ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ · ix Συνοπτικό διάγραμμα...

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Πρόλογος ............................................................................................................................................ VΣυνοπτικό Διάγραμμα .................................................................................................................VIIΠίνακας περιεχομένων ................................................................................................................ΧΙΣυντομογραφίες ...........................................................................................................................ΧLIΓενική βιβλιογραφία ...............................................................................................................XLVII

ΕΙΣΑΓΩΓΗ§ 1. Περιεχόμενο και χαρακτηριστικά του Ειδικού Ενοχικού ...................................... 1§ 2. Ρυθμισμένες και αρρύθμιστες συμβάσεις .................................................................. 8§ 3. Μεικτές συμβάσεις ............................................................................................................16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟΗ ΔΩΡΕΑ

§ 4. Έννοια, νομική φύση και σύναψη της δωρεάς .......................................................27§ 5. Η ανάκληση της δωρεάς ................................................................................................36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟΗ ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΙ Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

§ 6. Έννοια, νομική φύση και σύναψη της πώλησης .....................................................43§ 7. Υποχρεώσεις των μερών από την πώληση ..............................................................53§ 8. Ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης πώλησης ..............................................................65§ 9. Ο κίνδυνος στην πώληση ...............................................................................................71§ 10. Η ευθύνη του πωλητή για ελαττώματα του πράγματος ......................................81§ 11. Ζητήματα της πώλησης κατά τον ν. 2251/1994 για την προστασία

των καταναλωτών .......................................................................................................... 124§ 12. Η ανταλλαγή ..................................................................................................................... 144

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ

§ 13. Έννοια, στοιχεία και σύναψη της σύμβασης ......................................................... 149§ 14. Δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών .............................................................. 158§ 15. Ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης ............................................................................... 181

GEORG PROTA EID ENOX.indd IIIGEORG PROTA EID ENOX i dd III 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

VIII

Συνοπτικό διάγραμμα

§ 16. Η εκποίηση του μισθίου ............................................................................................... 200§ 17. Η λήξη της μίσθωσης .................................................................................................... 213§ 18. Παράταση της μίσθωσης και αναμίσθωση ........................................................... 227§ 19. Ειδικές μορφές μίσθωσης ........................................................................................... 231

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΟΥ

§ 20. Έννοια, σύναψη και λήξη ............................................................................................. 243§ 21. Υποχρεώσεις και δικαιώματα των μερών .............................................................. 264

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟΔΑΝΕΙΟ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΔΑΝΕΙΟ

§ 22. Το δάνειο ........................................................................................................................... 301§ 23. Το χρησιδάνειο ................................................................................................................ 321

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

§ 24. Η εντολή ............................................................................................................................ 333§ 25. Η παρακαταθήκη ............................................................................................................ 365§ 26. Η μεσιτεία .......................................................................................................................... 390§ 27. Η προκήρυξη ................................................................................................................... 406§ 28. Η σύμβαση ξενίας .......................................................................................................... 416

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟΠΑΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

§ 29. Η εγγύηση ......................................................................................................................... 427§ 30. Ο συμβιβασμός ............................................................................................................... 475§ 31. Η αφηρημένη υπόσχεση ή αναγνώριση χρέους ................................................. 492

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΥΧΗΡΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

§ 32. Η ισόβια πρόσοδος ........................................................................................................ 501§ 33. Το παίγνιο ......................................................................................................................... 510§ 34. Το στοίχημα ...................................................................................................................... 515§ 35. Το λαχείο ........................................................................................................................... 518

GEORG PROTA EID ENOX.indd IVGEORG PROTA EID ENOX i dd IV 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

IX


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

§ 36. Έννοια, έννομη σχέση των κοινωνών και διοίκηση του κοινού αντι-κειμένου ............................................................................................................................. 521

§ 37. Λύση της κοινωνίας και διανομή του κοινού αντικειμένου ............................ 543

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ

§ 38. Γενικά χαρακτηριστικά του θεσμού ......................................................................... 559§ 39. Οι υποχρεώσεις των μερών ........................................................................................ 571

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ

§ 40. Η αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού .......................................................... 591§ 41. Προϋποθέσεις της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού .............................. 599§ 42. Η αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού σε περίπτωση παρεμβολής

τρίτου προσώπου ........................................................................................................... 614§ 43. Η ευθύνη του λήπτη ...................................................................................................... 618§ 44. Η ευθύνη του τρίτου ...................................................................................................... 628

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟΑΔΙΚΟΠΡΑΞΙΑ

§ 45. Η αδικοπρακτική ευθύνη ............................................................................................. 633§ 46. Προϋποθέσεις της αδικοπρακτικής ευθύνης ....................................................... 639§ 47. Περιεχόμενο της αδικοπρακτικής ευθύνης .......................................................... 656§ 48. Θέματα της αδικοπρακτικής ευθύνης ..................................................................... 668§ 49. Αστικά αδικήματα βάσει ειδικών νόμων ................................................................ 703§ 50. Ευθύνη περισσοτέρων ................................................................................................. 715

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗ

§ 51. Η ευθύνη από διακινδύνευση γενικά ..................................................................... 723§ 52. Περιπτώσεις ευθύνης από διακινδύνευση ............................................................ 726

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟΚΑΤΑΔΟΛΙΕΥΣΗ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ

§ 53. Η αγωγή διάρρηξης ....................................................................................................... 745

GEORG PROTA EID ENOX.indd VGEORG PROTA EID ENOX i dd V 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

X


§ 54. Τα αποτελέσματα της διάρρηξης ............................................................................. 758

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ........................................................................................................ 765

GEORG PROTA EID ENOX.indd VIGEORG PROTA EID ENOX i dd VI 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Πρόλογος .............................................................................................................................................VΔιάγραμμα περιεχομένων ......................................................................................................... VIIΠίνακας περιεχομένων ................................................................................................................ XIΣυντομογραφίες ........................................................................................................................... XLIΓενική βιβλιογραφία ................................................................................................................XLVII

ΕΙΣΑΓΩΓΗ§ 1. Περιεχόμενο και χαρακτηριστικά του Ειδικού Ενοχικού ..................................1 I. Έννοια και περιεχόμενο ..............................................................................................1 1. Έννοια ...........................................................................................................................1 2. Περιεχόμενο ...............................................................................................................2 II. Διάκριση από το Γενικό Ενοχικό ..............................................................................3 III. Κατηγορίες ενοχικών σχέσεων του Ειδικού Ενοχικού ......................................3 1. Συμβατικές ενοχές ....................................................................................................4 2. Ενοχές εκ του νόμου ................................................................................................4 IV. Χαρακτηριστικά και βασικές αρχές ........................................................................5 1. Ουσιώδη γνωρίσματα .............................................................................................5 2. Οι βασικές αρχές του δικαίου ...............................................................................5 V. Πηγές και καταγωγή .....................................................................................................6 1. Πηγές .............................................................................................................................6 2. Καταγωγή ....................................................................................................................6§ 2. Ρυθμισμένες και αρρύθμιστες συμβάσεις ...............................................................8 I. «Επώνυμες» ή «ρυθμισμένες» συμβάσεις .............................................................8 II. «Ανώνυμες» ή «μη ρυθμισμένες» συμβάσεις ......................................................9 1. Εισαγωγικά ..................................................................................................................9 2. Η ελευθερία των συμβάσεων ως πηγή συμβατικών τύπων ......................9 3. Έννοια «ανώνυμων» συμβάσεων ..................................................................... 10 4. Τυποποιημένες στις συναλλαγές συμβάσεις ................................................ 12 5. Νέες μορφές συμβάσεων της σύγχρονης οικονομίας .............................. 13 III. Η αντιμετώπιση των νέων συμβατικών τύπων ................................................ 14§ 3. Μεικτές συμβάσεις ......................................................................................................... 16 I. Έννοια και οριοθέτηση............................................................................................. 16 1. Έννοια ........................................................................................................................ 16

GEORG PROTA EID ENOX.indd VIIGEORG PROTA EID ENOX i dd VII 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XII

Πίνακας περιεχομένων

2. Διάκριση από τις συνδεμένες συμβάσεις ...................................................... 17 3. Διάκριση από τις «συμβάσεις-πλαίσιο» ......................................................... 18 II. Κατηγορίες μεικτών συμβάσεων .......................................................................... 18 1. Μεικτοτυπική σύμβαση ....................................................................................... 19 2. Μεικτομορφική σύμβαση ................................................................................... 19 III. Αιτιολογία του φαινομένου των μεικτών συμβάσεων .................................. 20 IV. Ρύθμιση των μεικτών συμβάσεων ....................................................................... 21 1. Η θεωρία της απορρόφησης ............................................................................. 21 2. Η θεωρία του συνδυασμού ................................................................................ 22 3. Η θεωρία της ανάλογης εφαρμογής ............................................................... 24 4. Η δημιουργική θεωρία ......................................................................................... 25 V. Συμπέρασμα ................................................................................................................ 25

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟΗ ΔΩΡΕΑ

§ 4. Έννοια, νομική φύση και σύναψη της δωρεάς ................................................... 27 I. Έννοια και νομική φύση........................................................................................... 27 1. Έννοια……………………………. .................................................................. 27 2. Νομική φύση ........................................................................................................... 28 II. Μορφές εμφάνισης της δωρεάς ........................................................................... 28 1. Δωρεά άμεσης εκπλήρωσης (ή άμεσης εκποίησης) ................................. 28 2. Υποσχετική δωρεά ................................................................................................ 29 3. Επίδοση προηγούμενη της συμφωνίας ......................................................... 29 III. Προϋποθέσεις σύναψης .......................................................................................... 29 1. Περιουσιακή επίδοση .......................................................................................... 29 2. Έλλειψη ανταλλάγματος ..................................................................................... 31 3. Συμφωνία των μερών ........................................................................................... 31 4. Συστατικός τύπος .................................................................................................. 31 5. Έλλειψη προϋποθέσεων ..................................................................................... 33 IV. Έννομες συνέπειες ..................................................................................................... 33 1. Υποχρεώσεις του δωρητή – Ευεργέτημα ευπορίας .................................. 33 2. Μέτρο ευθύνης ...................................................................................................... 34 3. Τόκοι υπερημερίας ................................................................................................ 35 4. Η ευθύνη του δωρητή για ελαττώματα του αντικειμένου της

δωρεάς ...................................................................................................................... 35§ 5. Η ανάκληση της δωρεάς .............................................................................................. 36 I. Έννοια της ανάκλησης.............................................................................................. 36 1. Το δικαίωμα της ανάκλησης .............................................................................. 36 2. Άσκηση του δικαιώματος .................................................................................... 36

GEORG PROTA EID ENOX.indd VIIIGEORG PROTA EID ENOX i dd VIII 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XIII


II. Λόγοι ανάκλησης ....................................................................................................... 37 1. Αχαριστία δωρεοδόχου ....................................................................................... 37 2. Αθέτηση υποχρέωσης διατροφής ................................................................... 39 3. Θανάτωση του δωρητή ή παρεμπόδισή του να ανακαλέσει τη

δωρεά ........................................................................................................................ 39 4. Υπαίτια παράλειψη εκτέλεσης τρόπου .......................................................... 39 5. Επιγέννηση τέκνου ................................................................................................ 40 ΙΙΙ. Συνέπειες της ανάκλησης ........................................................................................ 40 1. Ενέργεια για το μέλλον ........................................................................................ 40 2. Ενέργεια ενοχική .................................................................................................... 41 IV. Απόσβεση του δικαιώματος ανάκλησης ........................................................... 41 1. Παραίτηση δικαιούχου ........................................................................................ 41 2. Συγγνώμη δωρητή ................................................................................................ 41 3. Πάροδος χρόνου ................................................................................................... 41 4. Θάνατος δωρεοδόχου ......................................................................................... 42

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟΗ ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΙ Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

§ 6. Έννοια, νομική φύση και σύναψη της πώλησης ................................................ 43 I. Έννοια και ουσιώδη στοιχεία ................................................................................. 43 1. Έννοια ........................................................................................................................ 43 2. Ουσιώδη στοιχεία .................................................................................................. 43 II. Νομική φύση ................................................................................................................ 47 1. Σύμβαση ενοχική ................................................................................................... 47 2. Σύμβαση υποσχετική ........................................................................................... 48 3. Σύμβαση αμφοτεροβαρής ................................................................................. 50 III. Σύναψη .......................................................................................................................... 50 IV. Κοινωνική και οικονομική σπουδαιότητα ......................................................... 51 V. Η διεθνής και ευρωπαϊκή κίνηση για εναρμόνιση του δικαίου

της πώλησης ................................................................................................................ 51§ 7. Υποχρεώσεις των μερών από την πώληση .......................................................... 53 I. Εισαγωγικά ................................................................................................................... 53 II. Οι κύριες υποχρεώσεις του πωλητή .................................................................... 54 1. Μεταβίβαση της κυριότητας ή του δικαιώματος ....................................... 54 2. Παράδοση του πράγματος ................................................................................. 54 3. Πράγμα ή δικαίωμα απαλλαγμένο νομικού ελαττώματος ...................... 55 4. Πράγμα με τις συνομολογημένες ιδιότητες και χωρίς πραγμα-

τικά ελαττώματα .................................................................................................... 59 III. Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του πωλητή ...................................................... 59

GEORG PROTA EID ENOX.indd IXGEORG PROTA EID ENOX i dd IX 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XIV


1. Υποχρεώσεις από τον νόμο ............................................................................... 59 2. Υποχρεώσεις από συμφωνία των μερών ...................................................... 60 3. Υποχρεώσεις από την αρχή της καλής πίστης ............................................ 61 IV. Οι κύριες υποχρεώσεις του αγοραστή ............................................................... 61 1. Καταβολή τιμήματος ............................................................................................ 61 2. Παραλαβή του πράγματος ................................................................................. 62 V. Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του αγοραστή.................................................. 63 1. Υποχρεώσεις από τον νόμο ............................................................................... 63 2. Υποχρεώσεις από συμφωνία των μερών ...................................................... 63 3. Υποχρεώσεις από την αρχή της καλής πίστης (ΑΚ 288) ........................... 64§ 8. Ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης πώλησης ........................................................... 65 I. Εισαγωγή ....................................................................................................................... 65 II. Παράβαση κύριων υποχρεώσεων του πωλητή ............................................... 66 1. Μη εκπλήρωση ....................................................................................................... 66 2. Υπερημερία .............................................................................................................. 66 3. Ανυπαίτια καθυστέρηση ..................................................................................... 67 4. Αδυναμία .................................................................................................................. 67 5. Ευθύνη για νομικά ελαττώματα ........................................................................ 68 6. Ευθύνη για πραγματικά ελαττώματα ή έλλειψη συνομολογη-

μένων ιδιοτήτων .................................................................................................... 68 III. Παράβαση παρεπόμενων υποχρεώσεων του πωλητή ................................. 69 1. Πλημμελής εκπλήρωση ....................................................................................... 69 2. Αδυναμία .................................................................................................................. 69 3. Υπερημερία .............................................................................................................. 69 IV. Προστασία του αγοραστή με άλλες διατάξεις και παραγραφή................. 69 1. Προστασία αγοραστή με βάση άλλες διατάξεις ......................................... 69 2. Παραγραφή ............................................................................................................. 70 V. Παράβαση κύριων υποχρεώσεων του αγοραστή .......................................... 70 VI. Παράβαση παρεπόμενων υποχρεώσεων του αγοραστή ............................ 70§ 9. Ο κίνδυνος στην πώληση ............................................................................................. 71 I. Έννοια και γενικοί κανόνες ..................................................................................... 71 1. Κίνδυνος του πράγματος .................................................................................... 72 2. Κίνδυνος της παροχής ......................................................................................... 72 3. Κίνδυνος της αντιπαροχής ................................................................................. 73 II. Οι κανόνες για τον κίνδυνο του τιμήματος ....................................................... 73 1. Εισαγωγικά ............................................................................................................... 73 2. Μετάθεση του κινδύνου με την παράδοση του πράγματος .................. 74 3. Μετάθεση του κινδύνου με τη μεταγραφή της σύμβασης ..................... 75 4. Μετάθεση του κινδύνου στην πώληση με συμφωνία αποστολής ....... 76 5. Στην πώληση δικαιώματος ................................................................................ 79

GEORG PROTA EID ENOX.indd XGEORG PROTA EID ENOX i dd X 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XV


III. Άλλες συνέπειες της μετάθεσης του κινδύνου ................................................ 79 1. Κατανομή ωφελημάτων και βαρών ................................................................ 79 2. Δαπάνες επί του πράγματος .............................................................................. 80 3. Τόκος του τιμήματος ............................................................................................ 80§ 10. Η ευθύνη του πωλητή για ελαττώματα του πράγματος ................................. 81 I. Η ευθύνη του πωλητή για πραγματικά ελαττώματα και έλλειψη

συνομολογημένων ιδιοτήτων................................................................................ 82 1. Η ρύθμιση του νόμου ........................................................................................... 82 2. Νομική φύση της ευθύνης .................................................................................. 84 II. Προϋποθέσεις της ευθύνης .................................................................................... 86 1. Έγκυρη σύμβαση πώλησης................................................................................ 86 2. Έλλειψη ανταπόκρισης του πράγματος στη σύμβαση ............................ 87 3. Πραγματικό ελάττωμα ......................................................................................... 87 4. Συνομολογημένη ιδιότητα ................................................................................. 91 5. Κριτήρια έλλειψης ανταπόκρισης του πράγματος στη σύμβαση ........ 94 6. Πλημμελής εγκατάσταση .................................................................................... 95 7. Κρίσιμος χρόνος .................................................................................................... 95 8. Βάρος απόδειξης ................................................................................................... 97 III. Αποκλεισμός ευθύνης .............................................................................................. 97 1. Γνώση του αγοραστή ........................................................................................... 97 2. Υλικά που χορήγησε ο αγοραστής .................................................................. 98 3. Άγνοια πωλητή για τις τυχόν γενόμενες δηλώσεις σχετικά με

την ποιότητα και την απόδοση του πράγματος .......................................... 98 4. Πταίσμα ή υπερημερία του αγοραστή ........................................................... 99 5. Συμφωνία των μερών ........................................................................................... 99 6. Ανεπιφύλακτη παραλαβή .................................................................................101 IV. Τα δικαιώματα του αγοραστή..............................................................................101 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................101 2. Δικαίωμα για διόρθωση ή αντικατάσταση .................................................101 3. Δικαίωμα του πωλητή για αντικατάσταση .................................................105 4. Δικαίωμα υπαναχώρησης από την πώληση ..............................................107 5. Δικαίωμα μείωσης του τιμήματος..................................................................111 6. Δικαίωμα αποζημίωσης.....................................................................................113 7. Συρροή δικαιωμάτων .........................................................................................115 8. Η παραγραφή ή απόσβεση των δικαιωμάτων ..........................................116 9. Παροχή εγγύησης ................................................................................................120 10. Δικαίωμα αναγωγής του πωλητή ...............................................................121 V. Η σχέση της ρύθμισης των ΑΚ 534 επ. προς τις γενικές διατάξεις..........122 1. Μη εκπλήρωση της παροχής ..........................................................................122 2. Πλάνη .......................................................................................................................122

GEORG PROTA EID ENOX.indd XIGEORG PROTA EID ENOX i dd XI 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XVI


3. Απάτη .......................................................................................................................123 4. Αδικοπραξία ..........................................................................................................123 5. Ευθύνη από διαπραγματεύσεις ......................................................................123§ 11. Ζητήματα της πώλησης κατά τον ν. 2251/1994 για την προστα-

σία των καταναλωτών .................................................................................................124 I. Εισαγωγή .....................................................................................................................124 II. Η πώληση εκτός εμπορικού καταστήματος (άρθρο 3 του ν.

2251/1994) .................................................................................................................125 1. Έννοια ......................................................................................................................125 2. Εξαιρέσεις ...............................................................................................................126 3. Υποχρέωση τήρησης έγγραφου τύπου .......................................................128 4. Δικαίωμα υπαναχώρησης .................................................................................129 III. Η πώληση από απόσταση (άρθρο 4 του ν. 2251/1994) ..............................133 1. Έννοια και πεδίο εφαρμογής ...........................................................................133 2. Εξαιρέσεις ...............................................................................................................135 3. Υποχρέωση τήρησης τύπου ............................................................................135 4. Υπαναχώρηση ......................................................................................................137 5. Λοιπές ρυθμίσεις ..................................................................................................139 IV. Πώληση καταναλωτικών αγαθών και εγγυήσεις (άρθρο 5 του ν.

2251/1994) .................................................................................................................140 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................140 2. Παροχή ενημερωτικών οδηγιών ....................................................................140 3. Παροχή εγγύησης (άρθρο 5 §§ 4 επ. του ν. 2251/1994) ........................141§ 12. Η ανταλλαγή ....................................................................................................................144 I. Έννοια, νομική φύση και νομοθετική ρύθμιση .............................................144 1. Έννοια ......................................................................................................................144 2. Νομική φύση .........................................................................................................144 3. Ρύθμιση ...................................................................................................................145 II. Σύγκριση μεταξύ πώλησης και ανταλλαγής ...................................................145 1. Αντικείμενο ............................................................................................................145 2. Αντιπαροχή ............................................................................................................145 3. Εφαρμοστέες διατάξεις .....................................................................................145 III. Ιδιαίτερες μορφές ανταλλαγής ............................................................................146 1. Μεικτή σύμβαση ..................................................................................................146 2. Ανταλλαγή και διπλή πώληση .........................................................................146 IV. Άλλες ανταλλακτικές συμβάσεις.........................................................................147

GEORG PROTA EID ENOX.indd XIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XII 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XVII


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ

§ 13. Έννοια, στοιχεία και σύναψη της σύμβασης .....................................................149 I. Έννοια, νομική φύση και νομοθετική ρύθμιση .............................................149 1. Έννοια ......................................................................................................................149 2. Νομική φύση .........................................................................................................149 3. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................150 II. Στοιχεία της σύμβασης ...........................................................................................151 1. Ουσιώδη στοιχεία ................................................................................................151 2. Λοιπά στοιχεία ......................................................................................................154 III. Κατάρτιση της σύμβασης ......................................................................................155 IV. Εκμίσθωση κοινού πράγματος ............................................................................156§ 14. Δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών ...........................................................158 I. Κύριες υποχρεώσεις του εκμισθωτή .................................................................159 1. Υποχρέωση παράδοσης του μισθίου ...........................................................159 2. Υποχρέωση κατάλειψης του μισθίου στον μισθωτή ...............................159 3. Υποχρέωση διατήρησης του μισθίου κατάλληλου για τη συμ-

φωνημένη χρήση καθόλη τη διάρκεια της μίσθωσης ............................160 II. Παρεπόμενες υποχρεώσεις του εκμισθωτή ...................................................160 1. Καταβολή βαρών και φόρων ...........................................................................160 2. Απόδοση δαπανών .............................................................................................161 3. Υποχρεώσεις από την καλή πίστη .................................................................162 III. Δικαιώματα του μισθωτή ......................................................................................162 1. Δικαίωμα κατοχής και χρήσης του μισθίου ................................................162 2. Δικαίωμα παραχώρησης της χρήσης σε τρίτον ........................................162 3. Δικαίωμα αφαίρεσης των κατασκευασμάτων ...........................................165 IV. Κύρια υποχρέωση του μισθωτή ..........................................................................166 1. Χρόνος καταβολής μισθώματος ....................................................................166 2. Τόπος καταβολής μισθώματος .......................................................................166 3. Απαλλαγή μισθωτή .............................................................................................166 4. Παραγραφή αξίωσης μισθώματος ................................................................168 V. Παρεπόμενες υποχρεώσεις του μισθωτή ........................................................168 1. Υποχρέωση παραλαβής και πραγματικής χρήσης ..................................169 2. Υποχρέωση καλής χρήσης ...............................................................................169 3. Υποχρέωση ειδοποίησης ..................................................................................171 4. Απαγόρευση υπομίσθωσης .............................................................................171 5. Υποχρέωση απόδοσης μισθίου ......................................................................171 6. Υποχρέωση ανοχής .............................................................................................173 VI. Δικαιώματα εκμισθωτή ..........................................................................................173

GEORG PROTA EID ENOX.indd XIIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XIII 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XVIII


1. Αξίωση απόδοσης μισθίου επί δυστροπίας ...............................................173 2. Δικαίωμα νόμιμου ενεχύρου ...........................................................................175 3. Εγγυοδοσία ............................................................................................................178 VII. Προστασία του μισθωτή κατά τις γενικές διατάξεις ...................................179 1. Προστασία του μισθωτή ως κατόχου ...........................................................179 2. Προστασία του μισθωτή έναντι του κυρίου ..............................................180§ 15. Ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης .............................................................................181 I. Μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων του εκμισθωτή ....................................181 1. Μη παραχώρηση της χρήσης..........................................................................182 2. Αδυναμία παροχής ..............................................................................................182 3. Υπερημερία ............................................................................................................182 4. Πλημμελής εκπλήρωση .....................................................................................183 II. Ευθύνη του εκμισθωτή για ελαττώματα του μισθίου .................................183 1. Έννοια πραγματικών ελαττωμάτων ..............................................................183 2. Έννοια ιδιοτήτων .................................................................................................184 3. Έννοια νομικών ελαττωμάτων ........................................................................184 4. Ευθύνη εκμισθωτή ..............................................................................................185 5. Κρίσιμος χρόνος ...................................................................................................185 III. Δικαιώματα του μισθωτή ......................................................................................186 1. Αξίωση για άρση του ελαττώματος ..............................................................186 2. Δικαίωμα για μείωση ή μη καταβολή του μισθώματος ..........................187 3. Αξίωση αποζημίωσης.........................................................................................187 4. Δικαίωμα καταγγελίας της μίσθωσης ...........................................................188 5. Συρροή δικαιωμάτων .........................................................................................191 IV. Αποκλεισμός της ευθύνης του εκμισθωτή .....................................................191 1. Γνώση του μισθωτή ............................................................................................191 2. Άγνοια του μισθωτή από βαριά αμέλεια .....................................................192 3. Ανεπιφύλακτη παραλαβή .................................................................................192 4. Υπαιτιότητα του μισθωτή .................................................................................193 5. Ρήτρα απαλλαγής ή περιορισμού της ευθύνης ........................................193 6. Έκταση αποκλεισμού ευθύνης .......................................................................194 V. Μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων του μισθωτή .........................................194 1. Μη εκπλήρωση .....................................................................................................194 2. Υπερημερία ............................................................................................................194 3. Πλημμελής εκπλήρωση .....................................................................................195 VI. Δικαίωμα καταγγελίας από τον εκμισθωτή ....................................................195 1. Καθυστέρηση μισθώματος ..............................................................................195 2. Κακή χρήση του μισθίου ...................................................................................198§ 16. Η εκποίηση του μισθίου .............................................................................................200 I. Εισαγωγικά .................................................................................................................200

GEORG PROTA EID ENOX.indd XIVGEORG PROTA EID ENOX i dd XIV 11/20/13 3:39:50 PM11/20/13 3 39 50 PM

XIX


II. Εκποίηση του μίσθιου κινητού ............................................................................201 1. Εκποίηση πριν από την παραχώρηση της χρήσης ..................................201 2. Εκποίηση μετά την παραχώρηση της χρήσης ..........................................201 III. Εκποίηση του ακινήτου όταν η μίσθωση αποδεικνύεται με έγ-

γραφο βέβαιης χρονολογίας ................................................................................202 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................202 2. Η ρύθμιση της ΑΚ 614 ........................................................................................202 3. Προϋποθέσεις εφαρμογής ...............................................................................203 4. Αποτελέσματα εφαρμογής ...............................................................................205 IV. Εκποίηση του ακινήτου όταν η μίσθωση δεν αποδεικνύεται με

έγγραφο βέβαιης χρονολογίας ...........................................................................206 1. Η ρύθμιση της ΑΚ 615 ........................................................................................206 2. Προϋποθέσεις εφαρμογής ...............................................................................207 3. Αποτελέσματα εφαρμογής ...............................................................................207 V. Διάθεση μισθωμάτων .............................................................................................208 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................208 2. Η ρύθμιση της ΑΚ 616 ........................................................................................209 3. Η ρύθμιση της ΑΚ 617 ........................................................................................210 VI. Μισθώσεις με διάρκεια πάνω από εννέα έτη .................................................211 1. Η ρύθμιση ...............................................................................................................211 2. Πεδίο εφαρμογής ................................................................................................211 3. Συνέπεια μη εφαρμογής της ΑΚ 618 .............................................................212§ 17. Η λήξη της μίσθωσης ...................................................................................................213 I. Λόγοι λήξης της μίσθωσης ...................................................................................213 II. Πάροδος του ορισμένου χρόνου .......................................................................214 III. Η καταγγελία γενικά ................................................................................................214 1. Έννοια ......................................................................................................................214 2. Προϋποθέσεις .......................................................................................................215 3. Είδη ...........................................................................................................................216 4. Συνέπειες ................................................................................................................216 IV. Τακτική και έκτακτη καταγγελία .........................................................................217 1. Τακτική καταγγελία .............................................................................................217 2. Έκτακτη καταγγελία από τον μισθωτή .........................................................218 3. Έκτακτη καταγγελία από τον εκμισθωτή ....................................................219 V. Ειδικές περιπτώσεις καταγγελίας .......................................................................219 1. Μίσθωση διάρκειας άνω των τριάντα ετών ...............................................219 2. Καταγγελία κληρονόμων ..................................................................................220 3. Καταγγελία για σπουδαίο λόγο .......................................................................221 4. Παράβαση όρου της μισθωτικής σύμβασης .............................................222 VI. Συνέπειες λήξης της μίσθωσης ...........................................................................223

GEORG PROTA EID ENOX.indd XVGEORG PROTA EID ENOX i dd XV 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XX


1. Απόσβεση της ενοχής ........................................................................................223 2. Σχέση εκκαθάρισης .............................................................................................223 § 18. Παράταση της μίσθωσης και αναμίσθωση ........................................................227 I. Παράταση της μίσθωσης .......................................................................................227 1. Συμφωνία των μερών .........................................................................................227 2. Άσκηση δικαιώματος προαιρέσεως ..............................................................227 3. Ρήτρα παρατάσεως .............................................................................................227 4. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................228 II. Αναμίσθωση ...............................................................................................................228 1. Έννοια ......................................................................................................................228 2. Τρόποι κατάρτισης ..............................................................................................228 3. Όροι – Διάρκεια ....................................................................................................229 4. Σιωπηρή αναμίσθωση κατά την ΑΚ 611 ......................................................229§ 19. Ειδικές μορφές μίσθωσης ..........................................................................................231 I. Η μίσθωση αγροτικού κτήματος ........................................................................231 1. Έννοια, νομική φύση και διάρκεια .................................................................231 2. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................232 3. Υποχρεώσεις του εκμισθωτή ...........................................................................233 4. Υποχρεώσεις του μισθωτή ...............................................................................234 5. Λύση και παράταση της μίσθωσης ...............................................................237 II. Η επίμορτη αγροληψία ..........................................................................................238 1. Έννοια-Μίσθωμα..................................................................................................238 2. Νομοθετικό πλαίσιο ............................................................................................238 3. Διεύθυνση εκμετάλλευσης-Εποπτεία ...........................................................239 4. Βάρη-Φόροι-Έξοδα .............................................................................................239 5. Καταγγελία της σύμβασης ................................................................................239 III. Η μίσθωση προσοδοφόρου αντικειμένου ......................................................240 1. Έννοια ......................................................................................................................240 2. Αντικείμενο ............................................................................................................240 3. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................241

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΟΥ

§ 20. Έννοια, σύναψη και λήξη ...........................................................................................243 I. Έννοια, νομική φύση και νομοθετική ρύθμιση .............................................244 1. Έννοια ......................................................................................................................244 2. Σημασία ...................................................................................................................245 3. Νομική φύση .........................................................................................................245 4. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................246

GEORG PROTA EID ENOX.indd XVIGEORG PROTA EID ENOX i dd XVI 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXI


II. Ουσιώδη στοιχεία της σύμβασης .......................................................................246 1. Έργο..........................................................................................................................247 2. Αμοιβή .....................................................................................................................248 III. Η σύναψη της σύμβασης .......................................................................................250 1. Τρόπος και τύπος κατάρτισης .........................................................................250 2. Συμβαλλόμενοι.....................................................................................................251 3. Ειδικές προϋποθέσεις κύρους της σύμβασης έργου ..............................251 4. Κατάρτιση της σύμβασης κατά την ΑΚ 682 § 2 .........................................252 IV. Διάκριση από άλλες συμβάσεις ..........................................................................253 1. Διάκριση από σύμβαση εργασίας..................................................................253 2. Διάκριση από σύμβαση πώλησης .................................................................253 3. Διάκριση από σύμβαση μίσθωσης πράγματος .........................................254 4. Διάκριση από σύμβαση εντολής ....................................................................256 V. Ειδικές μορφές σύμβασης έργου .......................................................................257 1. Ιδιαίτερα είδη σύμβασης έργου στον χώρο της κατασκευής

ακινήτων .................................................................................................................257 2. Η σύμβαση εκτέλεσης δημόσιων έργων .....................................................258 3. Η σύμβαση έντυπης έκδοσης .........................................................................258 4. Η σύμβαση διαφήμισης .....................................................................................259 5. Η σύμβαση δημόσιων θεαμάτων ή παιγνίων ............................................259 6. Η σύμβαση μεταφοράς .....................................................................................260 VI. Λήξη της σύμβασης έργου ...................................................................................260 1. Γενικοί λόγοι ..........................................................................................................260 2. Θάνατος του εργολάβου ...................................................................................260 3. Καταγγελία εκ μέρους του εργοδότη ...........................................................261 4. Υπαναχώρηση ......................................................................................................263§ 21. Υποχρεώσεις και δικαιώματα των μερών ...........................................................264 I. Υποχρεώσεις του εργολάβου κατά την εκτέλεση του έργου ...................265 1. Υποχρέωση προσήκουσας εκτέλεσης του έργου ....................................265 2. Υποχρέωση αυτοπρόσωπης εκτέλεσης ......................................................266 3. Υποχρέωση έγκαιρης έναρξης και παράλειψης επιβράδυνσης

εκτέλεσης του συμφωνηθέντος έργου ........................................................268 4. Υποχρέωση διόρθωσης ελλείψεων κατά την εκτέλεση του έργου ...269 5. Υποχρέωση ειδοποίησης ..................................................................................271 6. Υποχρεώσεις ως προς τη χορηγηθείσα ύλη ...............................................272 II. Δικαίωμα υπαναχώρησης του εργοδότη ........................................................272 1. Προϋποθέσεις του δικαιώματος υπαναχώρησης ....................................272 2. Η άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης .............................................275 3. Συνέπειες από την άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης ............276 4. Υπερημερία του εργολάβου ............................................................................277

GEORG PROTA EID ENOX.indd XVIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XVII 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXII


III. Υποχρεώσεις του εργολάβου μετά την αποπεράτωση του έργου .........277 1. Υποχρέωση εργολάβου για παράδοση του έργου ..................................277 2. Παράδοση του έργου χωρίς ελάττωμα .......................................................278 3. Δυνατότητες εργοδότη .....................................................................................278 IV. Υποχρεώσεις του εργοδότη .................................................................................278 1. Υποχρέωση καταβολής αμοιβής ....................................................................278 2. Υποχρέωση καταβολής μισθού εργατών....................................................282 3. Η υποχρέωση σύμπραξης του εργοδότη ....................................................282 4. Παρεπόμενες υποχρεώσεις ..............................................................................284 5. Νόμιμο ενέχυρο του εργολάβου ....................................................................284 V. Κίνδυνος του έργου .................................................................................................285 1. Έννοια ......................................................................................................................285 2. Κρίσιμος χρόνος ...................................................................................................286 3. Πρόωρη μετάθεση του κινδύνου...................................................................286 4. Συνέπειες μετάθεσης του κινδύνου κατά την ΑΚ 698 .............................288 5. Κίνδυνος της ύλης ...............................................................................................289 VI. Ευθύνη του εργολάβου λόγω ελλείψεων του έργου ...................................289 1. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ευθύνης ................................................289 2. Δικαιώματα του εργοδότη από την ύπαρξη επουσιωδών

ελαττωμάτων ........................................................................................................291 3. Δικαιώματα του εργοδότη από την ύπαρξη ουσιωδών ελατ-

τωμάτων ή την έλλειψη συμφωνημένων ιδιοτήτων ...............................292 4. Αξίωση αποζημίωσης λόγω ελλείψεων από υπαιτιότητα του

εργολάβου .............................................................................................................294 5. Συρροές ..................................................................................................................295 6. Παραγραφή ...........................................................................................................295 7. Απαλλαγή του εργολάβου από την ευθύνη ...............................................296

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟΔΑΝΕΙΟ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΔΑΝΕΙΟ

§ 22. Το δάνειο...........................................................................................................................301 I. Έννοια ...........................................................................................................................302 II. Σύσταση και νομική φύση ....................................................................................303 1. Σύσταση ..................................................................................................................303 2. Νομική φύση .........................................................................................................303 III. Ουσιώδη στοιχεία ....................................................................................................304 1. Αντικαταστατά πράγματα .................................................................................304 2. Μεταβίβαση της κυριότητας του δανείσματος .........................................305 3. Σκοπός χρησιμοποίησης του δανείσματος ................................................306

GEORG PROTA EID ENOX.indd XVIIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XVIII 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXIII


4. Συμφωνία απόδοσης του δανείου .................................................................307 IV. Είδη δανείων ..............................................................................................................307 V. Δάνειο και άνοιγμα πίστωσης ..............................................................................308 1. Η σύμβαση ανοίγματος πίστωσης .................................................................308 2. Πλεονεκτήματα της σύμβασης ανοίγματος πίστωσης ...........................309 VΙ. Υποχρεώσεις του δανειοδότη .............................................................................311 1. Στο παραδοτικό δάνειο .....................................................................................311 2. Στο συναινετικό δάνειο .....................................................................................311 3. Άρνηση εκπλήρωσης σε αφερέγγυο πρόσωπο ........................................311 VIΙ. Υποχρεώσεις του δανειολήπτη ..........................................................................314 1. Απόδοση δανείσματος ......................................................................................314 2. Καταβολή τόκων ..................................................................................................317 3. Παρεπόμενες υποχρεώσεις ..............................................................................319 VIΙΙ. Λήξη της σύμβασης ..............................................................................................319 1. Δάνειο ορισμένου χρόνου ................................................................................319 2. Δάνειο αορίστου χρόνου ..................................................................................319 3. Γενικοί λόγοι λήξης του δανείου.....................................................................319 4. Αποτελέσματα ......................................................................................................319§ 23. Το χρησιδάνειο ...............................................................................................................321 I. Έννοια και βασικά στοιχεία ...................................................................................321 1. Έννοια ......................................................................................................................321 2. Βασικά στοιχεία ....................................................................................................322 II. Σύσταση και νομική φύση ....................................................................................323 1. Σύσταση ..................................................................................................................323 2. Νομική φύση .........................................................................................................323 III. Υποχρεώσεις του χρήστη ......................................................................................324 1. Υποχρέωση παραχώρησης χρήσης πράγματος .......................................324 2. Υποχρέωση αποζημίωσης εξαιτίας ελαττωμάτων ..................................325 3. Υποχρέωση απόδοσης δαπανών ...................................................................326 IV. Υποχρεώσεις του χρησαμένου ............................................................................326 1. Υποχρέωση χρήσης του πράγματος σύμφωνα με τη σύμβαση .........326 2. Υποχρέωση επιβάρυνσης με τις συνήθεις δαπάνες ................................327 3. Υποχρέωση απόδοσης του πράγματος .......................................................327 4. Παρεπόμενες υποχρεώσεις ..............................................................................329 V. Λήξη της σύμβασης.................................................................................................329 1. Σύμβαση ορισμένου χρόνου ...........................................................................329 2. Σύμβαση αορίστου χρόνου .............................................................................329 3. Πρόωρη λήξη σύμβασης ορισμένου ή αορίστου χρόνου ....................330 4. Λοιποί λόγοι λήξης του χρησιδανείου .........................................................331

GEORG PROTA EID ENOX.indd XIXGEORG PROTA EID ENOX i dd XIX 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXIV


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

§ 24. Η εντολή ............................................................................................................................333 I. Έννοια και σημασία .................................................................................................334 1. Έννοια ......................................................................................................................334 2. Σημασία ...................................................................................................................335 II. Νομική φύση ..............................................................................................................336 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................336 2. Ο άμισθος χαρακτήρας της εντολής .............................................................337 3. Ο προσωπικός και εμπιστευτικός χαρακτήρας της εντολής ................338 III. Διάκριση από συγγενείς έννοιες .........................................................................339 1. Διάκριση από τη σχέση φιλοφροσύνης ......................................................339 2. Διάκριση από την πληρεξουσιότητα ............................................................339 3. Διάκριση από τη σύμβαση διεξαγωγής ξένων υποθέσεων ..................341 4. Διάκριση από τη σύμβαση παραγγελίας .....................................................342 5. Διάκριση από τη σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας .......................343 6. Διάκριση από τη σύμβαση μεταφοράς........................................................343 7. Διάκριση από τη συμβουλή ή σύσταση (ΑΚ 729) ....................................344 IV. Τύπος ............................................................................................................................345 V. Η κύρια υποχρέωση του εντολοδόχου .............................................................347 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................347 2. Υποκατάσταση .....................................................................................................347 3. Παρέκκλιση από τα όρια της εντολής ..........................................................350 VI. Νόμιμες υποχρεώσεις .............................................................................................352 1. Υποχρέωση πληροφόρησης και λογοδοσίας ............................................352 2. Υποχρέωση απόδοσης «ληφθέντων» και «αποκτηθέντων»

από τη σύμβαση εντολής .................................................................................353 3. Υποχρέωση τοκοδοσίας ....................................................................................355 VII. Ευθύνη εντολοδόχου .............................................................................................355 VIII. Υποχρεώσεις του εντολέα ..................................................................................356 1. Υποχρέωση προκαταβολής δαπανών ..........................................................356 2. Υποχρέωση απόδοσης δαπανών ...................................................................357 3. Υποχρέωση ανόρθωσης ζημιών ....................................................................358 IX. Λύση της σύμβασης εντολής ...............................................................................358 1. Ανάκληση ...............................................................................................................359 2. Καταγγελία .............................................................................................................360 3. Άλλοι λόγοι λύσης της εντολής .......................................................................361 4. Συνέχιση της υπόθεσης .....................................................................................363 5. Ευθύνη του εντολέα μετά τη λύση της εντολής .......................................363

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXGEORG PROTA EID ENOX i dd XX 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXV


§ 25. Η παρακαταθήκη ...........................................................................................................365 I. Έννοια και σημασία .................................................................................................366 1. Έννοια ......................................................................................................................366 2. Σημασία ...................................................................................................................366 II. Αντικείμενο της παρακαταθήκης .......................................................................367 1. Μόνο κινητό πράγμα ..........................................................................................367 2. Πράγματα αντικαταστατά και μη ...................................................................368 3. Ασώματα αγαθά ...................................................................................................368 4. Ομάδα πραγμάτων ..............................................................................................368 5. Πρόσωπα ................................................................................................................368 6. Χρυσά ή ξένα νομίσματα ..................................................................................369 III. Είδη παρακαταθήκης ..............................................................................................369 1. Ομαλή και ανώμαλη παρακαταθήκη ............................................................369 2. Μεσεγγύηση ..........................................................................................................369 3. Δημόσια κατάθεση ..............................................................................................370 4. Μορφές παρακαταθήκης που ρυθμίζονται από τον νόμο ...................370 IV. Νομική φύση ..............................................................................................................371 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................371 2. Ο παραδοτικός χαρακτήρας της σύμβασης ..............................................371 V. Κατάρτιση της σύμβασης ....................................................................................373 1. Συμφωνία για φύλαξη του πράγματος .........................................................373 2. Παράδοση του πράγματος ...............................................................................374 3. Κυριότητα επί του πράγματος .........................................................................374 4. Τύπος ........................................................................................................................375 VI. Παροχές των μερών ................................................................................................375 1. Η φύλαξη του πράγματος .................................................................................378 2. Αξίωση αμοιβής ...................................................................................................379 VII. Δικαιώματα και υποχρεώσεις του θεματοφύλακα ......................................379 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................379 2. Απαγόρευση χρήσης του παρακαταθέντος ...............................................381 3. Δικαίωμα υποκατάστασης ................................................................................382 4. Υποχρέωση απόδοσης ......................................................................................385 VIII. Υποχρεώσεις του παρακαταθέτη .....................................................................385 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................385 2. Υποχρέωση απόδοσης δαπανών ...................................................................385 3. Υποχρέωση αποζημίωσης ................................................................................385 IX. Η ανώμαλη παρακαταθήκη ..................................................................................386 1. Έννοια ......................................................................................................................386 2. Σημασία ...................................................................................................................387 3. Ανώμαλη παρακαταθήκη και δάνειο ............................................................387

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXI 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXVI


4. Ρύθμιση ...................................................................................................................388 5. Παρακαταθήκη χρεογράφων ..........................................................................389§ 26. Η μεσιτεία .........................................................................................................................390 I. Έννοια, σημασία και ρύθμιση της σύμβασης .................................................390 1. Έννοια ......................................................................................................................390 2. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................391 ΙΙ. Νομική φύση ..............................................................................................................392 ΙΙΙ. Σύναψη της σύμβασης μεσιτείας .......................................................................392 IV. Οι παροχές του μεσίτη............................................................................................393 1. Μεσολάβηση .........................................................................................................394 2. Υπόδειξη ευκαιρίας .............................................................................................394 V. Η μεσιτική αμοιβή (μεσιτικά) ...............................................................................395 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................395 2. Σύναψη της κύριας σύμβασης ........................................................................396 3. Σύναψη προσυμφώνου .....................................................................................399 4. Σύναψη της κύριας σύμβασης υπό αίρεση ................................................400 5. Σιωπηρώς συμφωνηθείσα αμοιβή ................................................................401 6. Καθορισμός της αμοιβής ..................................................................................401 7. Απαλλαγή του μεσιτικού εντολέα από την υποχρέωση πλη-

ρωμής αμοιβής .....................................................................................................401 8. Υπέρμετρη αμοιβή ..............................................................................................403 VI. Καταβολή δαπανών .................................................................................................403 VII. Λύση της σύμβασης μεσιτείας ...........................................................................404 1. Γενικοί λόγοι λύσης .............................................................................................404 2. Ειδικοί λόγοι λύσης .............................................................................................404§ 27. Η προκήρυξη ...................................................................................................................406 I. Έννοια και νομική φύση.........................................................................................406 1. Έννοια ......................................................................................................................406 2. Νομική φύση .........................................................................................................409 II. Αμοιβή..........................................................................................................................409 1. Περιεχόμενο της αμοιβής .................................................................................409 2. Προϋποθέσεις καταβολής της αμοιβής .......................................................410 3. Εκτέλεση από περισσοτέρους ........................................................................412 III. Ευθύνη των μερών...................................................................................................413 1. Ευθύνη του προκηρύξαντος ............................................................................414 2. Ευθύνη του δικαιούχου της αμοιβής ............................................................414 IV. Λήξη της προκήρυξης ............................................................................................414 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................414 2. Ανάκληση προκήρυξης .....................................................................................414

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXII 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXVII


§ 28. Η σύμβαση ξενίας .........................................................................................................416 I. Έννοια, νομική φύση και νομοθετική ρύθμιση .............................................416 1. Έννοια ......................................................................................................................416 2. Νομική φύση .........................................................................................................417 3. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................418 ΙΙ. Η κατάρτιση της σύμβασης ..................................................................................418 ΙΙΙ. Υποχρεώσεις των μερών .......................................................................................418 1. Υποχρεώσεις του ξενοδόχου ...........................................................................418 2. Υποχρεώσεις του πελάτη ..................................................................................420 IV. Η ευθύνη του ξενοδόχου σε περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης της

σύμβασης ....................................................................................................................420 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................420 2. Η ευθύνη για τα εισκομισθέντα ......................................................................420 V. Η ευθύνη του πελάτη σε περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης της

σύμβασης και η νομική εξασφάλιση του ξενοδόχου ..................................425 1. Η ευθύνη λόγω μη καταβολής του «μισθώματος» ...................................425 2. Η ευθύνη προς αποζημίωση του ξενοδόχου λόγω πρόκλησης

ζημιών στο μίσθιο ...............................................................................................425 3. Νομική εξασφάλιση του ξενοδόχου .............................................................426

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟΠΑΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

§ 29. Η εγγύηση.........................................................................................................................427 I. Εισαγωγή .....................................................................................................................429 1. Έννοια και σκοπός ...............................................................................................429 2. Προσωπική ασφάλεια ........................................................................................429 3. Οικονομική σημασία ..........................................................................................430 II. Νομική φύση ..............................................................................................................431 1. Ετεροβαρής σύμβαση ........................................................................................431 2. Αφηρημένη σύμβαση ........................................................................................431 3. Παρεπόμενος χαρακτήρας ...............................................................................432 4. Επικουρικός χαρακτήρας ..................................................................................433 III. Διάκριση από συγγενείς έννοιες .........................................................................434 1. Αναδοχή χρέους ...................................................................................................434 2. Παθητική εις ολόκληρον ενοχή ......................................................................434 3. Εγγυοδοτική σύμβαση .......................................................................................435 4. Νόμιμη εγγύηση ..................................................................................................435 5. Δικαστική εγγύηση .............................................................................................436 6. «Εγγύηση» στη μίσθωση ...................................................................................436

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXIIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXIII 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXVIII


IV. Αντικείμενο της εγγύησης.....................................................................................437 1. Κατά κανόνα οφειλή χρηματική .....................................................................437 2. Μελλοντική ή υπό αίρεση οφειλή .................................................................437 3. Οφειλή έγκυρη .....................................................................................................438 4. Εγγύηση για οφειλή ανικάνου .........................................................................438 5. Εγγύηση για ατελή ενοχή ..................................................................................439 V. Σύναψη της σύμβασης εγγύησης .......................................................................439 1. Τα συμβαλλόμενα μέρη ....................................................................................439 2. Περιεχόμενο της εγγύησης ..............................................................................440 3. Τύπος ........................................................................................................................444 4. Κύρος της σύμβασης εγγύησης ......................................................................447 VI. Η σχέση μεταξύ του εγγυητή και του δανειστή ............................................449 1. Γέννηση της ευθύνης του εγγυητή ................................................................449 2. Έκταση ευθύνης του εγγυητή .........................................................................450 3. Σχέση μεταξύ δανειστή και περισσότερων εγγυητών ...........................452 VII. Ενστάσεις του εγγυητή κατά του δανειστή ...................................................453 1. Ενστάσεις του πρωτοφειλέτη ..........................................................................453 2. Ενστάσεις του ίδιου του εγγυητή ...................................................................457 VIII. Η σχέση μεταξύ του εγγυητή και του πρωτοφειλέτη ...............................459 1. Νομική φύση .........................................................................................................459 2. Δικαίωμα αναγωγής ............................................................................................459 3. Υποκατάσταση .....................................................................................................461 IΧ. Η σχέση μεταξύ περισσότερων εγγυητών και μεταξύ εγγυητών

και εμπράγματων υποχρέων ................................................................................464 1. Σχέση μεταξύ περισσότερων εγγυητών ......................................................464 2. Σχέση εγγυητή και εμπράγματων υποχρέων ............................................465 Χ. Απόσβεση της εγγύησης .......................................................................................466 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................466 2. Ελευθέρωση του εγγυητή κατά την ΑΚ 862 ...............................................467 3. Η ελευθέρωση του εγγυητή κατά την ΑΚ 863 ..........................................468 4. Η ελευθέρωση του εγγυητή λόγω απόσβεσης της κύριας οφειλής .........469 5. Η ελευθέρωση του εγγυητή λόγω παρόδου του συμφωνηθέ-

ντος χρόνου ...........................................................................................................470 6. Η καταγγελία της εγγύησης αορίστου χρόνου .........................................471 7. Άλλοι λόγοι απόσβεσης .....................................................................................472 8. Άφεση χρέους .......................................................................................................472 9. Θάνατος του εγγυητή, του δανειστή ή του πρωτοφειλέτη ..................473 ΧΙ. Ο εγγυητής ως καταναλωτής ...............................................................................473§ 30. Ο συμβιβασμός ..............................................................................................................475 I. Έννοια, είδη και διάκριση από άλλες δικαιοπραξίες ...................................476

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXIVGEORG PROTA EID ENOX i dd XXIV 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXIX


1. Έννοια ......................................................................................................................476 2. Είδη ...........................................................................................................................476 3. Διάκριση από άλλες δικαιοπραξίες ...............................................................479 II. Νομική φύση ..............................................................................................................480 1. Σύμβαση ενοχική .................................................................................................480 2. Σύμβαση υποσχετική .........................................................................................480 3. Σύμβαση αμφοτεροβαρής ...............................................................................480 4. Σύμβαση αιτιώδης ...............................................................................................480 III. Κατάρτιση και τύπος ...............................................................................................480 1. Κατάρτιση ...............................................................................................................480 2. Τύπος ........................................................................................................................481 IV. Περιεχόμενο της σύμβασης .................................................................................482 1. Έννομες σχέσεις που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο

συμβιβασμού ........................................................................................................482 2. «Παροχές» των μερών ........................................................................................484 V. Προϋποθέσεις συμβιβασμού ...............................................................................484 1. Γενικές προϋποθέσεις ........................................................................................484 2. Ειδικές προϋποθέσεις ........................................................................................484 VI. Συνέπειες του συμβιβασμού ................................................................................486 1. Διάλυση της διένεξης .........................................................................................486 2. Ο αναγνωριστικός χαρακτήρας του συμβιβασμού .................................487 3. Η επίδραση του συμβιβασμού στην εξέλιξη της δίκης ..........................487 4. Η δέσμευση τρίτων από την κατάρτιση συμβιβασμού ..........................488 5. Ο συμβιβασμός στο πλαίσιο της εις ολόκληρον ενοχής .......................488 VII. Ακυρότητα ή ακυρωσία του συμβιβασμού ...................................................489 1. Γενικοί λόγοι ακυρότητας ή ακυρωσίας ......................................................489 2. Η διάρρηξη του συμβιβασμού κατά την ΑΚ 872 ......................................490§ 31. Η αφηρημένη υπόσχεση ή αναγνώριση χρέους ..............................................492 I. Έννοια και νομική φύση.........................................................................................492 1. Έννοια ......................................................................................................................492 2. Νομική φύση .........................................................................................................493 II. Διάκριση από την αιτιώδη υπόσχεση ...............................................................494 1. Η αιτιώδης υπόσχεση χρέους..........................................................................494 2. Ο κανόνας της ΑΚ 873 εδ. β΄ ............................................................................495 III. Κατάρτιση της σύμβασης ......................................................................................495 1. Συμβαλλόμενα μέρη ..........................................................................................495 2. Αντικείμενο ............................................................................................................496 3. Τύπος ........................................................................................................................496 IV. Αποτελέσματα ...........................................................................................................498 1. Σχέση μεταξύ δανειστή και οφειλέτη ...........................................................498

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXVGEORG PROTA EID ENOX i dd XXV 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXX


2. Η επίδραση της βασικής σχέσης ....................................................................498 3. Η αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού ...............................................499

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΥΧΗΡΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

§ 32. Η ισόβια πρόσοδος .......................................................................................................501 I. Έννοια και νομική φύση.........................................................................................501 1. Έννοια ......................................................................................................................501 2. Νομική φύση .........................................................................................................503 II. Σύσταση της ισόβιας προσόδου ........................................................................503 1. Τρόποι σύστασης ................................................................................................503 2. Τύπος ........................................................................................................................504 ΙΙΙ. Η παροχή του υποχρέου της ισόβιας προσόδου ..........................................505 1. Τρόπος καταβολής ..............................................................................................505 2. Μέγεθος της ισόβιας προσόδου ....................................................................505 3. Εκχώρηση και κατάσχεση της ισόβιας προσόδου ...................................506 ΙV. Ευθύνη του οφειλέτη της ισόβιας προσόδου ................................................507 1. Η ευθύνη του οφειλέτη με κριτήριο τη νομική φύση της αιτίας

της ισόβιας προσόδου .......................................................................................507 2. Αποκλεισμός της άσκησης του δικαιώματος υπαναχώρησης.............507 3. Ζητήματα παραγραφής .....................................................................................508 V. Λύση της ισόβιας προσόδου................................................................................508§ 33. Το παίγνιο .........................................................................................................................510 I. Έννοια και νομοθετική ρύθμιση .........................................................................510 1. Έννοια ......................................................................................................................510 2. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................511 II. Νομική φύση και κατάρτιση .................................................................................511 1. Νομική φύση .........................................................................................................511 2. Κατάρτιση………. ...............................................................................................512 III. Έννομα αποτελέσματα ...........................................................................................512 1. Ατελής ενοχή .........................................................................................................512 2. Η τύχη άλλων έννομων σχέσεων που σχετίζονται με το παίγνιο .......514§ 34. Το στοίχημα .....................................................................................................................515 I. Έννοια, νομική φύση και κατάρτιση ..................................................................515 1. Έννοια ......................................................................................................................515 2. Νομική φύση .........................................................................................................516 3. Κατάρτιση ..............................................................................................................516 II. Παραβολή του στοιχήματος με το παίγνιο .....................................................516

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXVIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXVI 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXXI


§ 35. Το λαχείο ...........................................................................................................................518 I. Έννοια και νομική φύση.........................................................................................518 1. Έννοια ......................................................................................................................518 2. Νομική φύση .........................................................................................................518 II. Σύσταση και έννομες συνέπειες .........................................................................519

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

§ 36. Έννοια, έννομη σχέση των κοινωνών και διοίκηση του κοινού αντικειμένου ..................................................................................................................521

I. Έννοια και αντικείμενο ...........................................................................................522 1. Έννοια ......................................................................................................................522 2. Αντικείμενο ............................................................................................................522 II. Νομική φύση και νομοθετική ρύθμιση ............................................................523 1. Νομική φύση……. ..............................................................................................523 2. Νομοθετική ρύθμιση ..........................................................................................524 III. Δικαιώματα του κοινωνού ....................................................................................524 1. Το δικαίωμα στους καρπούς του κοινού αντικειμένου ..........................524 2. Το δικαίωμα χρήσης του κοινού αντικειμένου .........................................525 3. Το δικαίωμα διάθεσης της μερίδας και ολόκληρου του κοινού

αντικειμένου ..........................................................................................................527 IV. Υποχρεώσεις του κοινωνού ..................................................................................529 1. Υποχρέωση συνεισφοράς στις δαπάνες για το κοινό αντικείμενο ....529 2. Υποχρεώσεις που πηγάζουν από την καλή πίστη ....................................531 V. Η σχέση των κοινωνών μεταξύ τους και με τρίτους ....................................531 1. Η εσωτερική σχέση των συγκοινωνών ........................................................531 2. Η σχέση των κοινωνών με τρίτους ................................................................532 VI. Η διοίκηση του κοινού αντικειμένου ................................................................533 1. Έννοια ......................................................................................................................533 2. Γενικά για τους τρόπους διοίκησης του κοινού ........................................535 3. Διοίκηση με ομόφωνη απόφαση των κοινωνών ......................................535 4. Διοίκηση με απόφαση της πλειοψηφίας των κοινωνών ........................536 5. Κανονισμός από το δικαστήριο ......................................................................539 6. Διορισμός διαχειριστή .......................................................................................541 7. Ατομική λήψη μέτρων........................................................................................542§ 37. Λύσης της κοινωνίας και διανομή του κοινού αντικειμένου ......................543 I. Εισαγωγικά .................................................................................................................543 1. Έννοια της λύσης .................................................................................................543 2. Το δικαίωμα για λύση της κοινωνίας.............................................................544

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXVIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXVII 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXXII


3. Αποκλεισμός του δικαιώματος .......................................................................544 4. Παραγραφή ...........................................................................................................545 II. Η εξώδικη διανομή του κοινού αντικειμένου ................................................546 1. Σύμβαση διανομής .............................................................................................546 2. Νομική φύση της σύμβασης ............................................................................546 III. Η δικαστική διανομή του κοινού αντικειμένου .............................................547 1. Έννοια, αγωγή διανομής ...................................................................................547 2. Αυτούσια διανομή ...............................................................................................548 3. Διανομή με πλειστηριασμό ..............................................................................552 IV. Έννομες συνέπειες της διανομής .......................................................................553 1. Δημιουργία νέων δικαιωμάτων ......................................................................553 2. Αμοιβαίες απαιτήσεις από την κοινωνία .....................................................554 3. Η τύχη των εμπράγματων δικαιωμάτων τρίτων στο κοινό πράγμα ..554 4. Ευθύνη για ελαττώματα του μέρους που έλαχε στον κάθε κοινωνό 556 V. Δικαστική επιδίκαση επιχείρησης ......................................................................557 1. Έννοια .....................................................................................................................557 2. Διαδικασία .............................................................................................................557

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ

§ 38. Γενικά χαρακτηριστικά του θεσμού ......................................................................559 I. Έννοια και προϋποθέσεις ......................................................................................559 1. Έννοια ......................................................................................................................559 2. Προϋποθέσεις .......................................................................................................560 II. Τα υποκείμενα της έννομης σχέσης ..................................................................564 1. Ο κύριος της υπόθεσης .....................................................................................564 2. Ο διοικητής αλλοτρίων ......................................................................................565 ΙΙΙ. Διακρίσεις της διοίκησης αλλοτρίων ................................................................566 1. Γνήσια διοίκηση αλλοτρίων .............................................................................566 2. Μη γνήσια διοίκηση αλλοτρίων .....................................................................566 3. Κατά πλάνη διοίκηση αλλοτρίων ...................................................................567 IV. Νομοθετική ρύθμιση ..............................................................................................567 V. Νομική φύση ..............................................................................................................569§ 39. Οι υποχρεώσεις των μερών ......................................................................................571 I. Υποχρεώσεις του διοικητή....................................................................................571 1. Υποχρέωση «προσήκουσας» διεξαγωγής της υπόθεσης ......................572 2. Υποχρέωση για αναγγελία και αναμονή ......................................................575 3. Υποχρέωση λογοδοσίας και τοκοδοσίας ....................................................576 4. Υποχρέωση απόδοσης του προϊόντος της διοίκησης ............................576

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXVIIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXVIII 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXXIII


ΙI. Ευθύνη του διοικητή ...............................................................................................577 1. Ευθύνη για κάθε πταίσμα ..................................................................................577 2. Ευθύνη και για τα τυχηρά .................................................................................578 3. Ευθύνη μόνο για δόλο και βαριά αμέλεια ...................................................579 4. Ευθύνη ανίκανου ή περιορισμένα ικανού για δικαιοπραξία ................579 III. Υποχρεώσεις του κυρίου της υπόθεσης ..........................................................580 1. Η υποχρέωση απόδοσης δαπανών ...............................................................580 2. Η υποχρέωση αποζημίωσης ............................................................................583 VI. Λήξη της διοίκησης αλλοτρίων ...........................................................................583 V. Μη γνήσια διοίκηση αλλοτρίων ..........................................................................584 1. Το πεδίο εφαρμογής της ΑΚ 739 ....................................................................584 2. Υποχρεώσεις του διοικητή ...............................................................................585 3. Ευθύνη του διοικητή ..........................................................................................586 4. Παραγραφή ...........................................................................................................588 5. Δικαιώματα του διοικητή ..................................................................................588 VΙ. Η κατά πλάνη διοίκηση αλλοτρίων ....................................................................589

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ

§ 40. Η αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού .......................................................591 I. Έννοια και δικαιολογία ...........................................................................................591 1. Έννοια ......................................................................................................................591 2. Δικαιολογία ............................................................................................................592 ΙΙ. Σχέση αδικαιολόγητου πλουτισμού και αποζημιώσεως ............................592 1. Ως προς το αντικείμενό της .............................................................................593 2. Ως προς τις προϋποθέσεις γέννησης ............................................................593 ΙΙΙ. Χαρακτηριστικά της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού ....................593 1. Το ενιαίο της αξίωσης ........................................................................................593 2. Ο ενοχικός χαρακτήρας της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού ........595 3. Επικουρικότητα ή όχι της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού ......595 IV. Παραγραφή της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού .............................597 V. Παραπομπές στις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού ................597§ 41. Προϋποθέσεις της αξίωσης του αδικαιολόγητου πλουτισμού ..................599 I. Εισαγωγικά .................................................................................................................599 ΙΙ. Πλουτισμός του υποχρέου ....................................................................................600 1. Έννοια ......................................................................................................................600 2. Σωζόμενος πλουτισμός .....................................................................................600 3. Πραγματικός πλουτισμός .................................................................................601 4. Συγκεκριμένος πλουτισμός ..............................................................................601

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXIXGEORG PROTA EID ENOX i dd XXIX 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXXIV


5. Επιβαλλόμενος πλουτισμός .............................................................................601 ΙΙΙ. Από την περιουσία ή με ζημία του δικαιούχου..............................................602 1. «Όποιος έγινε πλουσιότερος…από την περιουσία άλλου» ..................602 2. «Όποιος έγινε πλουσιότερος…με ζημία άλλου» ......................................602 3. Σύγκρουση κριτηρίων .......................................................................................603 IV. Αιτιώδης συνάφεια – Το ζήτημα της αμεσότητας ........................................603 1. Αιτιώδης συνάφεια ..............................................................................................603 2. Αμεσότητα .............................................................................................................604 V. Έλλειψη νόμιμης αιτίας ..........................................................................................606 1. Έννοια αιτίας .........................................................................................................606 2. Πηγές νόμιμων αιτιών ........................................................................................607 3. Περιπτώσεις έλλειψης νόμιμης αιτίας ..........................................................610§ 42. Η αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού σε περίπτωση παρεμβο-

λής τρίτου προσώπου ................................................................................................614 I. Εισαγωγικά .................................................................................................................614 ΙΙ. Γραμμική σχέση ........................................................................................................614 1. Έλλειψη αιτίας σε μια από τις δύο σχέσεις .................................................615 2. Έλλειψη αιτίας και στις δύο σχέσεις ..............................................................615 ΙΙΙ. Τριγωνική σχέση .......................................................................................................616 1. Ανύπαρκτη ή ανίσχυρη η σχέση κάλυψης ..................................................616 2. Ανύπαρκτη ή ανίσχυρη η σχέση αξίας .........................................................617 3. Ανύπαρκτες ή ανίσχυρες και οι δύο σχέσεις ..............................................617§ 43. Η ευθύνη του λήπτη .....................................................................................................618 I. Υποχρέωση απόδοσης του πλουτισμού ..........................................................618 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................618 2. Αυτούσια απόδοση .............................................................................................619 3. Απόδοση της αξίας του πλουτισμού .............................................................619 4. Απόδοση του ανταλλάγματος .........................................................................620 5. Απόδοση των ωφελημάτων .............................................................................622 ΙΙ. Απόσβεση της υποχρέωσης απόδοσης ...........................................................623 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................623 2. Άρση ή μείωση του πλουτισμού .....................................................................623 3. Δαπάνες ή ζημίες που αίρουν ή μειώνουν τον πλουτισμό ...................624 ΙΙΙ. Επαύξηση της ευθύνης του λήπτη .....................................................................625 1. Περιπτώσεις ...........................................................................................................625 2. Έκταση της αυξημένης ευθύνης ....................................................................626§ 44. Η ευθύνη του τρίτου ....................................................................................................628 I. Η ρύθμιση της ΑΚ 913 ............................................................................................628 1. Περιεχόμενο και δικαιολογία της διάταξης ................................................628 2. ΑΚ 913 και αρχή της αμεσότητας ...................................................................629

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXXGEORG PROTA EID ENOX i dd XXX 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXXV


ΙΙ. Προϋποθέσεις της αξίωσης κατά του τρίτου .................................................629 1. Αξίωση κατά του αρχικού λήπτη ....................................................................629 2. Διοχέτευση του πλουτισμού σε τρίτο με χαριστική πράξη ..................629 3. Μη εξακολούθηση της ευθύνης του αρχικού λήπτη ..............................630 ΙΙΙ. Έκταση της ευθύνης του τρίτου ..........................................................................632

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟΑΔΙΚΟΠΡΑΞΙΑ

§ 45. Η αδικοπρακτική ευθύνη ...........................................................................................633 I. Βασικές έννοιες .........................................................................................................633 1. Αδικοπραξία και αδίκημα .................................................................................633 2. Υποκειμενική και αντικειμενική ευθύνη ......................................................634 ΙΙ. Αδικοπρακτική και δικαιοπρακτική ευθύνη ...................................................634 1. Έννοιες .....................................................................................................................634 2. Διαφορές ................................................................................................................635 3. Συρροή ....................................................................................................................635 ΙΙΙ. Αδικοπρακτική και ποινική ευθύνη ...................................................................637§ 46. Προϋποθέσεις της αδικοπρακτικής ευθύνης ....................................................639 I. Εισαγωγικά .................................................................................................................639 1. Φυσιογνωμία της ΑΚ 914 ..................................................................................639 2. Προϋποθέσεις της ΑΚ 914 ................................................................................640 ΙΙ. Ανθρώπινη συμπεριφορά .....................................................................................640 ΙΙΙ. Παράνομη συμπεριφορά ......................................................................................641 1. Έννοια του παρανόμου .....................................................................................641 2. Περιορισμός και διεύρυνση της έννοιας του παρανόμου ....................642 3. Το παράνομο κρίνεται από τη συμπεριφορά ή από το αποτέ-

λεσμά της; ...............................................................................................................647 4. Παράνομη παράλειψη .......................................................................................647 5. Αποκλεισμός του παρανόμου .........................................................................649 IV. Υπαιτιότητα ................................................................................................................650 V. Ικανότητα προς καταλογισμό ..............................................................................651 1. Έλλειψη ικανότητας προς καταλογισμό ......................................................651 2. Ευθύνη ακαταλογίστου .....................................................................................652 VI. Ζημία ............................................................................................................................653 VII. Αιτιώδης συνάφεια .................................................................................................654 VIIΙ. Βάρος επίκλησης και απόδειξης .......................................................................654§ 47. Περιεχόμενο της αδικοπρακτικής ευθύνης .......................................................656 I. Αποζημίωση ...............................................................................................................656 1. Έκταση .....................................................................................................................656

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXXIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXXI 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXXVI


2. Δικαιούχος ..............................................................................................................658 3. Υπόχρεος ................................................................................................................659 II. Αξίωση για παράλειψη και άρση της προσβολής .........................................659 1. Έννοια ......................................................................................................................659 2. Η αξίωση για παράλειψη της προσβολής ...................................................660 3. Η αξίωση για άρση της προσβολής ..............................................................660 ΙΙΙ. Αποκατάσταση της ηθικής βλάβης ...................................................................661 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................661 2. Προϋποθέσεις επιδίκασης ................................................................................662 3. Δικαιούχος ..............................................................................................................663 4. Υπόχρεος ................................................................................................................664 5. Έκταση χρηματικής ικανοποίησης ................................................................664 6. Δικονομικά .............................................................................................................666§ 48. Θέματα της αδικοπρακτικής ευθύνης ..................................................................668 I. Ανήθικη βλάβη (ΑΚ 919) ........................................................................................669 1. Χρησιμότητα της διάταξης ...............................................................................669 2. Προϋποθέσεις εφαρμογής ...............................................................................670 3. Η ευθύνη για αποζημίωση................................................................................672 4. Περιπτώσεις εφαρμογής της ΑΚ 919 ............................................................672 5. Αθέμιτος ανταγωνισμός ....................................................................................674 ΙΙ. Δυσφημιστικές διαδόσεις .....................................................................................675 1. Σκοπός της ΑΚ 920 και σχέση με άλλες διατάξεις ....................................675 2. Προϋποθέσεις εφαρμογής ...............................................................................675 ΙΙΙ. Ευθύνη του προστήσαντος ..................................................................................677 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................677 2. Σχέση των ΑΚ 922 και 334 ...............................................................................677 3. Προϋποθέσεις της ευθύνης .............................................................................678 4. Συνέπειες ................................................................................................................682 IV. Ευθύνη του εποπτεύοντος άλλον .......................................................................682 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................682 2. Προϋποθέσεις της ευθύνης .............................................................................683 3. Συνέπειες ................................................................................................................685 V. Θανάτωση προσώπου ............................................................................................686 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................686 2. Έκταση εφαρμογής .............................................................................................686 3. Νοσήλια και έξοδα κηδείας ..............................................................................687 4. Αποζημίωση για τη στέρηση διατροφής ....................................................688 5. Αποζημίωση για στέρηση υπηρεσιών .........................................................690 6. Τρόπος καταβολής αποζημίωσης ..................................................................691 7. Τρίτοι υπόχρεοι σε αποζημίωση ....................................................................692

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXXIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXXII 11/20/13 3:39:51 PM11/20/13 3 39 51 PM

XXXVII


VI. Βλάβη του σώματος ή της υγείας ......................................................................694 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................694 2. Αποζημίωση του θύματος ................................................................................695 3. Αποζημίωση του έμμεσα ζημιωθέντος ........................................................696 4. Αναπηρία ή παραμόρφωση .............................................................................697 5. Τρόπος καταβολής αποζημίωσης, τρίτοι υπόχρεοι σε αποζημίωση........698 VII. Παραγραφή της αξίωσης αποζημίωσης .........................................................698 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................698 2. Πενταετής παραγραφή ......................................................................................699 3. Η εικοσαετής παραγραφή ................................................................................701 4. Παραγραφή αξίωσης από αδικοπραξία που συνιστά και κολά-

σιμη πράξη .............................................................................................................701 5. Ευθύνη για ό,τι περιήλθε ...................................................................................701§ 49. Αστικά αδικήματα βάσει ειδικών νόμων .............................................................703 I. Εισαγωγικά: Νέες μορφές αδικοπραξιών ........................................................703 ΙΙ. Ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες ...................................................................704 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................704 2. Η πρόταση οδηγίας της 9ης Νοεμβρίου 1990...........................................705 3. Προϋποθέσεις .......................................................................................................706 4. Βάρος απόδειξης .................................................................................................709 5. Άρση ή μείωση της ευθύνης ............................................................................710 III. Ευθύνη του ιδιοκτήτη εντύπου, τηλεοπτικού ή ραδιοφωνικού

σταθμού ......................................................................................................................710 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................710 2. Προϋποθέσεις .......................................................................................................711 IV. Ευθύνη από παράβαση του ν. 2472/1997 για την επεξεργασία

δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ................................................................711 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................711 2. Προϋποθέσεις νόμιμης επεξεργασίας .........................................................712 3. Αστική ευθύνη από την παράβαση του ν. 2472/1997 ............................712 4. Έκταση ευθύνης ...................................................................................................713§ 50. Ευθύνη περισσοτέρων ................................................................................................715 I. Εισαγωγικά .................................................................................................................715 ΙΙ. Περιπτώσεις ευθύνης εις ολόκληρον ................................................................716 1. Κοινή πράξη ...........................................................................................................716 2. Παράλληλη ευθύνη .............................................................................................717 3. Διαζευκτική αιτιότητα ........................................................................................718 ΙΙΙ. Η ευθύνη εις ολόκληρον ........................................................................................719 1. Έννοια και έκταση ...............................................................................................719 2. Περιορισμός της ευθύνης ενός από τους υποχρέους ...........................719

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXXIIIGEORG PROTA EID ENOX i dd XXXIII 11/20/13 3:39:52 PM11/20/13 3 39 52 PM

XXXVIII


3. Συντρέχον πταίσμα του ζημιωθέντος .........................................................720 IV. Δικαίωμα αναγωγής ................................................................................................721 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................721 2. Κριτήρια επιμερισμού της ευθύνης...............................................................721 3. Παραγραφή της αξίωσης αναγωγής .............................................................722

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗ

§ 51. Η ευθύνη από διακινδύνευση γενικά ...................................................................723 Ι. Έννοια ...........................................................................................................................723 ΙΙ. Δικαιολογία.................................................................................................................723 ΙΙΙ. Νομική φύση .............................................................................................................724 IV. Νομοθετική ρύθμιση ..............................................................................................724 1. Περιπτώσεις του ΑΚ ............................................................................................724 2. Ειδικοί νόμοι ..........................................................................................................724 3. Αρρύθμιστες περιπτώσεις ................................................................................725§ 52. Περιπτώσεις ευθύνης από διακινδύνευση .........................................................726 Ι. Ευθύνη κατόχου ζώου ............................................................................................727 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................727 2. Προϋποθέσεις .......................................................................................................727 IΙ. Ευθύνη από πτώση κτίσματος ή άλλου έργου ..............................................728 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................728 2. Προϋποθέσεις .......................................................................................................729 3. Συνέπειες ................................................................................................................729 ΙΙΙ. Ευθύνη από αυτοκίνητο ........................................................................................730 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................730 2. Πεδίο εφαρμογής του ν. ΓϡΝ΄/1911 ..............................................................731 3. Υπεύθυνοι...............................................................................................................732 4. Προϋποθέσεις .......................................................................................................733 5. Έκταση ευθύνης ...................................................................................................734 6. Λόγοι απαλλαγής .................................................................................................735 7. Κοινή υπαιτιότητα και κοινές ζημίες .............................................................736 8. Σύγκρουση περισσότερων αυτοκινήτων ....................................................736 ΙV. Η ευθύνη του παραγωγού ελαττωματικών προϊόντων ..............................737 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................737 2. Προϋποθέσεις της ευθύνης .............................................................................738 3. Λόγοι απαλλαγής .................................................................................................740 4. Βάρος απόδειξης .................................................................................................741 5. Νομική φύση της ευθύνης του παραγωγού ...............................................742

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXXIVGEORG PROTA EID ENOX i dd XXXIV 11/20/13 3:39:52 PM11/20/13 3 39 52 PM

XXXIX


6. Συνέπειες της ευθύνης .......................................................................................742 7. Παραγραφή και αποσβεστική προθεσμία ..................................................742 8. Παράλληλη εφαρμογή διατάξεων .................................................................743

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟΚΑΤΑΔΟΛΙΕΥΣΗ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ

§ 53. Η αγωγή διάρρηξης ......................................................................................................745 I. Εισαγωγικά .................................................................................................................746 1. Έννοια και σημασία της καταδολίευσης ......................................................746 2. Νομική φύση .........................................................................................................746 3. Σχέση με άλλες διατάξεις ..................................................................................747 ΙΙ. Προϋποθέσεις της αγωγής διάρρηξης .............................................................749 1. Απαλλοτρίωση ......................................................................................................749 2. Εκ μέρους του οφειλέτη ....................................................................................750 3. Πρόθεση βλάβης των δανειστών (δόλος του οφειλέτη) .......................751 4. Γνώση του τρίτου .................................................................................................752 5. Αφερεγγυότητα του οφειλέτη ........................................................................753 ΙΙΙ. Υποκείμενα της αγωγής διάρρηξης ...................................................................754 1. Ενάγων .....................................................................................................................754 2. Εναγόμενος ............................................................................................................755 IV. Άσκηση της αγωγής διάρρηξης ..........................................................................756 V. Παραγραφή ................................................................................................................757§ 54. Τα αποτελέσματα της διάρρηξης ...........................................................................758 I. Η ενέργεια της διάρρηξης .....................................................................................758 1. Εισαγωγικά .............................................................................................................758 2. Η ρύθμιση κατά τον ΑΚ ......................................................................................758 3. Η ρύθμιση κατά τον ν. 2298/1995 ..................................................................759 II. Έκταση της ευθύνης του τρίτου ..........................................................................761 III. Περισσότεροι δανειστές του οφειλέτη .............................................................762 1. Περισσότεροι δανειστές του οφειλέτη .......................................................762 2. Περισσότεροι δανειστές του τρίτου .............................................................763

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ .........................................................................................................765

GEORG PROTA EID ENOX.indd XXXVGEORG PROTA EID ENOX i dd XXXV 11/20/13 3:39:52 PM11/20/13 3 39 52 PM

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ · ix Συνοπτικό διάγραμμα...

Documents

Transcript of ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ · ix Συνοπτικό διάγραμμα...