l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

16
l& i ll& l&ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA<KTA. HO* ΤΕΥΧΟΣ 4 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2000 F.MTXIKFT V Ί Ί ΠΊ \ ΚΕΣΤΡΕΛ A.E. ΑΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΗΣ «ΤΑΙΝΙΑ* ^OIATIKA/V / a < a <TA/V ΘΑΝΑΣΗ ΧΡΗΣΤΟΥ, Διδάκτορα Νεότερης Ιστορίας τον Πανεπιστημίου Αθηνών Η ΘΕΣΜΙΚΗ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ ΩΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΟΞ^τις 15 Μαρτίου του 1838 ο Όθωνας πήρε αιφνιδιαστικά και απροσδόκητα την σ"ϋί?πρωτοβουλία να θεσμοθετήσει με το υπ’ αριθμό 980 διάταγμα την 25η Μαρτίου επίσημα ως ημέρα εθνικής εορτής στο διηνεκές σε ανάμνηση "του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού έθνους". Η καθιε'ρωση της επετείου και οι εμπνευστές της Την πρόταση για την καίρια αυτή πρωτοβουλία του Όθωνα προώθησε ο τότε γραμματέας (υπουργός) Παιδείας και Εσωτερικών Γεώργιος Γλαράκης, ο οποίος αξιοποίησε ιδέες και σκέψεις που είχαν διατυπωθεί στο παρελθόν. Εξαιρετική περίπτωση στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών αυτών αποτελεί ο Ιωάννης Κωλέττης, ο οποίος το 1835, όταν κατείχε το θώκο του γραμματέα των Εσωτερικών, είχε ετοιμάσει και σχέδιο διατάγματος για την καθιέρωση της συγκεκριμένης ημέρας ως εθνικής επετείου, που παρέμεινε ωστόσο στο αρχείο, εξαιτίας του αιφνίδιου διορισμού του ως πρεσβευτή στο Παρίσι. Ο Παναγιώτης Σούτσος διεκδικεί και εκείνος για τον εαυτό του την πατρότητα της ιδέας, όταν το 1834, με την ιδιότητα του συμβούλου στη γραμματεία των Εσοπερικών, είχε εισηγηθεί τη θεσμοθέτηση της 25ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής1 . Έτσι, ανεξάρτητα με τα πρόσωπα που είχαν την πρώτη έμπνευση και σύλληψη της ιδέας, σημασία έχει πως με το διάταγμα της 15ης Μαρτίου του 1838 καθιερώθηκε η τρίτη εθνική εορτή της πρώτης οθωνικής περιόδου- ανάμεσα στα "αποβατήρια" που τιμούνταν στις 25 Ιανουαρίου και στα "γενέθλια" που εορτάζονταν στις 20 Μαίου παρεμβλήθηκε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η 25η Μαρτίου, ως η επέτειος της εθνικής παλιγγενεσίας. Η τρίτη αυτή εθνική εορτή δεν αναφερόταν στον Όθωνα, δεν ήταν βασιλική εορτή· ήταν όμως "η μόνη, ήτις ημπορεί να συγκινήση παντός ευαισθήτου Έλληνος την καρδίαν, δεικνΰουσα εις αυτόν τρανώτατα το αίσιον αποτέλεσμα της σχεδόν ατελεσφόρου νομισθείσης αποστασίας, την ανάκτησιν, λέγομεν, ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ 1Δρχ Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Transcript of l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

Page 1: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

l & i l l & l & o o o

ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA<KTA.

HO*

ΤΕΥΧΟΣ 4 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ

2000

F.MTXIKFT V ΊΊΠΊ \ ΚΕΣΤΡΕΛ A.E.

ΑΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΗΣ« Τ Α ΙΝ ΙΑ * ^OIATIK A/V / a< a <TA /V

ΘΑΝΑΣΗ ΧΡΗΣΤΟΥ, Διδάκτορα Νεότερης Ιστορίας τον Πανεπιστημίου Αθηνών

Η ΘΕΣΜΙΚΗ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ ΩΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ

Ο Ξ ^τις 15 Μαρτίου του 1838 ο Όθωνας πήρε αιφνιδιαστικά και απροσδόκητα την σ"ϋί?πρωτοβουλία να θεσμοθετήσει με το υπ’ αριθμό 980 διάταγμα την 25η Μαρτίου επίσημα ως ημέρα εθνικής εορτής στο διηνεκές σε ανάμνηση "του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού έθνους".Η καθιε'ρωση της επετείου και οι εμπνευστές της

Την πρόταση για την καίρια αυτή πρωτοβουλία του Όθωνα προώθησε ο τότε γραμματέας (υπουργός) Παιδείας και Εσωτερικών Γεώργιος Γλαράκης, ο οποίος αξιοποίησε ιδέες και σκέψεις που είχαν διατυπωθεί στο παρελθόν. Εξαιρετική περίπτωση στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών αυτών αποτελεί ο Ιωάννης Κωλέττης, ο οποίος το 1835, όταν κατείχε το θώκο του γραμματέα των Εσωτερικών, είχε ετοιμάσει και σχέδιο διατάγματος για την καθιέρωση της συγκεκριμένης ημέρας ως εθνικής επετείου, που παρέμεινε ωστόσο στο αρχείο, εξαιτίας του αιφνίδιου διορισμού του ως πρεσβευτή στο Παρίσι. Ο Παναγιώτης Σούτσος διεκδικεί και εκείνος για τον εαυτό του την πατρότητα της ιδέας, όταν το 1834, με την ιδιότητα του συμβούλου στη γραμματεία των Εσοπερικών, είχε εισηγηθεί τη θεσμοθέτηση της 25ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής1.

Έτσι, ανεξάρτητα με τα πρόσωπα που είχαν την πρώτη έμπνευση και σύλληψη της ιδέας, σημασία έχει πως με το διάταγμα της 15ης Μαρτίου του 1838 καθιερώθηκε η τρίτη εθνική εορτή της πρώτης οθωνικής περιόδου- ανάμεσα στα "αποβατήρια" που τιμούνταν στις 25 Ιανουαρίου και στα "γενέθλια" που εορτάζονταν στις 20 Μαίου παρεμβλήθηκε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η 25η Μαρτίου, ως η επέτειος της εθνικής παλιγγενεσίας. Η τρίτη αυτή εθνική εορτή δεν αναφερόταν στον Όθωνα, δεν ήταν βασιλική εορτή· ήταν όμως "η μόνη, ήτις ημπορεί να συγκινήση παντός ευαισθήτου Έλληνος την καρδίαν, δεικνΰουσα εις αυτόν τρανώτατα το αίσιον αποτέλεσμα της σχεδόν ατελεσφόρου νομισθείσης αποστασίας, την ανάκτησιν, λέγομεν,

ΤΙΜΗ

ΠΩΛΗ

ΣΗΣ

1Δρχ

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 2: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

του τιμαλφεστάτου των κτημάτων, της ελευθερίας"2.Οι σημειολογικές αυτές συνδηλώσεις και φορτίσεις της 25ης Μαρτίου, όπως ήταν

επόμενο, συσπείρωσαν κοντά της ένα ευρύ κοινωνικό φάσμα. φάσμα που γινόταν ολοένα και πιο αντίθετο στον Ό θωνα και το βαυαροκρατούμενο κατεστημένο, όσο οι τελευταίοι επέμεναν, από το 1839 και κατόπιν, στην υποβάθμιση του εορτασμού της εθνικής επετείου.

Στη συνάφεια αυτή απαραίτητη κρίνεται και η αναφορά σε δυο χρονικές συγκρίσεις· η πρώτη υπαγορεύεται από την παρέλευση 17 χρόνων από την έκρηξη της επανάστασης του 1821 έως τη θεσμοθέτηση του εορτασμού της, και η δεύτερη σχετίζεται με την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αθηνών το Μάϊο του 1837, δέκα μήνες δηλαδή νωρίτερα από το Μάρτιο του 1838, ένα γεγονός πολύ σημαντικό για τα πνευματικά τεκταινόμενα της νεοελληνικής κοινωνίας, που μας αφορούν άμεσα3.

Ο επίσημος εορτασμός στην Αθήνα

Με 21 κανονιοβολισμούς το απόγευμα της παραμονής σηκώθηκε η αυλαία του πρώτου επίσημου εορτασμού της επετείου στην ολιγάνθρωπη πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους. Με 21 κανονιοβολισμούς επίσης χαιρετίσθηκε ανήμερα της 25ης Μαρτίου 1838 το επίτευγμα των αγωνιστών της επανάστασης του 1821, δίνοντας με τον τρόπο αυτό έναν ξεχωριστό τόνο στις πολιτικές εξελίξεις του τόπου.

Ακολούθησε δοξολογία στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης στην οδό Αιόλου παρουσία του Όθωνα, της Αμαλίας, των αγωνιστών, του διπλωματικού σώματος, των καθηγητών του Πανεπιστημίου και των διοικητικών και πολιτικών αρχών του κράτους. Η συρροή του λαού στην Αθήνα και η συμμετοχή του στα εορταστικά δρώμενα ήταν πρωτοφανείς· άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές τάξεις είχαν κατακλύσει τους δρόμους της πόλης γεμίζοντας την ατμόσφαιρα με ήχους διθυραμβικούς και χρώματα ζωντανά και ενθουσιώδη. Η γραμματεία Εσωτερικών είχε φροντίσει ακόμα για την ανέγερση "αψίδος σμυρτοστεφούς μετά των καταλλήλων επιγραφών, αίτινες ήσαν ευχαί υπέρ αναπαύσεως των υπέρ πατρίδος πεσόντων, ευφημίαι προσήκουσαι υπέρ του Βασιλικού ζεύγους, εξήγησις ευγνωμοσύνης εις τας τρεις ευεργέτιδας δυνάμεις και ανάμνησις των σημαντικωτέρων μαχών κατά τε γην και θάλασσαν προς δε και η άδεια γενικής φωτοχυσίας"4.

Ο χορός των αγωνιστών στην Πλατεία Αισχύλου και η απροσδόκητη εξε'λιξη

Μετά τη δοξολογία ο Όθωνας, η Αμαλία και οι επίσημοι κατευθύνθηκαν στην Πλατεία Αισχύλου, τη σημερινή Πλατεία Κλαυθμώνος, και από τον εξώστη του σπιτιού που έμεναν (οικίες Αφθονίδη και Δεκόζη-Βούρου) παρακολούθησαν το χορό που έστησαν αυθόρμητα και απροετοίμαστα οι παλιοί αγωνιστές και ο πολύς κόσμος. Ξαφνικά μέσα από το πλήθος ξεπρόβαλε μία ηλικιωμένη γυναίκα, η οποία αξίωσε να χορέψει και εκείνη λέγοντας ότι

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: <ΤΔΙΝΙΑ&ΟΙΛΤΙΚΟΛ Λ<Λ<ΤΛΛ Σίνα & Δαφνομήλη 106 80 Α8ήνα

ΕΚΔΟΤΗΣ: Τούιοιιζας ΠαύλοςΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Δ.Σ. (Τούιουζας Π., Γολεμάιης Β., Ταμβίσκος I., Κωνσιανιέλλος Γ., Κάλλιας Ν., Σπυρίδωνος Α., Γιανναράκου-Κιισιάκι Ε., Δούνια-Μάμαλη Ευ., Σιούρας I.) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣΥΛΗΣ: Ταμβίσκος Ιωάννης, Κωνσιανιέλλος Γεώργιος ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ: ALTA GRAFICO ΕΠΕ, Τηλ.: 2314359, Fax: 2317705 ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Καιερίνα Κωνσιανιέλλου (Ζ. Πηγής 8-10, Τηλ.: 3819319, Fax: 3823077)

Ρεβέκκα Τούιουζα, Τηλ.: 3334130

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 3: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

"Σήμερον δικαιούμαι και εγώ να χορεύοω και ίσως περισσότερον από σας, διότι απώλεσα εις τον περί ανεξαρτησίας αγώνα τους αδελφούς και τους υιούς μου !"5. Η σεβάσμια αυτή γυναίκα δεν ήταν άλλη από τη Δέσποινα Λέκκα6.

Η σκηνή ήταν έντονη και μοναδική- παρέπεμπε μάλιστα κατευθείαν σε ανάλογες της αρχαιότητας, που είχαν ως πρωταγωνίστρια τη Σπαρτιάτισα μάνα.

Το βράδι της σημαντικής αυτής ημέρας του 1838, που εορτάσθηκε επίσημα για πρώτη φορά η 25η Μαρτίου, φωταγωγήθηκε, παρά τα πενιχρά μέσα της εποχής, η Ακρόπολη και ο Λυκαβηττός, ταυτόχρονα, "φωταγωγήθηκε" εσωτερικά το φρόνημα και το ψυχικό σθένος των αγωνιστών, που με τους κόπους και τις θυσίες τους έθρεψαν και υποστασιοποίησαν τις πολύχρονες εθνικές προσδοκίες του μαχόμενου Ελληνισμού για ανεξαρτησία, χειραφέτηση και πρόοδο.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Θ. Χρήστου, "Οι κινητοποιήσεις των φοιτηταίν του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τον εορτασμό της 25ης Μ αρτίου 1841", στα: Π ρακτικά του ΙΗ ' Πανελληνίου Ιστορικού Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη 1998, σ. 147- 165, επίσης Μ.Κ. Τσώλης, "Ο πρώτος πανηγυρισμός της εθνικής γιορτής", σιην: Ιστορία εικονογραφημένη, τχ. 345 (Μ άρτιος 1997), σ. 36-39, ειδικότερα βλ. σ. 36-37.

2. Αθηνά, αρ.φ. 803,26 Μαρτίου 1841, βλ. επίσης Κ.Θ. Δημαράς, "Φοιτητικά", στο: Το Βήμα, 3 Σεπτεμβρίου 1976.3. Θ. Χρήστου, ό.π., σ. 151.

4. Πρακτικά των Συνεδριάσεων της Γερουσίας κατά την τρίτην σύνοδον της τέταρτης βουλευτικής περιόδου, Α θήνα 1855, Συνεδρίαση της 26ης Μ αρτίου 1856, βλ. την αγόρευση του γερουσιαστή Ρήγα Π αλαμίδη σχετικά με τον εορτασμό της εθνικής επετείου, σ. 328-335, ειδικότερα βλ. σ. 331, στο εξής: Πρακτικά.

5. Βλ. την επιστολή από Αθήνα 25 Μαρτίου/6 Απριλίου 1838 της Julie von Nordenpflycht προς τη φίλη της von Sahorst στο Ολδεμβοΰργο, "Επιστολαί κυρίας της τιμής εν Αθήναις προς φίλην της εν Γερμανία (1837- 1842)", στο: Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Ε τα ιρείας της Ελλάδος, τ.8 (1922), σ. 383-555, ειδικότερα βλ. 435 και 436.

6. Μ.Κ. Τσώλης, ό.π., σ.38-39. ·

J

<ΤΑΙΚΙΑ kOIATIKOA ΛΚΛ<ΤΑΛ

Δ' ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΣτην πόλη της Λιβαδειάς (στο Συνεδριακό Κέντρο “Κρύα” του Δήμου Λεβαδέων) από 9-13 Σεπτεμβρίου 2000, πραγματοποιείται το Α' Διεθνές Συνέδριο Βοιωτικών Μελετών

Το Συνέδριο θα περιλαμβάνει τέσσερα τμήματα:I. Προϊστορία και Αρχαίοι Χρόνοι,II. Βυζάντιο και Μέσοι Χρόνοι.III. Νεότεροι Χρόνοι,IV. Σύγχρονα προβλήματα της Βοιωτίας.

Θα παρουσιαστούν ανακοινώσεις Ελλήνων και Ξένων Επιστημόνων από Ευρώπη, Αμερική, Καναδά κα.

... ........................................................................................... ...........................................................................................................................................— Τ

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 4: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

■ Μ " I. | .................. .I - ■ ■■■ ....ffP·-. . ·ί

ΧΡΟΝΙΚΟΕΙΣΟΔΟΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΗ ΘΗΒΑ ΤΟ 1941

εισβολή των Γερμανικών Στρατευμάτων στην Ελλάδα την 6 Απριλίου 1941 ήταν η απαρχή των κατοχικών δεινών τον Ελληνικού Λαού που

διήρκεσαν τρισήμισυ ολόκληρα χρόνια, καταστροφών, πείνας, δυστυχίας και εξαθλίωσης. Η είσοδος των Γερμανικών Δυνάμεων στην πόλη της Θήβας, περιγράφεται στο ακόλουθο χρονικό που συνέταξε ο τότε Δήμαρχος Θηβαίων Ιωάννης Ν. Κτιστάκης για υπηρεσιακή χρήση.

“ Η αγωνία μας κατέχει όλους, όταν ανεκοινώθη από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών την μεσημβρία της 7ης Απριλίου ότι γερμανική φάλαγξ διέσπασε τας σέρβικός γραμμάς περί την ελληνοσερβικήν μεθόριον και βαδίζει επικινδΰνως προς την Θεσσαλονίκη. Από της στιγμής αυτής η πολεμική κατάσταση κατέστη κρίσιμος για να εξελιχθή σε απελπιστική.

Στας 10 Απριλίου ο υπηρετών ενταύθα Μοίραρχος Κάρλος έλαβε εξ Αθηνών τηλεγράφημα δι ου διετάσσετο να εξευρεθή χώρος προς στέγασιν 3.000 στρατιωτών και 150 αξιωματικών. Μετέβημεν μετ’ αυτού εις τα διάφορα σχολεία και αμέσως ετακτοποιήσαμεν τα του στρατωνισμού των ανδρών, την επόμενην δε υπεδέχθημεν τα πρώτα στρατιωτικά τμήματα αποτελούμενα από τους άνδρας των εμπέδων Θεσσαλονίκης και Καβάλλας, καθώς και περί τους 300 αξιωματικούς.

Τους στρατιώτας εστρατωνίσαμεν εις τα πέντε Δημοτικά Σχολεία και το Γυμνάσιον, τους δε αξιωματικούς εις τας οικίας της πόλεως, των κατοίκων προθυμοποιηθέντων να φιλοξενήσωσιν αυτούς.

Επί κεφαλής της ανωτάτης στρατιωτικής διοικήσεως ετέθη ο υποστράτηγος Παπαθανασίου με επιτελάρχην τον συνταγματάρχην του πυροβολικού Λαδάν και φρούραρχον τον αντισυνταγματάρχην του πεζικού Ιατρού. Κατά τας διαταγάς του Γενικού Στατηγείου εις ουδένα αξιωματκόν ή στρατιώτην έκτων έκτης Βορείου Ελλάδος προερχομένων επετράπη να μεταβή εις Αθήνας. Ούτω η συνολική δύναμις των ερχομένων ενταύθα εν αποσυνθέσει σχεδόν στρατιωτικών μονάδων ανήλθεν κατά τας πρώτας ημέρας του δεύτερου δεκαημέρου του Απριλίου εις τον αριθμόν των 10.000 περίπου στρατιωτών και αξιωματικών. Πλήν τούτων η πόλις μας εδέχθη και αρκετάς οικογενείας προσφύγων εκ Θράκης πας Μακεδονίας καταφυγούσας ενταύθα με την αντίληψιν ότι ήτο δυνατόν να αποφύγουν τα δεινά των πολεμικών επιχειρήσεων.

Την 20ην Απριλίου ημέραν του Πάσχα καθ’ ήν ο μεν πληθυσμός της πόλεως ευρίσκετο εν μεγίστη νευρικότητι λόγω των δυσάρεστων πολεμικών γεγονότων και του ότι ο ερχόμενος ενταύθα στρατός, ο νικητής εις Αλβανικά βουνά μιας μεγάλης δυνάμεως, ευρίσκετο εν διαλύσει, εδέχθημεν την πρώτη αεροπορικήν επίθεσιν εκ μέρους της Γερμανικής αεροπορίας, την 8ην πρωινήν καθ’ ήν ώραν ευρισκόμεθα εις τας Εκκλησίας παρακολσυθούντες την θείαν της Αναστάσεως λειτουργίαν,σμήνη εχθρικών αεροπλάνων έρριψαντας πρώτας βόμβας των εις το προάστειον Πυρί. Αί προξενηθείσαι ζημίαι και εξακριβωθείσαι μετά την λήξιν του συναγερμού περί ώραν ΙΟην ήσαν ασήμαντοι. Μόνο μία οικίαν κατέρρευσε χωρίς θύματα, την 12ην όμως πρωινήν έτερα σμήνη εχθρικών αεροπλάνων, υπερέπτησαν της πόλεως μας και εξαπέλυσαν συνεχώς μέχρι της 5ης απογευματινής ώρας πολλές βόμβες. Εκ των εκρήξεων κατεστράφησαν πέντε οικίαι, η αποθήκη νερού του Σιδ. Σταθμού ανεφλέγη και κατεστράφη ολόκληρος η αποθήκη αχύρου παρά τον Σιδ. Σταθμόν, ανήκουσα εις το δημόσιον,

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 5: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

ανετράπησαν και κατεστράφησαν βαγόνια επί της σιδ. Γραμμής και εφονεΰθησαν 15 άτομα. Την επομένην εξηκολούθησεν και πάλιν ο βομβαρδισμός της πόλεως υπό των εχθρικών αεροπλάνων συνεχισθείς μέχρι της Παρασκευής 25 Απριλίου το εσπέρας της οποίας εισήλθον τα Γερμανικά στρατεύματα εις την πόλιν, με πολλά θύματα από τον άμαχο πληθυσμό και καταρρεύσεις και ημικαταρρεύσεις άνω των 20 οικιών. Εκ των βομβαρδισμών των ημερών αυτών ο σφοδρότερος και απανθρωπότερος ήτο ο του χωρίου Μωρίκι, εις ό είχε καταφύγει το ήμισυ του πληθυσμού της πόλεως, γενόμενος το απόγευμα την 25 Απριλίου και καθ’ όν εφονεύθησαν γυναίκες, μικρά παιδιά και γέροντες ήτοι περί τα 22 άτομα, εξ ών πλείστοι κάτοικοι Θηβών, ενώ δε το μέτωπον των πολεμικών επιχειρήσεων μετεφέρθη εις την περιφέρειαν της Επαρχίας μας, ο ενταύθα ευρισκόμενος στρατός ήρχισεν από της πρώτης ημέρας του Πάσχα να διαρρέη αυτοβούλως προς πάσαν κατεύθυνσιν.

Οι αξιωματικοί άνευ αδείας ανεχώρουν και την νύκτα της 23 προς 24ην Απριλίου απεχώρησαν εκ Θηβών ο στρατηγός Παπαθανασίου μετά του Επιτελείου του, ο φρούραρχος Ιατρού και όλοι οι λοιποί αξιωματικοί, εγκαταλείψαντες τα αρχεία των στρατιωτικών μονάδων, αποθήκας τροφίμων, αποθήκας βενζίνης και τα γραφεία των. Εν τω μεταξύ τα αγγλικά στρατεύματα υπεχώρουν διερχόμενα δια των οδών της ερήμου σχεδόν λόγω της αθρόας εξόδου των κατοίκων προς τα γειτονικά χωρία, πόλεως και τα τελευταία τμήματά τους διήλθον εντεύθεν την ΙΙην πρωινήν της Παρασκευής 25ην Απριλίου αφού επεχείρησαν δια δυναμιτών να ανατινάξουν τα δένδρα της οδού Επαμεινιόνδου, αλλά συνεκρατήθησαν υφ’ ημ’ών και αφού ανετίναξαν τας γεφύρας Καναβάρεως εξώθι του Πυρίου και την τοιαύτην του φόρου διοδίων προς νότον της πόλεως. Άμα τη αποχωρήσει και του τελεταίου αγγλικού αυτοκινήτου υψώσαμεν επί της Πλατείας Καδμείας, επί του κωδωνοστασίου του Ναού Αγίου Γεωργίου και επί του κτιρίου της Δρακείου Νυχτερινής Σχολής, λεύκάς σημαίας και αναμένομεν αι ολίγιστοι απομείναντες ενταύθα κάτοικοι και εκ των Αρχών οι Ι/ο υπογεγραμμένος 2/ ο μοίραρχος κ. Κάρλος.3/ ο Αρχιερατικός Επίτροπος Παπαϊωάννης Παπαγεωργίου και 4/ ο οικονομικός Έ φορος Βουγάς μετά του ελεγκτού του Ταμείου Αποστολίδου, εις την Νυκτερινήν Σχολήν ένθα ήτο το καταφύγιον μας, την είσοδον των Γερμανικών Στρατευμάτων, πραγματοποιηθείσαν περί ώραν 7 μετά μεσημβρίαν. Ταύτα συναντήσαμεν εις την βρύσιν της διασταυρώσεως των οδών προς Πυρί και προς Σιδ. Σταθμόν. Οι ανωτέρω έχοντες σημαιοφόρον με λευκήν σημαίαν, ανεκοινώσαμεν εις αυτούς ότι η πόλις μας είναι εκτός ζώνης επιχειρήσεων και ότι τα Αγγλικά στρατεύματα απεχώρησαν από της πρωίας. Επί κεφαλής των πρώτων μοτοσυκλετιστών, οίτινες σημειωτέον ήλθον εκ του δρόμου της Καρδίτσης, ήτο νεαρός τις κατώτερος Γερμανός αξιωματικός όστις μας εδήλωσε δια τινός διερμηνέως ότι ο Γερμανικός στρατός δεν ήρχετο ως εχθρός αλλ’ ως φίλος και ότι θα τύχωμεν κάθε προστασίας του, και μας παρεκάλεσε να διαθέσωμεν τροφήν δια τους 15 άνδρας του, πράγμα όπερ και εγένετο. Καθ’ όλην την διάρκεια της νυκτός και την επομένην κατέφθασαν σημαντικοί δυνάμεις αίτινες και επίεζαν τας οπισθοφύλακάς των Άγγλων, τας οχυρωμένας εις τον Κιθαιρώνα αφού ολόκληρον την ημέραν της 26 Απριλίου εγένετο σημαντική μονομαχία πυροβολικού προς νότον της πόλεως κάτωθι του Κιθαιρώνος.

Τα Γερμανικά στρατεύματα μη έχοντας άλλο εμπόδιο εισήλθον εις τας Αθήνας την 27 Απριλίου και ούτω έληξαν εν τη περιφερεία μας αι πολεμικαί επιχειρήσεις. Αμέσως εγκατεστάθη εδώ η Γερμανική Στρατιωτική Διοίκηση στεγασθείσα εις το κτίριον της Εθνικής Τραπέζης μέχρι τη 16 Ιουνίου 1941 ότε εισήλθον τα Ιταλικά στρατεύματα και αντικατεστάθην της Γερμανικής με Ιταλικής Στρατιωτικής διοίκησης. ύ

I. Ν. ΚΤΙΣΤΑΚΙΣ, Δήμαρχος Θηβαίων

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 6: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΗΣΑΪΑΣ ΣΑΛΩΝΩΝ(από to βιβλίο του ΓΙΩΡΓΗ Β. ΛΟΥΚΑ- ΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ) ΘΗΒΑ ΚΑΙ ΛΕΙΒΑΔΙΑ - ΧΩΡΑΪΤΑΙ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΟΙ ΣΤΟ 21)

( / 9 εννήθηκε στα 1778 στη Δεσφίνα. Πατέρας του ο παπάς του χωριού Στάθης.

Αφού έμαθε μερικά γράμματα στα Σάλωνα, το 1797 πηγαίνει καλόγερος στο μοναστήρι του Προδρόμου κοντά στο χωριό του. Συνέχισε το σχολειό στα Γιάννενα υπό την προστασία του Αλή πασά, ο οποίος μετά τον έστειλε στην Πόλη. Εκεί γνωρίστηκε με σημαίνοντες Φαναριώτες και με τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε ’.

Γυρίζει όμως γρήγορα στη Δεσφίνα, όπου διορίζεται παπάς και αναλαμβάνει διοικητής της περιφέρειας με εντολή του Αλή πασά.

Πεθαίνοντας ο Δεσπότης Σάλωνων Ιωακείμ χειροτονείται στα 1818 δεσπότης.

Στα 1820 γίνεται φιλικός. Αναγκάζει τους προύχοντες να καταθέσουν χρήματα για να αγοραστούν άρματα, βάζοντας πρώτος τις τελευταίες του οικονομίες. Τακτοποιεί κατά το διπλωματικώτερο τρόπο το θέμα του αρματωμένου μπουλουξή Παπά- Αντριά από την Κουκουβίστα, αφού πρώτα συμβουλεύτηκε τον Γρηγόριο Ε’. Ο πατριάρχης του έστειλε στις 20 Δεκεμβρίου 1820την περίφημη επιστολή.

Βρέθηκε και πάλι στην Κωνσταντινούπολη στις παραμονές της Επανάστασης. Μίλησε με τον Πατριάρχη, ανταμώθηκε με τους Φιλικούς και ξαναγύρισε με τα σχετικά έγγραφα, κατά τον Κρέμο, στην πατρίδα του.

Ανταμώθηκε στον Ό σιο Λουκά με τον Διάκο, με τον φιλικό Θανάση Ζαρίφη, με τον Β. Μπούσγο, τον ηγούμενο Ιωάσαφ και άλλους ιερωμένους του μοναστηριού και αφού τάπαν μεταξύ τους αποφάσισαν τον ξεσηκωμό.

Φεύγει σε λίγο να μεταφέρει το μήνυμα στα Σάλωνα, το Λιδωρίκι και σ’ όλη τηγύρω περιοχή ανταμώνοντας προκρίτους, φιλικούς και καπεταναίους.

Η φλόγα της εξέγερσης άρχισε να απλώνεται και να ανάβει τα στήθια καπεταναίων, παλληκαριών αρχόντων και καλογέρων. Και καθώς δεν έπαιρνε άλλο το πράγμα, γιατί οι Τούρκοι άρχισαν να μαθαίνουν από παντού τα κακά μαντάτα, μέσα στην Εκκλησιά του Οσίου Λουκά, ντυμένος στα ιερά του άμφια και με το σταυρό και το Ευαγγέλιο στα χέρια του ευλόγησε τα άρματα και κήρυξε την Επανάσταση.

Ο χρόνος δεν τον έπαιρνε, έπρεπε να βγει και πάλι γύρω στην περιοχή για να κηρύξει και εκεί πια την επανάσταση, και όχι όπως πριν, να την ετοιμάσει. Φεύγοντας γυρίζει τα

Επίσκοπος Σάλωνων Ησαΐας

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 7: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

μάτια κατά το μεγάλο ιστορικό μοναστήρι." Η ψυχή του λύγισε κι από τα μάτια του ιεράρχη κυλήσανε μερικά δάκρυα" γράφει ο Λάππας, που "κατέβρεξαν τας ροδοχρόους αυτού παρειάς" αντιστορεί ο Κρέμος.

Σάλωνα, Αιδωρίκι, Λειβαδειά, Αταλάντη στο πόδι. Στη Λειβαδειά μαζί με τον Ταλαντίου Νεόφυτο και Αθηνών Διονύσιο επισημοποιώντας την επανάσταση αναλαμβάνουν καθήκοντα προσωρινής Επιτροπής της Επαρχίας. Διορίζουν "κονσόλους" τον Ν. Νάκο, Γ. Λογοθέτη και I. Φίλωνα, αρχηγό των όπλων τον Διάκο και πεντακοσιάρχους τον Γιάννη Λάππα, Β. Μπούσγο, Μ. Τριανταφυλλίνα, Ν. Σιμαρέση και Μάνθο Τζήρου και ταμίες τον Β. Κάλκο και Αντ. Ξάνθη. Αφού η Επανάσταση επικράτησε στην ανατολική Ρούμελη (λίγο αργότερα στη Θήβα και Αθήνα), έπρεπε χωρίς άργητα να στραφούν κατά το Ζητούνι.

Με το μήνυμα του Διάκου συμφώνησαν όλοι οι καπεταναίοι να τραβήξουν κατά κει. Ανταμώνονται στους Κομποτάδες. Αργούν να επιτεθούν κατά της Υπάτης, μια που ο αμαρτωλός της περιοχής Κοντογιάννης δίστασε να σηκώσει τα άρματα κατά των Τούρκων. Τους προλαβαίνουν οι Κιοσέ Μεχμέτ και Ομέρ Βρυώνης πασάδες που κατέβηκαν από τα Γιάννενα. Συμπτύσσονται οι Έλληνες στα ανατολικά της Οίτης και στα ριζά του Καλλιδρομίου και ετοιμάζουνται να κρατήσουν τους Τούρκους να μην περάσουν προς τα Σάλωνα και τη Λειβαδιά.

Ο Δεσπότης ανάμεσα στα παλληκάρια, έτρεχε παντού δίνοντας κουράγιο, δείχνοντας ατρόμητος και αποφασισμένος να πεθάνει παρά να αποσυρθεί στο μοναστήρι της Δαμάστας και εκεί να σώσει τη ζωή του.

Ακολουθώντας τον γέρο Πανουργιά βρέθηκε στη Χαλκωμάτα. Μετά από σκληρή μάχη και απανωτές έφοδες των Τούρκων, που μετρούσαν χιλιάδες, σπάει η γραμμή του Πανουργιά και αρχίζει η υποχώρηση. Σκοτοίνεται ο αδελφός του Δεσπότη Παπα-Γιάννης και ο ίδιος άρχισε να ανεβαίνει τον ανήφορο για να αποφύγει την αιχμαλωσία, Ό πω ς όμως ήταν σωματώδης φούσκωσε και στάθηκε. Εκείνη τη στιγμή ο "έφορος" του στρατού Μαρκόπης ή Μαρκόπουλος, βλέποντας τον ιεράρχη να μένει πίσω και να μην μπορεί να ακολουθήσει τους άλλους κι ακούοντας τους Αρβανίτες νάρχωνται, θέλησε να τον σώσει με κάθε τρόπο. Τον πήρε στον ώμο του κι άρχισε να τρέχει. Μάταια όμως. Ο Δεσπότης ήταν βαρύς, ο ανήφορος μεγάλος. Το παλληκάρι στεκόταν λίγο, κοντανάσαινε και συνέχιζε, αλλά ήταν αδύνατο να τον κουβαλάει πια.

— Άφησέ με τέκνον μου και σώσον τουλάχιστον σ’ εαυτόν ως χρησιμότερον έλεγε στο παλληκάρι (Γούδας Η 248). Αφού απόειδε άφησε το Δεσπότη κοντά στην πηγή της Χαλκωμάτας. Τον βλέπει κάποιος αγωνιστής Κελεπούρης που ήταν καβάλα σ’ άλογο. Ξεπεζεύει και του το δίνει. Δεν πρόφτασε όμως ν’ ανέβει και τον προφταίνουν οι Αρβανίτες. Τον ξεκάνουν και του παίρνουν το κεφάλι. Και μαζί με το κεφάλι του αδελφού του Παπα- Γ ιάννη και πολλά άλλα και με συντροφιά τον αλυσοδεμένο Διάκο τα φέρνουν στη Λαμία.

Δίπλα στο σουβλισμένο ήρωα της Αλαμάνας είχαν κρεμασμένα και το κεφάλι του Δεσπότη, του Παπα- Γιάννη και των άλλων για ημέρες ώσπου μη υποφέροντας τη βρώμα οι Τούρκοι τα πέταξαν, μαζί με το πτώμα του Διάκου, σ’ ένα παλιόρεμα της Λαμίας, που σιγά- σιγά σκεπάστηκαν από τις ακαθαρσίες. ·

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 8: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΡΟΥΣΣΑΡΗ

ΤΟ ΙΙΑΣΧΑ ΤΗΣ ΑΕΒΑΑΕΙΑΣ(από το Λεύκωμα "η Λεβαόειά και η Επαρχία της”)

μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η γιορτή της

Ρωμιοσύνης, το ΠΑΣΧΑ των Ελλήνων, γιορτάζεται με τρόπο μοναδικό στην πόλη μας. Αυτή η ανεπανάληπτη εικόνα ξημερώνοντας η Λαμπρή, όπου η πόλη είναι χαμένη μέσα στους καπνούς, επαναλαμβάνεται επί αιώνες στη Λεβαδειά. Η γιορτή της αγάπης, της ελπίδας, της άνοιξης, της λύτρωσης, της Ανάστασης ποτέ δεν σταμάτησε να γιορτάζεται στην πόλη μας, ακόμα και στα πιο δύσκολα χρόνια της Χριστιανοσύνης και του Ελληνισμού, στα μαύρα χρόνια της Τουρκικής σκλαβιάς.

Ακόμη και τότε οι κάτοικοι της κατάφεραν να διατηρήσουν ζωντανά τα ήθη και τις παραδόσεις του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.

Αυτό οφειλόταν στους άρχοντες και τους προκρίτους της Λεβαδείας, οι οποίοι κατάφερναν πάντοτε ακριβοπληρώνοντας τον Τουρκοεβόδα-διοικητή της περιοχής να εξασφαλίζουν για τους πολίτες ειδική άδεια του εορτασμού του Πάσχα.

Τόσο για το ψήσιμο των αρνιών, όσο και για τα χαλκούνια, τα βαρελότα, τις πιστολιές και τις τουφεκιές που θα έριχναν, μια άδεια που δύσκολα έπαιρναν σ’ άλλες περιοχές.

Οι άρχοντες της Λεβαδείας υμνήθηκαν απ’ όλους τους ιστορικούς και τους περιηγητές για τη φιλοξενία τους και έκαναν γνωστή τη Λεβάδεια σε όλο τον κόσμο. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του ιστορικού Κούμα " οι πρόκριτοι της Λεβαδείας, άνθρωποι κτηματικοί, λόγιοι, συνετοί, εσχημάτιζαν είδος επαινετής αριστοκρατίας με σκοπό όχι να ωφεληθούσιν αυτοί, αλλά να κυβερνήσωσιν ωφελίμως τα κοινά πράγματα...".

Συμπληρώνει ο αγνός αγωνιστής του 1821 Μακρυγιάννης, που όταν ξεριζώθηκε από τον τόπο του φιλοξενήθηκε αυτός και η οικογένεια του στην πόλη μας: "Σηκωθήκαμεν όλη η φαμελιά και οι συγγενείς και πήγαμεν εις Λεβαδεία και μας υπερασπίστηκαν οι φιλάνθρωποι άρχοντες εκεί κάμποσο καιρό..."

Ή ξερε ο λαός της Λεβαδείας, αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας ότι οι πρόκριτοι της πόλης θα έδιναν τη δυνατότητα σ’ όλους, πλούσιους και φτωχούς να φορέσουν τα γιορτινά τους, να πάρουν μέρος σ’ ένα τριήμερο ξεφάντωμα αγάπης, πίστης, συναδέλφωσης, ελπίδας ότι η ελευθερία των 3 ημερών πολύ γρήγορα θα ήταν αιώνια.

Πασχαλιάτικος λάκος στη Λεβάδεια δεκαετία τον ’50

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 9: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

Το Χριστός Ανέστη και το Αληθώς Ανέστη στα χείλη των σκλαβωμένων χριστιανών της Λεβαδείας έπαιρνε άλλη διάσταση, αφού η ανάσταση συμβόλιζε την ελευθερία του έθνους από τους αλλόθρησκους κατακτητές.Το γλέντι ξεκινούσε βαθιά χαράματα της Κυριακής, αμέσως μετά τηναναστάσιμη λειτουργία, το -Πασχα στηΛεραοεια, το γλεντι συνεχίζεται και μετα το ιρησιμο των αρνιώνπρώτο "Χριστός Ανέστη" του παπά.

Οι ομοβροντίες από τις πιστολιές, τα χαλκούνια και τα βαρελότα φουντούρωναν το πάθος για την ελευθερία. Οι ευχές, τα φιλιά και το Χριστός Ανέστη έδιναν δύναμη κι ελπίδα σ’ όλους ότι με τη βοήθεια του Θεού θα γιόρταζαν και την Ανάσταση της απελευθέρωσης. Μετά την εκκλησία ξεχύνονταν στους δρόμους, τις πλατείες, τις γειτονιές, τα χωράφια κι άρχιζαν να στήνουν τους λάκκους. Αγαπημένοι 20-30 οικογένειες, γείτονες, φίλοι, συγγενείς άρχιζαν με τραγούδια να ανάβουν το λάκκο, κι όταν ο γεροντότερος έκανε με τη θράκα το σημάδι του σταυρού, σκόρπιζαν ομοιόμορφα τη φωτιά κι άρχιζαν το ψήσιμο.

Τραγούδια, όργανα, τσουγκρίσματα των αυγών, κρασί, χορός ένα γλέντι που κρατούσε μέχρι την Τρίτη μέρα της Πασχαλιάς.

Υπήρχαν όμως και κάποιοι που έλειπαν, ήσαν όσοι πενθούσαν. Αυτοί δεν έβαφαν αυγά, δεν πήγαιναν στην εκκλησία λαμπριάτικα, ούτε φορούσαν τα γιορτινά τους.

Έ ν α παλιό Λειβαδίτικο τραγούδι δείχνει ότι για οποιοδήποτε κακό τύχαινε σε μια οικογένεια, αυτή δεν έπρεπε να στολιστεί ούτε να γλεντοκοπά σ’ αυτή τη μεγάλη γιορτή.

Βουνά μου, μη γιονίσετε, / κάμποι μην παχνιοτήτε και χελιδονάκια μου, / να ζήτε, να λαλείτε, μόν’ πέστε της Ανόρούτσαινας, / της μικροπαντρεμένης να μην αλλάξει την Λαμπρή / και τα φλουριά να βάλει

Αφού σ’ εκείνα τα τραγικά χρόνια της τουρκοκρατίας διατηρήθηκε ζωντανό το έθιμο του εορτασμού του Πάσχα στην πόλη μας, οι επερχόμενες γενιές τίμησαν και τιμούν μέχρι σήμερα με το παραπάνω αυτή την παράδοση, έτσι χάρη στην πατροπαράδοτη φιλοξενία τους, τη λεβεντιά τους, την απαράμιλλη τεχνική τους στο στήσιμο των λάκκων και το ψήσιμο των αρνιών, την αγάπη για το χορό και το τραγούδι γιορτάζουν τη Λαμπρή με μοναδικό τρόπο. #

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 10: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

ΧΡΗΣΤΟΥ Φ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ, Δημοσιογράφον- τεχνοκρίτη- Επικοινωνιολόγου

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΡΥΖΑΚΗΣ, Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ* Απόσπασμα από την εισήγηση στο Α ’ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΒΟΙΩΤΙΚΩΝΜΕΛΕΤΩΝ (ΕΠΕΤΗΡΙΣ: τομ. Α \ τενχ. β ’ΑΘΗΝΑ-1988)

(Τ 7 * ο 1814, χρονιά ίδρυσης της t - X Φιλικής Εταιρείας, 19/31 Οκτωβρίου στην καρδιά της Βοιωτίας, τη Θήβα, γεννήθηκε μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του ελλαδικού και παγκόσμιου εικαστικού χώρου, ο Θεόδωρος Βρυζάκης, που έμελλε να παίξει πρωτεύοντα ρόλο στην αμέσως μεταπελευθερωτική περίοδο της χώρας μας, με προεκτάσεις και στα μετέπειτα χρόνια, με αποτέλεσμα διαμόρφωσης και ανάπτυξης των εικαστικών τεχνών της σύγχρονης Ελλάδας.

Το 1821 ο Θεόδωρος Βρυζάκης ήταν 7 χρονών. Από την ηλικία αυτή και για άλλα 9 χρόνια, τα χρόνια της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης του 1821, δηλαδή ως τα 15-16 χρόνια του, ο Θεόδωρος Βρυζάκης επρόκειτο να ζήσει μια φοβερή οικογενειακή τραγωδία, τον απαγχονισμό του πατέρα του Πέτρου, εμπόρου, από τους Τούρκους του Ομέρ Βρυώνη, ύστερα από τη αποτυχία του στο Χάνι της Γραβιάς (8 Μαΐου) και του Κιοσέ Μεχμέτ Πασά, που έφτασαν, από τη Μπουντουνίτσα μέσω Λειβαδιάς, στη Θήβα, ως και τα αλλεπάλληλα συνταρακτικά εθνικά γεγονότα.

Τα χρονικά αυτά σημεία είναι πολύ σπουδαία, για την κατανόηση του βιοτικού, κοινωνικού, πνευματικού, πολιτιστικού και πολιτικού περιβάλλοντος και του κόσμου των ιδεών μέσα στον οποίο πέρασε τα τρυφερά του χρόνια, μεγάλωσε και ανδρώθηκε ο Θεόδωρος Βρυζάκης. Τότε, η μνήμη του και η φαντασία του δέχτηκαν τρομερές επιδράσεις και εντυπώσεις και ότι χαράχτηκε μέσα του ήταν αδύνατον να ξεπεραστεί και να ξεχαστεί.

Ο ορφανεμένος νέος Θεόδωρος Βρυζάκης, μέλος ονομαστής και πλούσιας οικογένειας των Θηβών, που τα μέλη της, Νικόλαος Βρυζάκης, δημογέροντας της Θήβας, διοικητής επαρχίας, βουλευτής και πληρεξούσιος στη Β’ Εθνική Συνέλευση και Φραγκίσκος ή Φράγκος Βρυζάκης, πληρεξούσιος Θηβών στη Γ’ Εθνική Συνέλευση, έπαιξαν σπουδαίο και πρωτεύοντα ρόλο στα πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα της πόλης των Θηβών, της Βοιωτίας, καθώς και όλης της ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, αρχικά βρήκε τη συμπαράσταση και την υποστήριξη των συγγενών του αυτών και αργότερα εισήχθη στο ιδρυθέν, στην Αίγινα (1828), από τον Καποδίστρια, Ορφανοτροφείο.

Με την εισαγωγή του στο Ορφανοτροφείο ο Θεόδωρος Βρυζάκης ήταν 14 χρονών και

Η “Παραμυθία ”, έργο τον Θεόδωρόν Βρνζάκη, 1847. (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα).

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 11: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

με πλούσια πείρα από τα συνταρακτικά γεγονότα και από τις ποικίλες καταστάσεις, που είχε ζήσει, καθώς και από τις γνωριμίες του με τους διάφορους τύπους ανθρώπων της εποχής, κυρίως αγωνιστών. Ό λες αυτές οι εντυπώσεις συσσωρεύονται και αναδεύονται μέσα στο νου και τη φαντασία του παιδιού αυτού, που είχε ωριμάσει πρόωρα.

Στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας ο Θεόδωρος Βρυζάκης, από το 1830 και ύστερα, διδάχτηκε ελεύθερο σχέδιο από τους διαπρεπείς αρχιτέκτονες Σταμάτιο Κλεάνθη και Εδουάρδο Σάουμπερτ. Στη συνέχεια (1832), κατά τη πληροφορία του Αλέξανδρου Ραγκαβή, ο Θεόδωρος Βρυζάκης έγινε υπηρέτης αρχικά και συνοδός στη συνέχεια του Γερμανού φιλέλληνα, κλασικού φιλόλογου και καθηγητού του Πανεπιστημίου του Μονάχου Φρειδερίκου Θειρσίου και ακολούθησε τον κύριο του στο Μόναχο, όπου σπούδασε ζωγραφική και αναδείχτηκε σε εξαίρετο καλλιτέχνη, με διεθνή ακτινοβολία.

Μέσα στο λαμπρό και καλλιτεχνικό περιβάλλον της πρωτεύουσας της Βαυαρίας, το Μόναχο, το γεμάτο από κλασικές αναμνήσεις και φιλελληνικές εκδηλώσεις και ασφαλώς με την επίδραση, παρακίνηση και ένθερμη υποστήριξη του Πέτερ Φον Ες, ο Θεόδωρος Βρυζάκης βρήκε το δρόμο του, που τον άνοιγαν οι αξέχαστες εμπειρίες από τη σκληρή ζωή, τη γεμάτη από τραγικές στιγμές, που είχαν τραυματίσει θανάσιμα την παιδική του ψυχή.

Τα πρώτα, κιόλας, έργα του, έργα της μαθητείας του, ως ο Νεαρός Αγωνιστής (Εθνική Πινακοθήκη), η Κόρη του Καρατζά, με τη γνωστή στολή κυριών τιμής της Αμαλίας κ.α., παρά τις φανερές μιμήσεις παλαιοτέρων προτύπων, δείχνουν τη μεγάλη ικανότητα στο σχέδιο και τη δύναμη έκφρασης του εσωτερικού κόσμου του νεαρού ζωγράφου και προδηλούν τη μετέπειτα καλλιτεχνική δημιουργία του Θεοδώρου Βρυζάκη.

Τα πρώτα του ζωγραφικά έργα - αριστουργήματα (Τυφλό Παλικάρι και Εξόριστος) παρουσιάζει ο Θεόδωρος Βρυζάκης στην Ένωση Καλλιτεχνών του Μονάχου (1841) και αποθεώνεται.

Οι πρώτοι πίνακες του Θεοδώρου Βρυζάκη δίνουν ζωντάνια και έκφραση στις ανεξάλειπτες εντυπώσεις του από τα τραγικά θεάματα της καθημερινής ζωής στην Ελλάδα κατά την περίοδο της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης του 1821, με πρωταρχική θέση του πολεμιστή, του επώνυμου και ανωνύμου πολεμιστή, που αγωνίζεται και θυσιάζεται για την απελευθέρωση της σ κ λ α β ω μ έ ν η ς πατρίδας του.

Οι επιτυχίες καθιέρωσαν, στους εικαστικούς κύκλους του Μονάχου, το Θεόδωρο Βρυζάκη και του εξασφάλισαν τη φήμη του ωρίμου και καταξιωμένου καλλιτέχνη και την εύνοια της βαυαρικής κυβέρνησης.

Έ τσι, για 10 χρόνια (1845-1855) του παραχωρούνται τα χρήματα της υποτροφίας, τα προορισμένα για τη θέση ελλήνων μαθητών στη Στρατιωτική Σχολή του Μονάχου, που του έδωσαν την άνεση να ταξιδέψει στην Ελλάδα.

Φτασμένος και καταξιωμένος πλέον ζωγράφος ο Θεόδωρος Βρυζάκης και γεμάτος πλούσια εμπειρία, έρχεται το 1848 και μένει 3 χρόνια στην Ελλάδα, για να μελετήσει τους τόπους, τα πρόσωπα, τις ενδυμασίες, και τα όπλα, για να επεξεργαστεί, στη συνέχεια, μεγάλες παραστάσεις και συνθέσεις με θέματα εμπνευσμένα από τη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του 1821. Με το υλικό που μάζεψε (φορεσιές, όπλα κ.λ.π.) και σχεδίασε (αρχαιολογικοί χώροι, πεδία μαχών, επιζώντες αγωνιστές κ.λ.π) επέστρεψε στο Μόναχο.

Το 1855 τελείωσε ένα από τα περιφημότερα έργα του "Το Καραούλι" (Εθνική Πινακοθήκη), που του εξασφάλισε τεράστια καλλιτεχνική και εμπορική (πήρε πάρα πολλές

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 12: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

παραγγελίες) επιτυχία.Στο Μόναχο, μετά τις σπουδές του, ο Θεόδωρος Βρυζάκης ιδρύει ένα ατελιέ και

επιδίδεται σε μια πληθωρική παραγωγή έργων, με ελληνικά θέματα, κυρίως από τον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, των γεγονότων της και των πρωτεργατών της. Αργότερα, ο Θεόδωρος Βρυζάκης, για τις μεγάλες του παραστάσεις και συνθέσεις, χρησιμοποιούσε νέους ζωγράφους, ιδίως σπουδαστές της Ακαδημίας, ως βοηθούς. Ο ίδιος έκανε το γενικό και τη σύνθεση και στη συνέχεια καθοδηγούσε τους βοηθούς του αυτούς στη ζωγραφική εργασία, συνεργαζόταν στενά μαζί τους και την τελείωση του έργου αναλάμβανε προσωπικά ο ίδιος.

Βαθειά επηρεασμένος από την καλλιτεχνική προσωπικότητα και το έργο του δασκάλου του Πέτερ Φον Ες, ο Θεόδωρος Βρυζάκης ακολουθεί το ρεύμα της Δύσης και εντάσσεται μέσα σ’ αυτό, μολονότι διατηρεί κάτι από την νεοελληνική πραγματικότητα και αυτό είναι η συγκίνηση και η εμπειρία από τα γεγονότα στον ελλαδικό χώρο, που τα έζησε προσωπικά ο ίδιος, στοιχείο που λείπει από τους πίνακες του διακεκριμένου δασκάλου του. Το στοιχείο αυτό δένει το Θεόδωρο Βρυζάκη με τη ζωή του ελληνικού λαού της εποχής εκείνης και γενικά με την ατμόσφαιρα της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης του 1821, δι’ ό και, επαξίως κατέχει τον τίτλο" ο ζωγράφος της ελληνικής παλιγγνεσίας", μολονότι έχει ξεφύγει από την ελληνική λαϊκή παράδοση.

Ο Θεόδωρος Βρυζάκης, προς το τέλος της ζωή του (1875) κλείνεται στο σπίτι του και απομονώνεται εντελώς από τον έξω κόσμο, λόγω μιας αρρώστιας των ματιών του, μετά από 3 χρόνια (1878) πέθανε και ενταφιάστηκε στο Μόναχο.

Ο Θεόδωρος Βρυζάκης είναι το πρώτο μέλος μιας ομάδας ελλήνων ζωγράφων, που διαμορφώθηκαν καλλιτεχνικά στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας, το Μόναχο, και αποτελούν τους αντιπροσωπευτικώτερους φορείς της νεοελληνικής ζωγραφικής στον 19ο αιώνα.

Ο Θεόδωρος Βρυζάκης, αν και βρίσκεται από παιδί στο Μόναχο, αν και ήταν πολίτης της Βαυαρικής πρωτεύουσας, αν και μεγάλωσε, ανδρώθηκε και έζησε μέσα σε ξένο κύκλο και περιβάλλον, αν και διαμορφώθηκε καλλιτεχνικά έξω από την Ελλάδα, στο Μόναχο, και προσαρμόστηκε με τον καλλιτεχνικό χαρακτήρα του πνευματικού αυτού κέντρου, αν και αφομοιώθηκε από τη Σχολή του Μονάχου του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, παραμένει έλληνας, περισσότερο ίσως από πιο εξελιγμένα μέλη της ομάδας, δημιούργησε τέχνη, που ξεχωρίζει για τον έντονο ελληνικό της χαρακτήρα και αντιπροσωπεύει το πνεύμα του πρώτου μισού του 19ου αιώνα.

Ο Θεόδωρος Βρυζάκης σαν πρώτο μέλος της ομάδας του Μονάχου, βρίσκεται επί κεφαλής πολλών ελλήνων καλλιτεχνών, που σπουδάζουν, εκπαιδεύονται, εργάζονται και τελειοποιούνται στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας, το Μόναχο για να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να σταδιοδρομήσουν σαν καθηγητές, δάσκαλοι και ελεύθεροι επαγγελματίες, διδάσκοντες, δημιουργούντες και μεταλαμπαδεύοντες τα καλλιτεχνικά μηνύματα και την τέχνη της Σχολής του Μονάχου και ειδικότερα της ομάδας των ελλήνων ζωγράφων του Μονάχου.

Δια του Θεόδώρου Βρυζάκη, του πιο διακεκριμένου Βοιωτού εικαστικού από το 1821 μέχρι σήμερα η Βοιωτία, αναμφισβήτητα, έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση της νεοελληνικής ζωγραφικής και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη των εικαστικών τεχνών της σύγχρονης Ελλάδας. Α

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 13: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΙΙΑΚΑ, Αντιστρ/γον ε.α, Πολ. Μηχανικού, Νομικού, Ζωγράφου

ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΙΙΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

Q p δο'ι και μόλις λίγα χρόνια τα πάντα ήσαν τελείως διαφορετικά στο γενικότερο επιχειρησιακόπεριβάλλον. Ο κόσμος σε δύο κυρίως “στρατόπεδα”. Η Σοβιετική Ένωση, το σύμφωνο της Βαρσοβίας,

το τείχος του Βερολίνου, η Γιουγκοσλαβία ήσαν υπαρκτά.Τα κράτη - έθνη του πλανήτη μας αποτελούσαν κατά κάποιο τρόπο τα δένδρα ενός δάσους επηρεαζόμενα

κυρίως από τα γειτονικά τους. Τώρα η σύνθεση της επίγειας κοινωνίας έχει λάβει τη μορφή ενός “χωροδικτυώματος” που τους κυριότερους κόμβους συνιστούν τα κράτη, μεγάλοι οργανισμοί, οικονομικοί παράγοντες, διεθνείς εταιρείες κ.λ,π. Έτσι ερμηνεύεται και το πολυσυζητούμενο θέμα της παγκοσμοποίησης.

Οι ΗΠΑ παραμένουν η μόνη Μεγάλη Δύναμη ταυτόχρονα όμως άρχισε η αμφισβήτηση της ισχύος της από το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό της.

Το παγκόσμιο σκηνικό είναι πραγματικά τόσο παράδοξο και προκαλεί σύγχυση, αντιθέσεις, διλήμματα, αμφισβητήσεις που δημιουργούν δυσκολίες στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των ανθρώπων.

Τα πάντα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση. Συγχωνεύσεις εταιρειών, τεχνολογικές εφευρέσεις και ανάπτυξης, μετάδοση πληροφοριών, διαδίκτυα, διεθνής συναγωνισμός σε όλα τα επίπεδα. Αναβάθμιση απαιτήσεων των καταναλωτών και εργοδοτών αντίστοιχα, Νέες ανάγκες, νέα κριτήρια, καινούργια προσόντα.

Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό, που αδρά περιγράφεται, καλείται να επιλέξει ο νέος την προσωπική του σταδιοδρομία, να αναπτύξε ι τις δυνάμεις του και να αντιμετώπισε ι την πρόκληση του περιβάλλοντος, όπου θα επιχειρήσει.

Είναι γνωστό ότι ένα άτομο μπορεί να ζήσει μόνο του σε μια έρημο χωρίς την ανάγκη ηγεσίας. Δύο άτομα, εάν είναι απόλυτα συνεργάσιμα μπορεί να δράσουν μαζί και μάλιστα με σχετική πρόοδο. Όταν όμως πρέπει να συνεργασθούν περισσότερα από τρία άτομα κάποιος πρέπει να μπορεί και να θέλει να αναλάβει την ηγεσία για λογαριασμό όλων, διαφορετικά εκδηλώνεται το χάος.

Η πρόοδος και της πιο μικρής ομάδας όπως και των μεγάλων οργανισμών και εθνών εξαρτάται από εκείνους που αναλαμβάνουν το βάρος της ευθύνης των πολλών, δηλαδή τους ηγέτες.

Ηγέτες ονομάζονται οι άνθρωποι, που διαθέτουν την ικανότητα και τη βούληση να οδηγήσουν την προσπάθεια και την δραστηριότητα άλλων ανθρώπων στο δρόμο προς ένα σκοπό αναγνωρισμένης αξίας, ώστε να επιτευχθούν δημιουργικά επιτεύγματα.

Οι managers είναι χρήσιμοι γιατί μεθοδικά διευκολύνουν την πορεία των οργανισμών προς τους στόχους της. Προπαντός, όμως απαραίτητοι είναι οι ηγήτορες που μόνον αυτοί μπορούν να μας κρατήσουν όρθιους στο περιβάλλον του ανταγωνισμού που ζούμε.

Ο manager: Διοικεί, είναι αντίγραφο και μιμείται, συντηρεί μια κατάσταση, επικεντρώνεται στο σύστημα και τη δομή, στηρίζεται στον έλεγχο, έχει βραχεία προοπτική, αποδέχεται το status quo, είναι ένας κλασσικός στρατιώτης.

Ο ηγήτορας αντίστοιχα: Καινοτομεί, είναι πρωτότυπος, αναπτΰσσειτον οργανισμό, επικεντρώνεται στον παράγοντα άνθρωπο, εμπνέει εμπιστοσύνη, έχει μακρά προοπτική, προκαλεί το status quo, είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα.

Ο manager κάνει τα πράγματα με σωστό τρόπο. Ο ηγέτης κάνει τα σωστά πράγματα.Ο ηγέτης πρέπει να έχει τρία βασικά στοιχεία, σε αρμονική σχάση ισορροπίας μεταξύτσυς: Επαγγελματική

κατάρτιση και γνώση. Όραμα, που τον καθοδηγεί και αρετή-ακεραιότητα χαρακτήρα και ήθος. Η απλή γνώση και επαγγελματική κατάρτιση χωρίς το όραμα και την αρετή δημιουργεί έναν απλό τεχνοκράτη. Η αρετή, χωρίς το όραμα και τη γνώση χαρακτηρίζει ένα ιδεολόγο. Το όραμα, χωρίς την αρετή καιτη γνώση προκαλεί ένα δημαγωγό.

Το συμπέρασμα είναι ότι οι νέοι μας, αν θέλουν να ευδοκιμήσουν στο σύγχρονο περιβάλλον θα πρέπει να θέσουν ως στόχο τη συγκρότηση του εαυτού τους σε ένα μικρό, μεσαίου μεγέθους ή και μεγάλο ηγέτη.

Μόνο με την απόκτηση των χαρακτηριστικών των ηγητόρων θα είναι χρήσιμοι στους εαυτούς τους, στους συνανθρώπους τους και στην κοινωνία μας.

Σ’ αυτό όμως το σημείο αναφύεται το εύλογο εριότημα: ο ηγήτορας γεννιέται ταλαντούχος ή δημισυργείται και πως;

Περί αυτού όμως σε επόμενο σημείωμα μας. ·

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 14: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

& <5<IATIK<C Ϊ Λ Μ Μ Ι Επιμέλεια στήλης: Κατερίνα Κωνσταντέλλου

ΕΙΙΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΡΟΥΜΕΑΗ 27 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

Έκθεση - παρουσίασηwsepa&impaUw trt Βφδ&χ 1821

ifr/wjjfm.· f ~ ; . r γ*7

OCHj\ UJVWxeiutACTxCH CT« *©> **«VMr *2*

Την Κυριακή 26 Μαρτίου 2000, ατη μονή του οσίου Λουκά γιορτάσθηκε η επέτειος της Επανάστασης στη Ρούμελη το 1821. την εκδήλωση πραγματοποίησε η ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΟΙΩΤΙΑΣ. Στη Δοξολογία χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Ιερώνυμος καθώς και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καρπενησιού κ. Νικόλαος, οι οποίοι έψαλαν και την επιμνημόσυνη δέηση.

Ομιλητής ήταν ο επίτιμος Πρόεδρος του Α.Π. και Πρόεδρος του “Πνευματικού Κέντρου Ρουμελιωτών”, κ. Βασίλειος Κόκκινος. Μετά την κατάθεση στεφάνων ακολούθησε μουσικοχορευτική εκδήλωση με τα θαυμάσια χορευτικά συγκροτήματα Συλλόγων των περιοχών Στειρίου, Διστόμου, Κυριακίου, Δεσφίνας, Δαύλειας, Αράχωβας και Αντίκυρας.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο τ. Πρωθυπουργός κ. Ιωάννης Γρίβας, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Λουκάς Αποστολίδης, οι Βουλευτές του Νομού κ.κ. Ευάγγελος Μπασιάκος και Γεώργιος Κατσιμπάρδης, ο Νομάρχης Βοιωτίας κ. Νικόλαος Στάμου, ο τ. υπ. Κ. Αρ. Τσιμπλάκος, οι Δήμαρχοι Λιβαδειάς κ. Χρ. Παλαιολόγος, Αράχωβας κ. Λ. Ανδρέου, Διστόμου κ. Λ. Παπαχρήστσς, Θίσβης κ. Κ. Κοβάνης, Δεσγίνας κ. Ματζώρος, οι Πρόεδροι Κοινοτήτων Αντίκυρας κ. Ιωαν. Σωτηρίου και Κυριακίου κ. Λαζάρου, ο Διοικητής Σχολής Πεζικού Χαλκίδος Υπ/γος κ. Ηλιόπουλος ο ανώτερος Διοικητής Φρουράς, Ταξ/ρχος κ. Σταθόπουλος, ο Διοικητής της 114 πτερ. Μάχης, Σμην/ρχος κ. Βερονικιάτης κ.α.

m mΛλΆχν» NSPGMYAQZ

mtimammmxmm tmvrn ΜΒΑΔΒΑ

tama Essse atH.i *Omusrrmu. I0(tfc<IJ*«<

Την ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΟΙΩΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ εκπροσώπησαν, ο Πρόεδρος κ. Παύλος Τούτουζας και ο Γεν. Γραμματέας κ. Γ εώργιος Κωνσταντέλλος.

Μετά το τέλος της εκδήλωσης εις την μονή Οσίου Λουκά, οι προσκεκλημένοι επισκέφθηκαν το Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Λιβαδειάς στην Κρύα όπου στην αίθουσα ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ υπήρχε έκθεση ιστορικών κειμηλίων της περιόδου 1821 αφιερωμένη: "ΤΟΙΣ ΗΡΩΙΚΟΙΣ ΠΡΟΜΑΧΟΙΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ" (διάρκεια έκθεσης 24/3 έως 2/4).

Στην έκθεση αυτή παρουσιάζονται εικοσιπέντε λιθογραφίες του Βαυαρού ζωγράφου Πέτερ φον Ες, που με τη γραφίδα του χάραξε στην κυριολεξία στη μνήμη μας τις μορφές των Ηρώων. Παράλληλα παρουσιάζονται τα όπλα των παλικαριών (καριοφύλια, πιστόλες, σπάθες, γιαταγάνια, βόλια κ.λ.π.) και τα μετάλλια των αγωνιστών του 1821.

Η έκθεση είναι αφιερωμένη "ΤΟΙΣ ΗΡΩΙΚΟΙΣ ΠΡΟΜΑΧΟΙΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ". Η επιγραφή αυτή είναι χαραγμένη στο αριστείο του αγώνος 1821-1829 που ο βασιλέας Όθωνας έκοψε για να τιμήσει τους αγωνιστές του απελευθερωτικού αγώνα.

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 15: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

Τα κειμήλια που παρουσιάζονται στην έκθεση ανήκουν στο ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΛΙΑΣΚΟΥ, που βρίσκεται στο Κοντοδεσπστι της Εύβοιας και απεικονίζουν παραστατικά το μεγαλείο του αγώνα της εθνικής μας παλιγγενεσίας, π

'Έ τ ο ς Θ '. >Εν Λ εβαδεΙα τη 18 Α π ρ ιλ ίο υ 1910 - Ά ρ ιθ . 209

A f t B A & E f AΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ

ΧΓΝΔΓΟΜΗ ΠΡ00ΑΙ1ΡΩΤΕΑ,ΑΙΙΤΘΤΝΤΗΙ

KQNETAN· λ- ΦΑΡΜΛΚΗΕKTN4P0JIH ΠΡΟΠΛΗΡΟΤΕΑ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ *

• 'Βΐηοία δραχ δ •Εξάρφνς · 8

ΔΙΑ ΚΑΤΛΧΟΡΙΙΣΚΙΣ AictpCe·, ΆγιΛΛ» Λ «.

Xv»4«*irfa·

<Κ· I»· *Άμ*&χής iolldpa 2

.» ΓμαφίΙον ΛΛΑς “ Tpov«*Wov'„ —■* — Xtrrth Ι Ο

T1XCXX>JNX- Μ ετά μεγάλης ζωηρότητος έορτάοθη καί έφέτος έν τή πόλει μας τό Πάσχα.- Την πρώτην ημέραν πρό μεσημβρίας- πάντες διεσκέδασαν εις τό ψήσιμον των

άρνίων με χορούς καί μέ γλέντια ύπό τούς ήχους τών τυμπάνων καί τής λατέρνας.- Τό άπόγευμα χάριν είς τόν ώραΐον καιρόν πάντες έξήλθον είς περίπατον άνά τά

έξοχικά κέντρα καί ιδίως είς τό περιβόλι τού Βλαχούλη εις τό όποιον μεγάλη κίνησις παρετηρεΐτο μέχρι βαθυτάτης νυκτός.

- ’Επίσης είς όλας τάς έξωθι τών Ναών πλατείας ένθα έγίνοντο οί χοροί μεγάλη κίνησις υπήρχε.

- Ιδ ίω ς είς τόν "Αγιον Νικόλαον.- ’Εκεί ειχεν κατασκευασθή ύπό τινων Στενημαχητών μία κούνια, είς τήν όποιαν

πάντες μικροί καί μεγάλοι, έτρεχον νά κουνισθοϋν.- Ή περιέργεια δέ τού κόσμου ήτο μεγάλη καθότι ή ώραία αϋτη διά τής κούνιας

διασκέδασις, πρώτην ήδη φοράν έκαμεν έν τή πόλει μας τήν έμφάνισίν της.- Τήν Δευτέραν όμως καί Τρίτην ημέραν ένεκα τοΰ σφοδροτάτου άνέμου πάντες

ήναγκάσθησαν νά καταφύγουν είς τάς οικίας των.- Οί χοροί διελύθηοαν καί αί διασκεδάσεις διεκόπησαν, οί δέ συνηθισμένοι είς τήν

διασκέδασιν έν μελαγχολία διήλθον τάς ημέρας ταύτας τής βασιλείας τού άνέμου (κοινώς Μέγα).

- Μ άλιστα ήκούσθη άντί τοΰ «Χριστός ’Ανέστη» πού έχουμε κατ’ αΰτάς ώς χαιρετισμόν «Μ έγας άνέστη».

- Καί πραγματικώς δέν ήτο άνεμος αύτός- δέν άφησε κεραμύδια όλως διόλου είς τά σπίτια, δένδρα έξερίζωσε, τά δέ άμπέλια καί λοιπά σπαρτά σχεδόν κατέστρεψεν.

- Τήν προσεχή Κυριακήν τελούνται άνω τών 20 γάμων έν τή πόλει μας.- Εξ αυτών πολλοί είναι καί τών Στενημαχητών.- Οΐτινες ώσαύτως παντρεύονται άδιακόπως.

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

Page 16: l& i ll& l& ooo ΠΟΙΟΤΙΚΑ A/VAA

Έ το ς Θ'. - Έ ν Λεβαδεία τη 21 ’Απριλίου 1910 - Άριθ. 210

H G K C p O P X T C D N Θ Π Ι Τ Χ φ ί Ο ΝΜελανείμων άνέτειλε ή προχθεσινή έμφαίνουσα τό πένθυμον τής ήμερας.Α πό πρω ίας ή κίνησις ήρξατο ζωηρά, πλεΐστοι δε μετέβαινον εις τούς ναούς καί

προσεκύνουν τόν έσταυρωμένον.Μ ετά μεσημβρίαν ήρξατο ό στολισμός τών επιταφίων καταλλήλως δι’ άνθέων

διακομισθέντων.Περί ώραν 8ην έσπερινήν ήρχισαν νά ήχοϋσι σι κώδωνες τών έκκλησιών, άθρόος

δε ό κόσμος, έσπευδε, οπως παραστή εις την άκολουθείαν τοϋ έπιταφίου. Ά φ ’ οΰ κατανυκτικώτατα έψάλησαν αί τρεις στάσεις τών έγκωμίων, ήρχισε νά κενοΰται ή εκκλησία καί τό άπειρον έκεϊνο πλήθος διεχύθη εις τήν πλατείαν τοϋ «Άθ. Διάκου», άναμένων τήν έξοδον τού έπιταφίου.

Μ ετ’ ολίγον ήρχισε ή εκφορά προηγούμενης τής Φιλαρμονικής υπό τήν διεύθυνσιν τού δικηγόρου κ. Κ. Εύριπαίου, καί παιανιζοΰσης διάφορα πένθιμα εμβατήρια. Ή πένθιμος αϋτη πομπή άφοϋ διήλθεν τάς οδούς «Τροφωνίου», «Ν. Μ πουφίδου», «I. Γεωργαντά», «Ταμπάχανας» καί ’Αγοράς έπανέκαμψεν εις τήν Μητρόπολιν.

'Ό ταν έφθασεν πρό τοΰ ναοΰ ΰπέστη άγρίαν έπίθεσιν έκ μέρους τινων, οϊτινες ώρμησαν νά λάβωσι τά έκ τοΰ έπιταφίου άνθη.

Ω σαύτως μετά περισσής μεγαλοπρεπείας, εγένετο ή έκφορά τών έπιταφίων καί τών άλλων συνοικιών.

WWW ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΘ. ΧΡΗΣΤΟΥ- ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ (1830-1947)Α’. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (1830-1832)ΤΑ ΠΛΗΡΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ, ΑΘΗΝΑ 1999, σ.282.(Εκδόσεις “Δημιουργία”)

Πως όμως διαμορφώθηκαν τα πρώτα σύνορα του ελληνικού κράτους όταν αυτό ιδρύθηκε από τη διάσκεψη του Λονδίνου στις 22 Ιανουαρίου/ 3 Φεβρουάριου 1830; Πως διευρύνθηκαν τα σύνορα αυτά στα επόμενα 169 χρόνια, όταν η ελληνική επικράτεια επεκτάθηκε διαδοχικά το 1864 στα Επτάνησα, το 1881 στη Θεσσαλία και στην περιοχή της Άρτας, το 1912-1913 στη Μακεδονία, στην υπόλοιπη Ηπειρο, στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη, το 1920 στη Θράκη και το 1947 στα Δωδεκάνησα ; Ή πως τροποποιήθηκαν τα σύνορα αυτά σε βάρος της Ελλάδας μετά τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και την τραγική μικρασιατική εκστρατεία του 1919-1922; Ποια πολιτική ακολούθησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και πως φρόντισαν να στηρίξουν και να προωθήσουν τα συμφέροντα τους στη νοτιοανατολική Ευρώπη; Ποιο ρόλο έπαιξαν οι Έλληνες πολιτικοί που ήταν υπεύθυνοι για την πολιτική στρατηγική της χώρας στις κρίσιμες στιγμές; Στο πλαίσιο ποίων συνθηκοίν πάρθηκαν οι σημαντικές αποφάσεις για τη διαμόρφωση των ελληνικών συνόρων και ποιο είναι το περιεχόμενο των εν λόγω συνθηκών; Πως περιγράφηκαν τα κάθε φορά μεταβαλλόμενα ελληνικά σύνορα και κάτω από ποιους όρους χαράχθηκαν στο έδαφος;

Μία σειρά κρίσιμων ερωτημάτων που επιχειρεί να απαντήσει όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένο και αποτελεσματικό τρόπο ή ανά χείρας μελέτη, στο τέλος της οποίας δημοσιεύονται και τα πρωτότυπα κείμενα όλων των διακρατικών και διεθνών Συνθηκών που αναφέρονταί στον προσδιορισμό και τη χάραξη των συνόρων του ελληνικού κράτους την περίοδο 1830-1947. ·

ολχαεπ xpjurmΤΑ ΣΥΝΟΡΑ

ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

(1830-1047)

rtwoe npwTorΤΑ U P S IA ΕΤ2* ϋ Ά TOY EAAHStEOV KFATO'ri. iM-inn

7i CTtvfKVV TON E W i}"

V * \

Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ