Γενικά μεταδεδομένα -...

Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε

30 διδακτικές ώρες ανά τάξη

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία

Γ΄ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης

Θεματική ενότητα

Πλάτων laquoΠρωταγόραςraquo 321b6 ndash 322a2

Τίτλος

laquoΑπό την απορία στην ευπορίαraquo

ΣΤΑΘΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ amp ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2013

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξηΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣΥπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθμιας Λάμπρος ΠόλκαςΚοσμάς ΤουλούμηςΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ http www greeklanguage gr Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά ΘεσσαλονίκηΤηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες Γ΄ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης laquoΑπό την απορία στην ευπορίαraquo

Σελίδα 2 από 52

Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος Από την απορία στην ευπορία

Δημιουργός Στάθης Παπακωνσταντίνου

Διδακτικό αντικείμενοΑρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Θεωρητικής Κατεύθυνσης

(Προτεινόμενη) ΤάξηΓ΄ Λυκείου

Χρονολογία Αύγουστος 2013

ΔιδακτικήΘεματική ΕνότηταΦιλοσοφικός Λόγος - Πλάτων laquoΠρωταγόραςraquo 321b6 ndash 322a (Ενότητα 3η) laquoΗ

κλοπή της φωτιάςraquo

Διαθεματικό Ναι

Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμεναΙ Φιλολογικής Ζώνης

Ιστορία

Νεοελληνική Γλώσσα

Χρονική διάρκεια 6 διδακτικές ώρες

ΧώροςΙ Φυσικός χώρος

Εντός σχολείου αίθουσα διδασκαλίας εργαστήριο πληροφορικής και σχολική

βιβλιοθήκη




ΙΙ Εικονικός χώρος Wiki του μαθήματος

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Η υλοποίηση του σεναρίου προϋποθέτει α) στην αίθουσα διδασκαλίας προβολέα και

υπολογιστή με σύνδεση στο διαδίκτυο β) στο εργαστήριο πληροφορικής

τουλάχιστον έξι σύγχρονες μονάδες ΗΥ στις οποίες θα έχει εγκατασταθεί το

λογισμικό laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo και το λογισμικό ηχογράφησης και επεξεργασίας

ήχου A udacity Αυτονόητη θεωρείται και η ύπαρξη των βασικών εργαλείων του

Office κυρίως του κειμενογράφου και του λογισμικού παρουσιάσεων Το

εργαστήριο επίσης πρέπει να διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας

προκειμένου να είναι εφικτή η εργασία των μαθητών σε περιβάλλον Wiki

(πλατφόρμα pbworks com )

Ο εκπαιδευτικός είναι απαραίτητο να είναι θετικός απέναντι στις νέες

τεχνολογίες και μάλιστα να εφευρίσκει πρόσθετους τρόπους αξιοποίησης των

ψηφιακών πόρων που χρησιμοποιούνται στο σενάριο Παράλληλα πρέπει να έχει

διάθεση να εφαρμόσει καινούργιες διδακτικές πρακτικές και μέσω της διαλεκτικής

σύγκρουσης να μεταπλάσει τόσο τις ταυτότητες των μαθητών όσο και τη δική του

Το σενάριο καθώς απευθύνεται σε μαθητές θεωρητικής κατεύθυνσης

προϋποθέτει ότι αυτοί κατέχουν σε σημαντικό βαθμό την αρχαία ελληνική γλώσσα

και είναι ως ένα βαθμό τουλάχιστον εξοικειωμένοι με τη χρήση των ΤΠΕ κυρίως με

την αξιοποίηση των ψηφιακών πόρων του laquoΨηφιακού Σχολείουraquo την

αποτελεσματική αναζήτηση πληροφοριών και σε κάποιο βαθμό με τη χρήση

εφαρμογών γραφείου (Word PowerPoint κλπ) Επιπλέον τόσο ο διδάσκων όσο και

οι μαθητές θα πρέπει να έχουν πρότερη θητεία σε διερευνητικού τύπου διδακτικές

πρακτικές και στις συγκεκριμένες στρατηγικές συνεργασίας που εφαρμόζονται στο

σενάριο Για να κατεβάσετε το λογισμικό laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo κάντε κλικ εδώ

Εφαρμογή στην τάξηΤο συγκεκριμένο σενάριο είναι πρόταση διδασκαλίας




Το σενάριο στηρίζεται

mdash

Το σενάριο αντλεί mdash

Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η τρίτη ενότητα που ουσιαστικά αποτελεί νοηματική προέκταση και συνέχεια της

δεύτερης ενότητας ολοκληρώνεται νοηματικά στο τέλος της τέταρτης ενότητας όταν

πλέον γίνεται φανερή και η σκοπιμότητα της χρήσης του μύθου από τον Πρωταγόρα

στην προσπάθειά του να πείσει τον Σωκράτη για το διδακτό της αρετής Μια

συνολική εξέταση αυτών των τριών ενοτήτων ίσως θα ήταν πιο αποτελεσματική

ωστόσο εκτιμάται ότι θα κούραζε τους μαθητές που δεν έχουν συνηθίσει σε

παρόμοιες πρακτικές και δείχνουν να βολεύονται στην ομπρέλα του

συμπεριφορισμού αφού όλα για αυτούς τελικά εκβάλλουν στις Πανελλήνιες

εξετάσεις Εξάλλου είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν τόσο πολλές ώρες για τη

διδασκαλία του αντικειμένου Επομένως παρά την αποσπασματικότητά του το

παρόν σενάριο προϋποθέτει βέβαια την καλή (συμπεριφοριστική) διδασκαλία της

δεύτερης ενότητας και δε θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι διαφοροποιείται ριζικά

από τα ισχύοντα στο σχολείο εισάγει όμως τις ΤΠΕ ως μέσα άντλησης πληροφοριών

και ως μέσα άσκησης πρακτικής γραμματισμών Πιο συγκεκριμένα οι ΤΠΕ

λειτουργούν ως εναλλακτικό περιβάλλον για τη γλωσσική και νοηματική

προσπέλαση της ενότητας Στο πλαίσιο αυτής της απόπειρας για έναν τεχνολογικό

laquoσυγκρητισμόraquo το σύνολο των δραστηριοτήτων θα υλοποιείται στο ίδιο ψηφιακό

περιβάλλον όπου επιτρέπεται η χρήση ποικίλων εργαλείων και η άμεση διασύνδεση

με το Wiki του μαθήματος το οποίο θα αποτελεί χώρο συνάντησης αλληλεπίδρασης

και τελικής απόθεσης των δραστηριοτήτων των ομάδων Το κείμενο είναι βέβαια

αφηγηματικό και τα νοήματα απλά Αναφέρεται στην απρονοησία του Επιμηθέα που

άφησε ανυπεράσπιστο τον άνθρωπο στον ερχομό του Προμηθέα που διορθώνει

κάπως τα πράγματα με την κλοπή της φωτιάς από τους θεούς και την προώθησή της




στους ανθρώπους Παράλληλα με τη φωτιά έκλεψε και πρόσφερε στους ανθρώπους

την laquoἔντεχνηraquo σοφία και την laquoἔμπυρονraquo τέχνη με αποτέλεσμα να προκύψει

πληθώρα αγαθών για τον άνθρωπο Γίνεται λόγος για την απουσία της πολιτικής

τέχνης που φυλάσσεται πολύ καλά στο παλάτι του Δία και η ενότητα κλείνει με την

αναφορά στη δίκη του Προμηθέα Στο πλαίσιο του σεναρίου οι μαθητές θα ασκηθούν

στην αναγνωστική πρόσληψη του κειμένου με τη βοήθεια του λογισμικού θα

επιχειρήσουν να μεταφράσουν το κείμενο με τη βοήθεια του λεξιλογίου και των

σχολίων της ψηφιακής έκδοσης του σχολικού εγχειριδίου θα διορθώσουν τη

μετάφραση που αυτόματα αλλά με πολλά λάθη δημιουργούν οι διάφορες

laquoμεταφραστικέςraquo μηχανές θα ασκηθούν στις ομόρριζες λέξεις και στη συνέχεια θα

ασχοληθούν με τα πρόσωπα τη γλώσσα και τις ιδέες του κειμένου Όλα τα

παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι αποτελούν απαραίτητες γνώσεις για τον υποψήφιο

των Πανελλαδικών εξετάσεων Ως δημιουργική προέκταση του σεναρίου προτείνεται

η διερεύνηση της σχέσης τέχνης και τεχνολογίας η εικαστική αποτύπωση του

συγκεκριμένου μύθου η σύγκριση με τον Ησίοδο και τον Αισχύλο και ο γενικότερος

προβληματισμός σχετικά με τον ρόλο τις επιπτώσεις και τις προοπτικές της

τεχνολογίας στην εποχή μας

Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιοΗ εμπειρία έχει δείξει ότι η διδασκαλία των ενοτήτων των Φιλοσοφικών Κειμένων

γίνεται κατά κάποιον τρόπο διεκπεραιωτικά και με το άγχος του διδάσκοντος και των

διδασκομένων μην τύχει και μείνει κάποια πτυχή του κειμένου αδιερεύνητη ή δε

συζητηθεί στην τάξη κάτι που θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο εξέτασης Από τη

διδασκαλία αυτή απουσιάζει το laquoνεύροraquo η δυναμική και η ζωντάνια Θα

μπορούσαμε να την ονομάσουμε laquoδιδασκαλία της φωτοτυπίαςraquo την οποία οι

διδάσκοντες πρόθυμα και ίσως με κάποια υπερβολή διανέμουν από έγνοια μη δεν

προλάβουν να ολοκληρώσουν την ύλη και από πρόνοια να προσφέρουν στους




μαθητές τους όσο γίνεται πιο πολλές πληροφορίες που θα μπορούσαν να

αξιοποιήσουν στις πανελλήνιες εξετάσεις Η συμμετοχή των μαθητών πολλές φορές

συνίσταται στην υποβολή ερωτήσεων με στόχο την αποσαφήνιση κάποιων νοημάτων

ή την επίλυση κάποιων αποριών καθώς ελάχιστοι μαθητές έρχονται σε επαφή με τα

κείμενα για πρώτη φορά Αυτή η εικόνα μπορεί να έχει γίνει καθεστώς ωστόσο δε

σημαίνει πως είναι και η ενδεδειγμένη Η διδασκαλία προϋποθέτει ρόλους διάλογο

συνεργασία και το απαραίτητο παιδαγωγικό κλίμα Όλα αυτά κατά κανόνα

ακυρώνονται με τις ισχύουσες διδακτικές πρακτικές

Βασική ιδέα του σεναρίου είναι η άρση της παθητικής στάσης των μαθητών και

η εμπλοκή τους σε δημιουργικές δραστηριότητες με στόχο τη δυναμική κατάκτηση

της γνώσης την καλλιέργεια δεξιοτήτων και την άσκηση σε ποικίλες μορφές

γραμματισμού Για την πρόκληση του ενδιαφέροντός τους κρίθηκε απαραίτητο να

δημιουργηθεί ένα λογισμικό που θα αναφέρεται στη συγκεκριμένη ενότητα Το

λογισμικό θα περιέχει τα Φύλλα Εργασίας τους απαραίτητους ψηφιακούς πόρους και

γενικά θα λειτουργεί ως περιβάλλον εργασίας με δυνατότητα αποθήκευσης των

δραστηριοτήτων Παράλληλα θα προσφέρει διασύνδεση με το Wiki και για

ευνόητους λόγους μόνο με τους απαραίτητους δικτυακούς τόπους Στο λογισμικό

κυριαρχούν τα ζωντανά χρώματα και υπάρχει (προαιρετικά) υπόκρουση αρχαίας

μουσικής με στόχο ένα πιο ζεστό και φιλικό περιβάλλον τελείως διαφορετικό από τη

μουντή και ψυχρή εικόνα του σχολικού εγχειριδίου Το λογισμικό είναι αρκετά

καθοδηγητικό ως προς τη χρήση όχι όμως και ως προς τις κατευθύνσεις που θα

ακολουθήσουν οι μαθητές

Ο αριθμός των μαθητών ενός τμήματος θεωρητικής κατεύθυνσης συνήθως

κυμαίνεται μεταξύ δεκατεσσάρων και είκοσι τεσσάρων μαθητών Το σενάριο

προϋποθέτει την ομαδοσυνεργατική εργασία σε έξι ομάδες των τριών ατόμων για

τμήμα δεκαοκτώ μαθητών Αν οι μαθητές είναι περισσότεροι τότε σε κάποιες ομάδες

μπορεί να προστεθεί και ένα τέταρτο μέλος Ιδιαίτεροι ρόλοι και καθήκοντα εντός

των ομάδων μπορούν να ανατεθούν μόνο στην πρώτη φάση Οι μαθητές της




θεωρητικής κατεύθυνσης είναι κατά κανόνα αρκετά εξοικειωμένοι με την αρχαία

ελληνική γλώσσα οπότε το σχήμα των τριμελών ομάδων κρίνεται αρκετά ευέλικτο

και αποδοτικό Για τον χωρισμό των ομάδων σε πρώτη φάση καλό είναι να ληφθεί

υπόψη η επιθυμία των μαθητών προκειμένου να εξασφαλιστεί και ένα minimum

συναίνεσης από την πλευρά τους για την υλοποίηση του σεναρίου Οι

αυτοματοποιημένες συνδέσεις και η εύκολη πλοήγηση στο λογισμικό προοιωνίζονται

τη θετική στάση των μαθητών και την αποφυγή παρεμβολής προσκομμάτων από την

πλευρά τους μέσω ποικίλων προφάσεων Η ελπίδα αυτή ενισχύεται και από το

γεγονός ότι δε μεταφέρεται για το σπίτι μέρος της εργασίας και καταλείπεται στη

διακριτική ευχέρεια του διδάσκοντος να πετύχει το μέγιστο της αξιοποίησης του

προβλεπόμενου διδακτικού χρόνου

Το σενάριο εμπνέεται από τις αρχές της υποβοηθούμενης ανακαλυπτικής

μάθησης με σταδιακή υποχώρηση ή ενίσχυση (ανάλογα) της υποστήριξης που παρέχει ο

διδάσκων ενώ ενσωματώνει και πολλά στοιχεία της παραδοσιακής διδασκαλίας

ενταγμένα όμως σε ένα σύγχρονο μαθησιακό πλαίσιο πρακτική που είναι

αναπόφευκτη για ένα μάθημα όπως τα αρχαία ελληνικά από το πρωτότυπο με

καθορισμένους στόχους και διδακτικό εύρος Οι μαθητές μέσω της ομαδικής

ερευνητικής και συνθετικής εργασίας εσωτερικεύουν τα παράπλευρα οφέλη της

ομαδοσυνεργατικής μεθόδου ενώ παράλληλα σφυρηλατούν και laquoδιαπραγματεύονταιraquo

τις ταυτότητές τους αξιοποιώντας τη δυναμική της ομάδας Απώτερος στόχος είναι η

προετοιμασία τους για την μετασχολική ζωή ώστε να είναι ικανοί να κατανοούν και

να ερμηνεύουν ικανοποιητικά τη σύνθετη πραγματικότητα που τους περιβάλλει

Δ ΣΚΕΠΤΙΚΟ - ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

Γνώσεις για τον κόσμο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής Με την υλοποίηση του σεναρίου αναμένεται οι μαθητές μαθήτριες




Να κατανοήσουν ένα αξιόλογο περιστατικό του κοσμογονικού μύθου που

αποτέλεσε σταθμό αλλά και αφετηρία για την πρόοδο και την εξέλιξη του

πολιτισμού

Να αποκωδικοποιήσουν τους συμβολισμούς του μύθου που κινούνται σε

διάφορα επίπεδα και να κατανοήσουν τη δομή της μυθικής σκέψης

Να αποτιμήσουν τη σημασία την αξία και τη σπουδαιότητα της τέχνης της

τεχνολογίας και γενικότερα της επιστήμης στη ζωή και την εξέλιξη του

ανθρώπου

Να κατανοήσουν ότι η έλλειψη σχεδιασμού και οργάνωσης σε συνδυασμό με

την ανευθυνότητα οδηγούν κατά κανόνα σε ανεπίτρεπτα σφάλματα και

ανεπανόρθωτα λάθη

Να κατανοήσουν ότι ο μύθος ως μέθοδος ερμηνείας ή πειθούς δε δηλώνει

απαραίτητα κατώτερη ή απλοϊκή σκέψη αλλά ενδέχεται και να αποκαλύπτει

ισχυρές διάνοιες που αξιοποιούν τη λογική και τη φαντασία

Να κατανοήσουν τη διαχρονική σπουδαιότητα της laquoενέργειαςraquo για την

εξέλιξη και την παραγωγή αγαθών και να προβληματιστούν για το σημερινό

status σχετικά με αυτήν

Να έρθουν σε επαφή με κορυφαία τεχνολογικά επιτεύγματα του αρχαίου

ελληνικού πολιτισμού

Να συνειδητοποιήσουν ότι οι παράτολμες και παρακινδυνευμένες ενέργειες

ανεξάρτητα από την επιτυχία τους κατά κανόνα πληρώνονται με τίμημα

βαρύ ως το οφειλόμενο αντίτιμο στο αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε

Να επαληθεύσουν τις ανθρωπιστικές αντιλήψεις των σοφιστών για την

ισότητα των ανθρώπων και για την ενότητα της ανθρώπινης φύσης

Να γνωρίσουν τη φιλοσοφική θεωρία του αγνωστικισμού και να

προβληματιστούν κατά πόσο η υιοθέτησή της από τον Πρωταγόρα στο

ζήτημα της ύπαρξης των θεών συνάδει με τον κοσμογονικό μύθο που

χρησιμοποιεί και στον οποίο δεσπόζει η παρουσία των θεών




Γνώσεις για τη γλώσσα Με την υλοποίηση του σεναρίου αναμένεται οι μαθητές μαθήτριες

Να ανιχνεύσουν τα ιδιαίτερα γλωσσικά χαρακτηριστικά (επιλογή λεξιλογίου

είδος σύνταξης) της αφήγησης του Πρωταγόρα και να τα συνδέσουν τόσο με

τη σκοπιμότητα της επιλογής τους από τον Πρωταγόρα χαρακτηρίζοντας

παράλληλα και το επίπεδο του ύφους του λόγου που χρησιμοποιεί ο σοφιστής

Να κατανοήσουν την ιδιαιτερότητα του πλατωνικού διαλόγου ως προς την

αφηγηματική τεχνική και να εντοπίσουν τα πιθανά πλεονεκτήματα ή και τα

μειονεκτήματά της

Να εντοπίσουν την παρουσία και τη λειτουργία της νοηματικής αντίθεσης και

την εκτεταμένη χρήση του ιστορικού ενεστώτα και να αιτιολογήσουν τη

χρήση τους

Να κατανοήσουν την ενότητα της ελληνικής γλώσσας με τον εντοπισμό της

παρουσίας των λέξεων του κειμένου στη νεοελληνική γλώσσα και την

ετυμολογική τους σύνδεση

Να εντοπίσουν και να αιτιολογήσουν τη χρήση της διπλής παύλας στο

κείμενο και να επικαιροποιήσουν τις γνώσεις τους για τη χρήση των σημείων

στίξης

Να κατανοήσουν ότι η γλώσσα είναι ένας πολυσύνθετος μηχανισμός και η

απόδοση σύνθετων νοημάτων δεν μπορεί να γίνει μηχανικά από τη μια

γλώσσα στην άλλη χωρίς την επενέργεια της ανθρώπινης σκέψης

Να ασκηθούν στις ιδιαιτερότητες του δοκιμίου ως κειμενικού είδους μέσω της

(συμ)παραγωγής κειμένων δοκιμιακού χαρακτήρα

ΓραμματισμοίΜε την υλοποίηση του σεναρίου αναμένεται οι μαθητές μαθήτριες

Να ασκηθούν συστηματικά στη διαδικασία της ορθής αναγνωστικής

πρόσληψης και της ουσιαστικής προκαταβολικής κατανόησης του αρχαίου

κειμένου μέσω αυτής




Να διαλέγονται με το αρχαίο κείμενο σε διάφορα επίπεδα θέτοντας

ερωτήματα και ανιχνεύοντας απαντήσεις

Να καλλιεργήσουν δεξιότητες ορθής και δημιουργικής αξιοποίησης των

ψηφιακών εργαλείων και των ΤΠΕ γενικότερα

Να εξοικειωθούν με τις ερευνητικές διαδικασίες και να ασκηθούν

συστηματικά στο πεδίο της αφαιρετικής και της συνθετικής σκέψης

Να μετασχηματίζουν κατά περίσταση τις laquoταυτότητέςraquo τους στην πορεία για

την κατάκτηση του γλωσσικού και κατrsquo επέκταση του κριτικού γραμματισμού

Διδακτικές πρακτικέςΗ παρούσα διδακτική πρόταση έρχεται να προτείνει κάτι διαφορετικό απέναντι σε

μια κατάσταση που διαιωνίζεται είτε επειδή θεωρείται ενδεδειγμένη είτε ελλείψει

εναλλακτικών διδακτικών διαδρομών Πρωταρχικός της στόχος είναι η προσέλκυση

της προσοχής και του ενδιαφέροντος του μαθητή ο οποίος καλείται να μετάσχει στη

μαθησιακή διαδικασία με αυξημένες αρμοδιότητες Η περιέργεια αρχικά και η

υπευθυνότητα στη συνέχεια αναμένεται να κινητοποιήσουν τον μαθητή και να

κρατήσουν ζωηρό το ενδιαφέρον του έως το πέρας της διαδικασίας Οι μαθητές

αναμένεται να εθιστούν στους κανόνες και τις αρχές της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου

και να κατανοήσουν τη σημασία και τη σπουδαιότητα της δοτικότητας του

διαμοιρασμού και της ανταλλαγής εμπειριών σκέψεων και προβληματισμών

Παράλληλα αναμένεται να τονωθεί η διάθεσή τους για ανάληψη πρωτοβουλιών και

να υιοθετηθεί η στάση της αυτενέργειας Με λίγα λόγια οι μαθητές έχοντας το

παράδειγμα του Προμηθέα αναμένεται να μετουσιώνουν την απορία και την

αμηχανία τους μέσα από τα μονοπάτια της διάνοιας σε δημιουργική ρηξικέλευθη

σκέψη που βγάζει από το αδιέξοδο υποδεικνύοντας λυτρωτικές λύσεις




Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

ΑφετηρίαΟ τρόπος με τον οποίο διδάσκεται το μάθημα laquoΦιλοσοφικός Λόγοςraquo στη θεωρητική

κατεύθυνση όπως επισημάνθηκε και προηγουμένως στηρίζεται στον μονόλογο του

διδάσκοντος ο οποίος έχοντας συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες

πληροφορίες από το διαδίκτυο και την εμπορική βιβλιογραφία τις μεταφέρει

συνήθως με τη μορφή της διάλεξης στους μαθητές και για λόγους προληπτικούς

αποτυπωμένες σε φωτοτυπικό χαρτί Το δε σχολικό εγχειρίδιο αποστραγγίζεται

νοηματικά με σκοπό να διερευνηθεί η αναζήτηση της ουσίας λέξη προς λέξη Αυτή η

πρακτική οδηγεί σε υπερβολές και στρεβλώσεις με τη διόγκωση της σημασίας των

πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό και καταλήγει ως άρρητη προτροπή προς τους

μαθητές να αποστηθίσουν τις πληροφορίες και τα σχόλια του σχολικού εγχειριδίου

που ενίοτε είναι μεστά σε ουσία και περιεχόμενο και ενίοτε ανούσια όπως συμβαίνει

με τα σχόλια της τρίτης ενότητας που αποτελεί και αντικείμενο του παρόντος

σεναρίου

Έχει ωστόσο διαπιστωθεί ότι παρrsquo όλη τη φροντίδα και την εμβριθή

ενασχόληση με τις συγκεκριμένες ενότητες των Φιλοσοφικών Κειμένων μια μεγάλη

μερίδα των μαθητών αποτυγχάνει παταγωδώς στις εξετάσεις σημειώνοντας

βαθμολογικές επιδόσεις τέτοιες που δεν επιτρέπουν τη χρέωση της αποτυχίας

αποκλειστικά και μόνο στο αδίδακτο κείμενο Η εικόνα αυτή ενισχύεται από το άγχος

και την ανασφάλεια που διακατέχει ακόμη και τους καλούς μαθητές οι οποίοι δεν

είναι σε θέση να laquoστοιχηματίσουνraquo ότι θα γράψουν ικανοποιητικά στις Πανελλήνιες

παρόλο που έχουν μελετήσει το αντικείμενο σχολαστικά και εξαντλητικά Πώς

εξηγείται το γεγονός ότι συγκεκριμένα και απλά κατά βάση νοήματα θεωρούνται

τελικά σκοτεινά και ακατάληπτα για μια μεγάλη μερίδα μαθητών Η απάντηση θα

μπορούσε να είναι απλή και να μεταθέτει τις ευθύνες στον ίδιο τον μαθητή και την

πλημμελή προετοιμασία του και φυσικά στις ιδιαιτερότητες και στις αυξημένες

απαιτήσεις του μαθήματος που θεωρείται η laquoκορωνίδαraquo των μαθημάτων της




θεωρητικής κατεύθυνσης Και δεν αναφερόμαστε στην ποιότητα και στο περιεχόμενο

των διδακτικών προσεγγίσεων που κατά κανόνα υπαγορεύονται από τους στόχους και

τις υποδείξεις του Αναλυτικού Προγράμματος αλλά στην αποτελεσματικότητα της

παγιωμένης διδακτικής πρακτικής Με βάση τις προηγούμενες διαπιστώσεις πρέπει

να θεωρήσουμε ότι για την ποιοτική πρόσληψη των αρχαίων κειμένων την

αποδόμηση και κατανόηση των μηχανισμών της φιλοσοφικής σκέψης και την κριτική

της επεξεργασία επιβάλλεται και η αναθεώρηση των διδακτικών μεθόδων Αυτή θα

υλοποιηθεί στην κατεύθυνση της απελευθέρωσης του μαθητή από τα δεσμά των

αυθεντιών και των μονομερών προσεγγίσεων μέσω εναλλακτικών διαδρομών και

αξιοποίησης των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι ΤΠΕ για τη δημιουργική

συμμετοχή και την προσωπική ανακάλυψη της γνώσης Ωστόσο δεν μπορεί να

παραβλέψει κανείς και τη στάση των μαθητών που ndashσε ιδιαίτερα αγχωτικές συνθήκες

και πιέσειςndash επιλέγουν τον δρόμο του συμπεριφορισμού εξορίζοντας την κριτική

τους σκέψη αγκυροβολημένοι στα ασφαλή λιμάνια της αποστήθισης Η τρίτη

ενότητα (laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo) καθώς δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες στην

κατανόησή της προσφέρεται για μια εναλλακτική προσέγγιση αφού και το θέμα της

είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και οι προεκτάσεις του αγγίζουν ποικιλότροπα την

πραγματικότητα που μας περιβάλλει Με τη βοήθεια των ΤΠΕ το ζήτημα της

επιβίωσης του ανθρώπινου είδους και της γέννησης και εξέλιξης του πολιτισμού

καθώς έχει αποτυπωθεί ποικιλότροπα στις διάφορες μορφές τέχνης και έχει γίνει

διαχρονικά αντικείμενο αναζητήσεων και γόνιμου προβληματισμού μπορεί να

διερευνηθεί από τους μαθητές πολύπλευρα μέσω της υλοποίησης δραστηριοτήτων

που προάγουν την αφαιρετική και κριτική σκέψη και αναδεικνύουν τη συνθετική

ικανότητα

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Η παρούσα διδακτική πρόταση δε φιλοδοξεί να διαταράξει την ομαλή ροή του

Αναλυτικού Προγράμματος στο οποίο είναι αβίαστα ενσωματωμένη Αποτελεί μέρος

της διδακτέας και εξεταστέας ύλης και νοηματικά αποτελεί συνέχεια της




προηγούμενης ενότητας η καλή γνώση της οποίας αποτελεί αδιαπραγμάτευτη

προϋπόθεση για την υλοποίηση του σεναρίου Αν και ο μύθος του Πρωταγόρα

ολοκληρώνεται σε τρεις ενότητες (δεύτερη τρίτη και τέταρτη) μπορούμε να

θεωρήσουμε ότι η δεύτερη ενότητα παρουσιάζει κάποια νοηματική αυτοτέλεια και

υπό αυτήν την έννοια αίρεται η αίσθηση της αποσπασματικής προσέγγισης του

μύθου στο πλαίσιο του παρόντος σεναρίου Βέβαια ο διδάσκων έχει την ευθύνη να

συνδέσει το περιεχόμενο της ενότητας με το περιεχόμενο της δεύτερης και τέταρτης

ενότητας ώστε ο μαθητής να έχει τελικά μια συνολική θέαση του πρωταγόρειου

κοσμογονικού μύθου και τον συσχετισμό του με την προσπάθεια του σοφιστή να

πείσει για το διδακτό της αρετής Η διδακτική πρόταση υπακούοντας στις απαιτήσεις

του εξεταστικοκεντρικού μας συστήματος ενσωματώνει όλες εκείνες τις γνώσεις και

πληροφορίες γύρω από τις οποίες περιστρέφεται η παραδοσιακή διδασκαλία ενώ

παράλληλα προσφέρει και δυνατότητες για περαιτέρω διερεύνηση και εμβάθυνση σε

διάφορες πτυχές ή προεκτάσεις του περιεχομένου της ενότητας Και στις δυο

περιπτώσεις προσφέρεται η δυνατότητα για βιωματική προσέγγιση της γνώσης μέσω

της δημιουργικής εμπλοκής του σε διαδικασίες και δραστηριότητες που τον

κινητοποιούν και τον μετασχηματίζουν σε πρωταγωνιστή της διδακτικής πράξης

Αξιοποίηση των ΤΠΕΣτο συγκεκριμένο σενάριο οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται κυριολεκτικά ως περιβάλλον

εργασίας Το σύνολο των δραστηριοτήτων εκπορεύεται και υποβοηθείται από το

λογισμικό laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo που έχει δημιουργηθεί αποκλειστικά για την

υλοποίηση του παρόντος σεναρίου με την ελπίδα να διαμορφώσει συνθήκες θετικής

υποδοχής του από τους μαθητές και να τους υποβοηθήσει στην υλοποίηση των

δραστηριοτήτων οι οποίες περιέχονται στα ενσωματωμένα Φύλλα Εργασίας Το

λογισμικό προσφέρει διασύνδεση με το διαδίκτυο για την αναζήτηση πληροφοριών

και την αξιοποίηση ψηφιακών πόρων με αποτέλεσμα να εξοικονομείται πολύτιμος

διδακτικός χρόνος Εκτός από περιβάλλον εργασίας οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται και ως

εργαλείο έρευνας επεξεργασίας πληροφοριών και κατrsquo επέκταση ως μέσο άσκησης




πρακτικών γραμματισμού μέσω της πολυτροπικής έκφρασης και της δημιουργίας

κειμένων συγκεκριμένων κειμενικών ειδών Παράλληλα οι ΤΠΕ λειτουργούν και ως

εικονικός χώρος όπου οι ομάδες συναντιούνται κοινοποιούν τα αποτελέσματα της

εργασίας τους και ανατροφοδοτούνται Στο συγκεκριμένο σενάριο εκτός από το

λογισμικό του μαθήματος αξιοποιείται το διαδίκτυο ως δεξαμενή άντλησης

πληροφοριών και ως χώρος διαδραστικής αλληλεπίδρασης (Wiki) ο κειμενογράφος

το λογισμικό παρουσίασης και λογισμικό καταγραφής ήχου (A udacity ή η

ενσωματωμένη στα Windows σχετική εφαρμογή) Με τις νέες τεχνολογίες ο μαθητής

αναμένεται να ξεφύγει από τα καθιερωμένα διδακτικά πρότυπα που του

επιφυλάσσουν τον ρόλο του παρία της διδακτικής πράξης να δραστηριοποιηθεί να

συνεργαστεί να προβληματιστεί σχετικά με διάφορα θέματα να προτείνει λύσεις και

τελικά να απολαύσει μια διαφορετικού τύπου μαθησιακή εμπλοκή

Κείμενα

Κείμενα σχολικών εγχειριδίων

Έκφραση ndash Έκθεση Γ΄ Λυκείου Η Πειθώ ndash Γ΄ Η οργάνωση του δοκιμίου

Έκφραση ndash Έκθεση Γ΄ Λυκείου - Θεματικοί Κύκλοι

-Επιστήμη - Τεχνολογία

-Τέχνη και κριτική

Φιλοσοφικός Λόγος Γ΄ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης

-Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Αριστοτέλης

-Εισαγωγή laquoΟι σοφιστές και το κίνημα του Διαφωτισμούraquo

-Εισαγωγή στον laquoΠρωταγόραraquo

-Αριστοτέλης laquoΠολιτικάraquo Ενότητα 20 Οι στόχοι της παιδείας

-Πλάτων laquoΠρωταγόραςraquo Ενότητα 3η Η κλοπή της φωτιάς και Θέματα για

συζήτηση 2 ndash Δραστηριότητα - Πρόσθετο ψηφιακό υλικό στο πλαίσιο του ψηφιακού




εμπλουτισμού σχολικών βιβλίων από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας Τεχνολογία

ἔντεχνος σοφία και ἔμπυρος τέχνη

Ψηφιακό Σχολείο - Ψηφιακά Εκπαιδευτικά Βοηθήματα Φιλοσοφικός Λόγος Γ΄

Λυκείου Ενότητα 3η

Κείμενα εκτός σχολικών εγχειριδίων

Αξιολόγηση των μαθητών της Γ΄ Λυκείου στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία 2001

laquo Φιλοσοφικός Λόγοςraquo Μέρος Α΄ ΥΠΕΠΘ - Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (ΚΕΕ)

[Ιστοσελίδα Γενικού Λυκείου Βαθέος Αυλίδας ndash Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο] Για

τις Ενότητες 2-6 του laquoΠρωταγόραraquo βλ και εδώ

Ελληνική Μυθολογία Ι-V 1986 Επιμέλεια Ι Θ Κακριδής Αθήνα Εκδοτική

Αθηνών τόμ Α΄ σελ 76-83 amp τόμ Β΄ 31-36

Καλπαξής Θ 2009 laquoΗ τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνηςraquo Εισήγηση στην 9η

Διημερίδα του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας 09-10102009 Λουτρά

Κυλλήνης [Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών ndash Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας]

Ο σχετικός σύνδεσμος προέρχεται από το εμπλουτισμένο ηλεκτρονικό βιβλίο

laquoΦιλοσοφικός Λόγοςraquo Γ΄ Λυκείου Ενότητα 3 Η κλοπή της φωτιάς Θέματα για



ἔντεχνος σοφία και ἔμπυρος τέχνη [Ψηφιακό Σχολείο]

Τσέλικας Σ 2010 laquoΜύθος και λόγος στον Πλάτωναraquo Στο Ενδογλωσσική

μετάφραση επιμ Δ Ν Μαρωνίτης Θεσσαλονίκη Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

[Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]

laquoΦιλολογικά Βήματα στο Webraquo Ιστοχώρος του Στ Παπακωνσταντίνου -

Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο

-Αριστοτέλης laquoΠερί ζῴων μορίωνraquo Δ 10 (687a ndash 687b) [De Partibus

Animalium] 1956 Στο Aristote Les Parties des Animaux Texte eacutetabli et traduit Ed




P Louis Collection Budeacute Paris Les Belles Lettres [Thesaurus Linguae Graecae - A

Digital Library of Greek Literature ndash University of California Irvine] Η μετάφραση

ανήκει στον Στάθη Παπακωνσταντίνου δημιουργό του σεναρίου

-Ησίοδος laquoΘεογονίαraquo στ 1-1022 από μετάφραση [αναδημοσίευση από

ιστολόγιο του Π Βήχου]

-Πλάτων laquo Θεαίτητος raquo 162 c-d Στο Platonis Opera vol I-V 1900-1907 Εd J

Burnet Oxford University Press [Perseus Digital Library - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του

Περσέα] Η μετάφραση ανήκει στον Στάθη Παπακωνσταντίνου δημιουργό του

σεναρίου

-Πλάτων laquoΠρωταγόραςraquo 321 b 6 ndash 322 a Στο Plato in Twelve Volumes vol ΙΙΙ

1967 Engl transl WRM Lamb Cambridge MA Harvard University Press

London William Heinemann Ltd [Perseus Digital Library - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη

του Περσέα]

-Πλάτων laquo Πρωταγόρας raquo 321b6 ndash 322a Στο The Dialogues of Plato vol I 1937

[11871 C Scribnerrsquos Sons cop 1892 1920] Engl transl B Jowett N Y Random

House [ldquoTheoi Greek Mythologyrdquo]

-Πλάτων laquoΠρωταγόραςraquo 337 Στο Πλάτωνος laquoΠρωταγόραςraquo 1975 Μετάφραση

εισαγωγή κείμενο μετάφραση ερμηνευτικά σχόλια Η Σ Σπυρόπουλος

Θεσσαλονίκη ΑΠΘ ndash ΙΝΣ (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) 22-23 73-75 115

Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό

Βίντεο

laquoΠρομηθέας Δεσμώτηςraquo του Αισχύλου (διάρκειας 12452) Αμφι-θέατρο του

Σπύρου Ευαγγελάτου Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου 1992 Από την εκπομπή της ΕΡΤ

laquoΤο Θέατρο της Δευτέραςraquo Μετάφραση Κ Χ Μύρης θεατρική σκηνοθεσία

Σπύρος Α Ευαγγελάτος μουσική Μίκης Θεοδωράκης τηλεσκηνοθεσία Σταμάτης

Χονδρογιάννης σκηνικά-κοστούμια Γιώργος Ζιάκας [πηγήYouTube]




Τραγούδια Ηχητικά αποσπάσματα

Αρχαία ελληνική μουσική από δεκαεπτάχορδη λύρα Εκτέλεση Μ Καραβασίλης

Ερευνητικό Κέντρο Ελληνικής Μουσικής και Μουσικών Οργάνων laquoΑπολλώνιοςraquo

Από το Φεστιβάλ Εναλλακτικών Θεραπειών και Ελληνικού Οικουμενικού Πνεύματος

amp 7ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ρέικι 21-23122012 με τίτλο laquoΘεραπευτική Μουσική

των Ασκληπιείωνraquo [πηγή YouTube]

Φωτογραφίες Εικόνες

Art amp Archaeology Artifact Browser [πηγή Perseus Digital Library - Ψηφιακή

Βιβλιοθήκη του Περσέα]

Google Images [Υπηρεσία αναζήτησης εικόνων]

Theoi Greek Mythology [Exploring Mythology in Classical Literature amp Art]

Ιστοσελίδες

Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία περ laquoΕπτά Ημέρεςraquo εφημερίδα laquoΗ Καθημερινήraquo

04011998

Audacity [Ελεύθερος Επεξεργαστής Ήχου και Ηχογράφος]

Εκπαιδευτική εφαρμογή laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo [πηγή laquoΦιλολογικά Βήματα στο

Webraquo Ιστοχώρος του Στ Παπακωνσταντίνου - Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο]

Ελληνική Βικιπαίδεια [Ελεύθερη Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια]

Google Translate [Υπηρεσία μετάφρασης]

M έγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης των Liddell H- Scott R 1901-1904 [11843]

τ Ι - IV Μτφρ Ξ Μόσχος - Μ Κωνσταντινίδης Αθήνα Ι Σιδέρης

[πηγή Πανεπιστήμιο Αιγαίου ndash Τμήμα Μαθηματικών Εργαστήριο Υπολογιστικών

Μαθηματικών Μαθηματικού Λογισμικού και Ψηφιακής Τυπογραφίας]

Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας του Κ Κοτσανά [Δήμος Πύργου Ηλείας]




Νόησις [Πύλη της Αρχαίας Ελληνικής Επιστήμης και Τεχνολογίας - Κέντρο

Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας] Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία

Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα [Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]

-Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής

-Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου ndash Εκπαιδευτικό Υλικό Μέσης

Εκπαίδευσης ndash Αρχαία Ελληνικά ndash Εκπαιδευτικό Υλικό Λυκείου Γ΄ Λυκείου

Πλάτωνος laquoΠρωταγόραςraquo

Φιλολογικά Βήματα στο Web [Ιστοχώρος του Στ Παπακωνσταντίνου - Πανελλήνιο

Σχολικό Δίκτυο] [31082013]

Διδακτική πορείαστάδιαφάσειςΕίναι πολύ σημαντικό το σενάριο να ενσωματωθεί στην κανονική ροή της

διδασκαλίας χωρίς να δημιουργήσει συνθήκες ανησυχίας ή αναστάτωσης στους

μαθητές που έχουν εθιστεί σε έναν συγκεκριμένο δασκαλοκεντρικό τρόπο

διδασκαλίας Ενδεχομένως οι μαθητές να γνωρίζουν πολλά στοιχεία του κειμένου

αφού τα φροντιστήρια είναι μια στρεβλή αλλά ακλόνητα παγιωμένη κατάσταση

γεγονός που δημιουργεί κάποια προβλήματα στον σχεδιασμό του σεναρίου καθώς

μπορεί να laquoανακαλύπτονταιraquo ή και να laquoκατακτώνταιraquo από τους μαθητές γνώσεις ήδη

κατακτημένες Ωστόσο η παράμετρος αυτή πρέπει να αγνοηθεί αφενός μεν γιατί δεν

αφορά όλους τους μαθητές και αφετέρου γιατί δεν είναι δυνατόν μια δυναμική

διδακτική πρακτική η οποία στηρίζεται στην πρωτοτυπία και στοχεύει στην

ανατρεπτικότητα να προσκρούει ή και να αξιοποιεί laquoπαρασιτικούraquo τύπου διδακτικές

μορφές που εμφιλοχωρούν στον πολύπαθο χώρο της εκπαίδευσης Ίσως εδώ να

συνίσταται και η πρόκληση να γίνει δηλαδή πεποίθηση στους μαθητές ότι η

υλοποίηση του σεναρίου τούς βοήθησε να laquoκατακτήσουνraquo πληρέστερα και με τρόπο

ενεργητικό τη συγκεκριμένη περιοχή της γνώσης για την οποία ενδεχομένως είχαν

παντελή άγνοια είτε είχαν μορφώσει μια θολή και συγκεχυμένη εικόνα




Τα τμήματα κατευθύνσεων απαρτίζονται κατά κανόνα από δεκαέξι έως είκοσι

τέσσερις μαθητές με διάφορες αυξομειώσεις Για την υλοποίηση του σεναρίου

προκρίνεται η ομαδοσυνεργατική μέθοδος και ο ερευνητικός χαρακτήρας ως

παιδαγωγικός προσανατολισμός Επειδή η έκταση του κειμένου είναι σχετικά μικρή

και μπορεί να χωριστεί σε τρεις ενότητες (Το λάθος του Επιμηθέα - Διορθωτική

κίνηση του Προμηθέα - Τα αποτελέσματα) θα απαιτηθούν για την πρώτη φάση

ισόποσα Φύλλα Εργασίας που θα απευθύνονται σε έξι ομάδες των τριών ή των

τεσσάρων μελών για τμήμα που αποτελείται από δεκαοκτώ έως είκοσι τέσσερις

μαθητές Κάθε Φύλλο Εργασίας θα υλοποιείται από δυο ομάδες οι οποίες θα μπορούν

και να αναδιατάσσονται στις διάφορες φάσεις του σεναρίου ανταλλάσσοντας

γνώσεις και εμπειρίες

Η πρώτη φάση θα είναι διάρκειας τριών διδακτικών ωρών (1+2) και θα

στοχεύει στη γλωσσική κατάκτηση του κειμένου και στην απόλυτη κατανόηση του

περιεχομένου Πιο συγκεκριμένα την πρώτη ώρα που θα έχει και τον χαρακτήρα του

προσανατολισμού θα γίνει η εισαγωγική προετοιμασία και η ενδελεχής ενημέρωση

των μαθητών για τη στοχοθεσία τον τρόπο εργασίας καθώς και για το περιεχόμενο

και το εύρος των δραστηριοτήτων Θα καθοριστεί επίσης με σαφήνεια η σύνθεση

και το καθηκοντολόγιο των ομάδων θα γίνει έλεγχος των δυνατοτήτων και των

μέσων υλοποίησης του σεναρίου (προϋπάρχουσες δομές προαπαιτούμενες γνώσεις

τεχνικές δεξιότητες) θα γίνει σταδιακή μύηση στη λειτουργία του λογισμικού laquoΗ

κλοπή της φωτιάςraquo (κάτι που είναι σχετικά εύκολο) θα απαντηθούν ερωτήματα και

θα επιλυθούν απορίες Θα πρέπει επίσης ο διδάσκων να εντοπίσει και να

καταγράψει τα κύρια χαρακτηριστικά των μαθητικών ταυτοτήτων τις οποίες μέσω

του σεναρίου θα επιχειρήσει να μετασχηματίσει

Στόχος στη φάση αυτή είναι η συστηματική εξοικείωση των μαθητών με τις

προδιαγραφές και τις απαιτήσεις του σεναρίου η πρόκληση θετικής στάσης και η

ενίσχυση της laquoψυχολογίαςraquo των μαθητών απέναντι στο εγχείρημα με την

καλλιέργεια της προσδοκίας για πολλαπλά παράπλευρα διδακτικά οφέλη και την




ενίσχυση της βεβαιότητας ότι δεν υπάρχει κίνδυνος απώλειας ή ελλιπούς κατάκτησης

πολύτιμης εξεταστικά ύλης Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουν οι μαθητές ότι

αυτού του είδους οι διδακτικές προσεγγίσεις δεν γίνονται ad hoc και ότι η χρήση των

ΤΠΕ δεν είναι απλώς ένα προκάλυμμα μιας ανώφελης νεωτερικότητας ή μόδας αλλά

μέσο αποφυσικοποίησης και κατά συνέπεια αποκαθήλωσης των ισχυουσών

διδακτικών πρακτικών οι οποίες στηρίζονται στην τυπική διεκπεραίωση της ύλης και

περιορίζουν στο ελάχιστο την ενεργητική στάση του μαθητή

Η ψυχολογία του υποψήφιου των Πανελλαδικών εξετάσεων και η συστηματική

laquoπλύση εγκεφάλουraquo που έχει υποστεί από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον

επιβάλλουν την παθητική κατάκτηση της γνώσης από την πλευρά του με κριτήρια

κυρίως ποσοτικά και χρησιμοθηρικά Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επανάληψη

μονότονων και πληκτικών διαδρομών που τελικά ενδεχομένως να κουράζουν

ωστόσο δεν απογοητεύουν τους μαθητές

Το λογισμικό laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo που έχει κατασκευαστεί αποκλειστικά για

τη διδασκαλία της συγκεκριμένης ενότητας στοχεύει να παρασύρει τους μαθητές

κεντρίζοντας την περιέργειά τους σε ένα διαφορετικό αλλά ευχάριστο ψηφιακό

περιβάλλον καθώς τη μονότονη και παγερή εναλλαγή των σελίδων του διδακτικού

εγχειριδίου διαδέχεται η εικόνα με την κυριαρχία ζωηρών και χαρούμενων χρωμάτων

στο πλαίσιο ενός διαφορετικού περιβάλλοντος τον αποκλειστικό χειρισμό του

οποίου έχει ο χρήστης Μάλιστα δε το λογισμικό εκτελεί ταυτόχρονα και αρχαία

ελληνική μουσική από το διαδίκτυο σε προαιρετική βάση βέβαια δημιουργώντας

στους μαθητές συνθήκες συναισθηματικής χαλάρωσης και ψυχικής αποφόρτισης Το

λογισμικό είναι καθοδηγητικό ως προς τον τρόπο χρήσης δεδομένου ότι λειτουργεί

ταυτόχρονα και ως Φύλλο Εργασίας (τρία φύλλα ένα για κάθε ενότητα) Ωστόσο

δεν περιορίζει την ελευθερία των μαθητών παρέχοντάς τους ποικιλία ψηφιακών

πόρων και άμεση διασύνδεση με το διαδίκτυο με τρόπο όμως που δεν επιτρέπει

στους μαθητές ελεύθερη πλοήγηση σε σελίδες της αρεσκείας τους όπως

παρατηρείται συχνά σε παρόμοιες περιστάσεις με δεδομένη την τρομακτική αποδοχή




και γιγάντωση των laquoκοινωνικώνraquo δικτύων Δεν υποδεικνύει σωστές απαντήσεις παρά

παρέχει στον χρήστη τη δυνατότητα για σύγκριση και συμπεράσματα Εν κατακλείδι

πρόκειται για ένα laquoζεστόraquo ψηφιακό περιβάλλον φιλικό προς τον μαθητή που

αναμένεται να τον γοητεύσει και να τον ταξιδέψει σε δημιουργικά πνευματικά

μονοπάτια σε ένα ταξίδι στο οποίο δεν θα είναι μόνος και τη διαδρομή θα χαράζει ο

ίδιος μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του

Οι επόμενες δυο διδακτικές ώρες (κατά προτίμηση συνεχόμενες)

πραγματοποιούνται είτε στην αίθουσα πληροφορικής είτε στην αίθουσα διδασκαλίας

εφόσον για κάθε μια από τις έξι ομάδες υπάρχει διαθέσιμος φορητός υπολογιστής Η

φάση αυτή θα μπορούσε να ονομαστεί laquoδημιουργικός πειραματισμόςraquo Το σύνολο

των δραστηριοτήτων υπαγορεύονται από το λογισμικό laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo με

τριπλή στόχευση

Σε πρώτη φάση επιδιώκεται η αναγνωστική πρόσληψη του κειμένου με τη

βοήθεια ψηφιακής υπογράμμισης τού προς ανάγνωση τμήματος Η ανάγνωση μπορεί

να γίνει σε διάφορους ρυθμούς (εικόνα 1) μέχρι να επιτευχθεί το κατάλληλο για την

περίσταση αναγνωστικό σχήμα Οι μαθητές θα πρέπει να έχουν υπόψη τους πως

πρόκειται για κείμενο αφηγηματικό και πως ο Σωκράτης αφηγείται σε έναν φίλο του

το περιεχόμενο της αφήγησης του Πρωταγόρα γεγονός που εν πολλοίς θα καθορίσει

και το ορθό αναγνωστικό σχήμα Η κατάτμηση του κειμένου σε μικρότερες

νοηματικές ενότητες συμβάλλει στην ποιοτικότερη πρόσληψή του μέσω της

αυτονόμησης των επιμέρους νοημάτων αλλά και της κατάδειξης της σχέσης τους με

τα προηγούμενα και τα επόμενα Την καλύτερη ανάγνωση κάθε ομάδας οι μαθητές

μπορούν να την ψηφιοποιήσουν και στη συνέχεια να τη συγκρίνουν με την ανάγνωση

που προσφέρει το λογισμικό Είναι προφανές ότι με τις επαναλαμβανόμενες

αναγνώσεις ενισχύεται η αναγνωστική πρόσληψη και επιτυγχάνεται υψηλός δείκτης

οπτικής και ακουστικής κατάκτησης του αρχαίου κειμένου που είναι άρρηκτα

συνδεδεμένο με μια συγκεκριμένη εποχή της οποίας αποτελεί κοινωνικό προϊόν




Η δεύτερη στόχευση αφορά τη μεταφραστική κατάκτηση του κειμένου Η

μετάφραση είναι μια παράμετρος που εξετάζεται στις Πανελλήνιες εξετάσεις και

κατά συνέπεια δεν μπορεί να μείνει εκτός σεναρίου Βέβαια το μεταφραστικό

πρόβλημα των αρχαίων κειμένων είναι γνωστό καθώς η πιστή και κατά λέξη

μετάφραση πολλές φορές δεν αποδίδει πιστά το περιεχόμενό του ή το σημαινόμενο

του αρχαίου κειμένου (Ι Θ Κακριδής) απόδοση που ουσιαστικά επιτυγχάνεται από

τις κάπως πιο laquoελεύθερεςraquo μεταφράσεις Οι μαθητές πρώτα θα γράψουν τη δική τους

μετάφραση στο συγκεκριμένο πλαίσιο του λογισμικού αφού αξιοποιήσουν τα σχόλια

του ψηφιακού βιβλίου (η διασύνδεση γίνεται κατευθείαν μέσω του λογισμικού) και

κάποια συμπληρωματικά σχόλια ή υποδείξεις που κρίνεται ότι θα μπορούσαν να

διευκολύνουν το έργο των ομάδων (εικόνα 2) Στη δραστηριότητά τους αυτή ο

χρόνος δεν είναι σύμμαχος Πρέπει μέσα σε 12΄ λεπτά να γράψουν τη μετάφραση

μετά την παρέλευση των οποίων δε θα μπορεί να γίνει καμιά προσθήκη παρά

δυνατότητα σύγκρισης της δικής τους μετάφρασης με τρεις άλλες μεταφράσεις

(μετάφραση του λογισμικού μετάφραση Ηλία Σπυρόπουλου μετάφραση Ψηφιακού

Φροντιστηρίου του Υπουργείου Παιδείας) Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι είναι πολύ

σημαντικό ο μαθητής να έχει κατανοήσει τη σημασία αλλά και τη λειτουργία της

κάθε λέξης στον σχηματισμό και στην απόδοση του νοήματος Ακολουθεί συζήτηση

σχετικά με τις μεταφραστικές δυσκολίες και προκρίνεται η καταλληλότερη για τις

εξετάσεις μετάφραση Πρέπει δε να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένοι μαθητές έχουν

υψηλούς δείκτες κατάκτησης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και δεν αναμένεται να

δυσκολευτούν στη συγκεκριμένη δραστηριότητα

Μετά τις δυο αυτές δραστηριότητες αναμένεται οι μαθητές να είναι σε θέση να

ανιχνεύσουν και στοιχεία του ύφους του κειμένου (επιλογή λέξεων σχήματα λόγου

κλπ) Η γλωσσική κατάκτηση του κειμένου θα ολοκληρωθεί με την υλοποίηση μιας

τρίτης δραστηριότητας (κοινής για κάθε ομάδα) που στόχο έχει τη γλωσσική σύνδεση

του αρχαίου κειμένου με τη νέα ελληνική με την αναζήτηση ομόρριζων λέξεων Η

δραστηριότητα αυτή κινείται σε δυο επίπεδα Στο πρώτο οι μαθητές με τη μέθοδο




drag and drop μετακινούν λέξεις του αρχαίου κειμένου σε συγκεκριμένη θέση (δίπλα

σε μια ομόρριζη λέξη της νέας ελληνικής που είναι ήδη τοποθετημένη στην τρίτη

στήλη του πίνακα) και στη συνέχεια προσπαθούν να συμπληρώσουν τη δεύτερη και

την τέταρτη στήλη μεταφέροντας τις αντίστοιχες λέξεις της νέας ελληνικής μέχρι να

τελειώσουν (εικόνα 3) Σε ένα δεύτερο επίπεδο οι μαθητές καλούνται να

συμπληρώσουν την πέμπτη και την έκτη στήλη με πρόσθετες ομόρριζες της νέας

ελληνικής που θα ανακαλύψουν οι ίδιοι Στην πλήρη απάντηση θα πρέπει να

υπάρχουν έξι στήλες (η πρώτη με την αρχαία λέξη η δεύτερη τρίτη και τέταρτη με

ομόρριζες του λογισμικού η πέμπτη και η έκτη με ομόρριζες των μαθητών) Η

επιλογή των λέξεων έγινε με γνώμονα τη συχνότητα της παρουσίας τους στον αρχαίο

λόγο και το έντονο αποτύπωμα του ίχνους της παρουσίας τους στον νεοελληνικό

λόγο

Στο σημείο αυτό είναι σαφές ότι οι ομάδες κατέχουν τη μετάφραση και το

περιεχόμενο μόνο της ενότητας με την οποία ασχολήθηκαν Για να αποκτήσουν

συνολική εικόνα του κειμένου θα υπάρξει μια προγραμματισμένη αναδιάταξη των

ομάδων για την υλοποίηση της επόμενης δραστηριότητας μέσω της οποίας οι

μαθητές καλούνται να αποκαταστήσουν τα λάθη στο μεταφραστικό αποτέλεσμα που

επέστρεψε η αυτοματοποιημένη μεταφραστική μηχανή της ιστοσελίδας Google στην

οποία δόθηκε για απόδοση στη νεοελληνική η αγγλική μετάφραση του κειμένου από

τις ιστοσελίδες Perseus και Theoi

Είναι σαφές ότι δεν απαιτείται γνώση της αγγλικής καθώς τουλάχιστον ένα

μέλος κάθε ομάδας γνωρίζει ήδη πώς πρέπει να αποδοθεί σωστά στη νεοελληνική το

συγκεκριμένο εδάφιο του αρχαίου κειμένου Σε πρώτη φάση οι μαθητές παρατηρούν

την αγγλική μετάφραση και την αντίστοιχη νεοελληνική μετάφραση της μηχανής

και διαπιστώνουν ότι στη μεν αγγλική η απόδοση για το ίδιο κείμενο είναι

διαφορετική στη δε νεοελληνική ότι πασχίζουν να συγκροτήσουν μια ορθά δομημένη

πρόταση Στη συνέχεια διορθώνουν τη μετάφραση στο οικείο πλαίσιο διατηρώντας

το μεγαλύτερο ποσοστό του αρχικού λεξιλογίου Μέσω της διαδικασίας αυτής οι




μαθητές θα συνειδητοποιήσουν τη στενή σχέση γλώσσας και σκέψης και τις

δυσκολίες της πιστής απόδοσης του περιεχομένου από γλώσσα σε γλώσσα

κατανοώντας ότι η λέξη νοηματοδοτείται ή καλύτερα σημασιοδοτείται από τα

συγκείμενά της Η αρχική διάταξη και η αναδιάταξη των ομάδων στη συγκεκριμένη

δραστηριότητα εικονίζεται στο παρακάτω σχήμα

1 Διάταξη Ομάδων 1ης φάσης1η ομάδα 1η ενότητα

Μεταφραστής Γλωσσολόγος Αναλυτής2η ομάδα 2η ενότητα





Μεταφραστής Γλωσσολόγος Αναλυτής

Αναδιάταξη ομάδων 1η ομάδα 1η μετάφραση

Μετ φραστήςΓλωσσολόγος

Αναλυτής2η ομάδα 1η μετάφραση

Μεταφραστής Γλωσσολόγος Αναλυτής3η ομάδα 1η μετάφραση





Με το τέλος της φάσης αυτής γίνεται σύγκληση της ολομέλειας του τμήματος

και οι μαθητές κοινοποιούν τα αποτελέσματα της δραστηριότητάς τους και ακολουθεί

διάλογος εν είδει αναστοχασμού με στόχο την αξιολόγηση της συγκεκριμένης

διδακτικής πρακτικής και την κεφαλαιοποίηση των ως τώρα αποτελεσμάτων Οι

μαθητές καλούνται να αποτιμήσουν την ως τώρα προσπάθεια και να καταθέσουν

βελτιωτικές προτάσεις Είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί αν συμπίπτουν οι

απόψεις των δύο ομάδων που ασχολήθηκαν με το ίδιο Φύλλο Εργασίας οπότε

μάλλον θα μιλάμε για αντικειμενικές διαπιστώσεις ή αν διίστανται Όλες οι




δραστηριότητες αποθηκεύονται με τη μορφή εικόνας από το λογισμικό και

αναρτώνται αμέσως για αποθήκευση και αλληλεπίδραση στο Wiki μαθήματος

Η επόμενη φάση διάρκειας τριών διδακτικών ωρών επικεντρώνεται στη

σφαιρική νοηματική θέαση του κειμένου με πληθώρα δραστηριοτήτων που είναι

διαφορετικές για κάθε ομάδα Για την επίτευξη διδακτικής ισορροπίας σε κάθε

ομάδα αντιστοιχούν δυο δραστηριότητες με αναφορά στις Πανελλήνιες εξετάσεις και

μία laquoδημιουργικήraquo δραστηριότητα που στοχεύει στη δόμηση ταυτότητας κριτικού

υποκειμένου μέσω της δυνατότητας κατανόησης των σχέσεων και της

αλληλεπίδρασης παρελθόντος - παρόντος και της εμβύθισης σε διαφορετικές

περιοχές του επιστητού Τα παραγόμενα προϊόντα των ομάδων αναρτώνται στο Wiki

του μαθήματος ενώ με ευθύνη του διδάσκοντος οι δραστηριότητες που παραπέμπουν

στις Πανελλήνιες εξετάσεις ελέγχονται ως προς την πληρότητα και την ποιότητά τους

και διανέμονται σε έντυπη μορφή σε όλους τους μαθητές για το ενδεχόμενο

μελλοντικής αξιοποίησής τους

Η δεύτερη φάση διάρκειας τριών ωρών θέλει τους μαθητές να

προσανατολίζονται προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις με μια σειρά ερωτήσεων που

παρέχουν ερεθίσματα για την όσο το δυνατόν ουσιαστική κατανόηση του αρχαίου

κειμένου Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά ουσιαστικά καλύπτει το μέρος εκείνο

του μαθήματος που σχετίζεται με τις Πανελλαδικές εξετάσεις Στη συνέχεια η κάθε

ομάδα υλοποιεί το δικό της ξεχωριστό Φύλλο το οποίο είναι ενσωματωμένο στο

λογισμικό και στο μενού laquoΔεύτερη φάσηraquo

Οι δραστηριότητες της πρώτης ομάδας περιστρέφονται γύρω από τα πρόσωπα

του κειμένου της δεύτερης γύρω από τη γλώσσα και το ύφος του κειμένου της

τρίτης γύρω από τις ιδέες και τις νοηματικές προεκτάσεις του κειμένου της

τέταρτης γύρω από τον μύθο ως μεθόδου ερμηνείας και απόδειξης της πέμπτης

ομάδας περιστρέφονται γύρω από τη σχέση τέχνης και τεχνολογίας ενώ η έκτη

ομάδα ανιχνεύει σύγχρονες προεκτάσεις ζητημάτων που αναφύονται από τη μελέτη

της συγκεκριμένης ενότητας




Δραστηριότητες 1 ης ομάδας

Η πρώτη ομάδα έχει ως έργο να μας γνωρίσει καλύτερα τα πρόσωπα του κειμένου

φωτίζοντας όλες εκείνες τις πτυχές τις προσωπικότητάς τους που τα καθιστούν

μοναδικά Επειδή οι πληροφορίες γύρω από τα πρόσωπα αυτά είναι πάρα πολλές και

ενδέχεται οι μαθητές να laquoχαθούνraquo στο διαδίκτυο προτείνονται συγκεκριμένοι

δικτυακοί τόποι για άντληση πληροφοριών και εικονογραφικού υλικού Παράλληλα

θα αξιοποιηθούν και πόροι έντυπης μορφής (Αρχαία Ελληνική Μυθολογία τόμος

2ος) Τα σύντομα βιογραφικά σημειώματα για τα πρόσωπα αυτά θα συγκροτηθούν σε

ένα ενιαίο αρχείο παρουσίασης (PowerPoint) και θα αναρτηθούν στο Wiki του

μαθήματος Τα πρόσωπα αυτά είναι Προμηθέας Επιμηθέας Δίας Ήφαιστος

Αθηνά Κράτος Βία

Η δεύτερη δραστηριότητα που είναι και αυτή απλή εμπλέκει τους μαθητές στη

διαδικασία της σύγκρισης του Προμηθέα και του Επιμηθέα Οι μαθητές ασκώντας

την κριτική τους ικανότητα αποτιμούν τη στάση και τον χαρακτήρα των δυο ηρώων

και προβαίνουν σε αιτιολογημένες κρίσεις για τα συγκεκριμένα πρότυπα Η εργασία

αυτή συμπληρώνεται σε συγκεκριμένο πλαίσιο του λογισμικού και μετά την

αποθήκευσή της αναρτάται στο Wiki του μαθήματος

Η επόμενη δραστηριότητα της συγκεκριμένης ομάδας στοχεύει στην

κινητοποίηση της φαντασίας των μαθητών και την ενσυναίσθηση Πιο συγκεκριμένα

καλούνται να δημιουργήσουν έναν υποτιθέμενο διάλογο αλλά με ρεαλιστικά

χαρακτηριστικά ανάμεσα στον Επιμηθέα και στον Προμηθέα μετά τη

συνειδητοποίηση του λάθους του πρώτου Μέσω αυτού του διαλόγου αναμένεται να

δοθεί απάντηση αν πράγματι η μειωμένη σοφία του Επιμηθέα ευθύνεται για την

παραμέληση του ανθρώπου ή αν και το λάθος λειτουργεί ως προοικονομία της φύσης

Τον διάλογο αυτό μπορούν και να τον παρουσιάσουν ζωντανά ή ακόμη και να τον

βιντεοσκοπήσουν εφόσον υπάρχει σχετική προθυμία αλλά σε κάθε περίπτωση θα

τον αναρτήσουν στο Wiki του μαθήματος





Η δεύτερη ομάδα έχει ως έργο τη γλωσσική αποδόμηση του κειμένου και την

ανίχνευση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που συνθέτουν το ύφος του Η πρώτη και

η δεύτερη στοχεύουν στην κατάδειξη της άρρηκτης ενότητας της ελληνικής γλώσσας

αλλά από διαφορετική αφετηρία

Η πρώτη δραστηριότητα στοχεύει στην κατανόηση της προέλευσης και της

σημασία της λέξης στο αρχαίο κείμενο οπότε αξιοποιούνται τα σχόλια του

εγχειριδίου και τα λεξικά της αρχαίας ελληνικής ενώ η δεύτερη δραστηριότητα

διερευνά την παρουσία ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος αρχαίων λέξεων στη

νεοελληνική Η δραστηριότητα αυτή διευρύνει την τρίτη δραστηριότητα του 1ου

Φύλλου Εργασίας και αναμένεται να υλοποιηθεί με προθυμία από τους μαθητές

καθώς παρόμοιου τύπου ερωτήσεις θα αντιμετωπίσουν στις Πανελλήνιες εξετάσεις

Η τρίτη δραστηριότητα έχει ως στόχο οι μαθητές επαγωγικά να προσδιορίσουν

τα στοιχεία του ύφους του κειμένου Η δραστηριότητα laquoαποδόμηση κειμένουraquo με τη

βοήθεια του λογισμικού έχει ως στόχο τη λεπτομερή στατιστική απεικόνιση του

κειμένου και την εξαγωγή συμπερασμάτων μέσω αυτής Η συμπλήρωση του πίνακα

αναμένεται να τους αποκαλύψει στοιχεία της δομής και της σύνταξης του κειμένου

Τι σημασία μπορεί να έχει για ένα κείμενο η πυκνή παρουσία ρημάτων ουσιαστικών

και επιθέτων σε συνδυασμό με την απουσία των συνδέσμων και τη μέτρια χρήση

αντωνυμιών προθέσεων και επιρρημάτων Είναι τυχαίες οι επιλογές ή υπηρετείται

μέσω αυτών η αφηγηματική σκοπιμότητα

Η τέταρτη δραστηριότητα αν και δεν αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες παρά μόνο

στο πεδίο της συγγραφής έρχεται να ολοκληρώσει τις πληροφορίες για τα δομικά

στοιχεία και το ύφος του κειμένου Τι σημασία μπορεί να έχει για ένα κείμενο η

εκτεταμένη χρήση των αντιθέσεων η παρουσία του ιστορικού ενεστώτα η χρήση της

διπλής παύλας και η παρουσία λεκτικών παραλλήλων Πρόκειται για κλασικές

δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ουσιαστική κατανόηση του κειμένου και δεν

αναμένεται να προκαλέσουν κάποια δυσκολία καθώς υπάρχει εξοικείωση των

μαθητών με τέτοιου είδους δραστηριότητες Οι δραστηριότητες κλείνουν με




αναφορά στην αφηγηματική τεχνική του διαλόγου που τη γνωρίζουν οι μαθητές ήδη

από τα εισαγωγικά μαθήματα και τώρα καλούνται να την αξιολογήσουν

επισημαίνοντας τα πλεονεκτήματα και τα πιθανά μειονεκτήματά της Εκτιμάται ότι ο

προβλεπόμενος χρόνος εξαρκεί για την επιτυχή συμπλήρωση του Φύλλου Εργασίας


Η τρίτη ομάδα η ομάδα των σοφών όπως θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε

ασχολείται με τις ιδέες και τις νοηματικές προεκτάσεις του κειμένου Οι

δραστηριότητες αυτής της ομάδας αντανακλούν στο είδος των ερμηνευτικών

ερωτήσεων που τίθενται στις Πανελλήνιες εξετάσεις Συγκρίνουν τις απόψεις του

Πρωταγόρα και του Αριστοτέλη για τη γέννηση του ανθρώπου εντοπίζουν και

προβάλλουν τον ανθρωπισμό του σοφιστικού κινήματος τα στάδια της εξέλιξης του

πολιτισμού και τις ιδιαίτερες κατά περίπτωση κατακτήσεις μελετούν και αναλύουν

την ουσία και τις ιδιότητες των δώρων του Προμηθέα και εξετάζουν τη συμβολή του

καταμερισμού των εργασιών στην ανάπτυξη και την πρόοδο του ανθρώπου Για την

υλοποίησή τους αξιοποιείται η ψηφιακή έκδοση του βιβλίου του ΚΕΕ και

συγκεκριμένες αρχαίες πηγές και δικτυακοί τόποι Οι ερωτήσεις είναι κατά κανόνα

απλές και προσανατολίζουν στην κατανόηση του μύθου με μια διευρυμένη οπτική Η

συγκεκριμένη ομάδα εφόσον υπάρχει χρόνος μπορεί ως επιστέγασμα να ασκηθεί

στην ψηφιακή δραστηριότητα του λογισμικού laquoΣχημάτισε τα γνωμικάraquo Οι μαθητές

καλούνται να ενώσουν διάφορες ψηφίδες προκειμένου να συμπληρώσουν τον πίνακα

με τα δεκαπέντε πασίγνωστα γνωμικά


Η τέταρτη ομάδα που θα μπορούσε να ονομαστεί η ομάδα των laquoμυθοπλαστώνraquo

εξαντλεί τις δραστηριότητές της γύρω από την έννοια του laquoμύθουraquo του οποίου η

παρουσία είναι καταλυτική στις πρώτες ενότητες του laquoΠρωταγόραraquo Η ενασχόληση

είναι διπλή Ο μύθος αναλύεται δηλαδή ως προς το περιεχόμενό και τον συμβολισμό

του από τη μια και ως προς την αποδεικτική του ισχύ από την άλλη Η κατανόηση

της λειτουργίας του μύθου ως αποδεικτικού στοιχείου για το διδακτό της αρετής




είναι κομβικής σημασίας Για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων αξιοποιούνται

ποικίλοι ψηφιακοί και έντυποι πόροι

Η πρώτη δραστηριότητα μας εισάγει στον μύθο τους λόγους που οδήγησαν στη

δημιουργία των μύθων στις κατηγορίες των μύθων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

τους Το αποτέλεσμα της έρευνας αυτής αποτυπώνεται σε ένα αρχείο παρουσίασης

που όπως και όλα τα άλλα αναρτάται στο Wiki του μαθήματος

Η δεύτερη δραστηριότητα αντιμετωπίζει τον μύθο ως μια από τις μεθόδους που

χρησιμοποιούν οι σοφιστές στην προσπάθειά τους να πείσουν Πολλές πληροφορίες

από διαφορετικές πηγές επιτρέπουν στα μέλη της συγκεκριμένης ομάδας να

εντοπίσουν τα χαρακτηριστικά αλλά και τις αδυναμίες της συγκεκριμένης μεθόδου

για την ανεύρεση της αλήθειας

Η τρίτη δραστηριότητα εστιάζει στον συγκεκριμένο μύθο την προϊστορία του

οποίου συμπληρώνουν με πληροφορίες από τη laquoΘεογονίαraquo του Ησιόδου και τη

συνέχεια με την παρακολούθηση της ψηφιοποιημένης θεατρικής παράστασης της

τραγωδίας του Αισχύλου laquoΠρομηθέας Δεσμώτηςraquo Η πυκνή παρουσία του

Προμηθέα στις διάφορες περιοχές της τέχνης υποδηλώνει τη συμβολοποίησή του την

οποία τα μέλη της ομάδας καλούνται να αποκωδικοποιήσουν και να παρουσιάσουν

στους συμμαθητές τους

Και η τελευταία δραστηριότητα με αναφορά στον Αίσωπο πραγματεύεται τη

συμβολή της laquoμυθικήςraquo σκέψης στην εξέλιξη του ανθρώπου και του πολιτισμού Η

συγκεκριμένη ενασχόληση αναμένεται να προβληματίσει τους μαθητές και να

διευρύνει τον κριτικό τους ορίζοντα


Η πέμπτη ομάδα η οποία θα μπορούσε να ονομαστεί ομάδα των laquoκαλλιτεχνώνraquo ή

των laquoτεχνολόγωνraquo αναλύει την ουσία και τη φύση των δώρων του Προμηθέα που

έχουν άμεσο απότοκο τη γέννηση της τεχνολογίας Μπορεί να υπάρξει τέχνη χωρίς

τεχνολογία ή και το αντίστροφο Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην τεχνολογία και την

επιστήμη Αν ναι τότε ποια είναι η σχέση τους Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αναπτύξει




αξιόλογη τεχνολογία Η ραγδαία εξάπλωση της τεχνολογίας και η ανεξέλεγκτη

χρήση της διαγράφει ευοίωνες προοπτικές για τον άνθρωπο ή προοιωνίζεται τον

εξανδραποδισμό του Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα στα οποία θα δώσει

απαντήσεις η συγκεκριμένη ομάδα Για την απάντηση σrsquo αυτά τα ερωτήματα υπάρχει

διαθέσιμο πλούσιο υλικό στο οποίο καταφεύγουν οι μαθητές με τη βοήθεια των

συνδέσμων που υπάρχουν στα Φύλλα Εργασίας Ενδιαφέρον από κάθε άποψη και

αρκετά κατατοπιστικό για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων της πέμπτης ομάδας

είναι το πρόσθετο ψηφιακό υλικό του εμπλουτισμένου ψηφιακού βιβλίου Τα θέματα

που εξετάζονται εδώ τα συναντούν οι μαθητές στο μάθημα Έκθεση ndash Έκφραση Γ΄

Λυκείου και υπό την έννοια αυτή το σενάριο μπορεί να προσλάβει διαθεματική

προσέγγιση αφού ανάμεσα στα άλλα ζητείται από τους μαθητές να παραγάγουν και

κείμενα δοκιμιακού χαρακτήρα Άλλωστε ένα σημαντικό μέρος των πληροφοριών για

τη θεματική της συγκεκριμένης ιστοσελίδας προέρχεται από την ψηφιακή έκδοση του

βιβλίου laquoΘεματικοί Κύκλοιraquo


Το έργο της έκτης ομάδας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μικτό με την έννοια ότι

λειτουργεί ως η συνισταμένη των άλλων ομάδων και αυτό φαίνεται από το είδος των

δραστηριοτήτων που καλείται να υλοποιήσει

Η πρώτη δραστηριότητα είναι κοντινή με τις δραστηριότητες της πρώτης και

της τέταρτης ομάδας και ολοκληρώνεται με τη συμπλήρωση ενός αρχείου

παρουσίασης (PowerPoint) με εικόνες από παραστάσεις σε αγγεία που έχουν ως θέμα

την κλοπή της φωτιάς Η πληθώρα των εικόνων θα καταδείξει και τη σπουδαιότητα

αλλά και την πλατιά αποδοχή και απήχηση του συγκεκριμένου μύθου

Η δεύτερη δραστηριότητα είναι κοντινή με τις δραστηριότητες της τρίτης

ομάδας Η διερεύνηση του αγνωστικισμού του Πρωταγόρα είναι ένα

πολυσυζητημένο θέμα και τα μέλη της ομάδας διαθέτουν και πολλές πληροφορίες

μέσα από έντυπες και ψηφιακές πηγές αλλά και τη θέληση να μας διαφωτίσουν

σχετικά με το επίμαχο αυτό θέμα




Η τρίτη δραστηριότητα περιστρέφεται γύρω από το περιεχόμενο των όρων

laquoαπορίαraquo και laquoευπορίαraquo των οποίων η παρουσία στην ενότητα δεν μπορεί να

περάσει απαρατήρητη Η ομάδα αυτή επιφορτίζεται με το καθήκον να ενημερώσει

την ολομέλεια αποβάλλοντας το μυθικό περίβλημα για το πώς προέκυψε αν τελικά

προέκυψε η ευπορία στη ζωή του ανθρώπου συσχετίζοντάς την με το βαρύ τίμημα

που συνήθως συνοδεύει κάθε ανθρώπινη κατάκτηση όπως η βαρύτατη ποινή που

επιβλήθηκε στον Προμηθέα

Και η τελευταία δραστηριότητα εξετάζει το ζήτημα της φωτιάς ως πρώτη

μορφή ενέργειας Τα πράγματα σήμερα άλλαξαν και η ενέργεια από υπηρέτης τείνει

να μετεξελιχθεί σε δυνάστη της ανθρωπότητας αφού πολλές συγκρούσεις ακόμη και

πόλεμοι γίνονται για τον έλεγχο και τη διακίνησή της Ίσως ο Πρωταγόρας αν ζούσε

σήμερα να τροποποιούσε σε κάποια σημεία τον μύθο Για όλα αυτά τα ζητήματα η

συγκεκριμένη ομάδα θα ενημερώσει την ολομέλεια με τη συγγραφή ενός σχετικού

δοκιμίου

Μετά την ολοκλήρωση των Φύλλων Εργασίας γίνεται σύγκληση της

ολομέλειας και οι ομάδες παρουσιάζουν τις δραστηριότητές τους Ακολουθεί

συζήτηση για την επίλυση αποριών Στη συνέχεια αρχίζει η διαδικασία της

αξιολόγησης Η αξιολόγηση των μαθητών θα γίνει με τη συμπλήρωση ενός τεστ για

κάθε μαθητή χωριστά που βρίσκεται ενσωματωμένο στο λογισμικό laquoΗ κλοπή της

φωτιάςraquo στο μενού Αξιολόγηση Οι ερωτήσεις είναι αντιπροσωπευτικές και

καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων που θα υλοποιηθούν στην

πορεία του σεναρίου Πρόκειται για ερωτήσεις σωστού λάθους και πολλαπλής

επιλογής με τη δυνατότητα για άμεση βαθμολόγηση από το ίδιο το λογισμικό

Βαθμολογία που υπερβαίνει το 65 θεωρείται θετική ενώ η βαθμολόγηση πάνω από

80 θεωρείται επιθυμητή Παράλληλα θα αξιολογηθεί και η ποιότητα των εργασιών

και η συμμετοχικότητα των μαθητών στην επίτευξη συνεργατικών στόχων Μετά τη

συμπλήρωση του τεστ ο διδάσκων καλεί τους μαθητές να ξαναδούν τις ερωτήσεις




προβληματισμού και να διερευνήσουν αν είναι σε θέση να δώσουν πειστικές και

τεκμηριωμένες απαντήσεις

Η αποτελεσματικότητα του σεναρίου θα αποτιμηθεί με βάση τον βαθμό

επίτευξης των στόχων την απρόσκοπτη ή προβληματική υλοποίησή του την τήρηση

των χρονικών ορίων τον βαθμό της αβίαστης ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών

και τον βαθμό κατάκτησης του γλωσσικού και του κριτικού γραμματισμού




ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Φύλλο Εργασίας 1 1 η ενότητα [1η και 4η ομάδα] 2 η ενότητα [2η και 5η ομάδα] 3 η

ενότητα [3η και 6η ομάδα]

1 Από το μενού Πρώτη φάση μεταβείτε στο μενού της ενότητάς σας και

επιλέξτε Ανάγνωση Αφού ακούσετε την ανάγνωση όσες φορές το επιθυμείτε

και εξοικειωθείτε με το κείμενο επιλέξτε Ανάγνωση μαθητή Στο πάνω δεξιό

μέρος εμφανίζεται ένα ρυθμιστικό ldquosliderrdquo που σας επιτρέπει να

προγραμματίζετε την ταχύτητα και τον ρυθμό της ανάγνωσης Αφού επιτύχετε

την ανάγνωση εκείνη που θεωρείτε ότι είναι πιο κοντά στον τρόπο με τον

οποίο θα αφηγούνταν ο ίδιος ο Πρωταγόρας το συγκεκριμένο απόσπασμα να

την ηχογραφήσετε (με τη βοήθεια του λογισμικού A udacity ή του λογισμικού

ηχογράφησης των Windows ή καλύτερα από τη δυνατότητα ηχογράφησης του

ίδιου το λογισμικού καθώς στο κέντρο της οθόνης εμφανίζεται ένα frame με

3 επιλογές [Εγγραφή ndash Παύση - Αναπαραγωγή ]) και να αποθηκεύσετε την

ανάγνωσή σας σε μορφή MP3 στο Wiki του μαθήματος


επιλέξτε Μετάφραση Το κείμενο θα εμφανιστεί κατατμημένο σε μικρότερες

νοηματικές μονάδες και κάτω από κάθε νοηματική μονάδα παρέχεται η

δυνατότητα για συγγραφή της μετάφρασης Στο δεξιό μέρος υπάρχει

δυνατότητα διασύνδεσης με την ψηφιακή μορφή της ενότητας και άλλοι

σημειωτικοί πόροι Έχετε στη διάθεσή σας χρόνο 12 λεπτών μετά την

παρέλευση των οποίων δε θα μπορείτε να επιφέρετε καμιά αλλαγή Αφού

ολοκληρώσετε να την αποθηκεύσετε προκειμένου να εμφανιστούν τρεις

διαφορετικές μεταφράσεις για να τις συγκρίνετε με τη δική σας Να

εντοπίσετε πιθανά λάθη στη μετάφρασή σας και να συζητήσετε στο πλαίσιο

της ομάδας προτείνοντας τις βέλτιστες μεταφραστικές επιλογές





επιλέξτε Ομόρριζες Στην οθόνη που θα εμφανιστεί από το μενού διαβάστε

την αποστολή σας και συμπληρώστε με τη διαδικασία drag and drop τον

πίνακα σύμφωνα με τις οδηγίες

4 Για την επόμενη δραστηριότητα πρέπει να αναδιαταχθείτε ώστε να καταστεί

εφικτή η υλοποίησή της Στη συνέχεια από το μενού Πρώτη φάση μεταβείτε

στην ενότητα Αυτοματοποιημένη μετάφραση Η πρώτη η δεύτερη και η τρίτη

ομάδα θα ασχοληθούν με το πρώτο κείμενο ενώ η τέταρτη η πέμπτη και η

έκτη ομάδα θα ασχοληθούν με το δεύτερο κείμενο Στην οθόνη σας βλέπετε

αριστερά μια αγγλική μετάφραση για το σύνολο της ενότητας και δεξιά την

αυτοματοποιημένη μετατροπή αυτής της μετάφρασης στη νέα ελληνική με τη

μεταφραστική μηχανή της Google Η αποστολή σας είναι να εξομαλύνετε

αυτή τη μετάφραση διατηρώντας όμως το μεγαλύτερο ποσοστό του

λεξιλογίου επιφέροντας αλλαγές μόνο στους κλιτικούς τύπους και τη

σύνταξη Αφού ολοκληρώσετε τη νέα μετάφραση να την αποθηκεύσετε και

να συζητήσετε με τις άλλες ομάδες το αποτέλεσμά σας Ποιες σκέψεις κάνετε

για τη δυνατότητα μηχανικής απόδοσης των νοημάτων από μια γλώσσα σε

μια άλλη

Σημείωση Τα Φύλλα είναι ενσωματωμένα στο λογισμικό στην ενότητα

laquoΔεύτερη φάσηraquo




Φύλλο Εργασίας 2 (ομάδα 1η)

1 Τα ονόματα των προσώπων που περιέχονται στη διδακτική ενότητα

εμφανίζονται παρακάτω με διακριτούς χαρακτήρες Έργο της ομάδας σας

είναι να μας τα γνωρίσετε καλύτερα παρουσιάζοντας τα ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά τους τις αρετές ή τις αδυναμίες τους καθώς και τις μεταξύ

τους σχέσεις στο πλαίσιο ενός σύντομου βιογραφικού σημειώματος για κάθε

περίπτωση χωριστά Στην έρευνά σας μπορείτε να αξιοποιήσετε τους

προτεινόμενους διαδικτυακούς συνδέσμους άλλους συνδέσμους ακόμη και

έντυπες πηγές Το τελικό προϊόν να το αναρτήσετε ως συνημμένο αρχείο στο

Wiki

ἅτε δὴ οὖν οὐ πάνυ τι σοφὸς ὢν ὁ ᾿Επιμηθεὺς ἔλαθεν αὑτὸν καταναλώσας τὰς δυνάμεις εἰς τὰ ἄλογα λοιπὸν δὴ ἀκόσμητον ἔτι αὐτῷ ἦν τὸ ἀνθρώπων γένος καὶ ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο ἀποροῦντι δὲ αὐτῷ ἔρχεται Προμηθεὺς ἐπισκεψόμενος τὴν νομήν καὶ ὁρᾷ τὰ μὲν ἄλλα ζῷα ἐμμελῶς πάντων ἔχοντα τὸν δὲ ἄνθρωπον γυμνόν τε καὶ ἀνυπόδητον καὶ ἄστρωτον καὶ ἄοπλον

ἤδη δὲ καὶ ἡ εἱμαρμένη ἡμέρα παρῆν ἐν ᾗ ἔδει καὶ ἄνθρωπον ἐξιέναι ἐκ γῆς εἰς φῶς ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεὺς ἥντινα σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ εὕροι κλέπτει ῾Ηφαίστου καὶ ᾿Αθηνᾶς τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρί mdashἀμήχανον γὰρ ἦν ἄνευ πυρὸς αὐτὴν κτητήν τῳ ἢ χρησίμην γενέσθαιmdash καὶ οὕτω δὴ δωρεῖται ἀνθρώπῳ τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχεν τὴν δὲ πολιτικὴν οὐκ εἶχεν ἦν γὰρ παρὰ τῷ Διί τῷ δὲ Προμηθεῖ εἰς μὲν τὴν ἀκρόπολιν τὴν τοῦ Διὸς οἴκησιν οὐκέτι ἐνεχώρει εἰσελθεῖν mdashπρὸς δὲ καὶ αἱ Διὸς φυλακαὶ φοβεραὶ ἦσανmdash εἰς δὲ τὸ τῆς ᾿Αθηνᾶς καὶ ῾Ηφαίστου οἴκημα τὸ κοινόν ἐν ᾧ ἐφιλοτεχνείτην λαθὼν εἰσέρχεται καὶ κλέψας τήν τε ἔμπυρον τέχνην τὴν τοῦ ῾Ηφαίστου καὶ τὴν ἄλλην τὴν τῆς ᾿Αθηνᾶς δίδωσιν ἀνθρώπῳ καὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου




γίγνεται Προμηθέα δὲ δι ᾿Επιμηθέα ὕστερον ᾗπερ λέγεται κλοπῆς δίκη μετῆλθεν

Σημείωση Οι σύνδεσμοι υπάρχουν στο λογισμικό laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo

2 Να χαρακτηρίσετε αιτιολογημένα με βάση τις ενέργειες και τη γενικότερη

στάση τους τον Προμηθέα και τον Επιμηθέα Η δραστηριότητα να

πραγματοποιηθεί στην αντίστοιχη φόρμα του λογισμικού και να είναι

τεκμηριωμένη Για παράδειγμα ο Επιμηθέας εμφανίζεται έξυπνος καθώς στη

διανομή του εφάρμοσε την αρχή της αναπλήρωσης Στη συνέχεια να

αποθηκεύσετε την εργασία σας και να τη μεταφέρετε στο Wiki

3 Ο Προμηθέας διατηρώντας την ψυχραιμία του δεν αναλώνεται σε

παρατηρήσεις και αφορισμούς εναντίον του Επιμηθέα αλλά βυθίζεται

αμέσως στην laquoαπορίαraquo Αυτό συνέβη ίσως επειδή υπό τις παρούσες συνθήκες

δε θα είχε νόημα μια λεκτική αντιπαράθεση ίσως επειδή και ο ίδιος δεν είναι

άμοιρος ευθυνών για τη δυσμενή κατάληξη της laquoνομήςraquo και τελικά ίσως

επειδή η πίεση της Ειμαρμένης να μην αφήνει περιθώρια για αντεγκλήσεις και




απόδοση ευθυνών Ο Επιμηθέας ωστόσο παρόλο που δεν ήταν σοφός θα

μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό του με επιχειρήματα και δικαιολογίες Η

ομάδα σας καλείται να συνθέσει έναν σύντομο αλλά ευλογοφανή διάλογο

ανάμεσα στους δύο αδελφούς Ο διάλογος αρχίζει τη στιγμή της επιθεώρησης

και τελειώνει τη στιγμή που ο Προμηθέας συλλαμβάνει την ιδέα της κλοπής

της φωτιάς Και περιστρέφεται γύρω από αυτό που συνέβη και τα μέσα και τις

δυνατότητες για τη σωτηρία του ανθρώπου Ο διάλογος (200-250 λέξεων) να

αναρτηθεί στα αρχεία της ομάδας σας στο Wiki





1 Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο και την ετυμολογική προέλευση των

παρακάτω όρωνλέξεων του κειμένου Μπορείτε να αξιοποιήσετε την

ψηφιακή έκδοση του βιβλίου το Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής της

Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα και την έντυπη ή και την ψηφιακή μορφή

του laquoΜεγάλου Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσηςraquo Liddell ndash Scott

Προμηθέας Επιμηθέας σοφὸς δυνάμεις ἄλογα ἀκόσμητον ἐμμελῶς ἔχοντα εἱμαρμένη ἡμέρα ἔδει ἐξιέναι Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος τὴν ἔντεχνον σοφίαν ἀμήχανον ἦν περὶ τὸν βίον σοφίαν τὴν πολιτικὴν οὐκέτι ἐνεχώρει Διὸς φυλακαὶ τήν ἔμπυρον τέχνην εὐπορία τοῦ βίου

2 Αξιοποιώντας το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής με την κατάλληλη

αναζήτηση να σχηματίσετε πίνακα με ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής

για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου

ἔλαθεν καταναλώσας ἔρχεται ἐπισκεψόμενος ἔχοντα εὕροι κλέπτει πυρί ἀμήχανον γενέσθαι δωρεῖται δίδωσιν ἀνθρώπῳ

εὐπορία Ἐπιμηθέα ὕστερον λέγεται δίκη

Για την εργασία σας να λάβετε υπόψη σας τους αρχικούς χρόνους των

ρημάτων και το διαφορετικό κατά περίσταση θέμα Για το ρήμα laquoκλέπτωraquo

πχ μπορείτε να κάνετε έρευνα γράφοντας στο πεδίο αναζήτησης κλεπτ ή

κλεφτ ή κλεψ ή κλοπ ή κλεφ κλπ

3 Στο λογισμικό laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo να υλοποιήσετε τη δραστηριότητα

laquoΑποδόμηση κειμένουraquo Τη σχετική δραστηριότητα και σχετικές οδηγίες θα

συναντήσετε στο μενού Πρώτη φάση gt αποδόμηση κειμένου Με βάση το

είδος και τη συχνότητα των λέξεων που χρησιμοποιούνται να προσδιορίσετε

το είδος της σύνταξης που κυριαρχεί και το ύφος του κειμένου Στη συνέχεια

να αιτιολογήσετε τις συγκεκριμένες γλωσσικές επιλογές συσχετίζοντάς τες με

το είδος του λόγου και τις επιδιώξεις του Πρωταγόρα Την τακτοποιημένη




αποδόμηση να την αποθηκεύσετε και μαζί με τα συμπεράσματά σας να τα

αναρτήσετε συνολικά στο Wiki του μαθήματος

4 Σε ένα αρχείο κειμενογράφου (Word) να συγκεντρώσετε το υλικό που θα

παραγάγετε υλοποιώντας τις παρακάτω δραστηριότητες

α) Να εντοπίσετε τις αντιθέσεις και τα σχήματα λόγου της ενότητας και να

επισημάνετε τη λειτουργία τους

β) Στην ενότητα αυτή ο Πρωταγόρας κάνει διάφορες επεξηγηματικές ή

νοηματικές προσθήκες που αποδίδονται στον γραπτό λόγο με τη χρήση της

διπλής παύλας Να εντοπίσετε τις περιπτώσεις αυτές και να διερευνήσετε την

αναγκαιότητά τους

γ) Να επισημάνετε την παρουσία του ιστορικού ενεστώτα στο κείμενο και να

αιτιολογήσετε τη χρήση του

δ) Να εξετάσετε από γλωσσική και συντακτική άποψη τα ζεύγη

δωρεῖται ἀνθρώπῳ δίδωσιν ἀνθρώπῳΤὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχενκαὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου γίγνεται

και στη συνέχεια να καταγράψετε τις ομοιότητες και τις διαφορές που θα

επισημάνετε ανάμεσα στα λεκτικά παράλληλα

ε) Ποιος γράφει ποιος αφηγείται ποιος μιλά στη συγκεκριμένη ενότητα Να

εξηγήσετε τη συγκεκριμένη αφηγηματική τεχνική και να αναφέρετε τα πιθανά

πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της Στην απάντησή σας να λάβετε υπόψη

σας και από την εισαγωγή του βιβλίου το κεφάλαιο laquoΗ διάρθρωση του

διαλόγου και τα πρόσωπαraquo





1 Σύμφωνα με τον μύθο του Πρωταγόρα και εξαιτίας του Επιμηθέα ο

άνθρωπος βρέθηκε ο πιο παραμελημένος και αδικημένος στο ζωικό βασίλειο

και εμφανίζεται ως το πιο απροστάτευτο ζώο Αφού μελετήσετε και τη

σχετική άποψη του Αριστοτέλη σχετικά με το θέμα να τη συγκρίνετε με την

άποψη του Πρωταγόρα και στη συνέχεια να εκφέρετε την προσωπική σας

άποψη επί του θέματος Τα συμπεράσματά σας να τα καταγράψετε σε ένα

κείμενο επιχειρηματολογίας που δε θα υπερβαίνει τις 150 λέξεις στον

κειμενογράφο

2 Στον μύθο ο Πρωταγόρας κάνει λόγο για το laquoἀνθρώπων γένοςraquo Να

εξηγήσετε το περιεχόμενο της φράσης αυτής και να τη συσχετίσετε με τη

γενικότερη τοποθέτηση των σοφιστών για την (laquoφύσειraquo) ενότητα της

ανθρώπινης φύσης αλλά και τις (νόμῳ) ανισότητες και διακρίσεις που

επιβάλλονται στις ανθρώπινες κοινωνίες Παράλληλα να αξιολογήσετε τις

συγκεκριμένες αντιλήψεις και να τις συγκρίνετε με τις σύγχρονες αντιλήψεις

επί του θέματος Για την τεκμηρίωση της απάντησής σας να λάβετε υπόψη το

απόσπασμα από τον laquoΠρωταγόραraquo όπου ο Ιππίας παρεμβαίνει για να

συμβιβάσει τον Σωκράτη και τον Πρωταγόρα και τη φράση του Αριστοτέλη laquoὅτι δὲ οὐ πάντα διῃρημένων τῶν τε ἐλευθερίων ἔργων καὶ τῶν

ἀνελευθερίωνraquo την οποία θα συναντήσετε στην Ενότητα 20 του σχολικού

εγχειριδίου laquoΟι στόχοι της παιδείαςraquo Ερεθίσματα μπορείτε να πάρετε και

από το Βιβλίο αξιολόγησης του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας (σελ 43

σχόλιο 28)

3 Στην προηγούμενη ενότητα ο Προμηθέας είχε αναφερθεί σε laquoεἱμαρμένο

χρόνοraquo για τη δημιουργία των θνητών όντων Στην παρούσα φάση

αναφέρεται στην laquoεἱμαρμένη ἡμέραraquo Η laquoεἱμαρμένηraquo δηλαδή

αποδεικνύεται καταλυτικός παράγοντας που θέτει τα χρονικά όρια για τη




μετάβαση από ένα εξελικτικό στάδιο την εποχή της δημιουργίας σε ένα

επόμενο Υπό το πρίσμα αυτό να εντοπίσετε τα τρία στάδια στην εξέλιξη του

πολιτισμού (στάδιο Επιμηθέα Προμηθέα πολιτικής τέχνης) και να

επισημάνετε τα χαρακτηριστικά τους αλλά και τις συγκεκριμένες πολιτισμικές

κατακτήσεις Στο τρίτο στάδιο να αναφερθείτε μετά τη διδασκαλία της

επόμενης ενότητας που εστιάζει σε αυτό Την απάντησή σας μπορείτε να την

εμπλουτίσετε με υλικό που θα αντλήσετε από τις παρακάτω δικτυακές πηγές

o Βιβλίο αξιολόγησης του ΚΕΕ (σελ 42 σχόλιο 25)

o Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Βοήθημα για τη συγκεκριμένη ενότητα

o Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου - Εκπαιδευτικό Υλικό

Μέσης Εκπαίδευσης- Αρχαία Ελληνικά ndash Εκπαιδευτικό Λυκείου Γ΄

Λυκείου Πλάτωνος laquoΠρωταγόραςraquo


παραγάγετε υλοποιώντας τις παρακάτω δραστηριότητες και να το αναρτήσετε

στο Wiki του μαθήματος

α) Σύμφωνα με τον μύθο οι τεχνικές γνώσεις δίνονται στον άνθρωπο ως ένα

ολοκληρωμένο σύνολο εκ των προτέρων και ο άνθρωπος απλώς τις

χρησιμοποιεί Αν αφαιρέσουμε το μυθικό περίβλημα πώς πιστεύετε ότι

κατακτήθηκαν οι συγκεκριμένες γνώσεις του ανθρώπου

β) Τα δώρα του Προμηθέα συνδυάζουν τη θεωρητική και την πρακτική

γνώση Να τεκμηριώσετε την παραπάνω άποψη αναφερόμενοι στις ιδιότητες

των θεών από τους οποίους τα έκλεψε και στην ονομασία των δώρων

γ) Να εξηγήσετε με ποιον τρόπο ο καταμερισμός των αρμοδιοτήτων ανάμεσα

στον Επιμηθέα και στον Προμηθέα συμβάλλει στην εξέλιξη του μύθου και

προοικονομεί τη συγκεκριμένη εξέλιξη

δ) Στον μύθο (Ενότητα 2) δεν αναφέρεται πού βρίσκονταν τα laquoδώραraquo του

Επιμηθέα (οι διάφορες δυνάμεις) πριν τα μοιράσει στα ζώα Αντίθετα

προσδιορίζεται (Ενότητα 3) ότι το πυρ η έντεχνος σοφία και η πολιτική τέχνη




(τέχνη) βρίσκονταν στην κατοικία των θεών Τι κατά την άποψή σας

αποδεικνύει αυτή η διαφορά [Η ερώτηση προέρχεται από το Βιβλίο

αξιολόγησης του ΚΕΕ]





1 Αφού μελετήσετε τις σελίδες 76-80 του Α΄ τόμου laquoΕισαγωγή στον μύθοraquo της

laquoΕλληνικής Μυθολογίαςraquo να ενημερώσετε τους συμμαθητές σας με μια

πολυτροπική παρουσίαση για τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία των

μύθων και να αναφέρετε τα κυριότερα χαρακτηριστικά των αιτιολογικών

θεογονιών ndash κοσμογονικών ιστορικών πολιτικών και ηρωικών μύθων

2 Αξιοποιώντας συγκριτικά και συμπληρωματικά το περιεχόμενο των

παρακάτω πηγών να παρουσιάσετε τη χρήση του μύθου ως αποδεικτικής

μεθόδου από τους σοφιστές και να συγκρίνετε με τις άλλες μεθόδους

εντοπίζοντας τις πιθανές αδυναμίες του

o Η Σ Σπυρόπουλος Πλάτωνος laquoΠρωταγόραςraquo σελ 22-23

o Εισαγωγή σχολικού εγχειριδίου Β Η φιλοσοφική σημασία του

διαλόγου

o Σ Τσέλικας Μύθος και Λόγος στον Πλάτωνα

3 Αφού μελετήσετε το σχετικό απόσπασμα της laquoΘεογονίαςraquo του Ησιόδου και

παρακολουθήσετε την ψηφιοποιημένη θεατρική παράσταση laquoΠρομηθέας

Δεσμώτηςraquo που ανέβηκε από το Αμφι-θέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου να

ενημερώσετε τους συμμαθητές σας μέσω μιας πολυτροπικής παρουσίασης

σχετικά με την προϊστορία αλλά και την εξέλιξη του μύθου να διερευνήσετε

την παρουσία του μύθου του Προμηθέα στις εικαστικές τέχνες και να

απαντήσετε επιγραμματικά τι συμβολίζει ο Προμηθέας στις μέρες μας

4 Βασικό συστατικό για τη δημιουργία ενός αξιόλογου μύθου είναι η σύζευξη

της νόησης και της δημιουργικής φαντασίας Αυτό αποδεικνύεται ξεκάθαρα

στους μύθους του Αισώπου οι οποίοι είναι εξόχως διδακτικοί Με βάση τις

παραπάνω διαπιστώσεις να συγγράψετε ένα σύντομο δοκίμιο (250-300

λέξεων) σχετικά με την αναγκαιότητα και τη συνεισφορά της μυθικής σκέψης

στην εξέλιξη του πολιτισμού





1 Λαμβάνοντας υπόψη σας τις θεϊκές ιδιότητες της Αθηνάς και του Ηφαίστου

να προσδιορίσετε τι ακριβώς εννοεί ως laquoέντεχνη σοφίαraquo ο Πρωταγόρας Η

τέχνη και τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα συμπεριλαμβάνονται νομίζετε

στην έντεχνη σοφία Υπάρχει πρωταρχική σχέση ανάμεσα στην τεχνολογία

και την τέχνη Είναι και η τέχνη εξίσου απαραίτητη στη δημιουργία του

πολιτισμού και στην επιβίωση του ανθρώπου μέσα σε μια φύση εχθρική

[Ερώτηση σχολικού εγχειριδίου] Για την απάντησή σας να αξιοποιήσετε τις

πληροφορίες που περιέχονται στην εισήγηση του Θ Καλπαξή laquoΗ τεχνολογία

στην υπηρεσία της τέχνηςraquo καθώς και άλλες πηγές που περιέχονται στον ίδιο

σύνδεσμο του Ψηφιακού Σχολείου Στη συνέχεια να ελέγξετε την ορθότητα ή

και την πληρότητα της απάντησής σας από το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό

Βοήθημα του ΥΠΑΙΘ

2 Να αποσαφηνίσετε το περιεχόμενο των όρων laquoτέχνηraquo laquoτεχνολογίαraquo και

laquoεπιστήμηraquo και να συγγράψετε ένα σύντομο δοκίμιο (250-300 λέξεων) με τη

μορφή της σύγκρισης ndash αντίθεσης όπου αφενός θα εκθειάζετε τον

απελευθερωτικό ndash λυτρωτικό ρόλο της τεχνολογίας ενώ παράλληλα θα

επισημαίνετε τους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί καθώς η γιγάντωση και η

ανεξέλεγκτη χρήση της προκαλεί στις μέρες μας τον πανικό και ενσπείρει τον

φόβο Για τη συγγραφή του δοκιμίου να αξιοποιήσετε και τα κείμενα που

περιέχονται στις παρακάτω ενότητες των Θεματικών Κύκλων

o Τέχνη και κριτική

o Επιστήμη - Τεχνολογία

3 Μελετώντας

o Το αφιέρωμα laquoΑρχαία Ελληνική Τεχνολογίαraquo της εφημερίδας laquoΗ

Καθημερινήraquo




o Το υλικό που περιέχεται στον ιστότοπο Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής

Τεχνολογίας

o Το υλικό του ιστότοπου Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία του Κέντρου

Διάδοσης Επιστημών και Μουσείου Τεχνολογίας laquoΝόησιςraquo

να δημιουργήσετε μια παρουσίαση όπου θα αναφέρετε τους τομείς στους

οποίους σημειώθηκαν τεχνολογικά επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων

παρουσιάζοντας εν συντομία ένα ενδεικτικό παράδειγμα για κάθε τομέα

Σύμφωνα με τον Α Μπαγιόνα (Βιβλίο αξιολόγησης του ΚΕΕ σελ 43 σημ

30) laquohellipο Προμηθέας κλέβοντας τη φωτιά αψηφώντας τις άλογες και

αυθαίρετες αποφάσεις του Δία εκφράζει και ενισχύει την ορθολογική πίστη

του ότι ο άνθρωπος μπορεί με τη γνώση να κυριαρχήσει πάνω στη φύση να

την αλλάξει και να καλυτερέψει τη ζωή τουraquo Αν ο Πρωταγόρας είχε υπόψη

του τη σημερινή πραγματικότητα ποιες προσθήκες ή διαφοροποιήσεις

πιστεύετε ότι θα έκανε στον μύθο Συμφωνείτε με αυτήν την αισιόδοξη

προοπτική Να παρουσιάσετε την άποψή σας σε μια τετράλεπτη προφορική

παρέμβαση στην ολομέλεια





1 Αξιοποιώντας τη μηχανή αναζήτησης Google την Ψηφιακή Συλλογή Εικόνων

του Περσέα και το πλούσιο εικονιστικό υλικό της ιστοσελίδας Theoi Greek

Mythology να δημιουργήσετε μια συλλογή (αρχείο PowerPoint) από εικόνες

(παραστάσεις σε αγγεία) με θέμα την κλοπή της φωτιάς από τον Προμηθέα

Για κάθε εικόνα να υπάρχει και η συνοδευτική λεζάντα

2 Στην αφήγηση του μύθου του Προμηθέα ο ρόλος των θεών είναι καταλυτικός

και η ύπαρξή τους αδιαμφισβήτητη Η βασική θέση του Πρωταγόρα στο έργο

του laquoΠερί θεώνraquo από το οποίο διασώζονται ελάχιστα αποσπάσματα

συνοψίζεται στην παρακάτω γνωμική διατύπωση laquoπερὶ μὲν θεῶν οὐκ ἔχω εἰδέναι οὔθrsquo ὡς εἰσὶν οὔθrsquo ὡς οὐκ εἰσὶν οὔθrsquo ὁποῖοί τινες ἰδέανmiddot πολλὰ γὰρ τὰ κωλύοντα εἰδέναι ἥ τrsquo ἀδηλότης καὶ βραχὺς ὢν ὁ

βίος τοῦ ἀνθρώπουraquo Διαφωτιστικό για τη συγκεκριμένη στάση του

σοφιστή είναι και το απόσπασμα από τον laquoΘεαίτητοraquo 162 c - d του Πλάτωνα

που αποδεικνύει εύγλωττα τον αγνωστικισμό του Πρωταγόρα απέναντι στο

ζήτημα της ύπαρξης ή μη ύπαρξης των θεών Πιστεύετε ότι υπάρχει

κραυγαλέα αντίφαση ανάμεσα στις δύο τοποθετήσεις Για την απάντησή σας

να αξιοποιήσετε πληροφορίες

o Από το βιβλίο της αξιολόγησης του ΚΕΕ σελ 39 σχόλιο 18

o Εισαγωγή σχολικού εγχειριδίου laquoΟι σοφιστές και το κίνημα του

Διαφωτισμούraquo

Την πληρότητα και την ορθότητα της απάντησης σας μπορείτε να τις ελέγξετε

ακολουθώντας τον σύνδεσμο

3 Στο κείμενο παρατηρείται συχνή χρήση της λέξης laquoαπορίαraquo σε διάφορους

κλιτικούς τύπους (ἠπόρει ἀποροῦντι ἀπορίᾳ) Για τη σημασία της λέξης

αυτής μπορείς να πάρεις πληροφορίες από το παρακάτω απόσπασμα από το

Βιβλίο του Εκπαιδευτικού σελ 133 για τη 2η Ενότητα του Αριστοτέλη




(laquoΗθικά Νικομάχειαraquo Β 14) Θα διαπιστώσεις ότι η laquoαπορίαraquo

σχετίζεται με την έλλειψη (υλική ή πνευματική) και οδηγεί στην αδυναμία ndash

αδρανοποίηση του ανθρώπου Ταυτόχρονα στο κείμενο εμφανίζεται και η

αντίθετη λέξη δηλαδή η laquoευπορίαraquo (κατάσταση υλική) καθώς τα δώρα του

Προμηθέα ήταν άμεσης απόδοσης Όπου όμως υπάρχει ρίσκο και ευτυχές

αποτέλεσμα κατά κανόνα πληρώνεται και κάποιο βαρύ τίμημα Το

laquoκάρφωμαraquo του Προμηθέα στην κορυφή του Καυκάσου με τον γυπαετό να

του κατατρώγει το ήπαρ είναι το προσωπικό κόστος της φιλανθρωπίας του

Σε ένα σύντομο κείμενο να καταγράψετε τα συναισθήματα που σας

διακατέχουν στη σκέψη της ευεργετικής φιλανθρωπίας αλλά και της σκληρής

τιμωρίας του Προμηθέα Το κείμενο να κλείνει με την κατάθεση κάποιων

σκέψεων για το πώς τελικά κατακτήθηκε () η laquoευπορίαraquo του ανθρώπου έξω

από τη μυθική ερμηνεία

4 Η σπουδαιότητα της φωτιάς συνίσταται στο γεγονός ότι υπήρξε η πρώτη

μορφή ενέργειας για τις διάφορες δραστηριότητες του ανθρώπου Ωστόσο

σήμερα στον τομέα της ενέργειας έχουν ανακαλυφθεί νέες πηγές και ο

έλεγχος και η διακίνησή της δημιουργεί ανταγωνισμούς και πολέμους Να

περιγράψετε αυτήν τη σύγχρονη πραγματικότητα σε ένα σύντομο δοκίμιο 300

περίπου λέξεων




Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Το συγκεκριμένο σενάριο θα μπορούσε να επεκταθεί ώστε να συμπεριλαμβάνει και

τη δεύτερη και την τέταρτη ενότητα προκειμένου να αρθεί η αποσπασματικότητα της

προσέγγισης να επιτευχθεί η σφαιρική θέαση του πρωταγόρειου μύθου και να

καταστεί εφικτή η δυνατότητα αντικειμενικής αποτίμησης της αποδεικτικής του

αξίας Ενδεχομένως θα ήταν ενδιαφέρουσα και μια περαιτέρω ενασχόληση με τον

Προμηθέα και τον συμβολισμό του και με τον ρόλο της φωτιάς ως πρώτης μορφής

ενέργειας για την εξέλιξη του πολιτισμού Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει πρόθυμους

μαθητές και περίσσεια διδακτικού χρόνου που δυστυχώς είναι δυσεύρετος Επίσης

για εξοικονόμηση χρόνου και πόρων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε κάποιες

δραστηριότητες και το συμπεριφοριστικό λογισμικό laquoΑρχαία Αττική Πεζογραφίαraquo

που περιέχει τη συγκεκριμένη ενότητα Βέβαια θα πρέπει ο εκπαιδευτικός να το έχει

εγκαταστήσει σε κάποιους υπολογιστές ώστε να χρησιμοποιηθεί αν χρειαστεί

Η ΚΡΙΤΙΚΗ

Το συγκεκριμένο σενάριο αναμένεται να υλοποιηθεί σχετικά εύκολα καθώς είναι

αρκετά καθοδηγητικό ως προς την ακολουθητέα πορεία οι δραστηριότητές του είναι

σχετικά εύκολες και σε κάθε περίπτωση με σαφήνεια διατυπωμένες αυστηρά

οριοθετημένες και υποστηρίζονται από πολλές πηγές Δεν απαιτούνται ιδιαίτερες

δεξιότητες ΤΠΕ και δεν αναμένεται να εμφανιστούν απρόοπτα Το λογισμικό laquoΗ

κλοπή της φωτιάςraquo δεν εμφανίζει δυσλειτουργίες και εξασφαλίζει ταχύτητα καθώς

χρησιμοποιείται πολλές φορές και ως περιβάλλον συγγραφής Ενδεχομένως να

υπάρξουν κάποιες αποκλίσεις στον προβλεπόμενο χρόνο υλοποίησης και να

χρειαστεί η προσθήκη μίας επιπλέον ώρας




Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία Αφιέρωμα στο περιοδικό laquoΕπτά Ημέρεςraquo εφημερίδα

laquoΗ Καθημερινήraquo 04011998

httpwwkkathimerinigrkath7days19980104011998pdf


laquoΦιλοσοφικός Λόγοςraquo Μέρος Α΄ ΥΠΕΠΘ - Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας

(ΚΕΕ)

Γιάννου Τ 2010 laquoΟι ΤΠΕ στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικώνraquo Στο Επιμόρφωση

Εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και την εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική

πράξη Επιμορφωτικό Υλικό για την Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στα ΚΣΕ

τεύχος 3 Κλάδος ΠΕ 02 Πάτρα ΕΑΙΤΥ 79-95

httpblogsschgrpolharitfiles201110eidiko_pe02pdf


Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36

Κακριδής Ι Θ 41966 [11936 Θεσσαλονίκη ΑΠΘ] Το μεταφραστικό πρόβλημα Η

Βιβλιοθήκη του Φιλολόγου Αθήνα Βιβλιοπωλείον της laquoΕστίαςraquo

Καλπαξής Θ 2009 Η τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνης Εισήγηση στην 9η


Κυλλήνης [Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών ndash Ίδρυμα Τεχνολογίας και

Έρευνας]

httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-C128680451120317extras

activitiesindexC_06_texni_texnologiatexni_texnologiahtml




Κουτσογιάννης Δ 2012 laquoΟ ρόμβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για

την ελληνική γλώσσα Πρακτικά της 32ης Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας

ΑΠΘ Θεσσαλονίκη ΙΝΣ (Ίδρυμα Μ Τριανταφυλλίδη) 208-222

httpinswebauthgrimagesMEG_PLIRIMEG_32_208_222pdf

Liddell H- Scott R 1901-1904 [1897] M έγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης Ι - IV

Μτφρ Ξ Μόσχος - Μ Κωνσταντινίδης Αθήνα Ι Σιδέρης

httpmyriamathaegeangrldsweb

Σπυρόπουλος Η Σ 1975 Πλάτωνος laquoΠρωταγόραςraquo Εισαγωγή κείμενο

μετάφραση ερμηνευτικά σχόλια Θεσσαλονίκη ΑΠΘ ndash ΙΝΣ (Ίδρυμα Μ

Τριανταφυλλίδη)



httpwwwgreek-languagegrgreekLangancient_greekeducationtranslation

support_practicepage_003html




Ι ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Το κείμενο της ενότητας Ἅτε δὴ οὖν οὐ πάνυ τι σοφὸς ὢν ὁ ᾿Επιμηθεὺς ἔλαθεν αὑτὸν καταναλώσας τὰς δυνάμεις εἰς τὰ ἄλογαmiddot λοιπὸν δὴ ἀκόσμητον ἔτι αὐτῷ ἦν τὸ ἀνθρώπων γένος καὶ ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο Ἀποροῦντι δὲ αὐτῷ ἔρχεται Προμηθεὺς ἐπισκεψόμενος τὴν νομήν καὶ ὁρᾷ τὰ μὲν ἄλλα ζῷα ἐμμελῶς πάντων ἔχοντα τὸν δὲ ἄνθρωπον γυμνόν τε καὶ ἀνυπόδητον καὶ ἄστρωτον καὶ ἄοπλονmiddot ἤδη δὲ καὶ ἡ εἱμαρμένη ἡμέρα παρῆν ἐν ᾗ ἔδει καὶ ἄνθρωπον ἐξιέναι ἐκ γῆς εἰς φῶς (1η ενότητα)

Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεὺς ἥντινα σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ εὕροι κλέπτει ῾Ηφαίστου καὶ ᾿Αθηνᾶς τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρίmdashἀμήχανον γὰρ ἦν ἄνευ πυρὸς αὐτὴν κτητήν τῳ ἢ χρησίμην γενέσθαιmdashκαὶ οὕτω δὴ δωρεῖται ἀνθρώπῳ Τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχεν τὴν δὲ πολιτικὴν οὐκ εἶχενmiddot ἦν γὰρ παρὰ τῷ Διί (2η ενότητα)

Τῷ δὲ Προμηθεῖ εἰς μὲν τὴν ἀκρόπολιν τὴν τοῦ Διὸς οἴκησιν οὐκέτι ἐνεχώρει εἰσελθεῖνmdashπρὸς δὲ καὶ αἱ Διὸς φυλακαὶ φοβεραὶ ἦσανmdashεἰς δὲ τὸ τῆς ᾿Αθηνᾶς καὶ ῾Ηφαίστου οἴκημα τὸ κοινόν ἐν ᾧ ἐφιλοτεχνείτην λαθὼν εἰσέρχεται καὶ κλέψας τήν τε ἔμπυρον τέχνην τὴν τοῦ ῾Ηφαίστου καὶ τὴν ἄλλην τὴν τῆς ᾿Αθηνᾶς δίδωσιν ἀνθρώπῳ καὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου γίγνεται Προμηθέα δὲ δι ᾿Επιμηθέα ὕστερον ᾗπερ λέγεται κλοπῆς δίκη μετῆλθεν (3η ενότητα)




α ταυτοτητα

Τίτλος

Ι Φιλολογικής Ζώνης

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή

β συντομη περιγραφη περιληψη

γ εισαγωγη

δ σκεπτικο - στοχοι και συνδυασμος τους

ε λεπτομερης παρουσιαση της προτασης

laquoΦιλολογικά Βήματα στο Webraquo Ιστοχώρος του Στ Παπακωνσταντίνου - Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο

-Αριστοτέλης laquoΠερί ζῴων μορίωνraquo Δ 10 (687a ndash 687b) [De Partibus Animalium] 1956 Στο Aristote Les Parties des Animaux Texte eacutetabli et traduit Ed P Louis Collection Budeacute Paris Les Belles Lettres [Thesaurus Linguae Graecae - A Digital Library of Greek Literature ndash University of California Irvine] Η μετάφραση ανήκει στον Στάθη Παπακωνσταντίνου δημιουργό του σεναρίου

-Ησίοδος laquoΘεογονίαraquo στ 1-1022 από μετάφραση [αναδημοσίευση από ιστολόγιο του Π Βήχου]

-Πλάτων laquoΘεαίτητοςraquo 162 c-d Στο Platonis Opera vol I-V 1900-1907 Εd J Burnet Oxford University Press [Perseus Digital Library - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Περσέα] Η μετάφραση ανήκει στον Στάθη Παπακωνσταντίνου δημιουργό του σεναρίου

-Πλάτων laquoΠρωταγόραςraquo 321b6 ndash 322a Στο Plato in Twelve Volumes vol ΙΙΙ 1967 Engl transl WRM Lamb Cambridge MA Harvard University Press London William Heinemann Ltd [Perseus Digital Library - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Περσέα]

-Πλάτων laquoΠρωταγόραςraquo 321b6 ndash 322a Στο The Dialogues of Plato vol I 1937 [11871 C Scribnerrsquos Sons cop 1892 1920] Engl transl B Jowett N Y Random House [ldquoTheoi Greek Mythologyrdquo]

Αρχαία ελληνική μουσική από δεκαεπτάχορδη λύρα Εκτέλεση Μ Καραβασίλης Ερευνητικό Κέντρο Ελληνικής Μουσικής και Μουσικών Οργάνων laquoΑπολλώνιοςraquo Από το Φεστιβάλ Εναλλακτικών Θεραπειών και Ελληνικού Οικουμενικού Πνεύματος amp 7ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ρέικι 21-23122012 με τίτλο laquoΘεραπευτική Μουσική των Ασκληπιείωνraquo [πηγή YouTube]

Εκπαιδευτική εφαρμογή laquoΗ κλοπή της φωτιάςraquo [πηγή laquoΦιλολογικά Βήματα στο Webraquo Ιστοχώρος του Στ Παπακωνσταντίνου - Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο]


στ φυλλοα εργασιας

ζ αλλες εκδοχες

η κριτικη

θ βιβλιογραφια

Ι παραρτημα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξηΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣΥπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθμιας Λάμπρος ΠόλκαςΚοσμάς ΤουλούμηςΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ http www greeklanguage gr Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά ΘεσσαλονίκηΤηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr














Ιστορία






































mdash














































Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ













































































ανθρώπου


































χρήση τους






στίξης




















































σεναρίου








































ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη













Ιστορία






































mdash














































Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ













































































ανθρώπου


































χρήση τους






στίξης




















































σεναρίου








































ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη
































mdash














































Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ













































































ανθρώπου


































χρήση τους






στίξης




















































σεναρίου








































ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη




















Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ













































































ανθρώπου


































χρήση τους






στίξης




















































σεναρίου








































ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη




































































ανθρώπου


































χρήση τους






στίξης




















































σεναρίου








































ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη













χρήση τους






στίξης




















































σεναρίου








































ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη










































σεναρίου








































ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη


























ικανότητα

















































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη













































Κείμενα





















































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη








































σεναρίου












Βίντεο






















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη
















04011998

















































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη






































































































































































λόγο


























































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη









































































































































































































































δοκιμίου








































































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη


























































μια άλλη















Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη












Wiki









































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη






































































































σχόλιο 28)

























































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη




















































διαλόγου

































































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη


















































































































Η ΚΡΙΤΙΚΗ



















(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη









(ΚΕΕ)







Αθηνών τ 1 76-83 amp τ 2 31-36






Έρευνας]































Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη




























Τίτλος




γ εισαγωγη














η κριτικη



Γενικά μεταδεδομένα -...

Documents

Transcript of Γενικά μεταδεδομένα -...