Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες

57
ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ----------------------------------------------------- ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Δυνητικές Κοινότητες: Κοινωνιο-Ψυχολογικές Προσεγγίσεις και Τεχνικές Εφαρμογές Εργασία για το μάθημα e-Επιχειρηματικότητα Υπεύθυνος διδασκαλίας Α.Ξενάκης Δ’ Εξάμηνο Σπουδών Ακαδημαϊκό Έτος 2009-2010 Τίτλος εργασίας Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες Επιμέλεια Εργασίας / Παρουσίασης Αναγνωστόπουλος Ιάσονας Α.Μ.:6308Μ002 Δημητρίου Κατερίνα Α.Μ: 6308Μ003 Μπλέτσος Κωνσταντίνος Α.Μ: 6308Μ010 Σαρηγγιαννίδη Ευγενία Α.Μ: 6308Μ012

description

Η δυνητική επαγγελματική δικτύωση αποτελεί πλέον μια σημαντική πτυχή των εργασιών πολλών επαγγελματιών και συχνά θεωρείται ως ένα πολύτιμο εργαλείο για τις επιχειρήσεις.

Transcript of Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

-----------------------------------------------------

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Δυνητικές Κοινότητες:

Κοινωνιο-Ψυχολογικές Προσεγγίσεις και Τεχνικές Εφαρμογές

Εργασία για το μάθημα

e-Επιχειρηματικότητα

Υπεύθυνος διδασκαλίας

Α.Ξενάκης

Δ’ Εξάμηνο Σπουδών

Ακαδημαϊκό Έτος 2009-2010

Τίτλος εργασίας

Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες

Επιμέλεια Εργασίας / Παρουσίασης

Αναγνωστόπουλος Ιάσονας Α.Μ.:6308Μ002

Δημητρίου Κατερίνα Α.Μ: 6308Μ003

Μπλέτσος Κωνσταντίνος Α.Μ: 6308Μ010

Σαρηγγιαννίδη Ευγενία Α.Μ: 6308Μ012

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Σύνοψη

Η δυνητική επαγγελματική δικτύωση αποτελεί πλέον μια σημαντική

πτυχή των εργασιών πολλών επαγγελματιών και συχνά θεωρείται ως ένα

πολύτιμο εργαλείο για τις επιχειρήσεις.

Η παρούσα έρευνα παρουσιάζει μια ποσοτική μελέτη για τους

επαγγελματίες στην Ελλάδα που χρησιμοποιούν το κοινωνικό-επαγγελματικό

δίκτυο LinkedIn και επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο η διαχείριση της

δυνητικής επαγγελματικής ταυτότητας βοηθά στην επαγγελματική τους ζωή.

Τα δεδομένα μας βασίστηκαν σε e-survey το οποίο διεξήχθη από τέλη

Απρίλιου έως αρχές Ιούλιου 2010 στη διεύθυνση

(http://www.bletsos.net/limesurvey/index.php?sid=95424) και προωθήθηκε

τόσο στο LinkedIn όσο και σε άλλα κοινωνικά δίκτυα.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η κοινότητα θα χαρακτηριζόταν μάλλον

ως μια υπηρεσία επαγγελματικής δικτύωσης παρά ως πραγματικό εργαλείο

εύρεσης εργασίας ή ως έναν «δυνητικό» τόπο όπου η αλληλεπίδραση οδηγεί

σε επαγγελματική άνοδο. Παρόλα αυτά φαίνεται να προσφέρει νέες

δυνατότητες για επαγγελματικές πρακτικές.

10/10/2010 2

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ .............................................................................................. 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................. 4 2. LINKEDIN ................................................................................................................ 6

2.1. Τι είναι το LinkedIn .............................................................................................. 6 2.2. Χαρακτηριστικές λειτουργίες ............................................................................. 8

2.2.1. Προφίλ .......................................................................................................... 8 2.2.2. Δίκτυο ......................................................................................................... 10 2.2.3. Αλληλεπίδραση ............................................................................................ 11 2.2.4. Εργασία και Πρόσληψη ............................................................................. 15 2.2.5 Επιπλέον χαρακτηριστικά (More..) .............................................................. 17

2.3. LinkedIn: Δυνατότητες και περιορισμοί ........................................................... 17 3. ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ................................................................... 19

3.1. Το Internet ως ένας κοινωνικός χώρος: χαρακτηριστικά της κοινωνικής δικτύωσης ................................................................................................................ 19 3.2. Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης .................................................................. 20

3.2.1. Ιστορική αναδρομή και χαρακτηριστικά των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης .............................................................................................................. 20 3.2.3. Έρευνες για τις Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης .................................. 26

3.4. Θεωρία Κοινωνικών δικτύων ............................................................................. 27 3.4.1. Αποτελεσματικότητα του Δικτύου ............................................................. 27 3.4.2. Six degrees of separation: η χαρτογράφηση των πιθανών επαφών ............ 29 3.4.3. Η δύναμη των αδύνατων κόμβων: δημιουργία νέων ευκαιριών ................ 30 3.4.4. The Dunbar’s number: το πρόβλημα του υπερ-εκτεταμένου Κοινωνικού Δικτύου .................................................................................................................. 31

3.5. Έρευνες για το LinkedIn .................................................................................... 32 4. ΜΕΘΟΔΟΣ .............................................................................................................. 39

4.1. Σχεδιασμός της έρευνας ...................................................................................... 39 4.2 Ερωτηματολόγιο ................................................................................................ 40 4.3. Διαδικασία ......................................................................................................... 44

5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ................................................................................................ 46 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ......................................................................... 50 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ......................................................................................................... 54 ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ ............................................................................................................... 55

10/10/2010 3

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ανάπτυξη των υπηρεσιών κοινωνικής

δικτύωσης, οι οποίες οδηγούν στη δημιουργία δυνητικών κοινοτήτων από

άτομα που μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα και στόχους. Έτσι, οι χρήστες του

διαδικτύου έχουν στη διάθεσή τους μια πληθώρα υπηρεσιών κοινωνικής

δικτύωσης, οι οποίες προσφέρουν στους εγγεγραμμένους χρήστες

πολλαπλούς τρόπους επικοινωνίας και διάδρασης. Η θεματολογία των

υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης αφορά τόσο σε ζητήματα ψυχαγωγίας και

ασχολίες γενικού ενδιαφέροντος (π.χ.Facebook) όσο και σε ζητήματα

ειδικότερου επαγγελματικού ενδιαφέροντος (π.χ.LinkedIn).

Η παρούσα εργασία εστιάζει στη μελέτη του πιο διαδεδομένου site

επαγγελματικής κοινωνικής δικτύωσης, θέση την οποία αυτή τη στιγμή

καταλαμβάνει το LinkedIn. Η συγκεκριμένη κοινότητα ξεκίνησε το 2003 ως

ιστοσελίδα κοινωνικής- επαγγελματικής δικτύωσης και αναζήτησης εργασίας

μεταξύ επαγγελματιών. Σήμερα αριθμεί περισσότερους απο 75 εκατομμύρια

χρήστες παγκοσμίως και φιλοξενεί τις πιο σημαντικές εταιρικές παρουσίες, ενώ

είναι πολύ δημοφιλής σε ανώτερα στελέχη σε όλο τον κόσμο.

Όσον αφορά στην παρουσία Ελλήνων χρηστών στην εν λόγω κοινότητα

και σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από μέλη του

Εργαστηρίου Οργανωσιακής Συμπεριφοράς Και Ηγεσίας (CROB-L), οι

Έλληνες χρήστες ξεπερνούν τις 20000 ενώ τείνουν να αυξάνονται.

Ο ερευνητικός στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη του τρόπου με

τον οποίο οι Έλληνες χρήστες αντιλαμβάνονται ότι το LinkedIn αποτελεί ένα

ικανό επαγγελματικό εργαλείο. Η παρούσα έρευνα διαφοροποιείται από τις

ήδη υπάρχουσες έρευνες για την χρήση της Επαγγελματικής Ιστοσελίδας

LinkedIn στο σημείο που στοχεύει να αποτυπώσει μια τάση: τις αντιλήψεις

των εργαζομένων/υποψηφίων για την χρήση του LinkedIn. Λαμβάνοντας ως

πλαίσιο εργασίας την θεωρία των κοινωνικών δικτύων, διατυπώσαμε την

υπόθεση ότι οι χρήστες του LinkedIn θα μπορούσαν να το αντιλαμβάνονται

είτε ως έναν (κυβερνο) χώρο στον οποίον λαμβάνει χώρα μια αλληλεπίδραση,

είτε ως ένα επαγγελματικό εργαλείο για την προώθηση των επαγγελματικών

τους επιδιώξεων,είτε ως έναν πρακτικό τρόπο χαρτογράφησης του

επαγγελματικού χώρου.

10/10/2010 4

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Πιο συγκεκριμένα, τα ερευνητικά μας ερωτήματα επικεντρώθηκαν στα

εξής σημεία:

• Πιθανή σύναψη συνεργασιών ή εύρεση εργασίας μέσω συνδέσμων.

• Με ποιο τρόπο οι σύνδεσμοι και οι συστάσεις προσδίδουν

επαγγελματική αξία.

• Κατά πόσο είναι ικανοποιημένοι απο τα εργαλεία που τους παρέχει το

μέσο

• Κατά πόσο πιστεύουν οτι κάποια απο αυτά τα εργαλεία τους δίνει

δυνατότητα προβολής ή θεωρούν οτι πρέπει να υπάρχουν επιπλέον

δυνατότητες επικοινωνίας και ανάδειξης των προσόντων.

Όσον αφορά στη διάρθρωση της ερευνητικής μας αναφοράς, στο πρώτο

μέρος περιγράφεται συνοπτικά η υπηρεσία και ορισμένες βασικές λειτουργίες

και χαρακτηριστικά της, ώστε να διαφανεί με ποιο τρόπο και με ποια εργαλεία

τα μέλη της υπηρεσίας διαχειρίζονται τη δυνητική επαγγελματική τους

ταυτότητα και αναπτύσσουν το επαγγελματικό τους δίκτυο. Στο δεύτερο μέρος

αναπτύσσεται το σχετικό με τα κοινωνικά δίκτυα θεωρητικό υπόβαθρο,

ξεκινώντας από την παρουσίαση του διαδικτύου ως κοινωνικού χώρου. Στη

συνέχεια γίνεται μια ιστορική αναφορά στην ανάπτυξη των κοινωνικών και

επαγγελματικών δικτύων, ενώ επίσης παρατίθενται σχετικές έρευνες. Στο τρίτο

μέρος αναλύεται η μεθοδολογία και η διαδικασία της συλλογής των

δεδομένων, ενώ η εργασία τελειώνει με την παράθεση των αποτελεσμάτων και

την διεξαγωγή συμπερασμάτων.

10/10/2010 5

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

2. LINKEDIN

2.1. Τι είναι το LinkedIn

Το LinkedIn αποτελεί μια υπηρεσία επαγγελματικής κοινωνικής

δικτύωσης, η οποία ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 2002, ενώ άρχισε να λειτουργεί

τον Μάιο του 2003. Από τις 9 Αυγούστου 2010 αριθμεί περισσότερους απο 75

εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες σε περισσότερες από 200 χώρες σε

ολόκληρο τον κόσμο.

Ο κύριος σκοπός του LinkedIn είναι να παρέχει επιχειρηματικές

ευκαιρίες για τους επαγγελματίες από όλο τον κόσμο μέσα από την οργάνωση

και την επέκταση επαγγελματικών δικτύων. Το δίκτυο απευθύνεται τόσο σε

εργοδότες όσο και σε εργαζόμενους, ενώ δίνεται η ευκαιρία για αναζήτηση

εργασίας από τους εργαζόμενους και αναζήτηση ανθρώπινου δυναμικού από

τις εταιρίες. Οι χρήστες μπορούν να αναζητούν πιθανούς πελάτες, θέσεις

εργασίας, ή συνεργάτες, να συζητούν επαγγελματικά ζητήματα και να κάνουν

περισσότερο ορατή τη δική τους επιχείρηση ή/και τις ικανότητές τους.

Οι χρήστες του LinkedIn μπορούν να επιλέξουν μεταξύ των ελεύθερων

(free) και των επί πληρωμή (premium) λογαριασμών. Οι τελευταίοι δίνουν

πρόσβαση σε περισσότερα και καλύτερα εργαλεία για την αναζήτηση και την

επικοινωνία, γεγονός που καθιστά ευκολότερη την επαφή με άλλους χρήστες.

Οι χρήστες δημιουργούν προφίλ όπου παρουσιάζουν τα προσόντα και

τα ενδιαφέροντά τους, παρόμοια με τη δημιουργία βιογραφικού σημειώματος.

Κάθε μέλος του LinkedIn έχει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με άλλα μέλη

παρόμοιων προσόντων μέσω αναζήτησης. Επιπλέον, έχει την ευκαιρία να

στέλνει προσκλήσεις και να αναζητά συναδέλφους, συμμαθητές, και άλλους

γνωστούς. Οι χρήστες δημιουργούν το περιεχόμενο και διαχειρίζονται τις

πληροφορίες του προφίλ τους μόνοι τους. Παρόλα αυτά, η ιστοσελίδα δεν είναι

απαλλαγμένη από ένα λειτουργικό έλεγχο και έτσι οι χρήστες λειτουργούν

κάτω από ορισμένους περιορισμούς, ιδίως ως προς την αλληλεπίδραση και

ως προς το είδος του λογαριασμού που έχει ο χρήστης (δηλ. free ή premium

account). Πιο συγκεκριμένα σχετικά με τους περιορισμούς της

αλληλεπίδρασης μεταξύ των χρηστών, η επαφή γίνεται με βάση την

προσέγγιση "gated-access" (όπου η επαφή με οποιονδήποτε επαγγελματία

απαιτεί μια προϋπάρχουσα σχέση, ή τη διαμεσολάβηση μιας επαφής από το

10/10/2010 6

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

δίκτυό τους). Η προσέγγιση αυτή στοχεύει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης

μεταξύ των χρηστών της υπηρεσίας. Το LinkedIn συμμετέχει στον οργανισμό

προστασίας των προσωπικών δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(International Safe Harbor Privacy Principles).

Το LinkedIn επιτρέπει επίσης στους χρήστες να αναζητούν εταιρείες για

τις οποίες ενδέχεται να ενδιαφέρονται να εργαστούν. Με την εισαγωγή του

ονόματος μιας συγκεκριμένης εταιρείας στο πεδίο αναζήτησης, παρέχονται

διάφορα στατιστικά στοιχεία της εταιρείας αυτής, όπως για παράδειγμα η

σύστασή της, η έδρα και τα γραφεία της ή μια λίστα των σημερινών και πρώην

υπαλλήλων της.

Μεταξύ άλλων, οι χρήστες έχουν στη διάθεσή τους και μια λειτουργία

(LinkedIn Answers) η οποία αφορά στην παροχή πληροφοριών σχετικά με

ερωτήματα που θέτουν. Η λειτουργία αυτή είναι δωρεάν και περισσότερο

προσανατολισμένη σε επαγγελματικά ζητήματα, ενώ επιπλέον η ταυτότητα

των συμμετεχόντων είναι γνωστή. Από την άλλη πλευρά, η λειτουργία

αναζήτησης ομάδων (LinkedIn Groups) επιτρέπει στους χρήστες τη δημιουργία

νέων επιχειρηματικών σχέσεων με την ένωση αποφοίτων, επιχειρήσεων,

επαγγελματιών και άλλων σχετικών ομάδων. Τέτοιες ομάδες μπορούν να

δημιουργηθούν για οποιοδήποτε θέμα και από οποιοδήποτε μέλος του

LinkedIn. Οι ομάδες ποικίλουν από εξειδικευμένες που εστιάζουν σε

συγκεκριμένους τομείς, μέχρι ομάδες με ευρύ και γενικό χαρακτήρα.

Τον Οκτώβριο του 2008, το LinkedIn ανέπτυξε μια «πλατφόρμα

εφαρμογών» που επιτρέπει σε άλλες online υπηρεσίες να μπορούν να

ενσωματωθούν στη σελίδα του προφίλ των μελών. Για παράδειγμα, μεταξύ

των αρχικών εφαρμογών ήταν οι Λίστα Ανάγνωσης του Amazon η οποία δίνει

τη δυνατότητα στα μέλη της κοινότητας να κοινοποιούν τα βιβλία που

διαβάζουν, καθώς επίσης και συνδέσεις με Tripit, και Six Apart, WordPress και

TypePad, που επιτρέπουν στα μέλη να εμφανίζουν στο LinkedIn προφίλ τους

τις τελευταίες δημοσιεύσεις που έχουν κάνει σε blogs.

Επίσης, το Φεβρουάριο του 2008 ξεκίνησε μια έκδοση του site για

κινητά τηλέφωνα, η οποία όμως παρέχει πρόσβαση σε μειωμένες λειτουργίες.

Η κινητή υπηρεσία είναι διαθέσιμη σε έξι γλώσσες: Κινεζικά, Αγγλικά, Γαλλικά,

Γερμανικά, Ιαπωνικά και Ισπανικά.

10/10/2010 7

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

2.2. Χαρακτηριστικές λειτουργίες

Το LinkedIn αποτελείται από μια σειρά διαφορετικών λειτουργιών,

σχεδιασμένων για την παρουσίαση των προφίλ, την επέκταση των δικτύων και

της αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών. Πολλές από αυτές τις λειτουργίες είναι

υπό συνεχή εξέλιξη, ενώ νέα χαρακτηριστικά προκύπτουν τακτικά. Στα πλαίσια

αυτής της εργασίας και για μια συνοπτική παρουσίαση της πλατφόρμας, οι

λειτουργίες της κοινότητας έχουν χωριστεί σε τέσσερις διακριτές κατηγορίες:

προφίλ, δίκτυο, αλληλεπίδραση, εργασία και πρόσληψη.

2.2.1. Προφίλ

Στη σελίδα προφίλ παρουσιάζονται μεταξύ άλλων το επαγγελματικό

υπόβαθρο, η ταυτότητα και τα ενδιαφέροντα του χρήστη στα άλλα μέλη του

LinkedIn. Διαθέτει 9 χαρακτηριστικές κατηγορίες προς συμπλήρωση (σχημα1).

Σχήμα 1 Κατηγορίες προφίλ

Στην κατηγορία γενικές πληροφορίες παρέχονται βασικά στοιχεία του

χρήστη όπως ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, επαγγελματικός τίτλος, τοποθεσία

και τομέας εργασίας. Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται και η μεταφόρτωση

φωτογραφίας. Στη δεύτερη κατηγορία, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να

συμπληρώσει ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα στο οποίο αναφέρει την

εργασιακή του εμπειρία και τους στόχους που θέτει, ενώ επιπλέον μπορεί να

περιγράψει την ειδικότητα του. Στην τρίτη λειτουργία, ο χρήστης έχει στη

διάθεσή του μια σειρά εφαρμογών με τις οποίες μπορεί να κάνει

παρουσιάσεις,να δημοσιεύσει αναρτήσεις από blogs, να προτείνει βιβλία κλπ

(π.χ. wordpress, slideshare). Με τις επόμενες λειτουργίες, ο χρήστης μπορεί

να δώσει λεπτομέρειες της εργασιακής του εμπειρίας (παρούσα και

παρελθούσα) καθώς και να παρουσιάσει αναλυτικά το εκπαιδευτικό του

10/10/2010 8

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

υπόβαθρο. Επιπλέον, υπάρχει και η δυνατότητα παροχής συστάσεων από

συναδέλφους, συνεργάτες, και καθηγητές. Η παροχή συστάσεων

επιτυγχάνεται μέσω αίτησης και αναζήτησης, ισχυροποιεί το προφίλ και

τριπλασιάζει τις πιθανότητες εμφάνισης του προφίλ του χρήστη σε αναζητήσεις

άλλων. Τέλος, ένα ολοκληρωμένο προφίλ απαιτεί τη συμπλήρωση

επιπρόσθετων πληροφοριών (βλ. προσωπική ιστοσελίδα, twitter,

ενδιαφέροντα, διακρίσεις, και ομάδες), επιπλέον προσωπικών στοιχείων (βλ.

τηλέφωνο, διεύθυνση, mail, ημερομήνια γέννησης, οικογενειακή κατάσταση)

και τη γνωστοποίηση ενδιαφερόντων προς άλλους χρήστες με σκοπό να

ενημερώσει για τη φύση των μηνυμάτων που θα δέχεται ο χρήστης αλλά και

τις επαγγελματικές κατευθύνσεις που τον ενδιαφέρουν.

Σχήμα 2 Παράδειγμα προφίλ

Όταν τα μέλη του LinkedIn βλέπουν το προφίλ ενός άλλου ατόμου

έχουν πρόσβαση σε δύο διαφορετικές εκδοχές του προφίλ του. Το πλήρες

προφίλ (full profile) είναι το ολοκληρωμένο προφίλ που περιέχει όλα τα

χαρακτηριστικά, τα στοιχεία και τις λειτουργίες, όπως αυτές παρουσιάζονται

παραπάνω. Το συγκεκριμένο προφίλ είναι πάντα ορατό στις επαφές πρώτου

βαθμού του ατόμου. Το δημόσιο προφίλ (public profile) είναι το προφίλ που

είναι ορατό σε όλα τα μέλη του LinkedIn. Μέσω αυτού, τα μέλη μπορούν να

ελέγχουν ποια στοιχεία και ποιες λεπτομέρειες του προφίλ τους θα

10/10/2010 9

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

παρουσιάσουν στο δημόσιο προφίλ τους. Το δημόσιο προφίλ μπορεί να είναι

είτε τελείως κρυφό, έτσι ώστε τα μέλη να χρειάζεται να συνδεθούν για να το

δουν, είτε πλήρως ορατό, ώστε το δημόσιο προφίλ να είναι ακριβώς το ίδιο με

το πλήρες προφίλ. Μια μέση επιλογή είναι επίσης εφικτή.

2.2.2. Δίκτυο

Μετά την ολοκλήρωση προφίλ, ακολουθεί το σημαντικότερο βήμα της

κοινότητας του LinkedIn που είναι η ανάπτυξη του επαγγελματικού δικτύου.

Μέσω αυτού οι χρήστες αναζητούν και βρίσκουν πληροφορίεςς, νέες θέσεις

εργασίας και ούτω καθεξής. Τα χαρακτηριστικά του δικτύου έχουν χωριστεί σε

έξι βασικές κατηγορίες. (Σχήμα 3).

Σχήμα 3 Κατηγορίες δικτύου

Οι συνδέσεις ενώνουν τα άτομα μεταξύ τους και έτσι σχηματίζεται το

δίκτυο στο LinkedIn. Όσο περισσότερες συνδέσεις έχει ένα άτομο, τοσο

μεγαλύτερο είναι το δίκτυό του και έτσι, θεωρητικά, αυξάνονται οι πιθανότητες

για επέκταση των διασυνδέσεων. Οι συνδέσεις μπορούν να λειτουργούν προς

εξεύρεση νέων πόρων, να παρουσιάζουν μια εικόνα της στρατηγικής του

ατόμου (ο αριθμός των συνδέσεων μπορεί να είναι ενδεικτικός μιας κλειστής ή

ανοικτής στρατηγικής δικτύωσης), καθώς επίσης και τη θέση που κατέχει στην

εργασία του (σε ποιο τομέα ανήκουν οι επαφές του). Επισκεπτόμενος το

προφίλ κάποιου, είναι δυνατόν να δούμε πώς και με ποιον συνδέεται, μέχρι και

τις επαφές 3ου βαθμού. Μέσα από τη λειτουργία Στατιστικά Δικτύου, ο

χρήστης μπορεί να δει διαθέσιμες συνδέσεις που κυμαίνονται από άμεση

επαφή (1ου βαθμού), από επαφές επαφών (2ου βαθμού) και από 3ου βαθμού

συνδέσεις οι οποίες είναι διαθέσιμες στο δίκτυο και αφορούν επαφές που

10/10/2010 10

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

μπορεί ο χρήστης να προσεγγίσει μέσω 2ου βαθμού συνδέσεων. Επιπλέον,

μέσω αυτής της λειτουργίας είναι δυνατό να διακρίνουμε τις τρεις κορυφαίες

θέσεις και βιομηχανίες οι οποίες βρίσκονται στο ευρύτερο δίκτυο που ανήκει ο

χρήστης. Έτσι ο χρήστης διαμορφώνει μια πληρέστερη εικόνα του δικτύου του

και των πόρων που είναι διαθέσιμοι. Εκτός από την ενίσχυση και επέκταση του

δικτύου του, το LinkedIn παρέχει επίσης ενημέρωση σχετικά με υπάρχον

δίκτυο των χρηστών. Στην οργάνωση προφίλ, ο χρήστης έχει στη διάθεση του

διάφορα εργαλεία για την παρακολούθηση και ταξινόμηση επαφών αλλά και τη

δυνατότητα δημιουργίας φακέλων.

Σχήμα 4 Παράδειγμα βαθμοί διασύνδεσης

2.2.3. Αλληλεπίδραση

Η αλληλεπίδραση στο LinkedIn γίνεται κυρίως μέσω τριών

παραμέτρων, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα για ανταλλαγή μηνυμάτων

(Inbox), δημιουργία και συμμετοχή σε ομάδες ενδιαφερόντων (Groups) αλλά

και για ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσης μεταξύ χρηστών σε εξειδικευμένα

θέματα με τη μορφή ερωταπαντήσεων (Answers).

10/10/2010 11

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Σχήμα 5 Στοιχεία Αλληλεπίδρασης

Η λειτουργία μηνυμάτων-Εισερχόμενα (Inbox) παρέχει στο χρήστη

όμοιες δυνατότητες με αυτές που παρέχονται σε ένα λογαριασμό ηλεκτρονικού

ταχυδρομείου (e-mail). Ανάλογα με το είδος του λογαριασμού που

χρησιμοποιεί το μέλος, υπάρχουν περιορισμοί ως προς τον αριθμό μηνυμάτων

που μπορεί να αποστείλει. Σε γενικές γραμμές, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα

να αποστείλει περισσότερα μηνύματα αλλά και να χρησιμοποιήσει

περισσότερα εργαλεία πληρώνοντας συνδρομή για αναβάθμιση του

λογαριασμού του.

Μέσω της υπηρεσίας αυτής, ο χρήστης μπορεί να λαμβάνει και να

αποστέλει μηνύματα με 1ου βαθμού επαφές, ενώ μπορεί να αποστέλει

μηνύματα προς όλα τα μέλη του LinkedIn με τη χρήση InMail, το οποίο

χρησιμοποιείται περισσότερο για την επισήμανση επαγγελματικών ευκαιριών.

Επίσης, παρέχονται υπηρεσίες για αποστολή μηνυμάτων σε 2ου και 3ου βαθμού

επαφές για προσκλήσεις συμμετοχής στην κοινότητα και σε ομάδες

ενδιαφερόντων καθώς και αποστολή και λήψη συστάσεων.

10/10/2010 12

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Σχήμα 6 Παράδειγμα Inbox

Ένας άλλος τρόπος αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών είναι μέσω της

εφαρμογής Ερωτήσεις και Απαντήσεις. Με την εφαρμογή αυτή, τα μέλη του

LinkedIn θέτουν ερωτήσεις εντός του δικτύου, για οποιοδήποτε θέμα.

Επιπλέον, μπορούν να αναζητήσουν απαντήσεις σε ερωτήματα που έχουν

ήδη υποβληθεί μέσω σύνθετης αναζήτησης με κριτήρια θεματολογίας και

τομέα δραστηριοποίησης.

10/10/2010 13

Επιλογές για την διαχείριση μηνυμάτων

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Σχήμα 7 Παράδειγμα Ερωτήσεις-Απαντήσεις

Η λειτουργία των Ομάδων (Groups) επιτρέπει στα μέλη την προώθηση

των ικανοτήτων τους και των ενδιαφερόντων τους, όπως επίσης να

προβάλλουν τους οργανισμούς στους οποίους ανήκουν και να κοινοποιούν

επερχόμενες εκδηλώσεις. Τα μέλη εγγράφονται στις ομάδες της επιλογής τους

και έχουν τη δυνατότητα να τις προωθούν μέσω του προφίλ τους. Κατά τη

συμμετοχή σε ομάδες, οι χρήστες μπορούν να συμμετέχουν σε συζητήσεις, να

σχολιάσουν αναρτήσεις μελών, να ανταλλάξουν μηνύματα και να επισημάνουν

ενδιαφέροντα άρθρα.

10/10/2010 14

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Σχήμα 8 Παράδειγμα Groups

2.2.4. Εργασία και Πρόσληψη

Με την είσοδο στη κοινότητα του LinkedIn, και ύστερα από τη

δημιουργία του προφίλ, τη συνεχή ανάπτυξη του επαγγελματικού δικτύου και

την αλληλεπίδραση, πολλά από τα μέλη είναι πιθανόν να προβούν σε

ενέργειες αναζήτησης και προσφοράς εργασίας. Η πλατφόρμα προσφέρει

επιλογές αναζήτησης εργασίας αλλά και προτείνει θέσεις ανάλογα με τον

τομέα ενδιαφερόντων.

10/10/2010 15

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Σχήμα 9 Επιλογές Εργασία και Πρόσληψη

Η αναζήτηση περιλαμβάνει πεδία που αφορούν στην ειδικότητα,

τοποθεσία, τη θέση ειδίκευσης κά. Επιπλέον, προσφέρονται εργαλεία

περιήγησης στον Ιστό (Jobsinsider), τα οποία ο χρήστης λαμβάνει (download)

και έτσι ενημερώνεται αυτόματα για πιθανές θέσεις εργασίας. Εκτός από τη

διαδικασία αναζήτησης εργασίας, οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα να

κοινοποιήσουν ανοιχτές θέσεις στην εταιρία τους επισημαίνοντας τα

απαραίτητα προσόντα και απευθυνόμενοι στους αντίστοιχους επαγγελματίες.

Η αναβάθμιση του λογαριασμού με μηνιαία συνδρομή παρέχει λειτουργίες

περισσότερο εξειδικευμένες και αποτελεσματικές.

Σχήμα 10 Παράδειγμα Αναζήτηση εργασίας

10/10/2010 16

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

2.2.5 Επιπλέον χαρακτηριστικά (More..)

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι πέραν των δυνατοτήτων που

ήδη αναφέρθηκαν συνοπτικά, με την επιλογή Περισσότερα (More),

προσφέρονται περαιτέρω λειτουργίες αλληλεπίδρασης και αναζήτησης

πληροφοριών καθώς και αναβάθμιση του λογαριασμού (π.χ. από δωρεάν σε

επί πληρωμή). Έτσι, ο χρήστης μεταξύ άλλων έχει τη δυνατότητα να

αναζητήσει πληροφορίες εταιριών για τις οποίες ενδιαφέρεται και να

ενημερωθεί για εκδηλώσεις σύμφωνα με μια πληθώρα κριτηρίων (θέμα, τόπο,

χρονική περίοδο). Τέλος, προσφέρει τη δυνατότητα διαφήμισης υπηρεσιών και

προϊόντων, καθώς και υπηρεσία εκπαίδευσης των μελών για την

αποτελεσματικότερη διαχείριση του λογαριασμού και για τη χρήση των

εφαρμογών της πλατφόρμας.

2.3. LinkedIn: Δυνατότητες και περιορισμοί

Το LinkedIn είναι ένα κομψό και ήπιο εργαλείο marketing.

Χρησιμοποιείται προς δύο κατευθύνσεις: είτε από τις εταιρίες με στόχο την

επάνδρωσή τους με στελέχη, είτε από τους επαγγελματίες και ειδικότερα από

ανώτερα στελέχη εταιριών, με στόχο την εύρεση εργασίας και την

επαγγελματική τους ανέλιξη

Η επιτυχία και η ιδιαιτερότητα του LinkedIn οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στο

γεγονός ότι, στην πλειοψηφία τους, οι χρήστες του δεν είναι απλά εργαζόμενοι

που ψάχνουν εργασία αλλά επαγγελματίες με εμπειρία που

διαπραγματεύονται την θέση τους. Για τις εταιρίες είναι ένας πρόσφορος

τρόπος δημιουργίας ενός καταλόγου ικανών συνεργατών και experts:

ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της πρακτικής αυτής συγκαταλέγονται η

εξοικονόμηση χρόνου, η αναζήτηση στελεχών που έχουν, εκτός από

ικανότητες και γνώσεις, ένα θετικό προφίλ που ταιριάζει με την πολιτική και την

κουλτούρα της εταιρίας. Αντίστοιχα, για τους εργαζόμενους, λειτουργεί ως ένας

«τόπος» όπου μπορούν να εντοπίσουν επαγγελματικές ευκαιρίες, ως ένα

εργαλείο που προσφέρει δυνατότητες συνεργασίας και ως μια δεξαμενή

εμπειρίας (Olsen, 2008). Η τελευταία αυτή δυνατότητα προσφέρεται ιδιαίτερα

μέσα από την λειτουργία των ομάδων, των forums και της συμμετοχής σε

ερωτήσεις-απαντήσεις, λειτουργίες και εργαλεία που αναφέραμε πιο πάνω.

10/10/2010 17

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Η ιδέα και η οργάνωση του LinkedIn δεν προέρχεται από την οργανωτική

θεωρία, προκύπτει μάλλον από τις σημερινές πρακτικές των υπεύθυνων της

Διαχείρισης του Ανθρώπινου Δυναμικού και, γενικότερα είναι απόρροια της

κατάστασης του σύγχρονου εργασιακού τοπίου1. Με την αύξηση της ανεργίας

και τον σχηματισμό μεγάλων καταλόγων επιλογής εργαζομένων, ο σύγχρονος

εργαζόμενος δεν αρκεί να έχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες αλλά θα

πρέπει να δείχνει πόσο καλά θα μπορούσε να ταιριάζει με την ομάδα με την

οποία θα συνεργαστεί. Στο LinkedIn, τα στελέχη και οι επαγγελματίες έχουν

την δυνατότητα να δημιουργούν μια καλή εικόνα, να καλλιεργήσουν μια θετική

προδιάθεση. Σε άρθρα τους στον εξειδικευμένο τύπο σχετικά με τις

Επιχειρήσεις και την Διαχείριση του Ανθρώπινου Δυναμικού, οι Υπεύθυνοι της

Διαχείρισης του Ανθρώπινου Δυναμικού επισημαίνουν τις πληροφορίες και τις

παραμέτρους οι οποίες τους δημιουργούν θετικές εντυπώσεις (Epstein, 2009):

Τις συστάσεις από εργοδότες και συνεργάτες, το πόσο πλήρες και

ενημερωμένο είναι το προφίλ του εργαζομένου, τις ομάδες στις οποίες

συμμετέχουν, εάν έχουν (επαγγελματική) φωτογραφία, ενδιαφέροντα και άλλες

πληροφορίες σχετικές με την μη – επαγγελματική τους ζωή, συμμετοχή σε μη-

κερδοσκοπικά ή εθελοντικά προγράμματα σχετικά με τον τομέα τους,

συμμετοχή σε συζητήσεις και υποβολή ερωτήσεων, συνδέσεις με τον εργοδότη

τους.

Οι επαγγελματίες που συμμετέχουν συνεπώς στο LinkedIn ανήκουν σε

επαγγελματικούς τομείς στους οποίους η διαχείριση μιας θετικής εντύπωσης

παίζει μείζονα ρόλο για την σύναψη συνεργασιών. Στο LinkedIn συμμετέχουν

κυρίως επαγγελματίες που εργάζονται σε: Διαφημιστικές Εταιρίες, Εταιρίες

Παροχής Συμβουλών, Εταιρίες Πληροφορικής και sofrware, Ακαδημαϊκά

Ινστιτούτα και Σχολές, Ταξιδιωτικές Επιχειρήσεις και Επιχειρήσεις που έχουν

σχέση με τον Τουρισμό, Υπηρεσίες Σίτισης και στον Τομέα Τροφίμων.

Θα συνοψίζαμε τους παράγοντες της μοναδικότητας του LinkedIn γύρω από

τέσσερεις άξονες:

1. Είναι η μεγαλύτερη αυτό-οργανωμένη database επαγγελματιών

2. Τα μέλη του το συνδέουν με την έννοια της αποτελεσματικότητας και της

λειτουργικότητας: εστιάζει σε επαγγελματική προβολή, συνεισφέρει στην

1 Προκύπτει βέβαια και από την θεωρία κοινωνικών δικτύων στην οποία θα αναφερθούμε πιο κάτω (κεφ. 3.4.).

10/10/2010 18

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

ανάπτυξη ενός επαγγελματικού δικτύου. Αποτελεί μια δεξαμενή γνωριμιών και

δεξιοτήτων στην διάθεση των επαγγελματιών την στιγμή που θα την

χρειαστούν

3. Καλλιεργεί και δημιουργεί δεσμούς με ανθρώπους που ήδη γνωρίζονται ή

που κινούνται στα ίδια επαγγελματικά περιβάλλοντα και, ενδεχομένως, θα

συναντηθούν κάποια στιγμή και στον φυσικό χώρο. Αυτός είναι ο πιο

σημαντικός παράγοντας που καλλιεργεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ωθεί τα

μέλη σε δέσμευση.

4. Προσφέρει στους επαγγελματίες την δυνατότητα μιας συνεχούς επαφής με

το επαγγελματικό τους δίκτυο, τους κρατάει σε επαφή με την πρωτοπορία στο

χώρο εργασίας τους και τους ενημερώνει για τις σημαντικές εξελίξεις και

αλλαγές (The more high tech we become, the more high touch we need).

3. ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ

3.1. Το Internet ως ένας κοινωνικός χώρος: χαρακτηριστικά της κοινωνικής δικτύωσης

Οι Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης φιλοξενούν ανθρώπους που συνδέονται

και αλληλεπιδρούν με άλλους ανθρώπους. Πρόκειται για ανθρώπους και

σχέσεις με λίγα λόγια, οι οποίες λαμβάνουν χώρα μέσα σ’έναν κυβερνο-τόπο.

Οι διαμεσολαβημένες από την τεχνολογία κοινωνικές αυτές σχέσεις

διαφοροποιούνται σ΄έναν βαθμό από τις σχέσεις που λαμβάνουν χώρα στον

φυσικό χώρο: η τεχνολογία επιτρέπει και απαγορεύει ταυτόχρονα, υποβάλλει

τους δικούς της κανόνες στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Ορισμένοι ερευνητές

εστιάζουν περισσότερο στους περιορισμούς και υποστηρίζουν πως οι

κοινωνικές σχέσεις στον κυβερνοχώρο είναι μάλλον χωρίς ιδιαίτερο βάθος και

νόημα (Nie and Erbring, 2002). Άλλοι επιστήμονες διαφωνούν κάθετα με την

θέση αυτή, υποστηρίζοντας ότι το Internet μπορεί να κάνει τους ανθρώπους

πιο κοινωνικούς (Walther, 1996). Εμείς, στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να

εστιάσουμε στην θέση της Baym (2006): βασική παράμετρος είναι πως

καθορίζει κάποιος την έννοια του κοινωνικού.

10/10/2010 19

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Για τις ανάγκες τις εργασίας μας, θα υιοθετήσουμε την θέση του Wellman

(2001): ότι είναι δίκτυο, είναι κοινωνική αλληλεπίδραση. Σύμφωνα, λοιπόν, με

τον Wellman (1999), τα βασικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής δικτύωσης

στον κυβερνοχώρο είναι:

1. Η ικανότητα σύνδεσης με μια σειρά κοινωνικών τόπων διατηρώντας την

ίδια στιγμή χαμηλό το βαθμό προσωπικής εμπλοκής σε αυτούς.

2. Η μείωση του βαθμού ελέγχου του κάθε κοινωνικού τόπου στο άτομο,

ελαχιστοποιώντας παράλληλα την επίδραση του βαθμού αφοσίωσης

του κοινωνικού τόπου στην προσωπική ευημερία του ατόμου.

3. Η προϋπόθεση ότι το άτομο εμπλέκεται ενεργά στην «επιδιόρθωση»

των προβληματικών ή κορεσμένων κοινωνικών δεσμών.

4. Η ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης με βάση περισσότερο τον

τρόπο ζωής, τα ενδιαφέροντα και τις κοινές αξίες παρά το φύλο, την

ηλικία ή την εθνική ταυτότητα.

5. Η ενίσχυση θεμελιωδών δεσμών σύνδεσης και ενσωμάτωσης

κοινωνικών ομάδων

6. Η ανάδειξη σε σημαντικό παράγοντα για την συμμετοχή σε μια ομάδα,

των προσωπικών επιλογών παρά των προφανών γενικών λόγων του

«ανήκειν» σε αυτήν.

7. Η μείωση της ανάγκης για επιβεβαίωση της ταυτότητας καθώς και της

ανάγκης για συμμετοχή σε μια κοινωνική ομάδα, αυξάνοντας

παράλληλα την αίσθηση της ευκαιρίας, της αβεβαιότητας και της

παγκοσμιοποίησης.

3.2. Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης

3.2.1. Ιστορική αναδρομή και χαρακτηριστικά των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης

Ορίζουμε τις Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης (Social network sites ή SNSs)

ως υπηρεσίες βασισμένες στο WEB που επιτρέπουν στα άτομα (1) την

κατασκευή ενός δημόσιου ή ημι-δημόσιου προφίλ μέσα σε ένα οριοθετημένο

σύστημα, (2) την άρθρωση ενός καταλόγου που αποτελείται από άλλους

χρήστες με τους οποίους μοιράζονται μια σύνδεση, και (3) την διασταύρωση

των προφίλ τους με τα άλλα προφίλ και το σύστημα (Olsen, 2008). Οι

10/10/2010 20

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης είναι χτισμένες πάνω στις δομές των

δικτύων: είναι κοινωνικά δίκτυα. Πρόκειται για δράστες (άτομα) που έχουν

δεσμούς με άλλα άτομα και σχέσεις που υποστηρίζονται ή δημιουργούνται

από τις διασυνδέσεις αυτές.

Χαρακτηριστικό των Κοινωνικών αυτών Δικτύων είναι ότι χτίζονται σε σχέσεις

που ήδη υπάρχουν στον φυσικό χώρο των ατόμων. Συχνά, τα άτομα

συνδέονται με φίλους των φίλων που ήδη γνωρίζουν: ο σχηματισμός των

δικτύων αυτών οφείλεται σε μεγάλος μέρος στην ορατότητα που προσφέρουν

στις σχέσεις αυτές. Φυσικά, υπάρχουν πολλές νέες διασυνδέσεις αλλά η

έρευνα δείχνει ότι δεν είναι αυτός ο κύριος στόχος των χρηστών των online

δικτύων. Οι δομές λοιπόν των Ιστοσελίδων ακλουθούν τις ανάγκες των

χρηστών τους: Ο τρόπος σχηματισμού ενός καταλόγου φίλων και ο τρόπος

που μπορεί κάποιος να συνδεθεί με αυτούς είναι ένα σημαντικό στοιχείο που

χαρακτηρίζει την ιδιαιτερότητα της κάθε Ιστοσελίδας Κοινωνικής Δικτύωσης.

Για παράδειγμα, ενώ στο Facebook μπορεί κάποιος να δει το προφίλ του

«φίλου» του, στο LinkedIn ο χρήστης έχει την δυνατότητα να μην δημοσιοποιεί

το δίκτυό του και γενικά έχει πρόσβαση στις πληροφορίες των φίλων του

ανάλογα με τον λογαριασμό που έχει πληρώσει.

Η ιστορία των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης χαρακτηρίζεται από τρία

κύματα αλλαγών. Το πρώτο γνωστό site κοινωνικής δικτύωσης ήταν το

SixDegrees.com δικτύων (1997) το οποίο εμφανίστηκε ως εργαλείο για να

βοηθήσει τους ανθρώπους να συνδεθούν και να στείλουν μηνύματα. Από το

1997 μέχρι το 2001 εμφανίστηκαν διάφορες Ιστοσελίδες οι οποίες

υποστηριζόντουσαν από εργαλεία με στόχο την δημιουργία προφίλ και

δικτύωση μέσω καταλόγων φίλων (AsianAvenue, BlackPlanet, MiGente). Sites

όπως το LiveJournal και το LunarStorm αναδιαρθρώθηκαν ως Ιστοσελίδες

Κοινωνικής Δικτύωσης και εμπλουτίστηκαν με σελίδες ημερολογίου,

καταλόγους φίλων κ.α Το επόμενο κύμα της Κοινωνικής online δικτύωσης

άρχισε με την εμφάνιση του Ryze.com το 2001, ιστοσελίδα που στόχευε να

βοηθήσει τους ανθρώπους να προωθήσουν τα επαγγελματικά τους δίκτυα. Η

ιδέα ξεκίνησε από το ενδιαφέρον του ιδρυτή του Ryze να δικτυωθεί με τους

φίλους του - μέλη της επιχειρηματικής και τεχνολογικής κοινότητας του Σαν

10/10/2010 21

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Φραντσίσκο, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρηματιών και των επενδυτών

πολλών μελλοντικών Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης. Ιδιαίτερα οι ιδρυτές

και οι συνεργάτες των δικτύων Ryze, Tribe.net, LinkedIn και Friendster

πίστευαν περισσότερο σε μια επιχειρηματική πολιτική συνεργασίας παρά

ανταγωνισμού. Το 2003 οι Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης άρχισαν να

αυξάνονται ραγδαία. Πολλές από αυτές υιοθέτησαν μια δομή επικεντρωμένη

στα προφίλ προσπαθώντας να αναπαράγουν την επιτυχία του Friendster.

Άλλες Ιστοσελίδες οργανώθηκαν γύρω από χρήστες με στόχο σε

επαγγελματική δικτύωση όπως το LinkedIn, το Visible Path και το Xing.

Επιπλέον, καθώς τα social media και η παραγωγή περιεχομένου από τους

ίδιους τους χρήστες αυξάνονταν, διάφορες ιστοσελίδες που είχαν κτιστεί γύρω

από θεματικά ενδιαφέροντα ενσωμάτωσαν στα sites τους εργαλεία κοινωνικής

δικτύωσης και μετατράπηκαν σε Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης, όπως το

Flickr (φωτογραφία), το Last.FM (μουσική κοινότητα και ραδιόφωνο) και το

YouTube (video). Ενδεικτικά αναφέρουμε την περίπτωση του MySpace: το

2004 ήταν η πρώτη Ιστοσελίδα που συγκέντρωσε τόσους πολλούς έφηβους

χρήστες που άλλαξε την πολιτική του σύμφωνα με την απαίτηση των χρηστών

του: επέτρεψε επίσημα την εγγραφή των εφήβων και τους έδωσε την

δυνατότητα να διαμορφώνουν την σελίδα τους όπως την ήθελαν

προσθέτοντας εργαλεία. Με την πολιτική αυτή, το MySpace τράβηξε την

προσοχή των Μέσων Ενημέρωσης και έγινε ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Την

ίδια εποχή, Ιστοσελίδες, σε όλο τον κόσμο, αύξησαν κάθετα τον αριθμό των

χρηστών τους και απέκτησαν αναγνώριση, όπως το Bebo (Ηνωμένο Βασίλειο,

Αυστραλία) ή το Orkut (Βραζιλία, Ινδία). Το τόσο δημοφιλές σήμερα

Facebook άρχισε να λειτουργεί το 2003 με στόχο να υποστηρίξει τα δίκτυα

ορισμένων πανεπιστημίων (Harvard). Λίγο αργότερα, το 2005, συμπεριέλαβε

μαθητές Λυκείου και επαγγελματίες του ίδιου του δικτύου και τέλος πήρε την

σημερινή του μορφή. Την ίδια εποχή, σχηματίστηκαν επίσης Δίκτυα που ήταν

επικεντρωμένα σε θρησκευτικές ομάδες ή σε ομάδες προάσπισης

δικαιωμάτων (BeautifulPeople, BlackPlanet κ.α.). Τελευταία αναφορά αξίζει

να κάνουμε στο Ning: μια πλατφόρμα που επιτρέπει στον χρήστη να

δημιουργήσει την δική του Ιστοσελίδα Κοινωνικής Δικτύωσης.

10/10/2010 22

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Η άνοδος των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης σηματοδότησε μια αλλαγή

παραδείγματος στην οργάνωση των online κοινοτήτων. Ενώ οι ιστοχώροι που

σχηματίζονται γύρω από τις κοινότητες ενδιαφέροντος ευημερούν ακόμα και

σήμερα, οι Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης οργανώνονται πρώτιστα γύρω

από τους ανθρώπους και όχι ενδιαφέροντα. Αποτελούν προσωπικά (ή

«εγωκεντρικά») δίκτυα, με το άτομο στο κέντρο της κοινότητάς τους. Εν τέλει,

οι κοινωνικές δομές είναι παρόμοιες είτε online είτε offline: «ο κόσμος

αποτελείται από τα δίκτυα, όχι ομάδες» (Wellman, 1999).

10/10/2010 23

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Σχήμα 11 Εξέλιξη των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης

10/10/2010 24

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

3.2.2. Επαγγελματική Κοινωνική Δικτύωση

Ο όρος Επαγγελματική Κοινωνική Δικτύωση (professional network) προέκυψε

από έρευνα του Nardi, του Whittaker και του Schwarz (2002) και

παραπέμπει στην έννοια μιας Στοχευόμενης Κοινωνικής Δικτύωσης

(intentional network). Τα αποτελέσματα της εθνογραφικής τους έρευνας

έδειξαν ότι η μονάδα γύρω από την οποία είναι διαρθρωμένες οι σύγχρονες

επαγγελματικές σχέσεις είναι μάλλον το άτομο και όχι η επαγγελματική ομάδα.

Οι επαγγελματικές σχέσεις, τόσο online όσο και offline, είναι κτισμένες γύρω

από τα άτομα και όχι γύρω από τις επιχειρήσεις. Ένας πιθανός παράγοντας,

σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι ότι τα σύγχρονα επαγγελματικά

περιβάλλοντα βασίζονται σε μικρότερες και πιο ευέλικτες μονάδες εργασίες και

σε συνεργασίες με στόχο την διεκπεραίωση ενός ή περισσοτέρων έργων.

Συνεπώς, το προσωπικό κοινωνικό δίκτυο παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην

επαγγελματική ζωή και εξέλιξη των ατόμων. Ένα σημαντικό εύρημά τους είναι,

επίσης, ότι οι σελίδες επαγγελματικής και κοινωνικής δικτύωσης δεν

αντικατοπτρίζουν μόνο αυτήν την ανάγκη των εργαζομένων αλλά συνέβαλαν

σε κάποιο βαθμό στην μεταβολή προς αυτήν την κατεύθυνση. Συγκεκριμένα,

οδήγησαν σε αλλαγές στις πρακτικές της δημιουργίας και της διατήρησης των

επαγγελματικών ατομικών δικτύων, στον τρόπο που τα άτομα συνδέονται και

κάνουν σχέσεις μεταξύ τους στο εργασιακό τους περιβάλλον. Σύμφωνα με

τους ερευνητές, οι σύγχρονοι επαγγελματίες επιλέγουν συνειδητά να κάνουν

νέους δεσμούς επειδή πιστεύουν ότι με τον τρόπο αυτό θα έχουν πρόσβαση

σε πληροφορίες και θα αυξήσουν τις πιθανότητες της επαγγελματικής τους

ανέλιξης. Στόχος τους είναι, όπως αναφέρει η συγκεκριμένη έρευνα, να

μπορούν να ενεργοποιήσουν προς όφελός τους τις υπάρχουσες επαφές τους

όταν τις χρειαστούν. Η συνεχής ενημέρωση για τις αλλαγές θέσεις και την

επαγγελματική ανέλιξη των επαφών τους είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά

στα οποία τα άτομα φάνηκαν να δίνουν ιδιαίτερη σημασία. Στο σημείο αυτό,

θα πρέπει να σημειώσουμε ότι μέχρι το 2002, όπως αναφέραμε πιο πάνω

στην ιστορική ανασκόπηση των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης, τα

επαγγελματικά sites δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα. Μετά το 2002, τα

επαγγελματικά sites έγιναν πολυπληθέστερα και δημοφιλέστερα, όπως το

10/10/2010 25

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

CareerBuilder.com, το Ecademy, το Xing (former OpenBC), το Plaxo, το Pulse

και το Ryze.

3.2.3. Έρευνες για τις Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης

Η διάδοση και η επιτυχία των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης έστρεψαν τις

έρευνες για την ανθρώπινη συμπεριφορά και αλληλεπίδραση σε νέα

κατεύθυνση : Οι έρευνες επικεντρώνονται στο πως οι δικτυωμένες πρακτικές

αντανακλούν, υποστηρίζουν και αλλάζουν τις γνωστές καθημερινές πρακτικές,

ειδικά όσον αφορά το πώς οι άνθρωποι παρουσιάζουν και κρύβουν ορισμένες

πτυχές του εαυτού τους. Πιο συγκεκριμένα, οι έρευνες για τις Ιστοσελίδες

Κοινωνικής Δικτύωσης εστίασαν στα θέματα διαχείρισης και καλλιέργειας της

φιλίας, στα δίκτυα και τη δομή δικτύων, στην σύνδεση μεταξύ online και offline

καθώς και σε ζητήματα σεβασμού προσωπικών δεδομένων.

Τα δεδομένα της πρόσφατης έρευνας υποδεικνύουν ως συμπέρασμα ότι η

κοινωνική online δικτύωση υποστηρίζει, σε μεγάλο βαθμό, τις υπάρχουσες

κοινωνικές σχέσεις ενώ προσφέρει, σε λιγότερο βαθμό, ευκαιρίες νέων

γνωριμιών. Σύμφωνα με τα δεδομένα των ερευνών του Pew Internet Center

το 91% των Αμερικανών εφήβων χρησιμοποιούν τις Ιστοσελίδες Κοινωνικής

Δικτύωσης για να έρθουν σε επαφή με τους φίλους τους. Άλλη πρόσφατη

έρευνα, δείχνει ότι το Facebook χρησιμοποιείται από τους χρήστες του για να

διατηρήσουν τις ήδη υπάρχουσες σχέσεις τους και να έρθουν σε επαφή με

γνωστούς με τους οποίους οι συνθήκες δεν ευνοούν μια συνάντηση σε φυσικό

χώρο (Ellison, Steinfield και Lampe, 2007).

Ενδιαφέροντα στοιχεία για την κοινωνική online δικτύωση στην Ελλάδα

προκύπτουν από την έρευνα του Ινστιτούτου Επικοινωνίας για τα Social

Media στην Ελλάδα (2008)2. Η Έρευνα κατατάσσει τους χρήστες των

Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης ως Ενεργούς Χρήστες3: τους περιγράφει

2 H έρευνα σχεδιάστηκε από την Επιτροπή Ερευνών του Ινστιτούτου Επικοινωνίας, το τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και το τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

3 Πρόκειται για μια τυπολογία χρηστών: για τους Δημιουργούς τα Social Media αποτελούν τρόπο ζωής, πηγή αναζήτησης πληροφοριών, και κάτι που έχει αλλάξει τον τρόπο σκέψης τους. Για τους Ενεργούς είναι κυρίως πηγή αναζήτησης πληροφοριών και δευτερευόντως τρόπος ζωής ενώ για τους Θεατές σημαίνει κυρίως Ενημέρωση και κατά δεύτερο λόγο επιρροή.

10/10/2010 26

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

ως χρήστες που, δραστηριοποιούνται κοινωνικά στο internet, αλλά δεν

επηρεάζονται σε τέτοιο βαθμό ώστε να κάνουν σημαντικές αλλαγές στην ζωή

τους.

Το προφίλ τους περιλαμβάνει κυρίως την αγαπημένη τους μουσική, σχόλια

φίλων, αρχεία video, προσωπικά «κείμενα», links, εφαρμογές για συσχέτιση

πληροφοριών κ.α. Επισκέπτονται πολύ συχνά (61,3%) τις Ιστοσελίδες τους.

Είναι κυρίως Άνδρες (64,4%) αλλά και με σημαντική παρουσία Γυναικών

(36,6%) ηλικίας 15-44 (92%) με έμφαση στην ηλικιακή ομάδα 15-24 (46,3%)

χωρίς μεγάλες διαφοροποιήσεις από το σύνολο των χρηστών των Social

Media σχετικά με τον τόπο κατοικίας τους. Η πλειοψηφία των Ελλήνων

χρηστών έχει προφίλ στο Facebook (81%), ένα σημαντικό ποσοστό στο Η15

(23%), στο MySpace (15,1%) και ακολουθούν σε προτίμηση τα site: You Tube

(9,7%), Zoo.gr (3.5%), Blogger (1,4%), Second Life (0,6%), LinkedIn (0,6%),

Wordpress (0,4%).

3.4. Θεωρία Κοινωνικών δικτύων

3.4.1. Αποτελεσματικότητα του Δικτύου

Αναφέροντας πιο πάνω τις πρόσφατες μελέτες για τις Ιστοσελίδες Κοινωνικής

Δικτύωσης παραλείψαμε (ηθελημένα) την βασική ερώτηση: Πότε ένα δίκτυο

είναι πραγματικά λειτουργικό; Πότε ωφελεί και σε ποιο βαθμό τους χρήστες

του; Αυτές είναι οι κύριες ερωτήσεις που απασχολούν τόσο ερευνητές όσο και

τους επαγγελματίες που συμμετέχουν στα δίκτυα αυτά. Η ανάλυση

κοινωνικών δικτύων4 επικεντρώνεται στην διαπραγμάτευση των βασικών

αυτών ερωτήσεων, εξετάζει τόσο την φύση των σχέσεων (τι είδους σχέση

4 Η δυναμική των δικτύων εξετάζεται με βάση τις αρχές της κεντρικότητας, της εγγύτητας, της ενδιαμεσότητας και της ιδιοτιμής. Ο βαθμός κεντρικότητας είναι ο αριθμός των κόμβων με τους οποίους ένας δράστης συνδέεται και προσφέρει μια ιδέα για την πιθανή επικοινωνιακή δραστηριότητα του δράστη. Ο βαθμός εγγύτητας φανερώνει την πιθανή ανεξαρτησία ενός δράστη από την ροή της πληροφορίας. Ένας δράστης είναι «κοντά» εάν βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από πολλά άλλα σημεία, κόμβους. (Freeman, 1978: 224). Ο βαθμός ενδιαμεσότητας είναι η μέτρηση της απόστασης της θέσης ενός δράστη που παρεμβάλλεται ενδιάμεσα στις θέσεις δύο άλλων δραστών. Πρόκειται λοιπόν για την ικανότητα ενός δράστη να διαδραματίζει τον ρόλο του ενδιάμεσου σ’ένα δίκτυο, να συνδέει δύο δράστες οι οποίοι, χωρίς την παρεμβολή του, δεν θα είχαν συνδεθεί . Συνεπώς, μπορεί να εκληφθεί ως μια θέση ελέγχου της ροής της πληροφορίας Τέλος, ο βαθμός ιδιοτιμής φανερώνει όχι μόνο πόσους δράστες γνωρίζεις, αλλά και πόσοι σε ξέρουν επίσης

10/10/2010 27

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

έχουν οι δράστες, εάν είναι αμοιβαία κ.α.) όσο και των συνδέσεων (εάν

μοιράζονται πληροφορίες ή συμβουλές). Με βάση τις ιδιότητες των

Κοινωνικών Δικτύων, οι ερευνητές προσπαθούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις

όπως: πότε ένα δίκτυο είναι αποτελεσματικό, σε ποιο βαθμό μια αύξηση του

αριθμού των δεσμών μπορεί να είναι αρνητική για το δίκτυο, σε ποιο σημείο οι

δεσμοί του δικτύου παράγουν περιττή πληροφορία η οποία γίνεται εμπόδιο

στην αποτελεσματικότητά του.

Για τις ανάγκες της ερευνητικής μας αναφοράς, θα παραθέσουμε συνοπτικά

τρεις από τις πιο σημαντικές θεωρίες που συνδέονται με τα κοινωνικά δίκτυα,

και οι οποίες διαπραγματεύονται τα παραπάνω ζητήματα:

• Six degrees of separation (Milgram, 1967)

• Η δύναμη των αδύνατων κόμβων (Granovetter, 1983)

• The Dunbar’s number (Dunbar, 1992)

Το Six degrees of separation υποβάλλει την υπόθεση ότι όσο μεγαλύτερο είναι

το προσωπικό επαγγελματικό δίκτυο του εργαζομένου, τόσο πιο εύκολα θα

μπορέσει να εντοπίσει τις πιο ωφέλιμες γι’αυτόν επαφές. Η θεωρία του

Granovetter συμπληρώνει την υπόθεση αυτή: εστιάζει στην ωφέλεια που

αποκομίζει το άτομο από νέες γνωριμίες και άτομα, τόσο σε χρήσιμες

πληροφορίες όσο και ως συνδέσεις-γέφυρες με άλλες επαγγελματικές ομάδες.

Από τις δύο αυτές θεωρίες, προκύπτει ότι ένας μεγάλος αριθμός δεσμών στο

δίκτυο μπορεί να είναι θετικός για την αποτελεσματικότητα του αρκεί φυσικά οι

συνδέσεις να είναι σχετικές με τον επαγγελματικό τομέα του ατόμου. Δεν είναι

μόνο η ποσότητα που μετράει αλλά και η ποιότητα. Το ζήτημα, κατά πόσο

μπορεί να διατηρηθεί μια ποιότητα επαφών ικανή ώστε το άτομο να προωθεί

την πληροφορία που στέλνει στους άλλους, διαπραγματεύεται από την θεωρία

του Dunbar. Σύμφωνα με το Dunbar’s number, ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν

μπορεί να διαχειριστεί σχέσεις με περισσότερα από 150 άτομα: εάν μια

κοινωνία ή ομάδα ξεπεράσει τον αριθμό αυτό, τότε οι κοινωνικές σχέσεις

μετατρέπονται σε κοινωνικές ανταλλαγές δίχως νόημα. Είναι ένα όριο μετά το

οποίο παράγεται περιττή πληροφορία η οποία γίνεται εμπόδιο για την

αποτελεσματικότητα του δικτύου.

10/10/2010 28

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

3.4.2. Six degrees of separation: η χαρτογράφηση των πιθανών επαφών

Η έκφραση "τι μικρός που είναι ο κόσμος!" ποτέ δεν ήταν τόσο αληθινή όσο

μετά 1967: το πείραμα Six degrees of separation5 του Stanley Milgram,

γνωστό ως ‘small world experiment’ (Το πείραμα του μικρού κόσμου)

μετέβαλε μια αίσθηση σε παγκόσμιο moto. Kαι το αναφέρουμε ως moto,

δηλαδή ως σύνθημα, επειδή στην πραγματικότητα η μεθοδολογία που

ακολούθησε ο Milgram ήταν, κατά κοινή ομολογία, λανθασμένη. Πιο

συγκεκριμένα, ο Milgram θέλησε να ερευνήσει πόσα βήματα απέχει κάποιο

άτομο από ένα άτομο-στόχο που δεν γνωρίζει. Έστειλε, σε δεκάδες

ανθρώπους, γράμματα με κάποιον άγνωστο παραλήπτη, ο οποίος ζούσε σε

άλλη πολιτεία (κι επίσης κάποια στοιχεία όπως τόπος κατοικίας, επάγγελμα,

κτλ.), ζητώντας τους να προωθήσουν την επιστολή σε κάποιον που ίσως να

βρίσκεται πιο κοντά στο άτομο-στόχο. Όπως έδειξε το πείραμα, τα γράμματα

χρειάστηκε να κάνουν έξι "στάσεις" - κατά μέσο όρο - πριν φθάσουν στον

τελικό τους προορισμό. Ωστόσο, το πείραμα σχεδιάστηκε με το κόσμο να

αρχίζει από την Βοστώνη και να τελειώνει σε μια μικρή πόλη της Αλαμπάμα:

ήταν πράγματι ένας μάλλον μικρός κόσμος. Παρά τις ατέλειες του πειράματος,

ο Miligram είχε την σωστή ιδέα: οι μετέπειτα έρευνες επιβεβαίωσαν πράγματι

το φαινόμενο του "μικρού κόσμου", χωρίς να επιβεβαιώνουν απόλυτα τα 6

βήματα (το πιο σωστό θα ήταν 7) ως αριθμό που μεσολαβεί μεταξύ ενός

ατόμου και του στόχου του (Barabási, 2003).

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες (Leskovec & Horvitz, 2007) το φαινόμενο

αυτό ισχύει και στο internet αλλά κάπως διαφοροποιημένο. Το web είναι ένας

κόσμος που περιλαμβάνει πολύ μεγαλύτερους αριθμούς ψηφιακών

«κατοίκων» από το αρχικό πείραμα του Milgram. Τα αποτελέσματα σχετικών

ερευνών του 1998 έδειξαν ότι ο μέσος αριθμός απόστασης ενός link ή ενός

εγγράφου από οποιοδήποτε χρήστη είναι 19 (Barabási, 2003: 34).

5 Απαρχή της θεωρίας αυτής συναντάται στη διατριβή του Michael Gurevich, την οποία εκπόνησε το 1961 στο M.I.T. Τα συμπεράσματα της διατριβής αυτής προεκτάθηκαν σε μια μελέτη των de Sola και του μαθηματικού Manfred Kochen.

10/10/2010 29

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Το internet έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα με τον φυσικό χώρο ότι κάνει ορατή

την διαδρομή από το άτομο στο στόχο του. Αντίθετα με τον offline χώρο, όπου

θα πρέπει ένα άτομο να σχηματίσει στο μυαλό του μια γενική εικόνα των

πιθανών ατόμων που μπορούν να τον βοηθήσουν επαγγελματικά, ο

κυβερνοχώρος του παρέχει την ευκαιρία να δει πράγματι την γενική εικόνα των

ατόμων που είναι σχετικά με την επαγγελματική του απασχόληση. Προσφέρει

μια άμεση δυνατότητα στον χρήστη των Κοινωνικών Ιστοσελίδων Δικτύωσης

να έρθει σε επαφή με ανθρώπους που θα ήθελε, να βρει την καλύτερη

διαδρομή και να δει τις δυνατότητες του. Το γεγονός ότι ένα άτομο έχει πολλές

επαφές δεν σημαίνει αυτόματα ότι μπορεί να περάσει το μήνυμα που θέλει ή

να τύχει ανάλογης προσοχής από το άτομο-στόχο του. Οι Ιστοσελίδες

Κοινωνικής Δικτύωσης του προσφέρουν το πλεονέκτημα να μπορεί να επιλέξει

τα άτομα που θα μπορούσαν να έχουν περισσότερη ίσως επιρροή στο άτομο-

στόχο ή ακόμη να δώσουν καλύτερες συστάσεις για τον ίδιο. Η λειτουργία του

LinkedIn είναι συναφής με Six degrees of separation: Η δομή του εμφανίζει

πως συνδέονται μεταξύ τους τα άτομα και ποιόν ξέρουν. Το site ενθαρρύνει

τους χρήστες να περάσουν μηνύματα σύνδεσης μέσω των ατόμων που

γνωρίζουν από ένα κατάλογο συνδέσεων 1ου βαθμού σε άτομα που θα

ήθελαν να γνωρίσουν και τα οποία αποτελούν ένα κατάλογο συνδέσεων 2ου

βαθμού. Στην συνέχεια, οι γνωριμίες του 2ου βαθμού περνούν την σύστασή

τους στις συνδέσεις 3ου βαθμού.

3.4.3. Η δύναμη των αδύνατων κόμβων: δημιουργία νέων ευκαιριών

Η θεωρία του Six degrees of separation βασίζεται σε μεγάλο μέρος της

στους αδύνατους δεσμούς που έχουν τα άτομα με άλλους. Μια χαρακτηριστική

πρακτική στις Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης είναι ότι τα άτομα έρχονται

σε επαφή με ανθρώπους με τους οποίους λόγω φυσικών απόστασης ή

αλλαγής τρόπου ζωής έχουν χάσει την στενή επαφή. Στην πραγματικότητα,

δεν είναι πάντα ο γνωστός του γνωστού με τον οποίον συνδεόμαστε στο

internet, είναι η επαφή με τους δικούς μας παλιούς γνωστούς την οποία

ανανεώνουμε. Ως αδύνατο δεσμό δεν χαρακτηρίζουμε έναν ανύπαρκτο στην

ουσία του δεσμό, μια απλή σύνδεση και γνωριμία: η ισχύς ενός δεσμού

χαρακτηρίζεται ανάλογα με το χρόνο που ξοδεύουμε, την συναισθηματική

10/10/2010 30

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

επένδυση, το πόσο κοντά αισθανόμαστε και την ανταπόκριση που

λαμβάνουμε. Η θεωρία του Granovetter (1983) για την δύναμη των αδύνατων

δεσμών επικεντρώνει στο σημαντικό ρόλο που παίζουν συχνά στην εύρεση

θέσης εργασίας. Σύμφωνα με τον Granovetter, ένα άτομο που ψάχνει για

δουλειά, επωφελείται τις περισσότερες φορές από πληροφορίες που είναι

εκτός του στενού του περιβάλλοντος. Διάφορες άλλες μελέτες πάνω στο θέμα

αυτό ενισχύουν την θεωρία του. Πράγματι, η εξήγηση είναι καταφανής: επειδή

οι φίλοι μας κινούνται στους ίδιους με εμάς κύκλους, έχουν συνήθως τις ίδιες

πληροφορίες με μας. Γνωστοί εκτός του στενού κύκλου μας δίνουν αφενός

άνοιγμα σε νέα πληροφόρηση, αφετέρου γίνονται γέφυρες για τις επαφές μας

με νέους κύκλους και εργασιακές ομάδες. Αυτοί οι νέοι προσανατολισμοί

μπορεί να αποδειχθούν πολύ σημαντικοί: μια επαγγελματική θέση συχνά

απαιτεί να κοινωνικοποιείσαι σε πολλούς και διαφορετικούς κύκλους.

3.4.4. The Dunbar’s number: το πρόβλημα του υπερ-εκτεταμένου Κοινωνικού Δικτύου

Τόσο η δυνατότητα της χαρτογράφησης του κοινωνικού δικτύου του ατόμου

όσο και η ιδιαίτερη σημασία των νέων ευκαιριών που προσφέρουν οι νέες

επαφές, υποβάλλουν την ανάγκη ενός μεγάλου προσωπικού δικτύου, με όσο

το δυνατόν περισσότερες κοινωνικές επαφές. Ωστόσο, στο σημείο αυτό, θα

πρέπει να αναφερθούμε στο παράδοξο των Ιστοσελίδων Κοινωνικής

Δικτύωσης: όπως είναι γνωστό από την θεωρία του χάους, όταν ένα σύστημα

έχει μόνο πολλαπλασιαστές και καθόλου εξασθενητές γίνεται ασταθές και

χαοτικό. Αυτήν ακριβώς την αρχή ενισχύει η θεωρία του Dunbar(1992):

υπάρχει ένα όριο στον αριθμό των ατόμων με τα οποία μπορούμε να

επικοινωνήσουμε και οι σχέσεις μας αυτές να παράγουν νόημα. Ο Dunbar

ήταν ένας ανθρωπολόγος που έγινε γνωστός για την υπόθεσή του σε σχέση

με τις φυσικές κοινότητες και την δυνατότητα του εγκέφαλου να διαχειριστεί τα

μηνύματα. Διατύπωσε την υπόθεση ότι το 150 είναι ο οριακός αριθμός μιας

ομάδας η οποία θέλει να συντονίζεται και να ανταλλάσει χρήσιμες

πληροφορίες.

Η ίδια αρχή έχει αποδειχθεί ότι ισχύει και στο internet. Ωστόσο, οι Ιστοσελίδες

Κοινωνικής Δικτύωσης (LinkedIn: εμφανίζει μέχρι +500 σχέσεις) δεν φαίνεται

10/10/2010 31

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

να έχουν υπολογίσει αυτό το πρόβλημα. Η τρέχουσα πρακτική των

κοινωνικών υπηρεσιών δικτύωσης έχει εστιάσει στην ενίσχυση των επαφών

μας όχι μόνο επειδή εξυπηρετεί τους χρήστες, αλλά επειδή εξυπηρετεί την

εταιρία στην οποία ανήκει η Ιστοσελίδα: όσες περισσότερες επαφές, τόσοι

περισσότεροι χρήστες στην υπηρεσία τους, τόσες περισσότερες διαφημίσεις

και κέρδος. Ο Allen (2005) προτείνει στρατηγικές διασφάλισης της

εμπιστοσύνης του δικτύου ώστε να συνεχιστεί η εύρυθμη λειτουργία του.

Σύμφωνα με τον Allen, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν ορισμένες

πολιτιστικές στρατηγικές οι οποίες σε συνδυασμό με την τεχνολογική τους

εφαρμογή θα επέτρεπαν μια καλύτερη διαχείριση των μεγάλων αριθμών

σχέσεων. Ο Allen κάνει αναφορά στα Standards για κάθε επάγγελμα σχετικά

με το τι είναι αποδεκτό ως σχέση, στην προτεραιότητα που μπορούν να

δώσουν τα άτομα σε ορισμένους δεσμούς που κρίνουν ιδιαίτερα επωφελείς,

σε "Keep In Touch" εργαλείο το οποίο θα επέτρεπε την κατηγοριοποίηση των

επαφών και θα υπενθύμιζε ανάλογα σημαντικές κινήσεις του χρήστη προς τις

επαφές του και συχνότητα επισκεψιμότητας στα προφίλ τους.

Οι υπηρεσίες Κοινωνικών Δικτύων θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους

την ιδέα να τροποποιήσουν σύμφωνα με την υπάρχουσα θεωρία τα εργαλεία

και την δομή των Ιστοσελίδων. Ίσως μια κατηγοριοποίηση των δεσμών προς

την κατεύθυνση μιας σύνταξης καταλόγου "προτεραιότητας" και "προσοχής" να

βοηθήσει σημαντικά τους χρήστες σχετικά με την επιλογή των δεσμών στους

οποίους θα επενδύσουν περισσότερο σε χρόνο και ενέργεια.

3.5. Έρευνες για το LinkedIn

Το θεωρητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετούμαστε, όπως συνάγεται από

τα παραπάνω (κεφάλαιο 3.4.) εστιάζει σε ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με την

λειτουργικότητα του Δικτύου (εργαλεία που κρίνονται ικανά να παρέχουν στους

χρήστες την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν τους στόχους που θέτουν,

δομή Δικτύου και Ιστοσελίδας που να ευνοεί προς αυτήν την κατεύθυνση την

κοινωνική δικτύωση) και την αποτελεσματικότητα του Δικτύου (ωφέλεια για τις

εταιρίες και τους εργαζομένους). Οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί για την

χρήση του LinkedIn επικεντρώνονται περισσότερο στην λειτουργικότητα των

εργαλείων και στην αντίληψη που έχουν σχηματίσει οι χρήστες για την

10/10/2010 32

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

αποτελεσματικότητα της Ιστοσελίδας στην επαγγελματική τους δικτύωση και

ανέλιξη. Η εντύπωση που αποκομίσαμε από την σχετική βιβλιογραφία, είναι

πως θα χρειαζόταν, επίσης, να ερευνηθούν θέματα αποτελεσματικότητας ως

προς την έκβαση του τελικού στόχου των εργαζομένων και των εταιριών: εάν

δηλαδή οι υποψήφιοι βρίσκουν καλύτερη θέση εργασίας ή επισυνάπτουν

ικανοποιητικές συνεργασίες μέσω LinkedIn, εάν οι εταιρίες είναι

ικανοποιημένες με τα στελέχη που έχουν επιλέξει μέσω LinkedIn ή εάν τα όσα

διασταύρωσαν μέσω των βιογραφικών των (υποψήφιων) στελεχών τους

αποδείχθηκαν αξιόπιστα.

Από την παγκόσμια βιβλιογραφία, επιλέγουμε να αναφερθούμε στην έρευνα

της Olsen (2008): A qualitative study of LinkedIn use in Norway. Παρόλο που

η έρευνα της Olsen έχει διεξαχθεί σε ένα μικρό δείγμα πληθυσμού, η εργασία

της είναι μεθοδολογικά άρτια. Αρχικά διατυπώνει το ερώτημα εάν οι χρήστες

του LinkedIn το αντιλαμβάνονται ως μια υπηρεσία που βελτιώνει τις πρακτικές

τους, ως επαγγελματικό εργαλείο ή ως χώρο αλληλεπίδρασης. Στην

συνέχεια, εξετάζει τα εργαλεία που παρέχει το LinkedIn ως προς την παροχή

ικανοποιητικών υπηρεσιών στους χρήστες και τέλος, επιχειρεί μια τυπολογία

των χρηστών ανάλογα με την χρήση που κάνουν και την στρατηγική

δικτύωσης που ακολουθούν. Τα αποτελέσματα της έρευνας της Olsen έδειξαν

ότι οι Νορβηγοί χρήστες του LinkedIn το αντιλαμβάνονται κυρίως ως μια

υπηρεσία που προσφέρει δυνατότητες: είναι μάλλον μια πρακτική καλύτερης

διαχείρισης του ατομικού επαγγελματικού προφίλ και των δυνατοτήτων που

ανοίγονται μέσω των νέων πληροφοριών. Στον κυβερνοχώρο του LinkedIn

δεν είναι οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ατόμων που οδηγούν σε αλλαγή

status, είναι μάλλον η οπτικοποίηση των δυνατοτήτων τους που τους ωθεί να

εξελιχθούν επαγγελματικά. Το LinkedIn, ως επαγγελματικό εργαλείο τους

παρέχει, σύμφωνα με την αντίληψη των ιδίων των χρηστών, τις εξής

δυνατότητες:

• Μια γενική εικόνα των γνωριμιών τους

• Μια εικόνα της δυνατότητάς τους να έρθουν σε επαφή με χρήσιμους

άλλους.

• Μια γενική εικόνα του επαγγελματικού τους χώρου και συνεχής

ενημέρωση για τις εξελίξεις και τις καινοτομίες.

10/10/2010 33

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

• Πρόσβαση σε διάφορες χρήσιμες πληροφορίες

Η Olsen, τονίζει ότι, σύμφωνα με την αντίληψη των χρηστών, το

αποτελεσματικότερο εργαλείο τους είναι το ατομικό προφίλ τους: τους κάνει

ορατούς.

Κρίνουμε σκόπιμο, να αναφερθούμε επίσης στην τυπολογία χρηστών ανάλογα

με τον τύπο ανοικτής/κλειστής δικτύωσης, επειδή περιλαμβάνει στοιχεία

παρεμφερή και συμπληρωματικά με τα δικά μας αποτελέσματα6.

Σύμφωνα λοιπόν με την Olsen:

Τύπος στρατηγικής της δικτύωσης: Δικτύωση ανοικτού (1,2) ή κλειστού τύπου

(3,4)

1. Άτομα που συνδέονται με όλους και κάνουν επαφές από 1ο μέχρι 3ο

βαθμό. Στόχος τους οι πολλές γνωριμίες.

2. Άτομα που συνδέονται με όσους θεωρούν ότι πιθανόν να τους είναι

χρήσιμοι στην επαγγελματική τους ανέλιξη.

3. Άτομα που κάνουν επιλεκτικά επαφές: προτιμούν να έρχονται σε επαφή

με ανθρώπους που ήδη γνωρίζουν ή που ανήκουν στο ίδιο

επαγγελματικό περιβάλλον. Συνεπώς κάνουν κυρίως επαφές 1ου και 2ου

βαθμού.

4. Άτομα που κάνουν μια κλειστού τύπου δικτύωση: επιλέγουν να έρθουν

σε επαφή μόνο με όσους γνωρίζουν προσωπικά, κάνουν κυρίως

επαφές 1ου βαθμού.

Υπάρχουν θετικά και αρνητικά και για τις δυο στρατηγικές: Η ανοικτή δικτύωση

προσφέρει την δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορίες, την δημιουργία μιας

γέφυρας με νέες ομάδες και νέες ευκαιρίες. Στην δεύτερη περίπτωση, μια

κλειστή τύπου δικτύωση, φαίνεται να αντιμετωπίζει καλύτερα το φαινόμενο

«Dunbar’s number» και να προσφέρει μια πιο στοχευμένη και «ποιοτική»

δικτύωση δομημένη γύρω από τους «δυνατούς» δεσμούς (strong ties).

Μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα έρευνα για τη χρήση και τις εφαρμογές

ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης (όπως των Facebook, LinkedIn, Twitter κ.

6 Όπως θα δούμε στην συνέχεια της αναφοράς μας, τα δεδομένα της έρευνάς μας δείχνουν ότι το δείγμα μας προτιμά να κάνει δεσμούς 1ου βαθμού και απευθείας συνδέσεις.

10/10/2010 34

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

ά.) στην Ελλάδα, διενήργησε πρόσφατα σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο

Διοίκησης Ανθρωπίνου Δυναμικού Ελλάδος το Εργαστήριο Οργανωσιακής

Συμπεριφοράς & Ηγεσίας (CROB-L) του Τμήματος Διοικητικής Επιστήμης &

Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (αναφορά έρευνας:

http://www.dmst.aueb.gr/nikolaou/summary.pdf). Η έρευνα είχε ως στόχο την

αποτύπωση των λόγων και τρόπων χρήσης των ιστοσελίδων κοινωνικής

δικτύωσης αλλά και της αποτελεσματικότητας τους στην εξεύρεση και

αναζήτηση εργασίας, τόσο από τα στελέχη του Ανθρώπινου Δυναμικού όσο

και από τους εργαζόμενους ή υποψήφιους για εργασία7. Στόχος της πρώτης

έρευνας ήταν η διερεύνηση της χρήσης των ιστοσελίδων κοινωνικής

δικτύωσης στις επί μέρους πρακτικές Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού

ενώ της δεύτερης η μελέτη των τρόπων που χρησιμοποιούν αυτές τις σελίδες

οι εργαζόμενοι/υποψήφιοι με έμφαση στις διαδικασίες αναζήτησης εργασίας.

Το LinkedIn –που θεωρείται η πλέον διαδεδομένη ιστοσελίδα μεταξύ των

στελεχών Διοίκησης Ανθρωπίνου Δυναμικού (ΔΑΔ) – έχει στη χώρα μας

20.000 χρήστες8.

Σταχυολογούμε ορισμένα ενδιαφέροντα αποτελέσματα που θα μπορούσαν να

αποτελέσουν ένα πλαίσιο για την έρευνά μας:

• Το 52% των στελεχών δήλωσε ότι δεν διαθέτει η εταιρία τους καμία

επίσημη πολιτική για την χρήση των Ιστοσελίδων Κοινωνικής

Δικτύωσης.

• Τα στελέχη του ΔΑΔ θεωρούν ότι το LinkedIn σε σχέση με το Facebook

(60%) είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την εξεύρεση μεσαίων,

ανωτέρων και ανωτάτων στελεχών.

• Σε σχέση με το Facebook (36%) τα στελέχη ΔΑΔ ασχολούνται πιο

ενεργά με το LinkedIn (45%). Το αντίθετο συμβαίνει με τους

εργαζομένους - υποψηφίους. Οι οποίοι είναι περισσότερο δραστήριοι με

το Facebook (58%) παρά με το LinkedIn (23,7%).

7 Στην πρώτη έρευνα το δείγμα ήταν 122 στελέχη και Διευθυντές Ανθρωπίνου Δυναμικού (ΔΑΔ) ενώ στην δεύτερη το δείγμα ήταν 417 εργαζόμενοι/υποψήφιοι.

8 Το εξειδικευμένο Greek HR Group του LinkedIn έχει ως μέλη περισσότερα από 650 στελέχη ΔΑΔ.

10/10/2010 35

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

• Το Προφίλ του χρήστη του LinkedIn: άντρας (74%), ηλικίας 35-45

(49%), Μεταπτυχιακό (80%) στέλεχος επιχειρήσεων και τομέας

απασχόλησης Διοίκηση Επιχειρήσεων (20%), Oικονομικά (23%),

Marketing (21%).

• Τα στελέχη έχουν αριθμό συνδέσεων 100-300 ενώ οι

υποψήφιοι/επαγγελματίες έως 50.

Ειδικότερα, οι Υποψήφιοι/επαγγελματίες:

• Στην πλειοψηφία τους γυναίκες και νέοι.

• Είναι πιο ενεργοί στην αναζήτηση εργασίας.

• Χρησιμοποιούν τα job boards (48%), τα οποία και θεωρούν περισσότερο

αποτελεσματικά (71%), τόσο για την αναζήτηση εργασίας όσο και για να

αυξήσουν τις πιθανότητες ανεύρεσής της. Κάνουν χρήση LinkedIn σε

ποσοστό 21, 2% ενώ δηλώνουν ότι δεν ψάχνουν για επαγγελματική

ανέλιξη μέσω Facebook.

• Ο ρόλος των επαγγελματικών ιστοσελίδων είναι κατά κύριο λόγο

ενημερωτικός και πληροφοριακός: Το LinkedIn χαρακτηρίζεται ως

αρκετά αποτελεσματικό ως προς να κάνει ορατή την παρουσία τους

(53,9% ) και ως προς την ενημέρωσή τους για την αγορά εργασίας κα τις

θέσεις εργασίας (16,4%).

Τα παραπάνω αποτελέσματα ενισχύονται από τα δεδομένα μιας άλλης

πρόσφατης διαδικτυακής έρευνας που εκπόνησε η Stedima (εταιρία

συμβούλων επιχειρήσεων) το Μάρτιο 2010, σχετικά με τη χρήση των

εργαλείων κοινωνικής δικτύωσης από στελέχη επιχειρήσεων. Θα πρέπει

βέβαια, να τονίσουμε, ότι η συγκεκριμένη έρευνα δεν είναι του ιδίου βάθους

όπως η προηγούμενη ούτε φιλοδοξεί να είναι. ¨Όπως δημοσιεύεται στο site της

εταιρίας, η συγκεκριμένη έρευνα και τα αποτελέσματά της αποτυπώνουν

τάσεις και θέτουν προβληματισμούς δίχως να φιλοδοξούν να εξάγουν

στατιστικά τεκμηριωμένα συμπεράσματα.

(αναφορά έρευνας: http://www.stedima.gr/social_networks.pdf).

Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα της Stedima:

• Δεν υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική εκ μέρους της εταιρίας για την

χρήση των Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης από τα στελέχη τους

10/10/2010 36

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

(κατά δήλωση του 40% των στελεχών που συμμετέχουν στις

Ιστοσελίδες).

• Στο αν θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται τα social networks πιο

οργανωμένα μέσα στην εταιρεία τους, τα περισσότερα στελέχη

απάντησαν θετικά (65%). Το 56% πως κατά κάποιο τρόπο, έμμεσα η

επιχείρηση βγαίνει κερδισμένη στο μέλλον (με διαφημίσεις, προστασία

της φήμης κ.ά.

• Έχουν θετική άποψη (80%) για το όφελος που αποκομίζουν τα ίδια τα

στελέχη από τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, με αρνητική το 20%.

• Η συντριπτική πλειοψηφία των στελεχών ( 82% ) αναφέρει πως τα

social networks βοηθούν σημαντικά στην εύρεση εργασίας και μάλιστα

ποσοστό 40% εξ αυτών, γνωρίζουν άτομα που έχουν βρει δουλειά έτσι.

Από τους ερωτηθέντες, ο 1 στους 3 περίπου (28%) το έχει

προσπαθήσει αυτό μέσω του LinkedIn.

• Η πλειοψηφία των στελεχών (55%) το χρησιμοποιούν 3-4 φορές το

μήνα, ενώ ο 1 στους 5 καθημερινά, και ένα ποσοστό 27 % σχεδόν

καθημερινά.

• Η σχετική χρήση μεταξύ ανδρών και γυναικών, εμφανίζει τις γυναίκες

στελέχη να είναι συχνότεροι χρήστες του Facebook.

Την έλλειψη πολιτικής για την αξιοποίηση των Ιστοσελίδων Κοινωνικής και

Επαγγελματικής Δικτύωσης τονίζει ως ιδιαίτερο εύρημα και η έρευνα της

Manpower9 με τίτλο «Κοινωνικά Δίκτυα και επιχειρήσεις – Αξιοποιώντας

τη δύναμη των Social Media». Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο

2009 σε περισσότερους από 34,000 εργοδότες από 35 χώρες, μεταξύ αυτών

και αντιπροσωπευτικό δείγμα 751 Ελλήνων. Στόχος της έρευνας ήταν να

αποτυπώσει τη στάση των εργοδοτών ως προς τη χρήση των social media

στο εργασιακό περιβάλλον (αναφορά έρευνας:

https://candidate.manpower.com/wps/wcm/connect/ ). Από τους 751 έλληνες

εργοδότες οι οποίοι συμμετείχαν στην έρευνα, μόλις το 10% των ερωτηθέντων

9 Η Manpower Inc. (NYSE: MAN) κατέχει την 119η θέση στη λίστα του περιοδικού Fortune 500,

παρέχει υπηρεσίες απασχόλησης σε οργανισμούς κάθε μεγέθους, μέσω του δικτύου των 4.100

γραφείων που διαθέτει σε 82 χώρες.

10/10/2010 37

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

δήλωσαν ότι διαθέτουν επίσημες πολιτικές για τη χρήση των social media (π.χ.

Facebook, Twitter, LinkedIn) από τους εργαζομένους τους, ποσοστό το οποίο

είναι κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Η ελληνική πραγματικότητα, επί του παρόντος τουλάχιστον, αποκλείει και

στερεί από τα κοινωνικά δίκτυα από αυτό που υποδηλώνει ο όρος

«επιχειρηματικό εργαλείο». Κοινή πρόταση και των τριών αναφορών έρευνας

που αναφέραμε είναι μια καλύτερη αξιοποίηση της δυναμικής των social media

από τις επιχειρήσεις: οι εταιρίες να εστιάσουν προς θετικές και δημιουργικές

κατευθύνσεις για τις ίδιες και τους οργανισμούς Τα κοινωνικά δίκτυα πιθανόν

να γίνουν το νέο σύστημα λειτουργίας των επιχειρήσεων (Tapscott, 2008). Η

νεότερη γενιά, η οποία σύντομα θα αποτελεί μεγάλο ποσοστό του ανθρώπινου

δυναμικού, είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιεί τα social media όπου κι αν

βρίσκεται και θα απαιτεί αυτά τα εργαλεία προκειμένου να εργαστεί. Οι

οργανώσεις θα πρέπει να συγκλίνουν με τις πρακτικές των εργαζομένων για

να ωφεληθούν.

10/10/2010 38

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

4. ΜΕΘΟΔΟΣ

4.1. Σχεδιασμός της έρευνας

Στο σχεδιασμό της έρευνας λάβαμε υπόψη μας ορισμένα μεθοδολογικά

ζητήματα σχετικά με τα e-surveys και θελήσαμε να αποφύγουμε συνηθισμένα

μεθοδολογικά σφάλματα. Πιο συγκεκριμένα, προσπαθήσαμε να επιλέξουμε τα

καταλληλότερα μεθοδολογικά εργαλεία, την καλύτερη προσέγγιση του

δείγματος και την κατάλληλη μέθοδο e-survey σε συνάρτηση με τον στόχο της

έρευνας, το δείγμα των χρηστών στο οποίο στοχεύαμε και την ανταπόκριση

συμμετοχής (Hewson, Yule, Laurent & Vogel, 2003). Ένας σημαντικός

παράγοντας του σχεδιασμού της έρευνάς μας ήταν φυσικά, η ευκολία που μας

παρείχαν τα μεθοδολογικά εργαλεία.

Ο στόχος της έρευνάς μας, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, είναι να

καταγράψουμε μια γενική τάση των Ελλήνων χρηστών του LinkedIn: την

αντίληψή τους για την χρήση του ιστοχώρου και την πιθανή ωφέλεια του

networking για την εργασιακή τους εξέλιξη. Η έρευνα στόχευσε λοιπόν σε ένα

εύρος χρηστών και στο σχηματισμό ενός δείγματος με μεγάλη ποικιλία

κατηγοριών. Με το σκεπτικό ότι θέλαμε ένα τυχαίο δείγμα χρηστών του

LinkedIn και εθελοντική συμμετοχή, ακολουθήσαμε την συνηθισμένη

μεθοδολογική τακτική να αναρτήσουμε το e-survey σε διάφορα sites

(Facebook, LinkedIn, online journals). H συγκεκριμένη προσέγγιση προσφέρει

το πλεονέκτημα ότι ο χρήστης αποφασίζει μόνος του εάν θέλει να συμμετάσχει

και συνεπώς έχουμε καλύτερα και ακριβέστερα αποτελέσματα: ενισχύεται η

ποιότητα και η αξιοπιστία της έρευνας. Επιλέξαμε το Ερωτηματολόγιο ως

ιδανικό εργαλείο για την IMR (Internet-mediated research) προσέγγιση: μια

τεχνική που μπορεί εύκολα να εφαρμοστεί στο διαδίκτυο και προσφέρεται για

την αποτύπωση αντιλήψεων. Τοποθετήσαμε το Ερωτηματολόγιό μας σε ένα

δικό μας web site επειδή η τεχνική αυτή διευκόλυνε την διαδικασία: άμεση

δυνατότητα συλλογής δεδομένων, ταυτόχρονη πρόσβαση όλων των

ερευνητών στα δεδομένα, ευκολία επεξεργασίας. Άλλα στοιχεία που

προσμετρήσαμε για τον σχεδιασμό του e-survey ήταν η μορφή παρουσίασης

και το μάκρος του ερωτηματολογίου: ένα πολύ μεγάλο σε μάκρος

ερωτηματολόγιο θα ήταν αποτρεπτικός παράγοντας για την ολοκλήρωση του.

10/10/2010 39

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Τα e-surveys και ιδιαίτερα της μορφής με εθελοντική συμμετοχή από τυχαίο

δείγμα παρουσιάζουν ορισμένες ανησυχίες για μεθοδολογικά σφάλματα: το

δείγμα είναι δύσκολο να ελεγχθεί10, χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες

μεταβλητές προσωπικότητας11 επομένως είναι δύσκολο να το

γενικοποιήσουμε. Ένας τρόπος για να επιτύχουμε την γενικοποίηση των

αποτελεσμάτων είναι να έχουμε όσο τον δυνατότερο μεγαλύτερο δείγμα. Η

ανταπόκριση συμμετοχής είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία της

έρευνας. Ωστόσο, στην παρούσα έρευνα, το δείγμα μας ήταν μάλλον μικρό σε

σχέση με αυτό που περιμέναμε: 107 χρήστες συμμετείχαν στην έρευνα. Ο

δικός μας στόχος για ένα ικανοποιητικό δείγμα ήταν 150 -200. Οι αναφορές

έρευνας σχετικά με το ποσοστό συμμετοχής στις online έρευνες έδειξαν ότι το

ποσοστό συμμεοχής ωφείλεται σε μια ποικιλία παραγόντων. Έρευνες σχετικές

με τον βαθμό ανταπόκρισης σε e-surveys της μορφή Web Survey12 (Smith,

1997 στο Hewson, Yule, Laurent & Vogel, 2003 ) έδειξαν ότι ένας μέσος

όρος ανταπόκρισης διακυμαίνεται περίπου από 1.25% έως 8%. Εμείς, ως

ερευνητές, ακολουθήσαμε την τακτική να προ-αναγγείλουμε την έρευνά μας

πριν την ανάρτηση του e-survey σε ορισμένα sites. H συγκεκριμένη τακτική

προ-αναγγελίας της έρευνας έχει το πλεονέκτημα ότι, αφενός είναι μια καλή

πρακτική netiquette, αφετέρου αυξάνει την πιθανότητα ανταπόκρισης των

συμμετεχόντων. Αιτήματα συμμετοχής στο e-survey αναρτήθηκαν στο

LinkekIn, πιο συγκεκριμένα, σε δύο από τις ομάδες των οποίων είμαστε μέλη,

Social Media Marketing και «Ψυχολογία». Εικάζουμε ότι η μέτρια συμμετοχή

που είχαμε στο e-survey μας δεν είχε σχέση με την διαδικασία που

ακολουθήσαμε αλλά με το γεγονός ότι και οι τέσσερεις ερευνητές είχαμε

ελάχιστη παρουσία και συμμετοχή στην Ιστοσελίδα του LinkedIn: ελάχιστες

επαφές και προβολή έργου μας, ελάχιστη αξιοπιστία, κατά συνέπεια δεν

γίναμε «ορατοί».

10 Μια έγκυρη μέθοδος που θα επικύρωνε την αξιοπιστία της έρευνάς μας είναι η διασταύρωση των δειγμάτων της οnline έρευνας με δείγματα μιας offline έρευνας

11 Σχετικές έρευνες έδειξαν ότι οι μεταβλητές προσωπικότητας των χρηστών που συμμετέχουν εθελοντικά είναι διαφορετικές από τις μεταβλητές προσωπικότητας των χρηστών οι οποίοι είναι επιλεγμένοι ως δείγμα από τους ερευνητές

12 Surveys τοποθετημένα σε Web Site.

10/10/2010 40

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

4.2 Ερωτηματολόγιο

Με την συγκεκριμένη έρευνα είχαμε σκοπό να χαρτογραφήσουμε κάποια

ζητήματα που αφορούν ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης «επιχειρηματικής

βάσης». Για τον σκοπό αυτό δημιουργήθηκε ένα ερωτηματολόγιο 28

ερωτήσεων οι οποίες, κάποιες κλειστού και κάποιες (λιγότερες) ανοιχτού

τύπου, επιχείρησαν να εξετάσουν πως επενδύουν τα άτομα στο συγκεκριμένο

εργαλείο – πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, πως νοηματοδοτούν την

ύπαρξη και δράση τους μέσα σε αυτό, όπως επίσης το γεγονός ότι ωφελούνται

και κατά πόσον από τη χρήση μιας τέτοιας σελίδας. Όπως προκύπτει και από

το προαναφερθέν θεωρητικό υπόβαθρο, οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης στις

οποίες συμμετέχει σχετικά ενεργά το άτομο παίζουν έναν τεράστιο ρόλο στην

οικοδόμηση και στον προσδιορισμό της δυνητικής (και ενδεχομένως της

πραγματικής) ταυτότητας του. Το πώς διαμορφώνει το προφίλ του, τον τρόπο

με τον οποίο το προβάλλει και το διαφημίζει, οι επιλογές που πραγματοποιεί

μέσα στη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα «στυλ χρήστη»

ανατροφοδοτούμενο από τη δυνητική και την πραγματική πραγματικότητα, τα

οποία υπερβαίνουν τον στενά τυπικό βιογραφικό του αυτοπροσδιορισμό.

Οι ερωτήσεις οι οποίες κατασκευάστηκαν συνέθεσαν ένα αναλυτικό και

ταυτόχρονα αρκετά συνοπτικό εργαλείο διαφόρων διαστάσεων της

συγκεκριμένης σελίδας, αλλά και άλλων σελίδων τύπου linked in. Πληροφορίες

αντλήσαμε από άλλες παρόμοιες έρευνες οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί

στο εξωτερικό, καθώς επίσης και από μια προσέγγιση της Microsoft για την

επιλογή προσωπικού και για το «κατάλληλο» προφίλ επαγγελματία. Πιο

συγκεκριμένα, το Microsoft Competency Wheel είναι ένα μοντέλο το οποίο

αποτελείται από ένα σύνολο χαρακτηριστικών και συμπεριφορών που πρέπει

να κατέχει ή να υιοθετήσει ο εργαζόμενος σε έναν οργανισμό, προκειμένου να

συμβάλλει διαρκώς στη σωστή λειτουργία τόσο του οργανισμού, όσο και του

ίδιου, καθώς και των συνεργατών του. Οι ρόλοι που καλείται να παίξει ο

σημερινός εργαζόμενος είναι πολλοί και ετερόκλητοι. Το παραπάνω μοντέλο

επιχειρεί να τους συγκεκριμενοποιήσει και να τους ορίσει μέσα στο πλαίσιο της

επαγγελματικής του συμπεριφοράς, με σκοπό να αξιολογήσει με αντικειμενικό

τρόπο είτε την ήδη προσφερόμενη είτε τη μελλοντική απόδοση όσων

10/10/2010 41

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

συνεργάζονται ή επιθυμούν να συνεργαστούν με τον οργανισμό. Επομένως,

αναφέρεται σε όλους τους παράγοντες, ατομικούς, διατομικούς και

διομαδικούς, που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας αν θέλουμε να έχουμε

επιτυχημένη καριέρα και να είμαστε καλοί επαγγελματίες. Ειδικότερα, το εν

λόγω μοντέλο χωρίζεται σε έξι παράγοντες επιτυχίας, που είναι οι εξής:

1. Ατομική επάρκεια.

2. Δεξιότητα του «σχετίζεσθαι» με τον οργανισμό και με άλλους φορείς

που συνεργάζονται με αυτόν.

3. Ανθεκτικότητα και αντιμετώπιση δύσκολων και συγκρουσιακών

καταστάσεων στο χώρο εργασίας.

4. Στοχοθεσία.

5. Στρατηγικές δεξιότητες.

6. Επιχειρησιακές δεξιότητες.

Οι παραπάνω παράγοντες υποδιαιρούνται σε υποπαράγοντες, οι οποίοι στο

σύνολό τους αριθμούν τριάντα εφτά.

Το συγκεκριμένο μοντέλο εκτός των προαναφερθέντων είναι ιδιαίτερα χρήσιμο

εργαλείο στην αξιολόγηση υποψηφίων ή ήδη εργαζομένων σε έναν οργανισμό.

Συνεπώς, συνιστά τη σύνοψη των παραγόντων οι οποίοι παίζουν ρόλο θετικό

στην οικοδόμηση του προφίλ του εν δυνάμει εργαζόμενου. Αναλυτικότερα, οι

έξι παράγοντες και οι αντίστοιχοι 37 υποπαράγοντες προσδιορίζονται

πρακτικά από ένα σύνολο ανοιχτών και κλειστών ερωτήσεων τις οποίες

μπορεί να απευθύνει ο οργανισμός προς τον εργαζόμενο ή τον υπό πρόσληψη

υποψήφιο ή ακόμα το ίδιο το άτομο στον εαυτό του με σκοπό να ελέγξει τις

δυνατότητες και τα προσόντα του. Οι ερωτήσεις αυτές αποτέλεσαν το υλικό το

οποίο μας χρησίμευσε στην σύνταξη και κατασκευή ενός τμήματος του δικού

μας εξ ολοκλήρου πρωτότυπου ερωτηματολογίου.Γενικότερα, το «Microsoft

Education Competency Wheel»13 θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο

μελέτης της οργανωσιακής ψυχολογίας, αφού ορίζει παραμέτρους και ατομικά

χαρακτηριστικά, τα οποία θα πρέπει να πληρούν οι προς πρόσληψη

εργαζόμενοι σε έναν οργανισμό, σε συνάρτηση προφανώς με τους στόχους

του εκάστοτε οργανισμού. Στην πραγματικότητα, η Microsoft δανείστηκε αυτό

το μοντέλο από τον κόσμο των επιχειρήσεων και το προσάρμοσε στην

εκπαίδευση, με σκοπό να το χρησιμοποιήσει ως εργαλείο πρόσληψης

13 Ο οποίος είναι και ο πλήρης και επίσημος τίτλος του Μοντέλου.

10/10/2010 42

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

εκπαιδευτικών. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν την άμεση σχέση που έχει με τον

κόσμο της εργασίας, όπως επίσης την χρησιμότητα που θα μπορούσε να

παρουσιάσει συνδυαζόμενο με ένα διαδικτυακό εργαλείο κοινωνικής

δικτύωσης, ικανό να καταγράψει τις απόψεις των κοινωνικών υποκειμένων

πάνω σε διάφορες θεματικές οι οποίες ενδεχομένως προσδιορίζονται ως

ερευνητικά αντικείμενα μέσα από τις ανάλογες θεωρητικές προβληματικές που

οριοθετούν τις σχετικές ερευνητικές προσεγγίσεις απόψεων, στάσεων και

λεκτικών συμπεριφορών, όπως επίσης και τον αυτοπροσδιορισμό των

παραπάνω κοινωνικών υποκειμένων ως χρηστών και δρώντων στα πλαίσια

μιας επικοινωνιακής δυναμικής διαδικασίας η οποία δεν έχει μόνο αντικείμενο

την εργασία, αλλά και μια ευρύτερη ποικιλία ενδιαφερόντων και κοινωνικών

δραστηριοτήτων. Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν έχουμε ένα μοντέλο

πρόσληψης εργαζομένων επικεντρωμένο περισσότερο στην προσωπικότητα

παρά στη γνώση του επαγγελματία γύρω από το αντικείμενο του. Η διάσταση

αυτή παίζει με τη σειρά της τεράστιο ρόλο σε δυνητικούς κόσμους κοινωνικής

δικτύωσης, όπου όπως προκύπτει και από τα ερευνητικά δεδομένα που

ακολουθούν τα υποκείμενα πλαισιώνουν τα ατομικά τυπικά τους προσόντα με

ένα διαπροσωπικό, θα λέγαμε, προφίλ ιδιαζόντως ελκυστικό στα πλαίσια μιας

ανθρωπολογικής προσέγγισης της διαδικτυακής επικοινωνίας που

χαρακτηρίζει όλο και περισσότερο τις διαδικασίες κοινωνικής αλληλεπίδρασης

των σύγχρονων κοινωνιών το μοντέλο του επαγγελματία, απασχολούμενου,

εργοδότη, ή εν δυνάμει εργαζόμενου συντίθεται από μια πληθώρα

χαρακτηριστικών οι οποίες δεν αφορούν μόνον τον επαγγελματισμό του

ατόμου και την ανάλογη αποτελεσματικότητά του, αλλά μια ολιστική

προσέγγιση το γνωστικού, διαπροσωπικού και ενδοατομικού του υπόβαθρου.

10/10/2010 43

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

4.3. Διαδικασία

Μετά την ολοκλήρωση της σύνταξης του ερωτηματολογίου

προχωρήσαμε στην επιλογή του κατάλληλου εργαλείου για την online

συμπλήρωση του. Επιλέχθηκε ως λογισμικό το limesurvey, το οποίο είναι

λογισμικό ελεύθερου και ανοιχτού κώδικα το οποίο διανέμεται υπό την άδεια

GPL.14

To limesurvey είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την δημιουργία επιστημονικών

ερωτηματολογίων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως web based εφαρμογή σε

επίπεδο τοπικού server, όσο και διαδικτυακά για την εκπόνηση ερευνών.

Συνεργάζεται με την Msql για την αποθήκευση των δεδομένων ,ενώ έχει

πολλές δυνατότητες στατιστικής επεξεργασίας των δεδομένων και

συμβατότητα με το κυρίαρχο κλειστού κώδικα ,λογισμικό του είδους ,το Spss.

Eίναι τέλος διαλειτουργικό ,αφού υπάρχουν έτοιμα πακέτα για MICROSOFT

,LINUX και MacOS.Για να λειτουργήσει η εφαρμογή χρειάζεται απαραίτητα

έναν web server όπως ο apache.

Εικόνα 1: Η Ιστοσελίδα του ερωτηματολογίου στο http://www.bletsos.net/limesurvey/index.php?sid=95424

14Για την άδεια χρήσης του limesyrvey βλέπε http://www.limesurvey.org/en/about-limesurvey/license

10/10/2010 44

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Με την χρήση του limesurvey μεταφέραμε το ερωτηματολόγιο μας στο

διαδίκτυο. Η μέθοδος αυτή παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα:

• Άμεση διαθεσιμότητα ανεξάρτητα χώρου,χρόνου.

• Ταχύτητα και οικονομία.

• Δυνατότητα ελέγχου των αποτελεσμάτων μέσω κουπονιών.

• Δυνατότητα επανεκκίνησης ημιτελούς ερωτηματολογίου.

• Ταχύτατη ταξινόμηση και εξαγωγή δεδομένων.

Σε δεύτερο χρόνο και αφού είχαμε ολοκληρώσει τις δοκιμές της εφαρμογής

προωθήσαμε την έρευνα μας στα μεγαλύτερα κοινωνικά δίκτυα (Linked

in,facebook,twitter).

10/10/2010 45

Εικόνα 2: Η προώθηση της έρευνας μέσα από το facebook

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Ακολούθησε η συλλογή των δεδομένων της έρευνας (Απρίλιος-Ιούλιος 2010)

και στη συνέχεια η εξαγωγή των δεδομένων και η επεξεργασία τους ,με την

χρήση του λογισμικού ανοιχτού κώδικα PSPP (το οποίο είναι ανάλογο του

κορυφαίου IBM-SPSS), αλλά και του Open Office Calc.

10/10/2010 46

Εικόνα 3: To ανοιχτού κώδικα πρόγραμμα στατιστικής επεξεργασίας PSPP

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Στην ερευνά μας συμμετείχαν συνολικά 105 άτομα από τα οποία 37 (35%)

ήταν γυναίκες και τα 54 (51%) ήταν άνδρες. Ενας αριθμός συμμετεχόντων 15 άτομα

(14%) δεν δήλωσαν το φύλο τους. Κατα μέσο όρο οι συμμετέχοντες δήλωσαν 170

επαφές15 (Std dev. 412,7), υψηλό νούμερο και δύσκολα διαχειρίσιμο σύμφωνα με την

θεωρία του Dunbar.

H συχνότητα των επισκέψεων τους στο LinkedIn κυμαίνεται από μέτρια

(26,6%),αρκετά (12,7%) και πολύ (16,5%).Ενα ποσοστό (8%) δεν επισκέφτεται

καθόλου την ιστοσελίδα, ενώ το (19%) την επισκέφτεται πολύ λίγο.

Στην ερώτηση για το αν το LinkedIn είναι εργαλείο που βοηθάει τα μέλη του στην

εξέυρεση εργασίας, το 40,5% δήλωσε οτι συμφωνεί αρκετά, πολύ, ή πάρα πολύ, εν

αντιθέσει με το 7,5% που διαφωνεί λίγο ή διαφωνεί. Το 30,4% ούτε συμφωνεί, ούτε

διαφωνεί.

Στην ερώτηση για το άν το LinkedIn είναι εργαλείο σύναψης επαγγελματικών

συνεργασιών, το 48% δήλωσε οτι συμφωνεί αρκετά, πολύ ή πάρα πολύ, ενώ το 3,8%

δήλωσε οτι διαφωνεί λίγο ή διαφωνεί.Το 21,5% ούτε συμφωνεί, ούτε διαφωνεί.

Στην ερώτηση για το άν κάποιος πρέπει να γίνει μέλος για να αυξήσει τις ευκαιρίες για

εύρεση εργασίας το 52% δήλωσε οτι συμφωνεί αρκετά, πολύ ή πάρα πολύ, ενώ το

12,7 δήλωσε οτι διαφωνεί λίγο ή διαφωνεί. Το 15,2% ούτε συμφωνεί, ούτε διαφωνεί.

Στήν ερώτηση για το αν οι παραδοσιακοί τρόποι εύρεσης εργασίας είναι το ίδιο

αποτελεσματικοί και αξιόπιστοι, το 49,3% δήλωσε οτι συμφωνεί αρκετά, πολύ και

πάρα πολύ, ενώ το 6,9% οτι διαφωνεί λίγο η διαφωνεί.Το 20,2% ούτε συμφωνεί, ούτε

διαφωνεί. Η ανταπόκριση στις ερωτήσεις αυτές αφήνουν να διαφανεί η αξιοπιστία που

έχει το μέσο για τους χρήστες παρά την περιορισμένη χρήση του για αναζήτηση

εργασίας.

Στην ερώτηση αν οι ιστοσελίδες σαν το LinkedIn παρέχουν τη δυνατότητα να

δημιουργήσει το άτομο μια ευρύτερη εικόνα για το προφίλ του που θα αναδεικνύει και

στοιχεία της προσωπικοτητάς του.Ουδείς εκ των ερωτηθέντων δεν διαφωνεί, το 3,8%

δήλωσε ότι διαφωνεί λίγο, το 11,4 % ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί ενώ το 63,7%

δήλωσε πως συμφωνεί αρκετά, πολύ και πάρα πολύ. Σύμφωνα με την αντίληψη των

χρηστών, το LinkedIn αποτελεί ένα ακόμη ατομο-κεντρικό δίκτυο, κτισμένο γύρω από

άτομα, με το άτομο στο κέντρο της κοινότητας.

15 Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα άλλων ερευνών ο αριθμός αυτός των επαφών αντιστοιχεί σε στελέχη ή ελεύθερους επαγγελματίες, ο αριθμός επαφών των υποψηφίων –εργαζομένων αντιστοιχεί σε περίπου 50 συνδέσεις.

10/10/2010 47

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Στην ερώτηση αν η διάδοση του LinkedIn θα διευκόλυνε τις υφιστάμενες διαδικασίες

εύρεσης εργασίας το 9,3% δήλωσε οτι διαφωνεί λίγο ή διαφωνεί ,το 12,6% ούτε

συμφωνεί, ούτε διαφωνεί ενώ το 56,8% δήλωσε οτι συμφωνεί αρκετά, πολύ και πάρα

πολύ. Το συγκεκριμένο ευρημα πιθανά δείχνει μια τάση των συμμετεχόντων να

αντιλαμβάνονται το LinkedIn περισσότερο ως επικουρικό των παραδοσιακών

μεθόδων εύρεσης εργασίας, παρα ως μια αυτόνομη καινοτόμα διαδικασία.

Στην ερώτηση αν η διάδοση του LinkedIn θα μείωνε την εργασιακή ανασφάλεια ή

εναλλάκτικά την ανεργία το 21,4% δήλωσε οτι συμφωνεί αρκετά, πολύ και πάρα

πολύ,ενώ το 34% διαφωνεί λίγο ή διαφωνεί, ενώ το 24% ούτε συμφωνεί, ούτε

διαφωνεί.

Στίς παραμέτρους που αφορούν το ρόλο του LinkedIn στην ανάδειξη της

προσωπικότητας του ατόμου οι απαντήσεις είχαν ως εξής:

• Στην ανάδειξη των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, το 16% δήλωσε οτι διαφωνεί ή

διαφωνεί λίγο, ενώ το 43,4% ότι συμφωνεί αρκετά, πολύ και πάρα πολύ.Το

19% ούτε συμφωνεί, ούτε διαφωνεί.

• Στην ανάδειξη των δεξιοτήτων ομαδικής συνεργασίας και ομαδικού πνεύματος

το 31,6% δήλωσε πως συμφωνεί αρκετά, πολύ και πάρα πολύ, ενω το 21,4%

διαφωνεί λίγο ή διαφωνεί. Στο δείγμα μας ο συγκεκριμένος παράγοντας δεν

μοιάζει να είναι ιδιαίτερα σημαντικός, ισως να είναι αποτέλεσμα της ιδαίτερής

μας εργασιακής κουλτούρας Το 22,8% ούτε συμφωνεί, ούτε διαφωνεί.Yπάρχει

μια θετική συσχέτιση (Pearson 0,7) μεταξύ του συγκεκριμένου παράγοντα και

της ανάδειξης των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, πράγμα που πιθανά

αναδυκνείει την τάση των ερωτηθέντων να αναπαριστούν το μέσο ως

εφαρμογή προβολής των δεξιοτήτων τους.

• Στην ανάδειξη της επαγγελματικής ή επιστημονικής επάρκειας το 14% δήλωσε

οτι διαφωνεί ή διαφωνεί λίγο,το 14% ούτε συμφωνεί, ούτε διαφωνεί, ενώ το

50,6% συμφωνεί αρκετά, πολύ και πάρα πολύ.

Στίς παραμέτρους που αφορούν στα πλεονεκτήματα απο τη χρήση του LinkedIn οι

απαντήσεις είχαν ως εξής:

• Στην δημιουργία σημαντικών επαφών για το άτομο, το 33% δήλωσε οτι δεν

ισχύει καθόλου ή μάλλον δεν ισχύει, ενώ το 51,4%16 οτι μάλλον ισχύει ή ισχύει

απόλυτα.

• Στην δημιουργία μιάς καλής εντύπωσης για το άτομο, το 24,5% δήλωσε οτι

δεν ισχύει καθόλου ή μάλλον δεν ισχύει, ενώ το 61.2% οτι μάλλον ισχύει ή

16Τα ποσοστά λογίζονται επί του συνόλου των απαντήσεων συμπεριλαμβανομένων και των υποκειμένων που δεν απάντησαν στις ερωτήσεις,τα ποσοστά εκείνων που δεν απάντησαν δεν αναφέρονται.

10/10/2010 48

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

ισχύει απόλυτα.

• Στην παροχή πληροφοριών για ανταγωνιστικές εταιρίες,επαγγελματίες και

προιόντα το 18,6% δήλωσε οτι δεν ισχύει καθόλου ή μάλλον δεν ισχύει, ενώ

το 57% οτι μάλλον ισχύει ή ισχύει απόλυτα.

• Στο αν συμβάλει στον εντοπισμό πιθανών ευκαιριών, το 11,4% δήλωσε οτι δεν

ισχύει καθόλου ή μάλλον δεν ισχύει, ενώ το 70% οτι μάλλον ισχύει ή ισχύει

απόλυτα.

• Στο αν συμβάλει στη σύναψη συνεργασιών, το 17% δήλωσε οτι δεν ισχύει

καθόλου ή μάλλον δεν ισχύει, ενώ το 64% οτι μάλλον ισχύει ή ισχύει απόλυτα.

• Στο αν συμβάλει στην εύρεση εργασίας, το 24% δήλωσε οτι δεν ισχύει

καθόλου ή μάλλον δεν ισχύει, ενώ το 59% οτι μάλλον ισχύει ή ισχύει απόλυτα.

Στίς παραμέτρους που αφορούν τα εργαλεία και τις υπηρεσίες του LinkedIn οι

απαντήσεις είχαν ως εξείς:

• Ποιό εργαλείο ή υπηρεσία του LINKED IN νομίζετε ότι σας δίνει το

μεγαλύτερο πλεονέκτημα.

• Μέσω ποιου εργαλείου ή υπηρεσίας του LINKED IN σας έχουν εντοπίσει

για επαγγελματικές συνεργασίες ή προσφορά εργασίας

10/10/2010 49

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

• Ποιος τρόπος σύνδεσης νομίζετε ότι είναι πιο κατάλληλος για σας.

• Ποιά απο τις παρακάτω θεωρείται οτι είναι η πιο συνηθισμένη ενεργειά σας

στο LINKED IN.

• Ποιό εργαλείο ή υπηρεσία του LINKED IN θεωρείται οτι σας δίνει τις

περισσότερες δυνατότητες αυτοπαρουσίασης της επαγγελματικής σας

εικόνας

10/10/2010 50

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εκτιμηθούν και να

ερμηνευτούν τα αποτελέσματα που αφορούν τη μέτρηση των στάσεων και των

δυνητικών συμπεριφορών χρηστών της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης

LinkedIn. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι, όπως προκύπτει από

τους επισυναπτόμενους στο παράρτημα πίνακες που παραθέτουμε, οι

συμμετέχοντες αναγνωρίζουν την αξία και τη σημασία ιστοσελίδων παρόμοιου

περιεχομένου και μορφής τόσο ως προς την επαγγελματική αυτοπραγμάτωσή

τους, όσο και γενικότερα, ως προς την κοινωνική τους δικτύωση και

δημιουργία κοινωνικών σχέσεων και πεδίων αλληλεπίδρασης απαλλαγμένων

από τους περιορισμούς του τόπου και του χρόνου. Η έρευνα μας αποτύπωσε

την τάση των χρηστών του LinkedIn να αντιλαμβάνονται την Ιστοσελίδα κυρίως

ως μια δυνατότητα χαρτογράφησης του επαγγελματικού χώρου και των

δυνατοτήτων τους. Πιο συγκεκριμένα, οι χρήστες αντιλαμβάνονται το LinkedIn

ως μια πρακτική δικτύωσης που μεγιστοποιεί την εύρεση εργασίας στον

βαθμό που τους παρέχει τον εντοπισμό πιθανών πληροφοριών, την ευκαιρία

σύναψης συνεργασιών, την δημιουργία μιας καλής εντύπωσης και

πληροφορίες για τον επαγγελματικό τους χώρο. Η μάλλον μέτρια προβολή

των επαγγελματικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων συνεργασίας τους θα

μπορούσε να υποδηλώνει ότι το LinkedIn δεν προτίνεται ως ένας

αλληλοεπιδραστικός χώρος όσο ένας χώρος προβολής των ίδιων των ατόμων.

Το LinkedIn ως επαγγελματικό εργαλείο επιτρέπει την στοχοθεσία των

χρηστών του ιστοτόπου LinkedIn σε συνάρτηση με τις διαθέσιμες εικόνες του

επαγγελματικού χώρου και των ευκαιριών που παρέχονται μέσα σε αυτόν.

Επομένως, το LinkedIn αυξάνει την πιθανότητα συμμετοχικής λειτουργίας και

οδηγεί τα υποκείμενα του δείγματος (και κατά συνέπεια, του ευρύτερου

πληθυσμού λόγω υψηλής θετικής συσχέτισης), να εμπλακούν ενεργώς στις

επαγγελματικές επιδιώξεις τους ως υποψήφιοι εργαζόμενοι και επαγγελματίες.

Είναι λοιπόν αξιοσημείωτο να αναφερθεί στο παρόν κεφάλαιο η συνάφεια των

ερωτημάτων και προβληματισμών που έχουν προαναφερθεί στο θεωρητικό

10/10/2010 51

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

υπόβαθρο της παρούσας εργασίας με τα αποτελέσματα που προκύπτουν από

την ανάλυση των απαντήσεων.

Ένα από τα κυριότερα ευρήματά μας, η σημασία που έχει για τον

χρήστη του LinkedIn το προφίλ του ως μέσο ανάδειξης της επαγγελματικής

αλλά και της ευρύτερής του εικόνας, εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο δομής

των Ιστοσελίδων Κοινωνικής και Επαγγγελματικής Δικτύωσης: οργανώνονται

γύρω από τα άτομα και όχι γύρω από ενδιαφέροντα. Οι Ιστοσελίδες

Κοινωνικής Δικτύωσης αποτελούν προσωπικά (ή «εγωκεντρικά») δίκτυα, με το

άτομο στο κέντρο της κοινότητάς τους. Με την αύξηση της ανεργίας και τον

σχηματισμό μεγάλων καταλόγων επιλογής εργαζομένων, ο σύγχρονος

εργαζόμενος δεν αρκεί να έχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες αλλά θα

πρέπει να δείχνει πόσο καλά θα μπορούσε να ταιριάζει με την ομάδα με την

οποία θα συνεργαστεί. Στο LinkedIn, τα στελέχη και οι επαγγελματίες έχουν την

δυνατότητα να δημιουργούν μια καλή εικόνα, να καλλιεργήσουν μια θετική

προδιάθεση. Σε άρθρα τους στον εξειδικευμένο τύπο σχετικά με τις

Επιχειρήσεις και την Διαχείριση του Ανθρώπινου Δυναμικού, οι Υπεύθυνοι της

Διαχείρισης του Ανθρώπινου Δυναμικού επισημαίνουν τις πληροφορίες και τις

παραμέτρους οι οποίες τους δημιουργούν θετικές εντυπώσεις (Epstein, 2009).

Θα μπορούσαμε ωστόσο, διευρύνοντας τα συμπεράσματά μας, να

υποθέσουμε ενα είδος δυνητικού ναρκισισμού (Rosen,2007). Η πολιτισμική

παράμετρος του ελληνικού επαγγελματικού χώρου, οι ιδιαιτερότητές τους, θα

μπορούσε να αποτελέσει ένα πλαίσιο εξήγησης: οι έλληνες χρήστες του

LinkedIn προβάλλουν ιδιαίτερα το ατομικό τους προφίλ και λιγότερο τις

δεξιότητες συνεργασίας τους. Σε πρόσφατη παρουσίαση του TED.COM στην

Αθήνα, οι ομιλητές (Ράμφος, Μάλλιος) τόνισαν ότι μια από τις (αρνητικές)

ιδιαιτερότητες του ελληνικού επαγγελματικού χώρου είναι ότι δρούμε ως

σύνολο ατόμων και όχι ως ομάδες. Πιο συγκεκριμένα, ο κατάλογος των φίλων

(και όχι των διασυνδέσεων οι οποίες είναι άμεσα και ξεκάθαρα

επαγγελματικές), επηρεάζει, αν όχι καθορίζει, το προφίλ του επαγγελματία –

χρήστη. Επιχειρώντας να ερμηνεύσουμε ψυχοκοινωνιολογικά το εν λόγω

εύρημα, υποστηρίζουμε ότι οι διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις οργανώνονται

περισσότερο υπό το πρόσημο της προσωπικής ικανοποίησης παρά των

στοχοθετημένων επαγγελματικών επιδιώξεων. Τα δίκτυα είναι σχέσεις

10/10/2010 52

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

ανθρώπων, εν τέλει, οι κοινωνικές δομές είναι παρόμοιες είτε online είτε offline:

«ο κόσμος αποτελείται από τα δίκτυα, όχι ομάδες» (Wellman, 1999).

Ένα δεύτερο εύρημα που θεωρούμε αξιοσημείωτο είναι η τάση των

επαγγελματιών να επιδεικνύουν εμπιστοσύνη για την λειτουργικότητα του

εργαλείου. Ωστόσο, παρά την αξιοπιστία που παρέχει το LinkedIn, η χρήση

του δικτύου για την αναζήτηση εργασίας είναι πολύ χαμηλή: σύμφωνα με τις

πρόσφατες έρευνες στον ελληνικό χώρο, οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν

κυρίως τα Job boards. Ενδεχομένως η έλλειψη συγκεκριμένης πολιτικής

networking των εταιριών έχει κάποια σχέση με το παραπάνω εύρημα: ο

εργαζόμενος περιμένει ότι οι εταιρίες θα τον εντοπίσουν χωρίς να ασχοληθούν

εμπεριστατομένα με την δράση του στην Ιστοσελίδα.

Η ανάλυση των ευρημάτων αφήνει ωστόσο να διαφανούν και κάποιες

παραλείψεις ή πεδία στα οποία θα ήταν χρήσιμο από ερευνητικής πλευράς να

δοθεί ιδιάζουσα προσοχή και να γίνουν επαναληπτικές μελέτες και στατιστικές

αναλύσεις. Μια παράμετρος η οποία ενδεχομένως πλήτει την αξιοπιστία της

έρευνας είναι είναι το μικρό μέγεθος δείγματος το οποίο κατορθώσαμε να

συγκεντρώσουμε τελικά. Όπως ήδη αναφέραμε, έχουμε ενδείξεις ότι η μέτρια

συμμετοχή στο e-survey μας οφείλεται, κατά ένα μεγάλο μέρος, στην έλλειψη

της δικής μας προβολής μέσα στο LinkedIn : τα προφιλ μας ήταν στατικά, οι

επαφές μας λίγες και η συμμετοχή στις ομάδες μικρή. Παρόλα αυτά, με

δεδομένο ότι η ιστοσελίδα LinkedIn δεν είναι υπερβολικά διαδεδομένη στην

Ελλάδα και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι εμείς στοχεύσαμε σε Έλληνες

χρήστες του εν λόγω ιστοτόπου, τίθεται ένας ακόμα περιορισμός ως προς την

συγκέντρωση ενός πιο ικανοποιητικού αριθμού υποκειμένων για τη

συγκρότηση του δείγματος. Καταληκτικά, ως προς την συγκεκριμένη

επισήμανση θα πρέπει να αναφέρουμε και τους συμμετέχοντες οι οποίοι

αρνήθηκαν να απαντήσουν σε ένα μέρος του ερωτηματολογίου.

Συμπερασματικά, όλα τα παραπάνω συντελούν στη διαμόρφωση μελλοντικών

πεδίων έρευνας και διατύπωσης των κατάλληλων ερωτημάτων που θα ήταν

ενδεχομένως σε θέση να εμπλουτίσουν τους προαναφερόμενους

προβληματισμούς και να εμβαθύνουν σε αυτούς και φυσικά να ενισχύσουν την

αξιοπιστία της συγκεκριμένης έρευνας.

Με δεδομένο ότι η αξιολόγηση ενός εργαλείου δεν μπορεί να στηριχθεί

αποκλειστικά σε αποτύπωση αντιλήψεων των χρηστών του αλλά θα πρέπει να

10/10/2010 53

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

διασταυρωθεί με πραγματικά αποτελέσματα, μερικά από τα ερωτήματα που

αναφύονται είναι τα ακόλουθα:

• Πως συνδέεται η online με την offline πραγματικότητα σε ζητήματα που

αφορούν την επαγγελματική αποκατάσταση, την αναζήτηση και την

εύρεση εργασίας: ποιοι κανόνες της online επαγγελματικής επαφής και

εαν διαφοροποιούνται από τους κανόνες της offline επαγγελματικής

αλληλεπίδρασης.

• Σε ποιο βαθμό αλλελεπιδρούν και πως οι δυο πραγματικότητες

οnline/offline: πόσες τελικά από τις αλληλεπιδράσεις στο LinkedIn

κατέληξαν σε συνεργασία με οικονομικές απολαβές, συνεπώς,

επεκτάθηκαν έξω από τα όρια της δυνητικής πραγματικότητας, πόσο

ικανοποιητικές ηταν οι συνεργασίες και τα έργα που ανέλαβαν οι

χρήστες του LinkedIn.

• Πόσο ωφέλιμο είναι το εργαλείο αναφορικά με τη σύναψη προσωπικών

και ευρύτερων επαγγελματικών σχέσεων.

• Ποια είναι η ελάχιστη χρονική διάρκεια χρήσης του εργαλείου που

μπορεί να παρέχει στον χρήστη κάποια εγγύηση αποτελεσματικότητας.

10/10/2010 54

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

7.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Allen, K. (2005). Dunbar Triage: Too Many Connections http://www.lifewithalacrity.com /2005/ 02/ dunbar_triage_t.html

Barabási, A.L.(2003). Linked. How Everything Is Connected to Everything Else and What It Means. 25-48. New York: Plume Printing.

Baym, N. (2006) From Practice to Culture on Usenet, Handbook of New Media: Student Edition, pp. 29–32 στο Olsen, L.E. 2008. A qualitative study of LinkedIn use in Norway. Master in Media Studies. Department of Information Science and Media Studies. Available from: www.slideshare.net/oscartr/47387011

Βoyd, D. Μ., & Ellison, N. B. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), article 11. Available from: http://jcmc.indiana.edu/vol13/issue1/boyd.ellison.html

Butow, E. Taylor, K. (2009). Using LinkedIn: Making Connections and Capturing Opportunities on Web’s 1 Business Networking Site.

Dunbar, R.I.M. (1992) Neocortex size as a constraint on group size in primates, Journal of Human Evolution 22: 469-493 στο Wikipedia, Dunbar's number. Available from: http://en.wikipedia.org/ wiki/Dunbar%27s_number

Epstein, B. (2009) Do you pass the Social Media Recruitment Test. Μashable. com. Available from: http://mashable.com/2009/04/08/social-media-recruitment/

Freeman, L. Linton, C. (1978) Centrality in social networks conceptual clarification. Social Networks, 1(3), 215–239.Available from: http://www.soc.ucsb.edu/faculty/friedkin/Syllabi /Soc148MA/Freeman78.PDF

Granovetter, M.S. (1983). The Strength of Weak Ties: A Network Theory Revisited, Sociological Theory, [online], Vol. 1, 201-233. Available from: http://www.si.umich.edu/~rfrost/courses/SI110/readings/In_Out_and_Beyond/Granovetter.pdf

Hewson, C. Yule, P. Laurent, D. Vogel, C. (2003) Internet Research Method, A Practical Guide for the Social and the Behavioral Sciences. London:Sage 27-54, 79-104

Κοινωνικά Δίκτυα και επιχειρήσεις: Αξιοποιώντας τη δύναμη των Social Media, Αναφορά έρευνας από την Manpower.https://candidate. manpower.com/ wps /wcm/connect /f9dd0800415c4d5c8db08 f28230d196a/ 100208_ Manpower+ Fresh+Perspectives_Social+Networks+vs+Management.pdf?MOD=AJPERES

10/10/2010 55

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

Leskovec, J & Horvitz, E. (2007) Worldwide Buzz: Planetary-Scale Views on an Instant-Messaging Network, Microsoft Research Technical Report MSR-TR-2006-186

Milgram, S. (1967) The Small World Problem, Psychology Today, Vol. 2, 60-67 στο http://en. wikipedia.org/wiki/Six_degrees_of_separation

Nie, N. and Erbring, L. (2002)Internet and Society: A Preliminary Report.IT & Society 1(1): 275-283. http://www.stanford.edu/ group/siqss/itandsociety /v01i01 /v01i01a18.pdf

Νικολάου Ι. Η χρήση και η αποτελεσματικότητα των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα. Αναφορά έρευνας. http://www.slideshare.net/inikol/use-of-social-media-in-greece

Olsen, L.E. (2008). A qualitative study of LinkedIn use in Norway. Master in Media Studies. Department of Information Science and Media Studies. Available from: www.slideshare.net/ oscartr/47387011

O’Murchu, Breslin, J. Decker S. (2004). Online Social and Business Networking Communities. Available from: http://www.deri.ie/

Rosen, C.(2007). Virtual Friendship and the New Narcissism. Available from: http://www.Thenewatlantis. com/docLib/TNA17-Rosen.pdf

Social Media και Επικοινωνία. (2009). Αναφορά έρευνας. Διαθέσιμο στο: http:// drop. io/ioc2009

Social Networking Services και business networking sites http:// socialsoftware.Weblo gsinc. com/sns-meta-list/

Tapscott, D. (2009) Grown Up Digital. How the Net Generation is Changing Your World. McGraw-Hill. Available from: http://www.grownupdigital.com/archive/

Walther, M. (1996). Computer-mediated communication: Impersonal, interpersonal, and hyperpersonal interaction. Communication Research. V.23. 3-43.

Wellman, B. & Humpton, K. (1999). Living Networked On and Offline. Contemporary Sociology, (28) 6, .648-654. Available from: http://www.jstor.org/stable /pdfplus/2655535.pdf.

Wellman, B. (2001). Physical Place and CyberPlace:The Rise of Personalized Networking. Available from: http://www.chass.utoronto.ca/~wellman/ publications /individualism /ijurr3a1. Htm #N_2_

Η χρησιμοποίηση των εργαλείων κοινωνικής δικτύωσης (social networks) από στελέχη επιχειρήσεων. Αναφορά έρευνας της Stedima. Διαθέσιμο στο: http://www.stedima.gr /social_netw orks. pdf

10/10/2010 56

« Έρευνα στη χρήση του LinkedIn απο τους Έλληνες χρήστες»

8. ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ

http ://www.linkedin.com

http://blog.linkedin.com/

http :// en . wikipedia . org / wiki / LinkedIn

http://www.bletsos.net/limesurvey/index.php?sid=95424

10/10/2010 57