Ανατομία αορτικής ρίζας-βαλβίδας

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΡΑΛΛΙΔΗΣ, FESC

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙOΛΟΓΙΑΣ

Β’ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Royal library in Windsor Castle (1513)

AV

RV

LV

AV

Leonardo da Vinci on the function of sinuses of Valsalva

Aορτική ρίζα

Περιλαμβάνει

1) αορτικό δακτύλιος (annulus) 3) interleaflet triangles

2) αορτικές πτυχές 4) κόλπους του Valsalva

5) κολποσωληνώδη συμβολή

O αορτικός δακτύλιος δεν αποτελεί ξεχωριστό ανατομικό δακτύλιο όπως το

μιτροειδικό. Αποτελεί την περιφέρεια στην οποία προσφύονται οι αορτικές πτυχές

Lang RM. Eur Heart J-Cardiovasc Imaging 2015;16:233-70

Τμήμα της κατωφέρειας των πτυχών προσφύεταικάτω από την αορτοκοιλιακή συμβολή

Piazza N. Circ Cardiovasc Intervent 2008;1:74-81

Loukas M. Clinical anatomy 2014;27:748-56

Τμήμα της κατωφέρειας των πτυχών προσφύεταικάτω από την αορτοκοιλιακή συμβολή

Piazza N. Circ Cardiovasc Intervent 2008;1:74-81

Τα 2/3 της περιφέρειας του αορτικού annulus συνδέονται με το μεσοκοιλιακό διάφραγμα και το υπόλοιπο 1/3 συνεχίζει με την αορτομιτροειδική ινώδη περιοχή που καταλήγει στην πρόσθια

γλωχίνα της μιτροειδούς

Η έκφυση των αορτικών πτυχών γίνεται από διαφορετικές περιοχές: 1) Tμήμα της μη στεφανιαίας και της αριστερής στεφανιαίας πτυχής μέσω της αορτομιτροειδικής ινώδους περιοχής (aortomitral fibrosa or curtain)καταλήγουν στην πρόσθια γλωχίνα της μιτροειδούς2) H δεξιά στεφανιαία πτυχή γειτνιάζει με το ΜΣΔ3) Η μη στεφανιαία πτυχή γειτνιάζει με το υμενώδες ΜΣΔ

1) Επέκταση λοίμωξης (επί ΛΕ) προς το

αορτομιτροειδική ινώδη περιοχή

αποτελεί σημείο μεγάλης βαρύτητας

(κίνδυνος ψευδοανευρύσματος)

2) Απόστημα αορτικής ρίζας μπορεί να

ραγεί (συρίγγιο) από την περιοχή της μη

στεφανιαίας πτυχής προς το δεξιό κόλπο

(μέσω του κολποκοιλιακού τμήματος της

υμενώδους ΜΣΔ-Gerbode defect)

3) Η αορτομιτροειδική ινώδη περιοχή

έχει χειρουργικό ενδιαφέρον αφού

“προσφέρεται” με ειδικές τεχνικές για

μεγέθυνση της αορτικής ρίζας

Επέκταση λοίμωξης προς την αορτομιτροειδική ινώδη περιοχή

Είναι σχετικά ανάγγειος περιοχή και μπορεί να επεκταθεί η λοίμωξη εντός

αυτής με κατιούσα φορά οδηγεί στο σχηματισμό υποαορτικού

αποστήματος που μπορεί να επιπλακεί με

1) «Ατελή» ρήξη και σχηματισμό ψευδοανευρύσματος στο χώρο εξόδου της

ΑΚ (ΧΕΑΚ) το οποίο απεικονίζεται ως ηχωδιαυγαστική σφύζουσα κοιλότητα

(έκπτυξη στη συστολή- εξαφάνιση στη διαστολή)

2) Ρήξη του ψευδοανευρύσματος και καρδιακό επιπωματισμό

3) Ρήξη του ψευδοανευρύσματος εντός του αριστερού κόλπου

4) Απευθείας ρήξη του αποστήματος εντός του αριστερού κόλπου

● Συνιστάται χειρουργική αντιμετώπιση

Afridi I. JACC 1995;25:137-45

δδ από

MR

Ψευδoανεύρυσμα αορτομιτροειδικής ινώδους περιοχής

Han J. Medicine (Baltimore) 2016;95(11):e3116

Ραγέν ψευδoανεύρυσμα αορτομιτροειδικής ινώδους περιοχής εντός του αριστερού κόλπου

Cimen T. Anatol J Cardiol 2015;15(12):1030-1

Σύγκλειση αορτικών πτυχών-Οζίδια Arantus

Ποιος ο ρόλος των κόλπων του Valsalva

● Προσφέρουν χώρο έτσι όταν κατά τη συστολή

γίνεται διάνοιξη των πτυχών να μην

αποφράσσονται τα στόμια των στεφανιαίων

αρτηριών

● Παράλληλα η ανάπτυξη των ρευμάτων eddy

(eddy currents) αποτρέπει την απόφραξη των

στομίων και επιτρέπει την ομαλή σύγκλειση

των πτυχών κατά τη συστολή

Ανευρύσματα των κόλπων του Valsalva

● Αποτελούν σπάνια οντότητα 0,1% (συγγενής ή επιπλοκή ΛΕ)

και συνηθέστερα αφορούν το δεξιό στεφανιαίο κόλπο (70%)

● ~35% επιπλέκονται με ρήξη, συνήθως εντός των δεξιών

κοιλοτήτων (οξεία δύσπνοια, συνεχές φύσημα)

● Χειρουργική αντιμετώπιση

Post MC. Neth Heart J 2010;18:209-11

Απόσταση στομίων στεφανιαίων αρτηριών από τη βάση πρόσφυσης των αορτικών πτυχών

Piazza N. Circ Cardiovasc Intervent 2008;1:74-81

13-16 mm

Κατά τον καρδιακό κύκλο υπάρχει μεταβολή του σχήματος του αορτικού δακτυλίου

Συστολή Διαστολή

Hamdan A. JACC 2012;59:119-27

Σχέση του ερεθισματαγωγού συστήματος με την αορτική ρίζα

Αρ δεμάτιο His

Φυσιολογικό εύρος τιμών αορτικής ρίζας

Evangelista A. Eur J Echocardiogr 2010;11:645-58

Φυσιολογικό εύρος τιμών αορτικής ρίζας

Evangelista A. Eur J Echocardiogr

2010;11:645-58

Lang RM. Eur Heart J-Cardiovasc Imaging

2015;16:233-70

13±1 (αορτική ρίζα)/18±1 (κόλποι Valsalva)/15±1 (κολποσωληνώδη συμβολή)

ανά m2 BSA

Οι διάμετροι της αορτικής ρίζας εξαρτώνται κύρια από την επιφάνεια σώματος

Roman MJ. Am J Cardiol 1989;64:507-12

Πως γίνονται οι μετρήσεις της αορτικής ρίζας

Lang RM. Eur Heart J-Cardiovasc Imaging 2015;16:233-70

1) Απόσταση εσωτερικής παρυφής τοιχωμάτων (inner edge-

to-inner edge) για αορτικό δακτύλιο αλλά για υπόλοιπη

αορτική ρίζα leading edge-to-leading adge (SOS inner edge-

to-inner edge μετρήσεις είναι κατά 2-4 mm μικρότερες)

2) Κάθετα στον επιμήκη άξονα της αορτής

3) Aoρτικός δακτύλιος: κατά τη μεσοσυστολή με την

προϋπόθεση ότι η σύγκλειση των πτυχών γίνεται κεντρικά

4) Υπόλοιπες μετρήσεις αορτικής ρίζας κατά τη τελοδιαστολή

Ακριβής μέτρηση αορτικού δακτύλιου (annulus)

1) Συχνά το σχήμα είναι ελλειπτικό

2) Θα πρέπει να μετρηθεί σε εγκάρσια διατομή με MDCT ή 3D-TOE

3) Μπορεί να υπάρχει διαφορά μεταξύ της μικρότερης

(προσθιοπίσθια) και μεγαλύτερης διαμέτρου μέχρι 6 mm

Lang RM. Eur Heart J-Cardiovasc Imaging 2015;16:233-70

Συγγενείς ανωμαλίες του αριθμού των αορτικών πτυχών

Δίπτυχη αορτική βαλβίδα

1) Συνδέεται με διάταση ανιούσης αορτής και

κίνδυνο (x9) διαχωρισμού αορτής

2) Παράγοντες που συνδέονται με τη διάταση:

κυστική νέκρωση του μέσου χιτώνα, αιμοδυναμικοί

παράγοντες, έλλειψη φιμπριλλίνης 1

3) Διάταση επέρχεται και επί καλώς λειτουργούσης

δίπτυχης ΑΒ (>50%)

Meierhofer C. Eur Heart J-Cardiovascular Imaging 2013;14:797

Συμπεράσματα

1) Η αορτική ρίζα αποτελεί μια λειτουργική ανατομική

οντότητα με δυναμική συμπεριφορά

2) Η γνώση της ανατομικής γειτνίασης είναι απαραίτητη για

την ερμηνεία επέκτασης παθολογικών καταστάσεων (ΛΕ)

3) Η σωστή μέτρηση των διαστάσεων της αορτικής ρίζας

προϋποθέτει την αναγωγή στην επιφάνεια του σώματος

13±1 mm/m2

18±1 mm/m2

15±1 mm/m2