ISBN: 978-618-03-1188-4

ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. 81188

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα είναι το μυθιστόρημα της εποχής που ο ελληνικός κόσμος πνέει τα λοίσθια. Οι πόλεις επιδίδονται σ’ έναν ασταμάτητο πόλεμο μεταξύ τους, ο Πέρσης βασιλιάς παρακο-λουθεί και παρεμβαίνει, και η Ιστορία εγκυμονεί.Στην ηττημένη Αθήνα του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Σωκράτης καταδικάζεται σε θάνατο και μερικά από τα καλύτερα παιδιά της αναρωτιούνται για την αξία της δημοκρατίας, της μεγάλης εφεύρε-σης του προηγούμενου αιώνα. Ο Πλάτων ιδρύει την Ακαδημία, ενώ ο Ξενοφών παίρνει τη δική του μοναχική πορεία. Ωραίος σαν τον Αλκιβιάδη, γόνος της παλιάς καλής Αθήνας, θα γίνει μισθοφόρος του Κύρου πριν τον εξορίσουν οι συμπολίτες του κατηγορώντας τον για φιλολακωνισμό. Το υπόλοιπο της ζωής του θα το περάσει εξό-ριστος στην Πελοπόννησο, γράφοντας ένα έργο που κατάφερε να φτάσει ακέραιο ως τις μέρες μας. Κι αυτό μοιάζει με θαύμα: χωρίς φιλοσοφική σχολή να τον υποστηρίζει, χωρίς μαθητές να φροντί-ζουν για την υστεροφημία του, ελλειμματικός φιλόσοφος κατά πολ-λούς, μειονεκτικός ιστορικός κατ’ άλλους, ο Ξενοφών κατόρθωσε να διασχίσει τους αιώνες και να φτάσει ως το δικό μας παρόν αρθρώ-νοντας τον μοναχικό του λόγο, διεκδικώντας την ειλικρίνεια αυτής της μοναξιάς που τον κάνει να μοιάζει παράξενα σύγχρονός μας.

ΤΑΚ

ΗΣ

ΘΕΟ

ΔΩΡΟ

ΠΟΥ

ΛΟΣ

Το μ

υθισ

τόρη

μα τ

ου Ξ

ενoφ

ώντα

Αυτό που με γοήτευσε περισσότερο στην προσωπικότητα του Ξενοφώντα και με κάνει να τον αισθάνομαι σύγχρονό μας είναι οι αντιφάσεις του, η μοναχικότητά του. Όσο για την εποχή του, είναι η εποχή της παρακμής του ελληνικού κόσμου, κι αυτοί οι άνθρωποι έζησαν την πρώτη μεγάλη κρίση της Δημοκρατίας. Δεν με ενδιαφέρει μονάχα ο αρχαίος κόσμος, η δύναμή του και η αδυναμία του, αλλά και η σχέση του με τον δικό μας κόσμο.

Τάκης Θεοδωροπουλος

Φωτογραφία εξωφύλλου: Ανθή Ξενάκη

Ρέουσα αφήγηση, χωρίς πλατειασμούς και περιττά, δίχως ίχνος ακαδημαϊ σμού, ζωντανεύει όλη την εποχή του Ξενοφώντα χωρίς να περιορίζεται στα της θρυλικής εκστρατείας. Για την ακρίβεια, η εκστρατεία είναι μονάχα ένα (κομβικό βεβαίως) επεισόδιο από τον βίο και την πολιτεία του Ξενοφώντα. Στο επίκεντρο όμως του συγγραφέα είναι ο ίδιος ο Ξενοφών, τόσο ως στρατιωτικός ηγέτης όσο και ως πολιτικός ανήρ αλλά και συγγραφέας.

Ηλίάς Μάγκλίνης, Η ΚαθΗμερινΗ

Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Μετά από δεκαετείς σπουδές στο Παρίσι επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και βιοπορίσθηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα, ημερήσια ή περιοδικά. Έχει συγγράψει μυθιστορήματα και δοκίμια. Σήμερα διατηρεί στήλη καθημερινού χρονογραφήματος στην εφημερίδα Η Καθημερινή.

8841_MYTHISTORHMA XENOFONTA_CV.indd 1-2,5 04/09/2017 10:28

Περιεχομενα

Ιστορίες με κώνειο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Θεμιστογένης ο Συρακούσιος . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Φιλησία ή Μιλησία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

«Τί κατάκειμαι; Ἡ δὲ νὺξ προβαίνει» . . . . . . . . . . . 86

Θάλαττα! Θάλαττα! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101

Μεγάλα σχέδια στις ακτές του Πόντου . . . . . . . . . 117

Μερικά ακόμα σχέδια και κάτι

«βίβλοι γεγραμμέναι» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

«Κατάλληλο για τη Βιβλιοθήκη!» . . . . . . . . . . . . . . .167

Το παιχνίδι της αντιστροφής . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

Γιατί η Ιστορία δεν γυρίζει προς τα πίσω; . . . . . . . 230

Η απολογία της μοναχικής ζωής . . . . . . . . . . . . . . . 251

Autodafe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

«Ἐμοὶ μὲν δὴ μέχρι τούτου γραφέσθω» . . . . . . . . . 305

Post Mortem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334

Ο δικός μου ξένος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

Εργογραφία του Ξενοφώντα . . . . . . . . . . . . . . . . . 349

Χρονολόγιο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Ιστορίες με κώνειο

Το θεμα του δραματος που παιζόταν στην Πνύκα την ημέρα

εκείνη, μια από τις πρώτες ημέρες της άνοιξης του 403 π .Χ .,

ήταν η εντελώς ανθρώπινη διαφορά ανάμεσα στη δύναμη

και την αδυναμία . Το διακύβευμα, όπως πολλές φορές

συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, ήταν η ζωή και ο θάνα-

τος, όμως παρά την τραγικότητα των περιστάσεων ο τρό-

πος της εκτέλεσής του έγερνε επικίνδυνα προς την κωμω-

δία . Ο ένας εκ των δύο πρωταγωνιστών, ονόματι Θηραμέ-

νης, κοκκινομάλλης και νευρικός, είχε αρπαχτεί απ’ τον

βωμό και με τα πόδια του προσπαθούσε να απωθήσει

κάποιον από τους κομπάρσους ο οποίος άκουγε στο όνο-

μα Σάτυρος, ήταν θεόρατος, κακότροπος και δάγκωνε την

τριχωτή κνήμη του ικέτη προκειμένου να τον εξαναγκάσει

να εγκαταλείψει την προστασία που του παρείχε ο σφιχτός

εναγκαλισμός της ιερής πέτρας και να τον ποτίσει με κώ-

νειο . Ο Σάτυρος ήταν εκτελεστικό όργανο του δεύτερου

πρωταγωνιστή, του περιώνυμου Κριτία, του επικεφαλής

του καθεστώτος που η Ιστορία έχει καταχωρίσει στο κε-

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

10

φάλαιο Τυραννία των Τριάκοντα .1 Αυτός, νικητής του αγώ-

να που είχε προηγηθεί με τον πρώην σύντροφό του και νυν

αντίπαλό του Θηραμένη, παρακολουθούσε με συγκρατη-

μένη ειρωνεία τη γελοιοποίηση του υποψήφιου θύματός

του . Προηγουμένως, αφού είχε εξαντλήσει τα μάλλον έω-

λα επιχειρήματα με τα οποία προσπάθησε να υπερασπι-

στεί το καθεστώς του, είχε δώσει εντολή στους μαχαιρο-

βγάλτες του να βρουν τη λύση .

Λίγο πιο κάτω, λίγο παράμερα απ’ το πλήθος, μερικά

βήματα μπροστά από τον πευκώνα που υπάρχει ως σήμε-

ρα ακόμη στον λόφο της Πνύκας, ένα τρίτο πρόσωπο έμοια-

ζε να έχει υιοθετήσει τον ρόλο του αντικειμενικού παρα-

τηρητή –γιατί όχι και κριτή– της σύγκρουσης, αφού μερι-

κές δεκαετίες αργότερα επρόκειτο να την αφηγηθεί στο

τέλος του Δεύτερου Βιβλίου του έργου του Ελληνικά. Το

όνομά του ήταν Ξενοφών,2 τη χρονιά εκείνη ήταν είκοσι

1 Πρόκειται για το καθεστώς που εγκατέστησε στην ηττημένη Αθή-να του Πελοποννησιακού Πολέμου ο νικητής του, ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος . Οι Τύραννοι παρέμειναν στην εξουσία λίγους μόνο μήνες, οι οποίοι όμως τους έφτασαν για να μειώσουν αισθητά τον ανδρικό πληθυσμό, τις περιουσίες όσων επέζησαν και να αφήσουν πίσω τους μια μαύρη τρύπα δυσοσμίας, την οποία οι ιστορικοί προτιμούν να την απωθούν μαζί με τα υπόλοιπα άπλυ-τα του αιώνα εκείνου, ο οποίος ονομάστηκε και χρυσούς .

2 Το λεξικό δίνει μια άκρως ποιητική ετυμολογία του ονόματος .

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ

11

επτά ετών και, κατά γενική ομολογία, έμοιαζε με το τέλειο

προϊόν της Αθήνας που ψυχορραγούσε . Ήταν ωραίος σαν

τον Αλκιβιάδη, του οποίου η ομορφιά διαθέτει την έξωθεν

καλή μαρτυρία των κλασικών προτύπων, πλην όμως διέ-

φερε στη σεμνότητα και την αιδημοσύνη, τα καστανόξαν-

θα μαλλιά του ήταν αρκετά πλούσια ώστε να τα διατηρεί

μακριά σαν τους Σπαρτιάτες τους οποίους θαύμαζε και ο

χιτώνας που φορούσε ήταν κατακόκκινος, όπως ακριβώς

οι χιτώνες των Σπαρτιατών οι οποίοι δεν ήθελαν να φαί-

νεται το αίμα από τις πληγές τους όσο διασκέδαζαν στη

διάρκεια της μάχης . Ήταν επίλεκτο μέλος του ιππικού της

Τυραννίας και φίλος του Σωκράτη .

Σ’ αυτήν την τελευταία ιδιότητα, του φίλου του πατρός

πάσης φιλοσοφίας, θα πρέπει μάλλον να αποδοθεί και το

εσωστρεφές ύφος με το οποίο παρακολουθούσε την εξέ-

λιξη του κωμικοτραγικού δράματος . Δεδομένου ότι οι δύο

Πρόκειται για τη φωνή που ξενίζει, για τη φωνή που ακούγεται σαν ξένη . Είναι σαν, όταν τον βάπτιζαν, να είχαν ήδη διαβλέψει όχι μόνο τη φιλολογική σταδιοδρομία που επρόκειτο να ακολουθήσει, αλλά και ορισμένες υφολογικές ιδιαιτερότητες τις οποίες επιση-μαίνουν οι φιλόλογοι στον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται την αττι-κή διάλεκτο . Θα μπορούσε κάλλιστα να υποτεθεί ότι το Ξενοφών είναι το φιλολογικό ψευδώνυμο κάποιου άλλου που δεν λεγόταν Ξενοφών, αν και, την εποχή εκείνη –εποχή ακμής της μαντικής τέχνης–, δεν αποκλείεται κάποιος ικανός αναγνώστης της γλώσσας των εντοσθίων να είχε διαβλέψει το μέλλον του νεογέννητου .

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

12

πρωταγωνιστές της σκηνής, ο Κριτίας και ο Θηραμένης,

ήταν κι αυτοί φίλοι του Σωκράτη, είχε κάθε λόγο να ανα-

ρωτιέται και να απορεί την ημέρα εκείνη για τη δύναμη

της φιλοσοφίας και την αδυναμία των ανθρώπων που κα-

λούνται να την υπηρετήσουν, και μην μπορώντας να δώσει

απάντηση στο ερώτημα που τον βασάνιζε ήταν απολύτως

φυσιολογικό να παραμένει ανέκφραστος και ευθυτενής

σαν να πάσχει από κάποιου είδους συνδυασμένη ακαμψία

της ηθικής του και της σπονδυλικής του στήλης .

Του προκαλούσε αποστροφή το θέαμα και κυρίως η

κατάπτωση του Θηραμένη, ο οποίος, αφού ήξερε πως θα

πεθάνει ούτως ή άλλως, δεν φρόντιζε να πεθάνει αξιοπρε-

πώς;

Τον ενοχλούσε η ποταπότητα του μαγειρείου της Τυ-

ραννίας, την οποία ο ίδιος υπηρετούσε με όλους τους κα-

νόνες της πολεμικής ηθικής, και τώρα είχε γεμίσει την

Πνύκα με μαχαιροβγάλτες;

Ή μήπως το ύφος του οφειλόταν στο γεγονός ότι μόλις

λίγο πριν είχε διαπιστώσει πως ένα τέταρτο πρόσωπο, το

οποίο στεκόταν κι αυτό λίγο παράμερα απ’ τους υπόλοι-

πους, τον παρατηρούσε επισταμένως χωρίς η απόσταση

που τους χώριζε να μπορεί να κρύψει το διακριτικό, πλην

όμως εμφανώς ειρωνικό, χαμόγελό του; Το περί ου ο λόγος

πρόσωπο, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν το βασάνιζαν οι ίδιες

απορίες αφού, αν και συνομήλικός του, είχε ήδη αρχίσει

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ

13

να διαμορφώνει τις πνευματικές εκείνες προϋποθέσεις που

μερικά χρόνια αργότερα τον οδήγησαν να αποσυρθεί σε

μια αφ’ υψηλού θέαση της ανθρώπινης κατάστασης . Αυτός

δεν είχε καταταγεί στο ιππικό της Τυραννίας, αν και συγ-

γενής του Κριτία και του Χαρμίδη,3 δεν φορούσε τον κόκ-

κινο σπαρτιατικό χιτώνα και δεν είχε λόγους να ανησυχεί .

Κοινώς δεν εκτέθηκε με την κουζίνα του καθεστώτος, αντι-

θέτως διακρίθηκε επανειλημμένως σε αγώνες πυγμαχίας

και είχε ήδη κατακτήσει μια φήμη πολλά υποσχόμενου

ποιητή . Ήταν κι αυτός φίλος του Σωκράτη και άκουγε στο

όνομα Πλάτων . Ο Διόδωρος Σικελιώτης, μεταγενέστερος

ιστορικός του 1ου μ .Χ . αιώνα, ο οποίος όμως αντλεί τις

πληροφορίες του από τον προγενέστερο και σύγχρονο των

γεγονότων εκείνων Έφορο,4 ισχυρίζεται ότι λίγο αργότερα

στη σκηνή έκανε την εμφάνισή του και ένα πέμπτο πρό-

3 Πρόκειται για εκείνον τον ωραίο Χαρμίδη ο οποίος, όταν ήταν έφηβος, είχε αποκαλύψει στον Σωκράτη κατά λάθος τμήμα του γυμνού του σώματος κάτω από τον χιτώνα του, με αποτέλεσμα να του εμπνεύσει ορισμένες άκρως ενδιαφέρουσες ερωταποκρί-σεις περί ηθικής . Αυτά τουλάχιστον αναφέρει ο Πλάτων στον φερώνυμο διάλογο . Την εποχή εκείνη, μεσήλικας πια, ο Χαρμίδης ήταν τοποτηρητής της Τυραννίας στον Πειραιά .

4 Ο Έφορος, του οποίου το έργο δεν σώζεται, θεωρείτο αντικειμε-νικότερος παρατηρητής, μια και ο ίδιος δεν είχε εμπλακεί στα γεγονότα της εποχής εκείνης .

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

14

σωπο . Αυτός ήταν φίλος με όλους, δυνατούς και αδύνατους,

θύτες και θύματα, εκτεθειμένους και είρωνες . Ήταν ο Σω-

κράτης αυτοπροσώπως, ο οποίος, λέγεται, αντιμέτωπος με

τον εμφύλιο που είχε ξεσπάσει στην ομήγυρη των φίλων

του ανέβηκε τρέχοντας τον λόφο, με αποτέλεσμα να λα-

χανιάσει και να μείνει για αρκετή ώρα στη μέση της συ-

νέλευσης, στην οποία η παρουσία του και μόνο είχε επι-

βάλει τη σχετική σιωπή . Όταν άνοιξε το στόμα του για να

μιλήσει5 αποφεύγοντας, ως συνήθως, τον άμεσο σχολιασμό

της κατάστασης, κατέφυγε στο παράδειγμα του κάλου και

του κακού βουκόλου –όπου καλός θεωρείται αυτός που

αυξάνει το κοπάδι και κακός αυτός που το μειώνει– για

να διαπιστώσει πριν καλά καλά προλάβει να ολοκληρώσει

τον συλλογισμό του ότι τα πράγματα γύρω του είχαν οδη-

5 Είναι αλήθεια ότι το μέταλλο της φωνής του Σωκράτη είναι αδύνατον να αποκατασταθεί ακόμα και από τους πιο εμβριθείς μελετητές της πλατωνικής φιλοσοφίας ή των έργων του Ξενο-φώντα . Δύσκολα τον φαντάζεσαι γλυκομίλητο, και ακόμα δυ-σκολότερα μπορείς να ακούσεις μια βαθιά επιβλητική φωνή, σαν αυτή που οι χολιγουντιανές παραγωγές αποδίδουν στους προ-φήτες της Βίβλου και στους μεγάλους εξερευνητές . Το πιθανό-τερο είναι ότι μιλούσε βιαστικά, σαν τα λόγια του να τρέχουν πίσω απ’ τη σκέψη του, με αποτέλεσμα πολλές φορές η φωνή του να ακούγεται σχεδόν τσιριχτή . Κρίνοντας δε από τη χαλα-ρότητα του κάτω χείλους του, δεν αποκλείεται να συνόδευε τους συλλογισμούς του με χλιαρές στάλες σιέλου .

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ

15

γηθεί σε τέτοιο σημείο που τα λόγια του, ακόμα και στον

ίδιο, ακούγονταν παράταιρα και περιττά .

Φαίνεται ακόμα όταν συνειδητοποίησε την απόσταση

που μεσολαβούσε ανάμεσα στα λόγια του και στην πραγ-

ματικότητα –όπου η οσμή του ανθρώπινου σφαγείου απέ-

κλειε τον οποιονδήποτε στοιχειωδώς διαυγή συλλογισμό–

οδηγήθηκε σε μια απ’ αυτές τις περίφημες εκστάσεις του,

οι οποίες για πολλούς αποτελούν την έμπρακτη απόδειξη

της –εικαζόμενης κατά τα άλλα– ύπαρξης του δαιμονίου .

Όπως τότε, στην εκστρατεία της Ποτίδαιας, στη Χαλκιδική,

είχε μείνει για μια ολόκληρη μέρα και μια ολόκληρη νύχτα

όρθιος, ακίνητος και αμίλητος στην ίδια θέση, αδιαφορώντας

για τον καυτό ήλιο και το κρύο της νύχτας, έτσι και τώρα

έμεινε εκεί, για αρκετή ώρα, σαν να αιωρείται στο κενό που

περιέβαλλε μαζί με τη λεπτή ατμόσφαιρα του ανοιξιάτικου

πρωινού, απ’ την απέναντι πλευρά του λόφου, την αρχιτε-

κτονική της Ακροπόλεως . Όταν ξανάνοιξε το στόμα του για

να μιλήσει, ζήτησε απλώς από τον Θηραμένη να σταματήσει

να συμπεριφέρεται σαν κακός μίμος του εαυτού του που

σφαδάζει επί σκηνής για να συγκινήσει τους θεατές του και

να παραδοθεί ησύχως στον Σάτυρο για τα περαιτέρω . Ήταν

ο μόνος τρόπος για να περισώσει ό,τι είχε απομείνει από

τα προσχήματα της αξιοπρέπειάς του .

Λίγο αργότερα ο Θηραμένης κατάπινε το κώνειο . Προ-

τού αδειάσει το κύπελλο έσταξε μερικές σταγόνες στο

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

16

χώμα, ευχόμενος στην υγειά του Κριτία, προκαλώντας

κατά τα άλλα τον πανικό του δήμιου, ο οποίος για λόγους

οικονομίας είχε υπολογίσει με ακρίβεια τη θανατηφόρο

ποσότητα, και τον θαυμασμό του Ξενοφώντα, ο οποίος

απαθανατίζει το «παιγνιώδες και φρόνιμον της ψυχής του

ανδρός» στο Δεύτερο Βιβλίο των Ελληνικών του .

Τον θαυμασμό του Ξενοφώντα τον συμμερίζεται και ο

Κικέρων μερικούς αιώνες αργότερα . Στην Τρίτη Τουσκου-

λανή Διατριβή του χαρακτηρίζει ως εξόχως φιλοσοφικόν

τον τρόπο με τον οποίο απεχώρησε ο Θηραμένης από τα

εγκόσμια . Αν και μέλος της σωκρατικής ομήγυρης, ο Θη-

ραμένης κέρδισε μια θέση στις τάξεις της φιλοσοφίας μό-

νο μ’ αυτές τις λίγες σταγόνες κώνειο που έχυσε στο χώμα .6

Γιατί, κατά τα άλλα, ο πρότερος βίος του δεν είχε τί-

ποτε το φιλοσοφικόν .

***

6 Ούτως ή άλλως η εκτέλεση με κώνειο έχει μια σχετική φιλοσο-φική διάσταση, αφού προϋποθέτει τη συνεργασία του μελλοθά-νατου . Σε αντίθετη περίπτωση η όλη υπόθεση ξεγλιστράει προς την κωμωδία, αφού εύκολα φαντάζεσαι τον δήμιο να αρπάζει τον κατάδικο και να του κλείνει τη μύτη, όπως κάνουν στα ανό-ρεχτα μωρά, για να τον αναγκάσει να ανοίξει το στόμα του και να του ρίξει το δηλητήριο .

ISBN: 978-618-03-1188-4

ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. 81188

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα είναι το μυθιστόρημα της εποχής που ο ελληνικός κόσμος πνέει τα λοίσθια. Οι πόλεις επιδίδονται σ’ έναν ασταμάτητο πόλεμο μεταξύ τους, ο Πέρσης βασιλιάς παρακο-λουθεί και παρεμβαίνει, και η Ιστορία εγκυμονεί.Στην ηττημένη Αθήνα του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Σωκράτης καταδικάζεται σε θάνατο και μερικά από τα καλύτερα παιδιά της αναρωτιούνται για την αξία της δημοκρατίας, της μεγάλης εφεύρε-σης του προηγούμενου αιώνα. Ο Πλάτων ιδρύει την Ακαδημία, ενώ ο Ξενοφών παίρνει τη δική του μοναχική πορεία. Ωραίος σαν τον Αλκιβιάδη, γόνος της παλιάς καλής Αθήνας, θα γίνει μισθοφόρος του Κύρου πριν τον εξορίσουν οι συμπολίτες του κατηγορώντας τον για φιλολακωνισμό. Το υπόλοιπο της ζωής του θα το περάσει εξό-ριστος στην Πελοπόννησο, γράφοντας ένα έργο που κατάφερε να φτάσει ακέραιο ως τις μέρες μας. Κι αυτό μοιάζει με θαύμα: χωρίς φιλοσοφική σχολή να τον υποστηρίζει, χωρίς μαθητές να φροντί-ζουν για την υστεροφημία του, ελλειμματικός φιλόσοφος κατά πολ-λούς, μειονεκτικός ιστορικός κατ’ άλλους, ο Ξενοφών κατόρθωσε να διασχίσει τους αιώνες και να φτάσει ως το δικό μας παρόν αρθρώ-νοντας τον μοναχικό του λόγο, διεκδικώντας την ειλικρίνεια αυτής της μοναξιάς που τον κάνει να μοιάζει παράξενα σύγχρονός μας.

ΤΑΚ

ΗΣ

ΘΕΟ

ΔΩΡΟ

ΠΟΥ

ΛΟΣ

Το μ

υθισ

τόρη

μα τ

ου Ξ

ενoφ

ώντα

Αυτό που με γοήτευσε περισσότερο στην προσωπικότητα του Ξενοφώντα και με κάνει να τον αισθάνομαι σύγχρονό μας είναι οι αντιφάσεις του, η μοναχικότητά του. Όσο για την εποχή του, είναι η εποχή της παρακμής του ελληνικού κόσμου, κι αυτοί οι άνθρωποι έζησαν την πρώτη μεγάλη κρίση της Δημοκρατίας. Δεν με ενδιαφέρει μονάχα ο αρχαίος κόσμος, η δύναμή του και η αδυναμία του, αλλά και η σχέση του με τον δικό μας κόσμο.

Τάκης Θεοδωροπουλος

Φωτογραφία εξωφύλλου: Ανθή Ξενάκη

Ρέουσα αφήγηση, χωρίς πλατειασμούς και περιττά, δίχως ίχνος ακαδημαϊ σμού, ζωντανεύει όλη την εποχή του Ξενοφώντα χωρίς να περιορίζεται στα της θρυλικής εκστρατείας. Για την ακρίβεια, η εκστρατεία είναι μονάχα ένα (κομβικό βεβαίως) επεισόδιο από τον βίο και την πολιτεία του Ξενοφώντα. Στο επίκεντρο όμως του συγγραφέα είναι ο ίδιος ο Ξενοφών, τόσο ως στρατιωτικός ηγέτης όσο και ως πολιτικός ανήρ αλλά και συγγραφέας.

Ηλίάς Μάγκλίνης, Η ΚαθΗμερινΗ

Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Μετά από δεκαετείς σπουδές στο Παρίσι επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και βιοπορίσθηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα, ημερήσια ή περιοδικά. Έχει συγγράψει μυθιστορήματα και δοκίμια. Σήμερα διατηρεί στήλη καθημερινού χρονογραφήματος στην εφημερίδα Η Καθημερινή.

8841_MYTHISTORHMA XENOFONTA_CV.indd 1-2,5 04/09/2017 10:28