ΝΙΚΟΣ ΔηΜΟΥ

Η δυστυχίατου να είσαι

Έλληνας

32η ΕΚΔΟΣη ΜΕ ΕΠΙΜΕΤΡΟ

01-ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ 11/3/14 8:36 Page 5

Tο παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νο-μοθεσίας (N. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσειςπερί πνευματικής ιδιοκτησίας. Aπαγορεύεται απολύτως άνευ γραπτής αδείας του εκδό τη ηκατά οποιον δήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρο νικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωσηκαι εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στοκοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.

Θέση υπογραφής δικαιούχου/-ων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας,εφόσον η υπογραφή προβλέπεται από τη σύμβαση.

Eκδόσεις ΠατάκηΣειρά: Τα βιβλία του Νίκου Δήμου

Νίκος Δήμου, Η δυστυχία του να είσαι ΈλληναςΔιορθώσεις: Κώστας Σίμος

Στοιχειοθεσία, σελιδοποίηση: «ΦΑΣΜΑ» ΑΦοι Καπένη Κ. & Α. ο.Ε.Φιλμ, μοντάζ: Κέντρο Γρήγορης Εκτύπωσης

Copyright© Σ. Πατάκης A.E.E.Δ.E. (Eκδόσεις Πατάκη) και Νίκος Δήμου, 2013

Πρώτη έκδοση από τις εκδόσεις Ίκαρος, Aθήνα, 1975Τριακοστή δεύτερη έκδοση με Επίμετρο από τις Eκδόσεις Πατάκη,

Aθήνα, Φεβρουάριος 2014Κ.Ε.Τ. 8900 Κ.Ε.Π. 67/14ISBN 978-960-16-5421-8

ΠANAΓH TΣAΛΔAPH (ΠPΩHN ΠEIPAIΩΣ) 38, 104 37 AΘHNA,THΛ.: 210.36.50.000, 801.100.2665, 210.52.05.600

KENTPIKH ΔIAΘEΣH: EMM. MΠENAKH 16, 106 78 AΘHNA, THΛ.: 210.38.31.078YΠOK/MA: ΚΟΡΥΤΣΑΣ (ΤΕΡΜΑ ΠΟΝΤΟΥ – ΠΕΡΙΟΧη Β´ ΚΤΕΟ), 570 09 ΚΑΛΟΧΩΡΙ ΘEΣΣΑΛΟNIKHΣ,

THΛ.: 2310.70.63.54, 2310.70.67.15, ΦAΞ: 2310.70.63.55Web site: http://www.patakis.gr • e-mail: info@ patakis.gr, sales@ patakis.gr

01-ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ 11/3/14 8:36 Page 6

στη μνήμητου Εμμανουήλ Ροΐδη

01-ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ 11/3/14 8:37 Page 7

ΠΕΡιΕΧοΜΕΝΑ

ΠΡοΛοΓοΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

ΕιΣΑΓΩΓΗ: Η ΔΥΣΤΥΧιΑ ΤοΥ ΝΑ ΕιΣΑιΑΝΘΡΩΠοΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Η ΕΛΛΗΝιΚΗ ΥΠΕΡΒοΛΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

«Ε.Π.Κ.» ή Η ΣΥΓΚΡιΣΗ ΣΤοΝ ΧΡοΝοΚΑι ΣΤοΝ ΧΩΡο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Το ΧΑΜΕΝο ΠΡοΣΩΠο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

οι ΜΥΘοι ΚΑι οι ΦοΒοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Η ΕΛΛΗΝιΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤιΚοΤΗΤΑ . . . . . . . . . . . . 59

ΕΠιΛοΓοΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

ΥΣΤΕΡοΓΡΑΦο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

ΣΗΜΕιΩΣΕιΣ 1975 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

ΕΠιΜΕΤΡο 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

⇮ 9 ⇯

01-ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ 11/3/14 8:37 Page 9

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 11

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 12

Υπάρχουν Έλληνες που προβληματίζονται μετους εαυτούς τους − και Έλληνες που δεν προ-βληματίζονται. Οι σκέψεις αυτές αφορούν, περισ-σότερο, τους δεύτερους. Είναι όμως αφιερωμένεςστους πρώτους.

Ν.Δ.0

⇮ 13 ⇯

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 13

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 14

ΕισαγωγηΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ

ΤΟΥ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 15

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 16

1

Ορίζουμε ως ευτυχία τη (συνήθως προσωρινή)κατάσταση όπου η πραγματικότητα συμπίπτειμε τις επιθυμίες μας.

2

Σε αναλογία, δυστυχία πρέπει να είναι η μη σύ-μπτωση ανάμεσα σ’ επιθυμία και πραγματικό-τητα.

3

Με άλλα λόγια, δυστυχία μπορούμε να ονομά-σουμε την απόσταση ανάμεσα σ’ επιθυμία καιπραγματικότητα.

4

Όσο μεγαλύτερη η απόσταση, τόσο πιο δυστυ-χισμένοι είμαστε.

⇮ 17 ⇯

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 17

5

Η ευτυχία (ή δυστυχία) μας εξαρτάται: από τομέγεθος, την ένταση και την ποσότητα των επι-θυμιών μας, από τη μια μεριά − και από τη φύσητης πραγματικότητας, από την άλλη.

6

Μπορεί να είμαι δυστυχής γιατί έχω υπερβολι-κές και υπέρμετρες επιθυμίες που (δίκαια) μέ-νουν ανεκπλήρωτες. Ή μπορεί πάλι οι επιθυμίεςμου να είναι «λογικές» (του μέσου ανθρώπινουόρου), αλλά η πραγματικότητα να με κατατρέχει(σαν τον ιώβ). Τότε μιλάμε για κακοτυχία.

7

Έχουμε μια στατιστική έννοια της ευτυχίας. Πι-στεύουμε πως ένας άνθρωπος με «λογικές» επι-θυμίες, θα πρέπει να έχει σε ίσο βαθμό επιτυχίεςκαι απογοητεύσεις. (απόδειξη: οι εκφράσεις «θαγυρίσει η τύχη», «θα γυρίσει ο τροχός» κτλ.)

8

Ωστόσο η ζωή δεν επιβεβαιώνει αυτή τη σκέψη.συνήθως, αυτοί που έχουν έντονες και πολλέςεπιθυμίες, ικανοποιούν περισσότερες απ’ όσους

⇮ 18 ⇯

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 18

έχουν λίγες και ταπεινές. Μόνο που η αχόρταγηφύση των πρώτων σπάνια τους επιτρέπει να αι-σθανθούν την κατάσταση της ισορροπίας που ονο-μάζουμε ευτυχία.

9

Η απόσταση που ονομάσαμε δυστυχία λειτουργείθετικά και αρνητικά. Δεν έχω αυτά που επιθυμώ,ή έχω κάτι που δεν το επιθυμώ (π.χ. μια αρρώ-στια).

10

Όσοι δίνουν «συνταγές ευτυχίας» προσπαθούνσυνήθως να τροποποιήσουν ή να μειώσουν τις επι-θυμίες − μια και δεν είναι εύκολο να επηρεάσουντην πραγματικότητα. Φυσικά, όσο λιγότερες επι-θυμίες έχουμε, τόσο λιγότερο κινδυνεύουμε νααπογοητευτούμε και να πονέσουμε.

11

Το επόμενο βήμα είναι η σκέψη του Βούδα, πουδιδάσκει την κατάργηση της επιθυμίας ως σί-γουρο αντίδοτο στη δυστυχία. (ακόμη αποτελε-σματικότερα: την κατάργηση της πηγής κάθεεπιθυμίας − του Εγώ.)

⇮ 19 ⇯

02-KEIMENO 11/3/14 8:37 Page 19