ΔΡΓΑΙΑ

ΔΙΓΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΤΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΘΡΧΠΟΤ

ΓΔΡΜΑ – ΓΔΡΜΑΣΟΠΑΘΔΙΔ

ΑΚΜΗ ΚΑΙ

ΘΔΡΑΠΔΤΣΙΚΔ

ΠΡΟΔΓΓΙΔΙ

ΑΝΓΡΔΑ ΔΛΔΝΗ Α.Μ. : 2440

ΒΟΤΚΔΛΑΣΟΤ ΓΚΟΛΦΧ Α.Μ. :2450

Αθαδ. Έηνο : 2007-2008

ΓΔΡΜΑ

Σν δέξκα είλαη ην κεγαιύηεξν όξγαλν ηνπ αλζξώπηλνπ

ζώκαηνο. Ζ επηθάλεηά ηνπ είλαη αλώκαιε θαη θαιύπηεηαη από ηξίρεο ζε όιε ηνπ ηελ έθηαζε, κε εμαίξεζε ηηο παιάκεο, ηα

πέικαηα, ηελ θακπηηθή επηθάλεηα ησλ δαθηύισλ θαη ηε ξαρηαία

επηθάλεηα ηεο νλπρνθόξνπ θάιαγγαο ησλ δαθηύισλ. ηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο δηαθξίλνπκε:

α) ηνπο πόξνπο, πνπ αληηζηνηρνύλ ζηα ζηόκηα ησλ αδέλσλ ηνπ

δέξκαηνο, β) ηηο δεξκαηηθέο αθξνινθίεο, νη νπνίεο βξίζθνληαη ζηηο

παιάκεο θαη ηα πέικαηα θαη ζηηο νπνίεο νθείινληαη ηα

δαθηπιηθά απνηππώκαηα, γ) ηηο πηπρέο ηνπ δέξκαηνο, νη νπνίεο είλαη αύιαθεο ή γξακκέο

ηνπ δέξκαηνο πνπ ζρεκαηίδνληαη αλάινγα κε ηελ θαηαζθεπή

ηνπ ρνξίνπ θαη ηε δηάηαμε ησλ δεζκίδσλ ηνπ θνιιαγόλνπ θαη ησλ ειαζηηθώλ ηλώλ ζε απηό.

Δμεηάδνληαο ην δέξκα από πάλσ πξνο ηα θάησ, δηαθξίλνπκε ζε απηό ηξεηο ζηηβάδεο:

α) ηελ επηδεξκίδα

β) ην ρόξην ή θπξίσο δέξκα γ) ην ππόδεξκα

Μεηαμύ επηδεξκίδαο θαη ρνξίνπ βξίζθεηαη ε βαζηθή κεκβξάλε. Σν δέξκα θέξεη επίζεο, ηα εμαξηήκαηά ηνπ, ηα νπνία είλαη νη

αδέλεο (ζκεγκαηνγόλνη θαη ηδξσηνπνηνί ), νη ηξίρεο θαη ηα

λύρηα. Σέινο, ζην δέξκα βξίζθνληαη αγγεία θαη λεύξα.

Δπηδεξκίδα

Ζ επηδεξκίδα απνηειείηαη από θεξαηηλνπνηεκέλν πνιύζηηβν

πιαθώδεο επηζήιην. Ζ έλσζε επηδεξκίδαο θαη ρνξίνπ γίλεηαη κε

αλαδύζεηο ηνπ ρνξίνπ πξνο ηελ επηδεξκίδα, πνπ νλνκάδνληαη ζειέο θαη αληίζηνηρεο θαηαδύζεηο ηεο επηδεξκίδαο πξνο ην

ρόξην, πνπ ιέγνληαη κεζνζειαίεο αθξνινθίεο.

Σα θπξηόηεξα θύηηαξα ηεο επηδεξκίδαο είλαη ηα

θεξαηηλνθύηηαξα ( επηζειηαθά θύηηαξα ). Ζ επηδεξκίδα δελ πεξηέρεη αγγεία. Σξέθεηαη κε δηαπίδπζε από ηα αγγεία ηνπ

ρνξίνπ.

Σα θεξαηηλνθύηηαξα ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο κε ηα δεζκνζσκάηηα. Απηά είλαη εηδηθνί ζρεκαηηζκνί ησλ θπηηαξηθώλ

κεκβξαλώλ δύν γεηηνληθώλ θεξαηηλνθπηηάξσλ θαη απαληώληαη

κόλν ζηα επηζειηαθά θύηηαξα. Με ηε ρξήζε ειεθηξνληθνύ κηθξνζθνπίνπ, δηαθξίλνπκε ζε θάζε δεζκνζσκάηην δύν πιάθεο,

κία ζε θάζε γεηηνληθό θεξαηηλνθύηηαξν, νη νπνίεο βξίζθνληαη ζε

επαθή κε ηελ θπηηαξηθή κεκβξάλε. Οη πιάθεο απηέο πεξηέρνπλ δηάθνξεο πξσηεΐλεο θαη ζε απηέο θαηαιήγνπλ ηα ηνληθά ηλίδηα,

πνπ ζρεκαηίδνπλ έλα είδνο ζθειεηνύ ζην εζσηεξηθό ηνπ

θπηηάξνπ. Οη πξσηεΐλεο ησλ πιαθώλ απηώλ επεθηείλνληαη θαη ζην κεζνθπηηάξην ρώξν, ζπγθξαηώληαο θαη’ απηόλ ηνλ ηξόπν

ηα δύν γεηηνληθά θεξαηηλνθύηηαξα ζπλδεδεκέλα.

Δμεηαδόκελε από θάησ πξνο ηα πάλσ, ε επηδεξκίδα απνηειείηαη από ηέζζεξηο ζηηβάδεο θπηηάξσλ:

ηε βαζηθή ή κεηξηθή ζηηβάδα,

ηελ αθαλζσηή ή καιπηγηαλή ζηηβάδα,

ηελ θνθθώδε ζηηβάδα,

ηελ θεξάηηλε ζηηβάδα.

Οη παιάκεο θαη ηα πέικαηα εκθαλίδνπλ θαη κία πέκπηε ζηηβάδα

πνπ νλνκάδεηαη δηαθαλήο ή δηαπγήο θαη ε νπνία βξίζθεηαη αλάκεζα ζηελ θνθθώδε θαη ηελ θεξάηηλε ζηηβάδα.

Ζ βαζηθή ή κεηξηθή ζηηβάδα απνηειείηαη από έλα ζηίρν θπιηλδξηθώλ θπηηάξσλ, ηα νπνία δηαηάζζνληαη θάζεηα ζηε

βαζηθή κεκβξάλε. Σα θύηηαξα ηεο ζηηβάδαο απηήο

πνιιαπιαζηάδνληαη ζπλερώο θαη ηξνθνδνηνύλ ηελ επηδεξκίδα κε λέα θύηηαξα. Σα ζπγαηξηθά απηά θύηηαξα αλέξρνληαη πξνο

ηελ επηθάλεηα ηεο επηδεξκίδαο , ζρεκαηίδνπλ ηελ θεξάηηλε

ζηηβάδα θαη ηειηθά απνπίπηνπλ. Ζ δηαδηθαζία δηαθνξνπνίεζεο ησλ θπηηάξσλ ηεο βαζηθήο ζηηβάδαο ζηα θύηηαξα ηεο θεξάηηλεο

ζηηβάδαο νλνκάδεηαη κεπαηινοποίεζε. Ο ρξόλνο δσήο ελόο

θεξαηηλνθπηηάξνπ από ηε ζηηγκή πνπ ζα ζρεκαηηζηεί ζηε βαζηθή ζηηβάδα κέρξη ηελ απόπησζή ηνπ είλαη πεξίπνπ 28

εκέξεο.

Ζ αθαλζσηή ή καιπηγηαλή ζηηβάδα, πνπ είλαη ε παρύηεξε

ζηηβάδα ηεο επηδεξκίδαο, απνηειείηαη από 4-12 ζεηξέο

πνιπγσληθώλ θπηηάξσλ ηα νπνία, όζν αλεβαίλνπλ πξνο ηελ επηθάλεηα, γίλνληαη θαη πεξηζζόηεξν απνπεπιαηπζκέλα. Σα

θύηηαξα ηεο ζηηβάδαο απηήο εκθαλίδνπλ έλα εθηεηακέλν δίθηπν

ηνληθώλ ηληδίσλ θαη ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο ζηα δεζκνζσκάηηα κε ηζρπξνύο δεζκνύο. Καηά ηε δηαδηθαζία κνληκνπνίεζεο ησλ

ηζηνινγηθώλ ηνκώλ ηνπ δέξκαηνο, ηα θύηηαξα ζπξξηθλώλνληαη

θαη νη πεξηνρέο ζύλδεζεο ησλ θπηηάξσλ ζηα δεζκνζσκάηηα κνηάδνπλ κε άθαλζεο, γη’ απηό ε ζηηβάδα απηή νλνκάδεηαη

αθαλζσηή. ηα αλώηεξα ζηξώκαηα ηεο αθαλζσηήο ζηηβάδαο εκθαλίδνληαη θαη ηα πεηαιηώδε ζσκάηηα ή ζσκάηηα ηνπ Odland,

ηα νπνία πεξηέρνπλ ιηπίδηα. Σα ιηπίδηα απηά εθιύνληαη από ηα

θύηηαξα ζην κεζνθπηηάξην ρώξν κε ηε ιεηηνπξγία ηεο εμσθπηηάξσζεο.

Ζ θνθθώδεο ζηηβάδα ζρεκαηίδεηαη από 2-3 ζεηξέο απνπεπιαηπζκέλσλ ξνκβνεηδώλ θπηηάξσλ, ηα νπνία

εκθαλίδνπλ νξηδόληηα δηάηαμε. ηηο παιάκεο θαη ηα πέικαηα

είλαη αξθεηά παρύηεξε, ζε ζύγθξηζε κε ην ππόινηπν δέξκα. Σν

θπηηαξόπιαζκα ησλ θπηηάξσλ πεξηέρεη βαζεόθηια θνθθία, ηα

θνθθία θηιαγγξίλεο. Σα θνθθία απηά πεξηέρνπλ πξνθηιαγγξίλε, ε νπνία, θαζώο ηα θύηηαξα κεηαπίπηνπλ ζηαδηαθά ζηα θύηηαξα

ηεο θεξάηηλεο ζηηβάδαο, κεηαηξέπεηαη ζε θηιαγγξίλε. Απηή

θξαηάεη ζπλδεδεκέλα ηα κόξηα ησλ θεξαηηλώλ ζηα θαηώηεξα ζηξώκαηα ηεο θεξάηηλεο ζηηβάδαο. Οη θεξαηίλεο είλαη πξσηεΐλεο

ησλ θεξαηηλνθπηηάξσλ.

Σα θύηηαξα ηεο θεξάηηλεο ζηηβάδαο έρνπλ ράζεη ηνλ

ππξήλα θαη ηα άιια νξγαλίδηά ηνπο θαη απνηεινύλ νπζηαζηηθά

θεξάηηλα πεηάιηα. Αλάκεζα ζηα θεξαηηλνθύηηαξα βξίζθνληαη ιηπίδηα , ηα νπνία πξνέξρνληαη από ηα ζσκάηηα ηνπ Odland.

ηαδηαθά ηα θεξαηηλνθύηηαξα απνθνιιώληαη από ηελ επηθάλεηα

ηνπ δέξκαηνο θαη απνπίπηνπλ. Μειέηεο κε ην ειεθηξνληθό κηθξνζθόπην έρνπλ δείμεη όηη ηα θύηηαξα απηά πεξηέρνπλ έλα

κεγάιν αξηζκό ηληδίσλ θεξαηίλεο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζε έλα

νκνηνγελέο πιηθό, ην νπνίν απνηειείηαη θπξίσο από θηιαγγξίλε. Αθξηβώο θάησ από ηε κεκβξάλε ηνπο εκθαλίδνπλ έλα θεξάηηλν

πεξίβιεκα πνπ απνηειείηαη από δηάθνξεο νπζίεο, νη νπνίεο

ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο κε εηδηθά έλδπκα, ηηο ηξαλζγινπηακηλάζεο. Πνιιά άιια έλδπκα απαηηνύληαη επίζεο

γηα ηελ θαηαζηξνθή ηνπ ππξήλα θαη ησλ άιισλ νξγαληδίσλ ησλ

θπηηάξσλ, γηα ηε κεηαηξνπή ηεο πξνθηιαγγξίλεο ζε θηιαγγξίλε θαη γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ θεξάηηλνπ πεξηβιήκαηνο.

Ζ θεξάηηλε ζηηβάδα απνηειεί θξαγκό ζηε δξάζε δηαθόξσλ

εμσγελώλ παξαγόλησλ θαη ειαρηζηνπνηεί ηε δηαδεξκηθή απώιεηα λεξνύ. Ζ απνδόκεζε ηεο θηιαγγξίλεο ζηα αλώηεξα

ζηξώκαηα ηεο θεξάηηλεο ζηηβάδαο απνδίδεη ειεύζεξα ακηλνμέα. Σα ακηλνμέα απηά θαζώο θαη νξηζκέλεο άιιεο νπζίεο ησλ

θεξαηηλνθπηηάξσλ κπνξνύλ λα ζπγθξαηνύλ ην λεξό κέζα ζηα

θεξαηηλνθύηηαξα θαη νλνκάδνληαη θπζηθόο ελπδαηηθόο παξάγνληαο ηνπ δέξκαηνο. Δπίζεο ζην όξην ηεο κεηάβαζεο από

ηελ θνθθώδε ζηελ θεξάηηλε ζηηβάδα ππάξρεη κηα εμσθπηηάξηα

ζπζζώξεπζε ιηπηδίσλ θαη πνιπζαθραξηηώλ, πνπ, ζε ζπλδπαζκό κε ηα ιηπίδηα πνπ βξίζθνληαη αλάκεζα από ηα θεξαηηλνθύηηαξα

ηεο θεξάηηλεο ζηηβάδαο, πξνζηαηεύνπλ ηελ επηδεξκίδα από ηελ

απώιεηα λεξνύ. Ζ απώιεηα απηώλ ησλ ιηπηδίσλ θαη

πνιπζαθραξηηώλ θαζώο θαη ηνπ θπζηθνύ ελπδαηηθνύ παξάγνληα

νδεγεί ζηελ μεξόηεηα ηνπ δέξκαηνο.

Δθηόο από ηα θεξαηηλνθύηηαξα, ζηελ επηδεξκίδα

βξίζθνληαη επίζεο άιια ηξία είδε θπηηάξσλ, κε επηζειηαθήο πξνέιεπζεο:

α) ηα κειαλνθύηηαξα,

β) ηα θύηηαξα ηνπ Langerhans, γ) ηα θύηηαξα ηνπ Merkel .

Σα κειαλνθύηηαξα είλαη θύηηαξα λεπξηθήο πξνέιεπζεο. Ζ αλαινγία κειαλνθπηηάξσλ θαη θπηηάξσλ βαζηθήο ζηηβάδαο

είλαη 1:5. Σα κειαλνθύηηαξα είλαη δελδξηηηθά θύηηαξα, νη

δελδξίηεο ησλ νπνίσλ δηαθιαδίδνληαη αλάκεζα ζηα θεξαηηλνθύηηαξα. Τπνινγίδεηαη όηη θάζε κειαλνθύηηαξν

ζπλδέεηαη κε 36 πεξίπνπ θεξαηηλνθύηηαξα. Σα κειαλνθύηηαξα

παξάγνπλ κειαλίλε, ε νπνία ελζσκαηώλεηαη ζε εηδηθά θνθθία, ηα κειαλνζσκάηηα. Σα κειαλνζσκάηηα δηαζπείξνληαη θαηά

κήθνο ησλ δελδξηηώλ ησλ κειαλνθπηηάξσλ θαη

θαγνθπηηαξώλνληαη από ηα θεξαηηλνθύηηαξα , ηα νπνί απνθηνύλ κε απηόλ ηνλ ηξόπν ηε κειαλίλε. Ζ κειαλίλε

πξνζηαηεύεη ηα θύηηαξα από ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία. Δπηπιένλ,

έρεη δηαπηζησζεί όηη δξα θαηά ησλ ειεύζεξσλ ξηδώλ, παξέρνληαο κε απηόλ ηνλ ηξόπν έλαλ επηπξόζζεην κεραληζκό

πξνζηαζίαο ησλ θπηηάξσλ. Ζ κειαλίλε θαζνξίδεη, επίζεο, ζε

κεγάιν βαζκό ην ρξώκα ηνπ δέξκαηνο.

Σα θύηηαξα ηνπ Langerhans πξνέξρνληαη από ην κπειό

ησλ νζηώλ θαη είλαη θαη απηά, όπσο θαη ηα κειαλνθύηηαξα, δελδξηηηθά θύηηαξα. Βξίζθνληαη πάλσ από ηε βαζηθή ζηηβάδα

θαη νη δελδξίηεο ηνπο δηαθιαδίδνληαη αλάκεζα ζηα

θεξαηηλνθύηηαξα. Με ην ειεθηξνληθό κηθξνζθόπην δηαθξίλνληαη κέζα ζην θπηηαξόπιαζκά ηνπο ηα θνθθία ηνπ Birbeck, ηα νπνία

είλαη νξγαλίδηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θπηηάξσλ ηνπ Langerhans.

Σα θύηηαξα απηά απνηεινύλ ηα αληηγνλνπαξνπζηαζηηθά θύηηαξα ηνπ δέξκαηνο.

Σα θύηηαξα ηνπ Merkel εληνπίδνληαη ζηε βαζηθή ζηηβάδα ηεο επηδεξκίδαο θαη ζρεηίδνληαη κε ηηο ελδνεπηδεξκηθέο λεπξηθέο

απνιήμεηο. Δμππεξεηνύλ ηελ αηζζεηηθή ιεηηνπξγία ηνπ

δέξκαηνο θαη είλαη άθζνλα ζε πεξηνρέο κεγάιεο επαηζζεζίαο.

Βαζηθή κεκβξάλε

Ζ βαζηθή κεκβξάλε δηαρσξίδεη ηελ επηδεξκίδα από ην

ρόξην. Με ην ειεθηξνληθό κηθξνζθόπην δηαθξίλνληαη, δηαθξίλνληαη ζηε βαζηθή κεκβξάλε από πάλσ πξνο ηα θάησ δύν

πέηαια: ην δηαπγέο πέηαιν θαη ην ππθλό πέηαιν. Σν δηαπγέο

πέηαιν ζπλδέεηαη κε ηε βαζηθή ζηηβάδα ηεο επηδεξκίδαο κε ηα εκηδεζκνζσκάηηα, πνπ είλαη ζρεκαηηζκνί αληίζηνηρνη ησλ

δεζκνζσκαηίσλ, ελώ ην ππθλό πέηαιν ζπλδέεηαη κε ην

ππνθείκελν ρόξην κε ηα αγθπξνβνιεηηθά ηλίδηα, ηα νπνία ζρεκαηίδνληαη από θνιιαγόλν.

Ζ βαζηθή κεκβξάλε ζπκβάιιεη ζηε κεραληθή ππνζηήξημε ηεο επηδεξκίδαο θαη ιεηηνπξγεί θαη ζαλ εκηδηαπεξαηό θίιηξν

πνπ ξπζκίδεη ηε δίνδν νπζηώλ από ηελ επηδεξκίδα ζην ρόξην θαη

αληίζηξνθα.

Υόξην

Σν ρόξην βξίζθεηαη αλάκεζα ζηελ επηδεξκίδα θαη ην

ππόδεξκα. Δίλαη αξθεηά παρύηεξν από ηελ επηδεξκίδα, ηελ

νπνία ηξέθεη θαη ππνζηεξίδεη. Σν ρόξην απνηειείηαη από

θύηηαξα, από ίλεο (θνιιαγόλνπ θαη ειαζηηθέο) θαη από ηε

ζεκέιηα ή βαζηθή νπζία. ην ρόξην, επίζεο ππάξρνπλ αγγεία θαη λεύξα. Σα θπξηόηεξα θύηηαξα ηνπ ρνξίνπ είλαη νη ηλνβιάζηεο.

Από ηνπο ηλνβιάζηεο παξάγνληαη όιεο νη ίλεο ηνπ ρνξίνπ θαη ηα

πεξηζζόηεξα από ηα ζπζηαηηθά ηεο ζεκέιηαο νπζίαο. Οη ίλεο ηνπ θνιιαγόλνπ απνηεινύλ ην 70-80 % ηνπ

ρνξίνπ. Σν θνιιαγόλν δελ είλαη κία κόλν πξσηεΐλε αιιά κία

νηθνγέλεηα πξσηετλώλ πνπ απαληώληαη όρη κόλν ζην ρόξην ηνπ δέξκαηνο αιιά θαη ζηνπο ηέλνληεο, ηνπο ζπλδέζκνπο, ηα νζηά,

ηνπο ρόλδξνπο θαη ζηνλ θεξαηνεηδή ρηηώλα ηνπ νθζαικνύ. ην

ρόξην βξίζθεηαη θπξίσο θνιιαγόλν ηύπνπ Η θαη ΗΗΗ. Μέζα ζηνπο ηλνβιάζηεο παξάγεηαη ην πξνθνιιαγόλν, ην νπνίν απνηειείηαη

από ηξεηο πξσηετληθέο αιπζίδεο ζε δηάηαμε ηξηπιήο έιηθαο. Σν

πξνθνιιαγόλν εθθξίλεηαη από ηνπο ηλνβιάζηεο ζην κεζνθπηηάξην ρώξν, όπνπ εηδηθέο πξσηετλάζεο απνθόπηνπλ

κηθξά πεπηίδηα θαη από ηα δύν ηνπ άθξα θαη ζρεκαηίδνπλ ην

ηξνπνθνιιαγόλν. Σα κόξηα ηνπ ηξνπνθνιιαγόλνπ ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο κε εηδηθή δηάηαμε θαη ζρεκαηίδνπλ ηηο ίλεο ηνπ

θνιιαγόλνπ. Οη ίλεο απηέο εκθαλίδνπλ κηα ραξαθηεξηζηηθή

γξάκκσζε ζην ειεθηξνληθό κηθξνζθόπην, ε νπνία πξνθαιείηαη από ηε δηάηαμε ησλ κνξίσλ ηνπ ηξνπνθνιιαγόλνπ.

Οη ειαζηηθέο ίλεο απνηεινύλ ην 1-3 % ηνπ ρνξίνπ.

Απνηεινύληαη από ειαζηίλε, πνπ παξάγεηαη , όπσο θαη ην θνιιαγόλν, ζηνπο ηλνβιάζηεο. Σα θύηηαξα θαη νη ίλεο ηνπ

ρνξίνπ βξίζθνληαη κέζα ζηε ζεκέιηα νπζία. Σν θύξην ζπζηαηηθό

ηεο είλαη νη βιελλνπνιπζαθραξίηεο, όπσο ην παινπξνληθό νμύ. Οη βιελλνπνιπζαθραξίηεο ζπλδεόκελνη κε πξσηεΐλεο

ζρεκαηίδνπλ ηηο πξσηενγιπθάλεο. Καη νη πξσηενγιπθάλεο παξάγνληαη από ηνπο ηλνβιάζηεο. ηε ζεκέιηα νπζία βξίζθνληαη

αθόκα λεξό, άιαηα θαη γιπθνπξσηείλεο.

ην ρόξην δηαθξίλνπκε, από πάλσ πξνο ηα θάησ, δύν ζηξώκαηα: ην ζειώδεο θαη ην δηθηπσηό ρόξην. Σν ζειώδεο

ρόξην είλαη κία ιεπηή δώλε αθξηβώο θάησ από ηελ επηδεξκίδα, ε

νπνία πεξηέρεη πνιιά αγγεία. Σόζν νη ίλεο ηνπ θνιιαγόλνπ όζν θαη νη ειαζηηθέο ίλεο, πνπ βξίζθνληαη αλάκεζα ζηηο ίλεο ηνπ

θνιιαγόλνπ είλαη ιεπηέο ζην ζειώδεο ρόξην. Σν δηθηπσηό ρόξην

είλαη παρύηεξν θαη ιηγόηεξν αγγεηνβξηζέο από ην ζειώδεο θαη

πεξηέρεη παρύηεξεο ίλεο. Οη ίλεο ηνπ θνιιαγόλνπ δηαηάζζνληαη

ζην δηθηπσηό ρόξην παξάιιεια κε ηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο. Οη ειαζηηθέο ίλεο θέξνληαη πξνο όιεο ηηο θαηεπζύλζεηο, νη

πεξηζζόηεξεο όκσο θαη από απηέο δηαηάζζνληαη παξάιιεια κε

ηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο.

Τπόδεξκα

Κάησ από ην ρόξην βξίζθεηαη ην ππόδεξκα, ην νπνίν

ζρεκαηίδεηαη από ηνλ ππνδόξην ιηπώδε ηζηό. Σν ππόδεξκα

εθηείλεηαη κέρξη ηελ πεξηηνλία ησλ ππνθείκελσλ κπώλ. Σν πάρνο ηνπ θπκαίλεηαη επξέσο ζηηο δηάθνξεο πεξηνρέο ηνπ

ζώκαηνο αιιά θαη από άηνκν ζε άηνκν. Ο ιηπώδεο ηζηόο ηνπ

ππνδέξκαηνο δηαρσξίδεηαη κε ηλώδε δηαθξαγκάηηα ζε ινβία, ηα νπνία πεξηέρνπλ πνιιά ιηπώδε θύηηαξα. Σα ιηπώδε θύηηαξα

πεξηέρνπλ κεγάιεο πνζόηεηεο ιηπηδίσλ, ηα νπνία απσζνύλ ηνλ

ππξήλα πξνο ηελ θπηηαξηθή κεκβξάλε. Μέζα ζηα ηλώδε δηαθξαγκάηηα βξίζθνληαη ηα αγγεία θαη ηα λεύξα ηνπ

ππνδέξκαηνο.

ΓΔΡΜΑΣΟΠΑΘΔΙΔ

Κάπνηεο από ηηο ζεκαληηθόηεξεο δεξκαηηθέο αζζέλεηεο είλαη νη

παξαθάησ:

Φωξίαζε

Δίλαη ρξόληα δεξκαηνπάζεηα ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη θιηληθά

από ηελ εκθάληζε εξπζεκαηνιεπηδσδώλ βιαηίδσλ ή πιαθώλ

(κε ή ρσξίο θιύθηαηλεο ). Οη βιάβεο απηέο θαιύπηνληαη από παρηά ιέπηα θαη παξνπζηάδνπλ ζαθή αθνξηζκό από ην πγηέο

δέξκα. Ζ ςσξίαζε είλαη ζπρλή λόζνο, πξνζβάιιεη ζε δηεζλή

θιίκαθα πνζνζηό 1,5-5% ηνπ γεληθνύ πιεζπζκνύ. Μπνξεί λα πξνζβάιιεη νπνηνδήπνηε ζεκείν ηνπ ζώκαηνο, αιιά ζπλήζσο

εληνπίδεηαη ζηηο εθηαηηθέο επηθάλεηεο ησλ άθξσλ ( αγθώλεο,

γόλαηα ), ζην ηξηρσηό ηεο θεθαιήο, ζηηο παιάκεο, ζηα πέικαηα θαη ζηα γελλεηηθά όξγαλα (ηδίσο ζηνπο άλδξεο).

Ιρζύαζε

Ο όξνο ηρζύαζε ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πεξηγξαθή κηαο αλνκνηνγελνύο νκάδαο δεξκαηηθώλ λνζεκάησλ, ηα νπνία

παξνπζηάδνπλ ηα αθόινπζα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα:

Απνηεινύλ θιεξνλνκηθέο δηαηαξαρέο ηεο θεξαηηλνπνίεζεο ηεο επηδεξκίδαο

Δθδειώλνληαη κε γεληθεπκέλν ιεπηδώδεο εμάλζεκα

Έρνπλ ζηαζεξή θιηληθή πνξεία ρσξίο πθέζεηο θαη

εμάξζεηο Τπάξρνπλ νη εμήο κνξθέο ηρζύαζεο: θνηλή, πεηαιηώδεο,

πνκθνιπγώδεο ηρζπαζηθή εξπζξνδεξκία, πνκθνιπγώδεο

ηρζύαζε ηνπ Siemens, επηδεξκνιπηηθή ππεξθεξάησζε, ηρζύαζε ύζηξημ, λενγλό αξιεθίλνο.

Έθδεκα

Με ηνλ όξν έθδεκα ή δεξκαηίηηδα ελλννύκε κία θιεγκνλώδε

αληίδξαζε ηνπ δέξκαηνο ζε εμσγελείο θαη ελδνγελείο

παξάγνληεο, ην παζνινγναλαηνκηθό ππόζηξσκα ηεο νπνίαο εληνπίδεηαη θπξίσο ζηελ επηδεξκίδα. Ζ εθδεκαηηθή αληίδξαζε

κπνξεί λα δηαθξηζεί, αλάινγα κε ηε ρξνληθή δηάξθεηα ησλ

δεξκαηηθώλ αιινηώζεσλ, ζε δύν ζηάδηα: ην νμύ θαη ην ρξόλην Σν νμύ ζηάδην ραξαθηεξίδεηαη θιηληθά από κηα ζαθώο

αθνξηζκέλε εξπζεκαηώδε θειίδα, ε νπνία ζε ειάρηζην ρξόλν

κεηαηξέπεηαη ζε ειαθξά δηεζεκέλε πιάθα. Αλ ην εθδεκαηνγόλν αίηην ή/θαη ε αλνζνινγηθή εηνηκόηεηα έληνλε είλαη δπλαηόλ

ζηελ επηθάλεηα ηεο εθδεκαηηθήο πιάθαο λα εκθαληζηνύλ

θπζαιίδεο θαη πνκθόιπγεο. Σα θπξηόηεξα ζπκπηώκαηα πνπ παξαηεξνύληαη ζην ζηάδην απηό είλαη θλεζκόο, αίζζεκα

ζεξκόηεηαο, πόλνο θαη ππεξεπαηζζεζία.

Σν ρξόλην ζηάδην ραξαθηεξίδεηαη θιηληθά από εξπζεκαηνιεπηδώδε, έληνλα δηεζεκέλε πιάθα, πάρπλζε ηνπ

δέξκαηνο θαη επίηαζε ησλ θπζηνινγηθώλ πηπρώλ ηνπ

(ιεηρελνπνίεζε). Ο έληνλνο θλεζκόο απνηειεί ην βαζηθό ζύκπησκα ζηε θάζε απηή θαη νδεγεί ζε επίκνλν μεζκό ν

νπνίνο κε ηε ζεηξά ηνπ ζπκβάιιεη ζηε «δηαηώληζε» ησλ

δεξκαηηθώλ αιινηώζεσλ .

Κλίδωζε

Απνηειεί κία πνιπαηηηνινγηθή κνξθή αληηδξάζεσο

ππεξεπαηζζεζίαο ηνπ δέξκαηνο ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη θιηληθά

από ηελ εκθάληζε πνκθώλ ζην δέξκα, έληνλν θλεζκό θαη εξπζξόηεηα. Δίλαη κία από ηηο ζπρλόηεξεο δεξκαηνπάζεηεο αθνύ

πξνζβάιιεη ην 30% πεξίπνπ ηνπ γεληθνύ πιεζπζκνύ ζε θάπνηα

θάζε ηεο δσήο ηνπ. Οη πνκθνί νθείινληαη ζε ηνπηθή αγγεηνδηαζηνιή θαη εμνίδεζε ηνπ δέξκαηνο θαη ππνρσξνύλ

ζπλήζσο ιίγα ιεπηά ή ιίγεο ώξεο κεηά ηελ εκθάληζή ηνπο.

Μειάλωκα

Ο ζπλεζέζηεξνο, δπλεηηθά ζαλαηεθόξνο θαξθίλνο ηνπ

δέξκαηνο ν νπνίνο είλαη ηάζηκνο εθόζνλ γίλεη πξώηκα ε

δηάγλσζε. Πξνέξρεηαη από ηα κειαλνθύηηαξα, θπξίσο εμαηηίαο ππεξδηέγεξζήο ηνπο από ππεξηώδε αθηηλνβνιία θαη κπνξεί λα

θάλεη κεηάζηαζε κέζσ ησλ ιεκθαγγείσλ θαη ηνπ θπθινθνξηθνύ

ζπζηήκαηνο. Δίλαη δπλαηό λα εκθαληζηεί ζε νπνηνδήπνηε κέξνο ηνπ ζώκαηνο, ζπρλόηεξα όκσο παξνπζηάδεηαη ζην πξόζσπν θαη

ζηα θάησ άθξα. Πξνζβάιιεη ζπρλόηεξα ηηο γπλαίθεο.

ΑΚΜΗ

Πξόθεηηαη γηα λόζν ηεο ηξηρνζκεγκαηνγόλνπ κνλάδαο πνπ

εκθαλίδεηαη ζε πεξηνρέο κε πνιινύο ζκεγκαηνγόλνπο αδέλεο. Πην

ζπγθεθξηκέλα, ε αθκή εκθαλίδεηαη ζηνπο ζκεγκαηνγόλνπο ζπιάθνπο,

κηα εηδηθή θαηεγνξία ηξηρνζκεγκαηνγόλσλ κνλάδσλ πνπ παξαηεξνύληαη κόλν ζηνπο αλζξώπνπο. Δληνπίδεηαη θπξίσο ζην

πξόζσπν, ζην ζηήζνο, ζηε ξάρε θαη ζηνπο ώκνπο.

Ζ πην ζπρλά εκθαληδόκελε κνξθή αθκήο είλαη ε θνηλή αθκή, ε νπνία είλαη κηα από ηηο ζπρλόηεξεο δεξκαηηθέο λόζνπο. Μειέηεο από

δηάθνξεο ρώξεο δείρλνπλ όηη ην 20-30% ησλ παηδηώλ ειηθίαο 10-12

εηώλ θαη ην 75-90% ησλ εθήβσλ ειηθίαο 16-18 εηώλ εκθαλίδνπλ αθκή. Οη ειηθίεο κε ηα πςειόηεξα πνζνζηά αθκήο είλαη ηα 14-16 έηε γηα ηα

θνξίηζηα θαη ηα 16-17 έηε γηα ηα αγόξηα. Αθκή εκθαλίδεη θαη έλα 12-

54% ησλ ελειίθσλ ειηθίαο άλσ ησλ 25 εηώλ. Μεξηθνί από απηνύο εκθάληδαλ αθκή θαη ζηελ εθεβηθή ειηθία, ελώ ζε άιινπο ε αθκή

εκθαλίδεηαη γηα πξώηε θνξά ζηελ ελήιηθν δσή. Πξνζβάιιεη όιεο ηηο

αλζξώπηλεο θπιέο θαη είλαη ιηγόηεξν ζπρλή ζηελ θίηξηλε θπιή.

Αηηηνινγία θαη παζνγέλεηα

Ζ αθκή είλαη απνηέιεζκα αιιειεπίδξαζεο ησλ παξαθάησ

παζνγελεηηθώλ παξαγόλησλ:

Κιεξνλνκηθόηεηα

Αλώκαιε θεξαηηλνπνίεζε

κεγκαηόξξνηα

Οξκόλεο

Μηθξνβηαθνί παξάγνληεο

Φιεγκνλή

Κιίκα

Γηαηξνθή

Φάξκαθα θαη ρεκηθέο νπζίεο

Κιεξνλνκηθόηεηα

Ζ αθκή είλαη έλα λόζεκα κε γελεηηθό ππόβαζξν, αιιά ν αθξηβήο ηξόπνο κεηάδνζεο ηεο λόζνπ από γεληά ζε γεληά δελ έρεη

εμαθξηβσζεί. Σν πηζαλόηεξν είλαη λα ζπκβάιινπλ ζηελ εκθάληζή

ηεο πεξηζζόηεξα ηνπ ελόο γνλίδηα, ζε ζπλδπαζκό κε παξάγνληεο ηνπ πεξηβάιινληνο.

Αλώκαιε θεξαηηλνπνίεζε Ο ζύιαθαο ηεο ηξίραο απνηειεί κηα θαηάδπζε ηεο επηδεξκίδαο κέζα

ζην ρόξην θαη εζσηεξηθά πεξηβάιιεηαη από θεξαηηλνπνηεκέλα

θεξαηηλνθύηηαξα. Ζ πξώηε αληρλεύζηκε βιάβε αθκήο ζην δέξκα είλαη ε ζπζζώξεπζε θεξαηηλνπνηεκέλσλ θεξαηηλνθπηηάξσλ κέζα

ζην ζύιαθα ηεο ηξηρνζκεγκαηνγόλνπ κνλάδαο. Μηα κεγάιε

παξαγσγή θεξαηηλνθπηηάξσλ ζπκβαίλεη ζην ζεκείν εθβνιήο ηνπ εθθνξεηηθνύ πόξνπ ηνπ ζκεγκαηνγόλνπ αδέλα κέζα ζηνλ απιό ηνπ

ζύιαθα. Σα θεξαηηλνθύηηαξα απηά ιόγσ δηαηαξαρήο ηεο

πξσηετληθήο ηνπο ζύλζεζεο, αληί λα απνρσξίδνληαη θαη λα πέθηνπλ ζηνλ απιό ζπγθνιινύληαη ζηεξεά κεηαμύ ηνπο θαη δεκηνπξγνύλ έλα

θεξάηηλν έκβνιν, ην νπνίν καδί κε ζκήγκα θαη κηθξννξγαληζκνύο

απνθξάζζεη ηνλ απιό. Λόγσ ηεο ζπλερηδόκελεο παξαγσγήο θεξαηίλεο θαη ζκήγκαηνο έρνπκε δηόγθσζε ηνπ ζύιαθα, κε

απνηέιεζκα ην ζρεκαηηζκό ηνπ θαγέζσξα πνπ είλαη ε αξρηθή

βιάβε ηεο αθκήο. Τπεύζπλεο γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ θαγέζσξα είλαη δύν

απνθιίζεηο από ηελ θεξαηηλνπνίεζε πνπ ζπκβαίλεη θπζηνινγηθά ζην

ζύιαθα ηεο ηξίραο: Α) Ζ αδπλακία ησλ θεξαηηλνθπηηάξσλ λα απνρσξηζηνύλ θαη λα

απνπέζνπλ, γηα ιόγνπο πνπ δελ έρνπλ αθόκα δηεπθξηληζηεί. Β) Ο ππεξπνιιαπιαζηαζκόο ησλ θεξαηηλνθπηηάξσλ κέζα ζην

ζύιαθα ηεο ηξίραο, γηα ηνλ νπνίν έρνπλ ελνρνπνηεζεί:

Ζ ρακειή ζπγθέληξσζε ιηλνιετθνύ νμένο ζην ζκήγκα, πνπ έρεη παξαηεξεζεί ζε αζζελείο κε αθκή

Ζ απμεκέλε ζπγθέληξσζε ηληεξιεπθίλεο -1α ( IL-1α), πνπ αλεπξίζθεηαη ζε πνιινύο θαγέζσξεο

Μηα απεπζείαο δξάζε ησλ αλδξνγόλσλ

κεγκαηόξξνηα

Οη ζκεγκαηνγόλνη αδέλεο (sebaceous glands) βξίζθνληαη ζε

νιόθιεξν ην δέξκα εθηόο από ηηο παιάκεο θαη ηα πέικαηα θαη ειέγρνληαη από ηα αλδξνγόλα. Αλαπαξάγνληαη ζπλερώο, θαη

πηζαλώο απαηηείηαη ρξνληθό δηάζηεκα ελόο κελόο γηα ηελ

σξίκαλζή ηνπο, όπσο ζπκβαίλεη θαη κε άιια εμαξηήκαηα ηεο επηδεξκίδαο. Γελ έρνπλ εθθξηηηθή δξαζηεξηόηεηα κέρξη ηελ

εθεβεία, εθηόο από κία πξόζθαηξε δξαζηεξηόηεηα θαηά ηε

βξεθηθή ειηθία, πνπ πηζαλώο νθείιεηαη ζε δηέγεξζε ησλ επηλεθξηδίσλ. Οη αδέλεο απηνί έρνπλ ην κεγαιύηεξό ηνπο κέγεζνο

ζην πξόζσπν, ην ιαηκό, ηελ πξόζζηα θαη νπίζζηα επηθάλεηα ηνπ

ζώξαθα, όπνπ θαη βξίζθνληαη ζε ζπλδπαζκό κε ηνπο ζπιάθνπο ησλ ηξηρώλ θαη κνηξάδνληαη κε απηνύο θνηλό εθθξηηηθό πόξν είηε

έμνδν από ην δέξκα, αληίζηνηρα, ν νπνίνο απνθαιείηαη

ηξηρνζκεγκαηνθόξνο πόξνο. Ο ξόινο ησλ ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ είλαη λα ιηπαίλνπλ ηελ επηδεξκίδα θαη ηηο ηξίρεο θαη λα ηα

θαζηζηνύλ αδηάβξνρα.

Σν ζκήγκα παξάγεηαη από ην ζκεγκαηνγόλν αδέλα κε δηεξγαζία

νινθξηληθή, δειαδή ηα θύηηαξα ηνπ αδέλα δηαζπώληαη θαη κεηαηξέπνληαη θαζ’νινθιεξία ζε ιηπίδηα-γιπθεξίδηα, ειεύζεξα

ιηπαξά νμέα, εζηέξεο θεξνύ, ζθνπαιέλε, ρνιεζηεξόιε θαη εζηέξεο

ηεο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ ζκήγκαηνο δελ έρεη ζαθώο δηεπθξηληζηεί. Σν κόλν πνπ είλαη γλσζηό είλαη όηη δηαζέηεη κπθεηνζηαηηθέο ηδηόηεηεο

όζνλ αθνξά ηα δεξκαηόθπηα.

ρεδόλ όινη νη αζζελείο κε αθκή έρνπλ απμεκέλε έθθξηζε

ζκήγκαηνο πνπ θαιείηαη ζκεγκαηόξξνηα. Ζ αθκή εληνπίδεηαη εθεί

όπνπ νη ζκεγκαηνγόλνη αδέλεο ππεξιεηηνπξγνύλ (πξόζσπν, ζηήζνο, ξάρε, ώκνη ). Ζ ζνβαξόηεηα ηεο αθκήο είλαη αλάινγε ηεο

έληαζεο ηεο ζκεγκαηόξξνηαο. Ζ αθκή εκθαλίδεηαη ακέζσο κεηά

ηελ έλαξμε ηεο εθεβηθήο ειηθίαο, όηαλ δειαδή νη ζκεγκαηνγόλνη αδέλεο έρνπλ σξηκάζεη θαη ππεξιεηηνπξγνύλ. Ζ παξαγσγή ηνπ

ζκήγκαηνο είλαη ζρεηηθά πςειή θαηά ηε γέλλεζε, αιιά ζύληνκα

κεηώλεηαη θαη παξακέλεη ρακειή κέρξη ηελ εθεβεία, νπόηε θαη απμάλεηαη ζεκαληηθά. Γελ ππάξρεη δηαηαξαρή ηεο ζύζηαζεο ηνπ

ζκήγκαηνο ζηνπο αζζελείο κε αθκή.

Οξκόλεο

Ανδπογόνα: Ο θπξηόηεξνο παξάγνληαο πνπ ξπζκίδεη ηελ έθθξηζε ηνπ ζκήγκαηνο είλαη ηα αλδξνγόλα. ηνπο άλδξεο παξάγνληαη

ζηνπο όξρεηο θαη ζηηο γπλαίθεο, ζε κηθξά θπζηνινγηθά πνζά, ζηηο

σνζήθεο θαη ζηα επηλεθξίδηα. Κάησ από ηελ επίδξαζε ησλ αλδξνγόλσλ, νη ζκεγκαηνγόλνη

αδέλεο ππεξπιάζζνληαη θαη κεγηζηνπνηνύλ ηε ιεηηνπξγία ηνπο. Καη ζηα δύν θύια ηα θπζηνινγηθά επίπεδα ησλ αλδξνγόλσλ είλαη

αξθεηά γηα λα δηαζθαιίζνπλ ηε κέγηζηε ιεηηνπξγία ησλ

ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ. Σν θπξηόηεξν αλδξνγόλν είλαη ε ηεζηνζηεξόλε. ηηο γπλαίθεο

άιια ζεκαληηθά αλδξνγόλα είλαη ε αλδξνζηελεδηόλε θαη ε ζεηηθή

δηπδξνεπηαλδξνζηεξόλε. Σα δύν απηά αλδξνγόλα ηα νπνία είλαη πξόδξνκα ζηεξνεηδή πνπ εθθξίλνληαη από ην θινηό ησλ

επηλεθξηδίσλ κπνξνύλ λα κεηαηξαπνύλ ζε ηεζηνζηεξόλε ζε

πεξηθεξηθνύο ηζηνύο. Ζ ηεζηνζηεξόλε γηα λα δξάζεη ζηνπο

ζκεγκαηνγόλνπο αδέλεο πξέπεη λα κεηαηξαπεί ζε 5α-

δηπδξνηεζηνζηεξόλε από ην έλδπκν 5α-αλαγσγάζε. Ζ 5α-δηπδξνηεζηνζηεξόλε εηζέξρεηαη ζηα θύηηαξα ησλ ζκεγκαηνγόλσλ

αδέλσλ, ζπλδέεηαη κε έλαλ ππνδνρέα ηνπ θπηηαξνπιάζκαηνο θαη

εηζέξρεηαη ζηνλ ππξήλα ησλ θπηηάξσλ, όπνπ αζθεί ηε δξάζε ηεο. Ζ κεηαηξνπή ηεο ηεζηνζηεξόλεο ζε 5α-δηπδξνηεζηνζηεξόλε είλαη

30 θνξέο κεγαιύηεξε ζην δέξκα κε αθκή, ζε ζρέζε κε ην

θπζηνινγηθό δέξκα. Οη αζζελείο κε αθκή έρνπλ, ζπλεπώο, απμεκέλε έθθξηζε ζκήγκαηνο ιόγσ κεγαιύηεξεο παξαγσγήο 5α-

δηπδξνηεζηνζηεξόλεο ζηνπο ζκεγκαηνγόλνπο αδέλεο ηνπο θαη,

γεληθόηεξα, ιόγσ κηαο κεγαιύηεξεο «επαηζζεζίαο» ησλ

ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ ηνπο ζηελ 5α-δηπδξνηεζηνζηεξόλε. Αληίζεηα, ηα επίπεδα ησλ αλδξνγόλσλ ζην αίκα είλαη, ζηνπο

πεξηζζόηεξνπο αζζελείο κε αθκή, θπζηνινγηθά, εθηόο από ιίγεο

εμαηξέζεηο, όπσο είλαη γηα παξάδεηγκα νη αζζελείο κε πνιπθπζηηθέο σνζήθεο.

Ζ ζρέζε ησλ αλδξνγόλσλ κε ηελ αθκή ηεθκεξηώλεηαη θαη

από ην όηη δελ εκθαλίδεηαη ζε επλνύρνπο, παξά κόλν εάλ ηνπο ρνξεγεζνύλ αλδξνγόλα, ην όηη εκθαλίδεηαη ζε αζζελείο κε

αξξελνπνηεηηθνύο όγθνπο ζηηο σνζήθεο θαη ηα επηλεθξίδηα. Ζ εκθάληζε ηεο αθκήο ζηελ εθεβηθή ειηθία ζπκπίπηεη κε ηελ

αύμεζε ησλ επηπέδσλ ησλ θπθινθνξνύλησλ αλδξνγόλσλ. Έηζη, ε

αθκή είλαη κηα λόζνο ηνπ κεηαβνιηζκνύ ησλ αλδξνγόλσλ θαη είλαη θαλεξό όηη κπνξεί ζηε γπλαίθα λα απνηειεί ραξαθηεξηζηηθό

αλδξνπνηεηηθήο λόζνπ ( αλ θαη ζπάληα απηό ζπκβαίλεη ), νπόηε θαη

ζα ππάξρνπλ θη άιια ζεκεία αλδξνεηδηζκνύ.

Οιζηπογόνα: Πεξηνξίδνπλ ην κέγεζνο ησλ ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ,

δειαδή έρνπλ αληίζεηε δξάζε από ηα αλδξνγόλα.

Ππογεζηεπόνε: Πξνθαιεί θαηαθξάηεζε ύδαηνο, κε ζπλαθόινπζε

δηόγθσζε ηεο επηδεξκίδαο θη απνθιεηζκό ησλ ηξηρνζκεγκαηνθόξσλ πόξσλ, γη’ απηό θαη πνιιέο γπλαίθεο

παξαηεξνύλ όηη ε αθκή ηνπο επηδεηλώλεηαη ιίγν πξηλ από ηελ

εκκπλνξξπζία.

Θςποξίνε: δηεγείξεη ηνπο ζκεγκαηνγόλνπο αδέλεο. Γη’ απηό ην

μεξό δέξκα απνηειεί ραξαθηεξηζηηθό ηνπ ππνζπξενεηδηζκνύ.

Μηθξνβηαθνί παξάγνληεο Τπό θαλνληθέο ζπλζήθεο, ζηνπο ζπιάθνπο ησλ

ηξηρνζκεγκαηνγόλσλ κνλάδσλ θαζώο θαη ζηελ επηθάλεηα ηνπ

δέξκαηνο αλεπξίζθνληαη:

Δπηδεξκηθνί ζηαθπιόθνθθνη (επηδεξκηθόο, ρξπζίδσλ,

ζαπξνθπηηθόο) θαη κηθξόθνθθνη

Επκνκύθεηεο ηνπ γέλνπο Pityrosporon (P.ovale θαη

P.orbiculare)

Αλαεξόβηα δηθζεξνεηδή: Σν πξνπηνληθό βαθηεξίδην ηεο

αθκήο (Proprionobacterium acnes), πνπ είλαη θαη ην

επηθξαηέζηεξν. Οη ζηαθπιόθνθθνη, νη κηθξόθνθθνη θαη νη δπκνκύθεηεο δε

ζπκκεηέρνπλ ζηελ παζνγέλεηα ηεο αθκήο, ελώ ην P.acnes

ελνρνπνηείηαη γηα ηελ εκθάληζή ηεο. ύκθσλα κε ηηο ηζρύνπζεο απόςεηο ην πξνπηνληθό βαθηεξίδην δελ απνηειεί ηελ αηηία ηεο

λόζνπ, αιιά ζπκβάιιεη ζηελ παζνγέλεζε ηνπ θιεγκνλώδνπο

ζηαδίνπ ηεο. Μνινλόηη ν απόιπηνο αξηζκόο ησλ παξαπάλσ κηθξννξγαληζκώλ δε ζπζρεηίδεηαη κε ηε βαξύηεηα ηεο αθκήο, νη

δηάθνξεο ζεξαπείεο πνπ έρνπλ σο απνηέιεζκα ηνλ πεξηνξηζκό ηνπ

αξηζκνύ ηνπο βειηηώλνπλ ηε λόζν. Ζ αθκή είλαη πξνθαλέο όηη δε κεηαδίδεηαη από έλα άηνκν ζε άιιν.

Φιεγκνλή

Δπζύλεηαη γηα ηηο ζνβαξόηεξεο βιάβεο ηεο λόζνπ. Ο αθξηβήο

κεραληζκόο έλαξμεο ηεο θιεγκνλήο δελ έρεη αθόκα δηεπθξηληζηεί. Σν πξνπηνληθό βαθηήξην παξάγεη ιηπνιπηηθά έλδπκα πνπ δηαζπνύλ

ηα ηξηγιπθεξίδηα ηνπ ζκήγκαηνο ζε ειεύζεξα ιηπαξά νμέα πνπ είλαη θαγεζσξνγόλα θαη ζε ρεκεηνηαθηηθνύο παξάγνληεο πνπ

πξνζειθύνπλ νπδεηεξόθηια πνιπκνξθνπύξελα ζην ηνίρσκα ηνπ

ζύιαθα. Απηά παξάγνπλ ειεύζεξεο ξίδεο νμπγόλνπ θαη πδξνιπηηθά έλδπκα πνπ θαηαζηξέθνπλ ην ηνίρσκα ηνπ ζπιάθνπ, ην νπνίν

ηειηθά πθίζηαηαη ξήμε, κε απνηέιεζκα λα απειεπζεξώλνληαη ζην

ρόξην όια ηα ζπζηαηηθά ηνπ θαγέζσξα θαη λα πξνθαιείηαη

θιεγκνλή. Δπίζεο, ην P. acnes παξάγεη κηα νπζία πνπ κνηάδεη κε ηηο πξνζηαγιαδίλεο, ε νπνία κπνξεί λα ελεξγνπνηεί ηελ θιαζζηθή

θαη ηελ ελαιιαθηηθή νδό ηνπ ζπκπιεξώκαηνο .Ζ θιεγκνλή

πξνθαιείηαη σο αληίδξαζε ζην πξνπηνληθό βαθηεξίδην θαη ζηα άιια ζπζηαηηθά ηνπ θαγέζσξα, πνπ απειεπζεξώλνληαη ζην ρόξην.

ύκθσλα κε λεόηεξα δεδνκέλα, όκσο, ηα πξώηα θιεγκνλώδε

θύηηαξα πνπ παξαηεξνύληαη ζηηο βιάβεο ηεο αθκήο δελ είλαη νπδεηεξόθηια αιιά Σ-ιεκθνθύηηαξα. Απηό ζεκαίλεη όηη ε

θιεγκνλώδεο αληίδξαζε ζηελ αθκή δελ είλαη κηα εηδηθή αληίδξαζε

ζηα ζπζηαηηθά ηνπ θαγέζσξα πνπ απειεπζεξώλνληαη ζην ρόξην, αιιά κηα εηδηθή απάληεζε ζε έλα ζπγθεθξηκέλν αληηγόλν. Σν

αληηγόλν απηό, ζύκθσλα κε κηα ππόζεζε, κπνξεί λα είλαη

πξσηεΐλεο πνπ παξάγνληαη από ην πξνπηνληθό βαθηεξίδην ηεο αθκήο, ην νπνίν ππεξπνιιαπιαζηάδεηαη κέζα ζην ζύιαθα ηεο

ηξίραο, σο ζπλέπεηα ησλ αιιαγώλ πνπ ζπκβαίλνπλ ζε απηόλ.

Σειηθά ε θιεγκνλώδεο αληίδξαζε ππνρσξεί θαη νη ζύιαθνη επνπιώλνληαη.

Κιίκα

Άηνκα κε πξνδηάζεζε γηα ηελ αθκή ζπρλά εκθαλίδνπλ επηδείλσζε

ηεο λόζνπ ζε ζεξκά, πγξά θαη ηδηαίηεξα ζε ηξνπηθά θιίκαηα. ε απηέο ηηο ζπλζήθεο απνθξάζζνληαη νη ζύιαθεο ησλ ηξηρώλ

εμαηηίαο ηεο ππεξπδάησζεο ηεο επηδεξκίδαο πνπ πηζαλώο λα

πθίζηαηαη έμαξζε κε ηελ επίδξαζε ησλ ειαίσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ην καύξηζκα κε ηελ ειηνζεξαπεία.

Γηαηξνθή Ζ ζρέζε ηεο δηαηξνθήο κε ηελ αθκή παξακέλεη ακθηιεγόκελε.

Μέρξη ζήκεξα δελ ππάξρνπλ κειέηεο πνπ λα ηεθκεξηώλνπλ

κηα ηέηνηα ζρέζε. Πξόζθαηεο κειέηεο, σζηόζν, ζπλδένπλ ηελ αθκή κε ην θάπληζκα.

Φάξκαθα θαη ρεκηθέο νπζίεο

Σα ζθεπάζκαηα γηα ηνπηθή ρξήζε κπνξεί λα επηδεηλώλνπλ ηελ αθκή. Δάλ απηά έξρνληαη ζε επαθή κε ην δέξκα, ηα ζηόκηα ησλ

ηξηρνζκεγκαηνθόξσλ πόξσλ απνθξάζζνληαη, κε απνηέιεζκα ηε

δεκηνπξγία θαγεζώξσλ θαη ηελ εκθάληζε αθκήο. Ζ έθζεζε ζε αινγνλσκέλνπο πδξνγνλάλζξαθεο κπνξεί λα πξνθαιέζεη

αθκή(ρισξαθκή) πνπ ζπλνδεύεηαη από νμύ εξύζεκα. Σα αινγόλα

κπνξνύλ επίζεο λα πξνθαιέζνπλ αθκή όηαλ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηε ζεξαπεπηηθή είηε ζηε δηαγλσζηηθή. Έηζη, ηα ησδίδηα πνπ

πεξηέρνληαη ζε ζθεπάζκαηα γηα ην βήρα, ζε αθηηλνινγηθά πιηθά,

ζε θάξκαθα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηε ζεξαπεπηηθή αληηκεηώπηζε ηεο ζπξενεηδηθήο λόζνπ θαζώο θαη ην ηώδην πνπ πεξηέρεηαη ζε

θύθηα, εθ’όζνλ απηά θαηαλαιίζθνληαη ζε κεγάιεο πνζόηεηεο,

κπνξεί λα είλαη ππεύζπλα γηα ηελ πξόθιεζε αθκήο. Σα βξσκηνύρα, κνινλόηη ζπάληα ρνξεγνύληαη ζήκεξα πξνθαινύλ αθκή. Ζ

θαηλνβαξβηηόιε, ε ηξνμηδόλε θαη ε ηζνληαδίδε πξνθαινύλ επίζεο

αθκή. Σα ζπζηεκαηηθά ζηεξνεηδή πξνθαινύλ κηα κάιινλ ραξαθηεξηζηηθή αθκή πνπ εληνπίδεηαη ζηνλ θνξκό, ηνπο ώκνπο θαη

ηα άλσ άθξα, κε κνλνκνξθηθέο βιάβεο.

Ζ γλώζε ησλ παζνγελεηηθώλ κεραληζκώλ ηεο αθκήο έρεη

θαζνξηζηηθό ξόιν ζηε ζσζηή ζεξαπεπηηθή αληηκεηώπηζή ηεο.

Κιηληθή εηθόλα

Οη βιάβεο ηεο αθκήο κπνξνύλ λα ππνδηαηξεζνύλ σο εμήο:

Πξωηνγελείο ή κε θιεγκνλώδεηο βιάβεο

Μηθξνθαγέζσξεο: Απνηεινύλ ηελ πξώηε αληρλεύζηκε βιάβε.

Δίλαη νξαηνί κόλν κε ην νπηηθό κηθξνζθόπην θαη αληηπξνζσπεύνπλ

έλα ζύιαθα ηνπ νπνίνπ ν πόξνο έρεη απνθξαρζεί από έλα έκβνιν πνπ ζρεκαηίδεηαη από ζπκπηεζκέλα θεξαηηλνθύηηαξα. Λόγσ ηεο

απόθξαμεο, ην ππνθείκελν ηκήκα ηνπ ζπιάθνπ αξρίδεη λα

δηνγθώλεηαη από ην ζκήγκα, ηα κηθξόβηα, ηελ θεξαηίλεο θαη ηα ππνιείκκαηα ηξηρώλ πνπ, κε έρνληαο δηέμνδν, ζπζζσξεύνληαη ζε

απηό.

Κιεηζηνί θαγέζσξεο: Πξόθεηηαη γηα βιαηίδηα κε δηάκεηξν 1-3

ρηιηνζηώλ θαη ρξνηά ηνπ δέξκαηνο ή ειαθξώο ιεπθσπή.

Απνηεινύλ ζπλήζσο ηελ εμέιημε ησλ κηθξνθαγεζώξσλ. Ο ζύιαθαο έρεη απνθξαρζεί πιήξσο θαη ε δηόγθσζή ηνπ

ζπλερίδεηαη. Λόγσ ηεο ππνθείκελεο πίεζεο πνπ αλαπηύζζεηαη, ην

θιεηζηό ζηόκην ηνπ θιεηζηνύ θαγέζσξα ελδέρεηαη λα αλνίμεη, νπόηε ν θαγέζσξαο κεηαηξέπεηαη ζε αλνηθηό. Γηαθνξεηηθά κπνξεί

ΒΛΑΒΔ ΑΚΜΖ

Πξσηνγελείο

ή

κε θιεγκνλώδεηο

Γεπηεξνγελείο

ή

θιεγκνλώδεηο

Μεηαθιεγκνλώδεηο

λα πξνθιεζεί ξήμε ηνπ ζπιάθνπ, ε νπνία ζα νδεγήζεη ζηε

δεκηνπξγία θιεγκνλώδνπο βιάβεο.

Αλνηθηνί θαγέζσξεο: Αλαθέξνληαη θαη σο «καύξα ζηίγκαηα».

ρεκαηίδνληαη ζπλήζσο από ηνπο θιεηζηνύο θαγέζσξεο, αιιά

κπνξεί λα απνηεινύλ θαη εμέιημε ησλ κηθξνθαγεζώξσλ. Σν ζηόκην ηνπ ζπιάθνπ είλαη δηεπξπζκέλν θαη πεξηθιύεη ην έκβνιν πνπ ην

απνθξάζζεη. Σν επηθαλεηαθό άθξν ησλ αλνηθηώλ θαγεζώξσλ έρεη

κειαλό ρξώκα, ιόγσ ηεο κειαλίλεο πνπ πεξηέρεη

Γεπηεξνγελείο ή θιεγκνλώδεηο βιάβεο

Βιαηίδεο; Δπώδπλα, κηθξά (< 1 εθ. ), εξπζξά επάξκαηα ηνπ

δέξκαηνο

Φιύθηαηλεο: Δπάξκαηα ηνπ δέξκαηνο πνπ πεξηέρνπλ πύνλ.

Μπνξεί λα είλαη επηπνιήο ή ελ ησ βάζεη, αλάινγα κε ην πόζν

βαζηά ζην δέξκα θζάλεη ε θιεγκνλή. ε βαξηέο πεξηπηώζεηο, πνιιέο θιύθηαηλεο κπνξεί λα ζπλελώλνληαη, δεκηνπξγώληαο

απνζηήκαηα.

Οδίδηα: Δπώδπλεο κάδεο, πνπ ζρεκαηίδνληαη από κεγάιε

θιεγκνλώδε δηήζεζε βαζηά κέζα ζην ρόξην. Τπνρσξνύλ

βξαδύηαηα ή δηαππνύληαη.

Κύζηεηο; Δπηδεξκνεηδείο θύζηεηο πνπ εκθαλίδνληαη ζπλήζσο κεηά

από επαλεηιεκκέλεο πξνζβνιέο ηνπ επηζειίνπ ηνπ ζπιάθνπ ηεο ηξηρνζκεγκαηνγόλνπ κνλάδαο. πλήζεηο ζέζεηο εληόπηζεο είλαη ε

πεξηνρή ησλ θξπδηώλ θαη πίζσ από ηα απηηά. Σν κέγεζόο ηνπο

κπνξεί λα θηάζεη ηα 5 εθαηνζηά θαη ζπλήζσο αληηκεησπίδνληαη ρεηξνπξγηθά.

Δάλ ε απόθξαμε ηνπ ηξηρνζκεγκαηνθόξνπ πόξνπ είλαη επηθαλεηαθή, ην απνηέιεζκα είλαη ε γέλεζε εξπζξώλ βιαηίδσλ θαη

θιπθηαηλώλ, ελώ εάλ γίλεηαη ζε βαζύηεξα ζηξώκαηα κπνξεί λα

εκθαλίδνληαη κεγαιύηεξεο νδπλεξέο βιαηίδεο θαη θύζηεηο πνπ θαηαιήγνπλ ζε νπινπνίεζε.

Μεηαθιεγκνλώδεηο βιάβεο

Πξόθεηηαη γηα ηηο νπιέο πνπ παξαηεξνύληαη ζε πεξηπηώζεηο

ζνβαξήο αθκήο πνπ έρεη επνπισζεί ζε θάπνην βαζκό. Οη νπιέο

αλαπηύζζνληαη κεηά ηελ απνδξνκή ησλ θιεγκνλσδώλ βιαβώλ θαη θπξίσο ησλ ελ ησ βάζεη θιεγκνλσδώλ βιαβώλ, όπσο είλαη νη ελ

ησ βάζεη θιύθηαηλεο θαη ηα νδίδηα. Μπνξεί λα είλαη είηε

αηξνθηθέο, πνπ εκθαλίδνληαη θπξίσο ζην πξόζσπν κε ηε κνξθή

κηθξώλ βνζξίσλ ή σο κεγαιύηεξεο νπιέο, είηε ππεξηξνθηθέο, πνπ

παίξλνπλ ηε κνξθή θερξίσλ ή ρεινεηδώλ θαη εκθαλίδνληαη θπξίσο ζηε ξάρε, ηνπο ώκνπο θαη ην ζηήζνο.

Κιηληθή ηαμηλόκεζε

Ζ θιηληθή εηθόλα ηεο αθκήο παξνπζηάδεη πνιπκνξθηζκό.

Απνηειείηαη από θαγέζσξεο, βιαηίδεο, θιύθηαηλεο, νδίδηα, θύζηεηο

θαη νπιέο. Αλάινγα κε ηηο βιάβεο πνπ ππεξηεξνύλ δηαθξίλνπκε ηηο εμήο ηξεηο θιηληθέο κνξθέο ηεο θνηλήο αθκήο:

Φαγεζωξηθή αθκή

Δίλαη ήπηα κνξθή αθκήο. Υαξαθηεξίδεηαη από ηελ παξνπζία αλνηθηώλ θαη θιεηζηώλ θαγεζώξσλ, θπξίσο ζην πξόζσπν. Οη

πξώηεο βιάβεο εκθαλίδνληαη ζπλήζσο ζηελ αξρή ηεο εθεβείαο. Οη

πεξηζζόηεξνη αζζελείο έρνπλ έληνλε ζκεγκαηόξξνηα. Οη ήπηεο πεξηπηώζεηο, ζηηο νπνίεο ππάξρνπλ ιίγνη κόλν θαγέζσξεο,

αληηκεησπίδνληαη εύθνια, ελώ νη βαξύηεξεο, ζηηο νπνίεο

εκθαλίδνληαη εθαηνληάδεο θιεηζηώλ θαγεζώξσλ, είλαη αλζεθηηθέο ζηελ αληηκεηώπηζε. Ζ θαγεζσξηθή αθκή κπνξεί λα βνεζεζεί

ζεκαληηθά από έλα ζσζηό θαζαξηζκό ηνπ δέξκαηνο

Βιαηηδνθιπθηαηλώδεο αθκή

Δίλαη ζνβαξόηεξε κνξθή αθκήο. ε απηόλ ηνλ ηύπν αθκήο

αλεπξίζθνληαη θπξίσο βιαηίδεο θαη θιύθηαηλεο. Τπάξρνπλ,

επίζεο, θαη θαγέζσξεο, αιιά, ζε κεξηθέο πεξηπηώζεηο, όηαλ νη θιεγκνλώδεηο βιάβεο εμειίζζνληαη θαη’επζείαλ από ην ζηάδην ησλ

κηθξνθαγεζώξσλ, είλαη ιίγνη ζε αξηζκό. Οη βιάβεο, εθηόο από ην

πξόζσπν, εκθαλίδνληαη ζην ζηήζνο θαη ηε ξάρε. πλππάξρεη έληνλε ζκεγκαηόξξνηα. Αλ αθεζεί ρσξίο ζεξαπεία , πνιιέο από ηηο

βιάβεο ζα επνπισζνύλ κε ηε δεκηνπξγία νπιήο.

Οδηδηνθπζηηθή αθκή

Δίλαη ε πην ζνβαξή κνξθή αθκήο, πνπ ζπλνδεύεηαη από βαζηέο

θαη νδπλεξέο βιάβεο. ε απηόλ ηνλ ηύπν αλεπξίζθνληαη νδίδηα,

θύζηεηο, βιαηίδεο, θιύθηαηλεο, νπιέο θαη απνζηήκαηα. Παξαηεξείηαη θαη ζηα δύν θύια, αιιά πξνζβάιιεη ζπρλόηεξα

ηνπο άλδξεο. Δθηόο από ην πξόζσπν, ην ζηήζνο θαη ηε ξάρε, νη

βιάβεο ηεο θπζηηθήο αθκήο επεθηείλνληαη κεξηθέο θνξέο θαη ζηνπο βξαρίνλεο, ηελ θνηιηά, ηνπο γινπηνύο, αθόκα θαη ζην

ηξηρσηό ηεο θεθαιήο. Αλ κείλεη ρσξίο αληηκεηώπηζε, νδεγεί ζην

ζρεκαηηζκό δύζκνξθσλ νπιώλ. Ζ λόζνο δελ απνδξάκεη κεηά ηελ εθεβεία, αιιά ζπρλά επηκέλεη θαη κέρξη ηελ αξρή ηεο κέζεο

ειηθίαο.

Άιινη ηύπνη αθκήο

Δθηόο από ηελ θνηλή αθκή, πνπ είλαη ν ζπρλόηεξνο ηύπνο αθκήο,

ππάξρνπλ θαη νξηζκέλνη άιινη ηύπνη ηεο λόζνπ:

Νενγληθή θαη βξεθηθή αθκή

Ζ λενγληθή αθκή εκθαλίδεηαη θαηά ηε γέλλεζε ή ακέζσο κεηά.

Υαξαθηεξίδεηαη από ηελ παξνπζία θαγεζώξσλ, βιαηίδσλ θαη

θιπθηαηλώλ θπξίσο ζην κέησπν θαη ζηα κάγνπια.

Τπνρσξεί ζπλήζσο από κόλε ηεο. Πηζαλνινγείηαη όηη νθείιεηαη ζε

δηαπιαθνπληηθή δηέγεξζε ησλ ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ από ηα αλδξνγόλα ησλ επηλεθξηδίσλ, παξά ζε πξόζιεςε αλδξνγόλσλ από

ηε κεηέξα κε ην ζειαζκό. Ζ βξεθηθή αθκή εκθαλίδεηαη κεηά ηνλ

πξώην ρξόλν δσήο θαη ππνρσξεί κεηά από ιίγνπο κήλεο. Δληνπίδεηαη ζπλήζσο ζηα κάγνπια θαη, εθηόο από βιαηίδεο θαη

θιύθηαηλεο, ραξαθηεξίδεηαη ζπρλά θαη από βαζηά νδίδηα. πρλά

θαηαιείπεη νπιέο θαη γη’ απηό ε ζεξαπεία είλαη απαξαίηεηε. Υξεζηκνπνηείηαη ην ππεξνμείδην ηνπ βελδνιίνπ ηνπηθά θαη ζε

βαξύηεξεο πεξηπηώζεηο, ε εξπζξνκπθίλε ζπζηεκαηηθά. Ζ αηηία ηεο

βξεθηθήο αθκήο δελ είλαη ζαθήο, πξέπεη όκσο λα γίλεηαη έιεγρνο γηα απμεκέλα επίπεδα αλδξνγόλσλ ζην αίκα. ε ζπάληεο

πεξηπηώζεηο, κπνξεί λα πξόθεηηαη γηα πξώηκν ζύκπησκα

αλδξνπνηεηηθνύ όγθνπ, είηε ζπγγελνύο ππεξπιαζίαο ησλ επηλεθξηδίσλ.

Μεηεθεβηθή αθκή Πνιύ ζπλήζεο ζε γπλαίθεο θαηά ηελ ηξίηε θαη ηέηαξηε δεθαεηία

ηεο δσήο, νη νπνίεο δηαηείλνληαη όηη δελ είραλ θαλέλα πξόβιεκα κε

ηελ αθκή θαηά ηελ εθεβεία ηνπο. Ζ λόζνο ζπλήζσο απνδξάκεη θαηά ην κέζν ή πεξί ην ηέινο ηεο ηέηαξηεο δεθαεηίαο, όρη όκσο ζε

όιεο ηηο πεξηπηώζεηο. Δκθαλίδεηαη θπξίσο ζην πεγνύλη θαη ηε

γλάζν θαη θαηαιήγεη ζε νδπλεξά θαη ελ ησ βάζεη νδίδηα, ηδηαίηεξα ιίγεο κέξεο πξηλ από ηελ αλακελόκελε εκκελνξξπζία.

Οη πεξηζζόηεξεο από ηηο αζζελείο έρνπλ ρακειά επίπεδα

ζθαηξίλεο πνπ δεζκεύεη ηηο γελλεηηθέο νξκόλεο, θαη ε

ζπλαθόινπζε αύμεζε ηεο ειεύζεξεο ηεζηνζηεξόλεο πνπ θπθινθνξεί ζην αίκα είλαη ππεύζπλε γηα ηελ αθκή. Οξηζκέλεο από

ηηο αζζελείο έρνπλ ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπλδξόκνπ ηεο

πνιπθηζηηθήο σνζήθεο. Μεξηθέο γπλαίθεο ζπζρεηίδνπλ ηε λόζν ηνπο κε ηε δηαθνπή, ηελ έλαξμε είηε ηελ αιιαγή ηνπ είδνπο ηνπ

αληηζπιιεπηηθνύ δηζθίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ, πνιιέο όκσο από απηέο πνηέ δελ έρνπλ ιάβεη αληηζπιιεπηηθά. Σα αληηζπιιεπηηθά

δηζθία πνπ πεξηέρνπλ πεξηζζόηεξν αλδξνγελεηηθό πξνγεζηαγόλν

πηζαλώο επηδεηλώλνπλ ηελ θαηάζηαζε. Αληίζεηα, ηα ειάρηζηα αλδξνγελεηηθά πξνγεζηαγόλα ζε ζπλδπαζκό κε

αηζηλπινηζηξαδηόιε κπνξεί λα είλαη επεξγεηηθά γηα ηε λόζν.

Κεξαπλνβόινο αθκή

Πξόθεηηαη γηα ηε ζνβαξόηεξε κνξθή αθκήο. Δκθαλίδεηαη ζπλήζσο ζε αγόξηα εθεβηθήο ειηθίαο κε βιαηηδνθιπθηαηλώδε αθκή.

Υαξαθηεξίδεηαη από ηελ εκθάληζε ππξεηνύ, αξζξαιγίαο,

απμεκέλνπ αξηζκνύ ιεπθώλ αηκνζθαηξίσλ ζην αίκα θαη απμεκέλεο ηαρύηεηαο θαζίδεζεο ησλ εξπζξώλ αηκνζθαηξίσλ. ην δέξκα

ζρεκαηίδνληαη απνζηήκαηα πνπ κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε

αηκνξξαγηθή λέθξσζε. Ζ αληηκεηώπηζε ηεο λόζνπ γίλεηαη κε ρνξήγεζε θνξηηδόλεο, ηζνηξεηηλνΐλεο θαη αληηβηνηηθώλ.

Αθκή εμ’ επαθήο

Όηαλ ε αθκή είλαη θιηληθά άηππε ή εκθαλίδεηαη ζε άηνκα κεγαιύηεξεο ειηθίαο, πξέπεη πάληα λα εμεηάδεηαη ην ελδερόκελν

ηεο αθκήο εμ’ επαθήο, ηεο αθκήο δειαδή πνπ νθείιεηαη ζε θάπνηα

νπζία κε ηελ νπνία ην δέξκα ήξζε ζε επαθή. Αηηίεο ηεο αθκήο εμ’ επαθήο κπνξεί λα είλαη δηάθνξα θαιιπληηθά θαζώο θαη κεξηθά

έιαηα κε ηα νπνία νη αζζελείο έξρνληαη ζε επαθή ζηνπο ρώξνπο

εξγαζίαο ηνπο. Ζ αθκή από θαιιπληηθά εθδειώλεηαη ζπλήζσο κε κηθξνύο

θιεηζηνύο θαγέζσξεο. ε ζπαληόηεξεο πεξηπηώζεηο, κπνξεί λα

εκθαληζηνύλ θαη θιεγκνλώδεηο βιάβεο. Αθκή από θαιιπληηθά κπνξεί λα εκθαλίζνπλ θαη άηνκα πνπ δελ είραλ εκθαλίζεη πνηέ

αθκή ζην παξειζόλ. Σα ππεύζπλα θαιιπληηθά είλαη, ζπλήζσο, δηάθνξεο θξέκεο θαζώο θαη αληηειηαθά πξντόληα. ην παξειζόλ,

ην θαηλόκελν ήηαλ ζπρλόηεξν, ελώ ζήκεξα πξνζεθηηθνί έιεγρνη

έρνπλ θαηαζηήζεη πνιιά θαιιπληηθά κε θαγεζσξνγόλα. Αθκή από επαθή κπνξεί λα εκθαλίζνπλ θαη εξγάηεο πνπ

έξρνληαη ζε επαθή κε παξαθηλέιαην, νξπθηέιαηα, πίζζα θαη

αθαηέξγαζην πεηξέιαην. Οη νπζίεο απηέο πξνθαινύλ αθκή απνθξάζζνληαο κεραληθά ην ζύιαθν ηεο ηξίραο. Σν εμάλζεκα

εκθαλίδεηαη ζε πεξηνρέο πνπ έξρνληαη ζε επαθή κε ηα έιαηα ηόζν

άκεζα όζν θαη έκκεζα κέζσ ησλ εκπνηηζκέλσλ κε έιαηα ξνύρσλ.

Γη’ απηό θαη νη κεξνί είλαη κηα αξθεηά ζπρλή εληόπηζε απηνύ ηνπ

ηύπνπ αθκήο. Ζ αθκή είλαη θαη ζε απηή ηε πεξίπησζε ζπλήζσο θαγεζσξηθή, αιιά κπνξεί λα εκθαληζζνύλ θαη θιεγκνλώδεηο

βιάβεο. Καη απηνύ ηνπ είδνπο ε αθκή είλαη ζπαληόηεξε ηα

ηειεπηαία ρξόληα, ιόγσ βειηίσζεο ησλ ζπλζεθώλ εξγαζίαο.

Αθκνεηδή εμαλζήκαηα

Τπάξρνπλ νξηζκέλα εμαλζήκαηα πνπ θιηληθά κνηάδνπλ κε αθκή,

δηαθέξνπλ όκσο από απηή ζην όηη ζηελ αθκή ε πξσηαξρηθή βιάβε είλαη ν θαγέζσξαο, ελώ ζηα αθκνεηδή εμαλζήκαηα είλαη ε

ζπιαθηθή θιεγκνλή. ηα αθκνεηδή εμαλζήκαηα

ζπκπεξηιακβάλνληαη ε αθκή «Μαγηόξθα» θαη νξηζκέλα

θαξκαθεπηηθά εμαλζήκαηα.

Αθκή «Μαγηόξθα» Ζ λόζνο απηή πξσηνπεξηγξάθεθε ζε θαλδηλαβνύο αζζελείο πνπ

είραλ ηαμηδέςεη γηα δηαθνπέο ζηε «Μαγηόξθα». Δκθαλίδεηαη

ζπλήζσο ηελ άλνημε θαη ην θαινθαίξη θαη ππνρσξεί ην θζηλόπσξν,

ρσξίο λα αθήλεη νπιέο. Έρεη ηελ ηάζε λα ππνηξνπηάδεη ηελ επόκελε ρξνληά. Οη βιάβεο είλαη εξπζξσπέο ζπιαθηθέο βιαηίδεο

θαη εληνπίδνληαη θαηά θύξην ιόγν ζην άλσ κέξνο ηνπ θνξκνύ

δειαδή ζηνπο βξαρίνλεο θαη ζην ζηήζνο. Γελ ππάξρνπλ θαγέζσξεο. Ζ αθκή «Μαγηόξθα» απνηειεί, κάιινλ, κηα κνξθή

θσηνεπαηζζεζίαο. Αληηκεησπίδεηαη επηηπρώο κε ηνπηθή ξεηξηλνΐλε

ή ππεξνμείδην ηνπ βελδνιίνπ. Αθκνεηδή θαξκαθεπηηθά εμαλζήκαηα

Σα θάξκαθα πνπ κπνξνύλ λα ηα πξνθαιέζνπλ είλαη αξθεηά. Σν εμάλζεκα εληνπίδεηαη ζπλήζσο ζην πξόζσπν, ζην ζηήζνο θαη ηε

ξάρε. Δκθαλίδεηαη μαθληθά θαη ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο δελ έρεη ηελ πνηθηινκνξθία βιαβώλ πνπ ζπλαληνύκε ζηελ θνηλή αθκή. Ζ

ζπλεζέζηεξε αηηία ηέηνησλ αθκνεηδώλ εμαλζεκάησλ είλαη ηα

θνξηηθνζηεξνεηδή. Σν εμάλζεκα κπνξεί λα εκθαληζηεί ηόζν κεηά

από ζπζηεκαηηθή όζν θαη κεηά από ηνπηθή ρξήζε. Άιια θάξκαθα

πνπ ελνρνπνηνύληαη είλαη ηα αληηζπιιεπηηθά, ηα αλδξνγόλα, νη ηεηξαθπθιίλεο, ηα αληηθπκαηηθά θαη ηα αληηεπηιεπηηθά θάξκαθα. Άλλοι νόσοι των σμηγματογόνων αδένων

Σξαπκαηηθή αθκή λεαξώλ γπλαηθώλ

Πξόθεηηαη γηα λόζν ηνπ πξνζώπνπ πνπ ζπγρέεηαη κε ηελ αθκή, αιιά ζηελ πξαγκαηηθόηεηα πξνθαιείηαη από κία έκκνλε ηδέα θαη

λεπξσζηθή ηάζε γηα ελαζρόιεζε κε ην δέξκα. Πεξηνξίδεηαη

ζρεδόλ απνθιεηζηηθά ζε γπλαίθεο, νη νπνίεο δελ είλαη πάληνηε ηδηαίηεξα λεαξέο. Μνινλόηη πνιιά άηνκα αζρνινύληαη κε ηα

ζππξάθηα ηνπο, ηα νπνία παξελνρινύλ ζπλερώο κε δηάθνξνπο

ηξόπνπο θαη θπξίσο κε ζπκπίεζε κε ηα δάθηπια, κέρξη ελόο ζεκείνπ, νη γπλαίθεο πνπ πάζρνπλ από απηή ηε λόζν

θαηαηξέρνληαη από κία έκκνλε ηδέα όζνλ αθνξά ηελ αληηκεηώπηζε

ηεο θαηάζηαζεο, κε θαηαζηξεπηηθά γηα ην δέξκα ηνπο απνηειέζκαηα. Σν πηζαλόηεξν είλαη όηη δελ έρνπλ θαζόινπ αθκή,

είηε αλ ππάξρεη, απηή είλαη ειαθξνύ ηύπνπ. Φαίλεηαη όηη πξόθεηηαη

γηα πξνζηαηεπηηθή ελαζρόιεζε, θάησ από ηελ νπνία ππνθξύπηεηαη ζπλαηζζεκαηηθή απνγνήηεπζε.

Σα θπζηθά ζεκεία είλαη ζρεδόλ απνθιεηζηηθά απηά πνπ

πξνθύπηνπλ από ηηο δηάθνξεο «επεκβάζεηο» θαη παξελνριήζεηο ηεο αζζελνύο ζην δέξκα ηεο, κε απνηέιεζκα ηελ πξόθιεζε

δύζκνξθσλ εθδνξώλ, κεηαθιεγκνλώδνπο ππεξκειάγρξσζεο θαη

νπιώλ. πλήζσο εκπιέθνληαη ην πξόζσπν, νη παξεηέο, ην πεγνύλη θαη ε πεξηνρή ηεο γλάζνπ.

Ρνδόρξνπο αθκή

Νόζνο πνπ ζε πνιιέο πεξηπηώζεηο ζπγρέεηαη κε ηελ αθκή, όκσο ζηελ πξαγκαηηθόηεηα δελ ππάξρεη αηηηνινγηθή νκνηόηεηα κε απηή

θαη έηζη ε νλνκαζία ηεο λόζνπ είλαη παξαπιαλεηηθή.

Υαξαθηεξίδεηαη από βιαηίδεο θαη θιύθηαηλεο ζην πξόζσπν, πνπ

ζπρλά ζρεηίδνληαη κε εξύζεκα θαη έμαςε. Γελ παξαηεξνύληαη θαγέζσξεο, θύζηεηο ή νπιέο, όπσο ζηελ αθκή. Δίλαη ζπλήζεο,

παξαηεξείηαη εμίζνπ θαη ζηα δύν θύια θαη εκθαλίδεηαη ζε

νπνηαδήπνηε ειηθία από ηελ ηέηαξηε δεθαεηία θαη άλσ. Γηαξθεί κεξηθνύο κήλεο θαη ζηε ζπλέρεηα απνδξάκεη κνινλόηη ζπρλά όρη

κόληκα. ε άιινπο είλαη ρξόληα κε ηνλ έλα ή κε ηνλ άιιν ηξόπν.

Από ηζηνινγηθή άπνςε, ππάξρεη αγγεηνδηαζηνιή θαη ππεξπιαζία ησλ ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ. Σν αίηην είλαη άγλσζην, θαίλεηαη

όκσο όηη πθίζηαηαη αγγεηνθηλεηηθή αζηάζεηα, ε νπνία είλαη πξνθαλήο ζηελ θιηληθή από ην εξύζεκα θαη από κία ηάζε γηα

εμάςεηο ζην πξόζσπν. Δξπζξά ρξνηά εκθαλίδνπλ νη παξεηέο, ε

κύηε, ην κέησπν θαη ην πεγνύλη. Ζ θαηάζηαζε επηδεηλώλεηαη κε ηηο κεηαβνιέο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Απηά κπνξεί

λα επεξεάδνληαη από:

1) Γηαηηνιόγην: Σα δεζηά πνηά θαζώο θαη νη δεζηέο θαξπθεπκέλεο ηξνθέο πξνθαινύλ έμαξζε ηεο ξνδόρξνπ

αθκήο γηαηί κε ηε ζεξκόηεηα πξνθαιείηαη αγγεηνδηαζηνιή

ηνπ δέξκαηνο θαη όρη γηα ηελ νπνηαδήπνηε πεξηεθηηθόηεηά

ηνπο ζε θαθεΐλε. Όιεο νη αγγεηνδηαζηαιηηθέο νπζίεο, κε

θιαζζηθό παξάδεηγκα, ην νηλόπλεπκα, κπνξνύλ λα πξνθαινύλ έμαξζε ηεο λόζνπ.

2) Κιίκα: Οη δηαθπκάλζεηο ηεο ζεξκνθξαζίαο επηδεηλώλνπλ ηε

λόζν. Οη αζζελείο παξαηεξνύλ όηη εκθαλίδνπλ ηελ ηάζε γηα εμάςεηο όηαλ κεηαθηλνύληαη από ζεξκό ζε ςπρξό πεξηβάιινλ

θαη αληίζηξνθα. Δπίζεο, ηα ζεξκά θιίκαηα επηδεηλώλνπλ ηε

ξνδόρξνπ αθκή. Έρεη δηαηππσζεί ε άπνςε ζύκθσλα κε ηελ νπνία ν αγγεηνθηλεηηθόο ηόλνο ησλ αγγείσλ ηνπ πξνζώπνπ

δηαηαξάζζεηαη.

3) Σνπηθά γιπθνθνξηηθνζηεξνεηδή: Απηνί νη παξάγνληεο εμαζθνύλ θαηαζηξνθηθή επίδξαζε ζηε ξνδόρξνπ αθκή. Σα

ηνπηθά ζηεξνεηδή πξνθαινύλ αγγεηνζπζηνιή ζην δέξκα, θαη

έηζη κπνξεί λα θαίλνληαη όηη απνηεινύλ κηα ινγηθή ζεξαπεπηηθή αγσγή γηα κηα λόζν όπνπ ε αγγεηνδηαζηνιή

απνηειεί ην πξνέρνλ ραξαθηεξηζηηθό. Πξάγκαηη ε ξνδόρξνπο

αθκή ζπρλά εκθαλίδεη πξόζθαηξε βειηίσζε, αιιά επηδεηλώλεηαη θαη πάιη ιίγν κεηά ηε δηαθνπή ηεο ζεξαπείαο ,

πηζαλώο εμαηηίαο κηαο αληηδξαζηηθήο ππεξαηκίαο σο

θαηλνκέλνπ αλάθξνπζεο. Με απηόλ ηνλ ηξόπν ε λόζνο εκθαλίδεη έμαξζε θάζε θνξά πνπ ν αζζελήο δηαθόπηεη ηε

ρξήζε ηνπ ζηεξνεηδνύο θαη, λνκίδνληαο (εζθαικέλα) όηη ην

ζηεξνεηδέο ππνβνεζεί ζηνλ έιεγρν κηαο θαηά ηα άιια επηδεηλνύκελεο θαηάζηαζεο, επαλαιακβάλεη ηε ρξήζε ηνπ

γηα ηελ θαηαζηνιή ησλ ζπκπησκάησλ. Σν απνηέιεζκα

ζπλίζηαηαη ζηελ εγθαηάζηαζε ελόο θαύινπ θύθινπ θαη κηαο ςεπδνεμάξηεζεο από ηα ζηεξνεηδή.

Μνινλόηη ε αγγεηνθηλεηηθή δηαηαξαρή θαίλεηαη σο ε πηζαλή αηηία ηεο ξνδόρξνπ αθκήο, ε νξζή ζεξαπεπηηθή αγσγή είλαη κε ηε ρξήζε

αληηβηνηηθώλ, γεγνλόο πνπ ζα κπνξνύζε λα νδεγεί ζηε ζθέςε όηη

πξόθεηηαη γηα λόζν πνπ πξνθαιείηαη από κηθξνβηαθό παξάγνληα. Μνιαηαύηα ε παξνπζία ελόο ηέηνηνπ παξάγνληα δε δηαπηζηώζεθε

αθόκα. Έλα άθαξη, ην Demodex folliculorum, πνπ απνηειεί κόληκν

θηινμελνύκελν ηνπ ζπιάθνπ ησλ ηξηρώλ, έρεη εκπιαθεί ζηελ αηηηνινγία ηεο ξνδόρξνπ αθκήο, γηαηί ζε κεξηθέο πεξηπηώζεηο

αλεπξίζθεηαη ζε κεγάιε αθζνλία ζηηο βιάβεο. Δληνύηνηο, ν

αξηζκόο ηνπ δελ πεξηνξίδεηαη κε ηε ζεξαπεία. Έηζη, εάλ απηόο ν

κηθξννξγαληζκόο έρεη θάπνηα ζρέζε κε ηε λόζν, ν ξόινο ηνπ πξνο

ην παξόλ παξακέλεη άγλσζηνο. Πξόθεηηαη γηα λόζν πνπ παξέρεη κεγάιε ηθαλνπνίεζε ζρεηηθά κε

ηε ζεξαπεία ηεο. Ζ αληηκεηώπηζή ηεο επηηπγράλεηαη κε ηνπο εμήο

ηξόπνπο:

Αληηβηνηηθά: Οη ηεηξαθπθιίλεο, ε εξπζξνκπθίλε, ε ζεπηξίλε

θαη ε κεηξνληδαδόιε είλαη απνηειεζκαηηθέο. Ζ ξνδόρξνπο αθκή αληαπνθξίλεηαη ζηε ζεξαπεία ζε ιίγεο κόλν κέξεο

(ηαρύηεξα από ηελ αθκή).

Σνπηθά θάξκαθα: Καλέλα δελ έρεη κεγάιε απνηειεζκαηηθόηεηα γη’ απηό θαη ε ξνδόρξνπο αθκή

αληηκεησπίδεηαη θαιύηεξα κε ζπζηεκαηηθνύο παξάγνληεο.

Γηαηηνιόγην: Οη αζζελείο ζπληζηάηαη λα ιακβάλνπλ

παγσκέλα πνηά θαη λα πεξηνξίδνπλ ηελ θαηαλάισζε

θαξπθεπκάησλ.

Καηάρξεζε ηνπηθώλ ζηεξνεηδώλ

ΘΔΡΑΠΔΙΑ ΚΟΙΝΗ ΑΚΜΗ

Αληηκεηώπηζε

Οη πεξηζζόηεξεο πεξηπηώζεηο αθκήο, αλ αθεζνύλ ρσξίο ζεξαπεία,

ζα ππνρσξήζνπλ κόιηο ν αζζελήο ελειηθησζεί. Απηό, όκσο, δελ

πξέπεη λα καο νδεγήζεη ζην ζπκπέξαζκα όηη ε αθκή δε ρξεηάδεηαη αληηκεηώπηζε. Οη ζύγρξνλεο κέζνδνη ζεξαπείαο κπνξνύλ λα

κεηώζνπλ ηε δηάξθεηα θαη ηε βαξύηεηα ηεο λόζνπ, λα απνηξέςνπλ

ην ζρεκαηηζκό νπιώλ θαη λα βειηηώζνπλ πνιύ ηελ ςπρνινγηθή θαηάζηαζε ησλ παζρόλησλ.

εκαληηθό ξόιν γηα ηελ έθβαζε ηεο ζεξαπείαο παίδεη ε ζσζηή

ελεκέξσζε ηνπ αζζελή. Ο θάζε αζζελήο πξέπεη λα ελεκεξσζεί γηα ηε θπζηθή πνξεία ηεο λόζνπ, γηα ηελ αλαγθαηόηεηα καθξνρξόληαο

ζεξαπείαο θαη γηα ην δηάζηεκα πνπ απαηηείηαη από ηελ έλαξμε ηεο

αγσγήο κέρξη ηελ εκθάληζε θάπνηαο βειηίσζεο, ην νπνίν, ζπλήζσο, μεπεξλά ηνλ έλα κήλα.

Ζ αληηκεηώπηζε ηεο αθκήο δηαθξίλεηαη ζε ηνπηθή θαη

ζπζηεκαηηθή. Παξάιιεια, ν αζζελήο πξέπεη λα αθνινπζεί θαη κεξηθέο γεληθέο νδεγίεο πεξηπνίεζεο ηνπ δέξκαηνο. Τπάξρνπλ,

επίζεο, θαη νξηζκέλεο επεκβάζεηο πνπ κπνξεί λα γίλνπλ γηα ηηο

θύζηεηο θαη γηα ηε βειηίσζε ησλ νπιώλ. Οη ζηόρνη ηεο αληηκεηώπηζεο είλαη :

Ζ κείσζε ηεο ζκεγκαηόξξνηαο

Ζ αληηκεηώπηζε ηεο απόθξαμεο ηνπ ζπιάθνπ

Ο πεξηνξηζκόο ηνπ βαθηεξηδηαθνύ πιεζπζκνύ κε ηαπηόρξνλε

Αλαζηνιή ησλ παξαγόκελσλ θιεγκνλσδώλ πξντόλησλ ηνπ, κε απνηέιεζκα ηελ θαηαζηνιή ηεο θιεγκνλήο

Γεληθέο νδεγίεο: Οη αζζελείο πξέπεη λα θαζαξίδνπλ ην δέξκα ηνπο θαιά πξσί θαη βξάδπ. Γηα ην ζθνπό απηό ππάξρνπλ πνιιά

πξντόληα, κεξηθά κάιηζηα από ηα νπνία δελ πεξηέρνπλ ζαπνύλη θαη

δε κεηαβάιινπλ ην pH ηνπ δέξκαηνο, ηδηόηεηα πνπ επηδξά επλντθά ζηελ αλαζηνιή ηεο αλάπηπμεο ηνπ πξνπηνληθνύ βαθηεξηδίνπ ηεο

αθκήο. Οη πδαηηθέο αινηθέο ειαηώδνπο βάζεο πξέπεη λα

απνθεύγνληαη θαη λα ρξεζηκνπνηνύληαη κόλν κε θαγεζσξνγόλεο

ινζηόλ ή θξέκεο. Οη αζζελείο κπνξνύλ επίζεο ,αλ ην επηζπκνύλ, λα ρξεζηκνπνηνύλ έλα κε θαγεζσξνγόλν make-up γηα ηελ θάιπςε

ησλ βιαβώλ.

Σνπηθή αγωγή

Αζζελείο κε θαγεζσξηθή θαη ήπηα βιαηηδνθιπθηαηλώδε αθκή

ιακβάλνπλ, ζπλήζσο, ηνπηθή κόλν αγσγή. Ζ ηνπηθή αγσγή

ρνξεγείηαη, επίζεο, ζε ζπλδπαζκό κε ηε ζπζηεκαηηθή ζε κέηξηεο θαη βαξηέο πεξηπηώζεηο βιαηηδνθιπθηαηλώδνπο αθκήο θαη σο

αγσγή ζπληήξεζεο, κεηά ην πέξαο ηεο ζπζηεκαηηθήο αγσγήο.

Δίλαη ηέινο, ηθαλνπνηεηηθή γηα ηελ ειαθξά αθκή ηεο εγθπκνζύλεο. ηελ ηνπηθή ζεξαπεπηηθή θαηά ηεο αθκήο δελ έρνπλ

ζεκεησζεί άικαηα, όπσο ζηε ζπζηεκαηηθή αγσγή. Πξέπεη όκσο λα

ηνληζηεί όηη ην ηνπηθά θάξκαθα πξέπεη λα εθαξκόδνληαη θαη ζηηο κε πξνζβεβιεκέλεο πεξηνρέο ηνπ δέξκαηνο ηνπ πξνζώπνπ, αιιά

θαη ζηηο θξπθέο αθκνεηδείο βιάβεο ησλ ώκσλ, ηεο πιάηεο, ηνπ

ζηέξλνπ θαη ησλ βξαρηόλσλ, δηόηη ηα ειεύζεξα ιηπαξά νμέα είλαη πξντόλ ηεο ηξηρνζκεγκαηνγόλνπ κνλάδαο ζην ζύλνιό ηεο.

Ζ ηνπηθή αγσγή ηεο αθκήο γίλεηαη κε ζθεπάζκαηα πνπ έρνπλ

είηε θεξαηνιπηηθή–θαγεζσξνιπηηθή είηε αληηκηθξνβηαθή- αληηθιεγκνλώδε δξάζε. Σα πξώηα νκαινπνηνύλ ηελ

θεξαηηλνπνίεζε κέζα ζηνπο ζύιαθεο ησλ ηξηρώλ θαη εμαιείθνπλ

πξννδεπηηθά ηνπο ππάξρνληεο θαγέζσξεο, ελώ, ηαπηόρξνλα, εκπνδίδνπλ ηελ αλάπηπμε λέσλ. Σα αληηκηθξνβηαθά ζθεπάζκαηα

αλαζηέιινπλ ηελ αλάπηπμε ηνπ πξνπηνληθνύ βαθηεξηδίνπ ηεο αθκήο θαη θαηαζηέιινπλ ηε θιεγκνλή.

Σνπηθά θάξκαθα, ηνπηθά κέζα θαη κέζνδνη

Σα θπξηόηεξα είλαη:

1. Φαγεζσξνιπηηθά ή θεξαηνιπηηθά ή απνιεπηζηηθά. ηόρνο ηνπο είλαη ε ιύζε ηνπ θεξαηηλνπνηεκέλνπ

πιηθνύ ηνπ ζκεγκαηνγόλνπ αδέλα π.ρ. ξεηηλντθό νμύ,

ππεξνμείδην ηνπ βελδνιίνπ, ζείν, ξεδνξθηλόιε,

ζαιηθπιηθό νμύ θαη αδειατθό νμύ 2. Αληηκηθξνβηαθά, βαθηεξηνζηαηηθά ή βαθηεξηνθηόλα

ζθεπάζκαηα γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηνπ κηθξνβηαθνύ

θάζκαηνο ηεο αθκήο, όπσο ην ππεξνμείδην ηνπ βελδνιίνπ, ηα ηνπηθά αληηβηνηηθά θαη ην αδειατθό νμύ

3. πλδπαζκνί ησλ παξαπάλσ κε άιια θάξκαθα, π.ρ.

αληηκπθεηεζηαθά 4. Σνπηθά θνξηηθνζηεξνεηδή ή αληηθιεγκνλώδε

5. Αληηζκεγκαηνξξντθά ζθεπάζκαηα γηα ηελ

θαηαπνιέκεζε ησλ ιηπηδίσλ ηνπ ζκήγκαηνο, όπσο αληηζεπηηθά πξντόληα θαζαξηζκνύ, ζηππηηθέο ινζηόλ,

πξντόληα επίηξηςεο θαη επηθάιπςεο

6. Μεηαζεξαπεπηηθά πξντόληα γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θιεγκνλήο θαη ησλ νπιώλ, όπσο καιαθηηθά θαη

ηξηρισξνμεηθό νμύ

7. Σέινο άιιεο κέζνδνη, όπσο κεραληθέο (εμαγσγή θαγεζώξσλ), θπζηθέο (UVA ή UVB), ρεκηθέο

(peeling), ειεθηξηθέο (dermabration)

Oη ππεξηώδεηο αθηίλεο Β ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε ζεξαπεία ζε επαξθείο δόζεηο ώζηε λα πξνθαινύλ κέηξηαο

έληαζεο εξύζεκα θαη θαηά ζπλέπεηα απνιέπηζε ηνπ

δέξκαηνο. Γη’ απηό θαη πνιινί αζζελείο παξαηεξνύλ όηη ε αθκή ηνπο βειηηώλεηαη θαηά ηνπο ζεξηλνύο κήλεο.

Αλαιπηηθόηεξα:

Φαγεζσξνιπηηθά

Σα πην απνηειεζκαηηθά, δνθηκαζκέλα γηα δύν πεξίπνπ δεθαεηίεο

πεξηνξίδνληαη ζην ξεηηλντθό νμύ θαη ζην ππεξνμείδην ηνπ βελδνιίνπ. Σν ζείν πνπ παιηόηεξα ήηαλ θιαζζηθό θάξκαθν θαηά

ηεο αθκήο, έρεη εγθαηαιεηθζεί γηαηί είλαη θαγεζσξνγόλν θαη

πξνθαιεί δπζαλεμία ζε νξηζκέλα άηνκα. Ζ ξεδνξθηλόιε, πνπ ζπρλά ρξεζηκνπνηείηαη ζε ζπλδπαζκό κε ζείν θαη ζαιηθπιηθό νμύ,

πηζηεύεηαη όηη επηδξά σο θεξαηηλνιπηηθό. Όκσο απνθεύγεηαη, γηαηί

ε παξαηεηακέλε ρξήζε ηεο κπνξεί λα επεξεάζεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ

ζπξενεηδή αδέλα.

Ρεηινοϊκό οξύ ή οξύ ηερ βιηαμίνερ Α ή πεηπινοΐνε

Αλήθεη ζηα ξεηηλνεηδή ηα νπνία έρνπλ θεξαηνιπηηθή-

θαγεζσξνιπηηθή δξάζε. Απηή αθνξά ηηο επηζειηαθέο επηθάλεηεο

ζε δηάθνξα επίπεδα, όπσο : - Δπηζειηαθή ζπγθόιιεζε. Σν ξεηηλντθό νμύ έρεη ηελ

ηθαλόηεηα λα αλαζηέιιεη ηε ζύλζεζε ησλ ηνλντληδίσλ

θαη λα κεηώλεη ηελ πξνζθνιιεηηθόηεηα ησλ θεξαηηλνπνηεκέλσλ θπηηάξσλ πξνάγνληαο έηζη ηελ

θεξαηόιπζε

- Γξα ζηε κηησηηθή δξαζηεξηόηεηα πνπ ζηνπο θιεηζηνύο θαγέζσξεο είλαη ηξηπιάζηα από ηνπο θπζηνινγηθνύο

ζύιαθεο, νδεγώληαο ζε αύμεζε ηνπ θπηηαξηθνύ θύθινπ

κε ηελ εληαηηθνπνίεζε ηεο πνιιαπιαζηαζηηθήο ηθαλόηεηαο ηνπ ηξηρηθνύ επηζειίνπ

- Δπεξεάδεη ηνπο ζκεγκαηνγόλνπο πόξνπο θαη όρη ηνπο

ινβνύο , θάηη πνπ ην ραξαθηεξίδεη ζαλ ζκεγκαηνγόλν - ην επίπεδν θιεγκνλήο ζηαζεξνπνηεί ηα ιπζνζώκαηα

ησλ θπηηάξσλ πνπ απειεπζεξώλνπλ πξσηενιπηηθά θαη

πδξνιπηηθά έλδπκα πνπ επζύλνληαη γη’ απηήλ θαη αλαζηέιιεη ηε ζύλζεζε ησλ πξνζηαγιαδηλώλ θαη ηέινο

- Δπεξεάδεη ην RNA κε εξεζηζκό ηεο ζύλζεζεο ηεο

γιπθνπξσηεΐλεο ( θπηηαξηθή κεηαπιαζία ) θαη ην θπθιηθό ππξελνζίδην.

ηελ νμεία θάζε ηεο ζεξαπείαο έρεη απνδεηρζεί ηζηνινγηθά πσο ππάξρεη αθάλζσζε, ζεισκάησζε, απώιεηα ηεο θνθθηώδνπο

ζηηβάδαο, παξαθεξάησζε θαη κεζνθπηηάξην θαη ελδνθπηηάξην

νίδεκα. Ζ ηξεηηλνΐλε θπθινθνξεί κε κνξθή θξέκαο ή ινζηόλ. Ζ

θξέκα ελδείθλπηαη γηα ηε κε θιεγκνλώδε θαγεζσξηθή αθκή ζε

αλνηθηόρξσκα θαη κε μεξό δέξκα άηνκα, ελώ ε ινζηόλ απεπζύλεηαη ζηα πνιύ ιηπαξά δέξκαηα. Καη νη δύν απηέο κνξθέο

ρξεζηκνπνηνύληαη ή κηα θνξά ηελ εκέξα γηα ιίγεο ώξεο ή κέξα

παξά κέξα. Πξνζνρή ρξεηάδεηαη ζηελ εθαξκνγή γύξσ από ηα

κάηηα, ηηο γσλίεο ηνπ ζηόκαηνο θαη ηεο κύηεο, θαζώο θαη ε έθζεζε

ζην ειηαθό θσο ή ζε ιπρλία UVA. Μηθξά πνζνζηά θαξκάθνπ απνξξνθώληαη ηνπηθά θαη

κεηαβνιίδνληαη ζην ζπθώηη. Ζ απνξξόθεζε βέβαηα είλαη

κεγαιύηεξε από ην εθδεκαηηθό ή ηξαπκαηηζκέλν δέξκα. Οη αλεπηζύκεηεο ελέξγεηεο ηεο ξεηηλνΐλεο είλαη ε εκθάληζε ηνπηθήο

εξεζηζηηθήο δεξκαηίηηδαο, πνπ εθδειώλεηαη κε εξπζξόηεηα,

μεξόηεηα θαη απνιέπηζε. Δπίζεο πξνθαιεί ξαγάδεο, αιιαγή ηνπ κειαγρξώκαηνο (κεηαθιεγκνλώδεο ππεξκειάγρξσζε) θαη

ππνθεηκεληθή δπζθνξία. Δπηπιένλ ζε θάπνηεο πεξηπηώζεηο

πξνθαιεί θιεγκνλή ε νπνία δε γίλεηαη απνδεθηή από νξηζκέλνπο αζζελείο.

Άιια ξεηηλνεηδή πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη είλαη ε ηζνηξεηηλνΐλε, ε νπνία είλαη ιηγόηεξν εξεζηζηηθή από ηε

ξεηξηλνΐλε, θαη ε αληαπαιέλε ε νπνία είλαη επίζεο ιηγόηεξν

εξεζηζηηθή θαη δηαζέηεη επηπιένλ θαη αληηθιεγκνλώδε δξάζε.

Σα ηνπηθά ξεηηλνεηδή κπνξνύλ λα πξνθαιέζνπλ

θσηνεπαηζζεζία, γη’ απηό εθαξκόδνληαη ην βξάδπ, κεηά από θαιό θαζαξηζκό θαη ζηέγλσκα ηνπ πξνζώπνπ. Γηα ηελ απνθπγή

εξεζηζηηθώλ θαηλνκέλσλ, ζπληζηάηαη λα εθαξκόδνληαη αξρηθά γηα

κεξηθέο κόλν ώξεο θαη ζηαδηαθά λα κέλνπλ γηα όιν ην βξάδπ. Σα ξεηηλνεηδή απνηεινύλ θάξκαθν εθινγήο γηα ηε

θαγεζσξηθή αθκή. Υξεζηκνπνηνύληαη επίζεο ζε ζπλδπαζκό κε

άιια ηνπηθά ή ζπζηεκαηηθά θάξκαθα θαη ζε άιιεο κνξθέο αθκήο.

Αληηκηθξνβηαθά

ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ ην ππεξνμείδην ηνπ βελδνιίνπ, ηα

ηνπηθά αληηβηνηηθά θαη ην αδειατθό νμύ.

Υπεποξείδιο ηος βενδολίος

Κπθινθνξεί ζε πνηθηιία κνξθώλ, όπσο γέιε, θξέκα θαη ινζηόλ.

Έρεη θαη θεξαηνιπηηθή-θαγεζσξνιπηηθή δξάζε, εθηόο από

αληηκηθξνβηαθή. Πξόθεηηαη γηα θάξκαθν απνθνιηδσηηθό πνπ δξα

κε απειεπζέξσζε νμπγόλνπ. Διαηηώλεη ηνλ αξηζκό ηνπ πξνπηνληθνύ βαθηεξηδίνπ ηεο αθκήο ζηηο θιεγκνλώδεηο ή κε

βιάβεο ηνπ δέξκαηνο. Τπεξηεξεί ηνπ ξεηηλντθνύ νμένο ζηελ θνηλή

θαγεζσξηθή αθκή πνπ ζπλνδεύεηαη από βιαηίδεο θαη θιύθηαηλεο. Έλα κεγάιν πιενλέθηεκα πνπ έρεη είλαη όηη, ζε αληίζεζε, κε ηα

άιια αληηκηθξνβηαθά ζθεπάζκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ

αθκή, ηα κηθξόβηα δελ αλαπηύζζνπλ ζε απηό αληνρή. In vivo κεηαηξέπεηαη ζε βελδντθό νμύ πνπ απνξξνθάηαη κε

δηάρπζε ζηα αγγεία ηνπ δέξκαηνο. Ζ θπξηόηεξε αλεπηζύκεηε

ελέξγεηα είλαη, όπσο θαη κε ηα ξεηηλνεηδή ν ηνπηθόο εξεζηζκόο θαη ε απνιέπηζε, γη’ απηό ζπληζηάηαη θαη εδώ αξρηθά ε εθαξκνγή λα

γίλεηαη γηα ιίγεο κόλν ώξεο. πάληα πξνθαιεί εθδεκαηνεηδή

δεξκαηίηηδα, αλαζηξέςηκε ζηε δηαθνπή ηνπ. Πην ζπάληα πξνθαιεί αιιεξγηθή δεξκαηίηηδα. Σέινο, κπνξεί λα ιεπθάλεη ηξίρεο θαη

ύθαζκα.

Τοπικά ανηιβιοηικά

Έρνπλ αληηκηθξνβηαθή θαη αληηθιεγκνλώδε δξάζε. Σα θπξηόηεξα αληηβηνηηθά πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ηνπηθά είλαη ε

θιπλδακηθίλε, ε εξπζξνκπθίλε θαη, ιηγόηεξν, ε ηεηξαθπθιίλε. Ζ

ρξήζε ηνπο -θπξίσο ησλ δύν πξώησλ- είλαη ακθηιεγόκελε. Ο θαιύηεξνο ηξόπνο ρνξήγεζήο ηνπο είλαη λα πξνεγεζεί θαιιηέξγεηα

γηα ηελ αλάπηπμε ησλ κηθξνβίσλ θαη λα θαζνξηζηεί ην

ελδεηθλπόκελν αληηβηνηηθό γηα ην ππεύζπλν κηθξόβην, πξάγκα δαπαλεξό θαη δύζθνιν. Δμάιινπ, ζύκθσλα κε βηβιηνγξαθηθέο

κειέηεο, δελ κπνξνύλ λα αληηθαηαζηήζνπλ ην ππεξνμείδην ηνπ βελδνιίνπ, ιόγσ ησλ παξαθάησ κεηνλεθηεκάησλ:

- ε παξαηεηακέλε ρξήζε αλαπηύζζνληαη αλζεθηηθά

ζηειέρε, π.ρ. ζε θιπλδακηθίλε, θαη ζπλεπώο ε αληηθαηάζηαζή ηνπο κε εξπζξνκπθίλε είλαη πεξηηηή

- Οπνηνδήπνηε ηνπηθό αληηβηνηηθό δηαζπλδέεηαη κε

ζπζηεκαηηθώο ρνξεγνύκελα αληηβηνηηθά δελ πξέπεη λα εθαξκόδεηαη ηνπηθά αθνύ πξνσζείηαη έηζη ν θίλδπλνο

δεκηνπξγίαο αλζεθηηθώλ ζηειερώλ, θπξίσο

ζηαθπινθόθθσλ

- Ζ αύμεζε ηνπ αξηζκνύ ησλ αξξώζησλ από ηνπηθά

αληηβηνηηθά δεκηνπξγεί θηλδύλνπο γηα ηελ απνηειεζκαηηθόηεηά ηνπο ζε άιιεο πεξηνρέο ηεο

ηαηξηθήο όπνπ είλαη πεξηζζόηεξν ρξήζηκα.

Άιια ηνπηθά αληηβηνηηθά είλαη ε λενκπθίλε θαη ε

ρισξακθαηληθόιε. Γηαηείζελην ζε ζπλδπαζκό κε ζθεπάζκαηα πνπ

πεξηείραλ ζείν θαη έλα αζζελέο θνξηηθνζηεξνεηδέο γηα αξθεηά ρξόληα. Μνιαηαύηα ε ρξεζηκνπνίεζή ηνπο ακθηζβεηήζεθε γηα

πνιινύο ιόγνπο. Γηαηππώζεθε ε άπνςε όηη ε απνξξόθεζε από ην

δέξκα ζα κπνξνύζε λα πξνθαιέζεη ζπζηεκαηηθή δειεηεξίαζε (απιαζηηθή αλαηκία από ηελ ηνπηθή ρξήζε ηεο ρισξακθαηληθόιεο

θαη σηνηνμηθόηεηα από ηελ ηνπηθή ρξήζε ηεο λενκπθίλεο ) ρσξίο

όκσο λα ππάξρνπλ ελδείμεηο γηα ηελ ηζρύ απηώλ ησλ απόςεσλ. Ούηε θαλ ππήξμαλ ελδείμεηο γηα ηελ απόδεημε ηεο ζεσξίαο όηη ε

ηνπηθή ρξήζε ηεο ρισξακθαηληθόιεο έρεη πξνθαιέζεη αύμεζε ηεο

αληίζηαζεο ησλ κηθξνβίσλ ζηελ από ην ζηόκα ρνξεγνύκελε ρισξακθαηληθόιε γηα ηε ζεξαπεία ηνπ ηπθνεηδνύο ππξεηνύ.

Μνινλόηη ηα αληηβηνηηθά απηά είλαη δπλεηηθνί επαηζζεηνπνηεηηθνί

παξάγνληεο γηα ην δέξκα, ε δεξκαηίηηδα από επαθή κε απηέο ηηο νπζίεο, όηαλ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηε ζεξαπεπηηθή αληηκεηώπηζε ηεο

αθκήο είλαη εμαηξεηηθά ζπάληα.

Απηά ηα ζθεπάζκαηα κε ζπλδπαζκνύο θαξκάθσλ ζε κεξηθέο πεξηπηώζεηο πεξηέρνπλ θαη αζζελή θνξηηθνζηεξνεηδή.

Μνινλόηη ηα ζηεξνεηδή από κόλα ηνπο δελ πξέπεη λα

ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ αθκή, απηά πξάγκαηη πεξηνξίδνπλ ηηο θιεγκνλώδεηο επηδξάζεηο ησλ θεξαηνιπηηθώλ (πνπ κεξηθνί

αζζελείο δελ απνδέρνληαη) θαη γη’ απηό ε ρξήζε ηνπο δελ επηηξέπεηαη.

Αδελαϊκό οξύ

Έρεη θαη αληηκηθξνβηαθή θαη θεξαηνιπηηθή-θαγεζσξνιπηηθή δξάζε. Πξνηηκάηαη ε ρξήζε ηνπ ζε αζζελείο κε μεξό δέξκα, όπσο

π.ρ. ζε αζζελείο κε αθκή θαη αηνπηθή δεξκαηίηηδα, επεηδή

πξνθαιεί ιηγόηεξν εξεζηζκό ζε ζρέζε κε ηα άιια θεξαηνιπηηθά

ζθεπάζκαηα.

πλδπαζκνί θαξκάθσλ

Οη ζπλδπαζκνί ηξεηηλνΐλεο θαη εξπζξνκπθίλεο, ππεξνμεηδίνπ ηνπ

βελδνιίνπ θαη εξπζξνκπθίλεο, ππεξνμεηδίνπ ηνπ βελδνιίνπ θαη κηθνλαδόιεο, ππεξνμεηδίνπ ηνπ βελδνιίνπ θαη πδξνμπθηλνιίλεο

όπσο θαη άιινη, δε θαίλεηαη λα εμππεξεηνύλ αθνύ ε αθκή πνπ δελ

απαληά ζηα κεκνλσκέλα θάξκαθα εθινγήο δε βειηηώλεηαη κε ηνπο ζπλδπαζκνύο.

Σνπηθά θνξηηθνζηεξνεηδή

Υξεζηκνπνηνύληαη κόλν γηα ελδνβιαβηθή έγρπζε ζε θύζηεηο

θπζηηθήο αθκήο ρσξίο ηλώδε επεμεξγαζία θαη όπνπ δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζπζηεκαηηθά ε ηζνηξεηηλνΐλε. Οη αλεπηζύκεηεο

ελέξγεηεο ησλ ηνπηθώλ θνξηηθνζηεξνεηδώλ, όπσο αηξνθία,

ηειεαγγεηεθηαζίεο, ππεξηξίρσζε θαη άιιεο, απαγνξεύνπλ ηελ εθηεηακέλε θαη παξαηεηακέλε ρξήζε ηνπο. Γεληθά, δε ρνξεγνύληαη

ζηελ αθκή.

Αληηζκεγκαηνξξντθά πξντόληα

Σα πξντόληα απηά, παξ’ όηη πνιιά ππνζρόκελα ζηε ζεξαπεπηηθή ηεο αθκήο, δε θαίλεηαη κε ηηο παξνύζεο γλώζεηο λα επηηπγράλνπλ

κείσζε ηεο ζύλζεζεο ηνπ ζκήγκαηνο. Έηζη, α) ηα αληηζεπηηθά, π.ρ. ην βνξηθό νμύ ή ην εμαρισξνθαίλην πνπ πεξηέρνληαη ζε πνιιά

θαιιπληηθά πξντόληα θαζαξηζκνύ, δελ πιενλεθηνύλ από ηα άιια

θνηλά κέζα θαζαξηζκνύ, β) ηα ζαπνύληα πξνθαινύλ απνιίπαλζε, πξάγκα πνπ επηηπγράλεηαη κε νπνηνδήπνηε όμηλν ή νπδέηεξν

ζαπνύλη θαη γ) νη ζηεπηηθέο ινζηόλ δελ επεξεάδνπλ ηελ έθθξηζε

ηνπ ζκήγκαηνο.

πζηεκαηηθή αγωγή

Οη αζζελείο κε κέηξηα θαη βαξηά βιαηηδνθιπθηαηλώδε αθκή,

θαζώο θαη όινη νη αζζελείο κε νδηδηνθπζηηθή αθκή πξέπεη λα

ιάβνπλ ζπζηεκαηηθή αγσγή, κόλε ηεο ή ζε ζπλδπαζκό κε ηνπηθή αγσγή. Σα θάξκαθα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη είλαη ηα αληηβηνηηθά, νη

νξκόλεο θαη ηα ζπζηεκαηηθά ξεηηλνεηδή.

Αληηβηνηηθά

Σα αληηβηνηηθά ρνξεγνύληαη, ζπλήζσο ζε ζπλδπαζκό κε ηνπηθή

αγσγή, ζηηο κέηξηεο πεξηπηώζεηο βιαηηδνθιπθηαηλώδνπο αθκήο. Οη ζηόρνη ηεο ρνξήγεζήο ηνπο είλαη αθ’ ελόο ε κεηαβνιή ηεο

ζύζηαζεο ηεο κηθξνβηαθήο ρισξίδαο, δειαδή ε κείσζε ηνπ

αξηζκνύ ηνπ πξνπηνληθνύ βαθηεξηδίνπ ηεο αθκήο θαη αθ’ εηέξνπ ε κείσζε ησλ ειεύζεξσλ ιηπαξώλ νμέσλ θαη ησλ πξντόλησλ ηεο

ρεκεηνηαμίαο ησλ νπδεηεξνθίισλ, αζθώληαο έηζη αληηθιεγκνλώδε

δξάζε. Σα ζπζηεκαηηθά αληηβηνηηθά απνηεινύλ ηνλ αθξνγσληαίν

ιίζν ηεο ζεξαπείαο. Ζ πεληθηιίλε όηαλ ιακβάλεηαη από ην ζηόκα

δελ είλαη θαζόινπ απνηειεζκαηηθή αιιά νη ηεηξαθπθιίλεο, ε εξπζξνκπθίλε, ε ηξηκεζνπξίκε, ε ζεπηξίλε, ε θινπθινμαθηιιίλε

θαη ε ακπηθηιιίλε είλαη όιεο απνηειεζκαηηθέο θαζώο

ζπγθεληξώλνληαη ζηελ ηξηρνζκεγκαηνγόλν κνλάδα. Όια ηα αληηβηνηηθά δε ιεηηνπξγνύλ κε ηνλ ίδην ηξόπν ζε όινπο ηνπο

αζζελείο, αιιά ππάξρεη ην θαηάιιειν αληηβηνηηθό γηα έλα

ζπγθεθξηκέλν αζζελή. Δπίζεο δελ εμαζθνύλ άκεζε επίδξαζε, γη’ απηό ν αζζελήο δελ πξέπεη λα αλακέλεη ζεκαληηθή βειηίσζε γηα

έλαλ ηνπιάρηζην κήλα. Σα αληηβηνηηθά πνπ ρνξεγνύληαη ζηελ αθκή είλαη θπξίσο νη

ηεηξαθπθιίλεο θαη νη εξπζξνκπθίλε. Τπάξρνπλ δηάθνξεο νκάδεο

ηεηξαθπθιηλώλ: πδξνρισξηθή ηεηξαθπθιίλε, νμπηεηξαθπθιίλε, δνμπθπθιίλε, κηλνθπθιίλε, ηεηξαθπθιίλε-ακθνηεξηθίλε θαη

δηκεζπινρισξνηεηξαθπθιίλε.

Ζ αγσγή πξέπεη λα δηαξθέζεη ηνπιάρηζηνλ έμη κήλεο. Θεξαπεία ηεο αθκήο κέζα ζε νξηζκέλα ρξνληθά πιαίζηα δελ

ππάξρεη γηαηί ε αθκή είλαη ρξόληα λόζνο, ηα δε αληηβηνηηθά απιά

ηελ ειέγρνπλ κέρξηο όηνπ απηή αξρίδεη λα ππνρσξεί. Πξέπεη λα

ηνληζηεί όηη ηα αληηβηνηηθά ρνξεγνύληαη κόλν ζε θιεγκνλώδεηο

κνξθέο αθκήο. Ζ ρνξήγεζε αληηβηνηηθνύ ζε κε θιεγκνλώδε κνξθή, όπσο ζε κία θαζαξή θαγεζσξηθή αθκή, δελ ελδείθλπηαη. Ζ

ρνξεγνύκελε πνζόηεηα ηνπ αληηβηνηηθνύ πνηθίιιεη αλάινγα κε ηε

βαξύηεηα ηεο αθκήο πνπ αληηκεησπίδνπκε. ε γεληθέο γξακκέο, ε δξάζε ησλ ηεηξαθπθιηλώλ ζηελ θνηλή

αθκή ζπλνςίδεηαη σο εμήο: Με ηε κείσζε ησλ

πξνπηνλνβαθηεξηδίσλ αζθνύλ βαθηεξηνζηαηηθή δξάζε, ελώ ηαπηόρξνλα έρνπλ αληηθιεγκνλώδε δξάζε δηόηη κεηώλνπλ ηελ

πνζόηεηα ησλ ιηπαξώλ νμέσλ αλαζηέιινληαο ηε ιηπόιπζε.

Δπηπιένλ, παξνπζηάδνπλ εθιεθηηθή ζπζζώξεπζε ζηηο θιεγκνλώδεηο εζηίεο θαη ζην ζκήγκα. Σέινο, πξνθαινύλ ιέπηπλζε

ηεο θεξάηηλεο ζηηβάδαο ζην ελδνθόιπσκα πνπ δηεπθνιύλεη ηελ

αλεκπόδηζηε δηνρέηεπζε ηνπ ζκήγκαηνο πξνο ηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο. Παξ’ όια απηά, βέβαηα, ε ρνξήγεζε ησλ ηεηξαθπθιηλώλ

κπνξεί λα έρεη νξηζκέλεο αλεπηζύκεηεο ελέξγεηεο, όπσο

γαζηξεληεξηθέο δηαηαξαρέο, αλαηκία, ε αλάπηπμε κπθεηεζηαθήο θνιπίηηδαο, Gram-αξλεηηθή ζπιαθίηηδα θαη ζηαζεξό θαξκαθεπηηθό

εμάλζεκα. Δπηπιένλ, νη ηεηξαθπθιίλεο δε ρνξεγνύληαη ζε εγθύνπο

γηαηί αλαζηέιινπλ ηελ αλάπηπμε ηνπ ζθειεηνύ ηνπ εκβξύνπ, νύηε ζε παηδηά γηαηί ελαπνηίζεηαη ζηα δόληηα, δίλνληάο ηνπο θίηξηλε

ρξνηά. Σν θπξηόηεξν πξόβιεκα από ηε ρξήζε ησλ αληηβηνηηθώλ

είλαη ε αλάπηπμε αλζεθηηθώλ ζε απηά κηθξνβηαθώλ ζηειερώλ. Δθηόο από ηηο ηεηξαθπθιίλεο, ε θνηλή αθκή αληηκεησπίδεηαη

κε ηε ρνξήγεζε ζηεαηηθήο θαη αηζπινειεθηξηθήο εξπζξνκπθίλεο.

Ο ζπλδπαζκόο ηξηκεζνπξίκεο-ζνπιθνκεζαμαδόιεο ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζόηεξν ζηηο βαξηέο κνξθέο αθκήο πνπ δελ

ππαθνύνπλ ζηα ζπλήζε ζεξαπεπηηθά ζρήκαηα. Ζ θπξηόηεξε παξελέξγεηά ηνπ είλαη ην ζηαζεξό θαξκαθεπηηθό εμάλζεκα πνπ

εκθαλίδεηαη. Ζ ιηλθνκπθίλε θαη ην παξάγσγό ηεο, θιηλδακηθίλε,

είλαη πνιύ πην απνηειεζκαηηθά ζηελ θνηλή αθκή, όκσο ιόγσ ηνπ θηλδύλνπ δεκηνπξγίαο ςεπδνκεκβξαλώδνπο θνιίηηδνο, δε

ρξεζηκνπνηνύληαη επξύηαηα.

ηελ εηθόλα θαίλεηαη ην απνηέιεζκα

ζεξαπείαο ηεο θνηλήο αθκήο κε ην αληηβηνηηθό κηλνθπθιίλε

Οξκόλεο Ζ νξκνληθή ζεξαπεία γίλεηαη α) κε νηζηξνγόλα ζε πςειέο δόζεηο

θαη β) κε ζπλδπαζκό αληηαλδξνγόλσλ-αληηζπιιεπηηθώλ

α) Σα αληηζπιιεπηηθά δηζθία κε αηζηλπινηζηξαδηόιε εμαζθνύλ

επεξγεηηθή επίδξαζε ζηελ ώξηκε γπλαίθα κε εθζεζεκαζκέλε

αλαδσπύξσζε ηεο αθκήο πξηλ από ηελ εκκελνξξπζία. Αληίζεηα, ηα αληηζπιιεπηηθά κε πξνγεζηεξόλε κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ

έμαξζε ηεο αθκήο απηνύ ηνπ ηύπνπ θαη γη’ απηό πξέπεη λα

απνθεύγνληαη.

β) Ζ αγσγή απηή ρνξεγείηαη, ζπλήζσο, ζε γπλαίθεο πνπ

εκθαλίδνπλ νξκνληθέο αλσκαιίεο, όπσο π.ρ. ζε απηέο πνπ πάζρνπλ από ην ζύλδξνκν ησλ πνιπθπζηηθώλ σνζεθώλ. Ωζηόζν, θαη

γπλαίθεο ρσξίο νξκνληθέο δηαηαξαρέο κπνξνύλ λα επσθειεζνύλ από κία ηέηνηα αγσγή. Σν ζπλεζέζηεξα ρνξεγνύκελν ζθεύαζκα

πεξηέρεη ζπλδπαζκό νηζηξνγόλνπ θαη ελόο αληηαλδξνγόλνπ, ηεο

νμηθήο θππξνηεξόλεο. Ο ζπλδπαζκόο απηόο δξα αλαραηηίδνληαο ηε δξάζε ησλ αλδξνγόλσλ ζηνπο ζκεγκαηνγόλνπο αδέλεο θαη,

ζπλεπώο, κεηώλνληαο ηελ παξαγσγή ζκήγκαηνο. Μπνξνύλ επίζεο

λα ρξεζηκνπνηεζνύλ θαη θνηλά αληηζπιιεπηηθά δηζθία πνπ δελ πεξηέρνπλ αληηαλδξνγόλα. Οη παξελέξγεηεο ησλ νηζηξνγόλσλ είλαη

ίδηεο κε απηέο ησλ αληηζπιιεπηηθώλ πνπ ιακβάλνληαη από ην

ζηόκα θαη είλαη πνιύ γλσζηέο. Ζ κείδνλα παξελέξγεηα ηεο νμηθήο

θππξνηεξόλεο ζπλίζηαηαη ζηε ζειπθνπνίεζε ηνπ άξξελνο

εκβξύνπ θαη γη’ απηό πάληνηε ζπλδπάδεηαη κε νηζηξνγόλν γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο αληηζύιιεςεο. Απηή ε ζεξαπεπηηθή πξνζέγγηζε

είλαη ηδαληθή γηα ηελ γπλαίθα πνπ ήδε ρξεζηκνπνηεί

αληηζπιιεπηηθό από ην ζηόκα.

πζηεκαηηθά ξεηηλνεηδή

Ρεηηλντθό νμύ:

Ζ αλάπηπμε ηνπ ξεηηλντθνύ νμένο ππήξμε κηα από ηηο πιένλ ζεκαληηθέο πξνόδνπο ηεο ζεξαπεπηηθήο ζηε δεξκαηνινγία. Ήηαλ

θαιά γλσζηό όηη ε βηηακίλε Α ήηαλ απνηειεζκαηηθή ζηελ αθκή,

αιιά νη παξελέξγεηεο ηεο ζεξαπεπηηθήο ηεο δνζνινγίαο δελ ήηαλ απνδεθηέο. Σν ξεηηλντθό νμύ είλαη δξαζηηθό αιιά ιηγόηεξν ηνμηθό

ζπλζεηηθό παξάγσγν ηεο βηηακίλεο Α, πνπ επεξεάδεη όια ηα

κείδνλα ραξαθηεξηζηηθά ηεο παζνγέλεηαο ηεο αθκήο, δειαδή:

Διαηηώλεη ηελ έθθξηζε ηνπ ζκήγκαηνο θαηά 90%

κέζα ζε έλα κήλα.

Πεξηνξίδεη ηνπο κηθξννξγαληζκνύο πνπ

δξαζηεξηνπνηνύληαη θαηά ηελ αθκή θαη ηδηαίηεξα ην P. acnes ηόζν ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο, όζν

θαη ζηνλ ηξηρνζκεγκαηνθόξν πόξν.

Διαηηώλεη ηελ απόθξαμε ησλ ηνηρσκαηηθώλ θπηηάξσλ ηνπ πόξνπ.

Πεξηνξίδεη ηε θιεγκνλή θαη ηε ρεκεηνηαμία Σν πιένλ εληππσζηαθό ραξαθηεξηζηηθό από παζνινγναλαηνκηθή

άπνςε είλαη όηη πξνθαιεί ππνζηξνθή ησλ ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ

ζηελ πξνεθεβηθή ηνπο θαηάζηαζε. Απηό ην επηηπγράλεη όρη κε νξκνληθή επίδξαζε αιιά κε ηε ζεκαληηθή επίδξαζή ηνπ ζηελ

αύμεζε θαη ηε δηαθνξνπνίεζε ηνπ επηζειίνπ.

Απηό απνηειεί ζήκεξα ην θάξκαθν εθινγήο γηα ηελ νδηδηνθπζηηθή αθκή, γηα ηελ αθκή πνπ δελ αληαπνθξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθά ζηελ

παξαδνζηαθή ζεξαπεία θαη ηδηαίηεξα γηα ηελ αθκή πνπ πξνθαιεί

νπιέο. Όπσο θαη ζηηο άιιεο ζπζηεκαηηθέο ζεξαπείεο γηα ηελ αθκή, ηα απνηειέζκαηα δελ είλαη άκεζα αιιά θάπνηα επίδξαζε ζα πξέπεη

λα παξαηεξείηαη ζε έμη εβδνκάδεο. Πάξα πνιινί αζζελείο

αλαθέξνπλ όηη πξόθεηηαη γηα ηελ θαιύηεξε ζεξαπεπηηθή αγσγή

πνπ έρνπλ δνθηκάζεη, ηδηαίηεξα γηαηί ε λόζνο εμαθνινπζεί λα εκθαλίδεη βειηίσζε θαη κεηά ηε δηαθνπή ηεο ζεξαπείαο.

Όινη νη αζζελείο αλαπηύζζνπλ μεξόηεηα ηνπ δέξκαηνο,

ηδηαίηεξα ζηα ρείιε, αιιά όρη ηόζν ζνβαξή ώζηε λα απαηηείηαη δηαθνπή ηεο ζεξαπείαο. Δπίζεο, κπνξεί λα παξαηεξεζνύλ

ξηλνξξαγίεο, αιιά ζπλήζσο κόλν ζε αζζελείο κε ζρεηηθή

επηξξέπεηα. ε κεξηθέο πεξηπηώζεηο εκθαλίδνληαη αξζξαιγίεο θαη κπαιγίεο, ηδηαίηεξα ζε εθήβνπο. Άιιεο παξελέξγεηεο είλαη ε

θεθαιαιγία θαη ε θαινήζεο ελδνθξαληαθή ππέξηαζε, ε νπνία

απνηειεί θαη αληέλδεημε γηα ηελ πεξαηηέξσ ρξήζε ηεο. Πνιύ ζπάληα πεξηγξάθεθαλ πεξηπηώζεηο δηάρπηεο ππεξόζησζεο ηνπ

δηάκεζνπ ηζηνύ. Σν θάξκαθν πξνθαιεί κηα πξόζθαηξε

ππεξιηπηδαηκία θαη θαζώο απηό κεηαβνιίδεηαη ζην ήπαξ θαιό είλαη λα γίλεηαη κέηξεζε ηόζν ησλ ιηπηδίσλ ηνπ αίκαηνο όζν θαη ε

εθηέιεζε δνθηκαζηώλ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ήπαηνο πξηλ από ηελ

έλαξμε ηεο ζεξαπείαο. Ζ πιένλ ζεκαληηθή παξελέξγεηα είλαη ε ηεξαηνγέλεζε.

Ηζνηξεηηλνΐλε: Απνηειεί ην πην δξαζηηθό θάξκαθν γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηεο

ζνβαξήο αθκήο. Δίλαη ην θάξκαθν εθινγήο ζε πεξηπηώζεηο

ζνβαξήο βιαηηδνθιπθηαηλώδνπο θαη νδηδηνθπζηηθήο αθκήο, αιιά κπνξεί λα ρνξεγεζεί θαη ζε ιηγόηεξν ζνβαξέο πεξηπηώζεηο, όηαλ

έρνπλ απνηύρεη νη άιιεο αγσγέο. Αζζελείο, επίζεο, πνπ

ζρεκαηίδνπλ εύθνια νπιέο, θαζώο θη εθείλνη πνπ έρνπλ έληνλα ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη κε

ηζνηξεηηλνΐλε. Γξα θαηά ησλ ηεζζάξσλ θύξησλ παζνγελεηηθώλ κεραληζκώλ ηεο

αθκήο: κεηώλεη ζεκαληηθά ηελ παξαγσγή ζκήγκαηνο, νκαινπνηεί

ηελ θεξαηηλνπνίεζε κέζα ζην ζύιαθα ηεο ηξίραο, κεηώλεη ηνλ πιεζπζκό ηνπ πξνπηνληθνύ βαθηεξηδίνπ ηεο αθκήο θαη έρεη

αληηθιεγκνλώδε δξάζε.

Ζ ρξήζε ηεο ηζνηξεηηλνΐλεο ζπλνδεύεηαη από αξθεηέο αλεπηζύκεηεο ελέξγεηεο. Ζ ζεκαληηθόηεξε από απηέο είλαη ε

ηεξαηνγέλεζε ζηηο γπλαίθεο. Οη γπλαίθεο δελ πξέπεη λα κείλνπλ

έγθπεο γηα όζν ρξόλν δηαξθεί ε ρνξήγεζε ηνπ θαξκάθνπ θαη γηα

δύν κήλεο κεηά. Άιιεο αλεπηζύκεηεο ελέξγεηεο είλαη ε μεξόηεηα

ηνπ δέξκαηνο θαη ησλ βιελλνγόλσλ, πνπ παξαηεξείηαη ζρεδόλ ζε όινπο ηνπο αζζελείο, ε αύμεζε ησλ ιηπηδίσλ ηνπ αίκαηνο, ε

δηαηαξαρή ηεο επαηηθήο ιεηηνπξγίαο, ε θσηνεπαηζζεζία θαη νη

νζηηθέο δηαηαξαρέο (ππεξνζηώζεηο, αιινηώζεηο ηεο απμεηηθήο επηθάλεηαο ησλ νζηώλ). Πξηλ από ηελ έλαξμε ηεο ρνξήγεζεο ηνπ

θαξκάθνπ γίλεηαη πάληνηε εξγαζηεξηαθόο έιεγρνο ηνπ αίκαηνο, ν

νπνίνο επαλαιακβάλεηαη θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξαπείαο. Παξά ηηο πνιιέο αλεπηζύκεηεο ελέξγεηεο πνπ παξνπζηάδεη, ε

ηζνηξεηηλνΐλε είλαη έλα εμαηξεηηθά ρξήζηκν θάξκαθν γηα ηελ

αθκή, όηαλ ρνξεγείηαη ζηηο θαηάιιειεο πεξηπηώζεηο θαη κε ηελ θαηάιιειε παξαθνινύζεζε.

ηελ επόκελε εηθόλα βιέπνπκε ην πξηλ θαη ην κεηά κηαο γπλαίθαο κε αθκή, κεηά από ζεξαπεία κε ηζνηξεηηλνΐλε.

Άιιεο εηδηθέο ζεξαπείεο

Σξηακθηλνιόλε κέζα ζηηο βιάβεο: ηηο κεγάιεο θύζηεηο κε

θιεγκνλή κπνξεί λα γίλεηαη έλεζε κε κηθξή πνζόηεηα δηαιύκαηνο ηξηακθηλνιόλεο, κεηά ηελ θέλλσζε ηεο θύζηεο από νπνηνδήπνηε

πιηθό πεξηέρεηαη ζε απηήλ. Αηξνθία ηνπ δέξκαηνο κπνξεί λα

πξνθιεζεί εθόζνλ ε έλεζε γίλεηαη ζε βαζύηεξα ζηξώκαηά ηνπ.

Υεηξνπξγηθέο θαη άιιεο επεκβάζεηο: Οη επίκνλεο θύζηεηο ηεο αθκήο, όηαλ πιένλ δε θιεγκαίλνπλ, κπνξνύλ λα αθαηξεζνύλ

ρεηξνπξγηθά. Οη δύζκνξθεο νπιέο, πνπ απνηεινύλ ηελ θπξηόηεξε

αηηία ηεο λόζνπ αληηκεησπίδνληαη δύζθνια. Οη ππεξηξνθηθέο νπιέο κπνξεί λα αληηκεησπηζηνύλ κε θξπνζεξαπεία ή κε

ελδνβιαβηθή έγρπζε θνξηηθνζηεξνεηδώλ. Οη αηξνθηθέο νπιέο

κπνξνύλ λα αθαηξεζνύλ ρεηξνπξγηθά. Ζ δεξκαηναπόμεζε θαη ηα εκθπηεύκαηα θνιιαγόλνπ κπνξνύλ, επίζεο, λα βειηηώζνπλ ηηο

νπιέο ηεο αθκήο. Οη καθξνθαγέζσξεο (θαγέζσξεο κε δηάκεηξν >

1mm ) κπνξνύλ λα αληηκεησπηζηνύλ κε ήπην θαπηεξηαζκό.

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

Νηθνιαΐδνπ Ζιέθηξα. «Δηζαγσγή ζηε δεξκαηνινγία».

Δθδόζεηο Παπαδήζε. Αζήλα, (2006)

Anthony du Vivier. «Γεξκαηνινγία ζηελ πξάμε ».

Δπηζηεκνληθέο εθδόζεηο: Γξ. Παξηζηάλνο. Αζήλα, (1997)

Κεθαιά Βαζηιηθή. «Ζ ζεξαπεπηηθή ηεο αθκήο θαη ε ζπκπησκαηηθή αληηκεηώπηζή ηεο από ηνλ αηζζεηηθό».

(1999)

Καπεηαλάθεο Ησάλλεο. « Έγρξσκε δεξκαηνινγία ».

Δπηζηεκνληθέο εθδόζεηο: Γξεγνξίνπ Κ. Παξηζηάλνπ. Αζήλα, (1987)

Cunliffe William. «Acne». (1989)

Σζακπαόο Γ. « εκεηώζεηο δεξκαηνινγίαο ». Παλεπηζηεκηαθέο εθδόζεηο. Πάηξα, (2007)