Χρώμα και Βιολογία

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ

Το αντικείμενο μεταδίδει φωτεινά κύματα προς κάθε κατεύθυνση

Αυτά διέρχονται μέσω του οπτικού μας συστήματος και το εισερχόμενο φως μετατρέπεται σε εικόνα στον αμφιβληστροειδή

Με τη διάσπαση της χρωστικής ροδοψίνης, δημιουργείται νευρική ώση που μεταφέρεται στον εγκέφαλο, μέσω του οπτικού νεύρου. Κι έτσι η εικόνα του

αντικειμένου φτάνει στον εγκέφαλο.

Όραση ονομάζουμε μία από τις 5 αισθήσεις. Όργανο αντίληψης είναι τα μάτια, ενώ το αντικείμενο αντίληψης είναι το φως.

Το ανθρώπινο μάτι αντιλαμβάνεται 3 χρώματα: το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε. Στη φύση δεν υπάρχει χρώμα. Αυτό ‘παράγεται’ μέσω του εγκεφάλου ως χρωματική

εντύπωση. Σύμφωνα με την τριχρωματική θεωρία, υπάρχουν 3 είδη κωνίων με ευαίσθητες ουσίες για το κόκκινο, πράσινο και μπλε. Με την ταυτόχρονη και

ισοδύναμη διέγερσή τους δημιουργείται το λευκό φως.

Το φως εισέρχεται στο μάτι μέσω του

κερατοειδή και κρυσταλλοειδή

φακού

Μετά προσπίπτει σε ένα στρώμα

ραβδίων και κωνίων, στον

αμφιβληστροειδή

Τέλος, υφίσταται επεξεργασία στον

εγκέφαλο και αφομοιώνεται ως

χρωματική αίσθηση.

Μαύρος σαν …τον Πίου ,

ή λευκός σαν την Χιονάτη?

ΧΡΩΜΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

ΜΕΛΑΝΙΝΕΣ ΚΑΡΟΤΙΝΕΣ ΑΙΜΟΓΛΟΜΠΙΝΗ

(ΣΤΟ ΑΙΜΑ)

ΧΡΩΜΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Το χρώμα του δέρματος οφείλεται σε ένα συνδυασμό ουσιών και λειτουργιών στο σώμα μας (μελανίνες, καροτίνες, αιμογλομπίνη). Η μελανίνη παράγεται στα μελανινοκύτταρα, απλώνεται στο δέρμα και δεν του δίνει μόνο χρώμα, αλλά απορροφά και τις βλαβερές επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας. Η διαφορά στο χρώμα της επιδερμίδας κάθε ατόμου οφείλεται στην ποσότητα της χρωστικής. Η ποσότητα και ο τύπος της μελανίνης στον καθένα καθορίζονται από συγκεκριμένα γονίδια.

XΡΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ Σαν χρώμα ματιού θεωρούμε το χρώμα της ίριδας, που μπορεί να είναι πράσινο, γαλανό, καστανό ή γκρίζο. Προκαλείται από τη συνδυαστική της υφής , της επίστρωσης μελανίνης, του ινώδους ιστού και των αιμοφόρων αγγείων της ίριδας. Το χρώμα των ματιών ολοκληρώνεται από τον 1ο-3ο χρόνο. Ωστόσο, μπορεί να αλλάξει κατά την εφηβεία, την εγκυμοσύνη ή από κάποιο σοβαρό τραυματισμό. Γενικά, όσο πιο σκούρα μάτια έχουμε, τόσο πιο πολλή μελανίνη βρίσκεται στην ίριδά μας.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Αχρωματοψία είναι η αδυναμία αντίληψης συγκεκριμένων

χρωμάτων (κόκκινο, πράσινο, μπλε, κίτρινο).

Διακρίνουμε 3 τύπους αχρωματοψίας: Του ερυθρού:

δεν εντυπώνεται το

ερυθρό και συμβαίνει

σύγχυση του χρώματος με

ένα άλλο

Του πράσινου:

δεν εντυπώνεται

το πράσινο και έχει τα ίδια

συμπτώματα με την αχρ. του ερυθρού

Του κυανού:

δεν εντυπώνεται το βαθύ μπλε. Λείπουν τα S-

κωνία και έχουμε πάλι σύγχυση των χρωμάτων

Ανώμαλη τριχρωματική

όραση: υπάρχουν και τα 3 είδη κωνίων, αλλά

ένα έχει διαφορετικό

φάσμα απορρόφησης

Αλφισμός Εμφανίζεται εκ γενετής και έχει σαν συνέπεια το λευκό χρώμα στο δέρμα και τις τρίχες ολόκληρου του σώματος, ενώ η ίριδα

είναι κόκκινη.

Στις πιο βαριές μορφές του, μπορεί να επιφέρει τύφλωση ή καρκινώματα

στο δέρμα.

Προκαλείται από την έλλειψη χρωστικής, που

μπορεί να είναι κληρονομική ή αποτέλεσμα

μεταλλαγής.

Λεύκη

Πάθηση στην οποία περιοχές του δέρματος χάνουν τη χρωστική τους και γίνονται λευκές.

Είναι συχνή πάθηση, όμως η αιτία της δεν έχει ακόμα γίνει γνωστή,αλλά, πιστεύεται ότι ο οργανισμός δημιουργεί

αντισώματα ενάντια στα δικά του μελανινοκύτταρα και έτσι τα καταστρέφει.

Συνήθως προσβάλλονται οι ακάλυπτες περιοχές, οι περιοχές γύρω από κοιλότητες και εκεί όπου το δέρμα έχει τραυματιστεί

ή οι περιοχές γύρω από ελιές.

ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΙΑ

Διαδικασία κατά την οποία εξωγενείς χρωστικές ουσίες, μετά από αντίστοιχο τραυματισμό της επικαλυπτικής επιθηλιακής στιβάδας, εισάγονται διεπιθηλιακά και εναποτίθενται τοπικά στο χόριο του δέρματος ή των βλεννογόνων οδηγώντας σε μακροχρόνια, εντοπισμένη αλλαγή του φυσιολογικού χρώματος των ιστών.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Τατουάζ με χέννα • Η χέννα είναι φυτικό

προιόν με καστανοκόκκινο χρώμα .

• Παροδικό. • Προκαλλέι αλλεργική

δερματίτιδα.

Τατουάζ με ηλεκτρική μηχανή • Έγχυση μελάνης κάτω από την

επιδερμίδα μέσω μιας ομάδας βελονών. • Μόνιμο

Χημική σύσταση χρωστικών τατουάζ

Τα κυριότερα χρώματα που χρησιμοποιύνται στα τατουάζ:

Μαύρο •Οξείδιο του σιδήρου IV (Fe3O4)

•Μονοξείδιο του σιδήρου (FeO)

•Αιθάλη ( C )

Καφέ •Τριοξείδιο σιδήρου ,αναμεμειγμένο με

πηλό

Κόκκινο •Κιννάβαρι (HgS)

•Οξείδιο του σιδήρου III (Fe2O3)

Μπλε •Ανθρακικός χαλκός (αζουρίτης)

•Οξείδιο κοβαλτίου

Ανεπιθύμητες εκδηλώσεις σχετιζόμενες με τη μέθοδο εφαρμογής του τατουάζ

• Λοιμώξεις • Σαρκοειδή κοκκιώματα • Όγκοι δέρματος • Επιπλοκές κατά τη διάρκεια μαγνητικών τομογραφιών σε

κατόχους τατουάζ

ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ

ΟΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ,ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΖΗΜΙΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΥΤΩΝ

ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΜΑΣ Aceton - Ακετόνη

• Το γνωστό «ασετόν» που χρησιμοποιείται ως διαλύτης για τα βερνίκια νυχιών.

• Προκαλεί ξηροστομία, ζαλάδα, ναυτία, δυσκολία στην ομιλία και σε ακραίες περιπτώσεις κώμα.�

Mineral Oil - Ορυκτέλαιο

• Χρησιμοποιείται σε κρέμες χειλιών, ματιών, χεριών, σώματος, υδατικές κρέμες, μέϊκ-απ, προϊόντα μαλλιών κλπ.

• Συχνές αντιδράσεις είναι μαύρα στίγματα, σπυράκια, αφυδάτωση, φωτοευαισθησία, πρόωρη γήρανση του δέρματος.Προκαλεί διαταραχές καρδιολογικές, αλλεργικές καθώς και διαταραχές στο αμυντικό σύστημα, βλάβες στα νεφρά και στο συκώτι, δυσκολία στην αναπνοή.

Paraffinium Liquidium - Παραφίνη

• Χρησιμοποιείται σε πολλά καλλυντικά, κραγιόν,

• κρέμες κλπ. Είναι τοξικό. Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια, σε επαφή με το δέρμα προκαλεί δερματίτιδα, πονοκεφάλους, ζαλάδες, αναισθησία.

ZΩΑ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑ

ΚΑΜΟΥΦΛΑΖ Τα ζώα τείνουν να

προσαρμόζουν το χρώμα

τους ανάλογα με το

περιβάλλον στο οποίο

ζουν. Έτσι λοιπόν, τα

περισσότερα ζώα έχουν

χρώμα που τα κάνει

δυσδιάκριτα μέσα στο

περιβάλλον στο οποίο

ζουν.

ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΕΠΟΧΕΣ

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα ζώα που ζουν στις

πολικές περιοχές. Τα ζώα αυτών των περιοχών ενώ τους

καλοκαιρινούς μήνες έχουν φυσιολογικό χρώμα, μόλις έρθει ο

χειμώνας αλλάζουν τρίχωμα και γίνονται κάτασπρα. Μερικά

απέκτησαν μόνιμα το χρώμα του χιονισμένου περιβάλλοντος, όπως

οι πολικές αρκούδες.

ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΡΥΠΟΙ Τα ζώα που διαβιούν στις

σύγχρονες μολυσμένες

γκρίζες πόλεις έχουν

χάσει την κάποια σχετική

χρωματική ποικιλία τους

και εμφανίζονται πλέον

σχεδόν μόνο σε γκρίζους

χρωματισμούς, όπως οι

αρουραίοι, οι ποντικοί

και οι πιπεροπεταλούδες,

πεταλούδες που ζουν

κοντά σε βιομηχανίες.

ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ Σε πολλές περιπτώσεις

άλλο χρώμα έχει ένα ζώο

σαν νεογνό, σαν νεαρό ή

ενήλικο άτομο. πχ. τα

παπάκια ή τα κοτόπουλα

κυρίως για να

καμουφλάρονται και να

προστατεύονται.

Αργότερα αλλάζουν

φτέρωμα και αποκτούν τα

πολύχρωμα φτερά των

ενήλικων ατόμων του είδους τους.

Η διαιώνιση των ειδών λοιπόν, είναι ο ένας και ο βασικότερος από τους δύο λόγους για τους οποίους η Φύση χρωματίζει σοφά τους ζωντανούς οργανισμούς της, ώστε τα χρώματα να λειτουργούν ελκυστικά ή σημειολογικά για την τέλεση της αναπαραγωγής.

ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Πέρα από την ένδειξη ετοιμότητας, με σκοπό την διαιώνιση και αναπαραγωγή των ειδών, το χρώμα χρησιμοποιείται από διάφορα είδη του ζωικού βασιλείου για την έλξη συντρόφου, ιδιαίτερα την έλξη θηλυκών συντρόφων. Τα αρσενικά θηλαστικά διαφέρουν κυρίως κατά το μέγεθος και κάποια άλλα χαρακτηριστικά (κέρατα κλπ.) και σχεδόν καθόλου κατά το χρώμα.

ΧΡΩΜΑ ΤΡΙΧΩΜΑΤΟΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΟΡΑΣΗ

Πειράματα απέδειξαν πως όσο πιο πολύχρωμο είναι ένα είδος, τόσο πιο ανεπτυγμένη χρωματική όραση διαθέτει. Ζώα που τα χρώματά τους περιορίζονται σε χροιές γκρίζες, καφέ και ασπρόμαυρες έχουν περιορισμένη χρωματική όραση. Εξαίρεση αποτελεί ο άνθρωπος ο οποίος μπορεί να μην διαθέτει πολύχρωμο δέρμα και τρίχωμα, φροντίζει όμως να καλύπτει την έλλειψη αυτή με τον πολύχρωμο ρουχισμό του.

ΧΡΩΜΑ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΕΣΗ ΤΡΟΦΗΣ Το χρώμα ενός ζώου σε πολλές περιπτώσεις παίζει ζωτικό ρόλο στην αναζήτηση τροφής.

Τα πουλιά γνωρίζουν τα αυγά τους και τους νεοσσούς τους από τα χρώματα και το σχέδιό τους. Τα κατακίτρινα ράμφη μικρών πουλιών λειτουργούν σαν σήματα που ερεθίζουν το γονικό ένστικτο για την συντήρηση και την διατροφή τους.

ΟΡΑΣΗ ΣΚΥΛΟΥ Τα σκυλιά βλέπουν χρώματα αλλά όχι καλά, όπως οι άνθρωποι,

που βλέπουν τα χρώματα του ουράνιου τόξου: μωβ, μπλε, πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί και κόκκινο.

Τα σκυλιά βλέπουν το ίδιο ουράνιο τόξο ως σκούρο μπλε, ανοιχτό μπλε, γκρι, ανοιχτό κίτρινο, σκούρο κίτρινο και πολύ σκούρο γκρι.

Τα λουλούδια διαθέτουν μία ειδική λειτουργία για την αναπαραγωγή των φυτών. Τα φυτά δεν μπορούν να αναπαραχθούν χωρίς επικονίαση, δηλαδή εναπόθεση γύρης , κάτι στο οποίο βοηθούν τα έντομα. Αν τα λουλούδια δεν είχαν έντομα χρώματα, δεν θα προσέλκυαν ιδιαίτερα τα έντομα κι έτσι δεν θα μπορούσαν να αναπαραχθούν με φυσιολογικό ρυθμό!

ΧΡΩΜΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΩΝ ΚΑΙ ΖΩΑ

Χρώμα και φύλλα φυτών. Το χρώμα των φυτών οφείλεται σε χρωστικές. Οι συνηθέστερες

χρωστικές στα φυτά είναι οι εξής :

Χλωροφύλλες : Προσδίδουν στα φυτά το πράσινο χρώμα τους. Βασικός

τους ρόλος είναι η απορρόφηση ενέργειας για την φωτοσύνθεση.

Μπεταλάϊνες : κόκκινες, μωβ ή κίτρινες χρωστικές.

Καροτονοειδή : κόκκινες, κίτρινες και πορτοκαλί χρωστικές. Εχουν και

φωτοπροστατευτικό ρόλο. Χωρίζονται σε ξανθοφύλλες και καροτίνες.

Φλαβονοειδή: χωρίζονται σε ανθοκυανίνες και ανθοξανθίνες.

Προσδίδουν όλα τα χρώματα από κόκκινα έως μωβ και μπλε, με

εξαίρεση το πράσινο.

ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

3.5.1 ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι απαραίτητα στην καθημερινή μας διατροφή καθώς είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Από το χρώμα τους μπορούμε να καταλάβουμε τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει το καθένα.

Κόκκινο χρώμα: Αντικαρκινικό και

ενισχυτικό του ανοσοποιητικού.

• Μερικά παραδείγματα:

• Ντομάτες: Είναι πλούσιες σε λυκοπένιο.

• Φράουλες, μήλα: Περιέχουν ανθοκυανίνες.

• Παντζάρια

• Κόκκινες πιπεριές

• Πράσινο χρώμα: Ενέργεια και μείωση χοληστερίνης.

• Μερικά παραδείγματα:

• Μαρούλι: Πλούσιο σε β-καροτένιο.

• Ακτινίδιο

• Μαϊντανός

• Αρακάς

• Σπανάκι

• Μπρόκολο

• Αβοκάντο.

• Πορτοκαλί χρώμα: Υγιές δέρμα και

απώλεια κιλών.

• Μερικά παραδείγματα:

• Καρότα

• Ροδάκινο

• Βερίκοκο

• Πορτοκάλι

• Άσπρο χρώμα: κατά των καρδιακών

παθήσεων και συμβολή στην παραγωγή

ενέργειας.

• Μερικά παραδείγματα:

• Πατάτα

• Λάχανο

• Κουνουπίδι

• Σκόρδο

• Κρεμμύδι

• Μωβ χρώμα: Ρύθμιση της πίεσης.

• Μερικά παραδείγματα:

• Βατόμουρα

• Μελιτζάνα

• Δαμάσκηνα

• Σταφύλια

• Κίτρινο χρώμα: Καλύτερη λειτουργία

του ανοσοποιητικού και καταπολέμηση

λοιμώξεων.

• Μερικά παραδείγματα:

• Ανανάς

• Λεμόνι

• Γκρέιπφρουτ

• Μπανάνα

• Καφέ χρώμα: Αποτοξίνωση και

ενέργεια.

• Παράδειγμα:

• Μανιτάρι

3.5.2. ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΚΡΕΑΣ Κόκκινο κρέας

Κόκκινο

κρέας ονομάζεται

το κρέας που είναι

κόκκινο πριν

μαγειρευτεί λόγω

της αιμοσφαιρίνης.

Άσπρο κρέας

Άσπρο

κρέας ονομάζουμε

οποιοδήποτε

ανοιχτόχρωμο κρέας,

όπως τα θαλασσινά

αλλά και τα

πουλερικά.

3.5.3. ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙ Κόκκινο κρασί

Έχει ιδιαίτερα υψηλή

περιεκτικότητα σε

αντιοξειδωτικά

προστατεύοντας την

υγεία της καρδιάς.

Λευκό κρασί

Λευκό και κόκκινο

κρασί έχουν την ίδια θρεπτική αξία.

3.5.4. ΧΡΩΜΑ ΣΤΑ ΖΥΜΑΡΙΚΑ

•Μαύρα ζυμαρικά: χρωματισμένα με καλαμάρια ή μελάνι σουπιάς.

•Πράσινα ζυμαρικά: χρωματισμένα με σπανάκι.

•Κόκκινα ζυμαρικά: χρωματισμένα με καρότα.

•Μωβ: χρωματισμένα με ντομάτες ή παντζάρια.

•Πορτοκαλί ζυμαρικά: χρωματισμένα με διαφορετικές ποικιλίες κολοκύθων.

Τα χρώματα προσδίδουν και γεύση

στα ζυμαρικά.

3.5.5. ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Με τον όρο προσθετικά τροφίμων, ή πρόσθετα τροφίμων,

χαρακτηρίζονται γενικά διάφορες ουσίες που προστίθενται

στις τροφές, συνηθέστερα έτοιμες για κατανάλωση, καθώς

και σε ποτά - αναψυκτικά, με σκοπό να πετύχουν ένα

τεχνολογικό αποτέλεσμα, όπως συντήρηση, τροποποίηση

του χρώματος, της γεύσης, της υφής κτλ. Μερικά από αυτά

είναι ακίνδυνα, άλλα επικίνδυνα και άλλα απαγορευμένα.

Πρόσθετα στα τρόφιμα Χρωστικές: Ε100-Ε180

Μερικά από αυτά είναι ακίνδυνα, άλλα επικίνδυνα και άλλα απαγορευμένα