ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ: ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΑΤΑΡΑΓΚΑΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΣΧ. ΕΤΟΣ : 2012-2013

Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ

ΣΧΙΣΜΕΝΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ : ΠΕ 09

ΒΛΑΧΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ : ΠΕ04 02

2

Α΄ ΟΜΑΔΑ:

Καστός Παναγιώτης

Κοτσαντώνης Βασίλης

Τσαπάρας Άγγελος

Β΄ ΟΜΑΔΑ:

Γεωργίου Χριστίνα

Γκούβρα Γεωργία

Γκούβρα Μαρία

Καλλιμάνης Δημήτρης

Μητσόπουλος Παναγιώτης

Γ΄ ΟΜΑΔΑ:

Ασημακοπούλου Ιουλία

Κουτσαντώνη Χριστίνα

Λυκογεώργου Μαρία

Τραγουλιά Κατερίνα

Δ΄ ΟΜΑΔΑ:

Ακαρέπη Ανδρομάχη

Ζίκο Ελένη

Παπαδοπούλου Δήμητρα

Πολυχρόνη Γεωργία

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος…………………………………………………………………………4

Ορισμός Ανακύκλωσης…..............................................................................5

Η ιστορία της Ανακύκλωσης………………………………………………….…6

Ανακυκλώσιμα υλικά……………………………………………………………..7

Χαρτί……………………………………………………………………………….7

Πλαστικό…………………………………………………………………………10

Αλουμίνιο…..................................................................................................12

Γυαλί……………………………………………………………………………....14

Μπαταρίες………………………………………………………………………...16

Οχήματα…………………………………………………………………………...18

Ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές…………………………………………19

Λαμπτήρες………………………………………………………………………...22

Ελαστικά…………………………………………………………………………...24

Κομποστοποίηση…………………………………………………………………26

Πλεονεκτήματα Ανακύκλωσης………………………………….........................29

Μειονεκτήματα Ανακύκλωσης…………………………………………………...31

Αειφόρος Ανάπτυξη………………………………………………………………32

Σαπωνοποίηση…………………………………………………………………....34

Ερωτηματολόγιο…………………………………………………………………..36

Η ανακύκλωση στο Δήμο μας……………………………………………………38

Επίλογος…………………………………………………………………………...40

- 4 -

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο πλανήτης μας βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Τεράστια περιβαλλοντικά

προβλήματα έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Η υπεράντληση των πρώ-

των υλών του πλανήτη, οδήγησαν στην αποψίλωση των δασών για την πα-

ραγωγή χαρτιού, την εξόρυξη μετάλλων, την εξόρυξη πυριτίου για την παρα-

γωγή γυαλιού, την υπεράντληση πετρελαίου για την παραγωγή πλαστικών.

Παράλληλα η ρύπανση του πλανήτη εντείνεται, το φαινόμενο του θερμοκη-

πίου επιδεινώνεται, ενώ προβλήματα προκύπτουν από τους χώρους υγειονο-

μικής ταφής.

Για να προλάβουμε τα χειρότερα πρέπει να δράσουμε όλοι. Πρέπει να

υπάρξει ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου και πρώτα

των μαθητών. Μόνο με ευθύνη, συνείδηση και ευαισθησία μπορούμε να αντι-

μετωπίσουμε τα προβλήματα. Σώζοντας το περιβάλλον, σώζουμε τον εαυτό

μας. Έτσι αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με το θέμα της ανακύκλωσης, αφού

είναι παράγοντας που συμβάλλει στην προστασία του πλανήτη και την αει-

φόρο ανάπτυξη.

- 5 -

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία επαναχρησι-

μοποιείται εν μέρει ή ολικά, οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα αποτέλεσμα

της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που είναι, δεν α-

ποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο. Έτσι τα απορρίμματα μετατρέπονται

σε πρώτες ύλες από τις οποίες παράγονται νέα αγαθά.

Η Ανακύκλωση σήμερα αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για το περιβάλ-

λον και το μέλλον μας. Δεν είναι μια εφήμερη τάση της εποχής, αλλά αντίθετα,

υποχρέωση κάθε πολιτισμένης κοινωνίας που συμβάλει έμπρακτα στη βελτί-

ωση των συνθηκών διαβίωσης. Παράλληλα, εντοπίζεται η ανάγκη για την

καλλιέργεια μιας κουλτούρας που προάγει την Ανακύκλωση στους πολίτες και

κυρίως στους μαθητές. Η Ανακύκλωση πρέπει να μπει στην καθημερινότητά

μας και να γίνει τρόπος ζωής.

Ανακύκλωση με καθαρά τεχνικούς όρους είναι η διαδικασία μέσα από την

οποία επιτυγχάνεται η εκ νέου χρήση των υλικών συσκευασίας και η επαναει-

σαγωγή τους στον κύκλο παραγωγής. Δηλαδή Ανακύκλωση είναι η διαδικασία

μετατροπής των σκουπιδιών σε πηγές ενέργειας ή πρώτες ύλες, με τη χρήση

επιστημονικών μεθόδων και η επαναχρησιμοποίηση κατόπιν επεξεργασίας

ορισμένων άχρηστων υλικών (κυρίως υλικών συσκευασίας).

- 6 -

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ιστορία της ανακύκλωσης άρχισε την εποχή του Χαλκού. Την τότε εποχή

έλιωναν τα μεταλλικά αντικείμενά τους έτσι ώστε αυτά να μπορούν να παρά-

γουν νέα προϊόντα.

Η κατάσταση άλλαξε με την αλματώδη πρόοδο της βιομηχανίας που έκανε

την ανακύκλωση πιο δύσκολη. Το 1970 σε συνέδριο για την ανακύκλωση α-

ποφάσισαν με λογότυπο να σηματοδοτούνται τα ανακυκλώσιμα προϊόντα.

Στις Η.Π.Α. η βιομηχανία της ανακύκλωσης αντιπροσωπεύει 236 δισεκατομ-

μύρια δολάρια, 1,1 εκατομμύρια μισθωτούς και 5.600 επιχειρήσεις. Ο Μπάρακ

Ομπάμα καθιέρωσε από το 2009, την 25η Νοεμβρίου ως «Ημέρα Ανακύκλω-

σης».

7

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΧΑΡΤΙΟΥ

Το πρώτο βήμα για την ανακύκλωση του χαρτιού είναι η συγκέντρωση και

η μεταφορά. Το ταξινομημένο χαρτί παραδίδεται σε κάποιο κέντρο ανα-

κύκλωσης ή ρίχνεται σε κάδο ανακύκλωσης. Στο κέντρο ανακύκλωσης το

χαρτί πακετάρεται σε δέματα και μεταφέρεται στον χαρτόμυλο όπου θα

ανακυκλωθεί σε καινούριο χαρτί.

Το δεύτερο βήμα είναι η αποθήκευση, όπου οι εργάτες στον χαρτόμυλο

ξεφορτώνουν τα δέματα και τα βάζουν σε αποθήκες όπου παραμένουν

μέχρις ότου χρειαστούν. Οι διάφορες κατηγορίες χαρτιού, όπως εφημερί-

δες και κουτιά από οντουλέ χαρτόνι, τοποθετούνται χωριστά επειδή ο

χαρτόμυλος χρησιμοποιεί διαφορετικές κατηγορίες παλιού χαρτιού για

να φτιάξει διαφορετικούς τύπους ανακυκλωμένων προϊόντων χαρτιού.

Όταν ο χαρτόμυλος είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει το παλιό χαρτί,

τότε τα ανυψωτικά το μετακινούν από την αποθήκη σε μακριές μετα-

φορικές ταινίες.

Το επόμενο στάδιο είναι η ανα-πολτοποίηση και το φιλτράρισμα όπου

το παλιό χαρτί μεταφέρεται με τις ταινίες σε ένα μεγάλο δοχείο που

λέγεται πολτοποιητής, το οποίο περιέχει νερό και χημικά. Ο πολτοποιητής

ψιλοκόβει το παλιό χαρτί σε μικρά κομμάτια. Το μείγμα θερμαίνεται για να

διασπαστεί το χαρτί ευκολότερα σε λεπτές ίνες κυτταρίνης (οργανική φυ-

τική ύλη). Σιγά σιγά, το παλιό χαρτί μετατρέπεται σε ένα χυλώδες μείγμα

που λέγεται χαρτοπολτός. Ο χαρτοπολτός πιέζεται μέσα από φίλτρα που

έχουν τρύπες και σχισμές διάφορων μορφών και μεγεθών. Τα φίλτρα α-

πομακρύνουν τα μικρά κομμάτια ξένων υλών, όπως κομμάτια πλαστικού

και κόλλας. Η διαδικασία αυτή λέγεται φιλτράρισμα.

Ακολουθεί το καθάρισμα του χαρτοπολτού από τον χαρτόμυλο με φυγο-

κέντριση μέσα σε μεγάλους κωνοειδής κυλίνδρους. Τα βαριά ξένα σώμα-

τα, όπως τα κλίπς συρραπτικών πετάγονται έξω από τον κώνο και πέφτο-

υν στον πάτο του μηχανήματος. Τα ελαφρά ξένα σώματα συγκεντρώνονται

στο κέντρο του κώνου και απομακρύνονται. Αυτό είναι το καθάρισμα.

Καμιά φορά, ο χαρτοπολτός πρέπει να περάσει από μια διαδικασία «πλυ-

σίματος» που λέγεται απομελάνωση για να απομακρυνθούν τοπογραφικές

8

μελάνες και υπολείμματα κόλλας και αυτοκόλλητων. Οι χαρτοποιοί συχνά

χρησιμοποιούν ένα συνδυασμό από δύο διαδικασίες απομελάνωσης. Με

τη μία, που λέγεται ξέπλυμα, τα μικρά σωματίδια μελανιού ξεπλένονται με

νερό από τον χαρτοπολτό. Τα μεγαλύτερα σωματίδια μελανιού και υπο-

λειμμάτων κόλλας αφαιρούνται με φυσαλίδες αέρα σε μια διαδικασία που

λέγεται επίπλευση. Κατά τη διαδικασία αυτή, ο χαρτοπολτός ρίχνεται σε

ένα μεγάλο δοχείο, όπου αέρας και απορρυπαντικό εγχέονται μέσα στο

χαρτοπολτό. Τα απορρυπαντικά αναγκάζουν τα μελάνια και τα άλλα υπο-

λείμματα να απομακρυνθούν από τον χαρτοπολτό και να προσκολληθούν

στις φυσαλίδες καθώς αυτές ανεβαίνουν στην επιφάνεια του μείγματος. Οι

φυσαλίδες με τα μελάνια δημιουργούν αφρό, ο οποίος απομακρύνεται από

την επιφάνεια αφήνοντας πίσω καθαρό χαρτοπολτό.

Έπειτα ακολουθούν οι διαδικασίες του ραφιναρίσματος, της λεύ-

κανσης και του αποχρωματισμού. Κατά το ραφινάρισμα, ο χαρτοπολτός

χτυπιέται για να φουσκώσουν οι ανακυκλωμένες ίνες ώστε να γίνουν κα-

ταλληλότερες για χαρτοποιία. Εάν ο χαρτοπολτός περιέχει μεγάλα κομμά-

τια ινών, το ραφινάρισμα τις διαχωρίζει σε μεμονωμένες ίνες. Εάν το παλιό

χαρτί είναι έγχρωμο, ο αποχρωματισμός με χημικά αφαιρεί κάθε χρώμα

από τον χαρτοπολτό. Και αν στόχος είναι να παραχθεί λευκό χαρτί, ο χαρ-

τοπολτός ίσως χρειαστεί λεύκανση με οξυζενέ, χλωρίνη ή οξυγόνο για να

γίνει πιο λευκός και πιο φωτεινός. Αν στόχος είναι η παραγωγή φαιού ανα-

κυκλωμένου χαρτιού, τότε δεν χρειάζεται λεύκανση.

Ο καθαρός χαρτοπολτός είναι έτοιμος για την διαδικασία της χαρτο-

ποιίας. Οι ανακυκλωμένες ίνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνες τους ή

αναμειγμένες με ίνες ξύλου (που λέγονται παρθένες ίνες) για να αποκτήσει για

να αποκτήσει το χαρτί επιπλέον δύναμη ή λειότητα. Ο χαρτοπολτός αναμει-

γνύεται με νερό και χημικά σε αναλογία 0,5% χαρτοπολτός και 99,5% νερό-

χημικά. Το νερουλό αυτό μείγμα χαρτοπολτού μπαίνει στον θάλαμο, ένα πολύ

μεγάλο μεταλλικό κουτί στην αρχή της χαρτοποιητικής μηχανής, και ραντίζεται

με ένα φαρδύ συνεχές σπρέι πάνω σε μια τεράστια επίπεδη οθόνη από ψιλό

συρμάτινο πλέγμα, η οποία κινείται πολύ γρήγορα μέσα στη χαρτοποιητική

μηχανή. Στο πλέγμα, το νερό στραγγίζεται από τον χαρτοπολτό και οι ανα-

κυκλωμένες ίνες γρήγορα αρχίζουν να αλληλοσυνδέονται και σχηματίζουν ένα

9

υγρό φύλλο. Το φύλλο κινείται γρήγορα μέσα από μια σειρά πιεστικών κυλίν-

δρων καλυμμένων με τσόχα κι έτσι απομακρύνεται περισσότερο νερό. Το

φύλλο, που τώρα μοιάζει με χαρτί, περνάει μέσα από μια σειρά ζεστών μεταλ-

λικών κυλίνδρων, οι οποίοι στεγνώνουν το χαρτί. Εάν παράγεται γυαλιστερό

χαρτί, ένα επίχρισμα εφαρμόζεται κοντά στο τέλος της διαδικασίας ή αυτό γί-

νεται σε χωριστή διαδικασία μετά την ολοκλήρωση της χαρτοποιίας.

Τέλος, το ολοκληρωμένο χαρτί τυλίγεται σε ένα τεράστιο ρόλο και απο-

μακρύνεται από τη χαρτοποιητική μηχανή. Ένα ρολό μπορεί να έχει πλάτος

10 μέτρα και να ζυγίζει μέχρι και 20 τόνους! Το μεγάλο αυτό ρόλο κόβεται σε

μικρότερα ρολά ή καμιά φορά σε φύλλα, προτού προωθεί στα τυπογραφεία,

τα κυτιοποιία ή τις φακελοποιίες.

10

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ

Ο όρος πλαστικό είναι μια κοινή ονομασία που χρησιμοποιείται για να

περιγράψει μια ποικιλία συνθετικών ή ημισυνθετικών οργανικών στερεών υλι-

κών. Τα πλαστικά είναι σχεδόν αποκλειστικά πολυμερή μεγάλου βάρους- εξ

ου και η ονομασία πολλών - που μπορεί να περιέχουν πρόσθετα, μη οργανικά

ή οργανικά για βελτίωση των ιδιοτήτων τους ( εμφάνιση, χρώμα κ.λ.π.). Το κυ-

ριότερο συστατικό παρασκευής τους είναι οι συνθετικές ρητίνες που διακρί-

νονται σε εποξειδικές και ακρυλικές.

Η ανακύκλωση του πλαστικού αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της ανακύ-

κλωσης των απορριμμάτων. Με την ανακύκλωση τα πλαστικά απορρίμματα

συμπιέζονται χωρίς να καθαριστούν για να μειωθεί ο όγκος τους. Στη συνέ-

χεια ακολουθεί θέρμανση γύρω στους 200ο C. Το αποτέλεσμα αυτής της δια-

δικασίας είναι η παραγωγή ενός ρευστού ομοιόμορφου υλικού, που μπορεί να

μορφοποιηθεί με χύτευση υπό πίεση. Η ανακύκλωση του πλαστικού δεν είναι

και η πιο εύκολη υπόθεση, γι’ αυτόν το λόγο θα πρέπει να το χρησιμοποιούμε

μόνο όταν μας είναι απαραίτητο.

Τα πλαστικά μπουκάλια αν δεν τσαλακωθούν, αυξάνουν τον όγκο των

σκουπιδιών. Η ανακύκλωσή τους και η αντικατάστασή τους από άλλα φιλικό-

τερα προς το περιβάλλον υλικά, αποτελεί την καλύτερη λύση. Τα πλαστικά

υλικά είναι πολύ ανθεκτικά στη διάβρωση και συχνά ευρισκόμενα ανεξέλεγ-

κτα στο φυσικό περιβάλλον προκαλούν δυσάρεστο αποτέλεσμα. Πολλά

πλαστικά δεν αποικοδομούνται στη φύση. Μερικά όταν καίγονται εκλύουν το-

ξικούς ατμούς. Αν δεν ανακυκλώνονται, προκαλούν σημαντικό περιβαλλοντικό

πρόβλημα.

11

Τα πλεονεκτήματα της ανακύκλωσης του πλαστικού είναι:

Εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων ορυκτών καυσίμων και ενέργειας.

Μείωση της ποσότητας των στερεών κατάλοιπων που καταλήγουν στις

χωματερές.

Η ανακύκλωση ενός και μόνου πλαστικού μπουκαλιού, εξοικονομεί ενέργεια

για να ανάψει μια λάμπα των 60 Watt για 6 ώρες.

Το πλαστικό είναι ανακυκλώσιμο υλικό. Τα πιο δεδομένα είδη προς

ανακύκλωση, είναι το πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας, το πολύ-

προπυλένιο και το πολυστυρόλιο.

Μια λύση στο πρόβλημα είναι το βίο-πλαστικό, ένα είδος παρασκευα-

ζόμενου πλαστικού, σε αντίθεση με τα κοινά πλαστικά που είναι απρόσβλητα

και δεν αποσυντίθενται.

12

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ

Το αλουμίνιο είναι γνωστό και ως αργίλιο. Προέρχεται από το ορυκτό βω-

ξίτη. Έπειτα από την εξόρυξη ο βωξίτης μετατρέπεται σε αλουμίνα και με τη

βοήθεια της ηλεκτρόλυσης , σε μέταλλο αλουμίνιο. Πρόκειται για υλικό μεγά-

λης σημασίας λόγω της ευρύτατης χρήσης του στην οικοδομή και στη βιομη-

χανία. Τα υψηλής τεχνολογίας μηχανήματα ανακύκλωσης πραγματοποιούν

αυτόματα όλες τις εργασίες για «διαλογή στην πηγή».

Η διαδικασία ανακύκλωσης των μετάλλων έχει ως εξής:

Παραλαβή των άδειων συσκευασιών , σε ειδική χοάνη υποδοχής με

υψηλή ταχύτητα παραλαβής.

Αναγνώριση και διαχωρισμό των συσκευασιών ανά μέταλλο. Αναγνώ-

ριση της συγκεκριμένης συσκευασίας , με χρήση barcode scanner .

Συμπίεση ή τεμαχισμός της συσκευασίας, με ειδικά μηχανικά μέσα ,

επιτυγχάνοντας μείωση όγκου έως 90%.

Τήξη και μετατροπή σε φύλλα

Παραγωγή νέων προϊόντων

13

Κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται 900.000.000 κουτιά αλουμινίου για τη

συσκευασία αναψυκτικών. Το ποσοστό ανακύκλωσης αλουμινίου στη χώρα

μας αγγίζει το 25 %. Η ανακύκλωση του αλουμινίου αφορά κυρίως τα κουτιά

αναψυκτικών και μπύρας καθώς και υδρορροές , πλαίσια παραθύρων , έπιπ-

λα κήπου , εξαρτήματα αυτοκινήτων κ.τ.λ. Τα μέταλλα συσκευασίας ( αλουμί-

νιο, λευκοσίδηρος ) διαχωρίζονται μεταξύ τους με μαγνήτες ( το αλουμίνιο δεν

μαγνητίζεται ). Τη συλλογή των αλουμινένιων κουτιών διεξάγουν οι δήμοι , οι

κοινότητες, μη κερδοσκοπικές ομάδες και εταιρείες.

Η ανακύκλωση των αλουμινένιων κουτιών έχει αρκετά πλεονεκτήματα:

Η ανακύκλωσή τους μπορεί να επαναλαμβάνεται συνεχώς, χωρίς το

αλουμίνιο να χάνει τις ιδιότητές του.

Δεν απαιτείται διαδικασία διαχωρισμού υλικών κατά την ανακύκλωσή

τους αφού κατασκευάζονται μόνο από ένα υλικό , το αλουμίνιο.

Τέλος τα άδεια κουτιά μπορούν εύκολα να συμπιεστούν και έτσι να

μειωθεί σημαντικά ο όγκος τους.

14

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΓΥΑΛΙΟΥ

To γυαλί παράγεται από άμμο, ανθρακικό νάτριο και ασβεστόλιθο, τα

οποία συντήκονται στους 1300o C. Το υγρό γυαλί στη συνέχεια χύνεται σε

καλούπια. Φυσώντας αέρα στα καλούπια αυτά, δίνουμε στο γυαλί το σχήμα

που επιθυμούμε.

Κατά την ανακύκλωσή του, σπάμε το γυαλί και το λιώνουμε ώστε να του

δώσουμε ξανά το σχήμα που επιθυμούμε. Καθώς απαιτείται χαμηλότερη θερ-

μοκρασία για τον λιώσιμο του γυαλιού από αυτή που απαιτείται για το λιώσιμο

του αρχικού μείγματος, εξοικονομούμε ενέργεια. Το γυαλί μπορεί να ανακυ-

κλώνεται πολλές φορές, αλλά επειδή καταναλώνεται ενέργεια κατά την ανα-

κύκλωσή του, προτιμούμε να ξαναχρησιμοποιούμε τα γυάλινα αντικείμενα ό-

ταν αυτό είναι εφικτό.

Η ανακύκλωση του γυαλιού είναι μία απλή διαδικασία. Υπάρχουν δύο

τρόποι ανακύκλωσης. Ο πρώτος είναι η επαναχρησιμοποίηση των μπουκα-

λιών.

Ο δεύτερος τρόπος έχει σχέση με τα μπουκάλια που δεν μπορούν να

επαναχρησιμοποιηθούν και με τα διάφορα γυάλινα αντικείμενα. Αυτά τα συγ-

κεντρώνουμε σε ειδικούς κάδους. Έπειτα μεταφέρονται στα κέντρα συγκέ-

ντρωσης γυαλιού όπου γίνεται ο διαχωρισμός του γυαλιού ανάλογα με το

χρώμα του ( άσπρο, πράσινο, καφέ ). Στη συνέχεια το υαλόθραυσμα μεταφέ-

ρεται στον κλίβανο τήξης.

15

Το γυαλί που συλλέγεται, σπάει σε μέγεθος φουντουκιού και καθαρίζε-

ται από ξένες ουσίες που πιθανόν να έχουν βρεθεί τυχαία μέσα του. Τα μα-

γνητιζόμενα υλικά, κυρίως καπάκια σιδήρου, που χρησιμοποιούνται για την

πωμάτωση των φιαλών, απομακρύνονται με ισχυρούς μαγνήτες. Τα ελαφρά

αντικείμενα π.χ. χαρτιά, ορισμένα ελαστικά προϊόντα, απομακρύνονται με αέ-

ρα που φυσάει στην επιφάνεια της μεταφορικής ταινίας που μεταφέρει το υα-

λόθραυσμα. Η απομάκρυνση άλλων υλικών π.χ. καπάκια αλουμινίου, πορσε-

λάνες, χαλίκια και άλλα στερεά υλικά γίνεται με διαλογή με το χέρι.

Εν συνεχεία το γυαλί πλένεται με νερό για να απομακρυνθούν οργα-

νικές ενώσεις, κυρίως σάκχαρα. Τέλος στεγνώνεται και διαχωρίζεται στα διά-

φορα χρώματά του.

Τέλος αναπαράγεται και διαμορφώνεται σε νέα προϊόντα, όπως πο-

τήρια, μπουκάλια και βάζα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για εναλλακτι-

κούς σκοπούς, όπως η κατασκευή των υαλότουβλων ή διακοσμητικών. Στην

συνέχεια τα προϊόντα αποστέλλονται πίσω στα καταστήματα έτοιμα για να

χρησιμοποιηθούν ξανά.

Το γυαλί δεν χάνει τίποτα μέσω της διαδικασίας της ανακύκλωσης, έτσι

ώστε να μπορεί να ανακυκλωθεί ξανά και ξανά. Με την ανακύκλωση του γυα-

λιού κάνουμε οικονομία στις πρώτες ύλες και προστατεύουμε το περιβάλλον.

16

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΠΑΤΑΡΙΩΝ

Η μπαταρία ή ηλεκτρικός συσσωρευτής ( ενίοτε και απλά συσσωρευ-

τής ) είναι η συσκευή η οποία αποθηκεύει χημική ενέργεια και την αποδεσμεύ-

ει με τη μορφή ηλεκτρισμού. Κάθε μπαταρία έχει έναν «κύκλο ζωής». Ξεκινάει

από το εργοστάσιο κατασκευής της και καταλήγει στον τελικό χρήστη.

Όταν η μπαταρία αδειάσει και την πετάξουμε στα σκουπίδια διακόπτο-

υμε τον κύκλο ζωής της, χάνουμε πολύτιμες πρώτες ύλες και κατά συνέπεια

ενέργεια, ενώ κάποια στοιχεία της μπορούν να περάσουν στον υδροφόρο ορί-

ζοντα με επικίνδυνες επιπτώσεις για την υγεία του ανθρώπου.

Αντίθετα, αν ρίξουμε την άδεια μπαταρία στους κάδους συλλογής, ο

κύκλος ζωής της μπαταρίας συνεχίζεται, τα βασικά στοιχεία της ανακυκλώ-

νονται, για να καταλήξουν στην παραγωγή νέων μπαταριών ή άλλων προϊό-

ντων.

Ανακύκλωση μπαταριών είναι η διαδικασία ανάκτησης και αξιοποίησης

των υλικών που αποτελούν τις μπαταρίες, δηλαδή η απόσπαση των μετάλ-

λων της μπαταρίας και η επαναφορά τους στον φυσικό και οικονομικό κύκλο,

με την επαναχρησιμοποίησή τους, για την κατασκευή νέων μπαταριών ή άλ-

λων προϊόντων. Τελικός σκοπός της ανακύκλωσης είναι η εξοικονόμηση ε-

νέργειας και πρώτων υλών και η μείωση του όγκου απορριμμάτων. Κάδοι

συλλογής μπαταριών υπάρχουν πανελλαδικά σε δήμους, καταστήματα, σού-

περ-μάρκετ, σχολεία, δημόσιους φορείς, ξενοδοχεία, κατασκηνώσεις κ.τ.λ.

17

Τα στάδια της ανακύκλωσης μπαταρίας είναι τα εξής :

Τεμαχισμός με διαλογή, διαχωρισμός και αποθήκευση των διαφόρων

συστατικών μερών της μπαταρίας.

Διαχωρισμός και «λιώσιμο» με παραγωγή του λεγόμενου «δευτερογε-

νούς μολύβδου».

Καθαρισμός και μορφοποίηση.

Το θέμα των μπαταριών είναι δικό μας θέμα. Αφορά όλους μας. Γιατί όλοι

μας αναγκαζόμαστε να αγοράζουμε και να χρησιμοποιούμε μπαταρίες. Υπάρ-

χουν τρόποι να μειώσουμε το πρόβλημα:

Αποφεύγουμε τη χρήση μπαταριών όσο είναι δυνατό, π.χ. στο σπίτι

ακούμε μουσική βάζοντας τη συσκευή στην πρίζα . Δεν αφήνουμε μπαταρίες μέσα σε συσκευές που δεν χρησιμοποιούμε

συχνά.

Προτιμάμε ηλιακές μπαταρίες όπου αυτές είναι διαθέσιμες.

Προτιμάμε τις επαναφορτιζόμενες. Κοστίζουν περισσότερο στην αρχή

αλλά συμφέρουν γιατί επαναφορτίζονται πολλές φορές με μηδαμινή

κατανάλωση ρεύματος. Επιπλέον δεν αναγκαζόμαστε να πετάμε συχνά

μπαταρίες.

Ανακυκλώνουμε αυτές τις μπαταρίες που είμαστε σίγουροι ότι δεν

«αντέχουν» άλλο. Προσοχή: δεν τοποθετούμε μεταχειρισμένες μπατα-

ρίες μαζί με καινούργιες στην ίδια συσκευή! Είναι επικίνδυνο και βλά-

πτει και τις μπαταρίες.

18

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ

Τα οχήματα τα οποία αποσύρονται από την κυκλοφορία, αποτελούν σή-

μερα μια σημαντική πηγή δημιουργίας αποβλήτων με σοβαρές ρυπαντικές ε-

πιπτώσεις.

Οκτώ έως εννέα εκατομμύρια οχήματα απορρίπτονται ετησίως στην Ευ-

ρωπαϊκή Ένωση. Περίπου 25% του βάρους των οχημάτων, τα ονομαζόμενα

«κατάλοιπα τεμαχισμού», δημιουργούν ετησίως 2-3 εκατομμύρια τόνους α-

ποβλήτων τα οποία θάβονται σε χωματερές, μολύνοντας συχνά το έδαφος και

τα υπόγεια ύδατα. Η διάλυση αυτοκινήτων με την διαδικασία της κονιορτοποί-

ησης και φυγοκέντρισης (shredding) για τον διαχωρισμό των διαφορετικών

υλικών, αποτελεί μια διαδικασία που εφαρμόζεται σχεδόν αποκλειστικά μέχρι

σήμερα. Περίπου 75% των μεταλλικών υλικών των αυτοκινήτων τέλους ζωής

ανακυκλώνονται σήμερα, ενώ περί το 20% αποτίθεται στις χωματερές. Με τη

σημερινή τεχνολογία ανακύκλωσης κάθε αυτοκίνητο παράγει περί τα 700 kg

μετάλλου που επαναχρησιμοποιούνται σαν πρώτη ύλη στην χαλυβουργία.

Στην Ελλάδα η ανακύκλωση αυτοκινήτων δεν είναι οργανωμένη με

συστηματικό τρόπο. Η συλλογή των εγκαταλελειμμένων αυτοκινήτων γίνεται

από τους Δήμους ή τον Ο.Δ.Δ.Υ. Τα αυτοκίνητα προς διάλυση παραλαμβά-

νονται από μικρές εταιρίες ανακυκλωτών και αφού συμπιεσθούν ή απλώς τε-

μαχισθούν σε μικρότερα κομμάτια, οδηγούνται σε μηχανές κονιορτοποίησης

και τέλος στις χαλυβουργίες. Απορύπανση δεν γίνεται, ενώ γίνεται διάλυση για

την αφαίρεση εξαρτημάτων προς πώληση. Για τον διαχωρισμό χάλυβα από

λοιπά υλικά υπάρχουν πολύ λίγες εταιρείες και η ανακύκλωση γίνεται κυρίως

ως σκράπ χάλυβα.

19

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ

ΣΥΣΚΕΥΩΝ

Όλες οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να ανακυκλω-

θούν, όπως μεγάλες οικιακές συσκευές, μικρές οικιακές συσκευές, εξοπλι-

σμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, καταναλωτικά είδη, φωτιστικά είδη,

ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία (εξαιρουμένων των μεγάλης κλίμακας

σταθερών βιομηχανικών εργαλείων), παιχνίδια και εξοπλισμός ψυχαγωγίας

και αθλητισμού, ιατροτεχνολογικά προϊόντα (εξαιρουμένων των εμφυτεύσιμων

και μολυσμένων), όργανα παρακολούθησης και ελέγχου και συσκευές αυτό-

ματης διανομής.

Πόσο σημαντική είναι η ανακύκλωση ΑΗΗΕ;

Η ανακύκλωση ΑΗΗΕ είναι σημαντική τόσο για την αναβάθμιση της ποιότητας

ζωής μας, όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος, την προστασία της

υγείας μας, την εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικών πόρων, καθώς και

προστιθέμενη αξία σε υλικά και τελικά καταναλωτικά προϊόντα.

Ως καταναλωτές και πολίτες έχουμε συμφέρον να διευκολύνουμε το πρό-

γραμμα ανακύκλωσης ΑΗΗΕ όχι μόνο γιατί έτσι θα βελτιωθεί το περιβάλλον

20

αλλά και γιατί θα ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση που θα έχουμε τελικώς για

την εναλλακτική διαχείριση αυτής της κατηγορίας αποβλήτων.

Γιατί να κάνω ανακύκλωση; Διατρέχω κάποιο κίνδυνο αν πετάξω τις

ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές μου συσκευές στα σκουπίδια;

Έχουμε παρατηρήσει ότι οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές είναι κατά-

σκευασμένες από πάρα πολλά διαφορετικά υλικά. Κάποια από αυτά τα υλικά,

όπως μέταλλα ή κάποια πλαστικά είναι τελείως ακίνδυνα όταν λειτουργούν οι

συσκευές μας.

Όταν όμως οι συσκευές μας δεν λειτουργούν (γίνονται λοιπόν απόβλητα), ένα

μέρος από αυτά τα υλικά θα μπορούσαν να διαφύγουν και να γίνουν επικίν-

δυνα για το περιβάλλον.

Είναι λοιπόν σημαντικό αυτές οι συσκευές μας να μην καταλήγουν στα σκου-

πίδια ή στο πεζοδρόμιο ή στις χωματερές.

Με την ανακύκλωση ξεχωρίζονται από τις παλιές μας συσκευές όλα τα διαφο-

ρετικά υλικά ώστε από τη μια μεριά να μπορούν να βρεθούν και να απομονω-

θούν τα επικίνδυνα υλικά και από την άλλη να συγκεντρωθούν τα υλικά (μέ-

ταλλα, πλαστικό, γυαλί) που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν για την κα-

τασκευή άλλων συσκευών.

Διαλογή = Καλή συνήθεια

Όπως δεν πρέπει να πετάμε στα σκουπίδια τα χαρτιά, τα πλαστικά, τα γυάλι-

να μπουκάλια και τα αλουμινένια κουτάκια, έτσι δεν πρέπει να πετάμε και τις

ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές μας συσκευές.

21

Εγώ τι κερδίζω από την ανακύκλωση;

Τα οφέλη από την ανακύκλωση AHHE είναι κοινά για όλους: Δημιουρ-

γούμε ένα καλύτερο περιβάλλον για εμάς και τα παιδιά μας.

Την προστασία του περιβάλλοντος και την αναβάθμιση της ποιότητας ζω-

ής των πολιτών.

Την μείωση του όγκου των απορριμμάτων τα οποία καταλήγουν στα ΧΥΤΑ

(Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων)

Την εξοικονόμηση πρώτων υλών.

Την εξοικονόμηση ενέργειας.

Την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Την συνεισφορά στον πολιτισμό, εφόσον η εναλλακτική διαχείριση των

απορριμμάτων αποτελεί δείκτη πολιτισμού.

22

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

Η ανακύκλωση των αποβλήτων των λαμπτήρων οικιακής προέλευσης γίνεται

μέσω των ακόλουθων επιλεγμένων σημείων συλλογής:

σημεία συλλογής συμβεβλημένων δήμων

καταστήματα πώλησης λαμπτήρων εξειδικευμένα και μη

καταστήματα ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ή επιλεγμένα super market

Τα υλικά που προκύπτουν από την επεξεργασία των λαμπτήρων είναι:

Γυαλί: Η ποσότητα γυαλιού χρησιμοποιείται για την κατασκευή καινούρ-

γιων λαμπτήρων. Το ανακυκλωμένο γυαλί μπορεί να χρησιμοποιηθεί από

τις υαλοποιίες αντί της άμμου με αποτέλεσμα:

- τη μικρότερη κατανάλωση ενέργειας, καθώς το ανακυκλωμένο γυαλί ρευ-

στοποιείται πιο εύκολα από την άμμο

- την εξόρυξη λιγότερων φυσικών πρώτων υλών

Μέταλλα: Ανακυκλώνονται πλήρως στη βιομηχανία μετάλλων.

Υδράργυρος: Ανακτάται και καθαρίζεται πλήρως. Στη συνέχεια χρησιμο-

ποιείται ξανά.

Σκόνες φθορισμού: Εξουδετερώνονται και στη συνέχεια θάβονται σε ειδι-

κούς χώρους υγειονομικής ταφής, χωρίς επιβάρυνση για το περιβάλλον.

23

Ποιους λαμπτήρες ανακυκλώνω;

Είναι εύκολο να αναγνωρίσετε τους λαμπτήρες που ανακυκλώνονται. Η

συσκευασία τους έχει το σήμα του διαγραμμένου κάδου.

Ανακυκλώνονται όλοι οι ακέραιοι λαμπτήρες εκκένωσης αε-

ρίων.

Δε συλλέγονται οι λαμπτήρες πυρακτώσεως και αλογόνου.

24

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ

Τα ελαστικά κατασκευάζονται από φυσικό και συνθετικό καουτσούκ, ενώ

χρησιμοποιείται επίστρωση από χάλυβα προκειμένου να αυξηθεί η αντοχή

τους στο σημείο όπου ενώνονται με τις ζάντες. Περιέχουν, επίσης και άλλα

συστατικά, όπως λινά, οξείδιο του ψευδαργύρου, θείο και διάφορες άλλες ορ-

γανικές ουσίες. Το 20% κατά βάρος των εισαγόμενων ελαστικών απορρίπτε-

ται στην Αττική.

Eναλλακτική διαχείριση ελαστικών

Σύμφωνα με τη νομοθεσία (29407/3508/2002 ΚΥΑ «Μέτρα και όροι για

την υγειονομική ταφή των αποβλήτων») δεν επιτρέπεται να πετάγονται στο

περιβάλλον ή να μεταφέρονται σε χώρους ταφής σκουπιδιών ολόκληρα ή τε-

μαχισμένα μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων. Εξαίρεση αποτελούν τα υλικά

που προορίζονται για χρήση σε κατασκευαστικά έργα εντός του ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ.

Οι εισαγωγείς ελαστικών έχουν είτε ατομικά είτε σε συνεργασία με άλλους

την ευθύνη «εναλλακτικής διαχείρισής τους», δηλαδή να οργανώσουν τη συλ-

λογή, μεταφορά, προσωρινή αποθήκευση, επαναχρησιμοποίηση και αξιοποί-

ηση των μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων, ώστε μετά την επαναχρησι-

μοποίηση ή αξιοποίησή τους να επιστρέφουν στο ρεύμα της αγοράς. Δεν ε-

πιτρέπεται να κυκλοφορούν στην αγορά ελαστικά που ο εισαγωγέας τους δεν

έχει οργανώσει μόνος τους ή μαζί με άλλους την συλλογή και τη διαχείρισή

τους.

Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 109/ΦΕΚ Α 75/5-3-2004 σε εφαρμογή

των διατάξεων του Ν. 2939/2001 (διατάξεις των άρθρων 15, 16, 17 και 18)

πρέπει κατά προτεραιότητα να επιτυγχάνεται η πρόληψη παραγωγής αποβ-

λήτων από ελαστικά των οχημάτων, και μετά η επαναχρησιμοποίηση, ανα-

κύκλωση και η ενεργειακή αξιοποίηση τους, ώστε να μειώνεται η ποσότητα

25

των αποβλήτων που οδηγούνται σε χώρους ταφής και να βελτιώνεται η περι-

βαλλοντική επίδοση όλων όσων συμμετέχουν στο κύκλο ζωής των ελαστικών.

Αξιοποίηση και ανακύκλωση ελαστικών

Τα ελαστικά οχημάτων μετά τη χρήση τους:

είτε αναγομώνονται και επαναχρησιμοποιούνται,

είτε οδηγούνται σε τσιμεντοβιομηχανία για να χρησιμοποιηθούν ως "ε-

ναλλακτικό καύσιμο" σε ειδικά διαμορφωμένες εγκαταστάσεις, εφόσον

ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της νομοθεσίας περί εκπομπών αερίων

αποβλήτων που προέρχονται από καύση,

είτε παραδίδονται σε αδειοδοτημένες και εγκεκριμένες εγκαταστάσεις για

κοπή, τεμαχισμό, κοκκοποίηση με στόχο την χρήση του ελαστικού τρίμ-

ματος ως πρόσθετου σε ασφαλτοτάπητες για δρόμους, αεροδρόμια ή άλ-

λες εγκαταστάσεις.

26

ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα

οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κομπόστ

ή χούμους ή εδαφοβελτιωτικό. Η κομποστοποίηση είναι ένας πολύ άμεσος και

σημαντικός τρόπος ανακύκλωσης. Έχει υπολογιστεί ότι το 35% των οικιακών

απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν.

Η λέξη κομπόστ προέρχεται από την αγγλική λέξη compost. Η λέξη

compost προέρχεται από τη λατινική λέξη compositus από το ρήμα

componere (com - together, μαζί + ponere - to place, τοποθετώ). Στα τέλη του

14ου αι. στη γαλλική γλώσσα εμφανίζεται η λέξη composte με την έννοια του

μίγματος των φύλλων, της κοπριάς και άλλων υλικών για τη λίπανση της γης.

Η λέξη compost με τη σημερινή της έννοια εμφανίζεται το 1580 στην Αγγλία.

27

Γιατί κομποστοποίηση;

Οι λόγοι που επιβάλλουν την κομποστοποίηση ως βασική μέθοδο για τη

διαχείριση των οργανικών αποβλήτων έχουν να κάνουν με το τρίπτυχο

περιβάλλον - κοινωνία - οικονομία.

Επειδή οι ανάγκες των ελληνικών εδαφών σε οργανική ουσία είναι τερά-

στιες, λόγω της πολύ χαμηλής περιεκτικότητας (1%). Στη Γερμανία, για

παράδειγμα, η περιεκτικότητα των εδαφών σε οργανική ουσία είναι 7-8%

και κάνουν κομποστοποίηση για να την ανεβάσουν σε ακόμη πιο υψηλά

επίπεδα.

Επειδή το 35% των ελληνικών εδαφών κινδυνεύουν να ερημοποιηθούν .

Επειδή με την εκτεταμένη χρήση του κομπόστ αντιμετωπίζεται η εντεινό-

μενη διάβρωση των εδαφών και καταστέλλονται πολλά φυτοπαθογόνα του

εδάφους.

Επειδή υπάρχει μεγάλη ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης και προστασίας

των διαθέσιμων υδάτων και ιδιαίτερα εξοικονόμησης του με την εφαρμογή

της χρήσης του κομπόστ στη γεωργία.

Επειδή μειώνονται οι εκπομπές του CO2 και οι επιπτώσεις των κλιματι-

κών αλλαγών.

Επειδή είναι ασύγκριτα η πλέον οικονομική μέθοδος τελικής διαχείρισης

των οργανικών υλικών.

Επειδή έχει την ευρύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή και συναίνεση.

Επειδή είναι η πλέον φιλική προς στο περιβάλλον.

Επειδή πρώτα συζητάς και εφαρμόζεις τις οικονομικότερες και καλύτε-

ρες επιλογές και μετά κοιτάς εάν υπάρχει ανάγκη για τις ακριβές και

δύσκολες.

Επειδή κάποιος πρέπει να τη θέσει και στην ελληνική κοινωνία.

28

Πως γίνεται και πως ελέγχουμε την κομποστοποίηση ;

Τα βακτήρια, οι μύκητες και άλλα μικρόβια είναι οι «εργάτες» της κομποστο-

ποίησης. Αυτοί, υποβοηθούνται κι από πολλούς άλλους μεγαλύτερους οργα-

νισμούς. Κατά τη διάρκεια της κομποστοποίησης, αυτά τα μικρόβια παράγουν

διοξείδιο του άνθρακα (CO2), θερμότητα και νερό καθώς αποικοδομούν τα

οργανικά υλικά του σωρού. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το κομπόστ (πλούσιο,

σκούρο, θριφτό και άοσμο), τέλειο λίπασμα για τον κήπο σας. Για την αποτε-

λεσματική κομποστοποίηση χρειάζεται:

Σωστό μίγμα υλικών (σε σωστές αναλογίες)

1. Σωστό αερισμό

2. Σωστή υγρασία

3. Σωστό μέγεθος υλικών

Πόσος χρόνος χρειάζεται;

Αρχικά πρέπει να αναφέρουμε ότι για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της

κομποστοποίησης δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μέσα στο

οποίο ολοκληρώνεται. Οι διάρκειες που αναφέρονται είναι κατά προσέγγιση

και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Συνήθως, μια παρτίδα υλικών που

θα οδηγηθεί σε έναν κάδο κομποστοποίησης και στη συνέχεια δε θα προστε-

θούν άλλα υλικά, ωριμάζει μέσα σε 3-4 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι αν χρησιμο-

ποιούμε τον κάδο καθημερινά, σε 3-4 μήνες θα έχουμε ένα μίγμα ώριμου

κομπόστ και υλικών που βρίσκονται σε όλα τα ενδιάμεσα στάδια κομποστο-

ποίησης. Ξεχωρίζουμε το ώριμο κομπόστ κοσκινίζοντας το υλικό του κάδου.

Ανάλογα με το χρόνο που θα διαθέσουμε, μπορούμε να ξεχωρίσουμε την

κομποστοποίηση σε 3 μεθόδους, με διαφορετικό χρόνο ολοκλήρωσης.

29

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Εξοικονόμηση των φυσικών πόρων.

Η τεχνολογική εξέλιξη στις διαδικασίες ανακύκλωσης έχουν βελτιώσει

πολύ την ποιότητα των ανακυκλωμένων υλικών. Επίσης πρέπει να ση-

μειώσουμε ότι έχει επεκταθεί η ποικιλία των δευτερογενών αντικειμέ-

νων που μπορούν να παραχθούν από ανακυκλώσιμα υλικά. Αντί λοι-

πόν να υποβαθμίζουμε το φυσικό περιβάλλον με την συνεχή εξαγωγή

των πρώτων υλών, μετατρέπουμε μερικά από τα απόβλητα σε πρώτη

ύλη.

Μείωση της ρύπανσης και των υγειονομικών κινδύνων που σχε-

τίζονται με την αποτέφρωση και την υγειονομική ταφή.

Η υγειονομική ταφή ρυπαίνει μεγάλες περιοχές του εδάφους για αιώνες

και παράγει υγρά απόβλητα (στραγγίσματα) που μπορούν να μολύ-

νουν τα υπεδάφια ύδατα, ενώ η αποτέφρωση παράγει τοξική τέφρα και

ρυπογόνες αέριες εκπομπές. Η ανακύκλωση αποτρέπει ένα μεγάλο

μέρος των ογκωδών απόβλητων να χρησιμοποιηθούν από τις παρα-

πάνω μεθόδους διαχείρισης οι οποίες είναι επικίνδυνες για την ανθρώ-

πινη υγεία και το περιβάλλον.

Μείωση της ποσότητας των απόβλητων και του κόστους διάθε-

σης.

Με την ανακύκλωση των ογκωδών υλικών όπως το γυαλί, το χαρτί,

την συσκευασία και την κομποστοποίηση των βιοαποικοδομήσιμων

απόβλητων μπορείτε να εξοικονομήσετε χρήματα από την αγορά κά-

δων υποδοχής των απόβλητων και από την διάθεση των απόβλητων.

Κατά την ανακύκλωση προκύπτουν έξι θέσεις εργασίας, ενώ κατά

την διάθεση των απόβλητων με υγειονομική ταφή μόνο μια θέση

εργασίας. Στην ανακύκλωση δημιουργούνται θέσεις εργασίας όχι μόνο

στην αποκομιδή και στην επεξεργασία των υλικών αλλά και στην κα-

τασκευή νέων αντικειμένων.

30

Συμβάλλει στην μείωση των αστικών απόβλητων που πρέπει να

συλλεχθούν από τους Δήμους και να μεταφερθούν σε ολοένα και

πιο δυσεύρετους Χώρους Υγειονομικής Ταφής.

Συνεισφέρει στην εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας, που

συνήθως είναι μη ανανεώσιμες (πετρέλαιο, μεταλλεύματα κλπ.) πα-

ρέχοντας και οικονομικά οφέλη στην ελληνική κοινωνία που σε με-

γάλο μέρος εισάγει πρώτες ύλες και ενέργεια.

Δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.

Προσφέρει στον πολιτισμό, καθώς συμβάλλει στη δημιουργία μιας

έμπρακτης περιβαλλοντολογικής συνείδησης.

Έτσι πριν πετάξουμε κάτι ας αναρωτηθούμε: «μήπως ανακυκλώνεται;»

31

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Στη συνέχεια θα απαριθμήσουμε στα μειονεκτήματα της ανακύκλωσης προς

το περιβάλλον τα οποία είναι:

Δημιουργία κατάλληλων εργοστασίων για την ανακύκλωση των υλικών.

Δεν μπορούν να ανακυκλωθούν όλα τα υλικά (λόγω ανάμειξης, με αλλά

υλικά για πολιτικούς λόγους, ή επειδή περιέχουν ίνες κατάλληλες για ανα-

κύκλωση.

Μερική επιβάρυνση της ίνας μέχρι τελικής κατάρρευσης.

Ορισμένα ανακυκλώσιμα υλικά δεν μπορούν να ανακυκλωθούν εξαιτίας

των προσμίξεων τους με άλλα υλικά.

Παράγονται ρύποι από την ιδία τη διαδικασία της ανακύκλωσης (π.χ. τα

ορυκτά καύσιμα καίγονται για την επεξεργασία του χρησιμοποιημένου

χαρτιού)

Πολλές φορές προκαλείται μόλυνση του νερού κατά τη διάρκεια της ανα-

κύκλωσης από χημικά π.χ. από τη μελάνη στο χαρτί.

Υπάρχει περιορισμός ανακύκλωσης σε ορισμένες χρήσεις χαρτιού.

Χειροτέρευση της ποιότητας του ανακυκλωμένου χαρτιού.

32

ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό της αειφορίας, αειφόρος ανάπτυξη εί-

ναι η «ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε

κίνδυνο τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους

ανάγκες» με αλλά λόγια η μέριμνα ώστε η σημερινή μεγέθυνση να μην υπο-

νομεύει τις δυνατότητες μεγέθυνσης των γενεών. Η αειφόρος ανάπτυξη έχει

επομένως τρεις συνιστώσες: οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντολογική,

που απαιτούν ισόρροπη πολιτική συνεκτίμηση.

Η χρησιμότητα της αειφόρου ανάπτυξης:

Η αειφόρος ανάπτυξη στις διάφορες περιπτώσεις περιβαλλοντικών συστημά-

των δεν είναι πάντοτε εφικτή. Γενικά όμως είναι χρήσιμη των διάφορων οικο-

νομικών επιλογών. Η αειφόρος ανάπτυξη είναι βασισμένη σε αναμφισβήτητες

θέσεις, όπως:

Τα οικολογικά και τα οικονομικά προβλήματα αλληλοεπηρεάζονται και

συνδέονται με κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες, όπως η ανεργία, η

φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η μειονεκτική θέση των γυναικών σε

πολλές κοινωνίες.

Θεμέλιο της αειφόρου ανάπτυξης αποτελεί η ορθολογική διαχείριση των

φυσικών πόρων, με στόχο την κάλυψη των ανθρώπινων αλλαγών στο

παρόν και στο μέλλον.

33

Παραδείγματα ανανεώσιμων φυσικών πόρων είναι:

Η αιολική ενέργεια, διότι μπορεί να προσφέρει παραγωγή ηλεκτρισμού,

χωρίς να εξαντλεί κάποιο καύσιμο.

Η ανανέωση του φυσικού πόρου.

Η διατήρηση του περιβάλλοντος.

Η αποφυγή κοινωνικών κινδύνων (π.χ. σοβαρά ατυχήματα).

Το τελευταίο χαρακτηριστικό επιδέχεται φυσικά διαφορετικές ερμηνείες. Η ορ-

θολογική χρήση των φυσικών πόρων και χρησιμοποίηση ηπιότερων τεχνολο-

γιών είναι σε ένα βαθμό ζήτημα οικονομικό, διότι αυξάνεται σημαντικά το κόσ-

τος εκμετάλλευσης, άρα και το κόστος του τελικού προϊόντος, καθιστώντας

την ανάπτυξη περισσότερο ποιοτική, αλλά και πιο ακριβή.

34

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΜΕ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗ

Πολλοί από μας θυμούνται τους παππούδες ή τις γιαγιάδες τους να φτιά-

χνουν μόνοι τους αγνό σαπούνι από ελαιόλαδο, για τις ανάγκες του νοικοκυ-

ριού τους. Το παρασκεύαζαν από καυστική σόδα ή ποτάσα και υπολείμματα

παλαιού ελαιόλαδου , τη λεγόμενη «μούργα». Άλλες φορές από λίπος γου-

ρουνιού και στάχτη απ’ το τζάκι. Τίποτα δεν πήγαινε χαμένο!

Θέλοντας να ακολουθήσουμε και εμείς τα βήματά τους και το «πνεύμα

οικονομίας» τους , ανακυκλώσαμε παλιό λάδι και τηγανέλαιο ( λάδι από τηγά-

νισμα ), παρασκευάζοντας σαπούνι με την ψυχρή μέθοδο, στο Εργαστήριο

Φυσικών Επιστημών του σχολείου μας.

35

Υλικά που χρειαστήκαμε:

1) Παλιό ή χρησιμοποιημένο ελαιόλαδο ( από τηγάνισμα )

2) Καυστική σόδα ( που προμηθευτήκαμε από καταστήματα σιδερικών )

3) Λίγες σταγόνες αιθέριου ελαίου ( για άρωμα )

4) Μερικές σταγόνες χρώμα ζαχαροπλαστικής

5) Απεσταγμένο νερό

Τα λιπαρά οξέα του ελαιόλαδου, εξουδετερώνονται από την καυστική σό-

δα, παράγοντας σαπούνι και γλυκερίνη , γνωστή για τις ευεργετικές τις ιδι-

ότητες στο δέρμα.

RCOOH + NaOH → RCOONa + H2O

λιπαρά οξέα + καυστική σόδα → σαπούνι + γλυκερίνη

( ελαιόλαδο )

Αφού παρασκευαστεί «ο χυλός» του σαπουνιού, χυτεύουμε σε καλούπια

και την επόμενη μέρα το κόβουμε σε κομμάτια. Αφήνουμε το σαπούνι σε

αεριζόμενο μέρος να ωριμάσει για δύο μήνες, προκειμένου να αποκτήσει

ουδέτερο PH και να είναι έτοιμο για χρήση.

36

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε 83 κατοίκους της Ματαράγκας ηλι-

κίας 15-45 ετών, διαπιστώσαμε τα εξής:

Λόγω μόδας0%

Για εξοικονόμηση

ενέργειας24%

Για προστασία του

περιβάλλοντος58%

Για εξοικονόμηση

χρημάτων18%

Χαρτί17%

Γυαλί16%

Αλουμίνιο14%

Πλαστικό51

17%

Ρούχα4%

Μπαταρίες16%

Ηλεκτρικές συσκευές

16%

37

Χαρτί9%

Αλουμινόχαρτο55%

Σελοφάν 27%

Τάπερ9%

38

Η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΣ

Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Υπεύθυνο Καθαριότητας του Δήμου

Αγρινίου πληροφορηθήκαμε τα εξής:

1. Σε ποιες περιοχές του Δήμου Αγρινίου γίνεται ανακύκλωση;

Στο Δήμο Αγρινίου υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης ( μπλε κάδοι ) μέσα στα

όρια του παλαιού Δήμου (παλαιό Αγρίνιο), στον Άγιο Κων/νο, το Δοκίμι και τα

Καλύβια .

2. Τι προβλέπεται για την περιοχή της Μακρυνείας ;

Σύντομα θα τοποθετηθούν κάδοι ανακύκλωσης στον άξονα Μακρυνείας-

Αγγελόκαστρου, στον άξονα Παραβόλας και στο Στράτο .

3. Ποια υλικά συλλέγονται;

Τα υλικά που συλλέγονται σήμερα είναι χαρτί, πλαστικό και γυαλί.

4. Που πηγαίνει το περιεχόμενο των μπλε κάδων;

Τα ανακυκλώσιμα συγκεντρώνονται στο ΧΥΤΑ, στο Στράτο και από εκεί τα

παραλαμβάνει η Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης και στη συνέχεια καταλή-

γουν σε Εργοστάσιο Επεξεργασίας .

5. Υπάρχει οικονομικό όφελος για το Δήμο;

Μέχρι πρόσφατα ( περίπου 2 χρόνια πριν ) υπήρχε και οικονομικό όφελος για

το Δήμο από τη διαδικασία της ανακύκλωσης . Σήμερα όχι . Η Ελληνική Εται-

ρεία Ανακύκλωσης έχει αναλάβει να προμηθεύει το Δήμο με μπλε κάδους και

να παραλαμβάνει τα ανακυκλώσιμα.

6. Πόσα άτομα απασχολούνται με την ανακύκλωση στον Δήμο μας;

Απασχολούνται τρείς οδηγοί, τρείς εργάτες και δύο οχήματα.

39

7. Ποια στάση τηρούν οι δημότες σε ότι αφορά την ανακύκλωση;

Υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου . Ο όγκος των ανακυκλώσιμων που

συγκεντρώνονται είναι αυξανόμενος. Φτάνουν περίπου τους 2.000 τόνους

ετησίως.

8. Αν στο σπίτι έχουμε συσκευές άχρηστες τι μπορούμε να κάνουμε

γι΄αυτές ;

Ο κάθε Δημότης μπορεί να απευθυνθεί στο τηλέφωνο 15194, αν διαθέτει με-

γάλες ηλεκτρικές συσκευές ( π.χ. πλυντήριο , ηλεκτρική κουζίνα ) που δε χρη-

σιμοποιεί ώστε να ανακυκλωθούν.

Επίσης ηλεκτρικές συσκευές ή μπαταρίες μπορούμε οι ίδιοι να απορρίψουμε

σε ειδικό κοντέινερ, που διαθέτει ο Δήμος έξω από την Υπηρεσία Εγγείων

Βελτιώσιμων ( κοντά στο κοιμητήριο Αγρινίου ) ώστε να ακολουθήσουν το

δρόμο της Ανακύκλωσης.

9. Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας!

40

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ζούμε σε μια προικισμένη περιοχή, μια περιοχή με τεράστιο φυσικό πλού-

το. Η ποιότητα και οι ιδιαιτερότητες της χλωρίδας και της πανίδας της, την κα-

θιστούν ιδιαίτερης σημασίας στη διατήρηση της γενετικής και οικολογικής βιο-

ποικιλότητας.Γι ΄ αυτό άλλωστε και η Τριχωνίδα έχει ενταχθεί στις περιοχές

RAMSAR και NATURA (2000).

Η αθερίνα της λίμνης και το λάδι της Μακρυνείας είναι ιδιαίτερα γνωστά

προϊόντα. Οι γεωργικές καλλιέργειες με ελιές , εσπεριδοειδή , κηπευτικά και

αραβόσιτο , η κτηνοτροφία και η αλιεία αποτελούν τις κύριες δραστηριότητες

των κατοίκων της περιοχής και παράλληλα μπορούν να αποτελέσουν παρά-

γοντες ανάπτυξης του τόπου. Μπορούν επίσης να δώσουν ελπίδα στους νέ-

ους , ειδικά σήμερα που η ανεργία αυξάνεται διαρκώς. Πρέπει γι ΄ αυτό να με-

ριμνήσουμε για το περιβάλλον μέσα στο οποίο λαμβάνουν χώρα.

Όμως αντιπεριβαλλοντικές ενέργειες υπάρχουν πολλές στην περιοχή

και απειλούν το φυσικό περιβάλλον και την ποιότητα των προϊόντων. Σκουπί-

δια και μπάζα απορρίπτονται στους «δρόμους του νερού» . Η κατάχρηση λι-

πασμάτων και φυτοφαρμάκων και τα απόβλητα των ελαιοτριβείων είναι κυρί-

αρχα προβλήματα στο χώρο της πρωτογενούς παραγωγής και της μεταποίη-

σης των γεωργικών προϊόντων , γιατί απουσιάζει η περιβαλλοντική αγωγή και

η ευαισθητοποίηση.

Η τοπική κοινωνία πρέπει να υποστηρίζει ενέργειες αειφορίας και ορ-

θολογικής διαχείρισης του περιβάλλοντος , μέσα από την ευαισθητοποίηση

αγροτών , κτηνοτρόφων , μαθητών. Η ανακύκλωση αποτελεί μία από τις βα-

σικές λύσεις προς την κατεύθυνση αυτή.

Ο όγκος των σκουπιδιών μπορεί να μειωθεί. Τα μπάζα μπορούν να

εκλείψουν από τις όχθες των ρεμάτων και της λίμνης. Το κομπόστ μπορεί να

μειώσει τη χρήση λιπασμάτων. Τα απόβλητα των ελαιοτριβείων μπορούν να

αξιοποιηθούν αντί να απορρίπτονται ανεξέλεγκτα. Οι παραγωγικές αναπτυξι-

ακές δραστηριότητες μπορούν να συνυπάρχουν την προστασία του περιβάλ-

λοντος.

41

Γι ΄ αυτό συμμετέχουμε όλοι , σήμερα ως ευαισθητοποιημένοι μαθητές , αύριο

ως συνειδητοποιημένοι ενήλικες. Ανακυκλώνουμε και αναπτύσσουμε δράσεις

φιλικές προς το περιβάλλον.

Όλοι μαζί μπορούμε να αλλάξουμε τη ροή των πραγμάτων!