ΓΙΩΡΓΟΥ Δ ι ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΚΗΣ

---

Α8ΗΝΑΙ 1970

Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Μ Ε Λ Ι Κ Η Σ

- 'Από κ τ Cσεώς της ώ ς τΑ Ι9 Ι 2 -

Γιώργου Δ . Kαραγκι~ζ6πoυλoυ

Α θ Η ΝΑ Ι

I97f)

/

Κόρη 'T~ς ελΙκης

μ~ τοπικήll Α νδυμασΙα

wΑνδρας 'T~ς ΜελΙκης

μΙ τοπικήν ΙνδυμασΙα

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΕΛΙΚΗ

Ή Με λ C χ η σήμερον είναι μ Cα κωμόπολις 3 .000 xa C πλ έ ο ν κα­

το Cκων ή όπn Cα συντόμως ~ά άπoτελέσ~ τ6ν τέταρτον Δημον τ~υ

Ν . Ήμα~ Cας λόγω της έΠΙΗα ίρου ~ έ σεώ ς της xa C της ευφορ ία ς τουι

έδάφους της .

Ή Μελ C κ η δ ι α~έ τ ε ι χρατικ6ν όγειο νομικόν στi~μ6ν χα ' Ο .Τ . Ε .

κα~ώς κα ί Ίδιωτιχ6ν Γυμνάσιπν (μικτ6ν) .

Ή ομορφη αυτη κωμ6πoλ~ς προ σφά τω ς εχει ήλεxτρoφωτ ισ~~ xa C

ό δ ρε υ~~ , συ ν εμο ρφώ&η έ π Cσης xa C εΙς τ6 ν το μ έα τ~ς 6δοπn ι tας

μ έ άποτέλεσμα ·r:L κεντρ ιχn C όδοί της χωμnπ6λεως νά άσφαλ Τ.οσrρω­

~oυ ν .

Ή Μελ ί κ η σήμ ερον ~εωρ ε ιτα ι σά ν μCα άπ6 τίς πλ έο ν παραγωγι­

Χ έ ς πε ρ ιο χ έ ς της χώρας μας μ έ κύρια π ρ οt~ντα τη ς τ ο ν σίτ ν , τόν

β άμ βαχα , τ ~ν καπν6ν , xa C τά τευτλα . Στο κλίμα της Με λ ί χ η ς εύδο­

χιμεί έπίση ς ή αμπελο ς κα~ώς xa C όπωρο φ6ρα δ έ ν δ ρ α .

Κατά ~1ν τελ~ υτα ία ν δεχαετ Cα ν ύπό τή ν αι γ ίδα το υ Λαογρα­

φ ι κη υ 'ομ ί λο υ ~ε λ C x η ς (Λ . Ο . Μ.) διοργανώνετα ι τΑ π ε ρ ίφημσ χαρνα­

β άλ ι τ~ς Με λ C χ η ς τ6 όπηίπν κά~c xp 6 vc τήν Kα~α ρ ά Δευτέ ρα συγ }'~ν­

τ ρώ ν ε ι Χ Ι λ ι ά δ ες έ πισΧέπτας .

Ό Συ

- 2 ­Ι.- Η ΙΥΙΕΛΙΚΗ ΚΑ Ι ΤΟ ΡΟΥΜΛΟΥΚΙ-------------------------Ή Μελ C κ η άνήκει σέ ε ναν μεγάλο κύκλο χωριων μ έ τ6 γ νωστ6

ο ν ο μα Ρο υμλούκ ι, = Ρωμ ι ό τ ο ποτ , ' Η , λ έ ξ ι ς ε Γ να ι σύνθε τ η άπ 'τ~ (ού )

ρ ούμ = Ρωμ ιΑς κα ' τ ο λ~ ύ~ π ι~α ν ή ν έκ του Λατινικου LΟCUS-Ι=~~πος1 .

Με ρ ι κη Ι rXv άρι&μ~ των χωρ ι ω ν του Poυ~λoυK~oυ ~6ν άν6γ ηυν σέ

πεν ~ ντα , Kι' ~λλoι s t σαρά ντα , κα Ι ά ρ χΙ ζ ει ' &π6 τ6 ' γ ειτo ν ι~6 'Nε ~~α­στ ρ ο (χωρ ι6 9ΙΟ Κ .) κα C: φτά νε ι μ έχρ ι τ6ν κάμπ<? ' των Γ ιαν~ ι τ J"WY~ .ΗΑλλοι P~υμλoύK Ι 6 νο~tζο u ν τΑν κάμπο τ~ ς θεσσαλσν Ικης . '

Ό τέως Νο μάρ χ η ; του " Ν,.ψου ματ; Κ . TσαρμαKλ~ς ' στ 6 β ι β λ Γ ο ' τ ο υ, ' ,

"'~λευ~ερΙα κα Ι διη Ικησις " π ρ ο σδ ι ορ ϊ ζ ε ι τ Ή άναΤ,.Jλ ικ,ί περιοχή του

Νομο υ Ήμα~Ι α ς, ~ κε ιμέ νη ~εταξ ύ ' Aλ ε ~α ~ δ ρ ε~α ς , K αΙ ΑΙγα 'ο υ Πε ~ά­

γους , καλ C-Ι Τ~L σήμερον " Ρο υμλ ο ύκ 1," λέγε ι δέ στ ι ό φε ( λ ε ι τ6 ονομα

ε Ι ς ' τ η ν κ c '. τ ' έ ξοχή ν Έλλ.)ν ικι1τητα α υτ~ ς . " Οπω σόήπο τ ε προφα ν ή ς Έ Τ- ο

ναι η συγγ έ ν ε ι α των δ νομάτων Ρωμuλ Cα , Ρο ύμελη κα Ι Ρο υμλ'ο ύκ ι,

" έ ' c " , Ύ C e. t t f. 'Αλλο l' λ ν ε επ σης ητ l, Ρουμλ">υκι ειν~ι η π ε ρ ι ο χl l η ρπα,α

β ρ C σκ ε τα ι με ταξύ των πο ταμων Άουδ Ιά καΙ ' Αλ ι άκμ ο να2 •

Ή σωστ~τ ερη &ΠΟ ψη πάντως εΤναι : Poυμ~~ύK Ι εΤναι ~ ~εδ ι ~ ~

π εριο χή Τ~ς Ήμα~ Ι α ς , ή κε ιμένη έKατΙρω~εν του Άλ ιάκμονος μέ }, έν­

τρο τ6 Γι δ~. ( σημ ε ρι ν ή Άλ ~ξά νδρ ε ι α ) . '

Κ ύ ρ ιο χαρακτ ηρ lσΤ Ι K ~ γνώρισμα τω ν γυναικων τ~ς π ε ρ ι ο χης αό­

της εΤνα ι τ ό κατσο ϊ λ ι , " Οταν , ' λ έγ ε ι ~ παράδοση ,. ό θ ε οπο ι η-έ νο ;Βασ Ι λ ι ά ς τ~ς Μακ εδο ν C~ ς Μ . Άλ έ ξα ντ ρ ') ς σέ μι ά 'μtχη ΈΤδε τΙς ΊJ VαΊ­

κες νά πολεμουν καλλ C~ερα &π'τούς ανδρες , δ ι έ ταξ ε νά βγάλο υ ν n Ι

ανορ ες τ Ις πεΡ ΙYνεφ~λαΤε ς τους κα Ι νά τ~ ς δώσουν στ Ις γ υ ναΤΚΖς , 'γ ι ' α ΙΙτ6 άκρ ι βως ).(0. C το κεφαλ6δεμα των γυνα ικων το λεγ6μενο · ' κ α.­

τσο ύλΙ " μο ι& ζ ε ι μέ π ε ρ ι κ εφαλα Ι α .

Βλέπε : ί . Άπ . Τζαφεροπούληυ , Ήμα~ Ια . To υρισΤΙK~ς όδηγ6ςΘεσ/ν Cκη Ι96 ) σελ Ις Ι35

2. Θ . Παπα~αν~σ C oυ . Σ ύμμ ε ικτα λαογραφικά έκ Poυμλoυκ Ιo~ ,Μακ εδο ν ι κά 2(Ι94Ι-Ι952)σελ . 346-384.

- 3 -2.- AΠO~~IΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣ1Α ΤΗΣ ΜΕΛΙΚΗΣ

"Οπως γι& τ~ν 6νομαqCα κα' γι& τ~ν προσδιορισμό τ~ς περιoχ~ς

του Poυμλoυκι~υ ύπάρχουΥ άμφιταλαντ~υόμενες άπόψεις, μέ παραδοσια­

κ& στοιχεία, ε~σι κα' γι& ~ήν όνομασΙα της ΜελCκης, ύΠQρχουν nCL ­κΙλες άπόψεις 'π~ύ φ υσ ι κ& κ&~ε μCα λέγεται μέ τόν ο δικό της τρ6πn,

κα' ~ρCσκει Τ~Y Α ~ Β . άνταπ6κρι~~ ά~ό μέρους τ~ν . ένδιαφερομένων •

. : Πq λλο C λένε πώς τ6 ~ν~μ& της 'ή ΜελCκη το π~ρε άπό τ~ πολλ&

~ελC~σLi, 3τι δηλαδ~ df Κ~ΤoιΚoΙ άσχ6λnυνταν μέ τήν μελισnοκσμCα ,ΠΡ~Ύμα' ομως λ Ιγη άπ Ισ.τε υτ~, γ ι ατ ί α.ν n ~ πρωτο ι κ&το ι κ ο ι άσχολουν­

ταν μ'~6τό . Τ ~ εΤδος τo6λ~χιστoν οι παππnυδε~ μα ς δέν &d καλλιερ­

γoυ~~~ κυψέλες, . ε στω . ~αΙ πολύ ~Cγες .i ~φoυ .δ τΑπος KaC τό κλίμα

εΤνα~ , .τ6σo κατάλληλα (Bπω~ λένε) γι'~ ~τό το εΤδ~ς;

τΙποτα περ ι σσάτ ε ρ ο δέν 'μ πo ρ~ ν& προσ&έσω, άπλ~ς μεταφέρω τήν

δ.\ιι.ξασCα κα ί τ.ήν γ νόμη των πι~ γερο 'ντοτέρων τ~ς ΜελCκης~ γ ι α τ ϊ έφ'' ~ σci ~ - δέ ν εχουμε χειροπιαστές άπ~δεΙξεις δέν πρέπει ν& άποκλεΙωμε

τ ϊ π-ιτα • .

Άπό ΠΟλλούς εχω άκούσει πώς τ~ σνομά της ή Μελ C κ η τ6 6 φεCλει

qτ& πηλλά μέλια-εΤδος γιγαντιαCου δένδρου- Α6τn μπnρεΤ νά στα&~,

γ'ατ' κα' όΙ μεσήλικες του χωριου' πρόλαβαν τό δάσ~ς τ~ς Γερiκης

κα' τό δdάος του Mέλ ι ~ υ . Μ&λ ι στα λέν€ ~τι ηταν ~όσo μεγάλ~ ~στε

CφoLTI. ν ε π έρ ν ν του Άλ ..&κμο νος, μέχ ρ ι τούς βάλτ ο υ ς των Γι αν ν ι το-ων .

~Aλλά π~ς ή λέξις μ έλ ι ο -κα τή ν τησε σέ Με λ C κ η εΙναι αγνωστ ο .

l~t[ o L α"λλη α"ποψη τ "L -" C... ιι ει-ναι ο τ ι Κu.ΊtΙJιnς πασας, αγ νω στω ν στ ο ι χ ε ων,

εΙς μνήμην της κόρης του Με λ ι κ ι έ , εδωσε τ6 σνομα στΩ cημεριν~

χωριό. ΕLναι ή απ~ψη πού μπορουμε ν& πουμε 3τι κατά τό έ& ιμικ6

δCκαιο τούλ&χιστην, καταρρCπτει τCς αλλες δύο προαναφερόμενες ~­

π ό φε ι ; ,

Τ ελ ε υ ταία πληροφοrη&ηκαμε~ 3τι στά 1259 d σουλτανqς του '1­κονΙηυ Κα ϊκαο ύ ς Β'ύποχρεω&ηκε άπ? τ6ν άδελφn του νά έγκαταλεΙΨ~

τ6ν &ρA ν ~ κ αΙ νά ζητ~σηQ ασυλ~ στ~ν α6λή του Μ ι χα ήλ ΗΏαλαΙ ι.λό­

γου . Co ~ διoς Α Κα ϊκαο ύ ς ~κχριστιανΙσ~ηκε κ α Ι παρουσιάζονταν ώς

Χρ ι στ ι ανά ; σχι μόνο . ένόσω εμενε στό Βυζάντιο, άλλά καΙ μετά τη

, & ' " 'λ έ έ L Β ζ ' ,φvγ η τ~υ, κ~ ο ηον μα ιστα προηγουμ νως κατ φυγ ε στ~ υ αντι( κι

' αλλ ο ς π ρ όγο ν ό ς του Σελτζουκης, ~ Kα1 κ ~ σρo υ Α ' ( 1 Ι9 3-12 Ι 1 ) κα' έκ­

χρ ι στ ι αν Cσθηκ ε , Γρήγορα ~μως κ ι' d γυ ι ιSς τ ου Κα'Ικαούς Μεληκ Κων­

στα ντίνος εκαμε τ~ t διη .

Σ'~να εγγραφη του 1338 τ6 "ναμα Άστραπύρης άπαντα τέσσαρες

- 4 -

φορές σπου ά ναφ έ ρ n ν τα ~ τά δ ~ κ α ~ α. τ n υ • Άσφαλως ~ίνα~

ό ϊδ~oς Άστραπύρης πού τ~ 1342 πηγε πρ έ σβ υ ς των Bερo~ωτων ~τ6ν

Κ α ν τ α κ ο υ ζ η ν 6 κα Ϊ ηταν ενας "έκ των άρΙστων" τη ς Βε-

C 1 , , ά" 6 " " , ~ Ίρο ας • Την πρωτ η φο ρ α ναφερετα~ στ εγγραφn ως Ao ~ραπυρ η ς ~ ε-

λΙκης καΙ Μελ Ι κ η ς είνα~ β έ β α ~ α ή έξελλην~σμέν η μορφη του Ίσλα-2

μ~κηυ τΙ~λoυ Mελ~K , πο ύ ~γ~νε βυζαντ~ν~ oΙκoγε νε~αμ6 3νομα .

Ή oΙκoγένε~α τω ν Μελ Ι κ η δω ν , π~ ύ συγκαταλεγ6~αν στήν άρ~στ~κρατΙα

της Βε οη Ιας ~ς τ6ν 150 ν αΙ~να κα Ι τ~ς δπoΙα~ άπ~γoνo~ δπηρχαν

στην Πε λοπ6 ννησο , ~ cωρ ή~ηκ~ ~ΤΙ καταγΑταν άπ~ τ6ν γ~~ ~oυ Κα~καn ύ ς

B 'Mελ~κ Κω ν στα ντ ί ν ο . Τήν απο ψη αύτ η στ~ ο Ι Με λ Ικ η δ ε ς είχαν προ­

γ ο ν ο τΑ ν Mε ~ ~κ Kω ν~ταν τί ν η ά νέπτ~ξε Α V.LAURENT : υΝΕ FAM1LLE

TURGUE Αυ SERV1CE ΏΕ BYZANCE : LES ~mL1ΚES , BYZ .ZE1TSCHΓ. . 49

(1946) 3Ε:5 , 366 .

Ή δυ να στ ε ϊ α αύτή των Μελ Ι κ η δω ν κ υρ ιάρ χ η σε στήν περι οχή της

Εερο ίας κα ~ , άπ ή τ ό 1256 περΙπου κα~ γ~ά εναν αιω να τ~ύλ~Χ ~ ~Τυν

κατείχε σημαντ ι κ έ ς κ τ η~α τ ~ κ έ ς π ~ριoυσΙες .

τ α. π ε ρ ~ σσ6 τ ε ρα κ~ήματα των Μελ Ι κ η δω ν β ρ C ~κ o ν τα ν στήν π ε ρ ~ ~­

χή τ~ς Μελ Ι κ η ς , τά οπη ία ~δωσαν τ~ ~ν~μα στ ' σημεριν6· χωρ~A.

"Eτσ~ ~6 τηπωνυμ~κ~ Με λ Ι κη ~ίναι κατάλπιπη άπ~ τά κτήμαiα της

ο Ι κογ ε ν ε ( α ς " των Μελ Ι κηδω ν3 •

Σχετικά μ έ την ο ί κογ ένε ι α του ΚαΊ: κ αο ύ ς Β ' κα Ι τω ν Με. λ Ι 1-l. . ; δω ν

γράφε~ ~ χρoν~κ~yράφo ς της έπη χ ης , Γ~αζιτζήoγλ~ υ ' Αλη στ6 εργη

του " ΟGΙΓΊΗΝΑΗΕ" η "SELDJUΚNAME" γραμμένο στά χρ6ν ι α του Μο υρ άτ Β '

(1421-1451) •

Βλ έπ ε : 1 . ' 1 .Καντακ()υ ζην6ς , Ίστο ρ Ια , Βόννη 11 , 353 , 6- 11

2 . Λέξις άραβ~κή , τΙτλος T~ ύ ρκω ν ηγεμόνων του 130υ Ka C140υ αι ων.

3~ 'Ελισάβετ Ζαχαριάδου : ο Ι Xρ~στιανη Ι άπ6γονοι τουΚα tκαn ύ ς Β ' στή Bέ ρo ~ α : Μα κ ε δ ο ν ι κά 6(1964)62-74

- 5 -

ο Ι πρωτn ι κάτοικοι ηρ~αν, κατά ό μ nλn.γίες γε ρό ντων, άπ~ τά

χάσια καί Άντιχάσια nρη περί · τ 6 1650 μέ 1700 περ ί πο υ .

Κύρ ι α άσΧΟλία τους ηταν ή κτηνοτροφία, λόγ~ σ μως των συχ νΟ ν έπι­

δρnμων των κλεφτων, άναγκάστηκα ν νά έγκαταλεί ψουν τ6 χωρ ι ό τους

μερικές οΙκογέ νειες, οΙ μετέπειτα γεννάρχες μας, καί νά ζητήσουν

κα~αφ~γ ι n καί β ~ σκ6τππo υ ς άλλc~. »Ετσι δ ι άλ εξαν τήν Μc λ ίk η , α6τ6ν

τό ν .. τόσο ε'υ φορπ τόπο, πο ύ μέ τ ήν πάρο δο μερικ ω ν α~ών ων εγινε μία

κωμό πολι ς πολ ι τ ισμ έν η μ έ ~λα τ& σύγ χρονα μ έ σα τo~ πoλιτισ μo~ φω ς­

νερ ή-δρ όμο υς κλπ .

»λ' λέ ' - ό ' Ύ άΙ' - , ίΑ ,,() Ι Υ ε πως πρωτα τ χω ρ ι ο ηταν στ υψωματα της Αγ ας-

Τρ ι ά δος , ( γ ραφ ική τoπo~εσία μ έ όμώνυμ η έκκλησία 3 χλμ ε ξω άπ6 τ6

χω ρ ιό σΤ Cιύ ς π ρ 6π')δ ε ς τω \' π ι ε ρ ίω ν ) κ~ί αλλ")ι στι Ανομαζόταν Π α ­λ η n χ ω Ρ α ένω αλλοι, Τ ρ ι ά ς. Ο τ ουτο εί ναι καταφανέστατο

δ .! Ι ~ 1 ά"» , ά ά "ι ο τ ι υπαρ χο υ ν ο ϊ κο δομ ι κ υλικα αφθο να στα κ ο ν τ ι ν χωρ φ ι α , ο πι«;

κε.ρ αμ ίδ ι α άπn στέγη, πέτρες, άκόμη καί ντουβάρια. Άλλά ενα αλλn

τε κμήρ ιο είναι 'l ~ τ ρε ϊ ; έΚ Κλησιέ ς "Αγ ι ο σ Θ ε l'δω ρn ς , Άγία - Α Ι - .

κατερ ί νη τ Ελεί ω ς κατ ε στ ραμμ έ ν~ ς π ι ά , κ αί Α UΑγι n ς- Ά~ανάσι nς ή

ο ημ ε ρ ι ν ή Άγ ί α Τ ρ ι άδα ( πρωτοκτισμένη πρ 6 τo~ 1851 καί άνακαινισμέ­

ν η κ~τά τά μ έσα τo~ 19 0υ α(ωνα) σέ α{}λια κα τάσταση.(Σέ μ ι ά κ 5γχη

της έ~κλησίας υπάρχε ι μ ι ά -έ ν{}ύμησι-άναφε ρ~μ ενη στην άνα~~~ )ι ση

της . Τή ν παρα{} έτω . έ ν {} C μ ι σ ι ς Ο τ α ν δ ε υ τ ε Ρ n. υ t

γ η ν ι ν ( =εγ ι νε γιά δ ε ~τ ερ η φο ρά ) & γ ι n ς Ά ~ α ν ά σ ι ο ς

ε Ι ς τ ~ ν τ Ρ ι ά ν τ α(= Άγία Τρ ι ά δα ) έ π ι σ τ & τ ι ς

Π α ν α γ ι 6 τ η ς η ~ υ ά ν ο υ(=Ίωάννσυ) Κ α Ρ α γ κ ι ό ζης

( =Κα ραγκι η ζόπσ υλος) κ έ γ η ό ρ γ ι ο ς (=Γεώργιnς) ά ρ σ ε νί­

η υ(= Άρ σε ν ί ο υ ) 1851 μ α Ρ τ η n u 7). πού μας έπι. βεβαιώνουν την

όπ~ {}εση κα ί άπoτελo ~ ν στ ο ιχ ε ιη ά ρκε τά σημαν τ ικ5 , γ ιατΙ δ~ ν μπσρo~-

ά ' τι , 'έ Cσα ν ν kτ ισ{}ο ~ν μ έ σα σ ε ναν τόπη ε ρ ημ ι κ~ τρ ε Τς ε κ κλη σι ς κα μάλ ι -

, , , -' Lστα κατ α υτ~ ν · ~ σ ν τ ρ ιιπσ.

Δέ ν ε χο υμε ομως άπο δεί ξ ει ς αν έ κείνοι o ~ κάτοι κrι, δηλαδ ή

QL πρ6 γη ν ο ι τω ν σημ ε ρινων Με λ ι κ ι ω των , κατo ικo ~σαν στά όΨώματα έ­

κ ε ίνα . Πά ν τω ς η γνώμη πρ έπ ε ι νά είναι 6ρ{}η , δ ι 6τ ι σάν κτ η νσ τρ 6 φr ιι

ο ι πρω τη ι κάτοι κ οι καί μάλ ιστα έπη ρ εασμέ νοι άπό τά βο υ νά , δ έ ν ~π~-

r o ~ cra v άπευ {}ε( α ς νά κατοικήσουν σέ π εδ ι ν n μ έ ρο ς , διότι ή ϊδια ή

φύ ση του ς δ έν τούς τό έπέ τρ επε. Κα ί γ ε νναται τό έρώτ ημα αν εχ ο υμε

ά ντ ί{} ε τη γ νώμ η , σ τι δηλαδή δ έ ν ε ί να ι δ υνα τό ν έ κεΤνσι πο ύ κατoικo~-

- 6 -

σαν στά ύπoτ~~έμενα χωρ~6 νά εΤ να~ o~ πρόγονο C μας . τ ό τ ε που πηγ ε•η πλη~υσμός έ~εΤνoς πο ύ με~ο C~ησε , χωρ Cς ν 'άφήσ~ τούλάχιστον ~xνη ;

έξ 'αλλου τά xρ6ν~α δ έ ν εί να~ πάρα πολλά ωστε νά ύπάΡξΌ τελε Cα έξα-ι

φά ν ~ σ ι ς . τ6 γ~ ατ Ι πάντως έγ~ατέλει Ψαν τά ύπoτ~~έμενα xωρ~ά τους

\.(.~'ηρ &αν στήν l[ελ C ~ η εΙναι όλοφά νερο . Ή ~έσ~ς του χω ρ ~ o υ , σσο άπ6

συγ~o~νωνι α~ης άπ6 ~εως , τ6σο ~a C άπ6 ά~6ψεως εύφορ Ιας του ~δάφoυς ,

έν συγ~ ρ C σει πρός αυτά γ~ά τη ν καλλ~έργε~α σιτηρων γ~ά την δ~ατρo­

φη των ~ώω ν ~α τά τούς xε ~με ρινΌ6ς μηνες ύπερ~xει .

Δέν na~c~ ν ~ είνα ~ μ Ια απυ ψη , άλλά αΠΟψη πού μέσα της ~ρύβε­

τα ι ~άπo ι -:.. συ ν έπ ε ι α ~a C ύπ ε υθυνό τη τα μέ ό ρθο λογ ι στ ι κ ή ά~ρtβε ια .

Στέργιος XcιτΙ;Τxoς

6 πρωτos xριστιαν6s yαιωΙCΤΉμωναςτης ΜελΙκης

- 7 -

4. - ~2_~I~Q~~~_~!~~~

Έπ ' τ~ ς ηγεμnνCας τοΌ μεγ6λπυ Άβδπ6λ Χαμ C τ , εΊ χανε πα­

ρ ο υσιαστη πολλ6 άνταρτικ6 σώματα τ6 όπο ία άπεκήρυξε Α μέγας Σουλ­

τ&νο ς . υΕνα ς τοΌρκπς ~ ν o μαζ6με νoς Γιπυμνη · ά ν έ λα β ε ν6 διαλ6σ~ μέ

τό · άπ6aπασμα του κ6ποιπ άν ταρτικό σωμα. Πρ6γμα τ ι Α έμπειρnπόλεμ Jς

Γιουμνη δ ι έ λύ σε τ 6 άντάρτικο σωμα KaC άφοΌ συνέλα βε κα' τόν ϊδιr

τ6 ν άρ χηγό τ6ν άποκεφ6λ ι σε , κα' τό κε φ6λι τπυ τ6 πηγ ε στ~ν Άβδη6λ

Χαμ C τ .

Ό μ έγ α ς Σο υλτ6νος εΙς άντ6~λαγμα τηΌ εδωσε μερικ6 άσήμαντα

χωριηυδάκια, δ ηλαδ ~ , τό Ά ρ α π λ η ,τ~ν" A μ μ Q κα' την

Μ ε λ C κ η, τ~ όποία μέ Τ1ν έμπειρCα του KaC τ~ν εύφυία τ~ υ ~

Γιο υμνη μ ε τ έτ ρ ε ψε -κα' Ι δC ω ς τ ήν Μελ C κ η λ6γψ της ε ύφορ ϊ ατ; Τ .γ; ,- σέ .κε φαλο χώρια "ό Γιο υμνη Έφένδης άπέκτησε τέσσερα άγ6ρια κα' ~ ur

KOpCT aLa.α) Φα 't κ Πασα ν

β) Σαρ(μ Βέην

γ ) Μεμ δη 6χ Βεη ν

}» ) K ια ζ ~μ Β έ η ν '

ε) Τ ζ ε β ρ ι έ χαν ο6μ

στ)Φιτνέτ χαν ο 6μ

τ6 άγ ρόκτημα(τσι φλCκι ον) ' lVI ε λ C κ η ς εΙχε συνπλικην εKταrτι..ν

(33.269) πα λα ι ω ~ π η χ ι α ( ων το υ ρ κ ι κω ν στρ εμμάταν ητο ι δ εκαδ ι ~ Ι ί:\}

(2 ~. 812) κα ' άπετελείτο έκ καλλιεργησίμων γαιων πλ ~ ν έλαχCστων

δασωδων έκτάσεων κα' λειβαδCων έ π ι δ ε ε τ ι κθν κα' ΤΓΙ6των « αλλ ι ε ρ γ ε ϊα ; ,

τ6 άγρρκτημα τoΌτ~ άρ χικως άνηκεν εΙ ς τ ~ ν Γι cυμνη Έφέν6ην. .Kα~ μετ6 τ~ν ~ά νατo ν τούτπυ, π ερ ιηλ~ εν εΙς τπ6ς εξ κληρον6μruς

, " έ "τηυ κατ ισα μ ρη ητοι:

Ι ) Φα Τ κ πασα ν ut 6v Γι ουμνη Έφένδη

2) Σαρ ί μ Βέ η ν υ Ι ~ ν Γι ο υμν η Έφένδ η

3) Μεμ δ ο ύ χ Βέην υ~6ν Γι ο υμνη Έφένδη

4 ) Κ ιa ζ ημ Β έ η ν υΙ6ν Γ ι ουμνη Έφέ νδη

5 ) Τζ ε βρ ι έ Χα νο 6μ ~υγ ατ έ ρα Γι ουμνη Έφ έ νδη

6) Φ ι τ ν έ τ Χανηύμ ~υγατ ε ρα Γιουμνη Έφένδη

Έν DJV EXEC~ τη έ ν λ~γψ άγρήκτημα περιηλ~εν έξ'άγπρας εΙς

το6ς μ εγ αλπϊ δ~ηKτητας Στέμγιην XατζίKπν, NΙK~λαoν κα' Ίωάννην

Στέργ ιου ΧατζCκηu κα' το6ς μΙKρπ~δΙOKτήτας τοΌ Xwp Cou Μελ C κ η . υΕν

τμημα τη 6 τηυ έκ των μερι δCων Φ ι τ ν έ τ κα' Τ ζ εβ ρ ι έ Χανπύμ περιηλ~εν

~Ι~,τ~ν Έ~ν ΙK ~ ν Τρ&π ε ζα ν της ' Ελλ& δης ώς άνταλλ6ξιμον . Δια της~π αρι ~ . 51/1929 άπο φάσεω ς της Έπιτροπης Άπαλλο τ ρ ι ώ σεω ν Βε ρ ο C α ςαπηλλητριώ~η τ6 ανω ά-γρ 6κτημα κα ' διενεμη~η εΙς άκτήμονας" .

- 8 -

5.- Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣ ΙΣ ΤΗΣ ΝffiΛΙΚΗΣ---------------------------Έκτ6ς ! π6 τούς μπ Ι ηδ ες ~π~ρxε KaC τμημα XωooφυλαK~ς

(νΤζαντα ρμάδων) τ6 όποΤο άποτ ελουσαν ενας άξι ωμ ατικός καΙ ε ξη σο υ­

β αρ~δ ε ς ( Ι ππ ε Τ ς ) . Με ταξ ύ τω ν σο υβαρήδων ύπ~ ρ xαν KaC δύο χριστιανοC,

." Τ,ΙΙ λ ' ό ό 'Α ό λ Σ' C · "λ ' LΟ ε να ς ill E ικ ι ωτης ν ματ ι ντων πο υ ος ωτ ηρ ι ο ς ~α ο αλ ος αππ

την ' AγKα~ ι ά όνόματι Δημήτριος Μακρ ο γ ι & ν νο ς . Άλλά τ6 Ι9Ι2 μέ τόν

συνα σπισμό των τεσσάρων χριστιανικων κρατων κατά τ~ς Το υρ κ C α ς , δ η­

λαδή της Σερ βΙας, του Μα υ ροβου ν Ιο υ , τ~ς ΒουλγαρΙας KaC της Έλ­

λάδο ς, άναγKά σ~ηKαν ot το υ ρκ ο ι νά δραπετεύσουν άπn τ6 χωριό. Δι~τι,

στ C ς ΙΙ Όκτωβρ Ι ο υ οΙ Βούλγαροι ~Kπόρ~ησα~ τCς Σαράντα 'Εκκλησιές

καΙ ό Ελληνικός στρατ6ς τόν ϊ διο μη να κατέλαβε τήν 'Ελασσόνα κα Ι

τά Στενά του Σαρανταπόρου· τόν ϊδιο μηνα έπΙσης ό Έλλ η ν ~ Kό ς στρα­

τός κυρΙευσε τ~ν Κατ ε ρ C ν η , την Βέ ρ ο ι α , τήν Νάο υσα , την "Εδεσσα καΙ

τά Γι α ν ν ιτσά κΙ. ετσι την 26 Όκτωβρ Ιου του Ι9Ι2 ύπΑ τήν άρχηγΙα

του δ~ αδό xo υ Κω ν στα ντ Ι νο υ εΙσηλ~ε ό Έλλη~ικός στρατός ~ρ ~ αμβ ευ­

τ ικά στή θ ε σσαλο ν Ι κ η .

Έποuέvως δ έ ν μπο ρο υσε ~ Του ρκική άστυνομΙα νά έπΙ βλη3~ στούς

κατο Ικο υς καΙ νά άμυν3η κα τά του Έλληνικου στραrου.

Κατά τήν τελευταCα μέρα, δηλαδή μιά μ έ ρα πρ Ι ν άπn τήν δρ απέ ­

τευσή τους, σπως μο υ δ ι ηγ ο θν τα ι o~ παληό τ ε ρ ο ι , ' 0 ά ξιωματικό ς της

φρο υρ ας η3ελε \ ι ά κάψ1') τ δ χωρ ιό, άλλά ~ τότ ε μουχτάρη ; (πρόε.δ ρο ς )

του χω ρ ι ο θ Κω ν σταντί νο ς ' Α ντω ν όπο υλο ; τ ό ν πη ρ ε σπ ϊ τ ι του KaC τ6ν

μΙ &υσε, άφου προηγ ουμέ νω ς διέδοσε κ ρ υφά την υπουλη σκΙψη του 'α­

ξι ωματικ υ στούς κατοCκους nt όποΤοι ολη τήν νύχτα φύλαγαν σκοποC

ε ξω άπό τά σπΙτια τους γιά νά προ λάβο υ ν τυχόν ένέργειές του.

- 9 -

6.- ΤΑ ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΆ ΔIKAIΩ~αTA ΤΩΝ ΑΓΑΔΩΝ tffiΛ ΙΚΗΣ

Μέ χ ρ ι τ6 1902 που ~γινε ~ πρ~τη &γπρ4 κτημ&των "τ~ ν Μελ C κη

τά κτήματα καΙ τά σπCτια &νηκαν στήν ΙδιnκτησCα των μπέηδων, ~Ι

δποΤοι . ε Τ χ α ν δικαΙωμα ζωης καΙ &αν&του στnυς όπηκ~πυς τους.

ot μπέηδες ~αρ αχω9 0 υ σα ν T~ σπ~ρ~ κα' τά κτήματα κα ' rt γραικο'

δ 'λ ' , ά f.. 5 ul ' C - -", . , , έ δ "ο υ ευαν σ αυτ μ~ ο> επ των κα&αρων . Απο αυτα ("Ι ι μπ η ες ε-

παιρναν τ6 10% ~ ς φ6 ρο δ ημ ο σ C ο υ κα' ~να ~π6λoιπ" 2~ τ6 λεγ6μενο

Μπ ναφ ( KaC τ6 υπ6λοιπn τ6 μoιράζoν~αν μέ τnυς κnλλ~γους.

U Οτα ν κάποι ς μπέης εΙ χε π~ράπn νn &π~ τ6ν δουλπ .τπυ τ~ν ~-. .

δ ι ω χ ν ε , π~ λλ έ ς φο ρ έ ς μάλιστα ~ξ~ κι &π6 τήν Ιπικράτcιά τ~υ.

Άλλά π~λλo' Γρα ι κ ο Ι μέ τήν δουλειά τους, τάχα ι νε νά &ποκτήσουν

τήν εB~oια τ~υ μπ ~η Α ~ πoΤπς τπυς ~δινε καλ~ σπCτι &λλά κα' π~λ­

λές φο ρ έ ς τους β oη&~ υσε πΙ κον ομικά .

OC κολλήγnι-Γρα ικnC δέν ~μεναν συν€χεια στΑ ~δι o σπCτι,άλλά

κάνε ΑΒγο υ στ') κα' μετά τή ν συγκομιδή τnυ σι ταρ ι οϋ γ ϊ νοντα ν &λλrιγή,

δ~λαδ ή ο ί έργατικο' κα ' πιστπΙ ~παιρναν σπCτιστn καλλCτε ρ("l άλλά

, , έ - -, - t "λλ '" ,κα~ κεντρικω τερο μ ρ~ς τπυ χωριπυ, ενω οι α οι οι μη εuν("lnJμεν οι

του μπέη , π~λλ έ ς φ~ ρ έ ς τι μωρo~νταν . Έκτ6ς ομως άπ~ '.~ Ιπάγγελμα

το υ γεωργ~υ ')Ι ραγιαδες έ ξασκουσαν κι αλλα έπαγγέλματα οπως τnυ

Κυρατ ζη=άγωγ ι ά τ η , τ~υ άραμπατζη=μεγαλοαγωγιάτη, του Tσαμπάζ ~~

ζωέμπ~ρα Kα&ώ ~ KaC αλλ α πο λλ4 , άλλ4 πάντα κά τω άπ6 την ln . c racrCaτ ο υ μπ έ η .

Συναλλαγ ματικ~ μέσ~, τn χρημα, τn ό ππΤπ εΤχε τCς ~ξης rνnμασCες

καΙ ~ππ διαιρέσεις .Ι μιτιλΙκι Ισοδυναμ ηυσε μέ μ Cα σημ εριν~ δεκάρα

Ι γ ρ~ σι μ έ 4 μιτιλCκια

Ι καπΙ κι η δ ϊ γρ ο σ-. μ έ 2 γρΑσια ,

Ι κάρτ~ μ ι τ ζ C τ ι μ έ 5 γ ρησια

ι μ ι τζ Ιτ ι μ έ 20 γρήσια

Ι κάρ το λC ρα μ έ 27 γ ρ~σια

1/ 2 ~η ς λCρας μ έ 54 γ ρ ~σια

Ι λCρα μέ 108 γ ρ 6σια,

η δ έ λΙ ρ α εΙχ ε 22 δραχμ ές κα ' 90 λεπτά π ε ρ Ι πο υ .

Ίσχυρστερης &πή τους γιπύς τnυ Γιουμνη Έφένδη ηταν ό

πρωτ~τπκ6ς τnυ γι~ς Φαtκ Πα σας Α ΑΠΟΤ1 ς διέμενε σrά Μπε τόλ ι α τ~

σημερ ι ν 6 Μο να στηρ ι .

'Όταν κάποτε κατέβηκε &πΙ; τά Mπ ε τ~λ ι α στ ή Μελ ϊ κ η κα' εΤδε

- 10 -

τ6 παλι6 καμπαναρι6 τη ς Άγ ! α ς-Παρασκ ε υης (έκκλησCα στ6 κέντρο

του χωρι ~υ, προ στάτ ι δα της κωμοπόλεω ς) ή dno Ca εΙχε κτ ι σ~~ τ6

180 9 καC μάλ ι στα στήν κο ρυφη " νά εχ~ στα υρ6, λύσσαξε άπό τό κακό

του καC δ ι έ ταξ ε νά κάνουν ενα κονάκι πέντε μέτρα , ψηλ6 τ ερο καC

στην κορ υφή του νά τoπ~~ετ ησo υ ν τ6 μισοφέγγαρο .

Πρ άγματ ι σέ γενικό συναγερμ6 ο ι ραγιάδες της Μελ C Κ 1 ς εκτι­

σαν τ6 π ερ ιφρο (ι ρ η τ ο κονάκι , ενα ο Ι κ ο δ6μημα τεσσάρων όρόφων καC

διαστάσεων 25 Χ 12 άπΧ τό όποίο κανε Cς έπόπτευε ολον τ 6 ν κάμπο

καC τό όπoί~ εκαψε ό Κατ σάμπας τήν 29 ΊοuνC~u τό 1910 τ6 δΠQίο

τσ τ ε άνηκε στόν γαιοκτημονα Χατζίκο ποό ΤΧ είχε άγοράσει άπό τ6ν

Φαί~ Πσ- σα καC βρCσκονταν στη ν ~έση πο ό ε Τνα ι σημ ερα τ6 δημ οτ ι κό

μας σχολείο κα C τ6 γ υμνάσι ο .

.. ., .- ._.-_. .. ....,.....-~.

Τό Κονάκι της ΜελΙκης

Όπως μcϋ τό παρέδωσε ή έι<λΕκτή λooyρ6φo~

Βοίιλα ΧατζΙκοv

- 11 -

7 . - ΠΟΛΕΜΙΚΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΚΗΣ . Η ΕΠΛΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 1878----------------------------------------------------ΆξΙζει κανε Ις ν& γνωρΙσ~ μερικούς &φανεΤς ~ρωες τ~ς Μελ Ι -

κης . Παρ& την έπιστασΙα των T~ύΡKων μερικr C Με λ ι κ ι ω τ ε ς Kατώρ~ω­

σαν ν& &ντιδράσουν δι6τι δέν μπορουσαν ν& έκτελnυν τά nύκ&ζια

τ~ς Ύφηλ~ς πύλης . πρωτος καΙ καλλΙτερος Ό Τ σ α γ γ α δ ο ύ ρης .

Αύτ6ς όργάνωσε &π6σπασμα κα Ι βγηκε στn βουν6 5 ι ~ τ ι σπως &νέφερα

παραπάνω δέν μπ~ρoυσε ν& έKτελ~ τά πύκ&ζια δηλαδη τ Ις διαταγές

της ToυΡ~ΙK~ς &ρχ~ς.

Άνoργάνω~oς.ή ΈλληνΙK~ς στρατ~ς, ας μου έπιτραπ~ η φράση ,

&νύπαρκτος, δέν εδεΙξε'ένδιαφέρπν γιά την' &ποστασΙα τnυ Τσαγ-

δ ~ ," U Τ L C έ C Τ έ' δέγα o~ρη κι ετσι οπως ηταν ψυσ ι κο υπ κυφε στ ς ουρκικ ς ορ ς .

'Αναφέρε ι μάλιστα ή παράδοση τ6 έξ~ς; Ή μάχη κατά τη ν όπo Ι~ Α

Τσαγγαδπύρης ,νικη&ηκε εγινε στ6 μπναστηρι τbυ Άγ Ιπυ-ΆAανασΙ~υ

Σφην Ιτσης . Έπ Ι .& ρ κ ε τ έ ς ~ρες &ντιστά&ηκαν, : μά τ& πυρnμαχι~ά τους

τέλειωσαν , κι ετσι έπεχε Ιρησαν εξοδπ , ~ρμησαν μέ ~ά σπα&~ ά! μ~

τΙ σπα& Ι του Τσαγγαδπυρη σέ λ Cγn εσπασε έ νω έξακrλου&ουσε νά ππ-. ,

λεμάη . Τέλος του εKo φ~ν τ6 ,κ ε φάλ Ι κα' μέ τ~ σπασμένn σπα&( γερά

φουχτωμ ένο κατέβηκε ~ρ&ιoς κι , &K~φαλπς τέσσερα σκαλοπάτ ι.α , Να

ενας &φα'νης ηρωας π~ύ κα '}αγ Ιασε τά χώματα τ~ς ΙΥΙε λ (κης μέ τΟ:<" ή-. 1 '

ρωϊK~ του χαμ 5 •

(Ι " t ,Ι, δ - έ 6 - Ι C LΕνας ι.ιλ!,- ι"'Ίς ε ξ ι.σου σπο υ α ι ο ; μ τ ν- πρωτο ε ναι ο Γ l , ,t ν··

ν ο ς Κ α Ρ α γ κ ι, 6 ζ η ς η Κ α Ρ α γ κ Ι n ζ 6 π c υ ι. r1 ς .

Γέννημα κα C θρ έμμα Με λ ι κ ι ώ τ η ς . , Έν συ ν ε ν νο ήσε ι μέ τ ό ν δ ε σπό τ η

τo~ ΚCΤΡcυ ς Ν ι Κ ~ λ α ο Ήα Ι . τόν προ ύχ ο ντα Μ π C τ ζ L Ο (αν

K~' πολλnC τnν άν~φέρoυν ~ς &ντ(παλn του ΝΙΚΟλάου) κα &ώς κα Ι μέ

αλλους τοπικο6ς παρ ά γο ν τ ες , ξεση~ωσε τ& γυναικr.παιδα της περιoχη~

1\'Ιε λ Ι κη ς κατά τό KΙνημ~ του 1878 . γ ι ά τ6 μ~ναστ~ριτων Άγ ~ων-Π1ντων/

Ot το υ ρ κπ ι τούς κύνηγησαν μέ λυσσα~ ΕΙσέβαλαν π ρωτα στ6

έρημι Y.~ χω ρ ι 6 μά δ έ ν β ρ ηκα ν τ Ιπητα , μονάχα τρείς γέρους οί όπ~ΤrL

δέν μπ6ρεσαν νά &κπλου&ησουν τ& γυναικ6παιδα καΙ τούς ~πλΙτε; ,

τούς όποΙους ο ί τουρκηι, κατέσφαξαν . Με τά , ε φτασαν κα Ι στρατοπέδε υ­

σαν στούς π ρ όπο δ ε ς των Άγ Cω ν-Πά ν τω ν κα Ι έκεΤ έπ Ι άρκετές μέρες

πηλέμησαν κατά των δικων μας τούς ~πoΙoυς κατετσάκισαν , διότι τ~ύς

πρ 5 δωσε καπηι ος όν~ματι Τ α n υ λ α ς .

Βλέπε: 1 • ΓεωργΙου Καραγκιnζηπούλnυ(ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΕΣ ΜΠΑΛΑΑΝΤΕΖ "έφημερ Ις ΦΡΟΥΡΟΣ Elli~ΘΙΑΣ φ . 643/1968

2 • 'Έκ &ε σ ι ς των έ ν ε ργ ε ι θν του ύπ6 τ ό ν Μ ι. χ αήλ Τζ-ήμαν άπC'­σπάσματης έν τω κατά τά Π ι έ ρ ι α διαμερ Ισματι : ΣΤ .ΔΡΑΓΟΥ­ΜΗ-ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΕΓtΡΑΦΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1878 στηΜΑΚΕΔΟ ΝΙΑ .

- 12 -

Ό μέν Γιάννος εφυγε γιά την Παλιά Έλλάδα , τά δέ γυναικryπαιδα

~ δηγ~&ηκαν στ6 χωριό μέ &όματα Ιλαχιστ6τατα. "Οσο γι ~ τήν φυγ ~

του ό Γιάννος τ~ν πλή ρω σε μ έ τ6 σφάξιμο μερικων δεκάδων πρ ο βάτω ν .

Με ταξ ό των πο λλω ν συνεργατων του δραστηρΙου Νικολάου άναφέρονται

καΙ δώδ~κα Ικ Με λ Ι κ η ς 1 των όπο Ιω ν τά ό ν6 μα τα εΤναι : Κωνστ . 'Ιωαν­νο υ , Πρόδρομος 'Ιωάννο υ , Γεώργι ος Γραμμένος, 'Από στολος Θωμα , 'Ιωάν­

νης 'A&ava crCou, Ά&ανάσιο; Μ ι χαήλ , Ά&ανάgι cς Γεωργ Ιου , Ά&ανάσι ος

Λιόλιου , Δημ . Μπαλο ότα ς , Εύ&όμι ος Γεωργοό δης , Βασ Ι λ ε ι ο ς Νιζάμης

Kat Διονόσιος Νικολάου .

Kάπ~ιo ς αλλος δνομαζ6μενος τ ρ ι α ν τ ά φ υ λ λ ο ς κατ έβη­

κε από τό μοναστήρι των ( ΑγΙω ν πά ν τω ν κι ηρ&ε στ ή Μελ Ικη γ ιά νά

πάρη τρόφιμα αψηφώντας τόν κ Cνδυνο . ο ί τουρκοΙ .σμως τ6 ν συνέλαβα ν

στ6ν Κρασuποόλη-ΧεCμαρος λ Ιγο π ι ό ε ξω άπ 'τό χωριό-καΙ του εκοψαν

τ6 κε~άλι·ή παράδοση άνα?έρει πώς μέ κομένο κεφάλι ηρ&ε μέχρι σΈ­

ν~ πλατάνι , άρκcτά μακριν~ &πόσταση , κι Ι~εΤ επεσε , γ ι 'αύτό καΙ τ6

μέρος πο ό επεσε τό λένε τριαντάφυλλο . Κα ' μήπως μ6νο αύτο Ι εΤνα ι ;

(Υπάρχουν τ6σοι αφανεις ηρωες τοός όποΙους δυ στ υχω ς έμείς o~τε κα ν

γνωρ (ζουμε, κι o~~ε καν εχουμε τήν άξ Ιωση νά μά&ουμε τα 6νόματα

τους .

"Ε να ς αλλ ~ς &ρυλ ικός κλέφ~ης , νεώτερος αυτSς άπό το ύς αλλο υς ,

όνομαζ6μενος Κ α τ σ ά μ π α ς του όπο Ιου τ6 πραγματικό oνoμ~

ηταν Δημήτριος ΣκοτΙ δσς αφησε τόσες άναμνήσεις στο άτ; παληάτ ε ρ ο υ ξ ,

~σoι τούλάχιστον τ6ν πρόλαβαν . τά ~έσα τά όποία χρ ησ ι μοπο ι ο υ σε γ ι ά

ν 'άπoφύγ~ τοός Τ9 ύρκο υ ς ηταν χαρακτηριστικά π .χ . μεταμφ Ιεση σ~ γυ­

να Ικα , μ εταμφtεση σέ άγωγιάτη κα Ι τ6σες αλλες χαρακτηριστικές μ ετψ.'

φ ι έ σε ι ς , τό λεγ6μενο ντιβντ Ιλι .

" Οπως μου διηγουνται ο Ι παληότεροι σταν κάποτε τ6ν κυνηγουσαν οΙ

το υρκ ο ι καΙ κύκλωσαν τ6 σπ Ιτι στό όποΤο κατέφυγε , αύτος ντυ&ηκε

γ υ να Ικσ , πηρ ε τά καπ Ιστρ ια των ζώων κα ' ξεκ Ινησε γιά τ6 χωράφι ••••Ινω οΙ T~υρκoι Ιξακολοv&ουσαν τ\ς ερευνες μέσα στό σπ Ιτι .

τ6 μεγάλο κονάκι του Φα~κ Πασ~ 8πως δ ι ηγ ο υ ν τα ι ot παληότεροι α δτό ς

τ6 ε καψε κ ι 'αύτός ό ϊ δι ος ε βαλε φωτιά στ Ις &ημωνι ές του μεγάλο υ

γαιοκτήμονα ΧατζΙκου . Σάν α ν&ρωπ ο ς ~μω ς . δ~ν επαυσε νά εx~ αδυναμ Ι­

ες πο ύ φυ σ ι κ1 κάποτε τΌν ώδηγησαν σ τ ό ν &ά νατο . ( Η λαtκη μουσα το ν" /.δ 6 ( -" " , " , ό .έκανε τραγ ο υ ι , τ οπ.:> ι ο ε ι χαμε την τυχη ν ακο υσουμε απ προσφατη

ήχογράφηση τραγo~διων της Μελ Ι κ η ς μ~ τοπικούς έκτελεστάς , απs άρ­μ6δι ο συνεργειο του Ραδι υφωνικου Στα&μo~ M~κ ε δ o ν Ι α ς .

Βλέπε : 1. - ΣΤ . ΔΡΑΓΟΥ1IΠΙ : Στ6 'ίδι ο β ιβ λ Ιο , κ εφάλα ι ο " ο Ι έκ τουσώματος τ.)υ ( ΑγΙ ο υ Κ Ιτρους" .

- 13 -

8.- ΕΚΠΑ1ΔΕΥΣΗ ΑΥΤΗΣ

' Η έκπαΙ δευση ηταν υπ τυπώδης , ;πω ς σ'σλη τήν Έλλά δα , τ6

δημοτ ι κ 6 πολ ύ λCγοι τέλε~\αν KaC πολύ λCγοι τοόλάχιστο ν ηξεραν να

δ ια βάζο υ ν .

Συνή~ω ς τα άγ6ρι α πήγα ι ν α ν μ 6 νο σχολείο ϊ σω ς για τα κο ρ t τσ ι α

ναταν ντροπή τ6 να μα~αt νο u ν γ ράμματα.

Κα τά τ6 τέλος τοG σχο~ικοG ~τo υς μαζεύονταν οΙ χωρια "JΟC, καΙ

μ C α έπ~τρoπή άπό τούς π ι 6 μορ φωμένους του χωριοG συνή~ως άπ6 τόν

Πρ 6 ε δ ρ ο , τ6ν γ ραμ ματέ λ, τόν παππα κα ' τόν δάσκαλο ~Kαμναν έρωτήσεις

στά πα ιδ ι ά ε'ίτε γραπτές εϊτε πρ οφο ρ ι κ έ ς , κι αν άπαντοGσαν, κρCνον­

ταν " αξια γιΙ προβ ι βα σμό .

τα έ ~δεΙ Kτικά η τά ~πoλυτ ήρ ια , συ ν ή~ω ς ~ δινε δ παππας .

Mεταξ~ τ~ν τραγo υδι~ν πn ύ μά~α ι να ν τά παιδιά ηταν κι ~νa χαρακτ η­

Ρ ι στ ι κ ό ίστ ορ ι κ ό τ ραγού δ ι . σέ γλωσσα άρ χαϊ ζ ο υσα ,Θε έ , Σύ Ό δ εσπόζω ν

Ό :~ ν κ α ' κραται~ν

τ6ν βα σ ι λ έα ν .σώ ζω ν

σώζω ν κα ' τ6 ν λα6ν

Σο υλτάν Άβδο ύλ ΧαμCτ χαν,

μο νάρχη , κρατα ιω , χορήγ ε ιι .

την νCκην κα Ι το κλέ~ ς

( " ,κα ~ τη ν υπεροχη ν .

τα έλλην6πουλα ~ μως λ6γ~ τοG μC σου ς τ6 όπο ίο ετρεφαν κατά των

Mo υ σo υλμ& νω ν . γ ι α τ ~ γνωστη ηταν ~ άσιατική τους χλιδή κα' στ6 νά

άρέσκωνται σέ υμ ν ο υ ς γιά τήν πρ ο σωπ ι κ ό τ η τά το υ ς τ 6 α λλαξα ν κα~ τό

~λ εγαν ώ ς ε ξης :

Σ ουλτάv 'Αβ δούλ ΧαμCτ χαν ,

μο νά ρ χη κ ρατα ι ~, χ ορ ήγ ε ι "

τ 6 αίσχος κα Ι τ ή ν καταστρο φη ν .

' Αναφέ ρ ονται με ρ ικο ' δά σκαλο ι οί ό π τοι .ε δεΙ ξαν μεγάλο ~ ν δ ι α-

φ έ ρ ο ν γι ά τ ή ν μόρφωση τ~ν ΈλληνοπαC δων της Με λ C κ η ςcι ,οπως ο

rr σ α γ γ α δ Q ο Ρ ς ( ΘεΤ ο ς τό G αλλο υ )c

Γ ε ώ Θη ο Ρ γ ι ο ς ε 0 -

δ ω Ρ C δ η ς κα ' ό ο Ι κ ο ν 6 μ ο υ Θ ω μ α ς •

ο ι σά~καλo ~ ηταν κοινΟΤΙ Ή ΟC, δ ηλα δ ή τού ς μ C σ~ω ν ε ή Κο ι ν6 τ η τα

μέ τc ύ ς φό ρ ο υ ς πο ύ έπέ βαλλε στο ύς κατο C κ uuς , κα Ι ή έ κκλ η σ(~ άπ6

τα εσο δα τ η ς .

- 14 -

9.- ΣΥΜΒΟΛΉ ΤΗΣ ~ffiΛ1ΚΗΣ ΣΤΟ K1~~ ΤΟΥ 1908---------------------------------------Με Τl1ξ ύ ολων των κρατων πού β ρ (σκονταν στήν ύποταγ,Ί l.η"" '.ΓΟ"Ρ­

κΙας δπ~ρxε ~να χ&σμα άβυ&ομέτρητο. ο Ι T o ~ ρκo ι σKέφτηκα~ ν& 'δμα­

λύνουν τήν κατάσταση, άλλά άπό την π ρώ τ η κιόλας στιγμή χωρΙστηκαν

σέ δ ύ ο μερ Ιδ ε ς στούς Νε ό το υ ρκο υ ς πού η&ελαν τήν άλλαγή τo~ συντάγ­

ματος, κα Ι στούς Παλα ι ό τ ο υρκου ς , οΙ dnc!oL δ έ ν η&ελαν καμμΙα μ ε­

ταβολή στό σύνταγμα.

: ΕπΙ της ήγεμονΙας τo~ ΧαμΙτ π~λλo Ι T o ~ρκo ι λόγ~ της ~πo λ υτα ρ­

χ ι κ ~ ς του δ ιο ι κ ήσ εω ς άναγκάσ&ηκα νά φύγ ο υ ν σέ δ ι &φο ρα μ έ ρ ~ τ~ς

Εδρώπης καΙ ~ητo~σαν μ έ κ&&ε τρόπο τήν κατάλυση τ~ς &πολυταρχΙας

τo~ λαμΙτ, κι'αύτοΙ η ταν οι Νε ό τ ο υ ρκ ο ι δηλαδή οί Φ ι λ ε λ ε υ& ε ρ ο ι Tυ ~Ρ­

κοι πο ύ ζ η~o ~ σαν ρι ζική &ναδ ι ο ρ γdνω ση τo~ T o υ ρ κ ι κo ~ Κράτ ο υ ς .

τ ό 1908 έ ξερ ράγη στήν Μακ εδο ν Ι α στ ρατιωτικό κ Ι ν η μα άπό τούς

Τούρκους &ξι ωματικούς Έμβέρ καΙ N ι α ζ~ . "Ετσι Α ΧαμΙτ άναγκ&σ&ηκε

ν& έπαναφέρη τό σύνταγμα τo~ Μ ι δ&τ . υ ολο ι οΙ λαο' τ~ς To υρ~ Ι ας

&Ισ&άν&ηκαν μΙα κάποια άνακούφι ση διότι && ζo~σαν πλ έ ο ν εύτ υχισμέ­

νοι μέ τ~ νέο σύνταγμα. "Ετσι κα' στή Με λ Ι κ η κα τέ βηκαν τά Έλλ η ν ι ..κά άνταρτ ικά σώματα γιά ν& γ ιc ρ τ&σο υ ν τό γεγονός. ο Ι Νε ότουρκ ο ι

τούς δ έΧΤ ιικα ν μ έ μεγάλη χαρά καΙ μέ έ κ δηλώσει ς ά δελφωσύνης, ένω c LΠαλα ι ό τ ο υρκο ι , α ύ τ ο Ι πο ύ δέν η&ελαν την άνατρ οπή τo~ ΧαμΙτ διασκ ο ρ­

π Ι σ&ηκα ν δ υ σαρ ε στημ έ ν ο ι . Είναι δηλαδή τό ' λεγόμενο T o υ ρκ ιστ ~

"Χορο έτ"; Χαρακτ ηρ ι στ ική ηταν ή ρήτρα τω ν Νε ο τ ο ύρκων κ ατά τό ν> (νη­

μα. Γιά σασnύν Χnροέτ

μο υσαβάτ άνταλέτ,γιά σασούν μιλιέτ.

Πο ύ έ ρμ ην ε θ ετα ιι Νά ζ ήση τό σύνταγμα, η έ λ ευθε ρ Γα , ή ά δελφωσύνη,

νά ζήση ή Πατρ C δα .

Άλ\ά τά σ χέδια των Νεοτούρκων ηταν αλλα, παρά ή ήσυχtα καΙ

ή γαλ~ ν η . Άπό τ η ν πρώ τη στι γμή κήρυξαν οτι &ά έκτουρκΙσο υν τΙς

ξ έ ν ε ς έ&νό τητες της Του ρκ Ι α ς γιά νά πετ~χoυ ν τήν ένότητα τo~ Κρά­

τους. Ό ΧαμΙτ &έλησε vd άντι δράσ~, άλλά ~πέτυχε, κιΌχι μόνο τόν

έκ&ρ ό ν ι σα ν άλλά τ6ν εκλεισαν καΙ σέ μ Ι α επαυλη στή θεσσαλnνCκη.

" " C δ ό ξ ' - Τ ' " C 'Τ C , έΕτ σ ι αρχ ι σε η ι χ νοι α μ ετα υ των Ωυρκω ν η οπο α ειχε ω ς απο τ -λεσμα τά γ εγο νό τα τo ~ 12.

Ό β αρβαρικό ς άσιατικός δ ε σπο τ ι σμό ς ύπέκυψε κι'αρχισε ή μέχρι

τo~δε χαλαρωμένη ψυχο σύ ν& ε ση του υΕλληνα νά συγκρoτ~ται KaC νά

έ ξιδανι κεύει τά ονειρά τ ης.

- 15 -

10.- ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΑΡΧΕ1ΟΥ ΒΕΡΟ 1ΑΣ ΑΝΑΦΕΡΟ~lliΝΑ ΣΤΗ ΜΕΛ1ΚΗ1

Α.- Περ C παρεμπο δCσεως άσκήσεως παρα ν ο μ ι ω ν εΙς βάρο ς xa To Cxwvτου xwpCou Με λ C κ η Βερ nCας:

Αύτοκ ρατορικήν Φ ι ρμά ν ι ο ν

'Άριστε τω ν Ιε ρ ο δι κα στων xaC κρι τω \ι, π ηγ ή άρετης xa C γνώσεως,

ΊεροδCκα ΒεροCκας, αύξη~ήτω ή άρετη σου .

'Άμα τ~ άφC ξει του παρ 6ν τ ο ς αυτηκρατορικου φ ι . ρμα ν ϊ ο υ Μ') υ

εστω γνωστόν οτι οί έ κ τ ων ρ αγιά δων του xw p Cou Μελ C κ ι , υπαγομένου

εΙς τά βακο ύφ ι κα κτ ήματα της άειμνήστου Σουλτάνας Μ ι χ ρ ι μ άχ , Παπα­

γιάννης K~C Κο νάλ η ς xaC Δημος καί Σταυρος xaC Γεώργιος Ζη){ούλης,

, β λ Ι , , -, , έ υ" - Cυπο α πν τε ς αναφο ραν τ~ Πυλ~ μου , αν φ ε ρα ν οτι ο εκ τω ν κ ατ') κω ν

του xwp Cou τούτου • • .• συγκεντρώνει πλ ε Cστους ληστάς Ιν αύτQ xaCδ ι α ρπά ζ ε ι κα~'έκάστην ανοι ξιν τά π ρ6 β ατα , τούς βους xa C τά γεν-

, , - - ~ ('" 1i L.'νηματα α υτνν , 1φοξ ε νω ν με γ ι στην ζ ημ Γαν ε~ς αυτο υξ , ο τ ι κα τα τ ην

δι εξαχ~ε Τ σα ν δια δ ι κα σt~ ν πλεΊστοι μάρτυρ ε ς μουσουλμά νο ι κατ έ~ε σα ~

Ινώπ ι ο ν του 'δ ι κ α στ ηρ ( ηυ στ ι ή έγ κατασταθ ε ϊ' σα μά ν δ ρα ε ί να ι κέντρον

λ - Ι , , 11 • δ " ό δηστω J , υ τ ι ~ατoπ ιν τουτου ελαβον Ι ε ρ ο ι καστικην απ φα σL ν , ια-

τά σσου σαν τ ή ν κα τ ε δάφ ι σ ι ν αύτ~ς xa C την παρεμπόδ ι σ ι ν τ~ς Ιπα~εγέΓ­

σεως α ύτης, xaC α ιτο υν τα ι ~πω ς Ικ δώσω ύψηλήν δ ιαταγ ή ν nEPC Ικτελέ­

σεω ς των άπo φασισ~έντων κατά νόμον . 'Ό~εν δ ι α τά σσω αμα τ~ άφ(ξει

του παρ ό ντο ς φ ι ρμα ν Cο υ Μο υ , Ιάν ή ύπό~ε σις αυτη δ έ ν εχ~ Λυ~~ Ιερο­

δ Ι J..i.αστι κω ς , νά δ ικάσης α ύτ ή ν μ ετά δ ι κα ι ο σύ ν η τ; κα ϊ π τρ ι σκέ φεω τ; xaCάφου Ι ξετάσης το πε ρ ι ε χ όμ ε νο ν τ-η ς άποφάσεως, νά μή έπ l,τρέψης την

ΙναντCον αύτη ς xa C τ~ς ' Ιερας διαταγ~ς Μο υ Ινέργ ειαν τινος xaC νά

έ μπο δ ϊ σητ πδ σα ν παρα νομ C α ν κα Ι ζtιμ (,α ν , τούς δ υ στροπο ύ ν τα ς νά ά να­

φέρη ς κατ'6νοματεπών υμον xaC νά μη έπιτρέ ψη~ ~ην έπανάλ ηψιν παρα­

v. ό νω ν δ ι ά την π ρ οκ ε ιμ έ ν η ν ύπ6~εσιν.

Ταυτα γνωρC ζων νά σ έ βησα ι τ ο αύτoκρα τo ρικ~ν σύμβ ο λ6 ν Μο υ .

'Εγ ράφη τέλ η Ρεμπη ούλ Άχηρ 1059=12 Mat ou 1649 έκ τ~ς ~δρας

Κωνσταντινουπόλεως.

Β .- Περ C συλλ ήψεω ς ρ αγ ι ά δω ν λ η στων xa C συν ε ργων ε\ς ληστε(αν,

καταγο μένων Ικ του χωρ Ι ο υ Μελ Ι κ η τ η ς Βερ ο C ας .

Διαταγή = μ~ουγιουρντC

Σσφολογιώτατ ε Ίερ ο δC κα Βερ ο C α ς , α ύξ η~ητω ή άρετη σου .

Βλέπε : 1.- 'Ιστορικά άρ χεΤα Μακ ε δ ο ν Cας , Β'άρχεϊον ΒεροΙας-Ναούσης.'Ιωάννου Βασδραβέλλη. Θ ε σ/ν C κ η 1964

- 16 -Καύχημα των όμοCων σου, βoεβ~δα, α~ξη~ήτω ή Ικανrτης σου.

Ka&CaTaTaL γνωστσν οτι ό κητσάμπασης του εΙς τήν περιφέρειαν

σας ύπαγομένου xwpCou Με λ C κ ι όν~ματι Γιαννάκης ΚαλλCνι~ος κα' cέκ του χωρΙηυ Πρ6 δ ρ ~μo ς ραγιας παπαδημήτρης, συνεται ~ισ&έντες μέ

τηύς ληστάς , άποκρύπτουν αύτούς εΙς τάς οΙκΙας των , γεν~μενoι ύ­

παCτιοι δ ι απράξ εω ς πλεCστων ληστειων κα' κακουργημάτων , εΙναι δέ

άναμεμιγμένοι εΙς τ6ς λαβ~ύσας χ~ραν ταραχάς εΙς τήν περιφέρειαν

έκείνην κα' άλλαχου . 'Επειδή πληρη φoρoύμε~α ~ετικως στι o~ συνερ­

γο' του άπαγ χονισ&έvτος εΙς τ6 xwp Cov Άραπλ~ τ~ς ' π ε ρ ι φε ρ ε C α ς μα~

ληστηυ , Γιαννάκης κα ' Παναγ ιώτης κα' Nικ~λας καί •••• άποδράσαντεςέκ τη~ περιφερεCας ήμων κατέφυγον ε\ς τούς εΙρημένους ληστ~τρ6φ~υς

κρυπταμενοι παρ 'α~των , άποστέλλομεν τ6 ν μουμπασCρην ήμων , ϊνα δι '

άυτου συλλάβητε κα' προσαγάγητε αύτnύς ένώπι6ν μας κα ί άφnυ βε­

βαιω~ωμεν κατά τόν tEp~V ν6μον περΙ τ~ς άλη~εΙας των καταγγελoμέν~

έπ ιβαλωμεν την δέηυσαν τ ιμωρ Cαν πρ6ς παραδειγματισμ~ν των λnιπων.

Δι ' ·C~ άπεστάλη ύμιν ή παρο Πσα δ ι αταγ ή διά του ο ί κ.ονόμου ήμω,.' ΣΓ,υ··

λε~μάν άγα , αμα τ~ άφ Cξει του Απο Cου δέον νά έ νεργησητε κατά τ~

περιεχ6μεν6ν της άπ~φεύγoντες τά έναντία. Σύ δt , ζαμπCτη των ώς

ανω χωρ ίων , δ έ ο ν νά καταβάλης πασαν προσοχήν tv . ρ o κ ~ ι μ έ ν~ καΙ

νά συλλάβης όπωσδηποτε τοΟς ληστάς τούτους χωρ~ς νά συνδράμ~ς αύ·.

ΤJύς εΙς την άπ1κρυψιν , φυγ ~ ν ~ έρημοδικίαν, δι6~ι αλλως ~ά μ~Tα­

νιησης, κα&~~σoν ~{λ ε ι ς κλη~Ό ε Ις άπολογ ίαν .ι

" Ωστε γ νωρ ϊ ζο ντ ε ; τ 'άνωτέρ;.ιι νά μή δώσητε άφορμήν εΙς έπα νάληφ ι ν

της παρούσης διαταγης .

~Ό 11 Μο υρα ρ ρ έμ 1142 = 6 Αύγούστου 1729ι

Γ . - Σ'εναν κ~δικα δικαστηριακ~ άναφέρεται κάποιnς Χαλίλ άγας

πρηύχων κα ί τιμαριουχος του xwpC ou Με λ ί κ η ς ώς μάρτυρ~ς σέ μ ία

δίκη , 23~ του Ίερου μην~ς Pετζ~π έν ετε ι 1082=30 Νοεμβρ Cnυ 1671 .

Δ . - Περ ' καταπιέσεως των χωρικων ραγιάδων Με λ ίκ η ς κα ' τσουρο1­

κοβας ~π6 των άγιάν κα' ' 1ε ρ η δ ι κω ν κλπ .

Aύτηκρατoρικ~ν φιρμάνι~ν

Έξοχώτατε στρατάρχα κα ' βεζύρη Μο υ , Bαλ~ της Ρούμελης (τ6 oν~­

μα άσυμπλήρωτην εΙς ταν κώ δ ι κα ) πασα ,αύξη~ητω ή δ~ξα σου . καύχημα

τω ν Ίερηδ ικαστων , πηγα ί άρετης κα ' λ6γου , tεροδ Cκα ι Βερn Cας κα'

(τά όν6ματα άσυμπληρωτα εΙς τήν κώδικα) α~ξη~ητω ή άρετη σας .

υΑμα τ~ άφ ίξει τηυ παρΑντος α~τηκρατoρικoυ φιρμαν ίου Mcu εστω

.1·

- 17 -

γνωστήν οτι OL μoυσ~υλμάνo ι κα ί ραγ ιάδες κάτοικηι τω ν xwp Cwv Με­

λCκι κα ί Τσουρnuκnβας του Κα ζα τηύτου , ύπο βαλ6ντες άνα φοράν εΙς τ ήν

πρωτεύουσάν μου , · ά ν έ φ ε ρα ν ~τι άπό τινων kτ@ν o f άγιάν κα ' Ιεροδ ί­

και τινές του Καζα έγCνοντο μάστιγες κα ' τυραννουν διά τ@ν άδικιων

κα ' αύ~σιρεσιων των , ωστε κατήντ ησαν νά είνα ι ό φεΙλέται ε1ς πλε (­

στους τοκογλύφους . 'οφείλουν δ έ π ρ ό ς μέν .τους Χατζη Χουσείν άγα

καΙ Xατζ~ 'οσμάν άγα κα ' ?nιπούς ε~κoσι κατοCκους ΒεροCας ~νδεκα

χιλιάδας πεντακ6σ ια γρ~σ ια , προς δ έ τούς ραγ ιαδες ] α νώλ η ν Καρατζα

Όγληυ , Κεχαγ ι α Όγλου κα Ι λο ιπούς τρ ιά}~ηντα ραγ ι άδες ε ~κησι τρεΤς

Χ ι λ ι άδ ε ; πε ντακ δ σ ι α γράσ ι α κ'Χ Ι πρ6ς τ ό ν γ νωστό ν ϊιά το ι κο ν του χω-

ρ ϊ ο υ Κατερ C νης του Καζα Πλα ταμω νο ς · ' Αr να n Uτ Χασάν τρείς χ ι λ ι ά δ ετ;

πε ντακ6σ ι~ γρ 6 σ ια , ητο ι έν συ ν n λ~ τ ρ ιά~η ντα όκτώ χ Ι λ ι άδες τ. ε ντα­

κόσια γ ρ 6 σι χ. υΕκαστ ο ς τω ν άνωτ έρω δανειστων πρ o σ~ έ τω ν κατ '~τnς

δπfρμετροv T~κην έπι βαρ υνε ι αbτούς μέ μεγάλα ποσά , άπαι των κατ ' έ­

πανάληψιν τ~ν έ ξ ό φλ ησ ι ν τω ν τόκων η τω~ κεφαλα Cων , ~ύτo ί δέ , μή

άντέχηντες .ε Ις τήν κατάστασιν ταύτην .δέν εύρ ίσκουν αλλην διcξο δον

άπ~ τον έκπατρισμήν . Δι :n έ ξέ δωκα τήν παρούσα ν Ιεράν διαταγήν Μη υ ,

ϊνα έ ξ 'εbJπλαχ.νC ας πρΌ ς τη ύ ς πτωχο ύς τούτους κα ' χάρ ι ν π ρ ο στασ ί ας

τ ου βακ~ υφ C ~ υ έ πιτρέψητε nπως καταβ άλου ν nοτόι τά χρέη των κατά

δ , " δ" - " ", , -οσει ς εV Τυς εκα ετων , απαγηρ ε υ ο ν τ ε ς π ρo σ~ ηκ η ν τοκων ε π~ των πο-

- , " , ά - " , - "υ υ CΙσω ν τ ο υ τω ν η την πα ϊ τ ησι ν τ ης εξo φλησε~ς α υτων εφ απα ξ . Οθε: αμα

τ~ λήφε ι του πα ρδ ντο τ; αύτοκρατορ ικου φ ι ρμα ν ί ο υ Μου δ έ ο ν νά ~' ι ε ρ-

, ά ~ ~ , - " " ξ ό λ -γησητε κατ το περιε Χ'J~ενην αυτοις , επιτρεποντες την ε φ η =ιν των

χρεω ν των ραγ ιάδων τούτων πρ l) ς τηύς δα ν ε ι στά ς των .έντrς δέ~α έτω ν

κα ί άναλ6 γως ~~ς ο Ικο νομ ικης καταστάσεως ~κάστηυ κα~ '~καστoν ~ ~nς ,

άπαγη ρεύο ντες τήν πρoσ~ήκη ν αλλω\ι τ~κω ν έπ ' των ά νωτέρω ποσω ν Kat

την άπα ί τησιν της καταβολης ολων έψrαπαξ. Νά μην έπ ιτρέψητε τ ήν τα­

λα ι πωρ ίαν ούδενός έναντίην της ) ψηλης δ ι α ταγ ης Mru.

Ταυτα γνωρ ίζ~ντες νά σέβ ησ~ ε ΤQ αύτοκρατηρ ικόν συμβoλ~ν Μ υ .

' ~γράφη έν μέσψ Ρεμπη ~ ύλ Έβέλ 1169= 19 Δεκεμ βρίου 1755 έν~ (Ι

δL

τ ~ ε pq Κω νστα ντ ι ν ο υπι ι λ εω ς .

Ε . - Περ ί πα ρο χης χά ρ ι τ ης κα C .άπnκαταστά σεω ς ε Ις τα Kαπ ε~α νατα

τ@ν ( Ελλήνων Καπ ε τα ν έω ν της ~ε λ C κ η ς B~ρo ίας ~π6 Ορους .. .

Διαταγή = μπουγ ι ουρντί

( Ω ς άναφfρε ι καί ~ ε Ις έλλη νι κ ή ν γλ~σσαν συντεταγμένη δ ια­

ταγή ήμων , o f άπή τι νος χρόνου έξελ~6ντε ς της νομ ιμοφροσύνης κα '

./.

- Ι8 -

τραπέντες . τήν όδ6ν της άνταρσΙας καΙ άνυπακοης καπεταναίοι της

περιφερεΙας Μελ Ι κ η ς oνόμ~τι Κώ στα ς κα Ι χρηστος, μετανοήσαντες

δ " ά ' , , "λ C " -ια · τας κακ ς των πρα ξεις, ητησαντο ε εο ς κα αφεσιν των παραπτω-

ά C έ δ , ή" C "Τ , ('μ των των κα πε ι η α ι τησ ς των αυτη ευρε συμφωνο υι; κ α τους

κατοΙκους του β ι λα ε τ Cο υ έκoινoπoιή~η ήμΤν δ ιαταγ ή , έγκρΙνουσα τήν

παροχήν χ6.ρ ι τ ο ς καΙ άπoκα~ιστωσα αύτο6ς εί ς τά προηγ ο 6μ ε να καπε­

τανατα αύτων ύπό τούς κάτ~~ ι άναφερομένους σρο υς καΙ ύπό την προϋ­

πό θ ε σ ι ν, στ ι ο ό δέποτ ε θ έ λο υν πα ρ εκκλ Cνε ι, α ότων. Kα~' δσο ν ε"ι να ι ά­

παραΙτητος ή έ ξασφάλισις τ~ ς ησυχCας καΙ της τά ξεως των κατoΙκω~·

καΙ τω ν ραγιάδων. ot σρηι ο(τοι είναι ηί έξης' τα σώματα ταυτα

~έ λo υ ν άπoτε λεσ~~ άπ6 εϊκοσι μουσουλμiνους καΙ τ ε σσαράκo ν τ~ φύ­

λακας, ο ι τ ι ν ε ς άπ~ κπ ι ν π υ ~έλo υ ν περ ι έλ~ ε ι τ ή ν Bπαι~ρoν μέ τάξιν

xaC ησυχΙα ν φυλάσσ~ ντ ε ς το6ς έμπεπιστευμένους αδτηΤς τ~πoυς.

ο όδ = Ι ς έκ τω ν άν δρων των εΙρημένων ~έ λ ε ι εΙσέλ~ει έντ6ς της

πόλεως δ t ν ~ά δ ι κα ι ο υ ν τα ι νά προσλάβ ο υν αν δρας έκ τω ν ραγιάδων

της π6λεως·δέν θά άναμ ι γνύων τα ι εΙς τάς δ ι κα στ ι κάτ κα Ι άστυνομ ι ..κάς ύπo ~έσεις των ραγιάδων οΒτε κα Ι εΙς τ~ν ~ ι μωr (α ν αδτων, δέν

~ά λαμ βά νουν .χ ρ ήματα ώ ς τυχηρά η αλλα άπ~ τπύς πε ρ ι φ ε ρ ομ έ νο υ ; έν··

τ~ ς το υ . Κα ζα ~τCστας, τούς μ ε τ~β α Ι ν o ν τας δ ι '~πo~έ σε ι ς των άπ~ τ6­

πο υ εΙς τ6πον ραγ ι άδ ε ς κα Ι άπ6 τπύς έ μπ6ρo ~ς, δ έ ν ~ά έπ εμβαCνουν

εί ς τάς ύπo~έσε ι ς των τσι φλι κι ούχων, όσ&κις rδτnL έπι χειρ~υν ~ά.

λλ ' , ά' " C ά -" .. 1.. Cκα ιεργησο υν το υ ς γρ~υς των η no κις τιμωρουν · τ~υς ραγια ες ~π

τ~ πρ ο φάσει, στι οδτοι είναι Ι δικοΙ των αν~ρωπcι, δέν ~ά δ Ι ~κό ~­

κο υν άπ6 το 6 ς ραγ ιαδες άπο ζ ημ Ιωσι ν δ ι' Ο σα κ τ ήνη , κ ι ν η τά η χ ρ ήματα

άπώλεσαν κcτα τ~ν τ. ρ o ηγη~ έ ν τα π 6 λ εμ ον .

'Εάν μ ε ταξύ των ραγιάδων έ πι χεΙΡ1σουν τινές να δ ι αφύγ ο υ ν έκ των

τ σι φλικCων των διά ξηρας εΙς Πε λοπ6 ν ησπ ν η εΙς τάς ν~σoυς, νά συλ­

λαμ β άνουν α ύτο 6 ς καΙ νά τπύς έ παν~φέρoυν εΙς τ6ν τόπον των, ν~

μ ή έπιτρέ πουν εΙς το6ς ραγιαδες νά έξάγπυν έκ του Καζα β. , 6 τ υρr ν ,

πράθα τα, δημ ητρ ι ακους κα C αλλα τράφ ι μα δ ι ~ ξ ι ι ρα ς η δ ιά θαλά σση-; ,η Β τ ε ν~ έπιτρέπο υν την άγοράν αυτων καΙ διά χ ρημάτων.

Νά μήν λαμβάνουν πλ έ η ν των κεκανονισμένων τριων γρο σΙων

κατ'ατnμnν άπό τη ός άν~ρακεΤς οΒτε καΙ περ ι σσ6 τερο ν τ~υ εΙ ~ισμένoυ

" , 6 ' , t ά t ύ ' ύ ' "δ Cε ρ ι ον απ τη υς βοσκπ υ ς . Οσ κις ο ι π α τ~ υ ~ αν ρες μεταβα νουν

OLJ περιπολΙαν ε Ις τά χωρ Ι α νά μή διανυκτερεύ~υν πλέπν της μ ι α ς

ν 1Jκτ6ς, συ ν ε χ Ι ζο ν τ ετ; δ έ την · έ πο μ έ νην τ ήν π ε ρ ι ο δ ε Γαν των ν~ μήν

άφήνουν κανέ~α έκ των άνδρων των εΙς τά xw~Ca ταυτα . Νά μή σπεC-

./.

- 19 -

ρουν άγρούς των ραγιάδων κρυφά κα C φα ν ε ρά διά του . συ στ ήματο ς πα­

ρασπ~ρηυ , νά μ ή ά ναμ ιγ νύω νται ε Ις τάς υπo ~έσεις τω ν τσ ιφλικ Cω ν

κα C των έ πι στολων αύτων .

Εiς περ Ιπτωσ ι ν , κα~ 'ην η~ελεν έμφαν ισ~~ κλέπτης ε Ις τήν άπένα ντ ι

πλ ε υ ρά ν άπρο φασΙστως ν 'άναλαμβάνουν τήν έξασψάλισιν της τάξεως

xa C νά μή άναμ ι γ ν ύω ντα ι ε Ις τάς φο ρ nλ n γ ι tι ά ς ύπr~έσε ις τω ν οαγ ιάδω ν .

ο ι μ ι σθο ϊ αύτω ν νά κα νο ν ϊ ζ.ω ντα ι ώς έπC της έΠ Γ ι χ η ς τnυ Άλη-Πασα ύ­

πό τω ν δικαστηρ Cω ν δ ι ' έ σφραγ ισμ έ νω ν κατα λ~γω ν κα C νά ε Ισπράτω νται

δ ι ά τω·) ά ξ ιωματ ικων &π6 τούς ραΎ ι άδ~ς τω ν καπετανα Ιων μ~ δ ικαιου­

μέ νω ν ε Ις έπέ μ β ασιν. Νά μή εχο υν ο Οτο ι ' Τ~ δ ι κα Ι ωμα νά προσλαμβά-

" " 'c έ" δ ' - έ 'νο υν ουτ ε ενα ε π πλ ον αν ρα πλη ν τω ν συμπεφω νημ νων τεσσαρακο ν-

τα , η δ έ παράβασ ις κα C έν6 ς έκ τω ν ~ ρων τ ο ύτων νά πρ o καλ~ τή ν κα­

ταγγ ελ rα ν τη ς παρο ύσης συμφω ν Cας καC τ ή ν έπι β ο λήν της ά ναγ κ αCα ς

( , ,- ά ' "'λ - u , •τιμωρ .ας A~Τ α υ των . Δ ι την πι στην εκτ~ 1 εσ ιν των ορων τουτων οι

κ& τοι κηι τ ο υ Kα ζ~ ~ έ ληυ ν x~ρηγήσε ι ~μΤν LcxupAv ένέ x~ρ oν ~ άξ ι ~­

XPEnv έγγ ύησιν .

' Υ L /. ' έ' έ " , ' 0.' - άΠr ~ Τους α νω τ ρω αναφερομ νο υς nρους ε χ ο ρ ηΎ ηv η α υ τοι ς Χ Γο ις

C ' άθ Ι ά ' -, - Δ " "κα αποκατεστ v η σα ν ε ς τ προηγουμενα tι απ ε τα να τα αυτω ν . ι ο α-

π εστάλη υμΤν 'ή παρο υ σα δ ι α ταγ ή έκ του διβα ν Cου Θ ε σσαλο ν C κ η ς κ~ Ι

Καβάλλας .

"Άμα τ~ άφC ξε ι α Lτης δ έον νά συμμo ρφω~η τ ε άπο φεύγοντες τά

ε να ντ Ι α .

T~ 7~ Σε βάλ 1249 = 17 Φε β ρο υα ρ Ι ο υ 1834

- 20 -

11.- ΣΤ 1ΧΟ 1 ΤΡΑΓΟΥΔ1ΩΝ ΑΝΑΦΕΡΟ~ffiΝΟ1 ΣΤΗ ~ffiA1ΚH

Με ρ ι κο ' χαρακτηριστικο' στCχηι τραγουδιων άναφέρουν πώς

ή Μελ C κ η ά n6 τά πο λύ παληά χ ρ 6 ν ι α ηταν ενα κεφαλοχώρι - π ι ~α ν ~ ν

μετά τ6ν Γι δα , την πρωτεύουσα δηλαδ ή του ΡnυμλουΚΙ Ωυ, νά ερχων­

ταν πρώ τ η σέ πλ η~υ σμό-

"Αυτόν πού άγ.χπω β~ε · μανναμ'δεν εΤναι έδω εΙναι

πέρα στ~ Μελ C κ η στ~ τρανό xω~ ι ό " .

υΕ να αλλη τραγοv δι πη ύ άναφέρ ~ται στή Με λ C κ η xa C μάλιστα

σέ κάποιη χαλασμ~ αυτης, πι~αν6ν του 1878 εΙναι τ6 έ ξης :

" Γ-Γ) 'cΙς κα C δ έ ν πατήθ ηκ ε ή ερημη ή lIιI ε λ C κ η

κα ' τώρ α . πας πατη~ηκε ή ερημη ή Μελ C κ η ;

πηρα ν μαννάδες μέ πα ι δ ι ά κα' π ε~ ε ρ έ ς μέ νύφες.

Μας πηραν κα ' μι.ά ν ι άνυφη τρείς μ έρ ε ς πα ντ ρ εμμ έ νη ,υ Ολ ε ς η~ νύφες περπατουν κι'8λες τ~ δ ρ ~μπ ~a V E ,

Κα ' μιά νύφη δέ~ περπατε! δεν π~ ε ι κoντ~ τ Cς αλλες

κι'ή πε~ε ράτ ' ς την ελεγε κ ι ' ~ πε~εράτ 'ς την λέγει

- Γ ι α τ ' νύφημ Ι δΙν πε ρπατεΤ ς δεν πας κ οv τd τCς αλλες;

μη~α τ 'άσημια σε βα ρο U ν , μηνα καμάρι τ~ xεις ;

Κι ~ υ δ έ τ 'άσημια μέ βαρο υ ν ~ι οδδέ ' κ αμά ρ ι τδχω ,

μή ν καCγεται ή κα ρδούλα μου π'άφ1νω την Μελ C κ η

μ~σ' στην τ ο υρ κ ιά στην άρ βαν ι τ ιά στούς Ί' ο ύ ΡΚ Ο ll ςτοvς χαμ έ νο υτ;"

- 21 -

12.- ΕΠ1ΛΟΓΟΣ

Σάν έπΙλογο της ολης μ ε λ έ τ η ς μου ~ εωρω σ~~ΠLμn ~αΙ άπ6

, έ " L' , C Ι CΙ " Cτην ~ ση αυτη, να ευχαριστησω ολους οσους με β o η~η σα ν ~α συ-

νέ βαλαν είτε λCγο είτε πο λύ γιά τήν συλλογή του Ιστσρι~oυ ~αC

γενι~ά λα~γραφικοv ύλι~oυ της Με λ C ~ η ς πού είχα σκoπ~ νά τn χρη­

σιμΟΠΟLήσω γ ι ά τήν συγγραφή' αύτ ου του πο ν ήματο ς .

ΊδιαΙτερα ομως ευxαριστ~ τ6ν ~εCμνηστn παππnυ μου Γεώρ­

γ ι ο Καραγκιοζ6πουλn , τόν Mπo υ~o υ βάλα ν Άναστάσι ο , τ~ν ~σ ι φτ σ ι o­

πούλου Εύμο ρφ Ι α ~α C τ6ν ~αλ6 μου φ Ιλο Περτσοόνη Κω νστα ντ Τ νο .

Ευχαρ ιστω έπ Ισης τ C ς άδελφ€ς Χuτζ C~ου ~α Ι τ6ν λαμπρ6ν δ ι­

~ηγ6ρnν Η . Δ .Xατ ζϊ~oν οι όποϊnι ευγ ενως ε~εσ~ν στην διά~εcή μου

τ6 άρ χεϊn της οΙκο γενεCας τω ν .

ΉΑξ ι α λ~γoυ έπCση ς εΙ ναι κα ' ~ π ~ ευματ ι κή προ σφο ρά γιά τήν

συγγ ραφ~ τ~ς μ~ λ έ τη ς αύτης τηυ &~oό~αστo ~ έπιστημ~να ~αΙ έMλ~­

~τoυ tστο ρι ~ου ~ . ΧιονC δη , ~α~ώς ~α C της δ . Ε Ιρήνης Σ ι μ ι τ ζ η.

Πρo έ~τα ση αύτης της μ ελ έ τ η ς μου ~ά άπl"τελέσTJ ή μνημε ιώδ ηςι

"ΛαογραφCα του Ρο υμλο υκ ι ο θ " ή cποCα π ι στ ε όω 0 7.Ι σάν τομα &ά έ~δo-

~ ~ ~αC &ά πεΡ L λαμβ ά ν ~ : η ~η, ε ~ιμα , ~ρ ύλo υ ς , πα~αδ6σεις , παρ nι­

μ C ε ς , α Ι ν C γ ματα , γρC φο υς, γηΤLές , ~ ραγ n όδ ι α , μπσλλάντες , Ιντ~ρ­

μ έ ντ ι α τ ραγo υδι ων~ παραμύ~ια , ΊστορΙα τnυ Poυμλoυ~ιoυ , γ λ ι u ~­

σάριο του Poυμλoυ~ιoί' κλπ,

ΠΙΝΑΞ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Ι . Ι Η Μελ C κ η καC τ6 Ρο υμλο ύκ ι •••• • CIo • • • • •

ΣελCς

2

. . . . . . . . ~

3

5,..,ι

a

• •

• • •

• • •

. . . . .. . . . .

• •

• •. . .. .5. Ι Ξ άπ ελ ε υθ έρωσ ι ξ της IvI ελ C ι-t η ς ••

2 . ' Απ6 ψει. ς σχετ ι.ι-ttς μ έ τη ν ό νομασ Cα της Μελ C κ η ς

3 . ι ο π ρω τ: ο ς συ νο ι κ ι σμ ό-; τη ς Μελ C κ η ς

6 . T~ I-tuρι. αρ χι.κ~ δι.Kαι.~ματα των άγ&δων Ηε λ C κ η ς •• • • 9

7 . Πo λ ε ~ι 1.\(0 C αν δ ρες της Με λ Cκης , ή έπανάστασι τ του Ι8'(8 . ΙΙ

9 . " Σ υ μ β σ λ η της Μελ C κ r; ς στ6 κ Cνημα τ;)ϋ Ig08 ••••••

Θ"ΕΎΎ ραφα του άρχ ε Cr.u Βερ ο Ια ς άναφε ρομε να στ ή Με λ ( κη.ΙΙ . Στ[χοι. τραγo~δι.ων άναφερA~ενoι. στη Μελ Ι h η • • •••

8 . Έι-tπα ~δεuση αότης•• . . . . . . . . . . . . . . .. Ι3

14

Ι5

20

Ι2 . ' Επ C λο.( ο -:; ~ • • • • • • • tl • • . . . . . . • . ". 2Ι