ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ Ν. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ

«Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001

ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ

1960»

Συμμετέχουν οι μαθητές:

ΕΙΡΗΝΗ ΔΡΑΚΟΥ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΝΤΑΦΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΡΗΓΟΡΗΣΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΓΝΗ ΚΑΣΤΑΝΑΡΑ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΒΛΙΑΚΗΣ,ΓΚΟΥΝΤΟΥΡΑΣ ΝΙΚΟΣ, ΑΡΤΕΜΙΣ ΓΚΟΥΡΓΚΟΥΛΙΑ, ΧΡΙΣΤΙΝΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΖΩΗ ΚΑΚΑΕ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΡΓΥΡΙΟΥ, ΗΛΙΑΝΑΛΙΑΛΙΟΥ, ΝΙΚΟΛΕΤΑΤΣΙΑΝΤΟΥΛΗ, ΛΕΩΝ ΜΑΓΡΙΖΟΣ, ΑΛΚΗΣΤΙΣΜΙΧΑΗΛ , ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΑΡΜΑΝΗ, ΖΙΜΠΗ ΘΕΟΔΩΡΑ, ΚΑΤΕΡΙΝΑΚΟΥΤΣΙΟΥΜΠΛΗ, ΜΑΡΘΑ ΚΟΡΔΑ,ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΔΟΥΛΓΕΡΑΚΗ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017- 2018

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ2. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 60΄

Α. ΠΟΛΕΜΟΣ ΒΙΕΤΝΑΜΒ. ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥΓ.ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΚΕΝΕΝΤΥΔ. Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΡΟΔΩΝ - ΜΑΗΣ ΤΟΥ ΄67

3. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 604. Η ΜΟΔΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 19605. Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 19606. ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΟΥ 60 :

Α.Η ΠΡΟΣΕΛΗΝΩΣΗ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 60

Β. ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

7. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ 60s ...

8. ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ 60

9. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

10. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960- Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ

ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Η δεκαετία του 1960 έπαιξε τόσο καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του κόσμου, που,χωρίς αυτήν, ο κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός από ότι τον ξέρουμε σήμερα.

Το ‘60, οι νέγροι απέκτησαν φωνή. Τo’60 γνωρίσαμε την ροκ μουσική όπως δεντην είχαμε ξαναδεί ποτέ, να απογειώνει τον κόσμο. Το ’60 ήρθε το χρώμα στιςαναμνήσεις μας, στις φωτογραφίες και την τέχνη. Το ’60 οι άνθρωποι έμαθαν πώςνα είναι ο εαυτός τους, από τους καλύτερους δασκάλους, τους hippies. Το ’60 όλος οκόσμος ήταν ενωμένος και αγωνιζόταν για ένα μόνο σκοπό: την διακοπή τουπολέμου του Βιετνάμ.

Ο Σαββόπουλος, σε μία συνέντευξη του, χρησιμοποίησε τρείς μονάχα λέξεις για ναπεριγράψει την εποχή εκείνη:

<<Κρασί, τριαντάφυλλα και επανάσταση>>

Γιατί η δεκαετία του ’60 ήταν η δεκαετία που άλλαξε τα δεδομένα.

Η δεκαετία του ’60 ήταν η δεκαετία που οι άνθρωποι απέκτησαν φωνή,απελεύθερώθηκαν από τους ίδιους τους, τους εαυτούς και έμαθαν πως το ναπαλεύεις για αυτό στο οποίο πιστεύεις είναι τεράστια δύναμη.

Η δεκαετία του ’60 ήταν η δεκαετία που επέτρεψε στους ανθρώπους ναονειρευτούν.

3

1. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 60΄

Α. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ

Ο 20ος αιώνας βρίσκει την χώρα υπό γαλλική αποικιακή διοίκηση με τοόνομα «Κοχινκίνα» (Cochinchina). Η κατάσταση αλλάζει πρόσκαιρα με τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο όταν τη χώρα καταλαμβάνουν οι Ιάπωνες διατηρώντας όμωςτη διακυβέρνηση των Γάλλων του Βισί (Vichy). Είναι αυτή η περίοδος που μιαιστορική προσωπικότητα αναδεικνύεται στον αδιαφιλονίκητο ηγέτη τουαντιαποικιοκρατικού αγώνα ενάντια στους Γάλλους. Πρόκειται για ένανμορφωμένο και ταξιδεμένο χωρικό με το όνομα Χο Τσι Μινχ (Ho Chi Minh).Πρωτοστατεί στην ίδρυση της Βιετμίνχ (Viet Minh) της Ένωσης για τηνΑνεξαρτησία του Βιετνάμ καθώς και του Στρατού Εθνικής Σωτηρίας στα 1941.Ως αντίβαρο οι Ιάπωνες διακόπτουν τη γαλλική διακυβέρνηση το Μάρτιο του1945 και ιδρύουν ένα «ανεξάρτητο» Βιετνάμ υπό τον αυτοκράτορα ΜπάοΝτάι(Bao Dai). Η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας μετά τα δυο πυρηνικά πλήγματα πουδέχεται είναι το έναυσμα για την «Αυγουστιάτικη Επανάσταση» των Βιετμίνχ πουκαταλήγει στην κατάληψη του Ανόι (Hanoi) και στην ανακήρυξη στις 2Σεπτεμβρίου 1945 του ανεξάρτητου Βιετνάμ από τον Χο Τσι Μινχ.

Τελικά το Μάρτιο του 1946 οι Γάλλοι συναινούν σε ένα δημοψήφισμα για τηνενοποίηση της χώρας η οποία όμως θα παρέμενε «ελεύθερη» μέσα στη ΓαλλικήΈνωση. Το ψήφισμα όμως ακυρώνεται μονομερώς από τους Γάλλους δίνονταςαφορμή για αντιαποικιακές διαδηλώσεις που παίρνουν μορφή ανοιχτής ένοπληςαντίστασης όταν οι Γάλλοι βομβαρδίζουν την πόλη Χάιφονγκ(Hai Phong) σκοτώνοντας 6.000 πολίτες. Έτσι το Δεκέμβριο του 1946 ξεκινάει οπρώτος πόλεμος της Ινδοκίνας που θα διαρκέσει μέχρι τον Ιούλιο του 1954. ΟιΓάλλοι κατηγορούνταν από τον Χο Τσι Μινχ ότι «έχουν στερήσει από τον λαόμας κάθε δημοκρατική ελευθερία. Στην αντιπαράθεση του Χο Τσι Μινχ με τουςΓάλλους οι Η.Π.Α. αμφιταλαντεύονται αρχικά, αλλά το κλίμα του «ψυχρούπολέμου» γρήγορα παγιώνει έναν έντονο αντικομουνισμό με αποτέλεσμα ναυπάρξει επανεξέταση των προτεραιοτήτων για την αμερικανική διπλωματία. Έτσιόταν η κυβέρνηση του Χο Τσι Μινχ αναγνωρίζεται από το σοβιετικό μπλοκ στα1950 οι Η.Π.Α. και η Μεγάλη Βρετανία αναγνωρίζουν την κυβέρνηση τουΜπάοΝτάι (BaoDai) παρέχοντας μάλιστα ως οικονομική βοήθεια στους Γάλλους15 εκ. δολάρια. Το ποσό αποδεικνύεται μικρό μπροστά στην αποφασιστικότητατων Βιετμίνχ οι οποίοι στην μάχη του Ντιενμπιενφού (Dien Bien Phu) πουδιήρκησε από τον Μάρτιο ως τον Μάιο του 1954 αποδεκάτισαν τους Γάλλους. Σεαυτή τη μάχη αναδείχτηκε η στρατηγική ικανότητα του έτερου δυναμικού άνδρατου Βορείου Βιετνάμ του στρατηγού Βο Νγκουγιέν Γκιάπ (Vo Nguyen Giap).

Αυτό το γεγονός φέρνει τους Βιετμίνχ σε πλεονεκτική θέση στιςδιαπραγματεύσεις που λαμβάνουν χώρα στη Γενεύη το Μάιο του 1954. Εκείαποφασίζεται η διχοτόμηση του Βιετνάμ στον 17οπαράλληλο και η δημιουργίαμιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης (DMZ). Ο Νγκο Ντιν Ντιέμ(NgoDinh Diem) ο οποίος επέβαλε ένα, κατά τους βορειοβιετναμέζους,«μεταμφιεσμένο αποικιακό καθεστώς» και αρνήθηκε να κάνει εκλογές στα 1956.Παράλληλα το καθεστώς τύγχανε της αμέριστης συμπαράστασης των Η.Π.Α.καθόσον είχε προσλάβει ανοιχτά αντικομουνιστικό χαρακτήρα με συνεχείς

4

διώξεις ήδη από το 1957 ενάντια σε όσους πολέμησαν με τους Βιετμίνχ ήθεωρούνταν κομουνιστές. Οι διώξεις φτάνουν στο αποκορύφωμα τους στα 1959με αποτέλεσμα ο Χο Τσι Μινχ να επιτρέψει και να στηρίξει με αξιωματικούς τουστρατού του Βορείου Βιετνάμ περιορισμένη ένοπλη πάλη στο Νότο. Είναι ηαπαρχή του δεύτερου πολέμου της Ινδοκίνας. Έτσι ιδρύεται το Δεκέμβριο του1960 το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (National Liberation Front) τουςπεριβόητους οπαδούς του οποίου οι νοτιοβιετναμέζοι αποκαλούσαν Βιετκόνγκ(Vietcong), δηλαδή βιετναμέζους κομουνιστές. Απέναντι στην υποστήριξη τωνΗ.Π.Α. προς το καθεστώς του νοτίου Βιετνάμ, το Ανόι δέχεται ευχάριστα τηνχείρα βοηθείας της Κίνας η οποία επιθυμούσε να αναβαθμίσει τηναντιιμπεριαλιστική εικόνα της σε βάρος της Ε.Σ.Σ.Δ. έπειτα και από τοΣινοσοβιετικό σχίσμα.

Διαδηλωτές ενάντια στον πόλεμο του Βοετνάμ. 1967

Τα επόμενα χρόνια μέχρι και το τέλος της κυριαρχίας του Ντιέμ το 1963 στηΔημοκρατία του Βιετνάμ επικρατεί απλώς …χάος! Το προσωποκεντρικόκαθεστώς του είχε οδηγήσει σε τέτοια σημεία διαφθοράς που οι αμερικάνοισύμβουλοι υποστηρίζουν πλέον ανοιχτά στα 1961 την αποστολή αμερικάνικώνστρατευμάτων ώστε να αποφευχθεί εισβολή του Βορείου Βιετνάμ.

Το 1963 ξεκινάει με μια σημαντική για το ηθικό του NLF νίκη στη μάχη του ΑπΜπακ (Ap Bac) ενώ νέες διαδηλώσεις των βουδιστών καταστέλλονται βίαια απότο καθεστώς Ντιέμ. Πλέον οι Η.Π.Α. εξετάζουν ανοιχτά ένα πραξικόπημα για τηνανατροπή του «παλιόφιλου» Ντιέμ. Έτσι την 1η Νοεμβρίου 1963 ο Ντιέμ και οαδελφός του Νου δολοφονούνται… Ακολούθησε στις 22 Νοεμβρίου 1963 μιαακόμη δολοφονία που μόνο απαρατήρητη, σαν του Ντιέμ, δεν πέρασε. Αυτή τουπροέδρου των Η.Π.Α. Τζον Κένεντυ. Η εξουσία πλέον περιήλθε στα χέρια τουαντιπροέδρου του Λίντον Τζόνσον (Lyndon B. Johnson) ο οποίος δεν ήταν καιαπό τους θερμότερους υποστηρικτές της στρατιωτικής επέμβασης αφού κατά νουείχε εσωτερικές μεταρρυθμίσεις. Το 1964 αποδεικνύεται το έτος κλειδί για τηνπεραιτέρω ανάμειξη των Η.Π.Α. στο Βιετνάμ. Τη χρονιά αυτή λαμβάνει χώρα το

5

περιβόητο πλέον περιστατικό στον κόλπο του Τονκίνου, όπου το αντιτορπιλικότων Η.Π.Α. USSMaddox δέχτηκε υποτιθέμενη επίθεση από βορειοβιετναμέζικαελαφρά ταχύπλοα..Ο Τζόνσον λοιπόν είναι ο πρόεδρος που εγκαινιάζει τιςαεροπορικές επιδρομές αντιποίνων ενάντια στη Λαοκρατική Δημοκρατία τουΒιετνάμ (Λ.Δ.Β.). Παράλληλα αρχίζει η σταδιακή εμπλοκή όλο και περισσότερωνχερσαίων δυνάμεων των Η.Π.Α. που στηρίζουν τα στρατεύματα της Δημοκρατίαςτου Βιετνάμ που πλέον είναι υπό την εξουσία του ηγέτη της στρατιωτικήςχούντας Ντουόνγκ Βαν Μινχ (Duong Van Minh).

Έτσι το Μάρτιο του 1965 αποβιβάζονται οι πρώτοι αμερικανοί πεζοναύτεςστη Ντανάνγκ (DaNang) ενώ παράλληλα ξεκινάει η επιχείρηση «ΒροντερόςΚεραυνός» (Rolling Thunder) που αποτελεί ένα κρεσέντο εναέριωνβομβαρδισμών έναντι των στρατιωτικών εγκαταστάσεων και των υποδομών τουΒορείου Βιετνάμ. Από το ξεκίνημα της έως τον Νοέμβριο του 1968 η επιχείρησηπλήττει τους στόχους με περισσότερα από 1εκ. τόνους εκρηκτικά! Στο τέλος του1965 η συνολική στρατιωτική δύναμη των Η.Π.Α. στο Νότιο Βιετνάμ φτάνει τους184.300 άνδρες. Το 1965 είναι και η χρονιά που σταδιακά αρχίζουν ναακούγονται και οι πρώτες αντιπολεμικές φωνές στην Αμερική. Το Μάρτιολαμβάνει χώρα στο πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν η πρώτη «δημόσια συζήτηση»κατά του πολέμου, ενώ τον Νοέμβριο του ίδιου έτους αντιπολεμικές διαδηλώσειςοργανώνονται στην Ουάσινγκτον και σε άλλες πόλεις. Στη Δημοκρατία τουΒιετνάμ το καθεστώς αδυνατεί να ελέγξει ολόκληρες περιοχές και περιορίζεταιστον έλεγχο των αστικών κέντρων.

Η απλή αλλά ιδιοφυής τακτική των ανταρτών του NLF και τουβορειοβιετναμέζικου στρατού (NVA) έγκειται ουσιαστικά στηναποκρυστάλλωση, από τη μεριά της στρατιωτικής ηγεσίας του, των διδαγμάτωντου μεγάλου Κινέζου στρατηγού Σουν Τσου. Στη γνώση αυτών των απλών αλλάθαυματουργών στρατηγικά σημείων στηρίζεται όλη η φιλοσοφία της μάχης τωνΒιετκόνγκ. Ποτέ μέχρι τον Ιανουάριο του 1968 δεν θα δώσουν ολομέτωπη μάχημε τον εχθρό σε μεγάλους σχηματισμούς. Αποφεύγουν με πονηριά κάθεπροσπάθεια των Αμερικάνων να τους αντιμετωπίσουν σε μάχη. Επιδίδονται σεένα, εκνευριστικό για τον αντίπαλο, κλεφτοπόλεμο φθοράς που τους δίνει τοτακτικό πλεονέκτημα να επιλέγουν αυτοί, οι Βιετκόνγκ, πότε θα επιτεθούν καιπότε θα απεμπλακούν. Η γνώση του εδάφους τους δίνει ένα ακόμη πλεονέκτημαπου υλοποιεί τη συμβουλή του Σουν Τσου ότι πρέπει «ο πόλεμος να στηρίζεταιστην εξαπάτηση.. Παράλληλα οργανώνουν με αξιοθαύμαστη μαεστρία ολόκληραυπόγεια καταφύγια που συνδέονταν με πολλά χιλιόμετρα στοών ώστε νααποφεύγουν τους βομβαρδισμούς.

Τα έτη 1967 και 1968 η κατάσταση δεν αλλάζει δραματικά. Ουσιαστικά επί τρίαέτη ο στρατός των Η.Π.Α. ψάχνει… τον «Charlie», όνομα που έδιναν οιαμερικανοί πεζοναύτες στον εχθρό. Άλλωστε είχαν και το κατάλληλο, σύμφωναμε τους στρατηγούς, όπλο, το ελικόπτερο. Παράλληλα με γιγαντιαίαβομβαρδιστικά όπως τα περιβόητα Β-52 είχαν πρωτόγνωρη δύναμη πυρός! Όμωςουσιαστικά κυνηγούσαν «κουνούπια με κανόνια»…! Στους εναέριουςβομβαρδισμούς που πραγματοποιούσαν σε πυκνές ζούγκλες ήταν αδύνατο ναδουν τι πραγματικά χτυπούσαν…!

6

Επιπρόσθετα η τακτική των αμερικανικών δυνάμεων διέφερε ριζικά σε σχέση μεπρογενέστερους πολέμους αφού στόχος δεν ήταν η κατάληψη εδαφών, αλλά ησυντριβή του εχθρού και μόνο. Η Το στρατηγικό δόγμα έγκειτο στην πρόκλησητόσο μεγάλων απωλειών στους Βιετκόνγκ που να μην μπορούν να τιςαναπληρώνουν γρήγορα.

Το ηθικό των στρατευμάτων, όσο καλά εκπαιδευμένα και αν ήταν, δεχότανέντονη πίεση από έναν κατ’ ουσίαν «αόρατο» εχθρό που δρούσε κυρίως τη νύχτακαι έστηνε ενέδρες. Παιδιά γύρω στα είκοσι τους που γεννήθηκαν και ζούσαν σεπόλεις και μητροπόλεις των Η.Π.Α. κλήθηκαν αίφνης να αντιμετωπίσουν ένανεχθρό καταμεσής της ζούγκλας.

Το αποφασιστικό πλήγμα στο ηθικό των Αμερικάνων έρχεται με την επίθεση του«Τετ», της γιορτής για τον ερχομό της άνοιξης στο Βιετνάμ, στα τέλη τουΙανουαρίου του 1968. Σε μια αιφνιδιαστική επίθεση δεκάδες χιλιάδες μαχητές τουNLF και μονάδες του στρατού του Βορείου Βιετνάμ εξαπολύουν κύματαεπιθέσεων σε όλες τις μεγάλες πόλεις του Νοτίου Βιετνάμ. Οι ίδιοι οι Αμερικάνοιβρέθηκαν να προσπαθούν να ανακαταλάβουν την πρεσβεία τους στο κέντρο τηςΣαϊγκόν!

Τις εκλογές στις Η.Π.Α κερδίζει Ρίτσαρντ Νίξον (Richard Nixon), ενώ σταδιακάμπαίνει σε εφαρμογή και το σχέδιο του νέου προέδρου για σταδιακή απεμπλοκήτων Αμερικάνων από τον στατικό αυτό πόλεμο φθοράς.

Ο Νίξον από την περίοδο που είχε διατελέσει αντιπρόεδρος του Αϊζενχάουερ είχεαναπτυγμένο έναν έντονο αντικομουνισμό, αλλά οι μαζικές αντιπολεμικέςδιαδηλώσεις που συγκλόνισαν την Αμερική και ο ευρωπαϊκός Μάης δεν τουάφηναν περιθώρια για περαιτέρω κλιμάκωση του πολέμου. Το κερασάκι στηντούρτα του προέδρου ήρθε με την αποκάλυψη της σφαγής στο χωριό ΜιΛάι(My Lai) από Αμερικάνους πεζοναύτες, η υπόθεση των «πράσινων Μπερέ».

Μετά τον θάνατο του Χο Τσι Μινχ το Σεπτέμβριο του 1969 οι Η.Π.Α. υπό τονΧένρυ Κίζιντζερ ξεκινούν μυστικές συνομιλίες με το Βόρειο Βιετνάμ. Ενώ ταστρατεύματα των Η.Π.Α. βαίνουν μειούμενα η αεροπορία τους ξεκινάει μεεντολή του Νίξον μαζικούς βομβαρδισμούς στην Καμπότζη και στο Λάος μεσκοπό να ανακόψει τις διόδους μεταφοράς εφοδίων που περνούσαν μέσα από τασύνορα των δυο κρατών. Με τις επιχειρήσεις «Φαράγγι Ντιούι Ι, ΙΙ και ΙΙΙ»εγκαινιάζονται οι βομβαρδισμοί, το Κογκρέσο όμως το Δεκέμβρη του 1970απαγορεύει την ανάπτυξη χερσαίων δυνάμεων στις δύο όμορες χώρες έχονταςπροφανώς καταλάβει το μάθημα του Βιετνάμ…

Παράλληλα το αντιπολεμικό κίνημα εντός της Αμερικής δυναμώνει και τονΑπρίλιο του 1971 γίνεται μεγάλο αντιπολεμικό συλλαλητήριο στην Ουάσινγκτονμε τη μαζική συμμετοχή βετεράνων του πολέμου οι οποίοι πετάνε τα μετάλλιατους σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Στο τέλος του 1971 οι δυνάμεις των Η.Π.Α.ανέρχονται μόλις στις 156.800.

Το 1972 ο Νίξον επανεκλέγεται στην προεδρεία πανηγυρικά ενώ οι συνομιλίεςστο Παρίσι με τους Βιετκόνγκ δείχνουν να οδηγούν σε κάποιο αποτέλεσμα.Τελικά στις 27 Ιανουαρίου του 1972 αντιπρόσωποι των Η.Π.Α., του Νοτίου

7

Βιετνάμ, του Βορείου Βιετνάμ και του NLF φτάνουν σε συμφωνία. Τουςεπόμενους μήνες απελευθερώνονται Αμερικάνοι αιχμάλωτοι πολέμου ενώ τονΜάρτιο αποχωρούν και οι τελευταίοι Αμερικάνοι στρατιώτες.. Τέλος τον επόμενοχρόνο το Νότιο Βιετνάμ αδυνατώντας να εμποδίσει την προέλαση των δυνάμεωντων Βορειοβιετναμέζων καταλύεται και τον Απρίλιο του 1975 πέφτει και ηΣαϊγκόν.

Ο πόλεμος του βιετναμέζικου λαού αποτελεί ορόσημο για πλήθοςαντιαποικιοκρατικά κινήματα ανά τον κόσμο. Έδειξε πως μια μικρή αλλά καλάεκπαιδευμένη δύναμη ανταρτών μπορεί να γονατίσει μια στρατιωτικήαυτοκρατορία. Με πίστη και πάθος για το δίκαιο του αγώνα τους οι Βιετναμέζοιαγωνιζόμενοι υπέρ βωμών και εστιών αποδείχτηκαν ανώτεροι των επαγγελματιώντου πολέμου.Το κόστος σε ζωές τέλος ήταν ανυπολόγιστο.

Για τους Βορειοβιετναμέζους οι εκτιμήσεις τους κάνουν λόγο για 3.500.000νεκρούς και τραυματίες. Για τους δε Αμερικάνους οι απώλειες ανέρχονταν σε58.220 νεκρούς και 303.644 τραυματίες. Βεβαίως τα νούμερα είναι τόσοδιαφορετικά διότι ένα μεγάλο ποσοστό των θυμάτων των Βορειοβιετναμέζωνήταν άμαχοι πολίτες…

Β. ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΖΟΝ ΚΕΝΕΝΤΥ

Ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι,35οςΠρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ως υπουργός Δικαιοσύνης, χτύπησε το έγκλημα, εισηγήθηκε νόμους για τα ατομικάδικαιώματα και επέβαλε στα πανεπιστήμια να εγγράφουν μαύρους φοιτητές,

8

δικαίωμα που είχαν αποκτήσει με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η μάχηαυτή κερδίθηκε οριστικά στις 28 Ιανουαρίου του 1963, όταν ο μαύρος φοιτητήςΧάρβεϊ Γκαντ μπήκε στο Κολέγιο Κλέμσον της Νότιας Καρολίνας, τελευταίαςπολιτείας που αναγκάστηκε να ταχθεί κατά του ρατσισμού.

Στην εξωτερική πολιτική, η σύντομη θητεία του σημαδεύτηκε από την ανάμειξη τωνΗΠΑ στο Νότιο Βιετνάμ και την κρίση της Κούβας, που είχε ουσιαστικά ξεκινήσειαπό την ώρα που ο Φιντέλ Κάστρο ανέλαβε το 1959 την ηγεσία της χώρας. Στις 4Φεβρουαρίου του 1961, ο Κένεντι απαγόρευσε όλες τις εισαγωγές από την Κούβα. ΟΚάστρο απάντησε την Πρωτομαγιά, ανακηρύσσοντας την Κούβα σοσιαλιστική χώρα.Στις 24 Αυγούστου, στον ΟΗΕ, η Κούβα αμφισβήτησε το δικαίωμα των ΗΠΑ ναδιατηρούν βάση στο Γκουαντανάμο και ουσιαστικά την απέκλεισε.

Ένα χρόνο αργότερα, ενεπλάκη και η Σοβιετική Ένωση: Στις 29 Σεπτεμβρίου του1962, «δέχθηκε» να στείλει όπλα στην Κούβα για να την βοηθήσει να αντιμετωπίσειτις «απειλές από επιθετικά ιμπεριαλιστικά στοιχεία». Στις 22 Οκτωβρίου, ο ΤζονΚένεντι ανακοίνωσε ότι μια σοβιετική βάση πυραύλων χτιζόταν στην Κούβα καιδιέταξε ναυτικό αποκλεισμό με αναχαίτιση των πλοίων που θα μετέφεραν εξοπλισμόστη βάση. Ακολούθησε ένας μακρύς «μήνας του μέλιτος» που κατέληξε στις 20Ιουνίου του 1963 στη συμφωνία να εγκατασταθεί μια τηλεφωνική γραμμή που νασυνδέει τον Λευκό Οίκο με το Κρεμλίνο. Το «κόκκινο τηλέφωνο», όπωςαποκλήθηκε, πρωτο λειτούργησε στις 30 Αυγούστου.

Η εμπλοκή στο Νότιο Βιετνάμ.

Ξεκίνησε ως συνήθως με την αποστολή «στρατιωτικών συμβούλων», 700 στην αρχή,που έμελλε να φτάσουν τους 16.000, και με γενναιόδωρη «βοήθεια» εκατοντάδωνεκατομμυρίων δολαρίων για να στηριχθεί ο δικτάτορας Ντιέμ, ενώ δύο αμερικανικέςμεραρχίες έφτασαν στην περιοχή τον Ιανουάριο του 1962. Τον Φεβρουάριο, οΡόμπερτ Κένεντι δήλωσε στη Σαϊγκόν: «Θα είμαστε εδώ, ώσπου να ηττηθούν οιΒιετκόγκ». Το 1963, άρχισαν οι αυτοπυρπολισμοί των βουδιστών μοναχών, πουδιαμαρτύρονταν για την καταπίεση από το καθεστώς Ντιέμ. Οι Αμερικανοί μάταιαπίεσαν τον δικτάτορα να τους προσεταιριστεί. Την 1η Νοεμβρίου του 1963, έναπραξικόπημα ανέτρεψε τον Ντιέμ, που τουφεκίστηκε επιτόπου. Το νέο καθεστώςαναγνωρίστηκε αμέσως από ΗΠΑ και Βρετανία. Για τους Αμερικανούς, όμως, οβρόμικος πόλεμος μόλις είχε αρχίσει. Για τον ίδιο τον Κένεντι, μόλις τέλειωνε.

Απέναντί του, οι ρεπουμπλικάνοι προωθούσαν τον συντηρητικό Τεξανό γερουσιαστή,Μπάρι Γκολντγουότερ, ως υποψήφιο για τις εκλογές του 1964. Αποφασίστηκε μιαπροεδρική περιοδεία στο Τέξας, με σκοπό να ξανακερδηθούν ψηφοφόροι. Στις 22Νοεμβρίου του 1963, βρέθηκαν στο Ντάλας, μεγάλη πόλη του Τέξας. Δυο ανοιχτάαυτοκίνητα διατέθηκαν στους επισήμους: Στο πρώτο, επιβιβάστηκαν το προεδρικόζευγάρι κι ο κυβερνήτης της πολιτείας, Κόναλι. Στο δεύτερο, ο Τεξανός αντιπρόεδροςΤζόνσον. Ήταν 12.30 μεσημέρι, τοπική ώρα, όταν έπεσαν οι πυροβολισμοί. Οκυβερνήτης Κόνολι τραυματίστηκε βαριά. Ο πρόεδρος Κένεντι δέχτηκε σφαίρες στολαιμό και στο κεφάλι. Ξεψύχησε μισή ώρα αργότερα.

.Στις 2 το μεσημέρι, συνέλαβαν τον υπάλληλο της αποθήκης, Λι Όσβαλντ. Αρνήθηκεκάθε ενοχή. Το επόμενο πρωί, αποφασίστηκε η μεταφορά του. Στις 11.21 το πρωί, 23Νοεμβρίου, ενώ οι κάμερες της τηλεόρασης κάλυπταν τη μεταγωγή, ένας άνδρας

9

βγήκε μπροστά στους συνοδούς της ασφάλειας, έβγαλε όπλο και πυροβόλησε τονΌσβαλντ που έπεσε νεκρός. Τον συνέλαβαν αμέσως. Ήταν ο Τζακ Ρούμπι,καμπαρετζής, πασίγνωστος στον υπόκοσμο του Τέξας. Θέλησε, είπε, να εκδικηθείτον φονιά του προέδρου. Λίγους μήνες αργότερα, δημοσιεύτηκε μια φωτογραφία.Εικόνιζε τον Λι Όσβαλντ στην είσοδο της αποθήκης, τη στιγμή της δολοφονίας.Περίπου τον ίδιο καιρό, ανακοινώθηκε πως ο Τζακ Ρούμπι πέθανε στη φυλακή απόκαρκίνο.

Τα ακριβή περιστατικά της δολοφονίας, που είναι μια από τις πιο πολυσυζητημένεςτου 20ου αιώνα, παραμένουν ακόμα και σήμερα σε μεγάλο βαθμό άγνωστα. Μόνομία αξιόπιστη μαρτυρία υπάρχει για το γεγονός: μία ερασιτεχνική ταινία διάρκειας 15δευτερολέπτων από τον 58χρονο επιχειρηματία Αβραάμ Ζαπρούντερ.

Γ. ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

Μετά τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου το 1945, η ηττημένη Γερμανίαχωρίστηκε σε τέσσερις ζώνες κατοχής, τη διοίκηση των οποίων ανέλαβαν οινικήτριες δυνάμεις, Ηνωμένες Πολιτείες, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και ΣοβιετικήΈνωση. Με ανάλογο τρόπο χωρίστηκε και το Βερολίνο.

Το Βερολίνο βρισκόταν μέσα στη ζώνη επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης, γεγονόςπου δημιούργησε πολλά από τα κατοπινά προβλήματα. Το Μάρτιο του 1948 οιΔυτικές δυνάμεις αποφάσισαν να ενώσουν τους τομείς που έλεγχαν και ναδημιουργήσουν τη Δυτική Γερμανία. Το ίδιο έπραξαν και με το Βερολίνο. ΟιΣοβιετικοί αντέδρασαν με τον χερσαίο αποκλεισμό των Δυτικών τομέων της πόληςστις 24 Ιουνίου1948. Οι Δυτικοί Σύμμαχοι άρχισαν να εφοδιάζουν το ΔυτικόΒερολίνο μόνο από αέρος με τις περίφημες αερογέφυρες.

Στις 30 Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου στο Ανατολικό Βερολίνο εγκαταστάθηκεξεχωριστή δημοτική αρχή, με αποτέλεσμα τον ολοκληρωτικό χωρισμό του Βερολίνουσε Ανατολικό και Δυτικό. Το 1949 τα γερμανικά εδάφη που κατείχε η ΣοβιετικήΈνωση αποτέλεσαν ίδια κρατική οντότητα, με την ονομασία Λαϊκή Δημοκρατική τηςΓερμανίας ή Ανατολική Γερμανία. Μετά τον χωρισμό της Γερμανίας σε Ανατολικήκαι Δυτική η επικοινωνία ανάμεσα στα δύο τμήματα του Βερολίνου έγινε εξαιρετικάδύσκολη.

Σταδιακά άρχισε να παρατηρείται ένα κύμα φυγής των Ανατολικογερμανών προς τηΔύση, ιδίως μετά την εργατική εξέγερση του Ιουνίου του 1953, που συντρίφτηκε απότους Σοβιετικούς. Για να σταματήσουν τη μαζική έξοδο των πολιτικών προσφύγων,οι αρχές της Ανατολικής Γερμανίας με τη σύμφωνη γνώμη των Σοβιετικώναποφάσισαν την ανέγερση ενός φράχτη. Τυπικά, η απόφαση εγκρίθηκε από τη ΛαϊκήΕθνοσυνέλευση (Volkskammer) και τη νύχτα της 12ης προς τη 13η Αυγούστου 1961άρχισε να υψώνεται ανάμεσα στα δύο τμήματα του Βερολίνου ένα διαχωριστικόσυρματόπλεγμα, που εμπόδιζε την ελεύθερη επικοινωνία του Δυτικού με τοΑνατολικό Βερολίνο και την υπόλοιπη Ανατολική Γερμανία.

10

9 Νοεμβρίου 1989

Αργότερα, καθώς οι σχέσεις μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας οξύνονταν,το συρματόπλεγμα αντικαταστάθηκε με τοίχο από μπετόν, ως 2 μέτρα ύψος,ενισχυμένο με συρματόπλεγμα στην κορυφή. Φρουρείτο σε καθορισμένες από τιςανατολικογερμανικές αρχές διόδους και από σκοπιές κατά διαστήματα, σε όλο τομήκος του, που έφθανε τα 45 χιλιόμετρα. Η απομόνωση του Δυτικού Βερολίνου απότην ενδοχώρα της Ανατολικής Γερμανίας εξασφαλίστηκε με ηλεκτροφόρα καλώδιακαι προβολείς που σάρωναν κάθε σπιθαμή του γυμνού εδάφους.

Με την άνοδο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης το1986 ένας άνεμος αλλαγής άρχισε να φυσά στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Μετο άνοιγμα των συνόρων των άλλων σοσιαλιστικών χωρών προς τη Δύση, ένα νέοκύμα ανατολικογερμανών πολιτών διέφευγε στη Δυτική Γερμανία μέσω τηςΟυγγαρίας, της Πολωνίας και της Τσεχοσλοβακίας.

Η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας αιφνιδιασμένη από τις εξελίξεις αποφάσισενα ανοίξει κι αυτή τα σύνορα της χώρας με τη Δύση στις 9 Νοεμβρίου 1989. Μετάτην εξέλιξη αυτή, το Τείχος που χώριζε το Βερολίνο για 28 χρόνια δεν είχε λόγούπαρξης και άρχισε να κατεδαφίζεται πάραυτα, με πρωτοβουλία των Βερολινέζων.Ένα χρόνο αργότερα, στις 3 Οκτωβρίου 1990, η Γερμανία επανενώθηκε.

Δ. Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΡΟΔΩΝ - ΜΑΗΣ ΤΟΥ ΄67

Ο Σαρλ ντε Γκολ ανέβηκε στην εξουσία το 1958. Το επόμενο έτος ορκίστηκε πρώτοςπρόεδρος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας και έφερε μια ευπρόσδεκτησταθερότητα σε μια χώρα που είχε κουραστεί από τις πολιτικές διαφωνίες και την

11

αναποφασιστικότητα. Επανεκλέχτηκε το 1965, αλλά η άκρως συντηρητική καιυπερεθνικιστική πολιτική του δεν συμβάδιζε με το πνεύμα της εποχής. Η περίοδοςεκείνη χαρακτηριζόταν από κοινωνικές αλλαγές στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ,αντιπολεμικές διαδηλώσεις για το Βιετνάμ, τα «παιδιά των λουλουδιών», τηνελευθερία έκφρασης, την ποπ μουσική και τις μίνι φούστες, τις οποίες η εξίσουσυντηρητική σύζυγός του, Υβόννη, προσπάθησε να απαγορεύσει στη Γαλλία. Απότην άλλη πλευρά, υπήρχε αυξανόμενη δυσαρέσκεια, ιδιαίτερα μεταξύ των φοιτητώνγια τον καταπιεστικό χαρακτήρα ενός κράτους που ήλεγχε το ραδιόφωνο και τηντηλεόραση και για το αυταρχικό στυλ διακυβέρνησης του ντε Γκολ, ειδικά στουςτομείς εργασίας και παιδείας.

Τα γεγονότα που θα συγκλόνιζαν τη γαλλική κοινωνία ξεκίνησαν στις 22 Μαρτίου1968, όταν περίπου 150 φοιτητές κατέλαβαν ένα κτήριο στο πανεπιστήμιο Ναντέρτου Παρισιού για να διαμαρτυρηθούν κατά του γαλλικού ταξικού συστήματος και ουκυβερνητικού ελέγχου στη χρηματοδότηση της παιδείας. Η διοίκηση του ιδρύματοςαντέδρασε καλώντας την αστυνομία. Η διαμαρτυρία τελείωσε ειρηνικά, αλλά ηδιένεξη συνεχίστηκε για αρκετές εβδομάδες έως τις 2 Μαΐου, όταν η διοίκησηέκλεισε το πανεπιστήμιο και απείλησε να αποβάλει τους πρωταίτιους. Μάιος 1968.

Την επόμενη μέρα, στις 3 Μαΐου, φοιτητές της Σορβόννης, σε μια κίνησηαλληλεγγύης προς τους φοιτητές του Ναντέρ, κατέλαβαν διάφορα κτήρια. Ηαστυνομία εισέβαλε στο πανεπιστήμιο, με αποτέλεσμα να κλείσει και αυτό. Αυτή ηαυταρχική αντίδραση αποτελούσε χαρακτηριστικό δείγμα του κρατικού ελέγχου στοεκπαιδευτικό σύστημα και στις 6 Μαΐου περίπου 20.000 φοιτητές της εθνικήςφοιτητικής ένωσης, με την υποστήριξη των καθηγητών, διαδήλωσαν στη Σορβόννηκαι βρέθηκαν αντιμέτωποι με την αστυνομία, η οποία τους επιτέθηκε με τα κλομπ. Ηκατάσταση βγήκε εκτός ελέγχου όταν διαδηλωτές έστησαν οδοφράγματα καιεκσφενδόνισαν κομμάτια από σπασμένες πλάκες πεζοδρομίου κατά της αστυνομίας,που έριξε δακρυγόνα στο πλήθος και συνέλαβε εκατοντάδες φοιτητές. Την επόμενημέρα, μαθητές μέσης εκπαίδευσης και εργάτες ένωσαν τις δυνάμεις τους με τουςπανεπιστημιακούς φοιτητές και καθηγητές σε μια συγκέντρωση στην Αψίδα τουΘριάμβου. Ζήτησαν να αφεθούν ελεύθεροι όλοι οι συλληφθέντες φοιτητές χωρίς νατους απαγγελθούν κατηγορίες, να τερματιστεί η αστυνομική κατάληψη τηςΣορβόννης και να ανοίξουν εκ νέου τα πανεπιστήμια Ναντέρ και Σορβόννης. Κανένααίτημα δεν έγινε δεκτό. Από το κακό στο χειρότερο Την επόμενη βδομάδα, τα πλήθητων διαδηλωτών και το επίπεδο της βίας αυξήθηκαν δραματικά, ενώ το Καρτιέ Λατένμετατράπηκε σε πεδίο μάχης, με ρίψεις μολότοφ από τους διαδηλωτές καιεκατοντάδες τραυματίες. Τη νύχτα της 10ης Μαΐου, μετά από ένα ακόμα ναυάγιο τωνδιαπραγματεύσεων, οι ολονύκτιες σύγκρουσεις καλύφθηκαν ζωντανά από τοραδιόφωνο, ενώ την επόμενη μέρα μεταδόθηκαν τηλεοπτικά πλάνα των επεισοδίων.Οι διαδηλωτές είχαν καταλάβει τη Λατινική Συνοικία και είχαν αναγκάσει τηναστυνομία να φύγει. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας και οι κύριεςσυνδικαλιστικές οργανώσεις μπήκαν απρόθυμα στον καβγά και κήρυξαν γενικήαπεργία για τη Δευτέρα, 13 Μαΐου. Πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα κατέκλυσαντους δρόμους του Παρισιού και άρχισαν να σημειώνονται διαδηλώσεις σε πόλειςόλης της χώρας. Σε αυτό το σημείο, ο πρωθυπουργός ΖορζΠομπιντού συμφώνησε νααπελευθερώσει όσους είχαν συλληφθεί και να ανοίξει ξανά τη Σορβόννη, αλλά οιδιαδηλωτές δεν είχαν πλέον καμία διάθεση να συμβιβαστούν. Απαιτούσαν ναικανοποιηθούν τα αιτήματά τους για μεγαλύτερη συμμετοχή στον χώρο εργασίας,στον τρόπο διακυβέρνησης και στην παιδεία. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας το

12

Κομμουνιστικό Κόμμα και οι ενώσεις, που έδειχναν υπερβολική προθυμία ναδιαπραγματευτούν με την κυβέρνηση, είχαν χάσει τον έλεγχο των εργαζόμενων καιπερισσότερα από δύο εκατομμύρια άτομα οργάνωναν λευκές απεργίες. Την επόμενηεβδομάδα ο αριθμός αυτός αυξήθηκε στο συγκλονιστικό νούμερο των 10εκατομμυρίων, τα δύο τρία του εργατικού δυναμικού της Γαλλίας.

΄Όταν οι συνδικαλιστικές ενώσεις διαπραγματεύτηκαν μια ιδιαίτερα καλή συμφωνίαγια τις απολαβές με τους εργοδότες, οι εργαζόμενοι απέρριψαν και αυτήν, αλλά καιτην επακόλουθη προσφορά που έγινε από το υπουργείου κοινωνικών υποθέσεων.Επιζητούσαν πολύ πιο θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις των εργατικών δικαιωμάτων. Ηκυβέρνηση έθεσε τον στρατό σε επιφυλακή. Ο ΖορζΠομπιντού, πρωθυπουργός τουστρατηγού ντε Γκολ, πρότεινε τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξηβουλευτικών εκλογών, αλλά ο ντε Γκολ πίστευε ότι το κόμμα του θα έχανε καιαρνήθηκε. Στις 28 Μαΐου, αναγνωρίζοντας ότι οι πανεθνικές απεργίες καιδιαδηλώσεις αμφισβητούσαν τη νομιμότητα του ως προέδρου, ο στρατηγός ντε Γκολμάζεψε τα πράγματά του και πήγε με την οικογένειά του στο στρατιωτικό αρχηγείοτης Γαλλίας στη Γερμανία. Εκεί πήρε τη διαβεβαίωση ότι θα είχε τη στήριξη τωνενόπλων δυνάμεων και πείστηκε να επιστρέψει στη Γαλλία την επόμενη μέρα.Σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι γιόρταζαν τη φυγή του στους δρόμους τουΠαρισιού, αλλά στην υπόλοιπη χώρα οι τόνοι είχαν πέσει. Η ξαφνική εξαφάνιση τουντε Γκολ είχε πανικοβάλλει τους Γάλλους και τους είχε προβληματίσει. Ο ντε Γκολυιοθέτησε την πρόταση του Πομπιντού για διάλυση της Εθνοσυνέλευσης καιανακοίνωσε τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών τον επόμενο μήνα. Δήλωσε επίσηςότι αν οι εργαζόμενοι δεν επέστρεφαν στις δουλειές τους θα κήρυσσε τη χώρα σεκατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η κρίση είχε τελειώσει.

Με την προεκλογική εκστρατεία σε εξέλιξη, οι απεργίες και οι διαδηλώσειςκαταλάγιασαν. Προς έκπληξη πολλών, το κόμμα της Ένωσης για την Υπεράσπισητης Δημοκρατίας του ντε Γκολ πέτυχε μια σαρωτική εκλογική νίκη, καθώς το έθνοςεπηρεάστηκε αρνητικά από τις εικόνες του χάους που είχαν επικρατήσει τονπροηγούμενο μήνα. Πολύ σύντομα η νέα κυβέρνηση ανακοίνωσε σημαντικέςμεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα, μεταξύ τωνοποίων την ίδρυσηπερισσότερων από 60 νέων πανεπιστημίων και την εισαγωγή ενός πιο δημοκρατικούσυστήματος διοίκησης. Ωστόσο, το εκλογικό αποτέλεσμα δεν ήταν μια ψήφοςεμπιστοσύνης στον Σαρλ ντε Γκολ. Η Γαλλία ήταν μια διαφορετική χώρα μετά τονΜάη του 1968, περισσότερο δεκτική στις κοινωνικές αλλαγές που συνέβαιναν εντόςκαι εκτός των συνόρων της, ενώ ο συντηρητικός, αυταρχικός ντε Γκολ ανήκε στηνπαλιά σχολή. Το 1969 ηττήθηκε σε ένα εθνικό δημοψήφισμα γιαπολιτικέςμεταρρυθμίσεις στο οποίο είχε στοιχηματίσει την καριέρα του καιπαραιτήθηκε από πρόεδρος.

13

3.Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 60

WOODSTOCK FESTIVAL OF MUSIC & ART

Το Φεστιβάλ Γούντστοκ ή απλά Γούντστοκ ήταν ένα μουσικό φεστιβάλ πουπροσέλκυσε ένα ακροατήριο άνω των 400.000 ατόμων και που ήτανπρογραμματισμένο να διαρκέσει για τρεις ημέρες σε μία γαλακτοπαραγωγική φάρμαστη Νέα Υόρκη, από τις 15 έως τις 17 Αυγούστου του 1969, αλλά τελικά κράτησετέσσερις ημέρες, καθώς ολοκληρώθηκε στις 18 Αυγούστου.Το φεστιβάλ έλαβε χώραστη γαλακτοκομική φάρμα του Μαξ Γιασγκούρστο Μπέθελ. Κατά τη διάρκεια του(μερικές φορές) βροχερού Σαββατοκύριακου, 32 καλλιτέχνες έπαιξαν στην ύπαιθρομπροστά σ' ένα ακροατήριο περισσότερων από 400.000 ανθρώπων. Θεωρείταιευρέως ως μία σημαντική στιγμή στη μουσική ιστορία, καθώς και καθοριστικόσημείο για τη γενιά της αντικουλτούρα της δεκαετίας του 1960. Το Rolling Stone τοκατέγραψε ως μία από τις 50 στιγμές που άλλαξαν την ιστορία του rock and roll.

«The Βeatles»: Η μπάντα που άλλαξε την μουσική

Καμία μπάντα δεν επηρέασε ποτέ την ποπ κουλτούρα όπως οι Beatles. Για πολλούς,η μουσική τους ήταν ένα από τα καλύτερα πράγματα που συνέβησαν τον 20ο αιώνα.Ενσάρκωναν απόλυτα το στυλ των 60s: ήταν έξυπνοι, ιδεαλιστές, ασεβείς καιπαιχνιδιάρικοι. Η μουσική τους έθεσε νέα πρότυπα για το εμπορική και καλλιτεχνικήποπ, οδήγησε στην πρώτη «βρετανική εισβολή» στα τσαρτς των ΗΠΑ καιδιεθνοποίησε το ροκ εν ρολ, ανοίγοντας τον δρόμο μιας αμερικανικής καριέρας καισε άλλους Βρετανούς καλλιτέχνες. Σαν σήμερα ο Πολ Μακάρτνεϊ με αγωγή τουζήτησε τη διάλυση του θρυλικού συγκροτήματος.

Ο άνθρωπος που δημιούργησε τα «Σκαθάρια» ήταν ο JohnLennon. Ο ίδιος, στασχολικά του χρόνια στο Λίβερπουλ, δημιούργησε το μουσικό συγκρότημα «TheBlack Jacks», το οποίο έπαιζε ένα συνδυασμό φολκ, τζαζ και μπλουζ μουσικής.Όμως ο Lennon αποφάσισε να στραφεί στο ροκ εν ρολ και έτσι το γκρουπ άλλαξε τοόνομά του σε «Quarrymen» και ενσωμάτωσε «νέο αίμα», τον Paul Mc Cartney, καιτον George Harrison.

14

Ο Stuart Sutcliffe, ο πρώτος μπασίστας του συγκροτήματος, πρότεινε να αλλάξουν τοόνομα τους σε «Beetles», κατέληξαν στο «TheΒeatles», παίζοντας με τη λέξη beat(ρυθμός).

Οι Beatles αρχικά κέρδισαν αναγνώριση εκτός Αγγλίας, κάνοντας τρεις περιοδείες σεμουσικές σκηνές του Αμβούργου μεταξύ 1960 και 1962. Λίγο αργότερα, ο Sutcliffeεγκατέλειψε το συγκρότημα, τη στιγμή που η υπόλοιπη μπάντα συνέχισε να αυξάνειτη δημοφιλία της, αρχίζοντας να κάνει και εμφανίσεις μέσα στο Λίβερπουλ.

Τον Ιούνιο του 1962, οι Beatles έκαναν οντισιόν για την Parlophone Records,εντυπωσιάζοντας τον παραγωγό George Martin με τον φρέσκο ήχο τους και τηνεικόνα τους. Ωστόσο, ο Martin έκρινε πως ο τότε ντράμερ, Pete Best, έπρεπε νααντικατασταθεί με τον νεαρό Richard Starkey, ο οποίος έγινε γνωστός ως RingoStarr.

Το «Love Me Do», το πρώτο άλμπουμ τους στην Βρετανία, κυκλοφόρησε τοΣεπτέμβριο του 1962. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Beatles ήταν πως έγραφανδικές τους συνθέσεις, καθώς μέχρι τότε τα συγκροτήματα τραγουδούσαν κομμάτιαάλλων. Σταδιακά, καθιέρωσαν και την εμφάνισή τους, με ιδιαίτερο κούρεμα καιντύσιμο.

Το σινγκλ «She Loves You», όταν κυκλοφόρησε, έκανε απίστευτες πωλήσεις, ενώμε την κυκλοφορία του πρώτου τους άλμπουμ, «With the Beatles», άρχισε ναεμφανίζεται ο όρος «Beatlemania». Μέσα σε ένα χρόνο, το συγκρότημα εμφανίστηκεστις μεγαλύτερες σκηνές του Λονδίνου, εξέπεμψε σε εθνικό δίκτυο και έπαιξε για τηΒασίλισσα Ελισάβετ.Μετά από μια επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Αμερικανός παρουσιαστής EdSullivan προσκάλεσε το συγκρότημα να εμφανιστεί στο σόου του. Έτσι οι Beatlesβρέθηκαν στο κέντρο της μουσικής επανάστασης. Σε λίγο καιρό, τα πρόσωπά τουςείχαν ήδη εμφανιστεί στα περιοδικά Newsweek, στο Time και στο Life. Ήταν οιπρώτοι που έπαιξαν σε γήπεδο μπέιζμπολ και πολύ αργότερα. στις 25 Ιουνίου του1967, τραγούδησαν στην πρώτη παγκόσμια ταυτόχρονη μετάδοση μέσω δορυφόρουτο «All you need is love» σε 200 εκατομμύρια ανθρώπους.

15

Μεγάλες εταιρείες, όπως η Nike, ξεκίνησαν να τους προωθούν μέσα από βιβλία,περούκες και T-shirts. Πλήθος κόσμου συγκεντρωνόταν για να παρακολουθήσει τιςσυναυλίες τους, οι οποίες χαρακτηρίζονταν από τις κραυγές και τις λιποθυμίες τωνκοριτσιών. Φημολογείται ότι στη πρώτη τους συναυλία στη Νέα Υόρκη έπαιξανμπροστά σε 55.000 άτομα.

Πριν την άφιξη των Beatles στην Αμερική, οι εμφανίσεις Βρετανών καλλιτεχνώνμετριούνταν στα δάχτυλα. Τα «Σκαθάρια» έφεραν μαζί τους στις ΗΠΑ και άλλεςβρετανικές επιτυχίες. Τραγούδια των Rolling Stones, των Kinks και των Animalsέφτασαν στις πρώτες θέσεις του Billboard. Παράλληλα, οι δισκογραφικές εταιρείεςζητούσαν από τα νέα συγκροτήματα να υιοθετήσουν βρετανικό ήχο, δημιουργώνταςέτσι το νέο αμερικανικό μουσικό ρεύμα της επόμενης δεκαετίας. Η «βρετανικήεισβολή» έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο στην άνοδο της ροκ μουσικής και εδραίωσετα ροκ συγκροτήματα, τα οποία βασίζονταν σε κιθάρες και ντραμς, δημιουργούσαντο δικό τους υλικό και τα μέλη τους ήταν πλέον τραγουδιστές και τραγουδοποιοί.

Παρόλο που υπάρχει η άποψη ότι οι Beatles δεν υποστήριξαν το κίνημα του '68, απότο 1965 και μετά τα τραγούδια των Beatles ξέφυγαν από τους ποπ ήχους και οι στίχοιέγιναν λίγο πιο ποιητικοί και πολιτικοί. Ο Bob Dylan μάλιστα τους βάφτισε«εκπροσώπους του πολιτισμού της νεολαίας», καθώς συμμετείχαν σε διαφοραακτιβιστικά κινήματα, για τα δικαιώματα της γυναίκας, την απελευθέρωση τωνομοφυλόφιλων και την οικολογία. Μετά από ένα σχόλιο του Lennon, το καλοκαίριτου 1966 («Είμαστε πλέον πιο δημοφιλείς από τον Ιησού») υπήρξαν ισχυρέςαντιδράσεις. Το συγκρότημα αναγκάστηκε να σταματήσει τις εμφανίσεις του δύοεβδομάδες μετά τη δήλωση. Από ανησυχία για την ασφάλεια των συναδέλφων του, οLennon απολογήθηκε σε μια συνέντευξη Τύπου στο Σικάγο.Οι Beatles εγκατέλειψαν τις περιοδείες στις 29 του Αυγούστου του 1966, με μιασυναυλία στο San Francisco's Candlestick Park, λίγες ημέρες μετά την κυκλοφορίατου ψυχεδελικού «Revolver», το οποίο αναγνωρίστηκε από κοινό και κριτικούς.Συνέχισαν την μουσική στο στούντιο, όπου είχαν αρχίσει να πειραματίζονται μεεξωτικά όργανα. Αποτέλεσμα, λίγο καιρό αργότερα, ο δίσκος «Sgt. Pepper's LonelyHearts Club Band», ο οποίος περιείχε πολλά ηλεκτρονικά ακούσματα.

Τα επόμενα χρόνια σημαδεύτηκαν από καλλιτεχνικές και οικονομικές διαμάχεςμεταξύ των μελών, στις οποίες φημολογείται ότι έπαιξε κύριο ρόλο η σύζυγος τουLennon, YokoOno. Σαν σήμερα το 1970, ο PaulMcCartney ανακοίνωσε το τέλος τωνBeatles καταθέτοντας σχετική αγωγή. Η απόφαση του δικαστηρίου ήρθε τέσσεραχρόνια αργότερα, την ίδια ημέρα. Τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, ο Lennon είχε πειστα άλλα μέλη του συγκροτήματος: «Φεύγω. Χόρτασα. Θέλω διαζύγιο».

Τα δύο τελευταία άλμπουμ του συγκροτήματος ήταν το «Abbey Road» και το «Le t ItBe». Μάλιστα το ομώνυμο τραγούδι φέρεται να είναι το τραγούδι που έγραψε ο McCartney, βλέποντας το γκρουπ να διαλύεται.

Οι Beatles, στην διάρκεια της καριέρας τους, άλλαξαν τον τρόπο που οι άνθρωποιάκουγαν μουσική και έγιναν σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς. Χωρίς αυτούς, η μοίρατου παγκόσμιου τραγουδιού θα ήταν πολύ διαφορετική.

16

4. Η ΜΟΔΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960

ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΩΝ HIPPIES ΣΤΗ ΜΟΔΑ

HIPPIES - «ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ ΛΟΥΛΟΥΔΙΩΝ»

Η αντικουλτούρα των χίπις ήταν βασικά ένα νεανικό κίνημα που ξέσπασε στις Η.Π.Αστα μέσα του 1960, και διαδόθηκε ταχέως και σε άλλες χώρες σε όλον τον κόσμο. Ηετυμολογία του όρου "χίπις" προέρχεται από την αγγλική λέξη "hipster" (πρόκειταιγια εκείνον που απορρίπτει την υπάρχουσα κουλτούρα και υποστηρίζει πιο ελεύθερεςαπόψεις), και αρχικά χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τα άτομα με αντικοινωνικήσυμπεριφορά που είχαν μετακομίσει στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης, έναπροάστιο του Haight-Ashbury που ανήκει στο Σαν Φρανσίσκο, και σε άλλες τέτοιεςαστικές περιοχές. Οι δύο αγγλικές λέξεις οι οποίες θεωρούνται η ρίζα του όρου"χίπις" είναι οι "hip" και "hep" (πληροφορημένος). Έτσι λοιπόν αναφέρονταιστον άνθρωπο εκείνο που "γνωρίζει", και η εκτεταμένη γνώση και ενημέρωσηήταν ένας από τους σκοπούς του κινήματος. Πολλοί, δημιούργησαν τις δικές τουςκοινωνικές ομάδες και κοινωνίες, διαφωνούσαν κάθετα με τον Πόλεμο στο Βιετνάμ,άκουγαν ψυχεδελικό ροκ, υποστήριζαν τη σεξουαλική επανάσταση, καιχρησιμοποιούσαν ναρκωτικά όπως μαριχουάνα, LSD και "μαγικά" μανιτάρια έτσιώστε να καταφέρουν να"εξερευνήσουν" εναλλακτικά και καινούρια πράγματα. Ημόδα και οι αξίες των χίπις είχαν μεγάλη επίδραση στον πολιτισμό, επηρεάζοντας τημουσική, την τηλεόραση, τον κινηματογράφο και τις τέχνες. Από τότε που ξέσπασετο μεγάλο αυτό κίνημα το 1960, πολλές πτυχές της χίπικης κουλτούραςαφομοιώθηκαν από την επικρατούσα τάση. Η θρησκευτική και πολιτισμικήπολυμορφία που δημιουργήθηκε εξαιτίας των χίπις απέκτησε μεγάλη αποδοχή και ηφιλοσοφία της ανατολής και οι πνευματικές αντιλήψεις απέκτησαν επίσης μεγάλοκοινό. Η κληροδότηση της κουλτούρας των χίπις μπορεί να γίνει αντιληπτή στοσύγχρονο πολιτισμό και με χιλιάδες μορφές - από το υγιεινό φαγητό και τα μουσικάφεστιβάλ μέχρι σύγχρονες σεξουαλικές απόψεις και επαναστάσεις στονκυβερνοχώρο.

Η μόδα των χίπις υιοθετήθηκε από πολλούς νέους αλλά και μεγαλύτερους σε ηλικίατην δεκαετία του 1960. Το επίκεντρο της προσοχής της δεκαετίας και των χρόνωνπου ακολούθησαν ήταν τα έντονα χρώματα των ρούχων και των αξεσουάρ, και όχι τοτι πίστευαν οιάλλοι για μια συγκεκριμένη εμφάνιση. Οι άνθρωποι, γενικά, φορούσανρούχα που αισθάνονταν ότι εκφράζουν αυτούς και την ατομικότητα τους, και όχι γιανα ικανοποιήσουν τα στάνταρ της μόδας της εποχής. Η ενδυναμωτική ροκ μουσικήκαι οι παγκόσμιες διαμαρτυρίες εναντίον των κοινωνικών στιγμάτων, όπως τοαπαρτχάιντ, ξεπέρασαν τα μπλουτζίν και τα ντένιμ παντελόνια. Ήταν η εποχή τουαπλού ντυσίματος, μια εποχή που ο κόσμος πίστευε ότι η εμπλοκή με τα ναρκωτικάήταν εντάξει.

17

Οι εμφανίσεις τους βασικά συμπεριλάμβαναν παντελόνια καμπάνα, μπλούζες μεδεσίματα και στάμπες λουλουδιών, καθώς και το κλασικό κοντομάνικο μπλουζάκι. Οιγυναίκες φορούσαν μακριές φούστες που επαναπροσδιόριζαν τι θεωρούταν«αποδεκτό». Το μάκρος τους ήταν θέμα συζήτησης για τους συντηρητικούς τηςκοινωνίας, ενώ οι μίνι φούστες σοκάρισαν. Αυτές συνήθως τις συνδύαζαν με μπότεςμέχρι το γόνατο, ενώ τις μακριές, αεράτες φούστες τις φορούσαν με σανδάλια. Ταλουλούδια εκφράζων σημαντικά το κίνημα των χίπις. Τα χρησιμοποιούσαν για νααντιπροσωπεύσουν την αγάπη και την ειρήνη.

Κουρασμένοι από την επίδραση που είχε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος στην οικονομίακαι τον πολιτισμό, τα φορούσαν στις μπλούζες, τα παντελόνια, τα φορέματα και τιςφούστες τους. Στεφάνια από αληθινά η ψεύτικα λουλούδια στόλιζαν τα κεφάλιαγυναικών.

Στην Δύση, οι χίπις επίσης πειραματιστήκαν στο βάψιμο του σώματος, τα piercingκαι τα τατουάζ. Αυτό δεν εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους μεγαλύτερους.

Οι άντρες συχνά αφήναν τα μαλλιά τους να μακρύνουν, όπως οι γυναίκες. Κατά τηδιάρκεια του κινήματος των χίπις, οι άντρες και οι γυναίκες αφήναν τα μαλλιά τουςμακριά και απέφευγαν να χρησιμοποιήσουν προϊόντα styling, ενώ οι πλεξούδες ήτανιδιαίτερα δημοφιλείς. Συνήθως η χωρίστρα ήταν στην μέση, χωρίς αφέλειες, ενώ οιμακριές φαβορίτες ήταν επίσης ένα χαρακτηριστικό πολλών ανδρών της εποχής.

Τα αξεσουάρ κατά την δεκαετία του ’60 συμπεριλάμβαναν μπαντάνες, και μαντήλια.Οι χίπις στόλιζαν τα κεφάλια τους φορώντας λουλούδια ή μικρά κλιπάκια ή έναμαντήλι δεμένο γύρω από το κεφάλι τους. Μια λεπτή κορδέλα δεμένη σε φιόγκο στοπίσω μέρος του κεφαλιού με μακριά μαλλιά έγινε η μόδα που καθόρισε την εποχή.

Στα κοσμήματα οι γυναίκες επηρεάζονταν κυρίως από την φύση, ή από ντόπιαΑμερικανικά ή πανομοιότυπα χειροποίητα σχέδια. Οποιοδήποτε κολιέ που είχε τοσήμα της ειρήνης ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές. Κοσμήματα που παρήγαγαν ήχους ήτανιδιαίτερα επιθυμητά, καθώς ημουσική ήταν μεγάλο μέρος της κουλτούρας των χίπις.Τα κολιέ που είχαν καμπανάκια ως μενταγιόν και τα θορυβώδη βραχιόλια στοναστράγαλο ήταν πολύ δημοφιλή ανάμεσα στις γυναίκες. Γενικά οι αστράγαλοι ήταντο επίκεντρο της προσοχής, ειδικά αυτών που ζούσαν στην ζεστή Δυτική Ακτή,επειδή πολλοί χίπις περπατούσαν ξυπόλητοι.

18

Η μόδα που επέβαλαν οι χίπις είχε μεγάλη απήχηση στους νέους, αλλά άρχιζε ναξεθωριάζει μόλις μεγάλωναν. Ζούσαν με το μότο «Οι ημέρες της νιότης μας είναιοι μέρες της δόξας μας!». Αντίθετα με το επίσημοπεριβάλλον των χώρων εργασίαςσήμερα, πίσω στο ’60, η μόδα των χίπις πρόσφερε ρούχα για την δουλειά και τηνκαθημερινότητα με ένα πολύ χαλαρό και ανεπίσημο χαρακτήρα. Οι εκφράσεις τουκόσμου και της εποχής δημιούργησαν σύνολα που αναγνωρίζονται εύκολα και πουείχαν μεγάλο αντίκτυπο στον σύγχρονο κόσμο. Οι χίπις απώθησαν την ασχήμια τουμετα-πολέμου κόσμου και μετέτρεψαν την προσοχή που τραβούσε η μόδα στην, όσοπερισσότερο γίνεται, φυσική ομορφιά. Το νεανικό κίνημα επηρέασε την βιομηχανίαμόδας των έφηβων σημαντικά. Η μόδα αλλάζει με τον καιρό, αλλά γυναίκες πουβρήκαν την δική τους ατομικότητα το ’60, δεν το ξέχασαν ποτέ, και πέρασαν πολλήαπό την επιρροή που έλαβαν από τους χίπις στις κόρες τους.

5. Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 1960POP ART

Ο όρος Ποπ Αρτ (Popart, λαϊκή τέχνη) αναφέρεται στο καλλιτεχνικό κίνημα πουαναπτύχθηκε αρχικά στη Μεγάλη Βρετανία και αργότερα στην Αμερική περί τα μέσατης δεκαετίας του '50. Μία από τις σημαντικότερες ίσως επιδράσεις της Ποπ Αρτήταν το γεγονός πως περιόρισε τη διάκριση ανάμεσα στις έννοιες της εμπορικής καιυψηλής τέχνης.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

Η Ποπ μουσική γεννήθηκε στο Λονδίνο τη δεκαετία του '50, κυρίως χάρη στιςπροσπάθειες του Ρίτσαρντ Χάμιλτον. Η ονομασία Ποπ Αρτ αποδίδεται στον Βρετανόκριτικό τέχνης LawrenceAlloway, ο οποίος χρησιμοποίησε τον όρο για πρώτη φοράτο 1958 αλλά καθιερώθηκε μερικά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στη δεκαετίατου '60, περίοδος που η pοp Αρτ γνώρισε και την μεγαλύτερη απήχηση. Μέχρι τότε,συχνά οι Ποπ Αρτ καλλιτέχνες αποκαλούνταν και Νεο-Νταντά με αναφορά στοκίνημα του Ντανταϊσμού. Από αρκετούς, ο Ντανταϊσμός θεωρείται πρόδρομος τηςΠοπ Αρτ και σίγουρα αποτέλεσε ισχυρή επιρροή. Τα δύο κινήματα συνδέονταιμεταξύ τους, κυρίως μέσω της κοινής διάθεσης να προκαλέσουν και να ανυψώσουντο καθημερινό και συνηθισμένο στη θέση του αντικειμένου της τέχνης.

Στις αρχές της δεκαετίας του '60, η ποπ Αρτ άρχισε να αναπτύσσεται κυρίως στηνΑμερική. Ως πρώτοι Ποπ Αρτ Αμερικανοί καλλιτέχνες αναγνωρίζονται οιJasperJohns και RobertRauschenberg, ωστόσο η προσωπικότητα του Άντι Γουόρχολκαι του Ρόι Λίχτενσταϊν είναι που θα δώσουν τη μεγαλύτερη ώθηση στην Ποπ Αρτ.Αν και η Βρετανία αποτελεί τον τόπο γέννησης της Ποπ Αρτ, στην Αμερική γνωρίζειπραγματική έξαρση, γεγονός που ευνοείται και από την οικονομική ευρωστία τηςΑμερικής.

19

Μία μεγάλη έκθεση, το 1962, στην γκαλερί SydneyJanis με τίτλο "Νέοι ρεαλιστές"(Newrealist) προσέφερε την επίσημη αναγνώριση του κινήματος της αμερικανικήςποπ-αρτ. Έως τότε ο όρος δεν είχε ακόμη καθιερωθεί.

ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Η ποπ-αρτ αντλούσε την έμπνευσή της από τις εικόνες της καταναλωτικής κοινωνίαςκαι της λαϊκής κουλτούρας. Κωμικές ταινίες, διαφημίσεις, βιομηχανοποιημέναπροϊόντα, αλλά και φωτογραφίες λαϊκών ειδώλων συνέθεταν το κίνημα πουχαρακτηρίστηκε από τον ζωγράφο Ρίτσαρντ Χάμιλτον ως "δημοφιλές, προσωρινό,χαμηλού κόστους, βιομηχανικό, νεαρό, πνευματώδες, σέξι, μαγιό, γοητευτικό καιΜεγάλη Επιχείρηση".

Κύρια χαρακτηριστικά της Ποπ Αρτ αισθητικής αποτέλεσαν ο αυθορμητισμός, ηδημιουργική υπερβολή, η ανάλαφρη διάθεση, η σάτιρα, οι έντονες χρωματικέςαντιθέσεις και εν γένει η απόρριψη του παραδοσιακού. Η Ποπ Αρτ υπηρέτησε τηναποκαλούμενη μαζική κουλτούρα και συνδέθηκε με ένα είδος εμπορικής τέχνης πουαπευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό. Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια περίοδο γνώρισε μεγάληέξαρση στη Μεγάλη Βρετανία η Ποπ μουσική, η οποία θεωρείται συχνά αισθητικάσυγγενής προς την Ποπ Αρτ. Σε αντίθεση με πολλά προγενέστερα κινήματα τηςμοντέρνας τέχνης, η Ποπ Αρτ επέδειξε αδιαφορία σε δύσκολα, δυσνόητα ήπερισσότερο εγκεφαλικά θέματα, τα οποία για τους καλλιτέχνες του κινήματοςθεωρούνταν προϊόντα μίας διάθεσης ελιτισμού. Πίνακες με αναπαραστάσειςτενεκεδένιων κουτιών γνωστού αναψυκτικού, του Έλβις Πρίσλεϊ και της ΜέριλινΜονρόε ή ακόμα θέματα δανεισμένα από τα αμερικανικά κόμιξ και τη διαφήμισηαποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα της Ποπ Αρτ αισθητικής.

Το φωτομοντάζ, το κολάζ και η συναρμολόγηση αποτέλεσαν συνηθισμένες μεθόδουςτης ποπ-αρτ. Από τις μυθικές φυσιογνωμίες της δεκαετίας του 1960, ο Άντι Γουόρχολδημιούργησε το 1962 τις Είκοσι πέντε Μέριλιν, ένα από τα διασημότερα θέματά του,χρησιμοποιώντας ως βάση ένα φωτογραφικό πορτρέτο. Η απεικόνιση της Μονρόε ωςπροϊόντος κουλτούρας, συσκευασμένης για το κοινό σαν καταναλωτικό αγαθό. ΟΠίτερ Μπλέικ (Ο τοίχος της αγάπης, κολάζ, ζωγραφική και κατασκευή), ο ΤομΓουέσελμαν (Νεκρή φύση, κολάζ και ζωγραφική), ο Τζάσπερ Τζόουνς, ο ΡόιΛίχτενσταϊν, ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ κ.α. ήταν ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της ποπ-αρτ. Όπως και ο Υβ Κλάιν, που πέθανε το 1962, ένα από τα λαμπρότερα ταλέντα τηςμεταπολεμικής περιόδου, του οποίου ο πρόωρος θάνατος διέκοψε μία καριέρα γεμάτηυποσχέσεις. Εφευρετικός, πειραματιστής και πρωτοπόρος τόσο στην τέχνη του φωτόςκαι στη μινιμαλιστική ζωγραφική όσο και στη δημιουργία καλλιτεχνικώνπεριβαλλόντων[1].

ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

ΑΝΤΙ ΓΟΥΟΡΧΟΛ

20

Η ενασχόλησή του με τη ζωγραφική ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 καιαρχικά ήταν επηρεασμένη από θέματα διαφημίσεων, καθημερινά αντικείμενα και τηνεικονογραφία των κόμικς, δίνοντας τα πρώτα δείγματα γραφής της Ποπ Αρτ. Μεπίνακες που απεικόνιζαν κουτιά σούπας της εταιρείας Κάμπελ ή μπουκάλια ΚόκαΚόλα, απέκτησε μεγαλύτερη φήμη και μέχρι το 1963 παρήγαγε μαζικά τέτοιου τύπουεπιτηδευμένα κοινότοπες αναπαραστάσεις καταναλωτικών προϊόντων, καθώς καιπροσωπογραφίες διασημοτήτων - μεταξύ αυτών και αρκετά πρόσωπα πουαποτελούσαν σύμβολα της αμερικανικής ποπ κουλτούρας - σε φανταχτερά χρώματακαι συχνά ως μεταξοτυπίες.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο Γουόρχολ αφοσιώθηκε στον κινηματογράφο,σκηνοθετώντας ταινίες που χαρακτηρίζονταν από τη διάθεση πειραματισμού καιπρόκλησης, το ερωτικό στοιχείο και ενίοτε την ασυνήθιστη διάρκειά τους. Στα πιογνωστά έργα του ανήκουν τα The Chelsea Girls (1966), Eat (1963), MyHustler (1965)και Blue Movie (1969). Στην ταινία Empire (1964), διάρκειας οκτώ ωρών με πλάνααποκλειστικά του EmpireStateBuilding σε πραγματικό χρόνο, ο Γουόρχολπαρουσίασε στην πιο ακραία μορφή της, τη δική του αισθητική τού βαρετού. Από το1962 μέχρι το 1968, εργαστήριο του αποτέλεσε ένας χώρος που στο παρελθόνστέγαζε εργοστάσιο, και για αυτό ονομάστηκε Factory. Σύντομα εξελίχθηκε σε τόποσυγκέντρωσης διασημοτήτων, καλλιτεχνών, μελών της αβάν γκαρντ καιαντεργκράουντ κουλτούρας, τοξικομανών, ομοφυλόφιλων, μουσικών καιφιλότεχνων.. Από το έργο του στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, ξεχωρίζουν οικατά παραγγελία προσωπογραφίες που τύπωνε ως μεγεθύνσεις φωτογραφιώνPolaroid, πολλές από τις οποίες αφορούσαν πολιτικές φυσιογνωμίες και διασημότητεςτου Χόλυγουντ. Στη δεκαετία του 1980, συνεργάστηκε με τον Φραντσέσκο Κλεμέντεκαι τον νεοεξπρεσιονιστή ζωγράφο Ζαν Μισέλ Μπασκιά. Στα τελευταία χρόνια τηςζωής του ασχολήθηκε εκ νέου με τη ζωγραφική, δίνοντας μια σειρά πινάκωνβασισμένων σε θρησκευτικά θέματα της αναγέννησης, όπως ο Μυστικός Δείπνος(1986). Πέθανε το Φεβρουάριου του 1987, στην πόλη της Νέα Υόρκης, μετά απόεπιπλοκές κατά τη διάρκεια επέμβασης αφαίρεσης της χολής του. Ο Γουόρχολυπήρξε συστηματικός συλλέκτης έργων, κυρίως κοσμημάτων, διακοσμητικής καιλαϊκής τέχνης, τα οποία δημοπρατήθηκαν μετά το θάνατό του. Το Μουσείο ΆντιΓουόρχολ, με πλούσια συλλογή έργων του, εγκαινιάστηκε το 1994 στοΠίτσμπουργκ.!

21

ΝΤΕΙΒΙΝΤ ΧΟΚΝΕΥ

«Ο κόσμος είναι όμορφος σε σχέση με τον τρόπο που τον βλέπεις»

Χρειάστηκε λιγότερο από μια δεκαετία, από το 1964 που ο Χόκνεϊ μετακόμισε στηνΑμερική και το ντροπαλό αγόρι μετατράπηκε σε έναν σταρ που ζούσε σε όλο τονκόσμο, μέσα στην υψηλή κοινωνία, στα μεγάλα ξενοδοχεία και πολλές φορές μέσα σεσυναισθηματική διαταραχή. Γεννημένος στο Μπράντφορντ της Βόρειας Αγγλίας, οσπουδαιότερος εν ζωή Βρετανός ζωγράφος θα κλείσει τα 80 του χρόνια τον Ιούλιοκαι ανάμεσα στα περιστατικά της ταραχώδους ζωής του, έχει αρνηθεί τον τίτλο τουσερ, έχει αρνηθεί να φιλοτεχνήσει το πορτραίτο της βασίλισσας Ελισάβετ, «ήµουνπολύ απασχοληµένος να ζωγραφίζω την Αγγλία, την πατρίδα της. O Χόκνεϊλειτουργεί ως μάρτυρας της εποχής μας αποδεικνύοντας ότι πάντα γύρω μας υπάρχεικάτι νέο που μπορεί ο χρωστήρας του να αποτυπώσει πηγαίνοντας πίσω από τηνεικόνα, προσεγγίζοντας το φως, τη μνήμη ή την ανθρώπινη ψυχολογία. Άλλωστε, όσοκανένας άλλος, ανέδειξε τη σχέση του ζωγράφου με το τοπίο, με το περιβάλλον.

Το 2016 παρουσιάστηκαν στη Royal Academy μια σειρά από 82 πορτρέτα. Λίγεςημέρες νωρίτερα των εγκαινίων της έκθεσης, είχε αποδεχτεί το παράσημο τουβρετανικού Τάγµατος της Αξίας (Order of Merit), το οποίο αριθµεί αυστηρώς 24επιφανείς Βρετανούς. Είναι ένα μάθημα ζωγραφικής, που δείχνει το ταλέντο και τηνυψηλή τεχνική μαεστρία του καλλιτέχνη, αλλά και την αγάπη του για τον ΠάμπλοΠικάσο και τον Ανρί Ματίς

22

Ο Ντέιβιντ Χόκνεi εχει κανει αρκετα σχέδια για τα ποιήματα του Καβάφη (επτά απόαυτά τα σχέδια δημοσιεύονται στη σημερινή LIFO (official.). Πραγματευονταικυριως την ομοφυλοφιλια του Ντειβιντ και είναι ιδιαιτερα προκλητικα

YAYOIKUSAMA

H Kusama γεννήθηκε στο Matsumoto της Ιαπωνίας, το 1929, και ήταν ο παρίας τηςεξαιρετικά συντηρητικής όσο και εύπορης οικογένειάς της, όπως ισχυρίζεται. «Οιγονείς μου ήταν πραγματικός πόνος» έχει πει σε συνέντευξή της «δεν μπορούσα να τοαντέξω«. Κακοποιήθηκε ποικιλοτρόπως απ’ την μητέρα της που την χτυπούσε, τηςέσκιζε τα έργα της, την έβαζε να κατασκοπεύει τον πατέρα της στις συναντήσεις τουμε διάφορες ερωμένες κ.α. Εκείνος με τη σειρά του έλειπε συνεχώς, ήταν κάτω απ’την οικονομική επιρροή της συζύγου του και συνεπώς αδύναμος ως πατρική φιγούρα.Η αδερφή της ντρεπόταν για την ύπαρξή της και δεν έχανε ευκαιρία να της το δείχνει,o μεγαλύτερος αδερφός της ήταν αντίθετος με την τάση της να ζωγραφίζει κτλ.

Στην αρχή της εφηβικής της ηλικίας η Kusama είχε ψευδαισθήσεις ως συνέπεια τηςψύχωσης της και συνακόλουθες τάσεις αυτοκτονίας. Η ίδια θυμάται, ότι δίπλα στοσπίτι της κυλούσε ένα ποτάμι και ότι τα λουλούδια της μιλούσαν:

“One day, I suddenly looked up to find that each and every violet had its ownindividual, human-like facial expression, and to my astonishment they were all talkingto me”.

Η Κusama, παρ’ όλες τις αντιξοότητες κατάφερε να γίνει σπουδαία καλλιτέχνιδα.Τόσο σπουδαία που ο αριθμός των επισκεπτών στην τελευταία έκθεση που τηναφορούσε έφτασε τους 9.000 ημερησίως και οι πίνακες της πωλούνται σε εξωφρενικάυψηλές τιμές.

Για να πάρουμε όμως τα πράγματα απ’ την αρχή και να δούμε πως εξελίχτηκε η ζωήτης. Στην Ιαπωνία, πριν αναχωρήσει για την Αμερική, πρόλαβε να σπουδάσειnihonga και να παρουσιάσει τότε σε δύο προσωπικές εκθέσεις τα έργα της. Στηδιάρκεια της δεύτερης έκθεσης, προσέλκυσε το ενδιαφέρον του καθηγητή ψυχολογίαςστο Shinshû University, Nishimaru Shihô, που μελετούσε τους εγκεφάλουςδιαπρεπών ανθρώπων κι ιδιαιτέρως καλλιτεχνών. Εκείνος πίστεψε πως διέκρινεσημάδια σχιζοφρένειας στο πρόσωπο της Kusama. Μίλησε μαζί της επί τόπου καιδιέγνωσε πως πάσχει από hallucinatory cenesthopathy (υπάρχουν διαταραχέςαισθητικότητας, ιατρικώς ανεξήγητες σ’ αυτές τις περιπτώσεις).

Σε ηλικία 27 ετών η καλλιτέχνιδα έφυγε απ’τη χώρα της με προορισμό την ΝέαΥόρκη.

.

23

Ζούσε σε μεγάλη ένδοια, χωρίς θέρμανση, τρέμοντας τους χειμώνες μες τα κιμονότης. Η μόνη τροφή που μπορούσε να αντέξει οικονομικά ήταν οι πατάτες και τακρεμμύδια και μονίμως τέτοια τηγάνιζε κι έτρωγε όπως αναφέρεται σ’ αυτό το άρθρο.Για να αποσπά τη σκέψη της απ’ όλα αυτά, αφοσιωνόταν στα έργα της, μέχρι τηνημέρα που πήδηξε απ’ το δεύτερο όροφο.Με την πτώση, χτύπησε τα πλευρά της σεένα ποδήλατο που ήταν εκεί παρκαρισμένο στο πεζοδρόμιο κι όταν ανέκτησε τιςαισθήσεις της φυσικά πονούσε πολύ.

Στη Νέα Υόρκη δεν ήταν γνωστή ως ψυχικά πάσχουσα καλλιτέχνιδα, αλλά ως η“πουά πριγκίπισσα» εξαιτίας των μοτίβων των έργων της:

Ονομάζει την τέχνη της ψυχαναγκαστική τέχνη (obsessionalart).

Χρησιμοποίησε επίσης καθρέφτες και ηλεκτρικούς λαμπτήρες. Έφτιαξε πίνακες,γλυπτά, installations. Τάχτηκε κατά του πολέμου του Βιετνάμ, διαμαρτυρήθηκεεντόνως μέσω της τέχνης της και παρά το ότι δηλώνει ασεξουαλική, προσφέρθηκετότε να κάνει σεξ με τον Πρόεδρο Nixon προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη.

Τον Οκτώβριο του 2006, έγινε η πρώτη γυναίκα στην Ιαπωνία που τιμήθηκε με τοβραβείο Praemium Imperiale, που δίνεται σε διεθνώς αναγνωρισμένους καλλιτέχνες.Το 2014 ανακηρύχτηκε World’sΜost Popular Artist. Στην γενέτειρα της, στοπρόσφατα χτισμένο Μatsumo to Performing Art Center, εκτίθενται πλέον και δικάτης έργα.

Ρόι Λίχτενσταϊν

Ο Ρόι Λίχτενσταϊν (RoyFoxLichtenstein, Νέα Υόρκη, 27 Οκτωβρίου 1923 - ΝέαΥόρκη, 29 Σεπτεμβρίου 1997) ήταν Αμερικανός καλλιτέχνης της Ποπ Αρτ. Είναιγνωστός για το στυλ ζωγραφικής του, που μοιάζει πολύ με σχεδιασμό κόμικς.Θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της μοντέρνας τέχνης.

24

6. Α. Η ΠΡΟΣΕΛΗΝΩΣΗ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 60

Η 20η Ιουλίου,1969 είναι ημερομηνία ορόσημο για την ιστορία τηςανθρωπότητας, καθώς για πρώτη φορά ανθρώπινο ον πάτησε το πόδι του σε άλλοπλανήτη και συγκεκριμένα στη Σελήνη. Ήταν δύο από τα μέλη της αμερικανικήςδιαστημικής αποστολής «Απόλλων 11», οι αστροναύτες Νιλ Άρμστρονγκ καιΈντουιν «Μπαζ» Όλντριν.

Υπάρχουν, βεβαίως, και αυτοί που αντιλέγουν, ισχυριζόμενοι ότι αποστολήανθρώπου στη Σελήνη δεν έγινε ποτέ και ότι όλα ήταν μια καλοστημένηχολιγουντιανή παράσταση, προκειμένου να αναστηλωθεί το πεσμένο γόητρο τηςNASA, που είχε τρωθεί από τις διαστημικές επιτυχίες των Σοβιετικών. Οι θεωρίεςαυτές βασίζονται σε κάποιες ενδείξεις, αλλά εξακολουθούν να παραμένουν σεεπίπεδο συνωμοσιολογίας, είδος που ανθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το διαστημικό πρόγραμμα «Απόλλων» της NASA ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του1967 με στόχο την αποστολή ανθρώπου στη Σελήνη έως το τέλος της τρέχουσαςδεκαετίας, όπως είχε προϊδεάσει τον κόσμο ο αμερικανός πρόεδρος Τζον Κενεντη.Στις 16 Ιουλίου,1969 όλα ήταν έτοιμα για το μεγάλο κατόρθωμα. Στο ακρωτήριοΚανάβεραλ της Φλώριδας είχε συγκεντρωθεί πάνω από 1.000.000 κόσμος για ναπαρακολουθήσει την εκτόξευση, ενώ σε 700.000.000 υπολογίζονται όσοι«καρφώθηκαν» μπροστά στους δέκτες των τηλεοράσεων. Η αγωνία είχε φθάσει στοκατακόρυφο.

Ο πύραυλος - φορέας «Κρόνος 5» μετέφερε το διαστημόπλοιο «Κολούμπια» καιτη σεληνάκατο «Αετός». Το πλήρωμα της διαστημικής αποστολής ήταν τριμελέςκαι αποτελείτο από τους αστροναύτες Νηλ Άρμστρονγκ (αρχηγός της αποστολής),Έντουιν «Μπαζ» Όλντριν (κυβερνήτης της σεληνακάτου) και ΜάικλΚόλινς(κυβερνήτης του διαστημοπλοίου). Και οι τρεις τους ήταν 39 ετών, έμπειροι πιλότοιμαχητικών αεροσκαφών και δοκιμασμένοι αστροναύτες.

Η εκτόξευση έγινε στις 17:32 ώρα Ελλάδας. Όλα εξελίχθηκαν ομαλά, σύμφωνα με τοπρόγραμμα, έως τις 20 Ιουλίου, όταν άρχισε το δυσκολότερο σκέλος της αποστολής.Η σεληνάκατος θα έπρεπε να αποκολληθεί από το διαστημόπλοιο και να πάρει πορείαπρος τη Σελήνη και συγκεκριμένα προς τη Θάλασσα της Ηρεμίας, το μέρος που είχεεπιλέξει η NASA για την προσελήνωση. Η διαδικασία ξεκίνησε με τους καλύτερους

25

οιωνούς και παραλίγο να καταλήξει σε τραγωδία. Κατά τη διάρκεια της πορείας τηςσεληνακάτου προς τη Σελήνη το αυτόματο σύστημα πλοήγησης υπέστη βλάβη και οκυβερνήτης Άρμστρονγκ ανέλαβε να πιλοτάρει το σκάφος με το χειροκίνητοσύστημα. Κατόρθωσε να το προσεληνώσει οριακά στις 22:17:30 ώρα Ελλάδας,έχοντας καύσιμα μόνο για 30 δευτερόλεπτα.

Λίγες ώρες αργότερα ήλθε η μεγάλη στιγμή. Ο ΝιλΆρμοστρονγκ άνοιξε την πόρτατης σεληνακάτου στις 4:56 ώρα Ελλάδας της 21 Ιουλίου (9:56 της 20η Ιουλίου ώραΕλλάδας) κατέβηκε τη μικρή σκάλα και πάτησε το πόδι του στη Σελήνη. «Ένα μικρόβήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα» είπε στο ΚέντροΕλέγχου του Χιούστον. Ο Όλντριν τον ακολούθησε αναφωνώντας: «Υπέροχη…Υπέροχη Μοναξιά!». Πρώτο τους μέλημα ήταν να συνηθίσουν να περπατούν σαν τακαγκουρό, εξαιτίας της έλλειψης της βαρύτητας.

Στη συνέχεια και για τις επόμενες δυόμιση ώρες στρώθηκαν στη δουλειά: συνέλεξανυλικό, τράβηξαν φωτογραφίες, κράτησαν σημειώσεις και εγκατέστησαν μηχανήματαγια παρατηρήσεις. Τοποθέτησαν την αμερικανική σημαία και μια πλακέτα εκ μέρουςόλης της ανθρωπότητας, που απεικόνιζε τα δύο ημισφαίρια και έγραφε: «Είμαστεάνθρωποι από τον Πλανήτη Γη, οι πρώτοι που πάτησαν το πόδι τους στη Σελήνη.Ήρθαμε με ειρηνικό σκοπό εκ μέρους όλης της ανθρωπότητας. Ιούλιος 1969 μ.Χ.».

Η αποστολή τους σε αυτό το σημείο είχε λήξει. Οι δύο αστροναύτες επέστρεψαν στησεληνάκατο με φορτίο 22 κιλών από το υλικό που συνέλεξαν. Ξεκουράστηκαν γιαεπτά ώρες και αφού ξεπέρασαν κάποια μικροπροβλήματα, πυροδότησαν τον «Αετό»για το ταξίδι της επανόδου στο διαστημόπλοιο «Κολούμπια», που κινούταν σε τροχιάγύρω από τη Σελήνη με τον αστροναύτη Κόλινς. Η πρόσδεση ήταν επιτυχημένη καιοι τρεις αστροναύτες με το «Κολούμπια» ξεκίνησαν το ταξίδι της επιστροφής στη Γη,που διάρκεσε τρεις μέρες.

Στις 18:50:35 ώρα Ελλάδος της 24ης Ιουλίου,1969 ο θαλαμίσκος προσθαλασσώθηκε210 ναυτικά μίλια νότια της πόλης Τζόνσον στον Ειρηνικό Ωκεανό. Η πρώτηεπίσκεψη του ανθρώπου στη Σελήνη είχε αίσιο τέλος. «Ήταν η πιο σημαντικήεβδομάδα της παγκόσμιας ιστορίας από την εποχή της Δημιουργίας» δήλωσεσυνεπαρμένος ο Πρόεδρος Νίξον.

26

Οι τρεις αστροναύτες περισυνελέγησαν από το πολεμικό πλοίο «Χόρνετ» καιτέθηκαν αμέσως υπό αυστηρή καραντίνα. Πήραν εξιτήριο στις 13 Αυγόυστουκιέγιναν δεκτοί με τιμές από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και από τον συμπατριώτημας Αντιπρόεδρο Σπύρο Άγκνιου. Την ίδια μέρα έγιναν παρελάσεις προς τιμήν τουςσε Νέα Υόρκη, Σικάγο και Λος Άντζελες.

Το πρόγραμμα «Απόλλων» συνεχίστηκε έως το 1972 με πέντε επιτυχημένεςαποστολές στη Σελήνη (Απόλλων 12, 14, 15, 16, 17) και μία αποτυχημένη (Απόλλων13).

6.Β.Η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς

Μέσα στην πόλη του Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής βρίσκεται το νοσοκομείο«Γκρόοτε Σουρ» που έγινε η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς σε άνθρωπο, Στηφωτογραφία απεικονίζεται ο ασθενής Λουίς Γουασκάνσκι, ο πρώτος ασθενής πουυπεβλήθη σε μεταμόσχευσης καρδιάς από τον καρδιοχειρουργό ΚριστιάνΜπαρνάρντ, στις 3 Δεκεμβρίου 1967. Ο 54χρονος τότε ασθενής έπασχε από βαριάκαρδιοπάθεια και ήταν και διαβητικός. Η καρδιά του ήταν έτοιμη να τον προδώσειόταν ο Μπαρνάρντ του πρότεινε τη μόνη λύση: τη μεταμόσχευση καρδιάς.

Η επέμβαση έγινε με την καρδιά μιας 18χρονης που σκοτώθηκε σε αυτοκινητικόδυστύχημα. Η ιστορική εγχείρηση άρχισε στη μία μετά τα μεσάνυχτα απόεικοσαμελή ομάδα γιατρών και νοσηλευτών, με τον Μπάρναρντ να εκτελείπροσωπικά τη μεταμόσχευση. Χαράματα της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου, έπειτα απόπολλές περιπέτειες και ασύλληπτα προβλήματα, ο Μπάρναντ δέχτηκε το θερμό φιλίτης προϊσταμένης: τα είχαν καταφέρει. Η φωτογραφία τραβήχτηκε τρεις μέρες μετάτην επέμβαση. Δυστυχώς ο ασθενής κατάφερε να ζήσει 18 ημέρες και πέθανε απόπνευμονία, εξαιτίας των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων που έπαιρνε για να μηναπορρίψει το μόσχευμα. Τραγική ειρωνεία ήταν ότι η νέα του καρδιά, χτυπούσεκανονικά μέχρι την τελευταία στιγμή. Ο ΚριστιάνΜπαρνάρντ γεννήθηκε καιμεγάλωσε σε πόλη της Νότιας Αφρικής, μέσα σε οικογένεια ολλανδικής καταγωγής.Ένας από τους 4 αδελφούς του πέθανε σε ηλικία 5 χρόνων από καρδιά και αυτό το

27

γεγονός φαίνεται ότι τον επηρέασε πολύ. Οταν πολλοί χειρουργοί,απογοητευμένοιαπό τα φτωχά αποτελέσματα, εγκατέλειπαν τις προσπάθειες, ο Μπαρνάρντ επέμενε.Το 1968 έκανε την επόμενη μεταμόσχευση καρδιάς και ο ασθενής αυτή τη φοράέζησε 19 μήνες.

Ένα χρόνο αργότερα η Ντόροθυ Φίσερ έγινε η πρώτη μαύρη γυναίκα στην οποίαμεταμοσχεύθηκε καρδιά. Έζησε 12 χρόνια και 6 μήνες. Δύο χρόνια αργότερα, το1971, η μεταμόσχευση καρδιάς στον Ντιρκ Βαν Ζιλ τον οδήγησε σε επιβίωση 23χρόνων. Κλείνοντας όλα τα στόματα των επικριτών του, ο Μπάρναρντ έγραψεπραγματικά χρυσές σελίδες στα ιατρικά χρονικά. Έφτά χρόνια μετά τη μνημειώδηπρώτη μεταμόσχευση, έγραψε για άλλη μια φορά ιατρικό ρεκόρ ότανπραγματοποίησε την πρώτη διπλή μεταμόσχευση καρδιάς στις 25 Νοεμβρίου 1974.Αυτή τη φορά αφαίρεσε μόνο το πάσχον τμήμα της καρδιάς του 58χρονου ΙβάνΤέιλορ, το οποίο αντικατέστησε με το αντίστοιχο τμήμα της καρδιάς ενός κλινικάνεκρού 10χρονου. Ο γιατρός που επηρεάστηκε από τον θάνατο του αδελφού του απόκαρδιά

Ο Κριστιάν Μπαρνάρντ γεννήθηκε και μεγάλωσε σε πόλη της Νότιας Αφρικής,μέσα σε οικογένεια ολλανδικής καταγωγής. Ένας από τους 4 αδελφούς του πέθανεσε ηλικία 5 χρόνων από καρδιά και αυτό το γεγονός φαίνεται ότι τον επηρέασε πολύ.Όταν τελείωσε το σχολείο πήγε στο Κέιπ Τάουν όπου σπούδασε Ιατρική. «Αφότουέδωσα τον όρκο του Ιπποκράτη, έχω ένα ισχυρό αίσθημα έλξης για τη χώρα όπουγεννήθηκε. Μετά την πρώτη μου επίσκεψη στην Ελλάδα αισθάνθηκα ότιδεν ήμουναπλά μαθητής του, αλλά συμπατριώτης του», έλεγε. Μετά έκανε την ειδικότητα τουστο Γκρόοτε Σουρ και παρέμεινε εκεί μέχρι το 1956 δουλεύοντας ως ειδικευμένοςγιατρός. Τότε πήρε υποτροφία για διδακτορικό σε πανεπιστημιακή σχολή τηςΜινεσότας στην Αμερική, όπου έμεινε για δύο χρόνια. Έπειτα επέστρεψε και πάλιστη Νότια Αφρική όπου άρχισε να αποκτά τη φήμη του «γιατρού με τα χρυσά χέρια».Εισήγαγε την εγχείριση ανοιχτής καρδιάς, σχεδιάζοντας τεχνητές βαλβίδες για τηνανθρώπινη καρδιά και έκανε αμέτρητες πετυχημένες μεταμοσχεύσεις καρδιάς σε ζώακαι κυρίως σε σκυλιά. Έπειτα από μια δεκαετία περίπου κατόρθωσε το«ακατόρθωτο» για την εποχή, την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς από άνθρωπο σεάνθρωπο. Τα επιτεύγματά του στην καρδιοχειρουργική του έφεραν επαίνους καιτιμές από ιατρικούς συλλόγους, πανεπιστήμια, φιλανθρωπικά ιδρύματα καικυβερνήσεις κρατών, αλλά και πληθώρα σπουδαίων βραβείων. «Η μεταμόσχευσηκαρδιάς δεν ήταν και τόσο μεγάλο πράγμα χειρουργικά. Το σημαντικό είναι ότιήμουν διατεθειμένος να πάρω το ρίσκο. Η φιλοσοφία μου είναι ότι το μεγαλύτερορίσκο στη ζωή είναι να μην παίρνεις ρίσκα», είχε πει χαρακτηριστικά στηντελευταία του συνέντευξη στο περιοδικό «Time». Ο Κρίστιαν Μπάρναρντ άφησε τηντελευταία του πνοή στις 2 Σεπτεμβρίου 2001 την ώρα που απολάμβανε τις διακοπέςτου στην Πάφο της Κύπρου. Ήταν 78 ετών όταν τον«πρόδωσε» η δική τουκαρδιά....

28

7. Αντικείμενα που έρχονται από τα 60s ...

Τα 60s είναι μια δεκαετία γεμάτη από γεγονότα, χρώματα και εξελίξεις τόσο σεπολιτικό όσο και σε οικονομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Αυτή η περίοδοςχαρακτηρίζεται από μια συγκεκριμένη αισθητική που μέχρι σήμερα ξεχωρίζει και σεκάνει με έναν περίεργο τρόπο νοσταλγό μιας εποχής που δεν έζησες...:

Το viewmaster Αυτό το μικρό παράξενο παιχνίδι που μοιάζει με κυάλια αλλά στηνπραγματικότητα είναι μια κατασκευή ψευθαισθήσεων με 3d εικόνες που διαδέχονταιη μία την άλλη. Στην αρχή δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο θέμα, αλλά γύρω στο 1966το viewmaster μπορεί να παρουσιάζει εικόνες από το κόμικ του Batman ή κάποιαάλλη γνωστή ιστορία. Ακόμα και σήμερα αν πέσει στα χέρια σου ένα viewmasterείναι το απόλυτο κόλλημα!

Η κούκλα που μιλάει. Μπορεί σήμερα να ακούγεται πολύ απλό, αφού ταπερισσότερα παιχνίδια όχι απλώς μιλάνε αλλά κάνουν κανονικό διάλογο. Ωστόσο, ηκλασική κούκλα με τα ξανθά μαλλιά και τα άκρα που ανεβοκατεβαίνουν ήτανεπινόηση των 60s. Φυσικά τότε, το μόνο που έκανε ήταν να επαναλαμβάνει αυτά πουτης έλεγες αφού η τεχνολογία βασιζόταν σε ενσωματωμένο μαγνητόφωνο που έκανεόλη τη δουλειά.

Το τρανζίστορ.Ένα τεράστιο κουτί – ραδιόφωνο που με λίγη τύχη έπιανε κάποιονσταθμό. Και όταν μιλάμε για τα 60s με όλη αυτή τη μουσική βιομηχανία, τότε μπορείκάποιος να φανταστεί πόσο σημαντικό απόκτημα ήταν το τρανζίστορ για ένα σπίτι. β.Η Chevrolet ή αλλιώς Chevy. Συγκεκριμένα το μοντέλο ChevroletImpala ήταν αυτόπου το 1965 έκανε ρεκόρ πωλήσεων με 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα μέσα σε ένανχρόνο. Ο αριθμός αυτός δεν έχει ξεπεραστεί έκτοτε, όπως αξεπέραστη έχει μείνει καιη αισθητική της Chevy που ακόμα βλέπουμε σε κάποιες ταινίες και μας συνεπαίρνει.

Το έπιπλο – τηλεόραση. Αν κάποιος τους έλεγε τότε ότι οι τηλεοράσεις κάποτε θαείναι κρεμασμένες σαν κάδρα στον τοίχο, δε νομίζω να τον πίστευαν. Κι αυτό γιατί ητηλεόραση τότε ήταν ένα ολόκληρο έπιπλο με ξύλινα πόδια και κεραία στην κορυφήπου καταλάμβανε ένα μεγάλο μέρος του καθιστικού. Φυσικά, τα σπίτια που είχαντηλεόραση στα 60s θα έδιναν και ολόκληρο δωμάτιο για να τοποθετήσουν αυτό τομαγικό κουτί το γεμάτο εικόνες. Τότε, δεν είχε φανεί ακόμα πως το νόμισμα έχει δυοόψεις.

Ο ηλεκτρικός κατασκευαστής ποπκορν. Μια συσκευή – έκπληξη της εποχής πουμάλλον δεν πούλησε και τόσο... Είχε αρκετά μεγάλο μέγεθος οπότε και δεν ήτανεύκολος για την οικιακή χρήση για την οποία προοριζόταν. Ωστόσο, τόσο ητεχνολογία πίσω από αυτόν όσο και η τελική εικόνα ήταν εντυπωσιακές. Το νόημαήταν να καλείς φίλους στο σπίτι και να βλέπεις πίσω από το τζάμι να πετάγεται τοποπκορν... Ο φούρνος μικροκυμάτων και οι ειδικές συσκευασίες ποπκορν έλυσαναυτό το ζήτημα. Όπως και να έχει, είτε πέτυχαν είτε όχι κάποια αντικείμενα των 60sμας σημαδεύουν ακόμα με την αισθητική τους και το ξεχωριστό τους design.

29

8. ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ 60

H Μέριλιν Μονρόε

H Μέριλιν Μονρόε (MarilynMonroe, 1 Ιουνίου 1926 - 5 Αυγούστου 1962),γεννημένη ως Νόρμα Τζιν Μόρτενσον (Norma Jeane Mortenson), ήταν Αμερικανίδαηθοποιός, σύμβολο του σεξ τη δεκαετία του 1950.

Η ζωή της

Νόρμα Τζιν Μόρτενσον ήταν το όνομα με το οποίο τη δήλωσε η μητέρα της στοληξιαρχείο από το όνομα ενός περιστασιακού συντρόφου της, ο οποίος είχε σκοτωθείσε δυστύχημα. Νόθο παιδί της Γκλάντυς Περλ Μπαίηκερ και άγνωστου πατέρα,πέρασε άσχημη παιδική ηλικία: η μητέρα της νοσηλεύτηκε αρκετές φορές σεψυχιατρικά ιδρύματα, ενώ η ίδια φιλοξενήθηκε ως ψυχοπαίδι σε διάφορεςοικογένειες. Εννέα ετών μπήκε σε ορφανοτροφείο, στα έντεκά της έμενε σε μια φίλητης μητέρας της και σε ηλικία δεκαέξι ετών εγκατέλειψε το σχολείο για να παντρευτείέναν νεαρό εργάτη. Σε περίοδο πολέμου εργάστηκε σε εργοστάσιο κατασκευήςαλεξίπτωτων. Σε ηλικία είκοσι ετών ήταν ήδη παντρεμένη και διαζευγμένη. Αλλάήταν μία πολύ όμορφη νεαρή γυναίκα με αισθησιακό σώμα που εξέπεμπε έντονοερωτισμό. Πρώτος ο φωτογράφος του στρατού Ντ. Κόνοβερ ανακάλυψε αυτή τησχεδόν μυστικιστική σαγηνευτική σχέση της με τον φακό, την έκανε από καστανήξανθιά και της άνοιξε το δρόμο για την 20th Century Fox. Τα πρώτα χρόνια δεν ήτανρόδινα καθώς ξεκίνησε ως μοντέλο ως κομπάρσος. Οι πρώτες επιτυχίες, ως ηθοποιός,ήρθαν το 1950 με τις ταινίες Η Ζούγκλα της Ασφάλτου του Τζον Χιούστον και Όλα γιατην Εύα με τη Μπέτι Ντέιβις. Παράλληλα τότε προκλήθηκε σκάνδαλο ότανγνωστοποιήθηκε ότι παλιότερα είχε ποζάρει γυμνή στο περιοδικό «Playboy».

Η πλευρά της αθώας και σεξουαλικής καλλονής εκφράστηκε με τον πειστικότεροτρόπο στο Οι άντρες προτιμούν τις ξανθιές (1953) δίπλα στην Τζέιν Ράσελ.Το 1955 πρωταγωνίστησε στην ταινία «Επτά χρόνια φαγούρα». Ο δεύτερος σύζυγόςτης ήταν ο παίκτης του μπέιζμπολ Τζο ντι Μάτζιο με τον οποίο και χώρισε μετά απόεννεάμηνη συμβίωση. Ήθελε να παίξει σε σοβαρούς ρόλους γι' αυτό και φοίτησε στοΆκτορς Στούντιο της Νέας Υόρκης. Το 1956 έπαιξε στην ταινία «Στάση τουΛεωφορείου» για την οποία προτάθηκε για χρυσή σφαίρα. Την ίδια χρονιάπαντρεύτηκε τον συγγραφέα Άρθουρ Μίλλερ. Είχε συνεργαστεί με τον Σερ ΛόρενςΟλίβιε. Το 1959 συμπρωταγωνίστησε μαζί με τον ΤζακΛέμον και τον ΤόνιΚέρτις στην ταινία Μερικοί το προτιμούν καυτό, όπου και θριάμβευσε.

Η ταινία του Τζον Χιούστον "Οι Αταίριαστοι" αποδείχθηκε προφητική για τηνπρωταγωνίστρια Μέριλιν Μονρόε. Το σενάριο υπέγραψε ο Άρθουρ Μίλλερ, ο οποίοςτο έγραψε ειδικά για την Μέριλιν. Η ταινία γυρίστηκε το 1960 και προβλήθηκετο 1961 όταν το ζευγάρι είχε χωρίσει. "Πρόκειται", όπως έλεγε ο συγγραφέας, "γιατην αδυναμία των ανθρώπων να συνάψουν μεταξύ τους σχέσεις σταθερές και ασφαλείς.

30

Πρόκειται για την τραγωδία του χωρισμού". Τον Ιανουάριο του 1961 η 35χρονη τότεσταρ υπέβαλε αίτηση διαζυγίου στο δικαστήριο του Ξουάρεθ στο Μεξικό εναντίοντου συζύγου της Άρθουρ Μίλλερ λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων. Αργότερα εισήχθησε ψυχιατρική κλινική. Το 1962 απολύθηκε από την εταιρία 20th CenturyFox, κατάτη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Κάτι πρέπει να δώσεις, που δενολοκληρώθηκε ποτέ, λόγω της ασυνέπειας, των αργοποριών και των ιδιοτροπιών της.Η αποζημίωσή της ήταν 200.000 δολάρια.

Ο θάνατός της

Η Μέριλιν Μονρόε βρέθηκε νεκρή στις 3:45 π.μ., ξημερώματα Κυριακής 5Αυγούστου του 1962, στο σπίτι της στο προάστιο Μπρέντγουντ του Λος Άντζελες. Οθάνατός της αποδόθηκε σε υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών. Η είδηση του τόσοαδόκητου τέλους έκανε τον γύρο του κόσμου. Οι συνθήκες του θανάτου τηςπαραμένουν ανεξήγητες. Το μυστήριο δεν έχει ακόμη λυθεί, εκδοχές και σενάριαδιατυπώνονται από τότε αδιαλείπτως. Ποιο ρόλο έπαιξε η σχέση της με τουςαδελφούς Κένεντι και σε ποιο βαθμό είναι αναμεμιγμένη η CIA; Ο δεύτερος σύζυγόςτης, πρωταθλητής του μπέιζμπολ Τζο Ντι Μάτζιο, κατηγόρησε ευθέως το Χόλιγουντκαι τους Κένεντι, ενώ ο τρίτος, ο θεατρικός συγγραφέας Άρθουρ Μίλερ, απέκλεισε τοενδεχόμενο της αυτοκτονίας. "Σε κάθε 100 κυβικά εκατοστά του αίματος της νεκρήςυπήρχαν 4,5 χιλιοστόγραμμα υπνωτικού φαρμάκου. Αρκούν 2,5 για να προκαλέσουντον θάνατον", απεφάνθησαν μετά την ιατροδικαστική εξέταση. Η Μονρόε βρέθηκενεκρή από την οικονόμο της. Στο ένα χέρι κρατούσε το ακουστικό του τηλεφώνου,ενώ δίπλα της υπήρχε ένα κενό φιαλίδιο υπνωτικών. Έσβησε στα 36 της. Ο θάνατόςτης γέννησε το μύθο του αιώνιου θηλυκού. Είπε, κάποτε, για τη ζωή της: "Θα ήτανμια ανακούφιση εάν τελείωνε. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε έναν αγώνα δρόμου, ναφτάνεις κάπου κι έπειτα να ξαναρχίζεις από την αρχή".

Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την έχει κατατάξει έκτη στη λίστα μετις 25 μεγαλύτερες σταρ όλων των εποχών.

31

Το ψυχογράφημα της JACKIE KENNEDY μέσα από μια ταινία

Η ταινία «Jackie» σκηνοθετημένη από τον Πάμπλο Λαραΐν, περιγράφει την ιστορίατης γυναίκας του JohnF. Kennedy, JackieKennedy, αμέσωςμετά το θάνατο του. Ηταινίαεπικεντρώνεταιελάχιστα στα πολιτικάζητήματα που ακολούθησαν – μόνομερικέςσκηνές με την αντικατάσταση του αντιπροέδρου και συζητήσεις μεταξύ τουαδερφού του Kennedyκαι της Jackie. Δίνει έμφαση στην ψυχολογία της Jackieμετά τοσυμβάν και πως έπρεπε να έρθει αντιμέτωπη με όλες τις υποχρεώσεις πουακολουθούσαν.

Η ταινία δεν αρχίζει με την δολοφονία του προέδρου, αλλά με την ξενάγηση τηςJackie στον λευκό οίκο για τις ανάγκες ενός καναλιού ή μιας τηλεοπτικής εκπομπής .Το ενδιαφέρον της ταινίας –και κάποια σημεία μείζονοςσημασίας- βρίσκεται στοντρόπο με τον οποίοπαρουσιάζονται τα γεγονότα και τα συναισθήματά της, ταοποίαπεριγράφειη ίδια στον δημοσιογράφο HyannisPort. Στη συνέντευξη τηςξεφεύγουν η οργή, η πίκρα και ο πόνος, αλλά επανέρχεται αστραπιαία και σχεδόναπαγορεύει στον ρεπόρτερ να δημοσιεύσει αυτά που δεν εννοεί πραγματικά, από ταπολλά που του λέει. Η παρουσία του Τζόν σε ελάχιστες σκηνές, ίσως θέλει να δείξειτο πόσο κοντά του ένιωθε και πόσο θέλει να τμήσει τον θάνατό του με τα πιομεγαλοπρεπή μέσα. Τα πλάνα της διαδρομής του μοιραίου αυτοκινήτου και τηςκηδείας είναι γυρισμένα από γωνίες που δεν έχουμε ξαναδεί και διαθλούν το déjàvuπου γεννιέται με την επανάληψη. Επιπρόσθετα, η αποχώρηση της μητέρας με τα δύοπαιδιά από το μέγαρο, οι συζητήσεις με τους δικούς της ανθρώπους και κυρίως με τονΜπόμπι Κένεντι, οι γεμάτες νόημα, κλεφτές ματιές στην εγκατάσταση των Τζόνσον(οικογένεια του αντιπροέδρου- τότε προέδρου μετά τον θάνατο του Κένεντι) στονΛευκό Οίκο ενισχύουν την διάσταση της Τζάκι, μιας γυναίκας σίγουρα όχι ζεστής,αγαπητής για τον αέρα και το στήσιμό της και παρεξηγημένης για τους λάθοςλόγους….

32

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η ερευνητική εργασία θα ολοκληρωθεί μέσα από τα λόγια των ίδιων τωνμαθητών …

«Θα ήθελα να ζήσω στη δεκαετία του ΄60 για να ζήσω από κοντά γεγονότα όπως ηδολοφονία του Κένεντυ»…. ΝΊΚΟΣ

«Η δεκαετία με τα πιο vintage και ενδιαφέροντα ντυσίματα»….. ΔΙΟΝΥΣΙΑ

Η δεκαετία του 60 είναι η δεκαετία της μουσικής ! ΜΑΡΘΑ

«Ωραία δεκαετία αλλά η αλματώδης τεχνολογική πρόοδος έχει προσδώσει τιςαναρίθμητες ανέσεις του 21ου αιώνα»… ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

‘Κατά τη γνώμη μου η δεκαετία του 60 ήταν η καλύτερη εποχή για να ζήσεικάποιος και λόγω μουσικής και λογω του πιο ελεύθερου τρόπου ζωής’ ΝΙΚΟΛΕΤΑ

Θα ήθελα να ζήσω στη δεκαετία του 60! ΑΡΤΕΜΙΣ

‘Θα ήθελα να γυρίσω πίσω το χρόνο και να γνωρίσω από κοντά προσωπικότητεςπου έζησαν τη δεκαετία του ΄60΄’ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

Η δεκαετία του styleκαι των gangsters! ΙΩΑΝΝΗΣ

Ένας από τους λόγους που θα ήθελα να βιώσω αυτή την εποχή είναι για ναδιαμαρτυρηθώ και εγώ κατά του πολέμου του Βιετνάμ!!! ΧΡΙΣΤΙΝΑ

Δεκαετία του ΄60 : μια αξέχαστη εποχή με το πρώτο πολιτικό ντιμπέιτ μεταξύNixonκαι Kennedy !!! ΚΑΤΕΡΙΝΑ

ΕΙΡΗΝΗ…

ΘΕΟΔΩΡΑ….

ΑΓΝΗ …..Θα ήθελα να ταξιδέψω στο χρόνο να γυρίσω στο 60!

ΛΕΩΝ…. Θα ήθελα να ζήσω στη δεκαετία του 60!

ΓΡΗΓΟΡΗΣ

ΑΛΚΗΣΤΙΣ….

ΚΑΤΕΡΙΝΑ Α.

ΗΛΙΑΝΑ….

33

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. «ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΛΑΘΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ», IAN WHITELAW.ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΛ

2. https://el.wikipedia.org/wiki/Απόλλων_113. https://www.sansimera.gr/articles/2964. ypogeia-drasi.blogspot.gr/2013/03/Apollo-11_16.html5. www.lifo.gr6. www.wikipaideia.gr7. https://theancientwebgreece.wordpress.com/2017/02/11/βιετνάμ-ένας-

ακήρυχτος-πόλεμος-1945-1975/8. https://www.sansimera.gr/articles/849