Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

42
Η Αισθητική του Χάους JORGE ALVARADO PLANAS ΣΕΙΡΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ ΣΟΦΙΑΣ 2η Έκδοση

description

Jorge Alvarado PlanasΕκδοση: Αθήνα 2005Σελίδες: 39Διαστάσεις: 11Χ15cm(Μαλακό εξώφυλλο)ISBN 960-8407-43-5ΣΕΙΡΑ: Μαργαριτάρια σοφίας

Transcript of Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

Page 1: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

Η Αισθητική του Χάους

JORGE ALVARADO PLANAS

ΣΕΙΡΑΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ

ΣΟΦΙΑΣ

2η Έκδοση

COVER_CHAOS-B.indd 2 6/8/2012 3:00:42 μμ

Page 2: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

Σειρά Μαργαριτάρια Σοφίας

Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ

CHAOS-B.indd 1 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 3: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

CHAOS-B.indd 2 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 4: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ

JORGE ALVARADO PLANAS

CHAOS-B.indd 3 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 5: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

© ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ Η Αισθητική του Χάους - Σειρά Μαργαριτάρια ΣοφίαςJorge Alvarado Planas2η Έκδοση - Σεπτέμβριος 2012

Επιμέλεια έκδοσης: Φ. ΘεοδωρίδουΕπιμέλεια κειμένου: Δ. Κόκλα - Φ. ΘεοδωρίδουΑτελιέ: Φ. Θεοδωρίδου

ISBN: 978-960-8407-82-4

Εκδόσεις: ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗΑγίου Μελετίου 29, Κυψέλη, 11361, ΑθήναΤηλ. 210 8231301 e-mail: [email protected] • www.nea-acropoli.gr

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή -ολική, μερική ή περιληπτική- ή η απόδοση κατά παράφραση ή διασκευή του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

CHAOS-B.indd 4 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 6: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

“Διαισθάνομαι ότι ο ταραγμένος αιώνας μας,

εκτός από την τεχνολογική επανάσταση, ίσως να

είναι φορέας κάτι πιο σημαντικού:

της σηματοδότησης της αρχής ενός νέου

επιπέδου εξέλιξης της ανθρώπινης βιολογικής

εξέλιξης, στο τέλος της οποίας ο μαθηματικός

θα ενωθεί με τον ποιητή”.

Νίκος Ταμπάκης

CHAOS-B.indd 5 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 7: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

CHAOS-B.indd 6 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 8: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

Η Aισθητική του Χάους

Σύμφωνα με την Πλατωνική αντίληψη, η φύση είναι η σωματική έκφραση του Αρ-

χετυπικού και Ιδεατού Κόσμου. Αυτή η γραμμή σκέψης επηρέασε με πολύ αποφασιστικό τρόπο όλη την προγενέστερη Ιστορία της Φιλοσοφίας της Αισθητικής μέχρι τις μέρες μας. H σύλληψη του αρχετύπου του Ωραίου στον εκδηλωμένο κόσμο είναι αυτό που ονομάζουμε τέχνη και διέπεται από τους νόμους της αισθητικής. Και αυτοί οι αισθητικοί νόμοι είναι σε άμεση σχέση με τις ανθρώπινες αισθήσεις, στο βαθμό που αυτές είναι τα «παράθυρα» που μας επιτρέπουν να συλλάβουμε το Ωραίο, που εκδηλώνεται

7

CHAOS-B.indd 7 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 9: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

8

Jorge Álvarado Planas

στη φύση ως ομορφιά στα πράγματα. Η ίδια η λέξη αισθητική μάς το υποδηλώνει, καθώς προέρχεται από την ελληνική λέξη «Αίσθησις». Έτσι, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, υπάρχει μία αισθητική και κατά συνέπεια μία τέχνη για κάθε αίσθηση, σύμφωνα με το πώς ο άνθρωπος συλλαμβάνει την ομορφιά στη φύση: Γλυπτική για την αφή, μουσική για την ακοή, ζωγραφική για την όραση, χορός για την αίσθηση της κίνη-σης, η μαγειρική τέχνη για την γεύση, η αρω-ματοποιία για την όσφρηση και ακόμα τέχνες όπως η ποίηση και το θέατρο για εσώτερα και πιο λεπτά αισθήματα που σχετίζονται με τη φα-ντασία και τη διαίσθηση. Όμως, είτε πρόκειται για τις Δημιουργικές Δυνάμεις ή Διάνοιες της Φύσης είτε πρόκειται για τον άνθρωπο καλλι-τέχνη μέσω της ανάμνησης, της μίμησης και της δημιουργικής φαντασίας, το σίγουρο είναι ότι και στις δυο καταστάσεις, φύση και άνθρωπο, η τέχνη εκφράζεται σαν δρόμος επικοινωνίας, σύνδεσης μεταξύ των εκδηλωμένων κόσμων και του θείου ή ιδεατού ανώτερου κόσμου.

CHAOS-B.indd 8 5/8/2012 8:10:35 μμ

Page 10: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

9

Η αισθητική του Χάους

Ωστόσο ο άνθρωπος ανέκαθεν παρατηρού-σε τα άστρα, τους κρυστάλλους του κόσμου γε-νικά, με βαθύ θαυμασμό, έχοντας ως δεδομένο ότι αυτά τα συστήματα συμπεριφέρονται και κυβερνώνται από αρμονικούς προκαθορισμέ-νους νόμους.

Ακόμα και σήμερα υποτίθεται ότι οι πλα-νήτες για παράδειγμα, κινούνται στις τροχιές τους από αρχαιοτάτων χρόνων χωρίς να υφί-στανται την παραμικρή μεταβολή. Το Ηλιακό Σύστημα είναι σαν ένα τεράστιο ρολόι που δεν απορυθμίζεται ποτέ. Οι χημικοί, μοριακοί και ατομικοί συνδυασμοί υπόκεινται σε αναλλοί-ωτους νόμους και σε επιδράσεις που μπορούν να ελεγχθούν και να προβλεφθούν. Η φύση, στο σύνολό της, είναι σαν μια καλολαδωμένη μηχανή που λειτουργεί αυτόματα από μόνη της, στη διάθεση και στη δυνατότητα του ανθρώπι-νου ελέγχου.

Αυτή η μηχανιστική και υλιστική αντίληψη του κόσμου, που είναι ριζωμένη στη σύγχρονη δυτική και κοσμική κοινωνία και ακόμα και

CHAOS-B.indd 9 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 11: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

10

Jorge Álvarado Planas

στην επιστημονική σκέψη μέχρι πολύ πρόσφα-τα, μετέτρεψε την αισθητική και την τέχνη των τελευταίων χρόνων σε έναν αυτοματοποιημένο φορμαλισμό στερημένο από ψυχή και ζωή, στε-ρημένο από διαισθητική φαντασία, χωρίς ζωτι-κή σύγκρουση, χωρίς να αφήνει περιθώρια για το «ανέλπιστο», το άγνωστο, το εκπληκτικό.

Η εισβολή της Καρτεσιανής αιτιοκρατίας στο δυτικό πολιτισμό, ο θρίαμβος της μηχανο-κρατίας και της Νευτώνειας τάξης οδήγησαν σε μια βαθειά αλλαγή στο σύγχρονο πνεύμα, η συνέπεια της οποίας στην τέχνη ήταν ένας περιορισμός σε στενό αισθητικά πλαίσιο, που υπόκεινται σε μηχανιστικές και τεχνολογικές τυποκρατίες.

Οι σύγχρονες αισθητικές αντιλήψεις της σχολής του Μπάουχαους, στην προπολεμική Γερμανία, είναι ένα παράδειγμα αυτής της φορ-μαλιστικής, μηχανιστικής, υπερ-πειθαρχημένης και αιτιοκρατικής νοοτροπίας, που όμως στερείται δυναμικής και εσωτερικής ζωής. Η αρχιτεκτονική του Μπάουχαους -που μετέπειτα

CHAOS-B.indd 10 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 12: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

11

Η αισθητική του Χάους

άσκησε επίσης μεγάλη επιρροή στις άλλες πλα-στικές τέχνες- κινείται από αισθητική άποψη σε έναν Ευκλείδειο χώρο και το ίδιο συμβαίνει για παράδειγμα, με τη μοντέρνα ζωγραφική του Τζόζεφ Άλμπερτ ως μια ακραία αντιπροσωπευ-τική περίπτωση, με τα πολλαπλά χρωματιστά τετράγωνα, σχήματα γραμμικά, γεωμετρικά, κανονικά, μονότονα.

Υποθέτουν μια αισθητική γεωμετρία στα-τικής τάξης. Στην ίδια γραμμή κινούνται ο Μοντριάν, ο Πάουλ Κλέε, ο Καντίνσκυ κ.α. μέσα στο καλλιτεχνικό και αισθητικό ρεύμα που ονομάστηκε Μοντερνισμός και που συ-μπεριλαμβάνει τον Κυβισμό, την Αφηρημένη Τέχνη, τον Στρουκτουραλισμό κ.λπ. Σήμερα πια, έχοντας μπει στην εποχή του Μεταμοντερ-νισμού, οι αρχιτέκτονες για παράδειγμα, δεν ενδιαφέρονται να κατασκευάσουν τεράστιους ουρανοξύστες σαν το κτίριο Seegram της Νέας Υόρκης που από το ΄50 ως το ΄70 είχε δεχθεί τόσες κολακείες και είχε βρει τόσους μιμητές.

CHAOS-B.indd 11 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 13: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

12

Jorge Álvarado Planas

Σήμερα αυτή η αισθητική αντίληψη αλλά-ζει. Η αιτία ίσως είναι πολύ καθαρή: τα απλά γεωμετρικά σχήματα είναι μη ανθρώπινα, ακόμα και μη φυσικά, καθώς η φύση είναι σε μεγάλο βαθμό χαοτική. Τα απλά σχήματα δεν ανταποκρίνονται στον τρόπο με τον οποίο ο ανθρώπινος νους συλλαμβάνει τον κόσμο, ούτε στον τρόπο με τον οποίο η ίδια η φύση οργα-νώνεται στο μεγαλύτερο μέρος της.

Σε σχέση με αυτό το ζήτημα είναι αποκα-λυπτικά τα λόγια του Γερμανού φυσικού Gert Eilemberger, ειδικού στις μη γραμμικές επι-στήμες και στην Υπεραγωγιμότητα: «Γιατί η φιγούρα ενός γυμνού δέντρου που αναδιπλώνε-ται στην καταιγίδα, με φόντο ένα χειμωνιάτικο απόγευμα, θεωρείται όμορφη ενώ η αντίστοιχη φιγούρα ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος, με τα πολλαπλά του αντικείμενα και σκοπούς, δεν θεωρείται ωραία παρά τις προσπάθειες του αρχιτέκτονα;»

Η απάντηση, αν και υποθετική ίσως, πι-στεύω πως καθορίζεται από τις νέες γνώσεις

CHAOS-B.indd 12 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 14: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

13

Η αισθητική του Χάους

για τα Δυναμικά Συστήματα. Την αίσθησή μας αλλά και την αισθητική μας για το ωραίο την εμπνέει η αρμονική συνύπαρξη της τάξης και της «αταξίας», όπως αυτές υπάρχουν στα φυσι-κά αντικείμενα, στα σύννεφα, στα δέντρα, στα βουνά και στους κρυστάλλους του χιονιού.

Οι μορφές όλων αυτών των πραγμάτων είναι δυναμικές διαδικασίες που έχουν απο-κρυσταλλωθεί σε φυσικές μορφές, όπου συνυ-πάρχουν με τρόπο αξεχώριστο, συγκεκριμένοι συνδυασμοί τάξης και αταξίας.

Ένα μεγάλο μέρος της φύσης διακατέχεται από αταξία και χάος. Είναι δυναμικά συστήμα-τα χαοτικού τύπου, άτακτου, απρόβλεπτου και απροσδιόριστου.

Οι στροβιλισμοί των νερών ενός ποταμού, οι δίνες του αέρα στους ανέμους και οι δακτύλιοι καπνού από ένα τσιγάρο, οι κινήσεις της φωτιάς ή οι μορφές των ακτίνων, οι γεωλογικές γραμ-μές τάσης, οι δενδρώδεις διακλαδώσεις των αιμοφόρων αγγείων ή η δομή του πνεύμονα, όλα αυτά είναι εκδηλώσεις του χάους στη φύση,

CHAOS-B.indd 13 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 15: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

14

Jorge Álvarado Planas

που δεν μπορούν να συμπιεστούν στο πλαίσιο των μέχρι τώρα γνωστών μαθηματικών τύπων ή των αισθητικών νόμων.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα κοινωνιολογικά συστήματα, όπου το χάος εμφανίζεται από όλες τις πλευρές στους ρυθμούς ανόδου και πτώσης των καμπυλών των τιμών στην αγορά, στο χρη-ματιστήριο, στις καμπύλες ατυχημάτων κ.λπ. Ακόμα η επανατοποθέτηση της προβληματικής του χάους στις φυσικές επιστήμες, κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, επέφερε την αναγνώριση της ύπαρξης του χάους ακόμα και σε συστήματα που θεωρούνταν διατεταγμένα και σταθερά, δηλαδή προβλέψιμα και ελέγξιμα. Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή του ηλιακού συστήματος, στο οποίο έχουν ανακαλυφθεί ανωμαλίες και ανισορροπίες, που μπορούν να εξηγηθούν μόνο ως αποτελέσματα της ύπαρξης του χάους στο σύστημα.

Οι έρευνες, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1980, μας πληροφορούν ότι στην πραγματικό-τητα καμιά πλανητική τροχιά δεν μπορεί να θεωρηθεί προκαθορισμένη και υποκείμενη σε

CHAOS-B.indd 14 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 16: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

15

Η αισθητική του Χάους

τάξη. Έτσι στην αρχή της δεκαετίας του ΄90 γεννήθηκε ένας νέος επιστημονικός κλάδος: η Φυσική του Χάους, ειδικευμένη στα δυνα-μικά συστήματα της φύσης που υπακούουν σε εξισώσεις μη γραμμικού τύπου, δηλαδή σε εκείνες στις οποίες το αποτέλεσμα που βγαίνει δεν είναι μια γραμμική συνάρτηση των παραγό-ντων που συμπεριλαμβάνονται στην εξίσωση, αλλά παραχωρεί έδαφος σε νέους παράγοντες αταξίας, στο απρόβλεπτο και στην εμφάνιση, κατά συνέπεια, του χάους.

Ωστόσο το χάος μπορεί να περιγραφεί, να προσδιοριστεί και να μορφοποιηθεί με τη βοήθεια μιας νέας γεωμετρίας, της λεγόμενης Φράκταλ, που έκανε την εμφάνισή της κατά την τελευταία δεκαετία.

Αυτή η νέα γεωμετρία, που επιτρέπει να μπει τάξη στο χάος, να αποδοθούν αιτίες στο τυχαίο, να καθοριστεί το ακαθόριστο, μπορεί να θεωρηθεί σαν μια αληθινή Γεωμετρία της Φύσης που περιέχει τους νόμους και τις αρχές μιας νέας αισθητικής της φύσης.

CHAOS-B.indd 15 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 17: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

16

Jorge Álvarado Planas

Φράκταλ: η γεωµετρία του Χάους

Η θεωρία του Χάους, ή της χαοτικής δυ-ναμικής, αποτελεί πια έναν ιδιαίτερο κλάδο των θετικών επιστημών, όπου όλο και πε-ρισσότεροι επιστήμονες από διαφορετικούς κλάδους (Ιατρική, Γεωλογία, Θερμοδυναμική, Κοινωνιολογία, Βιολογία, Αεροδυναμική κ.λπ.) βρίσκουν λύσεις σε πολλά από τα μέχρι τώρα άλυτα ερωτήματά τους. Και ίσως το πιο σημα-ντικό να είναι ότι η θεωρία του Χάους θέτει προβληματισμούς αισθητικού ή μεταφυσικού φιλοσοφικού τύπου. Ένα σημαντικό μέρος του επιστημονικού κόσμου, πηγαίνει τόσο μακριά υπερασπιζόμενο τη νέα επιστήμη του Χάους, ώστε διαβεβαιώνει ότι η επιστημονική ανάπτυ-ξη του 20ου αιώνα θα περάσει στην ιστορία, στη μνήμη του ανθρώπου, για τρία πράγματα μόνο: τη θεωρία της Σχετικότητας, την Κβαντομηχα-νική και τη θεωρία του Χάους, που θεωρείται ως η τρίτη μεγάλη επιστημονική επανάσταση αυτού του αιώνα.

CHAOS-B.indd 16 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 18: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

17

Η αισθητική του Χάους

Αυτή η νέα θεωρία μας λέει ότι όλη η ομορ-φιά της φύσης με την τεράστια πολυμορφία της, δεν υπόκειται σε περίπλοκους νόμους, αλλά προέρχεται από πολύ απλές διαδικασίες, μη γραμμικού όμως τύπου.

Για παράδειγμα, το μόριο του νερού είναι απλούστατο, αν όμως γίνει πάγος και συνδεθεί με άλλα μόρια προξενεί τη γέννηση των περί-πλοκων μορφών των κρυστάλλων του χιονιού. Και κανένας κρύσταλλος δεν είναι ακριβώς ίδιος με τον άλλο.

Τώρα ξέρουμε ότι όλα στη φύση συμπερι-φέρονται με μη γραμμικό τρόπο, ωστόσο μέχρι πρόσφατα δεν είχαμε μαθηματική μέθοδο για να μελετήσουμε τέτοιες συμπεριφορές. Τα μα-θηματικά μας ήταν μη γραμμικά, στατικά.

Η γεωμετρία Φράκταλ υπακούει σε μια μα-θηματική δυναμική, της κίνησης, της αδιάκοπης ροής, όπως την αντιλαμβανόταν ο προσωκρα-τικός φιλόσοφος Ηράκλειτος. Η επιστημονική συνειδητοποίηση του Χάους ξεκίνησε με τους πειραματισμούς του Edward Lorenz, στη δε-

CHAOS-B.indd 17 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 19: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

18

Jorge Álvarado Planas

καετία του ΄60, πάνω στις κλιματολογικές με-ταβολές της γης. Έτσι ανακάλυψε το λεγόμενο «φαινόμενο της πεταλούδας», σύμφωνα με το οποίο το απλό πέταγμα μιας πεταλούδας στην Κίνα μπορεί να επηρεάσει το κλίμα των ΗΠΑ, προξενώντας καταιγίδες. Αυτό το παράξενο φαινόμενο δηλώνει ότι κάθε δυναμικό σύστημα έχει μεγάλη ευαισθησία και εξάρτηση σε σχέση με τις αρχικές συνθήκες. Αυτή η ευαισθησία και εξάρτηση είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση του χάους οποιαδήποτε στιγμή. Αυτή η ανακάλυψη φέρνει στο νου τους λαϊκούς στίχους που λένε: «Για ένα καρφί χάθηκε το πέταλο, για ένα πέ-ταλο χάθηκε το άλογο, για ένα άλογο χάθηκε ο καβαλάρης, για ένα καβαλάρη χάθηκε η μάχη, για μια μάχη χάθηκε η αυτοκρατορία».

Η φιλοσοφική διδασκαλία του Κάρμα είναι ένα παράδειγμα, που μπορεί να συνδεθεί με αυτό το μοντέλο. Πολύ μικρές λεπτομέρειες στην αλυσίδα αιτίων και αιτιατών μπορούν να προκαλέσουν εξαιρετικά περίπλοκα απο-τελέσματα, φαινομενικά τυχαία, απρόβλεπτα

CHAOS-B.indd 18 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 20: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

19

Η αισθητική του Χάους

και χαοτικά. Ωστόσο τώρα πια γνωρίζουμε ότι υπάρχει επίσης μια υπερ-τάξη μέσα στο χάος, και το φαινομενικό χάος και το τυχαίο στη ζωή και στην ιστορία υπακούουν σε αίτια και νόμους ενός ανώτερου επιπέδου, δυναμικού και μη γραμμικού.

Ήταν ωστόσο ο αμερικανός φυσικός Mitchel Feigenbaum, ένας ρομαντικός που αναζητούσε την έμπνευσή του στον Goethe και στον Gustav Mahler, αυτός που έκανε τη μεγάλη ανακάλυψη: αυτή που ονομάστηκε νόμος της Παγκοσμιότητας. Στα μέσα της δε-καετίας του ΄70 ανακάλυψε το συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο μια κανονική συμπεριφορά ενός συστήματος μετατρέπεται σε μια χαοτική συμπεριφορά.

Παρατήρησε μια κλάση μετάβασης από την τάξη στο χάος, που συνέβαινε σε ένα συγκεκρι-μένο μαθηματικό μοντέλο και αναρωτήθηκε αν αυτή η ίδια μετάβαση, με τους ίδιους ρυθμούς μεταβολής, συμβαίνει και σε άλλα μοντέλα. Έτσι είδε ότι από διαφορετικές μαθηματικές

CHAOS-B.indd 19 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 21: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

20

Jorge Álvarado Planas

εξισώσεις, από τις οποίες κανείς δεν θα περί-μενε ότι θα έβγαιναν οι ίδιοι αριθμοί, τελικά έβγαιναν οι ίδιοι.

Ο Παγκόσμιος Αριθμός του Feigenbaum εί-ναι ένας άρρητος αριθμός, όπως ο αριθμός της χρυσής τομής, ο αριθμός π, ή ο αριθμός e των νεπέριων λογαρίθμων, που επιτρέπει να κατα-λάβουμε το χάος. Η τιμή του είναι 4,6692016090 με άπειρα δεκαδικά ψηφία ακόμα.

Η Παγκοσμιότητα εκφράζει ένα φυσικό νόμο των συστημάτων στο πέρασμά τους από την τάξη στο χάος. Ισχύει από ποιοτική και πο-σοτική άποψη, όχι μόνο για τις φυσικές μορφές αλλά και για τους ακέραιους αριθμούς.

Το Χάος και το Τυχαίο είναι η έκφραση ενός άγνωστου μέχρι τώρα μαθηματικού νό-μου, μιας υπερ-τάξης παγκόσμιου χαρακτήρα, που ισχύει για οποιοδήποτε ον ή σύστημα σε δυναμική συμπεριφορά.

Η Παγκοσμιότητα σημαίνει ότι διαφορετικά συστήματα έχουν την ίδια συμπεριφορά, αλλά και διαφορετικό τρόπο το καθένα, πρόκειται

CHAOS-B.indd 20 5/8/2012 8:10:36 μμ

Page 22: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

21

Η αισθητική του Χάους

δηλαδή για την Ερμητική αρχή του «Όπως είναι επάνω είναι και κάτω, όπως είναι κάτω είναι και πάνω».

Τα δυναμικά χαοτικά συστήματα δεν ανταποκρίνονταν ωστόσο σε κανένα γνωστό γεωμετρικό μοντέλο που να είναι σε θέση να τα περιγράψει. Χρειαζόταν μια νέα γεωμετρία που να μπορεί να μας εξηγήσει, γιατί η χαοτική συμπεριφορά της φύσης, οι μη σχηματικές και δυναμικές μορφές της μας φαίνονται ωραίες και αισθητικές. Να μας εξηγήσει την αισθητική της φύσης, με τους νόμους και τα αίτιά της, με τα χαοτικά σχήματα των νεφών, των βουνών, των αστραπών, των ποταμών, των δενδρωδών διακλαδώσεων, που δεν φαίνονται να υπακού-ουν σε καμιά κατεστημένη τάξη, σε κανένα «λογικό» και μη τυχαίο γεωμετρικό μοντέλο.

Η Γεωμετρία Φράκταλ, που αναπτύχθη-κε από τον Αμερικανό μαθηματικό Benoit Mandelbrot τη δεκαετία του ΄70, ήρθε να κα-λύψει αυτό το κενό. Το περιεχόμενο αυτής της νέας γεωμετρίας είναι τα λεγόμενα αντικείμενα

CHAOS-B.indd 21 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 23: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

22

Jorge Álvarado Planas

Φράκταλ, που κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η Αυτοομοιότητα: δηλαδή ότι το καθένα από τα μέρη του, σε διαφορετικές κλίμακες μεγέθους, είναι όμοιο με το όλο.

Το αντικείμενο επαναλαμβάνεται, «ανα-παράγει» τον εαυτό του και τα μέρη του, σε οποιαδήποτε κλίμακα και αν το θεωρήσουμε. Τα αντικείμενα Φράκταλ είναι έτσι ζωντανά όντα με ικανότητα αυτοαναπαραγωγής στο άπειρα μεγάλο και στο άπειρα μικρό. Πρόκει-ται λοιπόν για την επιστημονική ενσάρκωση στη σημερινή εποχή της Ερμητικής Αρχής της Αναλογίας που αναφέραμε παραπάνω. Άλλο θεμελιώδες χαρακτηριστικό των γεωμετρικών αντικειμένων φράκταλ είναι το ότι έχουν κλα-σματική διάσταση και από εκεί έχουν πάρει το όνομά τους (σ. Σ. fraccion=κλάσμα).

Η γεωμετρική τους διάσταση βρίσκεται στο όριο μεταξύ της γραμμής και της επιφάνειας ή μεταξύ της επιφάνειας και του όγκου ή με-ταξύ του όγκου και του χρόνου, κ.ο.κ. με τους ν-διάστατους χρόνους. Ο ίδιος ο B. Mandelbrot

CHAOS-B.indd 22 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 24: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

23

Η αισθητική του Χάους

μας δίνει ένα παράδειγμα, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε καλύτερα αυτήν την παράδοξη όψη της γεωμετρίας Φράκταλ.

Πόσες διαστάσεις -αναρωτιέται- έχει ένα κουβάρι σκοινί; Για τον Mandelbrot η απάντη-ση είναι ότι αυτό εξαρτάται από την απόσταση ή προοπτική κλίμακας σύμφωνα με την οποία το παρατηρούμε. Από μεγάλη απόσταση το κουβάρι δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σημείο στο χώρο, δηλαδή δεν έχει διάσταση.

Από πιο κοντά, το κουβάρι φαίνεται να γεμίζει ένα σφαιρικό χώρο, δηλαδή έχει τρεις διαστάσεις.

Από ακόμα πιο κοντά μας φαίνεται ότι το σκοινί, και κατά συνέπεια το αντικείμενο, έχει μια μόνο διάσταση, τη γραμμική, που όμως είναι αναδιπλωμένη στον εαυτό της με τέτοιο τρόπο, που χρησιμοποιεί έναν τρισδιάστατο χώρο.

Αν μπαίναμε στη μικροσκοπική παρατήρη-ση, οι διαστάσεις του κουβαριού θα εναλλάσσο-

CHAOS-B.indd 23 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 25: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

24

Jorge Álvarado Planas

νταν ξανά και θα εξαρτώνταν από την κλίμακα με την οποία θα τις παρατηρούσαμε.

Ο Μandelbrot έφτασε, με μη μαθηματικό τρόπο, στην ιδέα της σχετικότητας: «Η ιδέα ότι ένα αριθμητικό αποτέλεσμα θα πρέπει να εξαρτάται από τη σχέση που έχει το αντικείμενο με τον παρατηρητή, βρίσκεται, στον αιώνα μας, πολύ κοντά στο πνεύμα της φυσικής και συνιστά μια σπουδαία ερμηνεία της».

Όμως τι θα συνέβαινε στην περίπτωση που θα χρησιμοποιούσαμε ενδιάμεσες τιμές μεταξύ του «πολύ μακριά» και του «πιο κοντά»; Φτά-νουμε επομένως στη σύλληψη, που ήδη έχει διατυπωθεί μαθηματικά, των κλασματικών διαστάσεων. Η κλασματική διάσταση είναι ένας μη ακέραιος αριθμός, και μπορούμε να την εξηγήσουμε με τη βοήθεια απλών γεωμετρι-κών σχημάτων. Η επανάληψη σε διαφορετικές κλίμακες του ίδιου σχήματος δημιουργεί ένα αντικείμενο, δηλαδή ένα Φράκταλ, τα μέρη του οποίου είναι πάντα όμοια (ποτέ ακριβώς ίδια) με το όλο.

CHAOS-B.indd 24 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 26: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

25

Η αισθητική του Χάους

Δηλαδή, το μέρος είναι το όλο και το όλο βρίσκεται σε κάθε μέρος, όπως έλεγε η πα-λιά Ερμητική σοφία και η δεύτερη αρχή της Αναλογίας ή Αντιστοιχίας στο Κυμβάλιον. Η ποιότητα αυτής της ομοιότητας προς εαυτήν, αυτής της αυτοαναπαραγωγής, είναι το βασικό χαρακτηριστικό ενός αντικειμένου Φράκταλ, σε οποιαδήποτε κλασματική διάσταση.

H χρήση αυτής της γεωμετρίας Φράκταλ επιτρέπει την αναπαραγωγή και την κατασκευή μοντέλων για την πλειοψηφία των μορφών, δυναμικών και χαοτικών, των φυσικών συστη-μάτων. Πρόκειται για μια αληθινή γεωμετρία της φύσης, που είναι σε θέση να συλλαμβάνει και να μορφοποιεί μια νέα αισθητική -που εί-ναι ωστόσο παλιά όπως και η ίδια η φύση- την Αισθητική του Χάους.

Tα βουνά δεν είναι κώνοι, τα σύννεφα δεν είναι σφαίρες, οι ακτίνες δεν ταξιδεύουν σε ευθεία γραμμή, οι δυναμικοί ρυθμοί δεν είναι εντελώς κανονικοί. Αυτά τα γεωμετρικά σχή-ματα, σαν αφαίρεση της φυσικής πραγματικό-

CHAOS-B.indd 25 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 27: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

26

Jorge Álvarado Planas

τητας, ανήκουν στο νοητικό κόσμο, τον ιδεατό, τον αρχετυπικό, όμως δεν αντανακλώνται έτσι όπως είναι στη φυσική πραγματικότητα και δεν επιτρέπουν μια πραγματική κατανό-ηση και περιγραφή των φυσικών δυναμικών φαινομένων. Εκφράζουν μια ιδεατή ομορφιά, όμως για την κατανόηση της περιπλοκότητας στη φύση έχουν αποδειχτεί άχρηστα. Και ακρι-βώς γι’ αυτό γίνεται λόγος για χάος στη φύση, ενώ τώρα πια, με τη νέα γεωμετρία Φράκταλ, μπορούμε να μιλήσουμε και για τάξη μέσα στο χάος.

Το Τυχαίο παραχώρησε τη θέση του στην Αναγκαιότητα. Τα σχήματα των νεφών, οι στροβιλισμοί των ποταμών, η διαδρομή των ακτίνων στον ουρανό, η κατανομή των γαλαξι-ών, των κρατήρων στη Σελήνη ή στον Άρη ή η μετάδοση μιας επιδημίας στον πληθυσμό, δεν είναι πια τυχαία αποτελέσματα, αλλά υπακού-ουν σε νόμους που μπορούν να γίνουν γνωστοί, στους νόμους της γεωμετρίας Φράκταλ.

CHAOS-B.indd 26 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 28: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

27

Η αισθητική του Χάους

Αυτό γέννησε μια νέα αισθητική αντίληψη και νέους προβληματισμούς φιλοσοφικού και μεταφυσικού χαρακτήρα, που πλησιάζουν πολύ τις παλιές Εσωτερικές παραδοσιακές αντιλή-ψεις, όπως θα δούμε στη συνέχεια.

Ιστορικά προηγούµενα και προποµποί

Όσο κι αν μπορεί να φανεί παράδοξο, η επιστημονική και η αισθητική επανάσταση της γεωμετρίας Φράκταλ -που τώρα πλέον γίνεται μουσική Φράκταλ, ζωγραφική Φράκταλ, κ.λπ., στο πλαίσιο μιας μείζονος οικολογικής προσέγ-γισης της φύσης- δεν είναι πραγματικά νέα.

Ήδη στον παραδοσιακό εσωτερισμό, τόσο στον Ερμητισμό, όπως είδαμε, όσο και στην Ανατολική φιλοσοφία, απαντώνται σαφή προ-ηγούμενα, που θα τα σχολιάσουμε παρακάτω. Στον πάπυρο Rhind, των μαθηματικών της αρχαίας Αιγύπτου της εποχής της Νέας Αυτο-κρατορίας, παρουσιάζεται ήδη ένα πρόβλημα, το Νο 79, η δομή του οποίου είναι Φράκταλ.

CHAOS-B.indd 27 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 29: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

28

Jorge Álvarado Planas

Το πρόβλημα λέει ότι ένας άρχοντας έχει μια έκταση γης με 7 σπίτια, σε κάθε σπίτι υπάρ-χουν 7 γάτες, κάθε γάτα ελέγχει 7 ποντίκια, κάθε ποντίκι κλέβει 7 στάχυα, κάθε στάχυ έχει 7 σπόρους. Πόσα πράγματα έχει στη κυριότητά του ο άρχοντας; Μια λύση είναι να υπολογί-σουμε τις 5 πρώτες δυνάμεις του 7, όμως η πιο εύχρηστη λύση είναι να χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο Φράκταλ.

O μεγάλος μαθηματικός Moritz Cantor (1829-1920) κατάλαβε ότι αυτό το πρόβλημα είναι το αιγυπτιακό προηγούμενο ενός άλλου, σε νέα εκδοχή, που είχε θέσει ο μεγαλύτε-ρος μαθηματικός του Μεσαίωνα, ο Ιταλός Leonardo Fibonacci (1170-1250), στο έργο του Liber Abaci (1202), ο οποίος επινόησε τη σειρά που έχει το όνομά του. Το πρόβλημα λέει: «7 γυναίκες πηγαίνουν προς τη Ρώμη. Κάθε γυναί-κα έχει 7 μουλάρια. Κάθε μουλάρι μεταφέρει 7 σάκους. Κάθε σάκος περιέχει 7 δέματα. Κάθε δέμα περιέχει 7 μαχαίρια και κάθε μαχαίρι έχει 7 θήκες. Πόσες μονάδες βρίσκονται στο δρόμο προς τη Ρώμη»;

CHAOS-B.indd 28 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 30: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

29

Η αισθητική του Χάους

Στο ίδιο επίσης βιβλίο συναντάμε την έκθεση του προβλήματος του Fibonacci, που σχετίζεται με τον αριθμό της χρυσής τομής του Πυθαγόρα και που συναντάμε σε όλη τη ζωντανή φύση, τις ζωτικές σπείρες. Η σειρά του Fibonacci, όπως οι λεγόμενοι υπερβατικοί αριθμοί (ο αριθμός φ της χρυσής τομής, το π, ο νεπέριος e και τώρα επίσης ο αριθμός της πα-γκοσμιότητας του Feigenbaum για το πέρασμα των συστημάτων στην κατάσταση του χάους) είναι τέτοια, ώστε, για να υπολογιστεί ο οποιοσ-δήποτε αριθμός της σειράς, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τον προηγούμενο.

Δεν υπάρχει μαθηματική φόρμουλα που να μας παρέχει τη δυνατότητα να τους προβλέψου-με. Θα λέγαμε συμβολικά ότι είναι «κρεμασμέ-νοι» από τον ουρανό, στον Αρχετυπικό κόσμο, μεταξύ του ουρανού και της γης, και γι’ αυτό είναι θείοι, υπερβατικοί.

Άλλος σημαντικός προπομπός της σύλλη-ψης Φράκταλ είναι ο φιλόσοφος από τη Νόλα Giordano Bruno, με τη θεωρία του των Ελα-

CHAOS-B.indd 29 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 31: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

30

Jorge Álvarado Planas

χίστων ή Μονάδων, που περιέχουν σε μικρή κλίμακα το Όλο.

Ο Θεός είναι η Μονάδα των Μονάδων, σαν το Ελάχιστο, δεδομένου ότι το Όλο περιέχεται σε αυτόν.

Δηλαδή πρόκειται για τη φράση του «Εν το Παν: το Ένα μέσα στο Όλο».

Αυτή η σκέψη ήταν ήδη στην Προσωκρατική φιλοσοφία του Αναξαγόρα, στη θεωρία του των Ομοιομερειών, όπως και στον τελευταίο Νεο-πλατωνικό Πρόκλο (Θεολογικά Στοιχεία).

Ακόμα, στην ιερή αρχιτεκτονική των ελ-ληνικών ναών γνωρίζουμε ότι υπήρχε αυτή η Φράκταλ σύλληψη, π.χ. η μονάδα, κύριος του κίονα είναι αυτή που ορίζει όλες τις αναλογίες του συνόλου και επαναλαμβάνεται αδιάκοπα, σε διάφορες κλίμακες, σε κάθε μέρος, από το μικρό ως το μεγάλο και το καθολικό της αρχιτε-κτονικής δομής. Επίσης ο Leibnitz, επηρεασμέ-νος από τον Bruno, ανέπτυξε αυτή τη θεωρία δίνοντάς της μεγαλύτερη απήχηση στο έργο του

CHAOS-B.indd 30 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 32: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

31

Η αισθητική του Χάους

Μοναδολογία, πραγματεία της Φύσης και της Μεταφυσικής, που δημοσιεύτηκε το 1714.

Από τη μη φιλοσοφική οπτική, αλλά την αυστηρά μαθηματική, θα είναι ο Cantor ο αληθινός πρωτοπόρος της θεωρίας Φράκταλ, όπως αυτή είναι σήμερα διαμορφωμένη, με το περίφημο σύνολό του της «σκόνης του Cantor». Ο Leibnitz ανέπτυξε στο διαφορικό λογισμό του την ιδέα του αλγόριθμου, που βοήθησε τον Cantor στο έργο του και που είναι βασική στη θεωρία Φράκταλ, καθώς εκφράζει τη δυναμική του συστήματος με τις διαφορικές εξισώσεις που περιγράφουν την εξέλιξη του δυναμικού συστήματος σύμφωνα με τον μαθηματικό συμ-βολισμό του Leibnitz: df(x)/dt = g(x,a,b,....) όπου α,β... είναι παράμετροι του συστήματος, x είναι οι συντεταγμένες του συστήματος και f,g είναι οι συναρτήσεις που περιγράφουν όλη τη δυναμική του.

Έτσι ένας αλγόριθμος δρα πάνω σε ένα σύνολο αρχικών τιμών και με την εξέλιξή του

CHAOS-B.indd 31 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 33: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

32

Jorge Álvarado Planas

δημιουργείται ένα είδος Φράκταλ αν το αρχικό σύνολο τιμών χρησιμοποιείται σαν ένα σύνολο που αναφέρεται στον εαυτό του, παρουσιάζει δηλαδή αυτοομοιότητα.

Ένας αλγόριθμος είναι λοιπόν μια οντότητα του νοητικού σχεδίου, ίσως ένα αρχέτυπο, που περιγράφει και «ενσαρκώνεται» σε διάφορα επίπεδα και σχηματοποιημένα σύνολα της φύσης.

Σε αυτήν την αντίληψη υπάγεται ο Ολιστι-κός Αλγόριθμος του Φράκταλ Συνόλου του B. Mandelbrot, του σύγχρονου ιερέα της νέας Γεωμετρίας του Χάους και της Φύσης.

Δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στον Edward Lorenz, έναν από τους σημαντικότε-ρους πρωτοπόρους που έστρεψε την προσοχή του στο χάος, όταν διερευνούσε τις δυνατότη-τες προβλεψιμότητας του γήινου κλίματος. Το μοντέλο του κλιματικού χάους, που μπήκε σε «τάξη» με την ανακάλυψη του παράξενου ελ-κυστή του της «πεταλούδας», έχει πια περάσει στην ιστορία.

CHAOS-B.indd 32 5/8/2012 8:10:37 μμ

Page 34: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

33

Η αισθητική του Χάους

Ένας παράξενος ελκυστής είναι ένα μα-θηματικό αντικείμενο που περιγράφει ταλα-ντώσεις ενός χαοτικού δυναμικού συστήματος (στροβιλισμοί, χτυπήματα, κ.λπ.) σύμφωνα με ένα κατανοητό μοντέλο που είναι ευσταθές, μη περιοδικό, με λίγες διαστάσεις και που δεν οδηγεί ποτέ σε έναν κανονικό ρυθμό ταλαντώ-σεων όπως π.χ. το εκκρεμές ενός ρολογιού. Το εκκρεμές είναι ένας κοινός ελκυστής με κέντρο έλξης τη φάση της ηρεμίας. Η ανακάλυψη της ύπαρξης των παράξενων ελκυστών στη φύση, και η κατανόηση του ότι η συμπεριφορά τους μπορεί να περιγραφεί με τη γεωμετρία Φρά-κταλ, ήταν το σημείο εκκίνησης, τη δεκαετία του ́ 70, που άνοιξε καθοριστικά τις πόρτες για την κατάκτηση του χάους, για την ανακάλυψη μιας υπερ-τάξης μέσα στη δυναμική της φύσης. Μεγάλη βοήθεια πρόσφεραν οι εργασίες του Γάλλου μαθηματικού Henry Poincare γύρω από αυτό το θέμα, οι οποίες είχαν ξεχαστεί και που τώρα αποτελούν έναν ιδιαίτερο κλάδο των φυσικών επιστημών της Δυναμικής του Χάους

CHAOS-B.indd 33 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 35: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

34

Jorge Álvarado Planas

με υπερβατική σημασία για την αναθεώρηση των αισθητικών αντιλήψεων στη φύση.

Φιλοσοφικές συνέπειες

Οι νέες επιστημονικές αντιλήψεις πάνω στη γεωμετρία του Χάους προξενούν μια αληθινή επανάσταση σε όλα τα επίπεδα, όχι μόνο της επιστήμης αλλά και της τέχνης και της σκέψης γενικά. Στο χώρο της μουσικής π.χ. η γεωμε-τρία Φράκταλ, με κατάλληλα προγράμματα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, μάς επιτρέπει να μετασχηματίσουμε σε εικόνες, σχήματα και χρώματα, οποιαδήποτε μουσική που αντιστοι-χεί σε μια Φράκταλ δομή, όπως είναι για παρά-δειγμα η μουσική του Bach. Συμβαίνει επίσης και το αντίστροφο, δηλαδή μετασχηματίζονται σε μουσικό ήχο καλλιτεχνικοί πίνακες τύπου Φράκταλ, όπως για παράδειγμα η ζωγραφική του Van Gogh. Οδεύουμε προς μια νέα αισθη-τική αντίληψη, κατά την οποία επιστήμη και τέχνη θα είναι βαθειά εναρμονισμένες σε ένα αξεδιάλυτο Όλο μαζί με τη φιλοσοφία.

CHAOS-B.indd 34 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 36: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

35

Η αισθητική του Χάους

Πρόκειται λοιπόν για μια επιστροφή στις παλιές αντιλήψεις του παραδοσιακού Ερ-μητικού Εσωτερισμού, όπως τις συναντάμε στην Αναγέννηση με τον Ficino, τον Pico della Mirandola, τον K. Agrippa, τον R. Fludd, τον Campanella και τον μεγάλο G. Bruno ή στην κλασσική εποχή με τον Πυθαγόρα, τον Πλά-τωνα ή τον Πλωτίνο, όπως και στις αρχαίες εσωτερικές πηγές της Ανατολής.

Από φιλοσοφική οπτική γωνία οι νέες επιστημονικές ιδέες περί του Όλου που επα-ναλαμβάνεται, αυτοαναπαράγεται σε κάθε μέρος, ακόμα και στο ελάχιστο σωματίδιο του όντος, έχουν τεράστια αξία, καθώς οδηγούν στην επαναδιεκδίκηση και τη συνάντηση με τη Μαγεία και τον Εσωτερισμό όλης της μυητικής παράδοσης. Στην ανανέωση της συμμαχίας μας με τους πολιτισμούς του παρελθόντος.

Η Ερμητική ρήση «όπως είναι πάνω είναι και κάτω, όπως είναι κάτω είναι και πάνω» και η ρήση του Μπρούνο «Εν το Παν» είναι πια μια επιστημονική πραγματικότητα, που έχει

CHAOS-B.indd 35 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 37: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

36

Jorge Álvarado Planas

γίνει αποδεκτή στο τέλος της δεύτερης χιλιετί-ας του Δυτικού πολιτισμού. Ζωντανεύει ξανά η καθολική φιλοσοφία, που σήμερα λέγεται Ολιστική.

Όμως είναι ακόμα πιο σημαντικό να ανα-γνωρίσουμε, πέρα από το φαινομενικό «Χάος», την ύπαρξη μιας καθαρά δομής Φράκταλ στις διδαχές της Μυστικής Διδασκαλίας, τις οποίες συγκεντρώνει στο έργο της η φιλόσοφος του 19ου αιώνα, E.P. Blavatsky πίνοντας από τις πανάρχαιες πηγές του πέραν των Ιμαλαΐων Εσωτερισμού.

Στην πραγματικότητα, στο μνημειώδες έργο της «Μυστική Διδασκαλία», μας μιλάει για ένα εξελικτικό μοντέλο των όντων, βασισμένο στον αριθμό 7, που συμπεριλαμβάνει από το κοσμολογικό επίπεδο ως το ανθρωπογενετικό και το φυσιολογικό. Έτσι η εξέλιξη στο ηλιακό σύστημα αναπτύσσεται σε 7 Συστήματα Πλα-νητικών Αλυσίδων, κάθε σύστημα αποτελείται από 7 Αλυσίδες, κάθε Πλανητική Αλυσίδα από 7 Μπαλόνια ή κόσμους, σε κάθε κόσμο

CHAOS-B.indd 36 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 38: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

37

Η αισθητική του Χάους

αναπτύσσονται 7 Ανθρώπινες Φυλές ή Ανθρω-πότητες (αναλογικά το ίδιο ισχύει για τα άλλα εξελισσόμενα όντα), κάθε Ανθρωπότητα περιέ-χει 7 Υποφυλές, κάθε Υποφυλή έχει 7 Κλάδους Πολιτισμού... και στις μικρές κλίμακες, κάθε άνθρωπος έχει 7 επίπεδα συνείδησης, κάθε επίπεδο περιέχει 7 υποεπίπεδα σε αυτοομοιό-τητα με την Επταπλή Σύνθεση του Ανθρώπου, κάθε υποεπίπεδο περιέχει υπο-υπο-επίπεδα κ.ο.κ. Επίσης και οι Κύκλοι ή Γύροι Αβατάρα, με 7 Αβατάρα ή Θείους Αγγελιαφόρους μεταξύ των ανθρώπων και με 7 γύρους ο καθένας τους, κ.ο.κ. συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το σχήμα Φράκταλ της Κοσμικής Εξέλιξης της Συνείδη-σης του Όντος.

Από το άπειρα μεγάλο ως το άπειρα μικρό, το επταπλό μοντέλο επαναλαμβάνεται με θαυ-μαστή αυτοομοιότητα, όντας όπως επάνω, κάτω και όπως κάτω, επάνω.

Η ίδια η E.P. Blavatsky δημοσίευσε ένα σχήμα Φράκταλ, που αναφέρεται στην εξέλιξη των ανθρώπινων Φυλών και Πολιτισμών, στον

CHAOS-B.indd 37 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 39: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

38

Jorge Álvarado Planas

2ο τόμο της αγγλικής έκδοσης, σελ. 434 (3ος τόμος σελ. 415 στην ισπανική έκδοση) κι αυτό την κάνει αληθινή πρωτοπόρο της γεωμετρίας Φράκταλ τον περασμένο αιώνα.

Αυτή η αποκάλυψη, το ότι το Εξελικτικό Μοντέλο του Αρχαίου Εσωτερισμού αντιστοι-χεί σε ένα αληθινό σχήμα Φράκταλ, έρχεται για άλλη μια φορά να υποστηρίξει την αυθεντικό-τητά του και την αντιστοιχία του με την ίδια τη φύση, δικαιώνοντας έτσι στις παρυφές της 3ης χιλιετίας, όχι μόνο τη μνήμη της Μπλαβάτσκυ αλλά και τη σοβαρότητα και τη σημασία των παραδοσιακών Διδασκαλιών της Εσωτερικής Φιλοσοφίας, σαν αληθινού άχρονου προ-άγγελου των πιο σύγχρονων επιστημονικών αντιλήψεων.

CHAOS-B.indd 38 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 40: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

CHAOS-B.indd 39 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 41: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

CHAOS-B.indd 40 5/8/2012 8:10:38 μμ

Page 42: Η αισθητική του Χάους - Mini Book - Εκδόσεις ΕΝΑ

COVER_CHAOS-B.indd 1 6/8/2012 3:00:41 μμ