον για την Ελληνική Αστυνομία αλλά και για την χώρα μας.

β. Με την διαταγή υπ’αριθ.6004/12/42-β/3 Αυγ 2008 του Προϊστάμενου

του Επιτελείου του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, το Υπουργείο

Προστασίας του Πολίτη υπενθύμισε στο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας

την υποχρέωσή τους να τηρούν και να εφαρμόζουν τους κανόνες του Κώδικα

Δεοντολογίας του αστυνομικού κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους,

ιδιαίτερα εκείνους που αφορούν τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων

και την προστασία ευάλωτων ατόμων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων

(άρθρα 1(α), 2(δ)-(ε), 3(α)-(ι) και 5(ε)(4)).

γ. Με την διαταγή υπ’αριθ.6004/12/33-α/27 Δεκ 2007 του

Προϊσταμένου του Επιτελείου του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, το

Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη υπενθύμισε στις Υπηρεσίες και το

προσωπικό τις εφαρμοστέες διατάξεις και διαταγές που αφορούν τις

υποχρεώσεις προστασίας της ζωής, σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας,

απαγόρευσης διακρίσεων, βασανιστηρίων και κάθε μορφής απάνθρωπης ή

εξευτελιστικής συμπεριφοράς και τιμωρίας. Το αστυνομικό προσωπικό

υπέγραψε βεβαιώνοντας ότι έλαβε γνώση αυτής της διαταγής, για τον σκοπό

της αποτελεσματικής συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις του για την αποτροπή

τέτοιων συμβάντων και την απόδοση ευθυνών.

δ. Με την διαταγή υπ’αριθ.6004/12/35/27 Δεκ 2007 του Προϊσταμένου

του Επιτελείου του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, πέραν της

υπενθύμισης της υποχρέωσης έρευνας τυχόν ρατσιστικών κινήτρων για την

συμπεριφορά των αστυνομικών οργάνων, υπογραμμίστηκε επίσης, σε σχέση

με την υποχρέωση καταγραφής και αξιολόγησης των αποδεικτικών στοιχείων

(ιατρικών βεβαιώσεων ή ιατροδικαστικών εκθέσεων), η νομολογία του

Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), συγκεκριμένα

ότι ‘όταν κάποιος που βρισκόταν σε καλή κατάσταση υγείας τίθεται υπό

41

κράτηση από την αστυνομία και στη συνέχεια διαπιστώνεται ότι φέρει

σωματικές βλάβες κατά την απελευθέρωσή του, το Κράτος είναι υποχρεωμένο

να παράσχει λογική εξήγηση για τις αιτίες του τραυματισμού, ελλείψει της

οποίας σαφώς ανακύπτει θέμα βάσει του άρθρου 3 της Σύμβασης (Ν.Δ. 53/74,

απαγόρευση βασανιστηρίων και επιβολής απάνθρωπων ή εξευτελιστικών

ποινών ή μεταχείρισης)’.

ε. Με την διαταγή υπ’αριθ.7100/10/4-ιστ/29 Νοεμ 2008 του Αρχηγού

της Ελληνικής Αστυνομίας, διαβιβάστηκε σε όλες τις Υπηρεσίες και το

προσωπικό της αστυνομίας, για τον σκοπό της ευαισθητοποίησης σε θέματα

προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων κατά την αστυνομική δράση, η

απόφαση της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ της 24 Ιουλίου

2008, με την οποία διαπιστώθηκε παραβίαση του άρθρου 2(3), σε συνάρτηση

με το άρθρο 7 του Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα

(Ν.2462/1997, ΦΕΚ Α 25/26 Φεβ 1997), επειδή ‘... δεν κινήθηκε πειθαρχική δίωξη κατά των παραβατών και η πειθαρχική εξέταση έλαβε τη μορφή άτυπης έρευνας δυνάμει του άρθρου 22 του Π.Δ/τος 22/1996, στο πλαίσιο της οποίας δεν εξετάστηκε ούτε ο προσφεύγων, Ανδρέας ΚΑΛΑΜΙΩΤΗΣ, ούτε οι μάρτυρες που επικαλέστηκε, καθώς και επειδή δεν εφαρμόστηκε η νομολογία του σύμφωνα με την οποία καταγγελίες κακοποίησης πρέπει να εξετάζονται άμεσα και αμερόληπτα από τις αρμόδιες αρχές ενώ η ταχύτητα και αποτελεσματικότητα είναι εξαιρετικά σημαντικές κατά την εξέταση υποθέσεων που αφορούν κατηγορίες βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης, και δεν τηρήθηκαν οι αναγκαίοι κανόνες στην υπόθεση αυτή’.

στ. Με την διαταγή υπ’αριθ. 6004/12/480-α με ημερομηνία 21-07-2010

του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, που αναφερόταν στην έκθεση της

Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόληψη των Βασανιστηρίων και της

Απάνθρωπης Συμπεριφοράς ή Τιμωρίας (CPT) που εκδόθηκε πρόσφατα για το

έτος 2009 (η οποία συντάχθηκε μετά την επίσημη επίσκεψη των μελών της

επιτροπής στην χώρα μας), υπενθυμίστηκε ότι είναι κρίσιμης σημασίας να

δρομολογείται αποτελεσματική δράση, όταν έρχεται στο φως οποιαδήποτε

πληροφορία ενδεικτική πιθανής κακομεταχείρισης ατόμου, αναφορικά με

πληροφορίες πιθανών υποθέσεων κακομεταχείρισης, για την αποφυγή

οποιασδήποτε αίσθησης ατιμωρησίας. Βάσει της νομολογίας του Ευρωπαϊκού

Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κάθε φορά που ένα άτομο

τραυματίζεται ενώ βρίσκεται στα χέρια της αστυνομίας και υπάρχουν ισχυρές

ενδείξεις ότι το εν λόγω άτομο υπέστη κακομεταχείριση, είναι καθήκον όχι

42

μόνο των αρχών αλλά και του προσωπικού να παράσχουν ικανοποιητική και

πειστική εξήγηση για το πώς προκλήθηκαν τα τραύματα, το οποίο αν δε

συμβεί εγείρει ξεκάθαρο ζήτημα, βάσει του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.

ζ. Παρά το γεγονός ότι το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας έχει

εκδώσει κατ’επανάληψη εγκύκλιες διαταγές για την προστασία των

ανθρώπινων δικαιωμάτων και την εν γένει συμπεριφορά του προσωπικού για

το ζήτημα αυτό, παρακολουθεί αδιάλειπτα την υλοποίηση αυτών και σε

περίπτωση που καθίσταται αναγκαία η λήψη τυχόν συμπληρωματικών μέτρων

προβαίνει άμεσα σε ανάλογες ενέργειες.

Πέραν της υποχρέωσης του προσωπικού των αστυνομικών αρχών να

αναφέρει αρμοδίως κάθε γεγονός ή περιστατικό αστυνομικού ενδιαφέροντος,

που αντιλαμβάνεται ή πληροφορείται με οποιοδήποτε τρόπο, αποφασίστηκε

επίσης με διαταγή του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας η ενσωμάτωση στα

‘πληροφοριακά φυλλάδια για τα δικαιώματα των κρατουμένων’ (εγκύκλιος

διαταγή υπ’αριθ. 4803/22/14-α/3 Νοεμ 1995), ως ‘δικαίωμα’ αυτών, η

υποβολή έγγραφης καταγγελίας για τυχόν κακές συνθήκες κράτησης,

κακοποίηση, κακομεταχείριση ή άλλες προσβολές των δικαιωμάτων τους,

σύμφωνα με υπόδειγμα που καθιερώθηκε ειδικά προς τούτο. Το νέο

πληροφοριακό φυλλάδιο και το υπόδειγμα μεταφράστηκαν σε -16- γλώσσες.

Μετά την τελική τους τυποποίηση θα αποσταλούν σε όλες τις υπηρεσίες της

Ελληνικής Αστυνομίας.

η. Η υιοθέτηση ειδικών και γενικών μέτρων συμμόρφωσης με τις

αποφάσεις του ΕΔΔΑ του Συμβουλίου της Ευρώπης που έχουν εκδοθεί κατά

της Ελλάδας, αποτελεί υποχρέωση της χώρας μας που απορρέει από την

διάταξη του άρθρου 46(1) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των

Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ, Ν.Δ.53/1975, ΦΕΚ Α 256/20 Σεπ 1974), η

εφαρμογή της οποίας τελεί υπό την επιτήρηση της Επιτροπής Υπουργών του

Συμβουλίου της Ευρώπης (άρθρο 46(2) της ΕΣΔΑ).

Επιπλέον, ελήφθησαν αμέσως οι σχετικές υπηρεσιακές ενέργειες για τη

συμμόρφωση με τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ σε έξι (6) υποθέσεις (Μακαρατζής,

Μπέκος και Κουτρόπουλος, Καραγιαννόπουλος, Zelilof, Celnicu, Πετρόπουλος

καιΤσακίρης). Πιο συγκεκριμένα, διαβιβάστηκαν σε όλες τις υπηρεσίες και το

προσωπικό για τον σκοπό της ευαισθητοποίησης σε θέματα προστασίας

ανθρώπινων δικαιωμάτων κατά την διάρκεια αστυνομικών ενεργειών και για

την εφαρμογή της νομολογίας και των αποφάσεων του ΕΔΔΑ.

Τέλος, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών αποφάσισε (η απόφαση

ελήφθη τον Φεβρουάριο του 2009) να προωθήσει νομοθετικές ρυθμίσεις για

43

την σύσταση μίας ειδικής τριμελούς Επιτροπής εντός του Υπουργείου. Η

Επιτροπή αυτή θα εξετάζει και θα αποφασίζει σχετικά με την επανάληψη ή την

παύση της έρευνας πειθαρχικών υποθέσεων στις οποίες εμπλέκεται προσωπικό

της Ελληνικής Αστυνομίας, σχετικά με τις οποίες έχει εκδοθεί καταδικαστική

απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατά

της Ελλάδας για παραβίαση των διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των

Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ν.Δ. 53/1974, ΦΕΚ Α 256), με την προϋπόθεση

ότι η σχετική απόφαση διαπιστώνει ελλείψεις στην διαδικασία της πειθαρχικής

εξέτασης ή νέα στοιχεία που δεν είχαν ληφθεί υπόψη κατά την πειθαρχική

εξέταση ή ακροαματική διαδικασία, εξετάζοντας τις ουσιαστικές και τυπικές

προϋποθέσεις που ορίζονται στις διατάξεις του Πειθαρχικού Δικαίου του

Αστυνομικού Προσωπικού.

Παράγραφος 15 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Βία κατά των γυναικών – βελτίωση των συνθηκών των φυλακών

Όσον αφορά τη μεταχείριση των γυναικών κρατουμένων, οι ακόλουθες

διατάξεις του Σωφρονιστικού Κώδικα ισχύουν απαρέγκλιτα αναφορικά με τους

ξεχωριστούς χώρους κράτησης για ανήλικους και άλλους κρατουμένους και για

μητέρες με παιδιά. Το άρρεν προσωπικό που υπηρετεί σε καταστήματα

κράτησης γυναικών εργάζεται εκτός των χώρων κράτησης των γυναικών (π.χ.

εξωτερικοί φρουροί, διοικητικό προσωπικό, γραμματειακή υποστήριξη). Τέλος,

ο σωματικός έλεγχος των γυναικών πραγματοποιείται βάσει των σχετικών

διατάξεων της παραγράφου 6 του άρθρου 23 του Σωφρονιστικού Κώδικα, που

προβλέπει τα εξής: ‘Ο νεοεισαγόμενος υποβάλλεται σε έρευνα σωματική και των ατομικών ειδών του, η οποία διεξάγεται σε ιδιαίτερο χώρο και κατά τρόπο που δεν θίγει την αξιοπρέπειά του. Η έρευνα διενεργείται από δύο τουλάχιστον υπαλλήλους του ίδιου φύλου με τον κρατούμενο. Αν υπάρχει εύλογη αιτία που να δικαιολογεί ενδοσωματική ή ακτινολογική έρευνα, αυτή διενεργείται μόνον από ιατρό, κατά τους κανόνες της ιατρικής, μετά από εντολή του αρμόδιου δικαστικού λειτουργού. Χρήματα ή αντικείμενα τα οποία ο ίδιος ο κρατούμενος επιθυμεί να δώσει προς φύλαξη, παραδίδονται με απόδειξη στο διαχειριστή του καταστήματος. Η διεύθυνση του καταστήματος κράτησης δεν ευθύνεται για την απώλεια ή καταστροφή αντικειμένων που ο κρατούμενος επιθυμεί να κρατήσει’.

Αποτελεί όμως πάγια πολιτική του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας

και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων να αποφεύγεται στον βαθμό που είναι δυνατό η

υπηρεσία ανδρών σε καταστήματα κράτησης γυναικών.

44

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων

έχει ήδη ζητήσει από το αρμόδιο Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικής

Αλληλεγγύης την σύσταση περιφερειακού ιατρείου στο κατάστημα κράτησης

γυναικών Ελαιώνα Θηβών όπου θα υπηρετεί μονίμως ιατρός.

Παράγραφος 16 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:1. Όσον αφορά τις συνθήκες κράτησης, δείτε το άρθρο 2/παράγραφος

2.

2. Μεταχείριση ανηλίκων:

Κάθε περίπτωση παράνομης εισόδου αλλοδαπού στην χώρα μας,

συμπεριλαμβανομένων ασυνόδευτων ανηλίκων, γνωστοποιείται στις

εισαγγελικές αρχές μέσω των αρμόδιων αρχών του Υπουργείου Προστασίας

του Πολίτη (άρθρο 83, Ν.3386/2005 και άρθρο 19, Π.Δ.220/2007).

Στα κέντρα κράτησης αλλοδαπών που εισέρχονται παράλληλα στην

χώρα, όλοι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι διαχωρίζονται από τους υπόλοιπους

παράνομους οικονομικούς μετανάστες. Ακολούθως, συντονίζονται διαδικασίες

αναλόγως της ηλικίας, της χώρας προέλευσης και του καθεστώτος ασύλου

τους με τις δικαστικές αρχές. Κρατούνται πάντα σε ειδικά διαμορφωμένους

χώρους, χωρίς ενήλικους κρατουμένους, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις περί

στέγασης και προστασίας.

Πιό συγκεκριμένα, όσον αφορά την διαχείριση ασυνόδευτων ανηλίκων

το άρθρο 19 του Π.Δ/τος 220/2007 ορίζει τα βασικά για την επίλυση ενός

διαχρονικού προβλήματος που αφορά την αντιμετώπισή τους, ιδιαίτερα

εκείνων που αιτούνται πολιτικό άσυλο. Οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν αμέσως

τα απαραίτητα μέτρα ώστε να εξασφαλίζουν τη νομική τους εκπροσώπηση. Οι

Εισαγγελείς Ανηλίκων ή οι κατά τόπους Εισαγγελείς Εφετών αναθέτουν την

ευθύνη της προσωρινής επιμέλειας των ανηλίκων και λαμβάνουν τα

απαραίτητα μέτρα για τον διορισμό επιτρόπου για κάθε ανήλικο και τη

μεταφορά τους στη Μονάδα Κοινωνικής Φροντίδας (που λειτουργεί υπό την

εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας) όπου θα

φιλοξενηθούν. Σε περίπτωση που ο ασυνόδευτος ανήλικος ζητήσει άσυλο, οι

αρμόδιες αρχές διασφαλίζουν την κατάλληλη φιλοξενία του (είτε μαζί με

ενήλικους συγγενείς είτε σε ανάδοχο οικογένεια, σε ειδικά κέντρα φιλοξενίας

με ειδική υποδομή για ανηλίκους ή σε άλλους χώρους φιλοξενίας κατάλληλους

για ανήλικους) και ότι η στέγαση του παιδιού το προστατεύει από τον κίνδυνο

της εμπορίας ή εκμετάλλευσης. Ενεργούν επίσης για την από κοινού στέγαση

και συμβίωση των αδελφών, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, την ωριμότητα

45

και γενικά το συμφέρον κάθε ανηλίκου. Συγχρόνως, καταβάλλουν κάθε

δυνατή προσπάθεια για να εντοπίσουν, το συντομότερο δυνατό, τα μέλη της

οικογένειάς του. Το προσωπικό που ασχολείται με υποθέσεις ασυνόδευτων

ανηλίκων είναι κατάλληλα καταρτισμένο σχετικά με τις ανάγκες των ανηλίκων.

Όσον αφορά τη μεταχείριση των ανηλίκων, το αρμόδιο τμήμα

συνεργάζεται στενά με το τμήμα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής

Αλληλεγγύης όπως και με τους υπόλοιπους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.

Υπάρχει επίσης συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές των γειτονικών χωρών,

σε διμερές επίπεδο αλλά και εντός του ΟΗΕ, ενώ το θέμα της εκμετάλλευσης

των ανηλίκων αντιμετωπίζεται μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε συνεργασία

με τα υπεύθυνα υπουργεία, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη καταβάλλει

κάθε προσπάθεια για την δημιουργία πρόσθετων εγκαταστάσεων για την

φιλοξενία ασυνόδευτων ανηλίκων, έτσι που η συμμετοχή και η συνεργασία

των ΜΚΟ απαιτείται για την εξασφάλιση της μέγιστης προστασίας των

ανήλικων αλλοδαπών που βρίσκουν καταφύγιο στην χώρα μας. Ωστόσο, το

θέμα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο, δεδομένου ότι πολλοί από αυτούς επιθυμούν

να μεταβούν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα όπου ζουν οι οικογένειές τους.

Έτσι, το υπεύθυνο αστυνομικό τμήμα δίνει ιδιαίτερη σημασία στο

μέγιστο ζήτημα της μεταχείρισης των ανήλικων φυγάδων, που καταλήγει να

είναι ζήτημα ύψιστης σημασίας, και με τον κοινωνικό ρόλο που παίζει το

τμήμα, αντιμετωπίζεται με ευαισθησία και προσοχή έτσι ώστε να παρέχεται η

καλύτερη δυνατή προστασία σε αυτήν την ευαίσθητη κοινωνική ομάδα.

Στατιστικά στοιχεία, βάσει φύλου και ηλικίας, για τους ασυνόδευτους

ανήλικους που συλλαμβάνονται και απελαύνονται δεν τηρούνται. Από την

υπάρχουσα μέχρι σήμερα διαχείριση ολόκληρου του ζητήματος απορρέει ότι η

κοινότερη κατηγορία ασυνόδευτων ανηλίκων που έρχονται στην χώρα μας

είναι μεταξύ 15-17 ετών.

Στους ακόλουθους πίνακες δίνονται στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους

ανήλικους:

46

ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΕΣ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΕΤΟΣ 2004 ΕΤΟΣ 2005

Υπήκοοι ΑΤΟΜΑ Υπήκοοι ΑΤΟΜΑ

ΑΙΓΥΠΤΟΥ 86 ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ 1 ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ 1 ΑΙΓΥΠΤΟΥ 20 ΑΛΒΑΝΙΑΣ 810 ΑΚΤΗΣ ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥ 2 ΑΛΓΕΡΙΑς 3 ΑΛΒΑΝΙΑΣ 1428 ΑΡΜΕΝΙΑΣ 1 ΑΛΓΕΡΙΑΣ 9 ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 273 ΑΡΜΕΝΙΣΤΑΝ 1 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 70 ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 374 ΓΕΩΡΓΙΑΣ 6 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 82 ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ 1 ΓΕΩΡΓΙΑΣ 11 ΔΟΜΙΝΙΚΑΝΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 1 ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ 1 ΙΝΔΙΑΣ 6 ΓΚΑΝΑΣ 1 ΙΡΑΚ 52 ΕΛΛΑΔΑΣ 2 ΙΡΑΝ 9 ΙΝΔΙΑΣ 5 ΙΣΡΑΗΛ 1 ΙΟΡΔΑΝΙΑΣ 1 ΛΙΒΕΡΙΑΣ 1 ΙΡΑΚ 126 ΜΑΥΡΙΤΑΝΙΑΣ 2 ΙΡΑΝ 15 ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 2 ΚΙΝΑΣ 4 ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣ 17 ΛΙΒΑΝΟΥ 2 ΜΥΑΝΜΑΡ 4 ΜΑΡΟΚΟΥ 2 ΝΙΓΗΡΙΑΣ 4 ΜΑΥΡΙΤΑΝΙΑΣ 5 ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 1 ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 3 ΠΑΚΙΣΤΑΝ 10 ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣ 13 ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ 16 ΜΥΑΝΜΑΡ 5 ΠΟΛΩΝΙΑΣ 1 ΝΙΓΗΡΙΑΣ 4 ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 36 ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 3 ΡΩΣΙΑΣ 4 ΠΑΚΙΣΤΑΝ 45 ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ (ΣΕΡΒΟΙ-ΜΑΥΡ) 2 ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ 24 ΣΙΕΡΑ ΛΕΟΝΕ 1 ΠΕΡΟΥ 1 ΣΟΜΑΛΙΑΣ 9 ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 23 ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ 1 ΡΩΣΙΑΣ 6 ΣΥΡΙΑΣ 8 ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ (ΣΕΡΒ-ΜΑΥΡ) 1 ΤΟΥΡΚΙΑΣ 26 ΣΙΕΡΑ ΛΕΟΝΕ 1 ΠΓΔΜ 4 ΣΟΜΑΛΙΑΣ 56 ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ (ΣΕΡΒΟΙ-ΜΑΥΡ) 3 ΣΟΥΔΑΝ 1 ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑΣ 21 ΣΥΡΙΑΣ 16

ΤΟΥΡΚΙΑΣ 10 ΤΥΝΗΣΙΑΣ 1 ΠΓΔΜ 4 ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑΣ 1

ΣΥΝΟΛΟ 1.493 ΣΥΝΟΛΟ 2.310

47

ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΕΣ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΕΤΟΣ 2006 ΕΤΟΣ 2007

Υπήκοοι ΑΤΟΜΑ Υπήκοοι PERSONS

ΑΙΓΥΠΤΟΥ 33 ΑΙΓΥΠΤΟΥ 24 ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ 1 ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ 16 ΑΛΒΑΝΙΑΣ 1378 ΑΚΤΗΣ ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥ 2 ΑΛΓΕΡΙΑΣ 5 ΑΛΒΑΝΙΑΣ 1580 ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑΣ 1 ΑΡΜΑΝΙΑΣ 2 ΑΡΜΕΝΙΑΣ 1 ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 2491 ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 999 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 2 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 82 ΓΕΩΡΓΙΑΣ 21 ΓΕΩΡΓΙΑΣ 12 ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ 3 ΛΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡ.ΚΟΓΚΟ 1 ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ 40 ΙΝΔΙΑΣ 6 ΙΝΔΙΑΣ 5 ΙΡΑΚ 222 ΙΡΑΚ 589 ΙΡΑΝ 33 ΙΡΑΝ 11 ΚΑΖΑΚΣΤΑΝ 1 ΚΙΝΑΣ 2 ΚΙΝΑΣ 3 ΚΡΟΑΤΙΑΣ 1 ΚΟΓΚΟ 1 ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑΣ 1 ΛΙΒΥΗΣ 8 ΛΙΒΑΝΟΥ 5 ΜΑΥΡΙΤΑΝΙΑΣ 13 ΛΙΒΥΗΣ 5 ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 5 ΜΑΡΟΚΟΥ 3 ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣ 51 ΜΑΥΡΙΤΑΝΙΑΣ 10 ΜΥΑΝΜΑΡ 1 ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 1 ΝΕΠΑΛ 1 ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣ 7 ΝΙΓΗΡΙΑΣ 4 ΜΥΑΝΜΑΡ 7 ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 1 ΝΙΓΗΡΙΑΣ 4 ΠΑΚΙΣΤΑΝ 61 ΠΑΚΙΣΤΑΝ 66 ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ 33 ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ 90 ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 48 ΡΟΥΑΝΤΑ 3 ΡΩΣΙΑΣ 4 ΡΩΣΙΑΣ 9 ΣΟΜΑΛΙΑΣ 339 ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ (ΣΕΡΒ-ΜΑΥΡ) 2 ΣΟΥΔΑΝ 16 ΣΟΜΑΛΙΑΣ 1017 ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ 1 ΣΟΥΔΑΝ 25 ΣΥΡΙΑΣ 8 ΣΥΡΙΑΣ 7 ΤΟΥΡΚΙΑΣ 6 ΤΟΥΡΚΙΑΣ 16 ΤΥΝΙΣΙΑΣ 1 ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΗΣ ΑΡΧΗΣ 7 ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ (ΚΙΝΑ) 1 ΣΕΡΒΙΑΣ 2 ΠΓΔΜ 8 ΠΓΔΜ 4 ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ (ΣΕΡΒ-ΜΑΥΡ) 1 ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑΣ 9 ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑΣ 4 ΣΥΝΟΛΟ 3.394 ΣΥΝΟΛΟ 6.089

48

Στατιστικά στοιχεία για άτομα κάτω της ηλικίας των 21 ετών .

Τμήμα κράτησης νεανίδων του καταστήματος κράτησης γυναικών Ελαιώνα ΘηβώνΣτατιστικά στοιχεία Μαρτίου 2010

ΥΠΟΔΙΚΟΙ

Αδίκημα Ηλικία Συνολικός ΑριθμόςΝαρκωτικά 21 5

20 219 11817161514

Συνολικός Αριθμός 8

Αδίκημα Ηλικία Συνολικός ΑριθμόςΚλοπή 21 1

20 319 11817161514


Αδίκημα Ηλικία Συνολικός ΑριθμόςΕμπορία Ανθρώπων 21 1

20 19 1817161514


Αδίκημα Ηλικία Συνολικός ΑριθμόςΑνθρωποκτονία 21 1

20

49

191817161514


Συνολικός αριθμός ανηλίκων υποδίκων: 14

ΚΑΤΑΔΙΚΟΙ

Αδίκημα Ηλικία Συνολικός ΑριθμόςΝαρκωτικά 21 3

1/5 έτη περιορισμός1/8 έτη κάθειρξη1/7 έτη κάθειρξη

20191817161514


Αδίκημα Ηλικία Συνολικός ΑριθμόςΚλοπή 21 2

1/18 μήνες φυλάκιση1/2 έτη και 3 μήνες περιορισμός

20 21/15 μήνες φυλάκιση1/18 μήνες φυλάκιση

19 1/3 έτη περιορισμός18 1/18 μήνες περιορισμός17 3

1/6 μήνες περιορισμός1/10 μήνες φυλάκιση1/6 μήνες φυλάκιση

161514


Αδίκημα Ηλικία Συνολικός Αριθμός

50

Ληστεία 21 1 (συγκεντρωτική ποινή 24 μηνών φυλάκισης)

20 19 1 (5 έτη & 6 μήνες περιορισμός)1817161514


Αδίκημα Ηλικία Συνολικός ΑριθμόςΠαραβάσεις του Ν.2734 21

20 1 (4 μήνες φυλάκιση)191817161514


Συνολικός αριθμός καταδίκων: 15Γενικό σύνολο υποδίκων και καταδίκων: 29

Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων ΑυλώναΣτατιστικά στοιχεία Μαρτίου 2010

ΥΠΟΔΙΚΟΙ

ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΔΙΚΟΙ ΑΔΙΚΗΜΑ14 1 1 Απόπειρα ανθρωποκτονίας15 1 1 Ναρκωτικά16 1 1 Ναρκωτικά

1 1 Βιασμοί1 1 Κλοπή

17 4 4 Ναρκωτικά1 1 Ανθρωποκτονία1 1 Απόπειρα1 1 Παράνομος μετανάστης

18 6 6 Ναρκωτικά2 2 Κλοπή1 1 Παράνομος μετανάστης

19 6 6 Ναρκωτικά1 1 Απόπειρα ανθρωποκτονίας

51

1 1 Βιασμοί-μαστροπεία-ασέλγεια-κλοπή9 9 Κλοπή1 1 Εκρηκτικά-τρομοκρατική οργάνωση1 1 Σύσταση και συμμορία, παραβίαση

Ν.3386/053 3 Ληστεία5 5 Παράνομοι μετανάστες

20 23 23 Ναρκωτικά1 1 Απόπειρα ανθρωποκτονίας3 3 Βιασμοί- μαστροπεία- ασέλγεια8 8 Κλοπή1 1 Εκρηκτικά-τρομοκρατική οργάνωση3 3 Σύσταση και συμμορία, παραβίαση

Ν.3386/058 8 Κλοπή1 1 Παράνομοι μετανάστες3 3 Σύσταση και συμμορία, παραβίαση

Ν.3386/058 8 Ληστεία1 1 Παράνομος μετανάστης

21 21 21 Ναρκωτικά2 2 Ανθρωποκτονία1 1 Απόπειρα εκβιασμού2 2 Βιασμοί – Μαστροπεία - Ασέλγεια 10 10 Κλοπή μεγ.αντικειμ. – πλαστογραφία2 2 Εκρηκτικά – τρομοκρατική οργάνωση4 4 Ληστεία3 3 Παράνομοι μετανάστες2 2 Παραβίαση του Ν.3386/05

22 1 1 Εκρηκτικά

Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων – Μάρτιος 2010

ΚΑΤΑΔΙΚΟΙ

Ηλικίας 19 ετώνΣύνολο Κατάδ. Αδίκημα Ποινή

Μέχρι 6 μήνες

1-2 έτη 2-5 έτη 5-10 έτη 10-15 έτη

27 1 Αποδοχή προϊόντων εγκλήματος

1 Φυλάκ

1 Παράνομη οπλοκατοχή

1 Φυλάκ

6 Κλοπή 1 Φυλάκ 3 1 Φυλάκ 1 Περιορ.

52

Περιορ3 Κλοπές μεγ.αντικ. 2 Φυλάκ 1 Περιορ.1 Βιασμός 1

Περιορ6 Ναρκωτικά 1 Φυλάκ 3 Κάθειρξη 2 Κάθειρξη1 Πλαστογραφία 1 Φυλάκ1 Υπεξαίρεση 1

Περιορ7 Ν.3386/2005 2 Φυλάκ 5 Φυλάκ

Ηλικίας 20 ετών/Σύνολο 43Καταδ. Αδίκημα Ποινή

Μέχρι 6 μήνες

1-2 έτη 2/5 5/10 10/15 15/20

5 Κλοπή 2 Φυλάκ 2 Φυλάκ 1 Φυλάκ6 Κλοπή Μεγ.Αντικειμ. 1 Φυλάκ 2 Περιορ 2 Φυλάκ 1 Κάθ.10 Ληστεία 2 Φυλάκ 4 Φυλάκ 3 Κάθ. 1 Κάθ.1 Απαγωγή 1 Κάθειρξη1 Βιασμός 1 Κάθ.7 Παράνομη Διακίνηση

Μεταναστών4 Κάθ. 1 Κάθ. 2 Κάθειρξη

5 Ναρκωτικά 4 Κάθ. 1 Κάθειρξη8 Ν.3386/2005 3 Φυλάκ 3 Φυλάκ

Ηλικία ΣΥΝ Κατάδικοι Αδίκημα ΠοινήΜέχρι 6 μήνες

1-2 έτη 2/5 5/10 10/15

15 6 3 Κλοπή 2 Φυλάκ 1 Φυλάκ1 Ναρκωτικά 1 Φυλάκ2 Παράν.Είσοδος 1 Φυλάκ 1 Φυλάκ

16 5 1 Κλοπή 1 Περιορ1 Βιασμός 1 Περιορ3 Ναρκωτικά 3 Περιορ

17 10 5 Κλοπή 1 Περιορ 1 Περιορ5 Ναρκωτικά 2 Φυλάκ 1 Περιορ 2 Περιορ1 Βιασμός 1 Περιορ2 Παράνομη

Διακίνηση Μεταν.

1 Περιορ 1 Περιορ

18 17 1 Απαγωγή 1 Περιορ4 Κλοπή 2 Φυλάκ 1 Φυλάκ 1 Περιορ7 Ναρκωτικά 4 Περιορ 1 Περιορ 2 Περιορ1 Κλοπή Μεγ.Αντ. 1 Περιορ3 Παράνομη

Διακίνηση Μεταν.

2 Περιορ

1 Ν.3386/2005 1 Φυλάκ

Ηλικία ΣΥΝ Κατάδ. Αδίκημα Ποινή

53

2/5 έτη 5/10 10/15 15/2022 6 1 Βιασμός 1 Κάθειρξη

2 Ανθρωποκτονία

1 Φυλάκιση 1 Φυλάκιση

1 Κλοπή Μεγ.Αντ 1 Κάθειρξη2 Ναρκωτικά 1 Κάθειρξη

23 2 2 Ανθρωποκτονία

1 Κάθειρξη Ισόβια


1 Κάθειρξη Ισόβια

1 Ναρκωτικά1 Ληστεία 1 Κάθειρξη


1 Κάθειρξη

26 1 1 Ληστεία 1 Κάθειρξη28 1 1 Ανθρωποκτονί

α1 φυλάκιση Ισόβια

30 1 1 Ληστεία 1 Κάθειρξη31 1 1 Ανθρωποκτονί

α40 1 1 Ανθρωποκτονί

α1 Κάθειρξη

41 1 1 Πλαστογραφία 1 Κάθειρξη

Σύνολο: 178

Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων ΒόλουΣτατιστικά στοιχεία Μαρτίου 2010

ΚΑΤΑΔΙΚΟΙΗλικία ΣΥΝ Καταδικ. Αδίκημα Ποινή

2/5 έτη 5/10 10/15 15/2016 1 1 Ναρκωτικά 1 17 1 1 Ναρκωτικά 118 1 Ναρκωτικά 1

4 1 Ληστεία2 Κλοπές 2 1

ΣύνολοΚαταδ.13/18 ετών

6 6 1 3 1 1

Ηλικία ΣΥΝ Κατάδ. Αδίκημα ΠοινήΜέχρι 6 μήνες

1/2 έτη;

2/5 5/10 10/15 15/20

19 7 8 Ναρκωτικά 61 Παράν.είσοδος 1

54

20 14 6 Ναρκωτικά 2 42 Ληστεία 1 15 Κλοπές 1 41 Απόπειρα

ανθρωποκτονίας

1

21 11 5 Ναρκωτικά 1 2 21 Απόπειρα

ανθρωποκτονίας

1

1 Μαστροπεία 14 Ληστεία 3 1

Σύνολο 19-21 ετών

1 2 6 14 9 2

Ηλικία Σύνολο Κατάδικοι Αδίκημα Ποινή10-15 έτη

22 5 3 Ναρκωτικά 32 Ληστεία 2

23 3 3 Ναρκωτικά 3Σύνολο άνω των 21 ετών

9 8

Σημείωση: Συνολικός αριθμός καταδίκων – πενήντα ένας (51) εκ των οποίων 8

είναι ενήλικοι και παραμένουν στο ειδικό κατάστημα κράτησης νέων του

Βόλου για εργασία.

Ειδικό κατάστημα κράτησης νέων ΒόλουΣτατιστικά στοιχεία Μαρτίου 2010

ΥΠΟΔΙΚΟΙ

ΗΛΙΚΙΑ ΥΠΟΔΙΚΟΙ ΣΥΝΟΛΟ ΑΔΙΚΗΜΑ13 - - -14 - - -15 - - Ναρκωτικά16 Ναρκωτικά

Ληστεία17 1 Ναρκωτικά

1 2 Ληστεία18 2 Ναρκωτικά

2 7 Ληστεία 2 Παράνομη παρακράτηση

2 Κλοπές19 4 26 Ναρκωτικά

55

2 Διακίνηση μεταναστών6 Κλοπές11 Ληστείες1 Βιασμός2 Παράνομη παρακράτηση

20 5 25 Ναρκωτικά6 Διακίνηση μεταναστών6 Ληστεία3 Ανθρωποκτονία5 Κλοπές

21 9 22 Ναρκωτικά5 Ανθρωποκτονία3 Κλοπές1 Πλαστογραφία3 Παράνομη είσοδος1 Βιασμός

Σύνολο υποδίκων: 82

Κατάστημα Απεξάρτησης Τοξικομανών ΑΣΚΑ ΚασσαβέτειαςΣτατιστικά στοιχεία Μαρτίου 2010 (κατάδικοι)

Αδίκημα: ΝαρκωτικάΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ21 -20 -19 3

1 - περιορισμός 2 ετών & 3 μηνών1 - φυλάκιση 5 ετών1 - περιορισμός 5 ετών1 - περιορισμός 5 ετών

18 21 - περιορισμός 5 ετών1 - περιορισμός 5 ετών

17 11 - περιορισμός 5 ετών

161514ΣΥΝΟΛΟ 6

Αδίκημα: Κλοπές και Κλοπές Μεγ.ΑντικειμένουΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ21 1 - κάθειρξη 11 ετών & 5 μηνών

56

20 21 - φυλάκιση 4 ετών1 - κάθειρξη 7 ετών

19 1 - φυλάκιση 3 μηνών και κράτηση18 17 1 - περιορισμός 5 ετών κ.α.ποινές16 1 - περιορισμός 10 μηνών15 -14 -

Περιορισμός 10 μηνώνΣΥΝΟΛΟ 7

Αδίκημα: Ληστεία κλπ.ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ21 1

1 – κάθειρξη 5 ετών1 – κάθειρξη 11 ετών & 3 μηνών

20 -19 -18 -17 -16 -15 -14 -ΣΥΝΟΛΟ 2

Αδίκημα: Παράβαση του Ν.2910/01, απόπειρα ανθρωποκτονίας, παράβαση του Ν.3386/05ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ21 2

1 – κάθειρξη 8 ετών1 – κάθειρξη 6 ετών & 2 μηνών

20 21 – φυλάκιση 5 ετών & 11 μηνών1 – φυλάκιση 4 ετών & 1 μήνα

19 18 17 16 15 14 ΣΥΝΟΛΟ 4

Αδίκημα: Αποπλάνηση παιδιών

57

ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ21 1 – φυλάκιση 5 ετών & 4 μηνών20 -19 1 – περιορισμός 5 ετών18 -17 -16 -15 -14 -ΣΥΝΟΛΟ 2

Γενικό Σύνολο: 21 κατάδικοι

Κατάστημα Απεξάρτησης Τοξικομανών ΑΣΚΑ ΚασσαβέτειαςΣτατιστικά στοιχεία Μαρτίου 2010 (υπόδικοι)

Αδίκημα: ΝαρκωτικάΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ21 120 -19 118 -17 116 -15 -14 -ΣΥΝΟΛΟ 3

Αδίκημα: ΛηστείαΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ21 120 -19 18 -17 -16 -

Αδίκημα: Απόπειρα βιασμού - ληστείαΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ15 -14 -ΣΥΝΟΛΟ 2

58

Αδίκημα: ΚλοπήΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ2120 -19 218 -17 -16 -15 -14 -ΣΥΝΟΛΟ 2

Γενικό Σύνολο: 7 υπόδικοιΥπόδικοι και κατάδικοι: 28

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι ανήλικοι κρατούνται αποκλειστικά σε

Καταστήματα Κράτησης Νέων, ξεχωριστά από τους ενήλικους, όπου έχουν την

ευκαιρία να παρακολουθήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα ή προγράμματα

επαγγελματικής κατάρτισης, όπως περιγράφεται στο άρθρο 11 παράγραφος 13

και στην Έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων

Δικαιωμάτων που περιλαμβάνεται στην Ετήσια Έκθεση για το 2009 της

Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου7.

Παράγραφος 17 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Εναλλακτικά μέτρα μείωσης του πληθυσμού των φυλακών.

Ι) Κατασκευαστικό έργο Βάσει του ισχύοντος ειδικού πολεοδομικού σχεδιασμού και της

ανάπτυξης των καταστημάτων κράτησης βρίσκεται υπό εξέλιξη η υλοποίηση

ενός ταχύρυθμού προγράμματος κατασκευής νέων καταστημάτων κράτησης.

Πιο συγκεκριμένα, λειτουργούν ήδη τα καταστήματα κράτησης Τρικάλων (30-

6-2006), Δομοκού (29-3-2007) και Γρεβενών (19-5-2008 η πτέρυγα γυναικών

και εντός του 2009 η πτέρυγα ανδρών). Το νέο κατάστημα κράτησης της

Νιγρίτας (Σερρών) έχει ολοκληρωθεί και αναμένεται η έναρξη της λειτουργίας

του εντός των προσεχών τεσσάρων μηνών, με χωρητικότητα 700 θέσεων.

350 γυναίκες κατάδικοι έχουν μεταφερθεί από το κατάστημα κράτησης

Κορυδαλλού στο νέο κατάστημα κράτησης Ελαιώνα Θηβών. Εντός του έτους

2010 θα έχουν επίσης οικοδομηθεί τα καταστήματα κράτησης Δράμας και

7 Επί το παρόντος υπάρχει μόνον στην Ελληνική γλώσσα.

59

Χανιών.

ΙΙ) Εργασίες βελτίωσης χώρων κράτησηςΗ εταιρία ‘Θέμις Κατασκευαστική Α.Ε.» έχει εκτελέσει εργασίες

συντήρησης και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων σε

πολυάριθμα καταστήματα κράτησης (αποχετευτικά συστήματα, χώροι

υγιεινής, θάλαμοι, δημιουργία πρόσθετων κοιτώνων κλπ).

ΙΙΙ) Διαπραγματεύσεις για την έκτιση της ποινής στην χώρα προέλευσης

Βάσει της Σύμβασης του Στρασβούργου του 1983 για τη Μεταφορά

Καταδίκων, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης

διαπραγματεύονται με τις διπλωματικές αρχές των χωρών της πλειοψηφίας

των αλλοδαπών κρατουμένων σε μία προσπάθεια διευκόλυνσης των

διαδικασιών μεταφοράς τους στις χώρες τους προκειμένου να εκτίσουν εκεί το

υπόλοιπο της ποινής τους.

Σε επίπεδο Ε.Ε., η Απόφαση Πλαίσιο 2008/909/ΔΕ έχει ήδη υιοθετηθεί

και θα αντικαταστήσει μεταξύ των Κρατών Μελών της Ε.Ε. την ανωτέρω

Σύμβαση. Η ίδρυση ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής προβλέπεται για

τη μεταφορά της στο εσωτερικό δίκαιο μέχρι τις 5-12-2011.

IV) Νομοθετικές διατάξεις Ο νέος Ν.3772/2009 προβλέπει: την ένταξη στο Εθνικό Σύστημα Υγείας

των ειδικών θεραπευτικών καταστημάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης, β) την

δυνατότητα απόλυσης υπό όρο των καταδίκων που δεν είναι σε θέση να

καταβάλουν το ποσό της μετατροπής της ποινής τους, γ) την δυνατότητα της

μετατροπής της στερητικής της ελευθερίας ποινής που δεν υπερβαίνει τα

πέντε έτη σε χρηματική, δ) επανακαθορίζει τις ποσότητες της κατεργασμένης

(από 2,5 σε 5 γραμμάρια) και ακατέργαστης κάνναβης (από 20 σε 50

γραμμάρια) που θεωρείται ότι καλύπτει τις ανάγκες του χρήστη-κατόχου, ε)

την δυνατότητα μεταβολής της στερητικής της ελευθερίας ποινής που εκτίουν

κρατούμενες-μητέρες παιδιών μέχρι πέντε ετών, σε κοινωφελή εργασία.

Συγχρόνως, ο ρόλος του δικαστικού λειτουργού ενισχύεται περαιτέρω σε

θέματα χορήγησης αδειών σε κρατούμενους. Σχεδιάζεται επίσης η δημιουργία

ενός νέου τύπου καταστημάτων κράτησης όπου θα κρατούνται όσοι εκτίουν

ποινή ισόβιας κάθειρξης ή πρόσκαιρης κάθειρξης τουλάχιστον δέκα ετών και

κρίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνοι. Επιπροσθέτως, εξαιτίας του νόμου αυτού,

60

1026 κρατούμενοι έχουν απελευθερωθεί μέχρι πρόσφατα με ευνοϊκούς όρους

και ο αριθμός τους αναμένεται να αυξηθεί.

Βάσει των διατάξεων του Ν.3727/2008, προβλέπονται τα ακόλουθα:

Κρατούμενοι που έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα σε ποινή στερητική της

ελευθερίας που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη μπορούν να την μετατρέψουν σε

χρηματική ποινή. Για την εφαρμογή των διατάξεων της προηγούμενης

παραγράφου και προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους οικονομικά

αδύναμους να εξαγοράσουν την ποινή τους, το ελάχιστο ποσό της μετατροπής

μειώνεται για κάθε ημέρα φυλάκισης από τα δέκα (10) στα τρία (3) Ευρώ.

Προβλέπεται επίσης ότι η κατά τα άνω μετατρεπόμενη στερητική της

ελευθερίας ποινή μπορεί να μετατραπεί περαιτέρω σε ποινή κοινωφελούς

εργασίας.

Το άρθρο 17 αυτού του νόμου θεσπίζει ευνοϊκότερους όρους και

προϋποθέσεις για την εφαρμογή του ευεργετικού μέτρου της υπό όρους

αποφυλάκισης ώστε να διευκολυνθεί η κοινωνική επανένταξη των καταδίκων.

Αυτή η διάταξη ισχύει για ελαφρά αδικήματα και με την προϋπόθεση της

έκτισης τμήματος (1/5 ή 1/3 κατά περίπτωση) της ποινής.

Το ελάχιστο όριο των τακτικών αδειών αυξάνεται επίσης κατά μία ημέρα

(από τις πέντε στις έξι ημέρες ή από τις οκτώ στις εννέα) ενώ ο συνολικός

χρόνος των αδειών αυξάνεται κατά πέντε ημέρες ετησίως (από τις σαράντα

στις σαράντα πέντε ημέρες).

Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, 1640 κρατούμενοι

συνολικά έχουν κάνει χρήση των ανωτέρω διατάξεων.

Αξίζει να αναφερθεί ότι 500 κρατούμενοι έχουν ήδη ευεργετηθεί μέχρι

σήμερα από τις διατάξεις του Ν.3811/098.

Περαιτέρω, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων

Δικαιωμάτων εξετάζει το ενδεχόμενο της εφαρμογής του υπολογισμού δύο

ημερών της επιβληθείσας στερητικής της ελευθερίας ποινής για κάθε ημέρα

κοινωφελούς εργασίας. Εξετάζονται επίσης οι σχετικοί όροι.

Επιπλέον, ψηφίστηκε ο Ν.3860/2010 με τον οποίο υιοθετούνται

εξαιρετικά επιεικείς κανονισμοί και βελτιώσεις της ποινικής νομοθεσίας για

τους ανήλικους δράστες, πρόληψη και αντιμετώπιση της θυματοποίησης και

της εγκληματικότητας των ανηλίκων.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η Απόφαση Πλαίσιο 2008/947/ΔΕΥ έχει

ήδη υιοθετηθεί, σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας

αναγνώρισης δικαστικών αποφάσεων και αποφάσεων αναστολής εκτέλεσης

8 Που τροποποιεί το άρθρο 16 του Ν.3727/2008.

61

της ποινής ή απόλυσης υπό όρους, και έχει εγκριθεί η σύσταση ειδικής

νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για τη μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο μέχρι

τις 6-12-2011.

Άρθρα 12 και 13

Παράγραφος 18 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Στατιστικά στοιχεία ερευνών (προκαταρκτικών, προφορικών και ένορκων διοικητικών εξετάσεων – ΠΔΕ & ΕΔΕ) καταγγελιών κατά αστυνομικών για κακοποίηση – κακομεταχείριση πολιτών (κρατουμένων ή μη)

Κατά την περίοδο 2005-2009, ερευνήθηκαν συνολικά 281 καταγγελίες

κατά αστυνομικών για κακοποίηση-κακομεταχείριση πολιτών (κρατουμένων ή

μη) (με Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις, Προφορικές Διοικητικές Εξετάσεις και Προκαταρκτικές Εξετάσεις).

Τα στατιστικά στοιχεία για την περίοδο 2005-2009 είναι τα ακόλουθα:

Πειθαρχική διαδικασία .

► Επιβλήθηκαν πειθαρχικές κυρώσεις σε 13 περιπτώσεις.

Συγκεκριμένα, 21 αστυνομικοί τιμωρήθηκαν με τις ακόλουθες

πειθαρχικές ποινές:

α. Ανώτερες πειθαρχικές ποινές:

Απόταξη: 4

Αργία με απόλυση: 3

Αργία με πρόσκαιρη παύση: 5

β. Κατώτερες πειθαρχικές ποινές:

Χρηματικό πρόστιμο: 9

► 204 υποθέσεις τέθηκαν στο αρχείο.

► 50 υποθέσεις εκκρεμούν προς έρευνα.

► 12 υποθέσεις εκκρεμούν στο στάδιο της έκδοσης απόφασης ενώπιον

των αρμόδιων δικαιοδοτικών οργάνων (Πειθαρχικών Συμβουλίων).

► Η έκδοση απόφασης για την επιβολή ή όχι πειθαρχικής ποινής ή την

παραπομπή του κατηγορουμένου στο αρμόδιο Πειθαρχικό Συμβούλιο

αναβλήθηκε μέχρι την έκδοση απόφασης του ποινικού δικαστηρίου στο

πλαίσιο της αντίστοιχης ποινικής διαδικασίας σε 2 υποθέσεις.

Ποινική διαδικασία

62

► Σε 140 υποθέσεις δεν κινήθηκε ποινική δίωξη.

► Σε 7 υποθέσεις οι καταγγελίες διαβιβάστηκαν στις αρμόδιες εισαγγελικές

αρχές, που δεν έχουν γνωστοποιήσει την πορεία των ενεργειών τους

(σχετικά με την κίνηση ή μη ποινικής δίωξης).

► Αποδόθηκαν κατηγορίες σε 38 υποθέσεις και οι εισαγγελικές αρχές δεν

έχουν γνωστοποιήσει την πορεία των ενεργειών τους (σχετικά με την

κίνηση ή μη ποινικής δίωξης).

► Οι αρμόδιες εισαγγελικές αρχές έθεσαν στο αρχείο 12 υποθέσεις (οι

κατηγορίες σε 11 από αυτές απορρίφθηκαν).

► Σχηματίστηκε ποινική δικογραφία σε 42 υποθέσεις, εκ των οποίων οι 6

εκκρεμούν ενώπιον των αρμόδιων δικαστικών αρχών, οι 9 τέθηκαν στο

αρχείο από τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές (1 κατ’εφαρμογή του

Ν.3346/2005 και 2 με απόρριψη της εντολής) . επιπλέον, οι αρμόδιες

εισαγγελικές αρχές δεν έχουν ενημερώσει για την πορεία 22 υποθέσεων

(σχετικά με την κίνηση ή μη ποινικής δίωξης) και έχουν απορρίψει τις

κατηγορίες σε 5 υποθέσεις.

► Έχει κινηθεί ποινική δίωξη σε 42 υποθέσεις: σε 10 υποθέσεις εκδόθηκαν

αθωωτικές αποφάσεις, σε 5 εκδόθηκαν απαλλακτικά βουλεύματα, σε 6

εκδόθηκαν πρωτοβάθμια καταδικαστικές αποφάσεις (κατά των οποίων

ασκήθηκαν εφέσεις που δεν έχουν ακόμη εξεταστεί), σε 1 διεκόπη η

ποινική διαδικασία επειδή αποσύρθηκαν οι κατηγορίες, σε 1 διεκόπη η

ποινική διαδικασία κατ’εφαρμογή του Ν.3346/2005, ενώ οι υπόλοιπες 18

εκκρεμούν ενώπιον των δικαστικών αρχών.

(Αυτές οι υποθέσεις αφορούν 183 Έλληνες υπηκόους εκ των οποίων οι 4 είναι

Ρομά, καθώς και 159 αλλοδαπούς, υπηκόους των ακόλουθων κρατών:

Αλβανίας 48, Ιράκ 18, Ιράν 2, Ολλανδίας 1, Μπανγκλαντές 4, Ρωσίας 1,

Ιταλίας 4, Ρουμανίας 4, Βουλγαρίας 6, Γεωργίας 5, Μεγάλης Βρετανίας 6,

Σερβίας 1, Νιγηρίας 5, Νορβηγίας 1, Μολδαβίας 1, Μαρόκου 1, Αλγερίας 1,

Πολωνίας 2, Παλαιστίνης 3, Κύπρου 1, Κίνας 8, Ισπανίας 1, Σουηδίας 2,

Σουδάν 1, Συρίας 1, Αφγανιστάν 4, Λιβάνου 1, Βελγίου 1, Ισημερινού 1,

Πακιστάν 3, Αγκόλας 1, Τουρκίας 1, Σομαλίας 6, Μαυριτανίας 1, Σενεγάλης 1,

Αρμενίας 1 και 8 άγνωστης υπηκοότητας).

Οι καταγγελίες κακομεταχείρισης και κακοποίησης που διερευνήθηκαν

την περίοδο 2005-2009, παρόλο που φαίνεται να αντιστοιχούν σε μεγάλο

αριθμό, αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά, που η Υπηρεσία ερεύνησε σε

βάθος, καθώς η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων είναι ζήτημα ύψιστης

σημασίας. Στις περιπτώσεις που επιβεβαιώθηκαν οι καταγγελίες, η Υπηρεσία

63

έλαβε όλα τα πειθαρχικά μέτρα που προβλέπονται στο Πειθαρχικό Δίκαιο του

Αστυνομικού Προσωπικού.

Υπογραμμίζεται ότι σε 140 από τις 281 καταγγελίες κακοποίησης ή

κακομεταχείρισης της περιόδου 2005-2009, δεν αντιστοιχεί ποινική διάσταση,

διότι είτε δεν υποβλήθηκαν μηνύσεις κατά των αστυνομικών είτε διότι οι

διοικητικές έρευνες δεν διαπίστωσαν την διάπραξη ποινικών αδικημάτων

διωκόμενων αυτεπαγγέλτως, έτσι που να διαβιβαστούν αντίγραφα της

σχετικής αλληλογραφίας στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές βάσει του άρθρου

37 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την ποινική διερεύνηση των

υποθέσεων.

Παράγραφος 19 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Στατιστικά στοιχεία περιστατικών χρήσης πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς υπαλλήλους.

Από το 2005 έως το 2009, κατεγράφη συνολικός αριθμός 186

περιστατικών χρήσης πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς υπαλλήλους (106

ημεδαποί, εκ των οποίων οι 24 Ρομά, και 50 αλλοδαποί: 45 Αλβανοί, 1

Ρουμάνος, 1 Ρώσος, 1 Βούλγαρος, 1 Σομαλός, 1 Πολωνός και 30 άγνωστης

υπηκοότητας), με τα ακόλουθα αποτελέσματα:

Πειθαρχική διαδικασία :

►► Πειθαρχικές ποινές επιβλήθηκαν σε 8 υποθέσεις.

Συγκεκριμένα, 8 αστυνομικοί τιμωρήθηκαν με τις ακόλουθες ποινές:

α. Ανώτερες πειθαρχικές ποινές:

Απόταξη: 1

Αργία με απόλυση: 2

Αργία με πρόσκαιρη παύση: 2

β. Κατώτερες πειθαρχικές ποινές:

Χρηματικό πρόστιμο: 4

► 110 υποθέσεις τέθηκαν στο αρχείο.

► 17 υποθέσεις εκκρεμούν προς έρευνα.

► 3 υποθέσεις εκκρεμούν στο στάδιο της έκδοσης απόφασης ενώπιον του

αρμόδιου οργάνου (Πειθαρχικού Συμβουλίου).

Ποινική διαδικασία

►► Σχηματίστηκε ποινική δικογραφία σε (118) υποθέσεις, εκ των οποίων:

(i) οι 7 τέθηκαν στο αρχείο από τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές,

64

(ii) για τις 111 δεν υπάρχει ακόμη ενημέρωση από τις αρμόδιες εισαγγελικές

αρχές (σχετικά με την κίνηση ή μη ποινικής δίωξης).

►► Κινήθηκε ποινική δίωξη σε 20 υποθέσεις: σε 2 εκδόθηκαν αθωωτικές

αποφάσεις, σε 4 εκδόθηκαν απαλλακτικά βουλεύματα, σε 1 εκδόθηκε

πρωτοβάθμια καταδικαστική απόφαση (δεν παρακολουθήσαμε την πορεία της

υπόθεσης για τον λόγο ότι ο κατηγορούμενος αποσύρθηκε από το Σώμα), ενώ

οι υπόλοιπες 13 εκκρεμούν ενώπιον των δικαστικών αρχών.

[48 άτομα υπέστησαν τραύματα (27 Έλληνες, εκ των οποίων 3 Ρομά, 21

αλλοδαποί, εκ των οποίων 17 Αλβανοί υπήκοοι, 1 Ρουμάνος υπήκοος, 1

Βούλγαρος υπήκοος, 1 Σομαλός υπήκοος και 1 Πολωνός υπήκος), από τους

οποίους οι 11 έχασαν την ζωή τους (7 Έλληνες, εκ των οποίων οι 2 Ρομά, και

4 Αλβανοί υπήκοοι)].

• Η ανάλυση των προερχόμενων από την πειθαρχική εξέταση των

υποθέσεων στοιχείων δείχνει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η χρήση των

πυροβόλων όπλων από τους αστυνομικούς, στα περιστατικά που

καταγράφηκαν την περίοδο 2005-2009, ήταν σύμφωνη με τις ισχύουσες

διατάξεις ενώ, στις περιπτώσεις που διαπιστώθηκε παράβαση του νόμου,

επιβλήθηκαν πειθαρχικές ποινές βάσει των πραγματικών γεγονότων που

διαπιστώθηκαν.

• Ο αριθμός των καταγεγραμμένων περιστατικών, που κατά τη γνώμη της

Υπηρεσίας μας δεν είναι υψηλός, δεδομένου ότι αντιστοιχεί σε ένα μέσο όρο

(28) περιστατικών ετησίως, αποδίδεται επίσης στο πλέγμα ασφαλείας που

προσφέρουν αμφότεροι ο Ν.3169/2003 και η Ρυθμιστική Διαταγή 2/2001 του

Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, ώστε να γίνεται η δέουσα αναφορά της

χρήσης πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς και να διερευνάται πειθαρχικώς

(με σύγχρονη γνωστοποίηση προς τις εισαγγελικές αρχές).

• Το γεγονός ότι, στις 111 από τις 118 υποθέσεις για τις οποίες

σχηματίστηκε ποινική δικογραφία, δεν γνωστοποιήθηκε στο Αρχηγείο της

Ελληνιής Αστυνομίας ποινική δίωξη κατά αστυνομικών υπαλλήλων, οδηγεί στο

συμπέρασμα ότι η χρήση των πυροβόλων όπλων από τους αστυνομικούς ήταν

σύννομη.

Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη παρακολουθεί την εξέλιξη και

πρόοδο των ποινικών υποθέσεων των αστυνομικών (που αφορούν υποθέσεις

κακομεταχείρισης – χρήσης πυροβόλων όπλων) προκειμένου να κινήσει τις

διαδικασίες:

i) του άρθρου 49 παρα.2 του Π.Δ/τος 22/1996 (για υποθέσεις που

αφορούν την περίοδο προ του Π.Δ/τος 120/2008), σύμφωνα με την οποία,

65

εάν η τελεσίδικη ποινική απόφαση είναι καταδικαστική και διαπιστωθεί

πειθαρχικό παράπτωμα που συνεπάγεται πειθαρχική ποινή απόταξης ή αργίας

με απόλυση, εφόσον γι’αυτό επιβλήθηκε πρόσκαιρη παύση ή κατώτερη

πειθαρχική ποινή ή δεν επιβλήθηκε ποινή, επαναλαμβάνεται η πειθαρχική δίκη

για τυχόν επιβολή ποινής αργίας με απόλυση ή απόταξη.

ii) του άρθρου 49 παρα.1 του Π.Δ/τος 120/2008 (για υποθέσεις που

αφορούν το διάστημα μετά την έναρξη ισχύος του Π.Δ/τος 120/2008),

σύμφωνα με την οποία, σε περίπτωση που μετά την πειθαρχική απόφαση, με

την οποία απαλλάχθηκε ο αστυνομικός ή επιβλήθηκε σ’αυτόν κατώτερη

πειθαρχική ποινή ή ποινή αργίας με πρόσκαιρη παύση, εκδοθεί αμετάκλητη

καταδικαστική απόφαση του ποινικού δικαστηρίου, με την οποία

διαπιστώνονται πραγματικά περιστατικά που συνιστούν την αντικειμενική

υπόσταση του πειθαρχικού παραπτώματος που επισύρει την ποινή της

απόταξης, επαναλαμβάνεται η πειθαρχική δίκη για τυχόν επιβολή της ποινής

αυτής. Σε περίπτωση που έχει επιβληθεί ποινή αργίας με απόλυση, αλλά από

την αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση του ποινικού δικαστηρίου

διαπιστώνονται πραγματικά περιστατικά που συνιστούν την αντικειμενική

υπόσταση του πειθαρχικού παραπτώματος που επισύρει την ποινή της

απόταξης, τότε επαναλαμβάνεται η πειθαρχική δίκη για τυχόν επιβολή της

ποινής αυτής.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι τα ανωτέρω στατιστικά στοιχεία

(χρήση πυροβόλων όπλων, κακοποίηση, κακομεταχείριση), θεωρούμενα

αποκλειστικά από την αριθμητική σκοπιά, μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσουν

σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Ο αριθμός των περιστατικών που ερευνήθηκαν

αποδεικνύει την πρόθεση του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας να ερευνά

κάθε ένα περιστατικό. Αποδεικνύει διαφάνεια στην πράξη. Παρόλα αυτά,

επιτηρούμε άγρυπνα την συμπεριφορά του προσωπικού και, όταν χρειάζεται,

λαμβάνουμε τα απαραίτητα διοικητικά μέτρα.

Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι το Υπουργείο Εσωτερικών και το

Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας είναι αποφασισμένα να μην επιτρέψουν

την ανάπτυξη ξενοφοβικού κλίματος ή εκδήλωση ρατσιστικών φαινομένων

στους κόλπους του Σώματος της Ελληνικής Αστυνομίας και να ελέγξουν κάθε

παράνομη, αντικανονική ή απρεπή συμπεριφορά αστυνομικών. Θα πρέπει

πάντως να τονισθεί ότι από τη διερεύνηση των σημειωθέντων υποθέσεων,

διαπιστώνεται ότι κανένα από αυτά δεν είχε ρατσιστικό ή ξενόφοβο κίνητρο.

Το νέο Πειθαρχικό Δίκαιο Αστυνομικού Προσωπικού τέθηκε σε ισχύ στις

2 Δεκεμβρίου 2008 (Π.Δ. 120/2008, ΦΕΚ Α 182/2 Σεπ 2008), και με αυτό:

66

(i) Συμπεριλήφθηκε η χαρακτηριστικά αναξιοπρεπή ή ανάξια για

αστυνομικό συμπεριφορά εντός ή εκτός υπηρεσίας ως νέο παράπτωμα βάσει

του άρθρου 10 του Π.Δ/τος 120/2008, τιμωρούμενο με απόταξη.

(ii) Αναβαθμίστηκαν και επιβλήθηκαν αυστηρότερες ποινές (αργία με

απόλυση - άρθρο 11 – αντί για αργία με πρόσκαιρη παύση), με

συμπληρωματική ρήτρα, για παραπτώματα όπως:

(α) κάθε πράξη που αντιβαίνει στο υπηρεσιακό καθήκον ή συνιστά

σοβαρή παραμέληση αυτού ή ασυμβίβαστη προς την ιδιότητα του

αστυνομικού διαγωγή, εφόσον δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη,

(β) βάναυση συμπεριφορά προς ομοιοβάθμους, υφισταμένους ή

πολίτες, εφόσον δεν εμπίπτει στην περίπτωση (γ) της παραγράφου 1 του

άρθρου 10.

(iii) προβλέφθηκε η επιβολή της ποινής της διαθεσιμότητας για όλα τα

παραπτώματα που τιμωρούνται με ανώτερη πειθαρχική ποινή, ενώ αυξήθηκε

και η διάρκεια της ποινής (άρθρο 15(2)).

(iv) Τα υπηρεσιακά συμφέροντα δεν αποτελούν πλέον αιτία ικανή να

δικαιολογήσει μη άσκηση πειθαρχικής δίωξης, ακόμα και αν αυτή αφορούσε

μόνον ελαφρά παραπτώματα που επέσυραν την ποινής της επίπληξης.

(v) Ένας νέος τύπος διοικητικής εξέτασης δημιουργείται (Προκαταρκτική

Διοικητική Εξέταση), ενώ καταργούνται η Προκαταρκτική Έρευνα και η

Προφορική Διοικητική Εξέταση. Αυτή η εξέταση μπορεί να διεξάγεται έγγραφα

και μπορούν να εξετάζονται μάρτυρες (άρθρο 24).

Η νέα πειθαρχική εξέταση εγγυάται μια διεξοδικότερη έρευνα των

πειθαρχικών υποθέσεων, δεδομένου ότι, επιπροσθέτως της προφορικής

εξέτασης των μαρτύρων, ο ενεργών την ΠΔΕ μπορεί επίσης να εξετάζει, κατά

την κρίση του, ενόρκως τους μάρτυρες των οποίων η μαρτυρία θεωρείται

ουσιώδης και να συντάσσει σχετική αναφορά για την ένορκη μαρτυρία,

μετατρέποντας έτσι την διαδικασία από άτυπη σε έγγραφη.

(vi) Υποθέσεις που ερευνήθηκαν στο πλαίσιο Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης

ανασύρονται από το αρχείο σε περίπτωση που προκύψουν νεότερα

επιβαρυντικά στοιχεία (άρθρο 39(1α)).

(vii) Επαναλαμβάνεται η πειθαρχική δίωξη για τον σκοπό της επιβολής της

ποινής της απόταξης, ακόμα και αν έχει επιβληθεί η ανώτερη πειθαρχική ποινή

της αργίας με απόλυση, στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί αμετάκλητη

καταδικαστική απόφαση, όταν διαπιστωθούν πραγματικά περιστατικά που

συνιστούν την αντικειμενική υπόσταση πειθαρχικού παραπτώματος που

επισύρει ποινή απόταξης (άρθρο 49(1)).

67

Το Πειθαρχικό Δίκαιο Αστυνομικού Προσωπικού αποσκοπεί να

διασφαλίσει πειθαρχία. Για τον σκοπό αυτό, προβλέπει ειδικές διαδικασίες για

την πλήρη, αντικειμενική και αμερόληπτη εξέταση των πειθαρχικών

παραπτωμάτων για τα οποία κατηγορείται ο αστυνομικός (άρθρα 24, 26 και 28

του Π.Δ/τος 120/2008). Για την περαιτέρω διασφάλιση της πληρότητας,

αντικειμενικότητας και αμεροληψίας της διοικητικής εξέτασης, η πειθαρχική

δικογραφία υποβάλλεται στους προϊσταμένους του ενεργούντος την εξέταση

οργάνου, συμπεριλαμβανομένου του πειθαρχικού οργάνου που επιλήφθηκε

της υπόθεσης. Οι αρμόδιοι να αποφασίσουν για τις διοικητικές εξετάσεις έχουν

αυτοτελές δικαίωμα να επιστρέψουν την δικογραφία για περαιτέρω έρευνα

(άρθρα 31(5) και 32 του Π.Δ/τος 120/2008).

Παράγραφοι 20 και 21 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Δείτε τις παρατηρήσεις μας αναφορικά με τα άρθρα 12-13/παράγραφος

18.

Άρθρο 14

Παράγραφος 22 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία εξαιτίας του γεγονότος ότι ο

Ν.3811/2009 που αφορά την αποζημίωση των θυμάτων εγκλημάτων βίας από

πρόθεση άρχισε να ισχύει τον Δεκέμβριο του 2009.

Άρθρο 16

Παράγραφος 24 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Το ζήτημα της προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών και της εν

γένει συμπεριφοράς των αστυνομικών οργάνων έναντι των πολιτών είναι

υψίστης σημασίας για το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας (ΑΕΑ).

Η υποχρέωση του προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας για την

προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών ημεδαπών και

αλλοδαπών, ιδιαίτερα των ατόμων που εξετάζονται, συλλαμβάνονται ή

κρατούνται, προβλέπεται από τις διατάξεις του Συντάγματος, των νόμων, της

Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Διεθνές

Συμφώνου για τα Πολιτικά Δικαιώματα, της Σύμβασης κατά των

βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής

μεταχείρισης ή τιμωρίας, της διεθνούς Σύμβασης για την εξάλειψη όλων των

68

μορφών φυλετικών διακρίσεων, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα

του Ανθρώπου, του Κώδικα Συμπεριφοράς Αστυνομικών του ΟΗΕ, της

Διακήρυξης Κανόνων Δεοντολογίας για την Αστυνομία του Συμβουλίου της

Ευρώπης και του Κανονισμού της Ελληνικής Αστυνομίας (Π.Δ. 141/1991,

538/1989 και 254/2004), όπως και τις εκάστοτε εκδιδόμενες υπηρεσιακές

διαταγές.

Σε περιστατικά ενδεχόμενης παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων,

οι αστυνομικοί υποβάλλονται σε συνεχείς διοικητικούς ελέγχους, όπως

διασφαλίζει το ιδιαίτερα αυστηρό Πειθαρχικό Δίκαιο (Π.Δ.120/2008), ενώ

τυχόν διαπιστούμενες παραβιάσεις τιμωρούνται με τη μέγιστη δυνατή

ταχύτητα.

Σύμφωνα με την διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 23 του

Π.Δ/τος 120/2008, η εξέταση των πειθαρχικών παραπτωμάτων που φέρονται

ότι τελέσθηκαν από αστυνομικούς σε βάρος πολιτών προηγείται της εξέτασης

των λοιπών πειθαρχικών τους παραπτωμάτων, ενώ σύμφωνα με την

παράγραφο 1(γ) του άρθρου 10 του ίδιου Π.Δ/τος, πράξεις που συνιστούν

βασανιστήρια και άλλες προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κατά την

έννοια του άρθρου 137 Α του Π.Κ. επισύρουν την ποινή της απόταξης. Όταν

επιβεβαιώνονται οι καταγγελίες, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες ποινές στις

υπεύθυνους αστυνομικούς. Σε αυτήν την περίπτωση, πειθαρχική δίωξη κινείται

όχι από τους Διευθυντές των Υπηρεσιών σε επίπεδο Αστυνομικών

Διευθύνσεων, αλλά από τους ιεραρχικά ανωτέρους τους (άρθρο 22

παράγραφος 1 του Π.Δ/τος 120/2008), ενώ οι διοικητικές εξετάσεις για

πειθαρχικά παραπτώματα αντίθενται υποχρεωτικά σε υπηρεσίες άλλων

Διευθύνσεων (άρθρο 26 παράγραφος 4 του Π.Δ/τος 120/2008), με την

εξαίρεση των Γενικών Αστυνομικών Διευθύνσεων Αττικής και Θεσσαλονίκης,

όπου οι ένορκες διοικητικές εξετάσεις ανατίθενται σε ειδικές Υποδιευθύνσεις

Διοικητικών Εξετάσεων στις οποίες δεν ανήκουν διοικητικά οι κατηγορούμενοι

αστυνομικοί.

Πέραν από την περίπτωση της αυτοπρόσωπης αντίληψης του αρμοδίου

για την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης οργάνου, τα πειθαρχικά παραπτώματα

διαπιστώνονται επίσης μετά από αναφορά άλλου αστυνομικού ή έγγραφα

δημοσίων υπηρεσιών ή δικαστικών αρχών ή αναφορές φυσικών ή νομικών

προσώπων ή με οποιονδήποτε άλλο νόμιμο τρόπο, όπως για παράδειγμα μετά

από δημοσιεύματα στον τύπο ή δημοσιογραφικά ρεπορτάζ (άρθρο 21

παράγραφος 1 του Π.Δ/τος 120/2008). Επίσης, κατά τους ορισμούς των

παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 23 του εν λόγω Π.Δ/τος, η καταγγελία

69

εναντίον αστυνομικών γίνεται με έγγραφη αναφορά ή προφορικά ενώπιον

αξιωματικού, οπότε συντάσσεται σχετική έκθεση. Περαιτέρω δε, ανώνυμες ή

προφορικές καταγγελίες κατά αστυνομικών, για τις οποίες ο καταγγέλων δεν

δέχεται να υπογράψει σχετική έκθεση, δεν μπορούν να αποτελέσουν τη βάση

για άσκηση πειθαρχικής δίωξης, αλλά αν είναι συγκεκριμένες και συνιστούν, σε

περίπτωση βασιμότητάς τους, πειθαρχικό παράπτωμα που επισύρει ανώτερη

πειθαρχική ποινή διατάσσεται Προκαταρκτική Διοικητική Εξέταση (Π.Δ.Ε.). Σε

κάθε άλλη περίπτωση οι ανώνυμες καταγγελίες τίθενται στο αρχείο.

To Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων

αντιμετώπισε μόνο ένα περιστατικό κατά το έτος 2010, όπου ένας

Σωφρονιστικός Φρουρός βρέθηκε αναμεμιγμένος σε μία υπόθεση απόπειρας

ασέλγειας. Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε 7 μήνες στερητική της

ελευθερίας ποινή και απαλλάχθηκε αυτοδικαίως από τα καθήκοντά του.

Παράγραφος 26 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Υιοθετήθηκε νέα νομοθεσία για την πρόληψη και καταπολέμηση της

γενετήσιας βίας, της παιδικής πορνείας και της παιδικής πορνογραφίας.

Σύμφωνα με το Ν.3625/2007 ‘Κύρωση, εφαρμογή του Προαιρετικού

Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με την

εμπορία παιδιών, την παιδική πορνεία και παιδική πορνογραφία και άλλες

διατάξεις, υιοθετήθηκαν τα ακόλουθα:

-- η αναμόρφωση του αδικήματος της παιδικής πορνογραφίας ώστε να

κολάζεται ο δράστης και όταν ο σκοπός του δεν είναι η αποκόμιση κέρδους,

-- ο αυτεπάγγελτος διορισμός συνηγόρου σε ανήλικα θύματα,

-- η σύμπραξη κατά την ανάκριση παιδοψυχολόγου ή παιδοψυχιάτρου,

-- η καταχώρηση της κατάθεσης ανηλίκου θύματος σε ηλεκτρονικό μέσο,

-- η αποφυγή εμφάνισης του ανηλίκου θύματος σε ακροατήριο,

-- η απαγόρευση δημοσίευσης περιστατικών, που μπορεί να οδηγήσουν

στην εξακρίβωση της ταυτότητας του ανήλικου θύματος,

-- η αναστολή της παραγραφής καθ’όλη την διάρκεια της ανηλικότητας.

Ακόμη, με το Ν.3727/2008 κυρώθηκε η Σύμβαση του Συμβουλίου της

Ευρώπης για την προστασία των παιδιών κατά της γενετήσιας εκμετάλλευσης

και κακοποίησης, και ορίστηκαν οι απαραίτητες διατάξεις του εθνικού δικαίου

για την εφαρμογή των υποχρεώσεων που προβλέπει η Σύμβαση.

Σημειώνεται ότι ο ανωτέρω νόμος περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την

αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης (δείτε ανωτέρω το τμήμα περί

70

σωφρονιστικών καταστημάτων). Ο νόμος ρυθμίζει τα ακόλουθα:

Την απαγόρευση της άσκησης επαγγέλματος που συνεπάγεται επαφή με

παιδιά, στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, σε όσους διώκονται ή έχουν

καταδικασθεί για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας παιδιών και της

οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής παιδιών.

Αρχές ή φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα δύνανται να

εκπονούν προγράμματα για την αποτροπή, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση

του ευρύτερου κοινού και ειδικών ομάδων σε θέματα προστασίας των

δικαιωμάτων των παιδιών. Είναι επίσης δυνατή η εισαγωγή προγραμμάτων

ενημέρωσης σε θέματα γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης

επιπροσθέτως εκείνων που αφορούν τα ενδεικνυόμενα μέσα προστασίας στην

πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Στα θύματα της γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης παρέχεται

βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη συνδρομή για τη σωματική και

ψυχοκοινωνική τους αποκατάσταση. Τα πρόσωπα που είναι κοντά στο θύμα

μπορούν επίσης να επωφεληθούν από θεραπευτική βοήθεια ή ψυχολογική

συνδρομή.

Οι υποχρεώσεις τήρησης εχεμύθειας που επιβάλλονται σε ορισμένους

επαγγελματίες που καλούνται να έρθουν σε επαφή με παιδιά κατά την εργασία

τους, δεν ισχύουν για αυτούς τους επαγγελματίες όταν αναφέρουν στην

αρμόδια αρχή προστασίας των παιδιών οποιαδήποτε κατάσταση για την οποία

έχουν εύλογη αιτία να πιστεύουν ότι ένα παιδί είναι θύμα γενετήσιας

εκμετάλλευσης ή κακοποίησης.

Οι αρμόδιες αρχές εξουσιοδοτούνται να καθορίσουν, με διάταγμα, τα

κατάλληλα μέτρα για:

-- τον συντονισμό, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, των διάφορων

υπηρεσιών που είναι αρμόδιες για την προστασία, την πρόληψη και την

καταπολέμηση της γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης των παιδιών,

-- την προαγωγή της συνεργασίας μεταξύ των πολιτών καθώς και με την

Κοινωνία των Πολιτών, τους ΜΚΟ, εθελοντικούς οργανισμούς και τον ιδιωτικό

τομέα,

-- την δημιουργία κατάλληλων μηχανισμών συγκέντρωσης δεδομένων για

την παρακολούθηση και αξιολόγηση του φαινομένου, με την επιφύλαξη των

απαιτήσεων της προστασίας των προσωπικών δεδομένων,

-- την δημιουργία γραμμής άμεσης βοήθειας και υποστήριξης μέσω

τηλεφώνου, διαδικτύου ή άλλου μέσου ή τρόπου παροχής βοήθειας.

Τροποποιούνται οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα προς την

71

αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της γενετήσιας εκμετάλλευσης και

κακοποίησης των παιδιών.

Περαιτέρω, ενισχύεται περαιτέρω η προστασία των παιδιών ώστε να

προστατεύονται από την χρήση των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης και

επικοινωνίας (κινητή τηλεφωνία ή διαδίκτυο).

Οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα τροποποιούνται έτσι ώστε να

προστατεύονται τα θύματα και να ο σεβασμός των δικαιωμάτων τους κατά

την ποινική δίκη.

Στις 26 και 27 Ιουνίου 2008 πραγματοποιήθηκε ένα Διεθνές Συνέδριο

στην Αθήνα, οργανωμένο από το Συμβούλιο της Ευρώπης σε συνεργασία με

το Υπουργείο Δικαιοσύνης για την προώθηση της ανωτέρω Σύμβασης.

Πρόσφατα, ένας νέος νόμος (Ν.3811/2009) υιοθετήθηκε σχετικά με την

αποζημίωση των θυμάτων εγκλημάτων βίας από πρόθεση, με τον οποίο η

ελληνική νομοθεσία εναρμονίστηκε με την Οδηγία 2004/80/ΕΚ του

Συμβουλίου της Ε.Ε.. Ο νόμος προβλέπει την αποζημίωση από το κράτος των

θυμάτων εγκλημάτων βίας από πρόθεση, σε περίπτωση που ο δράστης είναι

άγνωστος ή δεν διαθέτει τους απαιτούμενους πόρους για τον σκοπό αυτό. Ο

νόμος αυτός επίσης περιλαμβάνει διατάξεις για την αποσυμφόρηση των

φυλακών (βλέπε ανωτέρω).

ΕμπορίαΟι βασικές δράσεις που έχει αναπτύξει το Αρχηγείο της Ελληνικής

Αστυνομίας για την αντιμετώπιση και πρόληψη της εμπορίας ανθρώπων είναι

οι ακόλουθες:

α. Υπηρεσίες Anti-TraffickingΜονάδες anti-trafficking λειτουργούν σε κεντρικό και περιφερειακό

επίπεδο με σκοπό την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου.

Η ομάδα anti-trafficking της Διεύθυνσης Δημόσιας Ασφάλειας χειρίζεται

το θέμα κεντρικά από τον Σεπτέμβριο του 2002. Αποστολή της είναι η

καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και η καθοδήγηση των περιφερειακών

επιχειρησιακών υπηρεσιών.

Στα ειδικευμένα Τμήματα Ηθών των Διευθύνσεων Ασφαλείας Αττικής

και Θεσσαλονίκης, οι μονάδες anti-trafficking λειτουργούν από την 1-11-2003,

κατάλληλα επανδρωμένες και εξοπλισμένες. Από τις 29-12-2005, και μετά την

αξιολόγηση αυτών των μονάδων, παρόμοιες μονάδες συστάθηκαν και

λειτουργούν σε 12 Αστυνομικές Διευθύνσεις σε ολόκληρη την χώρα:

Α.Δ.Αρκαδίας, Α.Δ.Αχαίας, Α.Δ.Ηρακλείου, Α.Δ.Ιωαννίνων, Α.Δ.Κέρκυρας,

72

Α.Δ.Σερρών, Α.Δ.Κοζάνης, Α.Δ.Κυκλάδων, Α.Δ.Λάρισας, Α.Δ.Λέσβου,

Α.Δ.Ροδόπης και Α.Δ.Φθιώτιδας.

Περαιτέρω, το Π.Δ.48/13-3-2006 οδήγησε στην ίδρυση Τμημάτων

Καταπολέμησης της Εμπορίας Ανθρώπων στις Αστυνομικές Διευθύνσεις

Αττικής και Θεσσαλονίκης, που αποτελούν το 3ο Τμήμα της Υποδιεύθυνσης

Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος. Συνολικά, λειτουργούν δεκαεπτά

(17) εξειδικευμένες μονάδες anti-trafficking στην Ελληνική Αστυνομία.

β. Εκπαίδευση προσωπικούΤο θέμα της εκπαίδευσης του αστυνομικού προσωπικού είναι κρίσιμο. Η

Αστυνομική Ακαδημία συμπεριέλαβε το αντικείμενο της εμπορίας ανθρώπων

σε όλες τις τάξεις της.

Το προσωπικό της αστυνομίας παρακολουθεί επαγγελματικά σεμινάρια

και συνέδρια που διοργανώνονται από συναρμόδιους φορείς και ΜΚΟ με

θέματα σχετικά με την αναγνώριση των θυμάτων, την ειδική αντιμετώπιση

των θυμάτων και γενικά θέματα που συνδέονται με την παραγωγική

συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών για την προστασία των θυμάτων.

γ. Διαλέξεις αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας σχετικά με την εμπορία ανθρώπων

Κατά την διάρκεια του 2008, προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας

συμμετείχε σε εκπαιδευτικά σεμινάρια και συνέδρια που διοργανώθηκαν από

τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και ΜΚΟ σε θέματα που αφορούσαν την

αναγνώριση των θυμάτων και την αντιμετώπισή τους, με στόχο την βελτίωση

της συνεργασίας μεταξύ των διάφορων φορέων για την προστασία των

θυμάτων. Πιο συγκεκριμένα, οι αστυνομικοί συμμετείχαν στα ακόλουθα:

-- Στο Πρόγραμμα Αδελφοποίησης μεταξύ Ελλάδας και Ρουμανίας, σκοπός

του οποίου ήταν η αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της εμπορίας

ανθρώπων στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Αστυνομίας και

του ΜΚΟ ‘Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου’.

-- Σε ένα Συνέδριο Διεθνούς Συνεργασίας για την διασφάλιση και

υποστήριξη του εκούσιου επαναπατρισμού και της κοινωνικής ένταξης στις

χώρες προέλευσης των θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων και άλλα

ανθρωπιστικά θέματα, που οργανώθηκε από την Διεθνή Οργάνωση

Μετανάστευσης και το Υπουργείο Εσωτερικών της Ιταλίας.

-- Στο 2ο Εργαστήριο του Προγράμματος ‘Διασυνοριακή Αστυνόμευση’ σε

θέματα Εμπορίας Ανθρώπων και Παράνομης Μετανάστευσης, που

διοργανώθηκε από το John Jay College του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

-- Σε ένα σεμινάριο (ως εισηγητής) πάνω στην Αντιμετώπιση του Θέματος

73

Παιδιά και Βία, που πραγματοποιήθηκε στο Λουτράκι και διοργανώθηκε από το

Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.

-- Σε μία συνάντηση εμπειρογνωμόνων στην Εμπορία Ανθρώπων, που

διοργανώθηκε από την Europol στην Χάγη της Ολλανδίας.

-- Στην Διάσκεψη του ΟΑΣΕ που πραγματοποιήθηκε στο Ελσίνκι της

Φινλανδίας με θέμα ‘Επιτυχής Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων -

Προκλήσεις και Καλές Πρακτικές’.

-- Στην Διάσκεψη της CEPOL στο πλαίσιο του Προγράμματος Ανταλλαγής

Αξιωματικών (AGIS).

-- Στην Διάσκεψη με θέμα ‘Αποτροπή της εμπορίας ανθρώπων μέσω της

διεθνούς συνεργασίας στην ποινική νομοθεσία’, που διοργανώθηκε από την

Ακαδημία Ευρωπαϊκού Δικαίου στο Trier της Γερμανίας.

-- Σε μία συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη, με θέμα

‘Αναγνώριση και υποστήριξη των παιδιών-θυμάτων της Εμπορίας Ανθρώπων,

που κινδυνεύουν από την εμπορία στην Ευρώπη’, στο πλαίσιο της

συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Συνεργασίας και του ΜΚΟ A.R.S.L.S. μέσω

του Προγράμματος AGIRE.

-- Σε μία συνάντηση που διοργανώθηκε από το ‘Δίκτυο Διασυνοριακής

Συνεργασίας’ με θέμα ‘Δημιουργία δομών για την κοινωνική προστασία και

ανάπτυξη συνεργασιών για την αποτελεσματική καταπολέμηση της εμπορίας

ανθρώπων’, που πραγματοποιήθηκε στην Ανδριανούπολη της Τουρκίας.

-- Σε ένα Συνέδριο του ΟΣΕΠ για την αποτελεσματική καταπολέμηση της

εμπορίας των ανθρώπων μέσω της ποινικής δικαιοσύνης στην περιοχή του

Εύξεινου Πόντου, που πραγματοποιήθηκε στην Κονστάντζα.

-- Σε ένα Συνέδριο που διοργανώθηκε από τον Δήμο Αμαρουσίου με θέμα

‘Ασφαλές Διαδίκτυο για τα Παιδιά’.

δ. Ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμηςΕκπρόσωποι της Ελληνικής Αστυνομίας συμμετέχουν σε όλες τις

εκδηλώσεις στις οποίες προσκαλούνται με σκοπό να πληροφορήσουν το κοινό

σχετικά με την αποτροπή και καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και την

υποστήριξη των θυμάτων.

Αυτή η ευαισθητοποίηση που προσφέρεται στο κοινό προβάλλεται

κυρίως μέσω των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών και του τύπου.

Αρκετά συχνά, αξιωματικοί της αστυνομίας δίνουν συνεντεύξεις σε

τηλεοπτικούς ή ραδιοφωνικούς σταθμούς ή γράφουν άρθρα που

δημοσιεύονται σε εφημερίδες και περιοδικά.

74

Η Ελληνική Αστυνομία προσπαθεί να ενημερώνει τους πολίτες σχετικά

με τις διαστάσεις της εμπορίας ανθρώπων στην χώρα μας, έτσι που να τους

ευαισθητοποιήσει και συγχρόνως να δημιουργήσει μία αίσθηση ασφάλειας

προκαλούμενη από την παρουσία της Αστυνομίας.

Περαιτέρω, περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στην ιστοσελίδα της

Ελληνικής Αστυνομίας (www . astynomia . gr ) σχετικά με θέματα Εμπορίας

Ανθρώπων. Μεταξύ άλλων, υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία

στην χώρα μας για την Ανθρώπινη Εμπορία, τις μονάδες Anti-Trafficking της

Αστυνομίας και άλλη χρήσιμη ενημέρωση σχετικά με την αποτροπή αυτού του

φαινομένου. Πρόσφατα, συμπεριλήφθηκαν πληροφορίες με οδηγίες και

συμβουλές για τα θύματα της εμπορίας.

ε. Καλές ΠρακτικέςΓια την διευκόλυνση του χειρισμού των υποθέσεων εμπορίας

ανθρώπων, η Δ.Δ.Α./Α.Ε.Α. διαβίβασε σε όλες τις Υπηρεσίες της Ελληνικής

Αστυνομίας τα ακόλουθα εγχειρίδια:

‘Σχέδιο Διυπηρεσιακής-Επιχειρησιακής Δράσης σε Εθνικό Επίπεδο για

την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της οικονομικής εκμετάλλευσης της

γενετήσιας ζωής γυναικών και ανηλίκων «ΙΛΑΕΙΡΑ»’.

‘Μνημόνιο Αστυνομικών Ενεργειών και Βέλτιστων Πρακτικών για τον

χειρισμό υποθέσεων εμπορίας ανθρώπων (Μόνο για αστυνομική χρήση)’.

‘Πρωτοβουλία Anti-Trafficking ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’, Ρυθμίσεις και Διαδικασίες

Διασυνοριακής Αστυνομικής Συνεργασίας’.

Στ. Συνεργασία με Μη Κυβερνητικούς Φορείς και ΟργανισμούςΟι υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας συνεργάζονται με ΜΚΟ μέσω

του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ -197) του Υπουργείου

Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας και της Γενικής Γραμματείας Ισότητας με

σκοπό την παροχή υποστήριξης στα θύματα, και με τον Διεθνή Οργανισμό

Μετανάστευσης (IOM) για τον ασφαλή τους επαναπατρισμό.

Όλες οι αστυνομικές υπηρεσίες (υπηρεσίες ασφάλειας, αλλοδαπών,

εισόδου στην χώρα) έχουν λάβει το πληροφοριακό εγχειρίδιο που εκδόθηκε

από τον ΙΟΜ σε τέσσερις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, ρώσικα, ρουμανικά) και

απευθύνεται στο κοινό καθώς και σε πιθανά θύματα εμπορίας ανθρώπων στην

χώρα μας. Το εγχειρίδιο αυτό τοποθετήθηκε σε εμφανή σημεία, εύκολα

προσιτά στο κοινό και τα ενδεχόμενα θύματα εμπορίας.

Όλες οι Υπηρεσίες Anti-Trafficking έλαβαν, μέσω των γραφείων της

Αστυνομίας, ένα πληροφοριακό φυλλάδιο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα,

που εκδόθηκε από την Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων.

http://www.astynomia.gr/

75

Όλες οι αστυνομικές υπηρεσίες έλαβαν το νέο πληροφοριακό φυλλάδιο,

που εκδόθηκε από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας για το Εθνικό

Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), καθώς και δύο πληροφοριακά

εγχειρίδια για κοινωνικούς οργανισμούς – οργανισμούς πρόνοιας. Αυτά

περιέχουν έναν κατάλογο οργανισμών και φορέων ικανών να βοηθήσουν στην

αντιμετώπιση των κοινωνικών θεμάτων των πολιτών σε ολόκληρη την χώρα.

Όλες οι υπηρεσίες Anti-Trafficking έλαβαν ένα πληροφοριακό φυλλάδιο,

που εκδόθηκε από το Διεθνές Κέντρο για την Προστασία των Δικαιωμάτων

των Γυναικών που διοικείται από τον ΜΚΟ La Strada στην Ουκρανία, με την

ελληνική μετάφρασή του. Αυτό το φυλλάδιο αναφέρει τις δραστηριότητες των

υπηρεσιών Anti-Trafficking στην Ουκρανία, μία τηλεφωνική γραμμή για την

παροχή σχετικών πληροφοριών, καθώς και το άρθρο 149 του Ποινικού Κώδικα

της Ουκρανίας, με το οποίο θεσπίστηκε η καταπολέμηση της Εμπορίας

Ανθρώπων, και σκοπός του είναι να βοηθήσει τους αστυνομικούς στο έργο της

αντιμετώπισης υποθέσεων εμπορίας όπου τα πιθανά ‘θύματα’ προέρχονται από

την Ουκρανία.

ζ. Επιτροπή Γενικών Γραμματέων του Υπουργείου Δικαιοσύνης – Ειδική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή

Μία Ειδική Επιτροπή σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων συστάθηκε στις 5-

5-2004 υπό την Προεδρεία του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου

Δικαιοσύνης, αποτελούμενη από εννέα (9) Γενικούς Γραμματείς οκτώ (8)

συναρμόδιων Υπουργείων, συμπεριλαμβανομένου του Γενικού Γραμματέα του

Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, με στόχο τον συντονισμό σε επίπεδο

πολιτικής όλων των ζητημάτων που συνδέονται με την Εμπορία Ανθρώπων σε

όλα τα επίπεδα.

Αξιωματούχος της Διεύθυνσης Δημόσιας Ασφάλειας, ειδικευμένος σε

θέματα εμπορίας, συμμετέχει επίσης στην Επιτροπή, ενεργώντας ως ειδικός

σύμβουλος.

Τον Αύγουστο του 2004, η Επιτροπή διοργάνωσε μία Συνέντευξη Τύπου

στο Ζάππειο Μέγαρο, για να παρουσιάσει τις δραστηριότητές της, που

βασίζονται στον συντονισμό των συναρμόδιων υπουργείων, και κυκλοφόρησε

ένα φυλλάδιο με τον τίτλο ‘Δράσεις Anti-Trafficking’.

Το Νοέμβριο του 2005, υπεγράφη ένα Υπόμνημα Συνεργασίας μεταξύ

των μελών της Επιτροπής, δώδεκα (12) ΜΚΟ και του ΙΟΜ για την

καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων και την παροχή αρωγής και

προστασίας στα θύματα. Οι ΜΚΟ που συμμετείχαν στο Μνημόνιο είναι οι εξής:

1) ΑΡΣΙΣ - Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων, 2) ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, 3)

76

Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών

Κακομεταχείρισης, 4) Κέντρο Έρευνας και Υποστήριξης Θυμάτων, 5) Διεθνής

Ένωση Αστυνομικών, 6) Κέντρο Προάσπισης Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, 7)

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, 8) ΚΛΙΜΑΚΑ, 9) Δίκτυο Γυναικών

Ευρώπης, 10) Διεθνής Εταιρία Στήριξης Οικογένειας, 11) Κέντρο Έρευνας και

Δράσης για την Ειρήνη – STOP NOW, 12) To Χαμόγελο του Παιδιού.

Στις 17-4-2006, συστάθηκε ειδική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή με

απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης για τον συντονισμό, σε επίπεδο

πολιτικής, των δράσεων για την υλοποίηση των διατάξεων του Ν.3064/2002,

και έργο την υποβολή νομοθετικών και άλλων μέτρων για την αντιμετώπιση

της εμπορίας ανθρώπων. Αυτή η Επιτροπή συνεχίζει την διαδικασία που είχε

δρομολογηθεί από την άτυπη Επιτροπή που είχε συσταθεί στις 5-5-2004.

Το Νοέμβριο του 2006, η Επιτροπή συνέταξε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης

για την Ελλάδα, που περιλάμβανε όλα τα προγράμματα που είχαν εκτελεστεί

μέχρι τότε από τα συναρμόδια Υπουργεία και έθετε στόχους για την βελτίωση

των ζητημάτων και την συνέχιση του έργου.

Στις 16-7-2008, η Επιτροπή ενέκρινε το Εθνικό Σχέδιο Επιχειρησιακής

Διυπηρεσιακής Δράσης για την καταπολέμηση της οικονομικής εκμετάλλευσης

της γενετήσιας ζωής γυναικών και ανηλίκων ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’, που ακολούθως

υλοποιήθηκε.

Για την αντιμετώπιση του διασυνοριακού εγκλήματος,

πραγματοποιούνται συναντήσεις σε διμερή βάση με τις γειτονικές χώρες

(Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βουλγαρία) και στις παραμεθόριες περιοχές των χωρών

τακτικά ή όποτε κριθεί απαραίτητο από τις δύο πλευρές. Σκοπός αυτών των

συναντήσεων είναι ο συντονισμός του ελέγχου των διαβατηρίων και της

επιστασίας των μη ελεγχόμενων τμημάτων των συνόρων, για την

αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, της καταπολέμησης της

διακίνησης ναρκωτικών, της εμπορίας ανθρώπων, της εμπορίας πυροβόλων

όπλων καθώς και προβλημάτων κάθε φύσης που ανακύπτουν σε σημεία των

συνόρων.

Διεθνής Συνεργασίαα. Ανάπτυξη συνεργασιών και συναντήσεων μεταξύ των

Αστυνομικών Διευθύνσεων στις παραμεθόριες περιοχέςΠραγματοποιούνται τακτικές ή έκτακτες, ανάλογα με τις ανάγκες του

Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, διμερείς επαφές με τις περιφερειακές

αστυνομικές αρχές της Αλβανίας, της ΠΓΔΜ και της Βουλγαρίας, για την

77

καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος, εναλλακτικά σε σημεία των

συνόρων των δύο χωρών. Αυτές οι διαβουλεύσεις αποσκοπούν στον καλύτερο

συντονισμό του ελέγχου των διαβατηρίων, την επιστασία των μη ελεγχόμενων

τμημάτων των συνόρων, την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης,

την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας ναρκωτικών, ανθρώπων, όπλων κλπ,

όπως και στην επίλυση πιθανών προβλημάτων που ανακύπτουν σε σημεία των

συνόρων μετά την εφαρμογή διάφορων μέτρων.

β. Ανταλλαγή πληροφοριών (INTERPOL, EUROPOL, SECI)Στην προσπάθεια καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και

κάθε μορφής εγκληματικότητας εν γένει, η Ελληνική Αστυνομία ανταλλάσσει

πληροφορίες με την EUROPOL, INTERPOL, SECI καθώς και μέσω των διμερών

σχέσεων που έχουν αναπτύξει οι ελληνικές αρχές, συνομολογώντας

συμφωνίες αστυνομικές συνεργασίας τόσο με κράτη μέλη της Ε.Ε. όσο και με

τρίτες χώρες. Επιπλέον, η Ελληνική Αστυνομία έχει αναπτύξει συνεργασία με

την Ιταλία, την Βουλγαρία, την Κύπρο, την Τουρκία, την Αλβανία, την Ρωσία,

την Ουκρανία, την ΠΓΔΜ, την Κροατία, την Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Σερβία-

Μαυροβούνιο, την Ρουμανία και τον Λίβανο, τοποθετώντας αστυνομικούς

συνδέσμους σε αυτές τις χώρες (πέραν του αστυνομικού συνδέσμου στο

SECI).

γ. Συνεργασία με ξένες διπλωματικές αρχέςΟι υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας που ασχολούνται με υποθέσεις

Εμπορίας Ανθρώπων βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία με τις ξένες

διπλωματικές αρχές στην χώρα μας σχετικά με την παροχή συνδρομής στους

υπηκόους τους – θύματα σε τέτοιες υποθέσεις

δ. Συμμετοχή σε διεθνείς συναντήσειςΑρμόδιοι αξιωματικοί από την Δ.Δ.Α./Α.Ε.Α συμμετέχουν και

παρακολουθούν στενά τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό συναντήσεων που

πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Οργανισμού

Ηνωμένων Εθνών, της EUROPOL, INTERPOL, SECI, της Πρωτοβουλίας για την

Αδριατική και το Ιόνιο, της BSCI κλπ.

ε. Συμμετοχή και διοργάνωση διεθνών επιχειρήσεωνΚατά την διάρκεια της προεδρίας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

(Ιανουάριος-Ιούνιος 2003), το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη

συμπεριέλαβε στις προτεραιότητές του την υλοποίηση κοινών επιχειρήσεων με

την συμμετοχή Κρατών Μελών της EUROPOL, υπό ένταξη χωρών, χωρών

προέλευσης των θυμάτων της εμπορίας και του SECI. Εκτελέστηκε μία

καινοτόμος επιχείρηση, με την κωδική ονομασία ‘ΛΗΔΑ’, με πολύ θετικά

78

αποτελέσματα. Η Ελλάδα ήταν υπεύθυνη για τον συντονισμό της επιχείρησης,

ενώ η διαδικασία αξιολόγησης πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της

EUROPOL.

H Πρωτοβουλία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SECI), της

οποίας η Ελλάδα είναι μέλος, οργάνωσε μία σειρά αστυνομικών επιχειρήσεων

που διεξήχθησαν από την ομάδα εργασίας κατά της εμπορίας κατά την

διάρκεια των ετών 2002, 2003 και 2004 (με τον κωδικό ‘MIRAGE’). Αρκετά

Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας),

διεθνείς οργανισμοί, ΜΚΟ και άλλοι συμμετείχαν με σκοπό τον εντοπισμό των

εγκληματικών ομάδων που εκμεταλλεύονται και εμπορεύονται γυναίκες.

Στ. Σχέδιο Διυπηρεσιακής-Επιχειρησιακής Δράσης σε Εθνικό Επίπεδο για την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής γυναικών και ανηλίκων «ΙΛΑΕΙΡΑ»

Το Σχέδιο ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’ συνιστά μια πρωτοποριακή προσπάθεια του

Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και της Ελληνικής Αστυνομίας.

Ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από τον Έλληνα Υπουργό του πρώην

Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως στο Συμβούλιο Υπουργών Δικαιοσύνης της Ε.Ε.

που συνεδρίασε στο Λουξεμβούργο την 27 & 28-4-2006 και επαναπροτάθηκε

στις συνεδριάσεις την 1/2-6-2006, αντίστοιχα.

Ο Αντιπρόεδρος της Ε.Ε. για θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών κ. -

Franco Frattini, έθεσε υπό την αιγίδα του το σχέδιο και συμφώνησε για τη

συγχρηματοδότησή του.

Ακολούθως προτάθηκε στο ‘Task Force’ των Ευρωπαίων Αρχηγών

Αστυνομιών στις 9-6-2006 για την εξασφάλιση της υποστήριξης του σχεδίου.

Στην πρωτοβουλία μας ανταποκρίθηκαν επίσημα είκοσι μία (21) χώρες και

τέσσερις (4) Ευρωπαϊκοί Διεθνείς Οργανισμοί (EUROPOL, INTERPOL, EURO-

JUST, FRONTEX).

Το σχέδιο παρουσιάστηκε επίσημα στην Αθήνα την 7/8-12-2006, με τη

συμμετοχή (400) συνέδρων, συμπεριλαμβανομένων υψηλών αξιωματούχων

των συνεργαζόμενων χωρών και οργανισμών σε διεθνές επίπεδο και των

εμπλεκόμενων υπουργείων, φορέων και ΜΚΟ σε εθνικό επίπεδο.

Το σχέδιο ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’ είναι μια οργανωμένη επιχειρησιακή δράση για την

αντιμετώπιση και καταπολέμηση της εμπορίας γυναικών και ανηλίκων με

σκοπό την οικονομική εκμετάλλευση της γενετήσιας ζωής και επιδίωξή της

είναι η ουσιαστική, συντονισμένη και αποτελεσματική δράση όλων των

εμπλεκόμενων φορέων, καθότι η αποσπασματική δράση τους δεν επαρκεί για

79

την αντιμετώπιση αυτού του διεθνικού φαινομένου.

Το Διυπηρεσιακό-Επιχειρησιακό Προσχέδιο της Δράσης ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’

στάλθηκε σε όλες τις αστυνομικές υπηρεσίες και στους συναρμόδιους φορείς

της χώρας για ενημέρωση και εφαρμογή.

Το σχέδιο ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’ αναπτύσσεται σε δύο (2) επίπεδα, σε διασυνοριακό

και σε εθνικό (για την Ελλάδα). Σε εθνικό επίπεδο πραγματοποιήθηκε άσκηση

επί χάρτου στην Κομοτηνή στις 16/17-4-2007 με την συμμετοχή όλων των

εμπλεκόμενων φορέων και σε διεθνές επίπεδο πραγματοποιήθηκαν δύο

συναντήσεις εμπειρογνωμόνων των συμμετεχουσών χωρών στην Αθήνα στις

7/8-12-2006 και 30/31-5-2007 για την επεξεργασία κειμένου, το οποίο θα

αποτελούσε το Σχέδιο για την Διασυνοριακή Συνεργασία των Αστυνομικών-

Δικαστικών Αρχών, για ενιαία δράση.

Στο διασυνοριακό επίπεδο ακολουθεί μία συγκεκριμένο μεθοδολογία

σχεδιασμού, αξιοποιώντας το Ευρωπαϊκό και Ολυμπιακό κεκτημένο, που

περιλαμβάνει:

• Συνεργασία – κοινή σχεδίαση, από ομάδα εμπειρογνωμόνων

συμμετεχουσών χωρών/οργανισμών.

• Δοκιμασία σχεδιασμού μέσα από ασκήσεις με τη συμμετοχή στελεχών

στρατηγικού και επιχειρησιακού επιπέδου, βάσει σεναρίων.

• Αποτίμηση ασκήσεων – ενσωμάτωση συμπερασμάτων στον σχεδιασμό.

• Εφαρμογή τελικού σχεδίου, ως μοντέλο διασυνοριακής συνεργασίας σε

υποθέσεις οργανωμένων δικτύων εμπορίας ανθρώπων μεταξύ Κρατών Μελών

της Ε.Ε. και τρίτων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

• Αποτίμηση επιχειρησιακών αποτελεσμάτων και παρουσίασή τους στην

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατόπιν καθοδήγησης του κ.Franco Frattini.

Μετά την ολοκλήρωση των συναντήσεων εκπροσώπων όλων των

συμμετεχουσών χωρών και άλλων φορέων, συγκροτήθηκε Ομάδα

Αξιωματικών Εμπειρογνωμόνων, η οποία διαμόρφωσε τα ακόλουθα κείμενα:

-- ‘Σχέδιο Διυπηρεσιακής-Επιχειρησιακής Δράσης σε Εθνικό επίπεδο για

την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της οικονομικής εκμετάλλευσης

της γενετήσιας ζωής γυναικών και ανηλίκων «ΙΛΑΕΙΡΑ»’.

-- ‘Μνημόνιο Αστυνομικών Ενεργειών και Βέλτιστων Πρακτικών για τον

χειρισμό υποθέσεων εμπορίας ανθρώπων (μόνο για αστυνομική χρήση)’.

-- ‘Πρωτοβουλία Anti-trafficking «ΙΛΑΕΙΡΑ». Ρυθμίσεις και Διαδικασίες

Διασυνοριακής Αστυνομικής Συνεργασίας’.

Τα προαναφερόμενα κείμενα εκδόθηκαν σε μορφή εγχειριδίου και

απεστάλησαν στις Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας για ενημέρωση και

80

εφαρμογή από τους αστυνομικούς, ενώ το Σχέδιο Διασυνοριακής Αστυνομικής

Συνεργασίας απεστάλη σε όλες τις Αστυνομίες των χωρών που συμμετείχαν

καθώς και στους Διεθνείς Αστυνομικούς Οργανισμούς και τέλος το Εθνικό

Σχέδιο Διυπηρεσιακής Δράσης απεστάλη στα συναρμόδια υπουργεία, φορείς

και ΜΚΟ για εφαρμογή.

Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και το Αρχηγείο της Ελληνικής

Αστυνομίας έχουν σχεδιάσει ένα νέο πρόγραμμα αντεγκληματικής πολιτικής

για τα έτη 2010-2014, σύμφωνα με το οποίο καθορίζονται οι πανελλαδικές

προτεραιότητες και στόχοι των υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας.

Συγχρόνως, λαμβάνεται υπόψη και μεθοδεύεται η εξειδίκευση των δράσεων

της αστυνομίας και περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Δίνεται έμφαση, σε σύγκριση με παρόμοια προγράμματα παλαιότερων

ετών, στον άξονα της βελτίωσης των παρεχόμενων από την Ελληνική

Αστυνομία στους πολίτες υπηρεσιών σε συνδυασμό με επιχειρησιακές

βελτιώσεις και στην διασφάλιση της συμμετοχής και συνεργασίας των

κοινωνικών υπηρεσιών που μπορούν να συμβάλουν στην αποτροπή του

εγκλήματος.

Οι προτεραιότητες που τίθενται στο πρόγραμμα αντεγκληματικής

πολιτικής έχουν ως σημείο αναφοράς τον κεντρικό στρατηγικό στόχο που είναι

μία σύγχρονη, αποτελεσματική Αστυνομία, κοντά στον πολίτη. Ο στόχος

αυτός χωρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες:

- Εσωτερικό περιβάλλον ασφάλειας: οι θεματικές που

εξειδικεύονται με συγκεκριμένες προτεραιότητες αφορούν σε θέματα δημόσιας

ασφάλειας, κρατικής ασφάλειας, παράνομης μετανάστευσης, οδικής ασφάλειας

και διαχείρισης κρίσεων. Σε πρώτη και άμεση προτεραιότητα τίθεται ο

σχεδιασμός ειδικών κράσεων για την αντιμετώπιση του οργανωμένου

εγκλήματος και όλων των εκφάνσεών του. Για το λόγο αυτό, βραχυπρόθεσμα

αλλάζει ριζικά η δομή ασφάλειας με τη δημιουργία κεντρικής αυτοτελούς

Υπηρεσίας Καταπολέμησης του Οργανωμένου Εγκλήματος.

- Συμμετοχικότητα στην άσκηση της αντεγκληματικής πολιτικής, με τρία επίπεδα συνεργασιών:

α) Τοπικό επίπεδο (μέσω θεσμών όπως τα Τοπικά Συμβούλια για την

πρόληψη της παραβατικότητας).

β) Επίπεδο Νομού/Περιφέρειας (συνεργασία με νομαρχιακές και

περιφερειακές διοικήσεις οργανισμών και φορέων).

γ) Εθνικό/Κεντρικό επίπεδο (καθιέρωση συνεργασιών με πανελλαδικές

διοικήσεις οργανισμών και φορέων).

81

Ο πυλώνας αυτός συνιστά μία ρεαλιστική πρόταση συνεργασίας

κράτους και τοπικών κοινωνιών επιζητώντας την ενεργητική παρέμβαση αυτών

που είναι ουσιαστικά αποδέκτες του προβλήματος της εγκληματικότητας.

- Εκσυγχρονισμός της Ελληνικής Αστυνομίας: Ο Σχεδιασμός

περιλαμβάνει δράσεις αναβάθμισης της Ελληνικής Αστυνομίας ως ενιαίου

σώματος και οργανισμού με ειδικότερες προτεραιότητες στα θέματα

προσωπικού και οργάνωσης.

Οι δράσεις που υλοποιούνται αφορούν:

α) Στην βελτίωση της δομής-οργάνωσης των αστυνομικών υπηρεσιών.

β) Στον παράγοντα του ανθρώπινου δυναμικού.

γ) Στην εκπαίδευση, και

δ) Στην αναβάθμιση και αξιοποίηση του υλικοτεχνικού εξοπλισμού.

Όσον αφορά την επίτευξη δημόσιας ασφάλειας, έχει οριστεί, μεταξύ

άλλων, ως προτεραιότητα η αντιμετώπιση και καταπολέμηση της εμπορίας

ανθρώπων με στόχο την μηδενική ανοχή του φαινομένου της εμπορίας και

εκμετάλλευσης ανθρώπων και την εξάλειψη όλων των παραγόντων που

συντελούν σε αυτό, με μία σειρά δράσεων όπως:

- Η αναγνώριση όλων των παραμέτρων του προβλήματος στην περιοχή

κάθε Αστυνομικής Διοίκησης των Γενικών Αστυνομικών Διευθύνσεων.

- Ευαισθητοποίηση του προσωπικού για γνώση σε βάθος, κατανόηση

και αντίληψη από όλο το προσωπικό ότι η εμπορία ανθρώπων δεν είναι ένα

απλό ποινικό αδίκημα αλλά μία σύγχρονη μορφή δουλεμπορίου που συνιστά

σοβαρή παραβίαση των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.

- Αυστηρή εφαρμογή των διατάξεων της σχετικής νομοθεσίας

(Ν.3064/2002) – Εκτενής εξέταση των υποθέσεων οργανωμένης εμπορίας

ανθρώπων για την σύλληψη των εμπόρων-εκμεταλλευτών.

- Διεξαγωγή ελέγχων και ερευνών για την διαπίστωση όλων των

πλευρών της εμπορίας ανθρώπων (σεξουαλική κακοποίηση, εργασιακή

εκμετάλλευση, εμπόριο βρεφών κλπ) και τον εντοπισμό πιθανών θυμάτων.

- Ενεργοποίηση – βελτίωση πληροφοριακού δικτύου, συλλογή -

αποτίμηση πληροφοριών και βάσει αυτών διεξαγωγή προγραμματισμένων και

συντονισμένων αστυνομικών δράσεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

- Καταγραφή και στόχευση εγκληματικών ομάδων και ατόμων που

δραστηριοποιούνται στον χώρο της αρμοδιότητάς τους και εμπλέκονται σε

εμπορία ανθρώπων.

- Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, ενεργοποίηση στον συνοριακό έλεγχο

των διαβατηρίων για τον εντοπισμό πιθανών θυμάτων όταν εισέρχονται στην

82

χώρα μας (profiling).

- Συντονισμένη δράση των μονάδων αστυνομικού ελέγχου και ιδιαίτερα

της ασφάλειας και του ελέγχου ειδικών ομάδων αλλοδαπών.

- Συνεργασία και ανάπτυξη των τμημάτων anti-trafficking των αρμόδιων

υπηρεσιών αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος των Διευθύνσεων

Ασφαλείας Αττικής και Θεσσαλονίκης και των -14- ειδικών μονάδων anti-traf-

ficking που έχουν συσταθεί και δραστηριοποιούνται στην χώρα μας για την

αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου.

- Άμεση ενημέρωση των κεντρικών μονάδων για την συνεργασία και

τον συντονισμό σε υποθέσεις που αφορούν παραπάνω από μία Γενική

Αστυνομική Διεύθυνση.

- Ανάπτυξη τεχνογνωσίας απορρέουσας από την διαμόρφωση των

κειμένων και διαδικασιών της διασυνοριακής αστυνομικής συνεργασίας, η

οποία ήρθε ως απόρροια της εφαρμογής της πρωτοβουλίας κατά της εμπορίας

‘ΙΛΑΕΙΡΑ’ για την προαγωγή δράσης σε συνεργασία με 21 Κ.Μ. της Ε.Ε. και

χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και διεθνείς και ευρωπαϊκές Αστυνομίες

και εγκληματολογικούς οργανισμούς κατά της εμπορίας κυρίως ανηλίκων και

γυναικών, σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο.

- Ανάπτυξη επαφών με τους συναρμόδιους φορείς (εισαγγελείς,

εκπροσώπους του ΕΚΚΑ, εκπροσώπους ΜΚΟ) που αναφέρονται στο Προσχέδιο

της Διυπηρεσιακής Επιχειρησιακής Δράσης ‘ΙΛΑΕΙΡΑ’ και αλλού.

- Ανάπτυξη-χρήση του Μνημονίου Αστυνομικών Ενεργειών και

Βέλτιστων Πρακτικών για τον χειρισμό υποθέσεων εμπορίας ανθρώπων, με

ιδιαίτερη έμφαση στην παροχή αρωγής και προστασίας στα θύματα, σε

συνεργασία για τον σκοπό αυτό με τις συναρμόδιες αρχές, φορείς, ΜΚΟ, ΙΟΜ

κλπ.

- Ειδικός χειρισμός των υποθέσεων όταν τα θύματα της εμπορίας

ανθρώπων είναι ανήλικοι, έτσι ώστε να προστατεύεται η προσωπικότητά τους,

να τους παρέχεται αρωγή κλπ.

- Καταγραφή και έγκαιρη ενημέρωση της Διεύθυνση Δημόσιας

Ασφάλειας σχετικά με τα προβλήματα που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή

της νομοθεσίας, ιδιαίτερα σε τομείς που αφορούν την συνεργασία με τις

συναρμόδιες υπηρεσίες, για την συντομότερη δυνατή επίλυσή τους.

- Διοργάνωση σεμιναρίων σε σχολές επιμόρφωσης σχετικά με τις

πρακτικές εντοπισμού και αντιμετώπισης των θυμάτων, στα οποία

συμμετέχουν εκπαιδευόμενοι από τις Αστυνομικές Διευθύνσεις Αλλοδαπών,

Ασφάλειας, Διαβατηρίων κλπ.

83

Κατά την διάρκεια του 2009, το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας

συμμετείχε σε επιμορφωτικά σεμινάρια και ημερίδες που διοργανώθηκαν από

τις συναρμόδιες υπηρεσίες και ΜΚΟ με θέματα σχετικά με την αναγνώριση

των θυμάτων, την αντιμετώπισή τους και γενικά την επίτευξη

αποτελεσματικότερης συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών για την προστασία

των θυμάτων. Συγκεκριμένα, αξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας

συμμετείχαν στα ακόλουθα:

- Στο πρόγραμμα αδελφοποίησης της χώρας μας με την Ρουμανία για

την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου της εμπορίας

ανθρώπων, στο πλαίσιο της συνεργασίας της Ελληνικής Αστυνομίας με τον

ΜΚΟ ‘Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου (3/8-5-09, 20/24-7-09, 22/25-11-

09).

- Στην συνάντηση της ομάδας FRAN (Δίκτυο Ανάλυσης Κινδύνων Fron-

tex) στο πλαίσιο του Οργανισμού FRONTEX για την συλλογή στοιχείων και

άλλων δεδομένων σχετικά με την παράνομη διακίνηση ανθρώπων που

πραγματοποιήθηκε στην Βαρσοβία της Πολωνίας.

- Στην συνάντηση των εκπροσώπων της Ελλάδας και Αλβανίας σχετικά

με την εφαρμογή του Ν.3692/2008 ‘κύρωση της συμφωνίας μεταξύ της

Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Συμβουλίου Υπουργών της

Δημοκρατίας της Αλβανίας για την προστασία και αρωγή των θυμάτων

εμπορίας ανηλίκων’, που πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη (15-6-09).

- Στην διημερίδα του τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών

του Νομικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και της

Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, με θέμα: ‘Το φαινόμενο της

ανθρώπινης εμπορίας: Παράγοντες και συνέπειες’, που πραγματοποιήθηκε

στην Κομοτηνή (21/22-10-09).

- Στο Συνέδριο ‘Προς Γενικευμένη Δράση στην Ε.Ε. κατά της Εμπορίας

Ανθρώπων’, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλες υπό την αιγίδα της

Σουηδικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (19/20-10-09).

- Την ημερίδα που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού

προγράμματος ‘Ιταλία, Αλβανία και Ελλάδα κατά της εμπορίας γυναικών και

ανηλίκων’, όπου π ΟΒΕΣ συμμετείχε ως εταίρος (7/12/09).

- Στο εργαστήριο με θέμα: ‘Πρόληψη και καταπολέμηση της εμπορίας

Νιγηριανών κοριτσιών και γυναικών στην Ελλάδα: Προκλήσεις και περαιτέρω

βήματα’ που οργανώθηκε από το UNICRI (το Ερευνητικό Ινστιτούτο

Διαπεριφερειακού Εγκλήματος και Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Εθνών) στο

Υπουργείο Εξωτερικών (2-12-09).

84

- Στην εκδήλωση για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων που

πραγματοποιήθηκε στην Σχολή ‘ΔΟΥΚΑ’.

- Στο σεμινάριο του Περιφερειακού Ινστιτούτου Επιμόρφωσης του

Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης με θέμα ‘Παιδική βία’,

που πραγματοποιήθηκε στην Καλαμάτα (29/31-1-09).

- Στο εκπαιδευτικό σεμινάριο για αξιωματικούς της Αστυνομίας και

εισαγγελείς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με θέμα την ‘παρενόχληση και

σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών’, που διοργανώθηκε από το FBI σε

συνεργασία με το SECI στην Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας (17/18-6-09).

- Στην συντονιστική συνεδρίαση για την εμπορία ανθρώπων που

πραγματοποιήθηκε στην Χάγη της Ολλανδίας από το Γαλλικό εθνικό γραφείο

της Eurojust (28-3-09).

- Στο Συνέδριο που διοργανώθηκε από την Ένωση Δικαστών και

Εισαγγελέων Ελλάδας και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης με την

υποστήριξη της ΥΔΑΣ του Υπουργείου Εξωτερικών, με θέμα: ‘παράνομη

διακίνηση και εμπορία ανθρώπων και ηλεκτρονικό έγκλημα’, που

πραγματοποιήθηκε στην Καλλιθέα της Κασσάνδρας της Χαλκιδικής (12-12-09).

- Στο διεθνές σεμινάριο με αντικείμενο ‘Διεθνείς προοπτικές

αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας στην καταπολέμηση της εμπορίας –

εμπορίας για εργασιακή εκμετάλλευση)’, που διοργανώθηκε από το Ι.Ι.Ο. του

Κιέβου και το Υπουργείο Εσωτερικών της Ουκρανίας και πραγματοποιήθηκε

στο Κίεβο (31-3/2-4-09).

- Στην συνάντηση του διακρατικού ευρωπαϊκού προγράμματος με την

ονομασία: ‘Πρόληψη και καταπολέμηση της εμπορίας, προαγωγή της

προστασίας των θυμάτων μέσω της επιχειρησιακής διασύνδεσης και

συνεργασίας και της διαθεματικής εκπαίδευσης των ειδικευμένων στην

καταπολέμηση της εμπορίας αστυνομικών στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε., σε

υποψήφιες προς ένταξη και υπό ένταξη χώρες’, που πραγματοποιήθηκε στην

Ρώμη της Ιταλίας (10/11-6-09).

- Στα σεμινάριο του ΜΚΟ ‘ΑΡΣΙΣ’ που πραγματοποιήθηκαν στην Ρώμη

στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ‘AGIRE’ (26/27-5-09, 17/18-11-

09).

- Στο Συνέδριο για την παράνομη διακίνηση ανθρώπων, που

διοργανώθηκε από την Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών και

πραγματοποιήθηκε στο Μαρόκο (Ιούνιος 2009).

- Πραγματοποιήθηκε από την Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στην

χώρα μας βράβευση και δημόσια αναγνώριση του Τμηματάρχη του 3 ου

85

Τμήματος Καταπολέμησης Εμπορίας Ανθρώπων της Υποδιεύθυνσης

Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής

Αστυνόμου Α΄Γεώργιου Βατικιώτη, για τις προσπάθειές του στον τομέα της

καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων.

- Αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας το ισχύον

νομοθετικό πλαίσιο της χώρας μας για την εμπορία ανθρώπων, οι αστυνομικές

υπηρεσίες anti-trafficking και χρήσιμες συμβουλές για θύματα trafficking.

- Εστάλησαν στην Βουλή των Ελλήνων το ‘Σχέδιο Διυπηρεσιακής-

Επιχειρησιακής Δράσης «ΙΛΑΕΙΡΑ»’ και το ‘Μνημόνιο Αστυνομικών Ενεργειών

και Βέλτιστων Πρακτικών για τον χειρισμό υποθέσεων Εμπορίας Ανθρώπων’

και εγχειρίδια, κατόπιν αιτήματος του Προέδρου της Ειδικής Μόνιμης

Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

- Εντός του πλαισίου της υλοποίησης του προγράμματος

αδελφοποίησης με την Ρουμανία, πραγματοποιήθηκε συνάντηση των

εκπροσώπων της εθνικής αρχής για την καταπολέμηση της εμπορίας

ανθρώπων του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικών Μεταρρυθμίσεων της

Ρουμανίας με αξιωματικούς της Διοίκησης Δημόσιας Ασφάλειας για ενημέρωσή

τους σχετικά με τις δράσεις του υπουργείου μας και της Ελληνικής Αστυνομίας

για τον χειρισμό των δράσεων κατά της εμπορίας (Απρίλιος 2009).

- Από τις 24 έως τις 28 Νοεμβρίου 2009, πραγματοποιήθηκε στην Σχολή

Μετεκπαίδευσης της Βέροιας ειδική εκπαίδευση και εξειδικευμένο σεμινάριο,

διάρκειας πέντε (5) ημερών για σαράντα (40) αξιωματικούς των υπηρεσιών

anti-trafficking και ασφαλείας, προκειμένου να ενημερωθούν σχετικά με τη

νομοθεσία, διαχείριση πληροφοριών, αστυνομική προδικαστική έρευνα,

αντιμετώπιση θυμάτων, φύλαξη μαρτύρων, συνεργασία με συναρμόδιους

φορείς κ.α., με ιδιαίτερη βαρύτητα στις αστυνομικές ενέργειες. Οι αστυνομικοί

αυτοί αποτελούν πυρήνες εκπαιδευτών για τα υπόλοιπα στελέχη των

υπηρεσιών τους, καθώς είναι επικεφαλής των υπηρεσιών καταπολέμησης

εμπορίας ανθρώπων με εξειδικευμένες γνώσεις.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία τα οποία τηρεί η Ομάδα Anti-Traf-

ficking της Διεύθυνσης Δημόσιας Ασφάλειας/Α.Ε.Α., κατά το έτος 2009 οι

Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας επιλήφθηκαν σε -66- υποθέσεις εμπορίας

ανθρώπων και σωματεμπορίας (-52- σεξουαλικής εκμετάλλευσης και -14-

εργασιακής εκμετάλλευσης), εκ των οποίων οι -18- διαπράχθηκαν από

εγκληματικές οργανώσεις. Από τις έρευνες και τις προανακρίσεις των

υποθέσεων αυτών κατηγορήθηκαν -303- δράστες, Έλληνες και αλλοδαποί,

ενώ υπήρξαν -125- παθόντες-θύματα (άνδρες, γυναίκες και ανήλικοι)

86

οικονομικής και σεξουαλικής εκμετάλλευσης, από τους οποίους -121- ζήτησαν

και τους παρασχέθηκε αρωγή και προστασία από την Πολιτεία. Από το σύνολο

αυτό, -69- χαρακτηρίστηκαν με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα και έτυχαν

των ευεργετικών διατάξεων του Ν.3064/2002.

Οι επιληφθείσες υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας συνεργάστηκαν:

Με υπηρεσίες και μονάδες παροχής προστασίας και αρωγής και ΜΚΟ

(Αρσις, Αλληλεγγύη, Χαμόγελο του Παιδιού, Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης,

Κέντρο Παιδικής Μέριμνας Θηλέων Κρήτης), υπό τον συντονισμό του Εθνικού

Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ – 197) του Υπουργείου Υγείας και

Κοινωνικής Αλληλεγγύης σε -81- περιπτώσεις.

Με τις διπλωματικές αρχές των χωρών προέλευσης των θυμάτων στην

χώρα μας, σε -116- περιπτώσεις.

Με τον ΔΟΜ σε -107- περιπτώσεις για τον ασφαλή επαναπατρισμό.

Επισημαίνεται ότι η πλειονότητα των θυμάτων βρίσκεται νόμιμα στην

χώρα μας και για το λόγο αυτό δήλωσαν στις επιληφθείσες υπηρεσίες ότι δεν

επιθυμούν να τεθούν υπό την προστασία της Πολιτείας και έχουν ήδη

αναχωρήσει για τις πατρίδες τους, ενώ ένας μικρός αριθμός βρίσκεται ακόμα

στην χώρα μας.

Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία για

το έτος 2009, του αριθμού των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων και

σωματεμπορίας (άρθρα 323Α και 351 του Ποινικού Κώδικα), του αριθμού των

θυμάτων στα οποία παρασχέθηκε αρωγή και προστασία καθώς και των

δραστών, ανά υπηκοότητα:

87

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ(1 Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου 2009)

1. ΠΑΡΟΧΗ ΑΡΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΑ ΘΥΜΑΤΑ(Άρθρα 323A και 351 του Ποινικού Κώδικα)

ΥΠΗΚΟΟΙ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ

Παροχή αρωγής και προστασίας

Διάταξη Εισαγγελέα

Συνεργασία ΚΟ & ΜΚΟ

Συνεργασία με

Διπλωματικές Αρχές

Συνεργασία με ΔΟΜ

ΑΛΒΑΝΙΑΣ 5 5 5 5 4

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 27 11 22 26 22

ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ 1 1 1 1 1

ΓΕΩΡΓΙΑΣ 1 1 1 1 1

ΕΛΛΑΔΑΣ 2 2 1 2 2

ΛΙΘΟΥΑΝΙΑΣ 3 3 3 3 3

ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 2 2 2 2 2

ΝΙΓΗΡΙΑΣ 8 7 8 8 2

ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ 2 2 2 3 2

ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤ

ΑΝ

2 1 1 1 2

ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 1 1 1 1 1

ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 37 16 18 37 37

ΡΩΣΙΑΣ 12 12 11 11 10

ΣΕΡΒΙΑΣ 1 1 1 1 1

ΣΛΟΒΑΚΙΑΣ 3 3 3 3 3

ΣΥΝΟΛΟ 107 68 80 104 93


88

2. ΘΥΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ-ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑΣ(Άρθρα 323A και 351 του Ποινικού Κώδικα)

ΥΠΗΚΟΟΙ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΥΝΟΛΟ

ΑΛΒΑΝΙΑΣ 5

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 35

ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ 1

ΓΕΩΡΓΙΑΣ 1

ΕΛΛΑΔΑΣ 2

ΛΙΘΟΥΑΝΙΑΣ 4

ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 2

ΝΙΓΗΡΙΑΣ 10

ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ 2

ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ 2

ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 1

ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 37

ΡΩΣΙΑΣ 12

ΣΕΡΒΙΑΣ 1

ΣΛΟΒΑΚΙΑΣ 6

ΣΥΝΟΛΟ 121


3. ΔΡΑΣΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ-ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑΣ(Άρθρα 323A και 351 του Ποινικού Κώδικα)

ΥΠΗΚΟΟΙ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΥΝΟΛΟ

89

ΑΛΒΑΝΙΑΣ 27

ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ 5

ΒΕΛΓΙΟΥ 1

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 38

ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ 1

ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ 1

ΓΕΩΡΓΙΑΣ 5

ΕΛΛΑΔΑΣ 113

ΙΤΑΛΙΑΣ 1

ΛΙΘΟΥΑΝΙΑΣ 1

ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 1

ΝΙΓΗΡΙΑΣ 2

ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 3

ΠΟΛΩΝΙΑΣ 1

ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 26

ΡΩΣΙΑΣ 7

ΣΕΡΒΙΑΣ 1

ΣΛΟΒΑΚΙΑΣ 4

ΣΥΡΙΑΣ 2

ΣΥΝΟΛΟ 240

90


4. ΘΥΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ-ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑΣ(Άρθρα 323A και 351 του Ποινικού Κώδικα)

ΥΠΗΚΟΟΙ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΔΡΕΣ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΣΥΝΟΛΟ

ΑΛΒΑΝΙΑΣ 3 - 2 5

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 21 9 5 35

ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ 1 - - 1

ΓΕΩΡΓΙΑΣ 1 - - 1

ΕΛΛΑΔΑΣ 1 - 1 2

ΛΙΘΟΥΑΝΙΑΣ 4 - - 4

ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 2 - - 2

ΝΙΓΗΡΙΑΣ 10 - - 10

ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ 2 - - 2

ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ 2 - - 2

ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 1 - - 1

ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 20 12 5 37

ΡΩΣΙΑΣ 12 - - 12

ΣΕΡΒΙΑΣ 1 - - 1

ΣΛΟΒΑΚΙΑΣ 6 - - 6

ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 87 21 13 121

91


5. ΔΡΑΣΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ-ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑΣ(Άρθρα 323A και 351 του Ποινικού Κώδικα)

ΥΠΗΚΟΟΙ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΔΡΕΣ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΣΥΝΟΛΟ

ΑΛΒΑΝΙΑΣ 2 25 - 27

ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ - 3 2 5

ΒΕΛΓΙΟΥ 1 - - 1

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 4 32 2 38

ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ 1 - - 1

ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ 1 - - 1

ΓΕΩΡΓΙΑΣ - 5 - 5

ΕΛΛΑΔΑΣ 20 93 - 113

ΙΤΑΛΙΑΣ - 1 - 1

ΛΙΘΟΥΑΝΙΑΣ 1 - - 1

ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ 1 - - 1

ΝΙΓΗΡΙΑΣ 1 1 - 2

ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 2 1 - 3

ΠΟΛΩΝΙΑΣ 1 - - 1

ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ 12 14 - 26

ΡΩΣΙΑΣ 7 - - 7

ΣΕΡΒΙΑΣ - 1 - 1

ΣΛΟΒΑΚΙΑΣ 3 1 - 4

ΣΥΡΙΑΣ - 2 - 2

ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 57 179 4 240

Όσον αφορά την παιδική πορνογραφία, στις Διευθύνσεις Ασφαλείας

Αθηνών και Θεσσαλονίκης λειτουργούν Τμήματα Δίωξης Ηλεκτρονικού

Εγκλήματος (5ο Τμήμα), τα οποία, μεταξύ άλλων, είναι υπεύθυνα για την

καταπολέμηση του εγκλήματος της παιδικής πορνογραφίας. Αυτά τα Τμήματα

διαθέτουν άρτια τεχνολογική υποδομή και στελεχώνονται από προσωπικό με

92

εξειδικευμένες γνώσεις και τεχνογνωσία που μετεκπαιδεύεται μέσω σεμιναρίων

που διοργανώνονται στην χώρα μας και στο εξωτερικό.

Συνεργάζονται επίσης στενά με άλλους αρμόδιους φορείς (εισαγγελείς,

υπηρεσίες τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης κλπ) για την επίτευξη του

κοινού στόχου που είναι η καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας.

Παρέχουμε επίσης πληροφόρηση και ενημέρωση σε γονείς και ανηλίκους

τακτικά μέσω των ΜΜΕ για την λήψη των απαραίτητων μέτρων για την

προστασία των παιδιών στο περιβάλλον του διαδικτύου.

Όλες οι υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας έχουν ενημερωθεί για το

Ν.3625/24-12-2007 ‘Κύρωση και εφαρμογή του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου

στην Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού των Ηνωμένων Εθνών σχετικά

με την εμπορία παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία’

(δείτε επίσης τις σελίδες 70-71). Αυτός ο νόμος προβλέπει τροποποιήσεις και

μεταβολές του κεφαλαίου του Ποινικού Κώδικα που αφορά τα εγκλήματα κατά

της γενετήσιας ελευθερίας και τα εγκλήματα της οικονομικής εκμετάλλευσης

της γενετήσιας ζωής (άρθρα 323Α ‘Εμπορία Ανθρώπων’, 348Α ‘Παιδική

Πορνογραφία’) κλπ.

Αυτός ο νόες νόμος τίθεται σε ισχύ από την ημερομηνία της δημοσίευσής

του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και όσον αφορά το Προαιρετικό

Πρωτόκολλο από τις 24-01-2008.

Οι υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας ενημερώθηκαν ότι στις 25-08-2008

η Συμφωνία του 2004 μεταξύ της Ελλάδας και της Αλβανίας για τον

επαναπατρισμό ανηλίκων κυρώθηκε με το Ν.3692/2008 ‘Κύρωση της Συμφωνίας

μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Συμβουλίου

Υπουργών της Δημοκρατίας της Αλβανίας για την προστασία και αρωγή των

θυμάτων εμπορίας ανηλίκων’, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 173 Α/25-08-2008.

Η Συμφωνία αυτή αποδεικνύει την επιθυμία των δύο χωρών να

συνεργαστούν και να εφαρμόσουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που

απορρέουν από την διεθνή νομοθεσία για την προστασία των δικαιωμάτων των

παιδιών, σε μία κοινή προσπάθεια καταπολέμησης της εμπορίας ανηλίκων και της

εκμετάλλευσής τους.

Η αποτελεσματική υλοποίηση της Συμφωνίας διασφαλίζεται από το Εθνικό

Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας,

που φέρει την βασική ευθύνη σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές,

συμπεριλαμβανομένης της Ελληνικής Αστυνομίας, όποτε απαιτείται.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το προσωπικό του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού

Εγκλήματος του Αρχηγείου της Διεύθυνσης Αττικής βραβεύθηκε το 2009 για τα

93

επιτεύγματά του στον τομέα του από ελληνικούς και αλλοδαπούς κοινωνικούς

φορείς (π.χ. Χαμόγελο του Παιδιού, Διεθνές Κέντρο για τα Εξαφανισμένα και Υπό

Εκμετάλλευση Παιδιά κλπ.)

Όσον αφορά τις παράνομες υιοθεσίες, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία

έχει καταγραφεί από την Διεύθυνση Δημόσιας Ασφάλειας ένας αριθμός

Βουλγαρικών εγκληματικών κυκλωμάτων που μεταφέρουν γυναίκες από την

Βουλγαρία οι οποίες βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της κύησης στην Ελλάδα,

για να γεννήσουν σε ελληνικά νοσοκομεία, και επίσης διαπραγματεύονται την

υιοθεσία των νεογέννητων από άτεκνα ζευγάρια. Οι έρευνες της αστυνομίας μέχρι

σήμερα δείχνουν ότι αυτά τα κυκλώματα δραστηριοποιούνται στην Βουλγαρία,

εκμεταλλεύονται την ανέχεια των συμπολιτών τους και ψάχνουν είτε για έγκυες

γυναίκες είτε γιά ζευγάρια που πρόσφατα έφεραν στον κόσμο ένα παιδί και που

είναι διατεθειμένοι να το δώσουν γιά παράνομη υιοθεσία στην Ελλάδα. Οι

αστυνομικές αρχές συνεργάζονται με τους βουλγαρικές αρχές για την

καταπολέμηση αυτής της παράνομης δραστηριότητας, και κατά των διάρκεια των

τελευταίων δύο ετών έχουμε σημειώσει σημαντικά αποτελέσματα. Πιο

συγκεκριμένα:

-- Βελτιώθηκαν οι μηχανισμοί ανταλλαγής πληροφοριών.

-- Υπάρχει εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων

αστυνομικών αρχών και των Συνδέσμων της άλλης χώρας.

-- Το Υπουργείο της Προστασίας του Πολίτη διοργανώνει συνεδριάσεις

μεταξύ των Επιχειρησιακών Αξιωματικών των δύο χωρών κατά την διάρκεια της

μεγάλης κλίμακας ερευνών και αποσκοπεί στην εξάλειψη αυτών των κυκλωμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί από την Διεύθυνση

Δημόσιας Ασφάλειας για υποθέσεις παράνομων υιοθεσιών που έχουν ανιχνεύσει οι

αστυνομικές αρχές, σε όλες αυτές τις υποθέσεις εμπλέκονται Βούλγαροι υπήκοοι,

είτε ως παραβάτες είτε ως θύματα.

Όσον αφορά την εξαφάνιση ανηλίκων, όλες οι υπηρεσίες της Ελληνικής

Αστυνομίας, όπως και τα αρμόδια Υπουργεία-φορείς, έχουν παραλάβει έναν Οδηγό

Δράσης σχετικά με την αντιμετώπιση περιστατικών εξαφάνισης ανηλίκων.

Υπάρχει το πρόγραμμα ‘Amber Alert’ για εξαφανισμένα παιδιά το οποίο

προάγεται και υλοποιείται από τον ΜΚΟ ‘Το Χαμόγελο του Παιδιού’, που

διαχειρίζεται το πρόγραμμα.

Αυτό το πρόγραμμα λειτουργεί μέσω της σύμπραξης 40 κρατικών και

ιδιωτικών φορέων και ο ρόλος της Ελληνικής Αστυνομίας είναι κρίσιμος, επειδή

αποφασίζει πότε να εκδώσει τον συναγερμό και μόνον σε περιπτώσεις που

πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου κακοποίησης

94

του παιδιού. Ακολούθως, το Χαμόγελο του Παιδιού διαχειρίζεται την ενεργοποίηση

ολόκληρου του προγράμματος στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα Amber Alert

συνίσταται συγκεκριμένα σε συμμετοχή των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών

σταθμών, οι οποίοι υποχρεούνται να διακόπτουν το τακτικό πρόγραμμά τους και

να εκπέμπουν μηνύματα με πληροφορίες σχετικά με την εξαφάνιση των παιδιών.

Αυτό το κάνουν συνεχώς, σε τακτά διαστήματα, μέχρι να ολοκληρωθεί ο

συναγερμός. Οι συναγερμοί περιέχουν πληροφορίες σχετικά με το θύμα και το

περιστατικό, οι οποίες προβάλλονται σε οδικές ηλεκτρονικές σημάνσεις, σε

αεροδρόμια, λιμάνια και άλλα μέσα μεταφοράς, σε ηλεκτρονικά παιχνίδια, σε

κινητά τηλέφωνα, μέσω e-mail, fax και γενικά με κάθε τεχνολογία που μπορεί να

εμφανίσει και να διαδώσει άμεσα πληροφόρηση.

Ανώτεροι αξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας και της Διεύθυνσης

Δημόσιας Ασφάλειας συμμετείχαν στην συνάντηση με το θέμα ‘Εξαφανίσεις

Ανηλίκων: Αντιμετωπίζοντας το Πρόβλημα’, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα

υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών και του Πρέσβη του Βελγίου (29-10-

2008). Στο πλαίσιο αυτής της συνάντησης πραγματοποιήθηκε η επίσημη έναρξη

στην Ελλάδα της γραμμής 116000, της κοινής ευρωπαϊκής γραμμής για τις

εξαφανίσεις ανηλίκων.

Στην Ελλάδα, η γραμμή αυτή έχει εκχωρηθεί στον ΜΚΟ ‘Το Χαμόγελο του

Παιδιού’, που έχει λάβει την πλήρη υποστήριξή μας.

Εκπαίδευση• Ένα σεμινάριο με θέμα ‘Εγκλήματα κατά των παιδιών με την χρήση

της τεχνολογίας, αντιμετώπιση του φαινομένου της διακίνησης παιδικής

πορνογραφίας μέσω του διαδικτύου’ πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα μεταξύ 11 και

14 Μαρτίου 2008. Διοργανώθηκε από το Διεθνές Κέντρο για τα Εξαφανισμένα και

Θύματα Εκμετάλλευσης Παιδιά, την INTERPOL, το F.B.I., την Microsoft και τον

ΜΚΟ ‘Το Χαμόγελο του Παιδιού’. Συμμετείχαν 73 αστυνομικοί και ανακριτικοί

υπάλληλοι της Ελληνικής Αστυνομίας και 11 αλλοδαποί αξιωματικοί της αστυνομίας

από 10 διαφορετικές χώρες [εκπαίδευση εκπαιδευτών].

• Μεταξύ 5 και 16 Μάιου 2008, 182 αξιωματικοί της Ελληνικής

Αστυνομίας εκπαιδεύθηκαν (7 εκπαιδευτικά προγράμματα) στο αντικείμενο:

‘Πρόληψη της νεανικής παραβατικότητας και προστασία ανηλίκων’.

• Ένα πενθήμερο σεμινάριο για θέματα που αφορούν τους ανήλικους

βρίσκεται στο προπαρασκευαστικό στάδιο. Θα εφαρμοστεί κατά την διάρκεια του

2009 (4 εκπαιδευτικά προγράμματα με 40 συμμετέχοντες το κάθε ένα).

Γνωστικά αντικείμενα που αφορούν υποθέσεις εξαφανισμένων ανηλίκων,

θυματοποίηση και παραβατικότητα έχουν συμπεριληφθεί στα εκπαιδευτικά

95

προγράμματα των Σχολών της Αστυνομικής Ακαδημίας.

Παράγραφος 27 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Αναφορικά με τη νομοθεσία περί ενδοοικογενειακής βίας, διαδικασία

ποινικής διαμεσολάβησης προβλέπεται και ρυθμίζεται με το άρθρο 11 του

Ν.3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Αυτή η διαδικασία

υιοθετήθηκε σε συμμόρφωση με την σχετική Απόφαση Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής

Ένωσης σχετικά με το καθεστώς των θυμάτων στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας. Η

έναρξη της διαδικασίας αυτής είναι μία ενεργούμενη προκαταρκτική εξέταση όπου

ο αρμόδιος εισαγγελέας διερευνά την δυνατότητα διαμεσολάβησης με την

συγκατάθεση των μερών και με την προϋπόθεση ότι ο φερόμενος ως δράστης θα

αποδεχτεί την έκβαση της διαμεσολάβησης.

Περαιτέρω, στο άρθρο 15, ο νόμος προβλέπει την δυνατότητα προσωρινής

ρύθμισης της κατάστασης, προς όφελος του θύματος, με διαταγή της

απομάκρυνσης του δράστη από την οικογενειακή κατοικία ή την απαγόρευση της

προσέγγισης όλων των χώρων-εγκαταστάσεων στους οποίους θα μπορούσαν να

βρίσκονται τα θύματα, όπως οι χώροι κατοικίας ή και εργασίας, οι κατοικίες

στενών συγγενών τους, τα εκπαιδευτήρια των παιδιών λπ.

Η διαδικασία της διαμεσολάβησης εφαρμόζεται στην πράξη με εισαγγελικές

διατάξεις.

Ο κατ’εξοχήν αρμόδιος φορέας κοινωνικής πολιτικής και παροχής

υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας και κοινωνικής αλληλεγγύης είναι το Εθνικό

Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής

Αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν.3106/2003, το ΕΚΚΑ αποτελεί, σε εθνικό

επίπεδο, τον κύριο συντονιστικό φορέα του δικτύου παροχής υπηρεσιών

κοινωνικής αλληλεγγύης και πληροφόρησης σε θέματα πρόνοιας σε ευπαθείς

ομάδες πληθυσμού, όπως κακοποιημένες γυναίκες και παιδιά, παραμελημένα

παιδιά και έφηβοι, γυναίκες θύματα εμπορίας και διακίνησης, θύματα

ενδοοικογενειακής βίας κ.α.

-- Λειτουργεί σε 24ωρη βάση, επτά ημέρες την εβδομάδα.

-- Παρέχει συμβουλευτική και ψυχολογική στήριξη και πληροφόρηση.

-- Κινεί τους μηχανισμούς άμεσης κοινωνικής παρέμβασης. Παρεμβαίνει άμεσα

σε καταστάσεις κρίσεων που αντιμετωπίζουν άτομα, οικογένειες και πληθυσμιακές

ομάδες με σκοπό να προλάβει την εγκαθίδρυση της κρίσης και να την

αντιμετωπίσει στην γένεσή της.

96

-- Παραπέμπει στις υπόλοιπες υπηρεσίες του δικτύου του ΕΚΚΑ καθώς και σε

άλλες κοινωνικές υπηρεσίες και φορείς για περαιτέρω βοήθεια.

Η Ελληνική Αστυνομία στα πλαίσια των δράσεων για την αντιμετώπιση των

εγκλημάτων που διαπράττονται σε βάρος γυναικών στο οικογενειακό περιβάλλον,

αλλά και της εποικοδομητικής συνεργασίας με τον προαναφερόμενο φορέα, έχει

διαβιβάσει σε όλες τις υπηρεσίες της χώρας τις ακόλουθες διαταγές και οδηγίες:

-- Συνοπτικό σημείωμα αναφορικά με τη λειτουργία του ΕΚΚΑ, τον σκοπό του

και τις υπηρεσίες που διαθέτει, προκειμένου να ενημερωθούν οι επιχειρησιακές

υπηρεσίες και σε συντρέχουσα περίπτωση να χρησιμοποιήσουν τις παροχές του

ΕΚΚΑ προς όφελος των θυμάτων.

-- Εγχειρίδιο της Διεύθυνσης Οργάνωσης Νομοθεσίας/Α.Ε.Α. με θέμα ‘Η

αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας’, το οποίο εκδόθηκε από το Αρχηγείο της

Ελληνικής Αστυνομίας με στόχο, αφενός μεν την προάσπιση των ανθρώπινων

δικαιωμάτων, ιδίως των γυναικών και των παιδιών μέσα στην οικογένεια,

αφετέρου δε την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των αστυνομικών καθώς και

τον συστηματικότερη και πληρέστερο χειρισμό των υποθέσεων μέσω της παροχής

οδηγιών προς το προσωπικό των αστυνομικών υπηρεσιών. Στο εγχειρίδιο

περιλαμβάνεται παράρτημα με χρήσιμες πληροφορίες για την περαιτέρω

καθοδήγηση και χειρισμό των θυμάτων από τους αρμόδιους φορείς προκειμένου

να τύχουν της προβλεπόμενης από το νόμο αρωγής.

-- Ενημερωτικό εγχειρίδιο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,

στο οποίο γίνεται καταγραφή και προβολή των Παιδουπόλεων και Κέντρων

Παιδικής Μέριμνας στην επικράτεια, με πληροφορίες που αφορούν στην

διεύθυνση, τηλέφωνο, φαξ, οργανική δυναμικότητα κλινών, είδος περίθαλψης,

φύλο εξυπηρετούμενων και ηλικίες των παιδιών.

-- Ενημερωτικό Εγχειρίδιο της Ομάδας Διοίκησης Έργου για τον Σχεδιασμό

Αντεγκληματικής Πολιτικής (ΟΔΕΣΑΠ), στο οποίο παρέχεται λεπτομερής ανάλυση

των υποχρεώσεων και δυνατών δράσεων των αστυνομικών οι οποίοι χειρίζονται

υποθέσεις που αφορούν σε εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας.

-- Τις διατάξεις του Ν.3500/2006, που αντιμετωπίζουν την ενδοοικογενειακή

βία ως αυτοτελές έγκλημα και στοχεύουν κυρίως στην προστασία των ανθρωπίνων

δικαιωμάτων των μελών της οικογένειας.

-- Δύο οδηγούς πληροφοριών για κοινωνικούς-προνοιακούς φορείς του

Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που περιλαμβάνουν μία σειρά από

φορείς και υπηρεσίες οι οποίοι μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση

κοινωνικών προβλημάτων των πολιτών, ανά την επικράτεια.

97

-- Σχετική Διαταγή του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, που αφορά στην

Πολιτική Δημόσιας Τάξης και Ασφάλειας του έτους 2007, που αποσκοπεί στην

αποτελεσματική πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας καθώς και στην

ουσιαστική συνεργασία των υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας με πολίτες και

φορείς.

-- Σχετική Εγκύκλιο Διαταγή του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, που

αφορά στο Ν.3500/2006, με σκοπό την ενημέρωση του προσωπικού περί των

διατάξεων του νέου νόμου, προκειμένου να ανταποκριθεί πλήρως στην εφαρμογή

αυτών σε συνδυασμό με τα ήδη διαβιβασθέντα έγγραφα σχετικά με τον τρόπο

χειρισμό υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας.

-- Σχετική Διαταγή της Διεύθυνσης Γενικής Αστυνόμευσης/Ε.Α.Ε., στην οποία

επισημαίνεται η επιτακτική ανάγκη λήψης μέτρων πρόληψης από τις αρμόδιες

υπηρεσίες σχετικά με την παραβατικότητα ατόμων ειδικών κατηγοριών, με σκοπό

την προστασία και την εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών.

Στο πλαίσιο της περαιτέρω ευαισθητοποίησης του αστυνομικού

προσωπικού, το Υπουργείο Εσωτερικών και η Ελληνική Αστυνομία διοργάνωσαν

διήμερο συνέδριο για την παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των

γυναικών (25-11-2008), με την συμμετοχή αστυνομικού προσωπικού.

Με απόφαση του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας εντάχθηκαν στα

εκπαιδευτικά προγράμματα των Αστυνομικών Σχολών γνωστικά αντικείμενα που

καλύπτουν το φαινόμενο της εκδοοικογενειακής βίας και επιπλέον

πραγματοποιήθηκε σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων μετά τις 08-02-2008 για το

αστυνομικό προσωπικό της Άμεσης Δράσης και για τους Αξιωματικούς Υπηρεσίας

και τους βαθμοφόρους των Υπηρεσιών Ασφαλείας και των Αστυνομικών Τμημάτων

για θέματα αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας.

Γνωστικά αντικείμενα που καλύπτουν το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής

βίας έχουν ενταχθεί στα εκπαιδευτικά προγράμματα των Αστυνομικών Σχολών.

Παράγραφος 28 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:To φαινόμενο της επαιτείας αντιμετωπίζεται με την διεξαγωγή συνεχών και

επιτόπιων ελέγχων με πεζές και εποχούμενες περιπολίες στα σημεία όπου

παρατηρείται αυτό το φαινόμενο (πλατείες, διασταυρώσεις, εμπορικά κέντρα,

οδούς με αυξημένη εμπορική κίνηση, προαύλια εκκλησιών, τόπους εκδηλώσεων,

εμπορικών εκθέσεων κ.α.) και την εφαρμογή των ισχυουσών διατάξεων σε κάθε

περίπτωση. Συγχρόνως, οι επιλαμβανόμενοι αστυνομικοί οφείλουν να δείχνουν την

απαραίτητη ευαισθησία λαμβανομένης υπόψη της ιδιαιτερότητας των ατόμων που

επιδίδονται σε επαιτεία, τα οποία θα πρέπει να υπόκεινται σε ιδιαίτερο χειρισμό

98

λόγω του ότι πολλοί από αυτούς τους επαίτες προέρχονται από ευπαθείς

πληθυσμιακές ομάδες όπως ανήλικοι (αλλοδαποί ή ημεδαποί), γυναίκες ή ανήλικοι

Ρομά, οικονομικοι μετανάστες, τοξικομανείς κλπ. Περαιτέρω, για την

αποτελεσματική καταπολέμηση αυτού του φαινομένου ιδρύονται εκάστοτε ειδικές

ομάδες ελέγχου που διενεργούν στοχευμένες εξορμήσεις κυρίως κατά την διάρκεια

εορταστικών περιόδων.

Επισημαίνεται ομοίως ότι κατά την διάρκεια του έτους 2008 διαπιστώθηκαν

στην επικράτεια (1.052) παραβάσεις του άρθρου 407 του Ποινικού Κώδικα

(Επαιτεία) και (43) παραβάσεις του άρθρου 409 του Ποινικού Κώδικα

(Παραμέληση αποτροπής από επαιτεία ή αλητεία), ενώ συνελήφθησαν συνολικά

(1.158) άτομα.

Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη υπογραμμίζει στο σημείο αυτό ότι η

αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων στην πράξη γίνεται από προσωπικό που

διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις, εμπορία και ικανότητα στον χειρισμό τέτοιων

υποθέσεων, ενώ επισημαίνεται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και της

μετεκπαίδευσης του αστυνομικού προσωπικού η ιδιαιτερότητα των ανηλίκων

παραβατών και των εγκληματικών πράξεων που διαπράττονται από ανηλίκους σε

βάρος τους, και διδάσκεται η συμπεριφορά και η στάση που οφείλουν να τηρούν

οι αστυνομικοί κατά τον χειρισμό υποθέσεων ανηλίκων.

Πέραν αυτού, οι αρμόδιες για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος

αστυνομικές αρχές συνεργάζονται στενά όχι μόνον με τις δικαστικές αρχές που

έχουν την ευθύνη των ανηλίκων αλλά και με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας

και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Όταν το

ζήτημα αφορά αλλοδαπούς, υπάρχει συνεργασία μεταξύ των αστυνομικών αρχών

των γειτονικών χωρών και σε διμερές επίπεδο και μέσω των Ηνωμένων Εθνών,

ενώ ολόκληρο το θέμα της παραβατικότητας και εκμετάλλευσης των ανηλίκων

αντιμετωπίζεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την

συμμετοχή της χώρας μας.

Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι η συμπεριφορά των ανηλίκων παραβατών

είναι αποτέλεσμα των σύνθετων κοινωνικών προβλημάτων και συνθηκών

διαβίωσης στην σύγχρονη κοινωνία. Έτσι, η προστασία των ανηλίκων όσον αφορά

την πρόληψη της παραβατικότητάς τους και την αποφυγή της θυματοποίησής

τους είναι ένα θέμα που αφορά ολόκληρη την κοινωνία και απαιτεί άμεση

ενεργοποίηση, κυρίως μέσω συλλογικών πρωτοβουλιών και προσπαθειών των

αρμόδιων κυβερνητικών αρχών και φορέων που είναι σε θέση να παρέχουν τον

ζητούμενο βαθμό προστασίας σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικιακή ομάδα.

99

Λοιπά

Παράγραφος 29 Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων (OPCAT)

To Ελληνικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων

Δικαιωμάτων έχει προτείνει την υπογραφή του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της

Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων (OPCAT). Η εφαρμογή του θα εξεταστεί μετά

την κύρωσή του.

Παράγραφος 31 του εγγράφου CAT/C/GRC/Q/5, 16-2-09:Όσον αφορά τα νομοθετικά μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση

της απειλής της τρομοκρατίας, η Ελλάδα ακολουθεί την αντιτρομοκρατική πολιτική

των Διεθνών Οργανισμών.

Έτσι, η Ελλάδα δεν έχει κυρώσει μόνον τις Συμβάσεις των Ηνωμένων

Εθνών κατά της τρομοκρατίας, αλλά επίσης εκσυγχρονίζει και εναρμονίζει το

νομοθετικό της πλαίσιο συμμορφούμενη με τις υποχρεώσεις και τις δεσμεύσεις της

έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Οι βασικές ευρωπαϊκές νομικές πράξεις αναφορικά με την τρομοκρατία, η

Απόφαση Πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 13 Ιουλίου 2002 για το

ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και η Απόφαση Πλαίσιο 2002/475/ΔΕΥ του

Συμβουλίου της 13 Ιουλίου 2002 για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας,

εφαρμόζονται στην ελληνική έννομη τάξη με το Ν.3254/2004 (ΦΕΚ 127 Α/9-7-

2004).

Ο Ν.2928/2001 τροποποιεί τον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής

Δικονομίας ‘για την προστασία του πολίτη από αξιόποινες πράξεις εγκληματικών

οργανώσεων’ και παραμένει το βασικό νομοθετικό κείμενο στο ζήτημα αυτό. Αυτός

ο νόμος προβλέπει ειδικές ερευνητικές τεχνικές, όπως είναι η ανάλυση DNA, την

άρση του απορρήτου και την παρακολούθηση των επικοινωνιών καθώς και άλλες

διαδικασίες που θα δικαιολογούνταν ως απαραίτητο μέτρο σε μία δημοκρατική

κοινωνία και πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον για τον σκοπό της προστασίας του

δικαιώματος της δημόσιας ασφάλειας από την τρομοκρατική απειλή.

Η Ελλάδα έχει επίσης διορίσει έναν εισαγγελέα ως Εθνικό Αντιπρόσωπο για

θέματα τρομοκρατίας, σύμφωνα με την απόφαση 2005/671/ΔΕΥ του Συμβουλίου

της 20ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών και τη

συνεργασία σε σχέση με τρομοκρατικές αξιόποινες πράξεις. Αυτός ο εισαγγελέας,

που εδρεύει στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, έχει πρόσβαση σε φακέλους

και υποθέσεις, συλλέγει όλες τις διώξεις και καταδίκες για τρομοκρατικά αδικήματα

100

και διαβιβάζει τα σχετικά στοιχεία στην Eurojust.

Πρέπει να αναφερθεί και ο Ν.3691/2008 (ΦΕΚ Α 166/5-8-2008), που

προβλέπει την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από

εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και

τιμωρεί όλες τις μορφές της άμεσης και έμμεσης χρηματοδότησης της

τρομοκρατίας.

Ακόμη, η Ελλάδα κύρωσε στις 31 Αυγούστου 2010 (Ν.3875/2010) την

Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος και

τα Πρωτόκολλά της (την καλούμενη Σύμβαση του Παλέρμο).

Οι βασικές διατάξεις της Σύμβασης του Παλέρμο είναι:

α) Η προστασία και αρωγή που παρέχονται ανεξαρτήτως του εάν το θύμα

συνεργαστεί ή όχι με τις αρχές επιβολής του νόμου.

β) Ο εισαγγελέας θα μεταθέτει με εισαγγελική πράξη κάθε περαιτέρω

ενέργεια κατά του θύματος μέχρι το πέρας της δίωξης για το έγκλημα που

διαπράχθηκε σε βάρος του,

γ) Η περίοδος εξέτασης παρατείνεται από τον ένα στους τρεις μήνες.

Το Ελληνικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων

Δικαιωμάτων έχει επίσης συντάξει ένα σχέδιο νόμου που αφορά την κύρωση της

Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Καταστολή της Τρομοκρατίας, τη

μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της Απόφασης Πλαισίου 2008/919/ΔΕΥ του

Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με την τροποποίηση της Απόφασης

Πλαίσιο 2002/475/ΔΕΥ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Όλη η ανωτέρω αναφερόμενη νομοθεσία εφαρμόζεται με τον δέοντα

σεβασμό στα διεθνή πρότυπα της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων,

σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αρχές όπως ορίζονται στον Ευρωπαϊκό Χάρτη των

Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου.

Η Ελλάδα γνωρίζει τις απειλές που μία αυστηρή αντιτρομοκρατική πολιτική

θα μπορούσε να έχει ως αντίκτυπο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και συνεπώς

εργάζεται εντός του πλαισίου των Διεθνών Οργανισμών προς την επίτευξη ορθής

ισορροπίας μεταξύ της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων και της ασφάλειας

των πολιτών.

Παράγραφος 32 Γενικές Πληροφορίες.Για την περαιτέρω προάσπιση και προστασία των ανθρώπινων

δικαιωμάτων, ακολούθως της τελευταίας περιοδικής της έκθεσης, η Ελλάδα

έχει προχωρήσει στην κύρωση:

101

-- Του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση για τη μεταφορά

καταδίκων (Ν.3351/2005).

-- Του Πρωτοκόλλου υπ’αριθ.14 στη Σύμβαση για την Προάσπιση των

Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, το οποίο

τροποποιεί το σύστημα ελέγχου της Σύμβασης (Ν.3344/2005).

-- Της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των

παιδιών κατά της γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης (Ν.3727/2008).

-- Του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του

Παιδιού σχετικά με την εμπορία παιδιών, την παιδική πορνεία και παιδική

πορνογραφία (Ν.3625/2007).

Τέλος, η Επιτροπή για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της Απόφασης

Πλαισίου 2008/913/ΔΕ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 για την

καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας

μέσω του ποινικού δικαίου, θα ολοκληρώσει το έργο της μέχρι τα τέλη του

Σεπτεμβρίου του 2010.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5Η ΚΑΙ 6Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ … ·...

Documents

Transcript of ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5Η ΚΑΙ 6Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ … ·...