Β Ζ O Σ Η ο τ σ ι α κ ο ι ε γ ό σ ε Μ ή κ ι τ Σ Μ ς ι τ σ ... · Ο ψ...

4
Οψιδιανός Προϊστορικά Λατοµεία, Τεχνικές & Εργαλεία Τι είναι το υαλώδες πέτρωµα του οψιδιανού; Γιατί οι προϊστορικοί θαλασσοπόροι του Αιγαίου ταξίδευαν στη Μήλο επί χιλιάδες χρόνια για να αποκτήσουν την «εξωτική» αυτή πρώτη ύλη για τα εργαλεία τους; Συλλογή Ζαφείρη Βάου

Transcript of Β Ζ O Σ Η ο τ σ ι α κ ο ι ε γ ό σ ε Μ ή κ ι τ Σ Μ ς ι τ σ ... · Ο ψ...

Page 1: Β Ζ O Σ Η ο τ σ ι α κ ο ι ε γ ό σ ε Μ ή κ ι τ Σ Μ ς ι τ σ ... · Ο ψ ι δ ι α ν ό ς ΠροϊστορικάΛατοµεία, Τεχνικές&Εργαλεία

Οψ

ιδια

νός

Προϊστορικά Λατοµεία,Τεχνικές & Εργαλεία

Τι είναι το υαλώδες πέτρωµατου οψιδιανού;

Γιατί οι προϊστορικοί θαλασσοπόροιτου Αιγαίου ταξίδευαν στη Μήλο επίχιλιάδες χρόνια για να αποκτήσουντην «εξωτική» αυτή πρώτη ύληγια τα εργαλεία τους;

Συλλ

ογή

Ζα

φεί

ρη

Βά

ου

Ηέκθεσητης«ΣυλλογήςOψιδιανούΖαφείρηΒάου»στοΜεταλλευτικόΜουσείοΜήλου,προτείνειέναταξίδιστηνιστορίατουιδιαίτερουαυτούπετρώµατος,απότηδιαµόρφωσήτουκατάτιςεκρήξειςτωνηφαι-στείωντηςΜήλου,τηνανακάλυψήτουαπότουςπροϊστορικούςψαράδεςτουΑιγαίου11.000χρόνιαπριν,τησυστηµατικήεξόρυξηκαιµεταφοράτουσεµεγάλεςαποστάσειςαπότιςφυσικέςτουπηγέςγιατηνκατασκευήεργαλείωνκαιόπλωνµέχριτοτέλοςτηςχρήσηςτουπριναπό3.000χρόνια.

ΗσυλλογήτουΜηλιούΛαογράφουΖαφείρηΒάουσυγκε-

ντρώνειπολυάριθµατέχνεργααπόταπροϊστορικά

λατοµείαοψιδιανούτηςΜήλουκαιαπόδιάφορες

επιφανειακέςθέσειςτουνησιού.

σχηµατίστηκεκατάτιςηφαιστει-

ακέςεκρήξειςτουΤεταρτογε-

νούς,πριναπό1,4εκατοµµύρια

χρόνια.Ηγρήγορηψύξητου

όξινουπυριτικούµάγµατος

δηµιουργείέναυαλώδες

πέτρωµαχωρίςκρυστάλλους.

Στουςρυολίθουςτωνηφαι-

στείωντηςΜήλουστηνΜπο-

µπάρδακαιστο∆εµενεγάκι,

συναντάµεεξαιρετικήςποι-

ότηταςµαύρο,ηµιδιαφανή

οψιδιανό.

ΣτηδυτικήΜεσόγειοκαιστο

Αιγαίοείναιγνωστέςλίγες

πηγέςοψιδιανού,όλεςσε

νησιά.ΣτοΑιγαίοκοιτάσµατα

οψιδιανούυπάρχουνστηΜήλο,

στηνΑντίπαροκαιστοΓυαλί.

ΜόνονοοψιδιανόςτηςΜήλου

είναικατάλληλοςγιατηνκατα-

σκευήεργαλείων.Οοψιδιανός

έχειοµοιογενήσύσταση,κάθε

γεωλογικήπηγήτουπετρώµα-

τοςµπορείναπροσδιοριστεί

µεακρίβεια.Ηγεωλογική

πηγήπροέλευσηςτωνοψιδια-

νώνπουχρησιµοποιήθηκαν

στιςπροϊστορικέςθέσειςµπο-

ρείναπροσδιοριστείµεγεω-

φυσικέςαναλύσεις.Ηταύτιση

τωνπηγώντουοψιδιανούµας

επιτρέπεινααποκαταστήσουµε

τους«δρόµουςκυκλοφορίας»

τουκαιτηναπόστασητων

θέσεωνχρήσηςτουαπότις

γεωλογικέςπηγές.

Οιπηγές Τοπέτρωµα

Αδάµας, 848 00 ΜήλοςΤηλ. 22870 22481, Fax 22870 23984

www.milosminingmuseum.com

Συντελεστές

Επιστηµονική Επιµέλεια - Κείµενα∆ρ. Αντίκλεια Μουνδρέα-Αγραφιώτη,Αρχαιολόγος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Μουσειολογική Μελέτη• ∆έσποινα Τσάφου, Αρχιτέκτων• ∆ρ. Αντίκλεια Μουνδρέα-Αγραφιώτη,

Αρχαιολόγος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Αρχιτεκτονικός - Μουσειογραφικός σχεδιασµός∆έσποινα Τσάφου, Αρχιτέκτων

Επιµέλεια κειµένωνΧριστίνα Τραϊτοράκη, Αρχαιολόγος

Μετάφραση κειµένωνΛίλιαν ∆ογιάµα,Υποψήφια ∆ιδάκτωρ Αρχαιολογίας, McMaster University

Συντήρηση αντικειµένωνΆρτεµη Χαβιαρά,Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης

Επιστηµονικοί συνεργάτες• ∆ρ. Μιχάλης Φυτίκας,

Γεωλόγος, Αριστοτέλειο Παν/µιο Θεσσαλονίκης• ∆ρ. Νικόλ Κυριακοπούλου, Γεωλόγος• ∆ρ. Θεόδωρος Κούτλες, Γεωλόγος• Μαρία Συρίγου, Αρχαιολόγος• Εύα Κουβάτσου, Αρχαιολόγος

Σχεδιασµός εποπτικού υλικού3 in a box, design associates

Ψηφιακές εκτυπώσειςPixel Brothers

Κατασκευή προθηκώνΕµµανουήλ Λιγνός

Page 2: Β Ζ O Σ Η ο τ σ ι α κ ο ι ε γ ό σ ε Μ ή κ ι τ Σ Μ ς ι τ σ ... · Ο ψ ι δ ι α ν ό ς ΠροϊστορικάΛατοµεία, Τεχνικές&Εργαλεία

Οψ

ιδια

νός

ΠροϊστορικάΛατοµεία,Τεχνικές&Εργαλεία

Τιείναιτουαλώδεςπέτρωµατουοψιδιανού;

ΓιατίοιπροϊστορικοίθαλασσοπόροιτουΑιγαίουταξίδευανστηΜήλοεπίχιλιάδεςχρόνιαγιανααποκτήσουντην«εξωτική»αυτήπρώτηύληγιαταεργαλείατους;

Συλλο

γήΖ

αφ

είρη

Βά

ου

Η έκθεση της «Συλλογής Oψιδιανού Ζαφείρη Βάου»στο Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου, προτείνει έναταξίδι στην ιστορία του ιδιαίτερου αυτού πετρώµατος,από τη διαµόρφωσή του κατά τις εκρήξεις των ηφαι-στείων της Μήλου, την ανακάλυψή του από τουςπροϊστορικούς ψαράδες του Αιγαίου 11.000 χρόνιαπριν, τη συστηµατική εξόρυξη και µεταφορά του σεµεγάλες αποστάσεις από τις φυσικές του πηγές γιατην κατασκευή εργαλείων και όπλων µέχρι το τέλοςτης χρήσης του πριν από 3.000 χρόνια.

Η συλλογήτου Μηλιού Λαογράφου Ζαφείρη Βάου συγκε-

ντρώνει πολυάριθµα τέχνεργα από τα προϊστορικά

λατοµεία οψιδιανού της Μήλου και από διάφορες

επιφανειακές θέσεις του νησιού.

σχηµατίστηκε κατά τις ηφαιστει-

ακές εκρήξεις του Τεταρτογε-

νούς, πριν από 1,4 εκατοµµύρια

χρόνια. Η γρήγορη ψύξη του

όξινου πυριτικού µάγµατος

δηµιουργεί ένα υαλώδες

πέτρωµα χωρίς κρυστάλλους.

Στους ρυολίθους των ηφαι-

στείων της Μήλου στην Μπο-

µπάρδα και στο ∆εµενεγάκι,

συναντάµε εξαιρετικής ποι-

ότητας µαύρο, ηµιδιαφανή

οψιδιανό.

Στη δυτική Μεσόγειο και στο

Αιγαίο είναι γνωστές λίγες

πηγές οψιδιανού, όλες σε

νησιά. Στο Αιγαίο κοιτάσµατα

οψιδιανού υπάρχουν στη Μήλο,

στην Αντίπαρο και στο Γυαλί.

Μόνον ο οψιδιανός της Μήλου

είναι κατάλληλος για την κατα-

σκευή εργαλείων. Ο οψιδιανός

έχει οµοιογενή σύσταση, κάθε

γεωλογική πηγή του πετρώµα-

τος µπορεί να προσδιοριστεί

µε ακρίβεια. Η γεωλογική

πηγή προέλευσης των οψιδια-

νών που χρησιµοποιήθηκαν

στις προϊστορικές θέσεις µπο-

ρεί να προσδιοριστεί µε γεω-

φυσικές αναλύσεις. Η ταύτιση

των πηγών του οψιδιανού µας

επιτρέπει να αποκαταστήσουµε

τους «δρόµους κυκλοφορίας»

του και την απόσταση των

θέσεων χρήσης του από τις

γεωλογικές πηγές.

Οι πηγέςΤο πέτρωµα

Αδάµας,84800ΜήλοςΤηλ.2287022481,Fax2287023984

www.milosminingmuseum.com

Συντελεστές

ΕπιστηµονικήΕπιµέλεια-Κείµενα∆ρ.ΑντίκλειαΜουνδρέα-Αγραφιώτη,Αρχαιολόγος,ΠανεπιστήµιοΘεσσαλίας

ΜουσειολογικήΜελέτη•∆έσποιναΤσάφου,Αρχιτέκτων•∆ρ.ΑντίκλειαΜουνδρέα-Αγραφιώτη,

Αρχαιολόγος,ΠανεπιστήµιοΘεσσαλίας

Αρχιτεκτονικός-Μουσειογραφικόςσχεδιασµός∆έσποιναΤσάφου,Αρχιτέκτων

ΕπιµέλειακειµένωνΧριστίναΤραϊτοράκη,Αρχαιολόγος

ΜετάφρασηκειµένωνΛίλιαν∆ογιάµα,Υποψήφια∆ιδάκτωρΑρχαιολογίας,McMasterUniversity

ΣυντήρησηαντικειµένωνΆρτεµηΧαβιαρά,ΣυντηρήτριαΑρχαιοτήτων&ΈργωνΤέχνης

Επιστηµονικοίσυνεργάτες•∆ρ.ΜιχάληςΦυτίκας,

Γεωλόγος,ΑριστοτέλειοΠαν/µιοΘεσσαλονίκης•∆ρ.ΝικόλΚυριακοπούλου,Γεωλόγος•∆ρ.ΘεόδωροςΚούτλες,Γεωλόγος•ΜαρίαΣυρίγου,Αρχαιολόγος•ΕύαΚουβάτσου,Αρχαιολόγος

Σχεδιασµόςεποπτικούυλικού3inabox,designassociates

ΨηφιακέςεκτυπώσειςPixelBrothers

ΚατασκευήπροθηκώνΕµµανουήλΛιγνός

Page 3: Β Ζ O Σ Η ο τ σ ι α κ ο ι ε γ ό σ ε Μ ή κ ι τ Σ Μ ς ι τ σ ... · Ο ψ ι δ ι α ν ό ς ΠροϊστορικάΛατοµεία, Τεχνικές&Εργαλεία

Επίπεδο πίεσης

1. Διαµόρφωση κορυφής 2. Αφαίρεση λεπίδας µε κορυφή 3. Αφαίρεση λεπίδας µε κορυφήδεύτερης σειράς

Σηµείο πίεσης Σηµείο πίεσηςπ

Στάδια προετοιµασίας πυρήνα πίεσηςΟι τεχνικές λάξευσηςτου οψιδιανού της Μήλου στόχευαν κυρίως

στην κατασκευή λεπίδων, δηλαδή µακρό-

στενων κοφτερών µαχαιριών. Οι τεχνικές

κατάτµησης του οψιδιανού κατά την προϊστο-

ρία αλλάζουν και βελτιώνονται µε το χρόνο

µε στόχο οι λεπίδες να είναι κανονικές και

ιδιαίτερα κοφτερές. Για το σκοπό αυτό, το

φυσικό πέτρωµα διαµορφώνεται σε πυρήνες

µε χαρακτηριστική κωνική µορφή από τους

οποίους µε κρούση ή µε πίεση αποσπώνται

οι λεπίδες οψιδιανού.

Η τεχνική της πίεσης είναι η πιο εξελιγµένη

τεχνική κατασκευής λεπίδων και γενικεύεται

στο Αιγαίο κυρίως µετά την 3η χιλιετία π.Χ.

Τα εργαλείαδιαµορφώνονται µε επεξεργασία σε φολίδες ή λεπίδες.

Χαρακτηριστικές είναι οι αιχµές βελών και δοράτων της συλλογής,

αλλά και τα πριονάκια, τα τρυπάνια και τα ξέστρα.

Για την απόσπασηλεπίδων µε πίεσηχρησιµοποιείταιένας µακρύςσυµπιεστής-βακτηρία.Ο τεχνίτης ασκεί τηνπίεση µε το σώµα του,καθιστός ή όρθιος.

Κατάτµηση µεέµµεση κρούση.Ένα ενδιάµεσοεργαλείο,ο συµπιεστής,παρεµβάλλεταιµεταξύκρουστήρακαι πυρήνα.

Άποψη του τείχους της Φυλακωπής από τα Νότια

Τεχνική επεξεργασίαςµε πίεση

ΑριστεράΦυλλόσχηµη αιχµή δόρατος

ΚάτωΑιχµές βελών µε µίσχο

Στα λατοµεία της Μήλουαπό τη Μήλο στους οικισµούς

γινόταν στην αρχή µε µικρές

βάρκες µε κουπιά και, µετά

την 3η χιλιετία, µε πιο εξελιγ-

µένα σκάφη του δυναµικού

Πρωτοκυκλαδικού Πολιτισµού.

Κατά τη διάρκεια της προϊστο-

ρίας αναπτύχτηκαν πολύπλοκα

δίκτυα ανταλλαγών και επικοι-

νωνίας µέσω των οποίων κυ-

κλοφορούσαν προϊόντα και

πρώτες ύλες, όπως τα µέταλλα

και ο οψιδιανός.

Η φυσική οµορφιά του πετρώ-

µατος, καθώς και η ιδιαίτερη

δεξιοτεχνία που απαιτείται για

την κατασκευή πρισµατικών

λεπίδων, προσέδιδαν ένα

ιδιαίτερο κοινωνικό νόηµα

στη χρήση του.

Από τη Μεσολιθική Εποχή

µέχρι το τέλος της προϊστορίας

του Αιγαίου και την καταστροφή

των Μυκηναϊκών ανακτόρων,

ο οψιδιανός ήταν το πιο επιθυ-

µητό πέτρωµα για την κατα-

σκευή εργαλείων σε απόσταση

µέχρι και 400 χιλιοµέτρων από

τη Μήλο. Στους ιστορικούς

χρόνους το πέτρωµα χρησιµο-

ποιείται σε µικρές ποσότητες

για τη διακόσµηση αγαλµάτων

ή την κατασκευή αγγείων, αλλά

και σε «µαγικές» ιατρικές συ-

νταγές µέχρι και τους πρώι-

µους χριστιανικούς χρόνους.

Το ταξίδι του οψιδιανού

ο οψιδιανός χρησιµοποιήθηκε

για την κατασκευή λεπίδων και

εργαλείων. Μετά την 5η χιλιετία,

κατά τη νεότερη Νεολιθική

Εποχή, εµφανίζονται οι πρώτες

µόνιµες εγκαταστάσεις στο

νησί. Η πόλη της Φυλακωπής,

στη βόρεια ακτή του νησιού,

είναι ένα από τα πιο σηµαντικά

κέντρα των Κυκλάδων της

Εποχής του Χαλκού.

Στις προϊστορικές θέσεις της Μήλου

0 m 30

Κάτοψη της πόληςτης Φυλακωπήςστην ΎστερηΕποχήτου Χαλκού

Νύχια

Δεµενεγάκι

Στη θέση Νύχια, κοντά στον Αδάµαντα, και στο ∆εµενεγάκι,

στην ανατολική ακτή του νησιού, βρέθηκαν εκατοµµύρια

απορρίµµατα προετοιµασίας των πυρήνων, καθώς και

πολυάριθµοι πυρήνες λεπίδων σε αρχικά στάδια

προετοιµασίας. Από τα απορρίµµατα αυτά µπορούµε

να «διαβάσουµε» τις χειρονοµίες των προϊστορικών

λαξευτών, να καταλάβουµε πώς οργάνωναν

την εργασία τους στα λατοµεία, δοκιµάζοντας

την ποιότητα της πρώτης ύλης και

προ-διαµορφώνοντας τους πυρήνες,

που θα µετέφεραν στη συνέχεια

µέχρι τις αποµακρυσµένες προϊστορικές

θέσεις του Αιγαίου, της ηπειρωτικής

Ελλάδας και της Κρήτης.

Page 4: Β Ζ O Σ Η ο τ σ ι α κ ο ι ε γ ό σ ε Μ ή κ ι τ Σ Μ ς ι τ σ ... · Ο ψ ι δ ι α ν ό ς ΠροϊστορικάΛατοµεία, Τεχνικές&Εργαλεία

Οψ

ιδια

νός

Προϊστορικά Λατοµεία,Τεχνικές & Εργαλεία

Τι είναι το υαλώδες πέτρωµατου οψιδιανού;

Γιατί οι προϊστορικοί θαλασσοπόροιτου Αιγαίου ταξίδευαν στη Μήλο επίχιλιάδες χρόνια για να αποκτήσουντην «εξωτική» αυτή πρώτη ύληγια τα εργαλεία τους;

Συλλ

ογή

Ζα

φεί

ρη

Βά

ου

Ηέκθεσητης«ΣυλλογήςOψιδιανούΖαφείρηΒάου»στοΜεταλλευτικόΜουσείοΜήλου,προτείνειέναταξίδιστηνιστορίατουιδιαίτερουαυτούπετρώµατος,απότηδιαµόρφωσήτουκατάτιςεκρήξειςτωνηφαι-στείωντηςΜήλου,τηνανακάλυψήτουαπότουςπροϊστορικούςψαράδεςτουΑιγαίου11.000χρόνιαπριν,τησυστηµατικήεξόρυξηκαιµεταφοράτουσεµεγάλεςαποστάσειςαπότιςφυσικέςτουπηγέςγιατηνκατασκευήεργαλείωνκαιόπλωνµέχριτοτέλοςτηςχρήσηςτουπριναπό3.000χρόνια.

ΗσυλλογήτουΜηλιούΛαογράφουΖαφείρηΒάουσυγκε-

ντρώνειπολυάριθµατέχνεργααπόταπροϊστορικά

λατοµείαοψιδιανούτηςΜήλουκαιαπόδιάφορες

επιφανειακέςθέσειςτουνησιού.

σχηµατίστηκεκατάτιςηφαιστει-

ακέςεκρήξειςτουΤεταρτογε-

νούς,πριναπό1,4εκατοµµύρια

χρόνια.Ηγρήγορηψύξητου

όξινουπυριτικούµάγµατος

δηµιουργείέναυαλώδες

πέτρωµαχωρίςκρυστάλλους.

Στουςρυολίθουςτωνηφαι-

στείωντηςΜήλουστηνΜπο-

µπάρδακαιστο∆εµενεγάκι,

συναντάµεεξαιρετικήςποι-

ότηταςµαύρο,ηµιδιαφανή

οψιδιανό.

ΣτηδυτικήΜεσόγειοκαιστο

Αιγαίοείναιγνωστέςλίγες

πηγέςοψιδιανού,όλεςσε

νησιά.ΣτοΑιγαίοκοιτάσµατα

οψιδιανούυπάρχουνστηΜήλο,

στηνΑντίπαροκαιστοΓυαλί.

ΜόνονοοψιδιανόςτηςΜήλου

είναικατάλληλοςγιατηνκατα-

σκευήεργαλείων.Οοψιδιανός

έχειοµοιογενήσύσταση,κάθε

γεωλογικήπηγήτουπετρώµα-

τοςµπορείναπροσδιοριστεί

µεακρίβεια.Ηγεωλογική

πηγήπροέλευσηςτωνοψιδια-

νώνπουχρησιµοποιήθηκαν

στιςπροϊστορικέςθέσειςµπο-

ρείναπροσδιοριστείµεγεω-

φυσικέςαναλύσεις.Ηταύτιση

τωνπηγώντουοψιδιανούµας

επιτρέπεινααποκαταστήσουµε

τους«δρόµουςκυκλοφορίας»

τουκαιτηναπόστασητων

θέσεωνχρήσηςτουαπότις

γεωλογικέςπηγές.

Οιπηγές Τοπέτρωµα

Αδάµας, 848 00 ΜήλοςΤηλ. 22870 22481, Fax 22870 23984

www.milosminingmuseum.com

Συντελεστές

Επιστηµονική Επιµέλεια - Κείµενα∆ρ. Αντίκλεια Μουνδρέα-Αγραφιώτη,Αρχαιολόγος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Μουσειολογική Μελέτη• ∆έσποινα Τσάφου, Αρχιτέκτων• ∆ρ. Αντίκλεια Μουνδρέα-Αγραφιώτη,

Αρχαιολόγος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Αρχιτεκτονικός - Μουσειογραφικός σχεδιασµός∆έσποινα Τσάφου, Αρχιτέκτων

Επιµέλεια κειµένωνΧριστίνα Τραϊτοράκη, Αρχαιολόγος

Μετάφραση κειµένωνΛίλιαν ∆ογιάµα,Υποψήφια ∆ιδάκτωρ Αρχαιολογίας, McMaster University

Συντήρηση αντικειµένωνΆρτεµη Χαβιαρά,Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης

Επιστηµονικοί συνεργάτες• ∆ρ. Μιχάλης Φυτίκας,

Γεωλόγος, Αριστοτέλειο Παν/µιο Θεσσαλονίκης• ∆ρ. Νικόλ Κυριακοπούλου, Γεωλόγος• ∆ρ. Θεόδωρος Κούτλες, Γεωλόγος• Μαρία Συρίγου, Αρχαιολόγος• Εύα Κουβάτσου, Αρχαιολόγος

Σχεδιασµός εποπτικού υλικού3 in a box, design associates

Ψηφιακές εκτυπώσειςPixel Brothers

Κατασκευή προθηκώνΕµµανουήλ Λιγνός


Τ . Ε . Ι . Λ Α Μ Ι Α Σ T.E.I LAMIAS Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης

Τ . Ε . Ι . Λ Α Μ Ι Α Σ T.E.I LAMIAS Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης

Ι σ τ ο ρ ί α Κ α ι ν ο τ ο μ ί ε ς Σ ...€¦ · τ ο υ M y Υδ ρ α έ κ λ ε ι σ ε μ ε τ ο υ ς χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ο ύ ς

Ι σ τ ο ρ ί α Κ α ι ν ο τ ο μ ί ε ς Σ ...€¦ · τ ο υ M y Υδ ρ α έ κ λ ε ι σ ε μ ε τ ο υ ς χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ο ύ ς

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;» · 2015. 1. 13. · « τ ι σ υ μ β α ί ν ε ι σ τ η ν εφηβεία; » Είναι μια συναρπαστική

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;» · 2015. 1. 13. · « τ ι σ υ μ β α ί ν ε ι σ τ η ν εφηβεία; » Είναι μια συναρπαστική

Δ Ρ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Τ Η Τ Ε Σ - sch.grkpe-kal.mes.sch.gr/elianet/wp/wp-content/uploads/201… · Web viewΘΕΜΑ: «Ετήσιος απολογισμός του Εθνικού

Δ Ρ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Τ Η Τ Ε Σ - sch.grkpe-kal.mes.sch.gr/elianet/wp/wp-content/uploads/201… · Web viewΘΕΜΑ: «Ετήσιος απολογισμός του Εθνικού

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η Σ Ι Τ Ι Σ Η Σ - ionio.grΠρωολόλλο Φ5/68535/Β3/18-6-2012 η οποία έχει αναρηθεί σ η ΔΙΑΥΓΕΙΑ: (ΑΔΑ: Β4ΛΜ9-Ν1Γ).

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η Σ Ι Τ Ι Σ Η Σ - ionio.grΠρωολόλλο Φ5/68535/Β3/18-6-2012 η οποία έχει αναρηθεί σ η ΔΙΑΥΓΕΙΑ: (ΑΔΑ: Β4ΛΜ9-Ν1Γ).

Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Των Μαρίας ΚΑΤΣΟΥΓΙΑΝΝΗ Αγνής ΠΑΧΟΥΛΗ

Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Των Μαρίας ΚΑΤΣΟΥΓΙΑΝΝΗ Αγνής ΠΑΧΟΥΛΗ

Δ Ι Δ Α Κ Τ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ 2014 -2015femantzaros.com/wp-content/uploads/2015/09/Εσωτερικός Κανονισμός... · ευρωπαϊκά Φεστιβάλ Φιλαρµονικών

Δ Ι Δ Α Κ Τ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ 2014 -2015femantzaros.com/wp-content/uploads/2015/09/Εσωτερικός Κανονισμός... · ευρωπαϊκά Φεστιβάλ Φιλαρµονικών

« τ ι σ υ β α ί ν ε ι σ τ η ν εφηβεία; · 2015. 7. 7. · Ε ι σ α γ ω γ ή Η εφηβεία είναι ια συναρπαστική περίοδο κατά

« τ ι σ υ β α ί ν ε ι σ τ η ν εφηβεία; · 2015. 7. 7. · Ε ι σ α γ ω γ ή Η εφηβεία είναι ια συναρπαστική περίοδο κατά

Α Γυμνασίου · 2020. 6. 4. · Γι α να μ ετ ρ ή σ ο υ μ ε τ η θ ερμ οκ ρ α σ ί α α ν τ ι κ ε ι μ εν ι κά χ ρ η σ ι μ οπ

Α Γυμνασίου · 2020. 6. 4. · Γι α να μ ετ ρ ή σ ο υ μ ε τ η θ ερμ οκ ρ α σ ί α α ν τ ι κ ε ι μ εν ι κά χ ρ η σ ι μ οπ

tΑ Α Ν Τ Ι Β Ι

tΑ Α Ν Τ Ι Β Ι

Σ Τ Ρ Α Τ Η Γ Ι Κ Ο Σ Σ Χ Ε Δ Ι Α Σ Μ Ο Σ - ASDA · 2011-11-07 · Το παρόν τεύχος, αποτελεί την πρώτη ενότητα του Επιχειρησιακού

Σ Τ Ρ Α Τ Η Γ Ι Κ Ο Σ Σ Χ Ε Δ Ι Α Σ Μ Ο Σ - ASDA · 2011-11-07 · Το παρόν τεύχος, αποτελεί την πρώτη ενότητα του Επιχειρησιακού

| € 2 , 0 0 Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Α Σ Α Ρ Α Κ Ο Σ Τ Ι Α Ν Α Π ... › _storageWeb_ › n › ... · 2020-02-28 · Τ ο ύ ρ τ α β ρ ώ μ η ς μ ε

| € 2 , 0 0 Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Α Σ Α Ρ Α Κ Ο Σ Τ Ι Α Ν Α Π ... › _storageWeb_ › n › ... · 2020-02-28 · Τ ο ύ ρ τ α β ρ ώ μ η ς μ ε

Μ α ρ ι ν ό π ο υ λ ο υγ ι α τ ο 5 0 % τ ω ν α π α ι τ ή σ ε ώ ν τ ο υ ς α π ό τ η ν ε τ α ι ρ ε ί α « Μ α ρ ι ν ό π ο υ λ

Μ α ρ ι ν ό π ο υ λ ο υγ ι α τ ο 5 0 % τ ω ν α π α ι τ ή σ ε ώ ν τ ο υ ς α π ό τ η ν ε τ α ι ρ ε ί α « Μ α ρ ι ν ό π ο υ λ

Β Στη θάλασσα - Public · Στη θάλασσα Βρες μ ε! η ε ! η τ Τ ρ ι σ δ ι ά σ τ α Στη θάλασσα Βρες μ ε! Μπορείς να βρεις

Β Στη θάλασσα - Public · Στη θάλασσα Βρες μ ε! η ε ! η τ Τ ρ ι σ δ ι ά σ τ α Στη θάλασσα Βρες μ ε! Μπορείς να βρεις

ι τ .. : e- ι ME- ι r - r Κ

ι τ .. : e- ι ME- ι r - r Κ

μ ήν α - Adeti · 2021. 1. 26. · € μ ή να Ε Τ Η Σ Ι Α Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η € Ε Τ Η Σ Ι Α Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η € Ό λ ε ς τ ι ς πα ρ ο χ

μ ήν α - Adeti · 2021. 1. 26. · € μ ή να Ε Τ Η Σ Ι Α Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η € Ε Τ Η Σ Ι Α Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η € Ό λ ε ς τ ι ς πα ρ ο χ

Ρ Η Τ Α Α Γ Ι Α Σ Γ Ρ Α Φ Η Σ

Ρ Η Τ Α Α Γ Ι Α Σ Γ Ρ Α Φ Η Σ

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Ε Ν ∆ Ι Α Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Ο ΣšΛΜΟΡ1Π-ΩΙΔ.pdfΠ Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Ε Ν ∆ Ι Α Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Ο Σ ... ΠΡΙΡΑΦΗ ΥΠΗΡΣΙΩΝ

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Ε Ν ∆ Ι Α Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Ο ΣšΛΜΟΡ1Π-ΩΙΔ.pdfΠ Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Ε Ν ∆ Ι Α Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Ο Σ ... ΠΡΙΡΑΦΗ ΥΠΗΡΣΙΩΝ

Δ Ι Δ Α Κ Τ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ 2014 -2015•σωτερικός...ευρωπαϊκά Φεστιβάλ Φιλαρµονικών (1982,1985,1996,2013). Έχει δώσει συναυλίες

Δ Ι Δ Α Κ Τ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ 2014 -2015•σωτερικός...ευρωπαϊκά Φεστιβάλ Φιλαρµονικών (1982,1985,1996,2013). Έχει δώσει συναυλίες

δ ι α τ ρ ο φ η α σ κ η σ η 2013-2014

δ ι α τ ρ ο φ η α σ κ η σ η 2013-2014