εξελικτική ψυχολογία FELDMAN S. ROBERT 2ος τόμος

8/16/2019 εξελικτική ψυχολογία FELDMAN S. ROBERT 2ος τόμος

http://slidepdf.com/reader/full/-feldman-s-robert-2- 1/441

ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ I ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ 1

ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗΗΛΙΚΙΑ

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Σωματική ανάπτυξη και μεταβολή

2. Ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων

3. Ανεπάρκειες στη ψυχοκινητική ανάπτυξη: Διάγνωση και θεραπεία

4. Πολιτισμικές διαφορές στη σωματική ανάπτυξη

5. Υγεία στη μέση παιδική ηλικία



ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ I ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ 3

ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ (6-12 ετών)

Σωματική ανάπτυξη και μεταβολή

• Η ανάπτυξη είναι πιο αργή και σταθερή κατά τη σχολική ηλικία.

• Υπάρχουν ατομικές διαφορές στο ρυθμό ανάπτυξης ανάλογα με το επίπεδο

δραστηριότητας, την άσκηση, τη διατροφή, γενετικούς παράγοντες και το φύλο.



ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ I

ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ 4


Εσωτερικές μεταβολές

1. Σωματικές αναλογίες

2. Ωρίμανση του σκελετού

3. Λίπος και μυϊκός ιστός

4. Η ανάπτυξη του εγκεφάλου





ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ

ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ (6-12 ετών) 1. Σωματικές αναλογίες

Το παιδί δίνει την εντύπωση του

«ψηλολέλεκα»΄.

Τα οστά του προσώπου αλλάζουν, τοσχήμα του προσώπου επιμηκύνεται,γίνεται πιο στενό και πιο αδύνατο.






Ωρίμανση του σκελετού

Τα οστά γίνονται μακρύτερα καθώς το

σώμα επιμηκύνεται και διευρύνεται.

Επεισόδια δυσκάμψιας και πόνου

προκαλούνται από την ανάπτυξη τουσκελετού και συνήθως εμφανίζονται κατάτη διάρκεια της νύχτας.





ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗΗΛΙΚΙΑ (6-12 ετών)

Λίπος και μυϊκός ιστός Η εναπόθεση λίπους μειώνεται σταδιακά μέχρι

την ηλικία των 6 έως 8 ετών. Η μείωση τουλίπους είναι περισσότερο εμφανής στα αγόρια.

Και στα δύο φύλα, οι μύες αυξάνονται σε μήκος,πλάτος και εύρος (Nichols, 1990).

Η δύναμη των αγοριών και κοριτσιών είναισυγκρίσιμη καθόλη τη διάρκεια της μέσηςπαιδικής ηλικίας.






ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ (6-12 ετών)

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου

Έως την ηλικία των 8 ετών, ο εγκέφαλος

έχει το 90% του μεγέθους ενός ενηλίκου.

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου συμβάλλει σεπιο αποτελεσματική λειτουργία τηςσκέψης.





Ανάπτυξη των κινητικώνδεξιοτήτων





ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ

ΗΛΙΚΙΑ (6-12 ετών)

Η ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων

Αδρές κινητικές δεξιότητες

Έως την ηλικία των 5 ετών οι κινητικέςδεξιότητες έχουν εδραιωθεί.

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας αποκτούνενδιαφέρον για τα αθλήματα και επικίνδυνακόλπα.







Λεπτές κινητικές δεξιότητες Οι λεπτές κινητικές δεξιότητες εξαρτώνται

από τις δεξιότητες που διδάσκονται στους

παιδικούς σταθμούς και στα νηπιαγωγεία.

Οι περισσότερες λεπτές κινητικέςδεξιότητες που απαιτούνται για τη γραφήαναπτύσσονται μέχρι την ηλικία των 6 και7 ετών.







▪ Τα παιδιά αρχίζουν να ελέγχουν το σώματους και κατακτούν την αίσθηση τηςικανότητας και της αυτοεκτίμησης καθώς

και την αποδοχή των συνομηλίκων.

Τα αδέξια παιδιά χωρίς καλό συντονισμό,

εξαιρούνται από τις ομαδικέςδραστηριότητες και μπορεί νααισθάνονται απόρριψη.





ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ(6-12 ετών)

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

5-6 ετών

Σταθερή αύξηση του ύψους και του βάρους.

Σταθερή αύξηση της δύναμης τόσο στα αγόριαόσο και στα κορίτσια.

Αυξανόμενη επίγνωση της θέσης και της δράσηςτων μεγάλων μερών του σώματος.

Αυξημένη χρήση όλων των μερών του σώματος. Βελτίωση στις αδρές κινητικές δεξιότητες.

Εκτέλεση μεμονωμένων κινητικών δεξιοτήτων.






7-

8 ετών

Σταθερή αύξηση του ύψους και του βάρους. Σταθερή αύξηση της δύναμης τόσο στα αγόρια

όσο και στα κορίτσια.

Αυξημένη χρήση όλων των μερών τουσώματος. Τελειοποίηση των αδρών κινητικών δεξιοτήτων. Βελτίωση των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.

Αυξανόμενη διαφοροποίηση ως προς τηνεκτέλεση κινητικών δεξιοτήτων οι οποίεςωστόσο εξακολουθούν να εκτελούνταιμεμονωμένα.






9-10 ετών Αρχή της «έκρηξης» της ανάπτυξης στα

κορίτσια.

Αύξηση της δύναμης στα κορίτσια, η οποίασυνοδεύεται από απώλεια ευελιξίας.

Επίγνωση και ανάπτυξη όλων των μερών και τωνσυστημάτων του σώματος.

Ικανότητα συνδυασμού των κινητικώνδεξιοτήτων με περισσότερη σταθερότητα.

Βελτίωση της ισορροπίας.






11 ετών Τα κορίτσια είναι γενικά ψηλότερα και βαρύτερα

από τα αγόρια. Αρχή της «έκρηξης» της ανάπτυξης στα αγόρια.

Ακριβής εκτίμηση της αναχαίτησης κινούμενωναντικειμένων. Συνεχής συνδυασμός περισσότερων σταθερών

κινητικών δεξιοτήτων. Συνεχής βελτίωση των λεπτών κινητικών

δεξιοτήτων. Συνεχώς αυξανόμενη διαφοροποίηση ως προς την

εκτέλεση κινητικών δεξιοτήτων.





Ανεπάρκειες στην ψυχοκινητικήανάπτυξη:

Διάγνωση και θεραπεία






ΟΠΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ

Ο βαθμός της ψυχοκινητικής ανάπτυξης

βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τη νευρολογική του ωριμότητα.

Διάφορες μορφές ειδικών μαθησιακών δυσκολιών συνοδεύονται και από ανεπάρκειες στον ψυχοκινητικό τομέα.






ΕΤΣΙ

Χρησιμοποιούνται ψυχομετρικές κλίμακες

για τη διάγνωση ανεπαρκειών στονψυχοκινητικό τομέα.

Π.χ. ΚΛΙΜΑΚΑ οπτικοκινητικής αντίληψηςτου Kephart






H κλίμακα οπτικοκινητικής αντίληψης του Kephartπεριλαμβάνει αξιολόγηση των παρακάτω:

Συντονισμού κινήσεων του σώματος Συντονισμού ματιού- χεριού Ισορροπίας Ρυθμικής κίνησης Προσανατολισμού στο χώρο Σωματικού ειδώλου Επιδεξιότητας των χεριών και των δακτύλων






ΠΛΕΥΡΙΩΣΗ

Το σχολείο πρέπει να μεριμνήσει ώστε τοπαιδί να είναι ελεύθερο να χρησιμοποιεί το

χέρι της προτίμησής του.

Η πιεσμένη δεξιοχειρία μπορεί ναπροκαλέσει διαταραχές.





Πολιτισμικές διαφορές στη

σωματική ανάπτυξη





Πολιτισμικές διαφορές στησωματική ανάπτυξη

Παιδιά από την Ασία και ΕιρηνικόΩκεανό τείνουν να είναι περισσότεροβραχύσωμα σε σχέση με παιδιά από

τη Βόρεια και την Κεντρική Ευρώπη.

Ο ρυθμός ανάπτυξης στα παιδιά τηςαφρο-αμερικάνικης καταγωγής είναιταχύτερος παρά στα παιδιά τηςευρωπαϊκής καταγωγής





Υγεία στη μέση παιδική ηλικία






Υγεία στη Μέση παιδική ηλικία

Α. Ασθένειες

Β. Οστεομυικές ανωμαλίες

Γ. Ατυχήματα και τραυματισμοί

Δ. Ασφάλεια στο διαδίκτυο

Ε. Ψυχολογικές διαταραχές






Παχυσαρκία

Σύνηθες πρόβλημα για ορισμένααναπτυσσόμενα έθνη.

ΗΠΑ (-1990-) το 14% των παιδιών ηλικίας 6-11ετών ήταν παχύσαρκα.

Το 70% των παχύσαρκων παιδιών (10-13 ετών)θα εξακολουθήσουν να είναι υπέρβαροι ωςενήλικες (Epstein & Wing, 1987).






• Παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουνστην παχυσαρκία είναι:

1.Γενετικοί παράγοντες

2. Περιβαλλοντικοί παράγοντες

• Η παχυσαρκία μπορεί να έχει σοβαρές

κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις μεαποτέλεσμα τη δημιουργία μιας αρνητικήςαυτό εικόνας.






Β.

Οστεομυικές ανωμαλίες

Κατά τη σχολική ηλικία γίνονται εμφανείς οιπαθήσεις που αναφέρονται στην

οστεομυική κατασκευή (λόρδωση, κύφωση,σκολίωση, πλατυποδία κλπ).






Γ. Ατυχήματα και τραυματισμοί

Τα ατυχήματα και ιδιαίτερα τα τροχαία

ατυχήματα αποτελούν την αιτία

για τους περισσότερους παιδικούς θανάτους

και τη βασική αιτία σωματικής αναπηρίας κατά τηδιάρκεια της παιδικής ηλικίας.






Μέτρα προφύλαξης από τα ατυχήματα

Αυτοπροστασία

Οι γονείς θα πρέπει να βοηθήσουν το παιδί νααποκτήσει την ικανότητα για αυτοπροστασία.

Να το διδάξουν τους κοινούς κανόνες ασφαλείαςκαι να το βοηθήσουν να συνειδητοποιήσει τησημασία τους.






Σημαντικότερες αιτίες θανάτου στις ΗΠΑ. Ηλικίες5-14 ετών (σε χίλιους θανάτους ανά έτος).

Πνευμονία: 0.4% Καρδιοπάθειες: 1,1% Συγγενείς ανωμαλίες: 1,2% Καρκίνος: 2,7% Αυτοκτονία: 0,8% Ανθρωποκτονία: 1,2% Ατυχήματα: 8,7%






Δ. Ασφάλεια στο διαδίκτυο

Αποτελεί την πιο πρόσφατη απειλή για την

ασφάλεια των παιδιών της σχολικής ηλικίας.

Ασφαλέστερη προφύλαξη είναι η στενή γονικήεποπτεία.





ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ (6-12 ετών)

Ψυχολογικές διαταραχές Διπολική διαταραχή

Παιδιά με ειδικές ανάγκες

Αισθητηριακές δυσκολίες

Μαθησιακές δυσκολίες

ΔΕΠ-Υ



ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΙ



ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η «έκρηξη» της ανάπτυξης»

Μεταβολές στις αναλογίες του σώματος

Αλλαγές στα όργανα και τις λειτουργίες τουσώματος

Παράγοντες που επηρεάζουν τη σωματικήανάπτυξη του εφήβου





Σωματική ανάπτυξη κατά την εφηβική ηλικία(12 – 20 ετών)

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ωρίμαση της γενετήσιας λειτουργίας

Ήβη

Γνωρίσματα της ήβης (πρωτεύοντα,δευτερεύοντα).

Πρώιμη και καθυστερημένη ήβη: οι συνέπειές τουςστην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη

Κίνδυνοι για τη σωματική ανάπτυξη και υγεία τουεφήβου – Διαταραχές θρέψης





Η «έκρηξη της ανάπτυξης»

Η φάση της ραγδαίας ανάπτυξης διαρκεί 2-3 χρόνια.

Για τα κορίτσια κορυφώνεται μεταξύ 11ου-12ου έτους, ενώ για τα αγόρια μεταξύ13ου-14ου έτους.

Απότομη αύξηση ύψους και βάρους τουσώματος.



Μεταβολές στις αναλογίες του

σώματος

5


ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ






Α. Ραγδαία αύξηση του μήκους στα μακράοστά (μηριαίο, κνήμη, βραχίονας, πήχης)

Αποτέλεσμα:---- Αδεξιότητα στις κινήσεις(αναπτυξιακό φαινόμενο)

Ο βαθμός και η διάρκεια της ψυχικής έντασης

που θα νιώσει ο έφηβος εξαρτώνται κατά πολύαπό τη στάση των ενηλίκων.






Β. Αλλαγές του γενικού σχήματος

Κορίτσια

Αναπτύσσουν στήθος και οι γοφοί φαρδαίνουν.

Έχουν μεγαλύτερη αναλογία λίπους από μύες.

Αγόρια

Αποκτούν ευρείς ώμους και μυώδη λαιμό. Χάνουνλίπος.

Είναι δυνατότερα από τα κορίτσια.



Αλλαγές στις αναλογίες του

προσώπου

8







Γ. Αλλαγές στις αναλογίες τουπροσώπου

Τα δόντια παίρνουν το μέγεθος του ενηλίκου. Η μύτη επιμηκύνεται και πλαταίνει παίρνοντας

δυσανάλογες διαστάσεις προς τα άλλα μέρη του

προσώπου. Το στόμα διευρύνεται, τα χείλη γεμίζουν και το

σαγόνι αρχίζει να προεξέχει αισθητά.

Το σχήμα του προσώπου γίνεται γωνιώδες στα

αγόρια και ωοειδές στα κορίτσια.



Αλλαγές στα όργανα και στις

λειτουργίες του σώματος

10



Αλλαγές στα όργανα και στις





Αλλαγές στα όργανα και στιςλειτουργίες του σώματος

• Υπάρχει γενική-καθολική ανάπτυξη σεόλα τα οργανικά συστήματα τουεφήβου.

Κυκλοφοριακό σύστημα:

• Απότομη αύξηση στο μέγεθος της

καρδιάς. • Ο ρυθμός των κτύπων της μειώνεται

(ήταν 100 ανά 1’ και γίνεται 70 ανά 1’).



Αναπνευστικό σύστημα

12









Οι πνεύμονες μεγαλώνουν . Ο αριθμός τωναναπνοών σταθεροποιείται (16-18 ανά 1’).

Έτσι μειώνεται η ευπάθεια που είχε τοάτομο πριν σε κρυολογήματα.



Πεπτικό σύστημα

14







Πεπτικό σύστημα

Το στομάχι μεγαλώνει ώστε να δέχεται καινα επεξεργάζεται μεγαλύτερη ποσότητατροφής.

Αύξηση της όρεξης του έφηβου.

Αύξηση στο πεπτικό υγρό (κοιλόπονοι καισυμπτώματα έλκους).



Οδοντοφυΐα

16



Οδ ΐ





Οδοντοφυΐα

13 ετών και τα δύο φύλα έχουν 28-32μόνιμα δόντια.

Οι φρονιμίτες παρουσιάζονται κατά ή μετάτην εφηβεία.



Παράγοντες που επηρεάζουν τη

σωματική ανάπτυξη του εφήβου

18







΄ΗΒΗ

Οι βιολογικές εξελίξεις που μετατρέπουν ταάτομα από την κατάσταση της φυσικήςανωριμότητας σε μια κατάσταση πουείναι βιολογικά ώριμα και ικανά για

βιολογική αναπαραγωγή.

Υποθάλαμος ----- Υπόφυση----παραγωγή

ορμονών----παραγωγή οιστρογόνων καιπρογεστερόνης

ΉΒΗ





ΉΒΗ

Τόσο τα οιστρογόνα όσο και η προγεστερόνη

βρίσκονται και στα δύο φύλα.

Στη διάρκεια της ήβης πραγματοποιείταιαύξηση και των δύο ορμονών και στα δύο

φύλα, αλλά ο βαθμός αύξησης συνδέεται με τοφύλο.

Στα αγόρια η τεστοστερόνη αυξάνει κατά 18φορές από το επίπεδο της μέσης παιδικήςηλικίας.

Στα κορίτσια τα οιστρογόνα αυξάνουν κατά 8φορές.





ΗΒΗ

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σύστημααναπαραγωγής του εφήβου διακρίνονταισε δύο κατηγορίες:

Α. Πρωτεύοντα γνωρίσματα της ήβης

Β. Δευτερεύοντα γνωρίσματα της ήβης





ΗΒΗ

Πρωτεύοντα γνωρίσματα της ήβης

Τα όργανα του γεννητικού συστήματοςτου κάθε φύλου τα οποία είναι αναγκαίαγια την αναπαραγωγή.

Δευτερεύοντα γνωρίσματα της ήβης

Οι ανατομικές και φυσιολογικές ενδείξειςπου ξεχωρίζουν εξωτερικά τους άνδρεςαπό τις γυναίκες.



Πρώιμη και καθυστερημένη ήβη: οι

συνέπειές τους στην ψυχοκοινωνικήανάπτυξη

24







Επιπτώσεις της Πρώιμης ήβης στα αγόρια

ΩΣΤΟΣΟΤα αποτελέσματα διαχρονικής μελέτης (τεστ

προσωπικότητας) (Harvey Peskin 1967) έδειξανότι τα αγόρια:

Γίνονται πολύ πιο σοβαρά

Κατά καιρούς πιο αγχώδη

Πιο περιορισμένη διάθεση εξερεύνησης Λιγότερη πνευματική περιέργεια

Χαμηλότερη ενεργητικότητα

Επιπτώσεις της καθυστερημένης ήβη στα





ς ης ρημ ης ήβηαγόρια

Υποσκελίζεται στις αθλητικές δραστηριότητες

από άλλα αγόρια. Οι ενήλικοι τον μεταχειρίζονται ακόμη σαν

παιδί.

Άγχος και ανησυχία για τη δική του

παρατεινόμενη ελλειμματική σωματικήανάπτυξη.

Απόρριψη από την ομάδα.

ΕΤΣΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΕΣΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΗ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ

Επιπτώσεις της Πρώιμης ήβης στα





Επιπτώσεις της Πρώιμης ήβης στακορίτσια

ΑΡΧΙΚΑ Αμηχανία και ψυχική ένταση για τις απότομες

αλλαγές.

Αντιμετωπίζει κοινωνικές καταστάσεις που δενείναι προετοιμασμένη να ερμηνεύσει και νααντιμετωπίσει.

ΤΕΛΙΚΑ ξεπερνά τις δυσκολίες και απολαμβάνει ταπλεονεκτήματα που απορρέουν.

Επιπτώσεις της Καθυστερημένης ήβης στα





Επιπτώσεις της Καθυστερημένης ήβης στακορίτσια

ΑΡΧΙΚΑ:

Αρνητική εμπειρία για τα κορίτσια αλλά

γενικότερα οι επιπτώσεις είναι θετικές.

Πιο ικανοποιημένες με την εμφάνισή τουςκαι πιο δημοφιλείς από τις συνομήλικέςτους που είχαν πρόωρη ανάπτυξη(Simmons & Blyth, 1987).



Κίνδυνοι για τη σωματική ανάπτυξη και

υγεία του εφήβου – Διαταραχές θρέψης

31



Κί δ ή ά ξ





Κίνδυνοι για τη σωματική ανάπτυξη καιυγεία του εφήβου – Διαταραχές θρέψης

1. Ατυχήματα (τροχαία με δίκυκλα,αυτοκτονίες)

2. Λοιμώδεις ασθένειες

3. Ενδοκρινολογικές διαταραχές

4. Ακμή

5. Οστεομυικές ανωμαλίες 6. Δίαιτα- παχυσαρκία

έ θ έ





Διαταραχές θρέψης

1. Ψυχογενής ανορεξία: τα κορίτσια λιμοκτονούν μέχρι να χάσουν το

15% - 25% του βάρους τους.

Συμπτώματα:διακοπή εμμηνόρροιας, χλομόδέρμα, υπερβολική ευαισθησία στο κρύο.

Θάνατος στο 3% των περιπτώσεων (Slaby &Dwenger, 1993).

ή ί





Ψυχογενής βουλιμία

Πιο συνηθισμένη από την ανορεξία.

Το 5% των κοριτσιών και μικρότερο

ποσοστό των αγοριών υποφέρουν απότη διαταραχή.

Αρχίζει προς το τέλος της εφηβείας και

συχνά συνεχίζεται και μετά την ηλικίατων 20 ετών.

Παράγοντες που οδηγούν σε διαταραχές





ρ γ ς ηγ ρ χ ςθρέψης (Brooks-Gunn & Graber, 1989,

1994)

Αυξημένο λίπος

Πρώιμη έναρξη της εφηβείας

Η κακή εικόνα του σώματος Συγκρούσεις με την οικογένεια

Παράγοντες προσωπικότητας

ΓΛΩΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ



ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ


ΓΛΩΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Λεξιλόγιο

Σύνταξη

Επικοινωνιακός λόγος

Γλώσσα – Ανάγνωση και γραφή

Συνεπακόλουθα των νέων γλωσσικών κατακτήσεων

Διαταραχές του λόγου

Διγλωσσία





Λεξιλόγιο

Λεξιλόγιο





Λεξιλόγιο

• Σημαντική βελτίωση του λεξιλογίου ως προς :

• το ποσό των λέξεων (κατανόηση, παραγωγή, χρήση, σημασία)

• την ποικιλία

• την ακρίβεια

• τη σημασία (ακριβέστερος ορισμός εννοιολογικού περιεχομένου)





Σύνταξη

Σύνταξη





Σύνταξη

Αυξανόμενη πρόοδος στη συνοργάνωσητων λέξεων σε προτάσεις.

Έρευνες για τη σύγκριση τουπροφορικού και του γραπτού λόγουπαιδιών Δημοτικού.






Γύρω στο 6ο έτος της ηλικίας ο εγωκεντρικός

λόγος γίνεται κοινωνικοποιημένος.

Ο λόγος από μονόλογος χωρίς αποδέκτη γίνεταιδιάλογος που χρησιμοποιείται ως μέσο

επικοινωνίας με τους άλλους.

Το παιδί πλέον γνωρίζει πώς να χρησιμοποιεί τηγλώσσα: Λαμβάνει υπόψη του τον ακροατή

Προσαρμόζει τη γλώσσα του στο αναπτυξιακόεπίπεδο του ακροατή





Γλώσσα- Ανάγνωση και γραφή







Το σημαντικότερο άλμα στη γλωσσική ανάπτυξη

του παιδιού είναι η κατάκτηση της ανάγνωσηςκαι της γραφής.

Αναφορικά με το πότε και πως πρέπει το παιδί ναδιαβάζει έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις.

Ψυχομετρικές κλίμακες αναγνωστικής

ετοιμότητας (reading readiness tests). Οπτικά κριτήρια Ακουστικά κριτήρια Κινητικά κριτήρια







Βασικές προϋποθέσεις τόσο για την

ανάγνωση όσο και για τη γραφή είναι: η προσοχή

η αντίληψη

η μνήμη και άλλες γνωστικές διεργασίες

Σε αντίθεση με τη θεωρία της ετοιμότητας γιαανάγνωση και γραφή, και σύμφωνα με τηνολιστική προσέγγιση δίνεται έμφαση στηνέννοια της «αναδυόμενης» ικανότητας γιαγραφή και ανάγνωση.

Γλώσσα – Ανάγνωση και γραφή Τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν στο





Τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν στοπλαίσιο σχετικών κοινωνικών καταστάσεων (γονείς,συνομήλικοι, εκπαιδευτικοί).

Οι γονείς συνεισφέρουν περισσότερο συζητώντας με ταπαιδιά τους.

Τα παιδιά μιλούν περισσότερο με τους συνομηλίκους

τους όταν συνεργάζονται απ’ότι με τον εκπαιδευτικό.

Οι εκπαιδευτικοί βοηθούν τα παιδιά να αποκτήσουν τιςγνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για νατελειοποιήσουν τη γραφή και την ανάγνωση.

Σχολική εκπαίδευση: Βασικές και άλλες



Σχολική εκπαίδευση: Βασικές και άλλες

δεξιότητες

Ανάγνωση: Η αποκωδικοποίηση του

νοήματος των λέξεων

Στάδια ανάγνωσης

Διδασκαλία της ανάγνωσης

12



Σχολική εκπαίδευση: Βασικές και άλλεςδεξιότητες (Challe 1979)



δεξιότητες (Challe, 1979) Στάδιο 0: (Γέννηση- έναρξη Α’ Δημοτικού) Μαθαίνει τις θεμελιώδεις

απαραίτητες για την ανάγνωση δεξιότητες (π.χ. αναγνώριση

γραμμάτων αλφαβήτου)

Στάδιο 1: (Α’ & Β’ τάξη Δημοτικού) Μαθαίνει δεξιότητες φωνολογικήςκαταχώρισης, αρχίζει να διαβάζει

Στάδιο 2: (Β’ & Γ΄ Δημοτικού) Διαβάζει φωναχτά με ευχέρεια, χωρίς,

όμως να συσχετίζει όλες τις λέξεις με το νόημά τους.

Στάδιο 3: (Δ’ Δημ. – Β΄Γυμν.) Χρησιμοποιεί την ανάγνωση ως μέσομάθησης.

Στάδιο 4: (Β’ Γυμν. - ) Προσεγγίζει την ανάγνωση ως μέσο πουαντανακλά διαφορετικές απόψεις για το ίδιο θέμα.

13



Σχολική εκπαίδευση: Βασικές και άλλεςδεξιότητες (Challe 1979)



δεξιότητες (Challe, 1979)

Διδασκαλία της Ανάγνωσης

Αναλυτικο-συνθετική μέθοδος

(έμφαση στα επιμέρους στοιχεία της

ανάγνωσης, ήχοι, συνδυασμοί κλπ)

Ολιστική μέθοδος

(ανάγνωση είναι φυσική διαδικασία. Έκθεση σεγραπτό λόγο και ενθάρρυνση να διαβάζειμέσω δοκιμής και αποτυχίας)

14








Συνθήκες που προάγουν την ικανότηταανάγνωσης και γραφής

1. Ένα περιβάλλον πλούσιο σε γραπτά κείμενα.

2. Ένα περιβάλλον πλούσιο σε προφορικό λόγο.

3. Προσωπικές εμπειρίες ενδιαφέροντος

4. Εμπειρίες συμβολικής αναπαράστασης 5. Πειραματισμός με τη γραφή χωρίς άσκηση

πίεσης

6. Εξερεύνηση της ανάγνωσης χωρίς άσκηση

πίεσης. Πηγή: Από Ας αρχίσουμε να διαβάζουμε σωστά: Έναρξη της

αναπτυξιακά κατάλληλης ικανότητας ανάγνωσης και γραφής





Στα πλαίσια της τυπικής γλωσσικής

ανάπτυξης παρατηρούνται μεγάλεςατομικές διαφορές στις γλωσσικές

ικανότητες.

Που οφείλονται;

Ατομικούς

Κοινωνικούς παράγοντες







• Ένας αριθμός παιδιών παρουσιάζειδιαταραχές λόγου (αποκλίσεις που πουξεπερνούν τις ατομικές διαφορές της

τυπικής ανάπτυξης).

• Οι διαταραχές μπορεί να παρεμποδίζουν

τη σχολική προσαρμογή και απαιτούνειδική θεραπευτική αντιμετώπιση.





Διγλωσσία

Διγλωσσία





Διγλωσσία

Διγλωσσία: Η χρήση περισσότερων τηςμιας γλώσσας.

Προσεγγίσεις

Δίγλωσση εκπαίδευση: Το παιδί μαθαίνειτη μητρική του γλώσσα, ενώ παράλληλαμαθαίνει και την επικρατούσα γλώσσα.

Διδασκαλία των παιδιών μόνο τηςεπικρατούσας γλώσσας

Διγλωσσία





γ

Η έρευνα δείχνει ότι το να γνωρίζει κανείςπερισσότερες από μια γλώσσεςσυνεπάγεται πολλά γνωστικά οφέλη.

Επίσης η διδασκαλία στη μητρική μπορείνα διευκολύνει και τη διδασκαλία σε μιαδεύτερη γλώσσα

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗΗΛΙΚΙΑ Ι



ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ

ΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Ι


ΗΛΙΚΙΑ Ι

Χαρακτηριστικά της σκέψης του εφήβου

Περίοδος των τυπικών λογικών πράξεων – τυπική νόηση

Διαφορές φύλου στην τυπική νόηση

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση τηςτυπικής σκέψης

Οι σκέψεις των εφήβων σχετικά με τηνκοινωνική τάξη και την πολιτική

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗΗΛΙΚΙΑ Ι






ΗΛΙΚΙΑ Ι

Ψυχομετρικά δεδομένα για τηνανάπτυξη της νοημοσύνης του εφήβου

Πότε ολοκληρώνεται η ανάπτυξη τηςνοημοσύνης ;

Γλωσσική ανάπτυξη κατά την εφηβικήηλικία






Χαρακτηριστικά της σκέψης του

εφήβου








Σκέψεις για τις δυνατότητες

Σκέψεις για το μέλλον

Σκέψεις μέσω υποθέσεων (τι θα μπορούσε νασυμβεί)

Σκέψεις για τη σκέψη

Σκέψη πέρα απ’ τα συμβατικά όρια



Περίοδος των Τυπικών λογικών πράξεων –






ρ ς γ ρ ξΤυπική νόηση

Τυπική νόηση (Piaget 1958)

Η ικανότητα να σκέφτεται κανείς μεσυστηματικό τρόπο για όλες τις λογικές

σχέσεις σε ένα πρόβλημα, και νασκέφτεται αφαιρετικά. Είναι το τελευταίοστάδιο της θεωρίας του Piaget για την

ανάπτυξη.



Οι συλλογισμοί με χειρισμό των μεταβλητών






Το πρόβλημα συνδυασμού χημικών

απαιτεί την ικανότητα συνδυασμούμεταβλητών καθώς και τη δημιουργία ενόςνοερού «δομημένου ψυχολογικού συνόλου».

Σύμφωνα με τους Piaget & Inhelder ταπαραπάνω είναι τα βασικά χαρακτηριστικά

της τυπικής νόησης







Το αγόρι των 7 ετών

αρχίζει εξετάζοντας μόνο ένα χημικό κάθεφορά. Όταν του λένε ότι θα πρέπει ναδοκιμάσει 2 χημικά τη φορά μπερδεύεται.

Ο νεαρός των 14 ετών ξεκινά με ένα χημικό κάθε φορά αλλά σύντομα

αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να δημιουργήσει πιοπερίπλοκους συνδυασμούς, το οποίο το κάνειμε συστηματικό τρόπο για να καταλήξει στηλύση του προβλήματος.






ΕΡΩΤΗΜΑ

Υπάρχουν διαφορές φύλου στην ικανότητα τηςτυπικής νόησης ;

Linn & Hyde (1988)

Οι διαφορές φύλου που ήταν γενικάπεριορισμένες σε ορισμένους τομείς κατά τηδεκαετία του 1970 μειώθηκαν μέσα στα 20

χρόνια ερευνών που εξέταζαν.

Αν βρέθηκαν διαφορές ήταν υπέρ των ανδρών.







φ ρ ς φ η ή η η

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί οι άνδρες μερικές φορέςαποδίδουν καλύτερα από τις γυναίκες σεπειραματικές διαδικασίες που απαιτούν τυπικέςλογικές πράξεις ;

J. Peskin (1980) εξέτασε την πιθανότητα τουπεριεχομένου του προβλήματος να ήταν βαρετόγια τα κορίτσια και δημιούργησε «θηλυκά

προσανατολισμένες» δοκιμασίες για να εξετάσειτην υπόθεσή της.







ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΗ

Η ικανότητα να λύνει κανείς προβλήματατυπικών λογικών πράξεων αναπτύσσεται εξίσουστα αρσενικά και στα θηλυκά, αλλά η επιτυχίατου καθενός στη χρήση αυτής της ικανότηταςγια τη λύση συγκεκριμένων προβλημάτων

εξαρτάται από την εμπειρία του.






Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της

τυπικής σκέψης

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση τηςτυπικής σκέψης







ΕΡΩΤΗΜΑ

Πόσο ξεχωριστή

και πόσο οικουμενική

μπορεί να είναι η γνωστική ανάπτυξη

στη διάρκεια της εφηβείας ;

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της τυπικήςσκέψης






σκέψης

«Όλοι οι φυσιολογικοί άνθρωποι

επιτυγχάνουν ένα επίπεδο τυπικής νόησης. Παρόλα αυτά φτάνουν σ’αυτό το στάδιοσε διαφορετικούς τομείς ανάλογα με τις

ικανότητές τους και την επαγγελματικήτους ειδίκευση, ο τρόπος όμως με τονοποίο χρησιμοποιούν αυτές τις τυπικές

δομές δεν είναι απαραίτητα ο ίδιος σε όλεςτις περιπτώσεις » (Piaget, 1972).

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της τυπικήςσκέψης






σκέψης

Μόνο το 40%- 60% των φοιτητών και τωνενηλίκων κατακτούν πλήρως την τυπική λογικήσκέψη.

Σημαντικό ποσοστό ατόμων κατακτούν τηντυπική σκέψη σε μεγαλύτερη ηλικία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν την κατακτούνποτέ πλήρως. ΓΙΑΤΙ;;;;;;;;;;;

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της







Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι οιδιεργασίες της σκέψης των εφήβωνεξαρτώνται άμεσα από

ατομικούς παράγοντες

το είδος των προβλημάτων που τους απασχολούν(πολιτισμικές διαφορές)

από το πλαίσιο στο οποίο συναντούν ταπροβλήματα αυτά.






Οι συνέπειες της χρήσηςτων τυπικών πράξεων

στη συμπεριφορά του εφήβου

Οι συνέπειες της χρήσης των τυπικών






Ο συ έ ε ες ης χρήσης ω υ ώπράξεων στη συμπεριφορά του εφήβου

Οι έφηβοι υιοθετούν το επιχείρημα.

Χρησιμοποιούν την αφαιρετική για νααμφισβητήσουν τις ερμηνείες των άλλων.

Μεγαλύτερη ευαισθησία στον εντοπισμό

των αδυναμιών των γονέων και τωνδασκάλων τους.

Αναποφασιστικότητα (τα υπό συζήτησηθέματα δεν είναι μονοδιάστατα)






Οι σκέψεις των εφήβων σχετικά με την

κοινωνική τάξη



Οι σκέψεις σχετικά με την πολιτική






Νόμοι

«Γιατί υπάρχουν νόμοι;» (Adelson, 1972)

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΙΔΙΟΥ 12-13 ΕΤΩΝ Υπάρχουν, όπως στο σχολείο, ώστε οι άνθρωποι να μηνπαθαίνουν κακό. Αν δεν είχαμε νόμους, οι άνθρωποι θα

σκότωναν άλλους ανθρώπους. Έτσι οι άνθρωποι δενκλέβουν ούτε σκοτώνουν.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΙΔΙΟΥ 15-16 ΕΤΩΝ Για να εξασφαλισθεί η ασφάλεια και να επιβληθεί η

κυβέρνηση. Για να περιορίσουν αυτά που μπορούν νακάνουν οι άνθρωποι. Είναι ουσιαστικά οδηγίες για τουςανθρώπους.







Κοινωνικός έλεγχος

«Απαντήσεις σχετικά με το έγκλημα, την τιμωρίακαι την απονομή δικαιοσύνης» ( Adelson, 1972).

Έφηβοι 12-13 ετών: Πρότειναν τη σοβαρήτιμωρία ως τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισηςτων παραβατών του νόμου.

Μεγαλύτεροι έφηβοι: Ιδέες μεταρρύθμισης καιαποκατάστασης κάνουν την εμφάνισή τους.


Οι σκέψεις σχετικά με συγκεκριμένα κοινωνικάπροβλήματα






προβλήματα

«Αν έπρεπε να εξηγήσεις γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι

άστεγοι, τι θα έλεγες ;» (Flanagan, 1995)

Έφηβοι 12-14 ετών: «Θα τους έλεγα ότι είναι κυρίωςδικό τους λάθος και ότι διάλεξαν αυτόν τον τρόποζωής όταν δεν διάβαζαν στο σχολείο και δεν έπαιρναντίποτα στα σοβαρά».

Έφηβοι 15-18 ετών: «Θα έλεγα ότι πολλοί«στραβοπάτησαν» και δεν είχαν τα μέσα να

συντηρήσουν πια το σπίτι τους. Σε μερικούς απόαυτούς έκοψαν το επίδομα ανεργίας και οι υπόλοιποιθα είναι τοξικομανείς ή αλκοολικοί και μερικοί θα τοέχουν σκάσει από το σπίτι τους».






Ψυχομετρικά δεδομένα για την

ανάπτυξη της νοημοσύνης του εφήβου

Ψυχομετρικά δεδομένα για την ανάπτυξητης νοημοσύνης του εφήβου






Κλίμακα WISC για παιδιά και εφήβους

( 5-15 ετών). Κλίμακα WAIS (16 ετών και άνω)

Στην εφηβεία παρατηρείται μεγαλύτερη

διαφοροποίηση στις επιμέρους νοητικέςλειτουργίες αλλά και στη γενική ωριμότητα.

Οι διαφορές μεταξύ των ατόμων ως προς τη

νοητική ηλικία γίνονται προοδευτικάμεγαλύτερες και κατά την εφηβεία ηανομοιογένεια φθάνει στο ανώτερό της μέγεθος.

Ψυχοδιαγνωστικά διαγράμματα τριών συνομηλίκων






χ γ γρ μμ ρ μηεφήβων στην κλίμακα Differential Aptitude Test






Πότε ολοκληρώνεται η ανάπτυξη της

νοημοσύνης

Πότε ολοκληρώνεται η ανάπτυξη τηςνοημοσύνης






Διαφορετικές διαπιστώσεις σχετικά με την πορεία

ανάπτυξης της νοημοσύνης

Α άποψη: Η νοημοσύνη φθάνει το ανώτερο τηςσημείο περίπου στο μέσο της εφηβείας και στις

επόμενες ηλικίες αρχίζει να παρουσιάζειπροοδευτικά κάμψη (συγχρονικές μελέτες).

Β άποψη: Η νοημοσύνη του ατόμου μετά το 16ο

έτος μπορεί ακόμη να αυξηθεί (διαχρονικέςμελέτες)

Πότε ολοκληρώνεται η ανάπτυξη της νοημοσύνης






Άλλη ερμηνεία (R. Cattell)

Οι συνήθεις κλίμακες μετρούν δύο είδη γενικήςνοημοσύνης,

Ρευστή ή αμιγής νοημοσύνη: φθάνει στοκορύφωμα της ανάπτυξης κατά την εφηβεία

Μορφοποιημένη νοημοσύνη: συνεχίζει νααυξάνει σε όλη μας τη ζωή.






Γλωσσική ανάπτυξη

κατά την εφηβική ηλικία



Γλωσσική ανάπτυξη κατά την εφηβική ηλικία

Η γλώσσα της εφηβικής κουλτούρας:






Η γλώσσα της εφηβικής κουλτούρας:

ένα ειδικό λεξιλόγιο, ένα είδος argot που

επινοείται και χρησιμοποιείται από όλουςτους εφήβους.

Υπάρχουν διαφορές ως προς τα θέματα πουαναφέρονται οι argot λέξεις σε σχέση με τοφύλο.

Αγόρια >> πράγματα, διασκέδαση-ψυχαγωγία

Κορίτσια>>πρόσωπα και μεταξύ τους σχέσεις

σε σχέση με την εποχή και την κοινωνία.

Σχέδιο μαθήματος






Γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τη θεωρίαΕπεξεργασίας πληροφοριών

Εγωκεντρισμός στη σκέψη: Η προσήλωση τουεφήβου στον εαυτό

Σχολική επίδοση

Η χρήση του διαδικτύου στην εφηβεία








Σχολική διαρροή

Κίνδυνοι που απειλούν τους εφήβους






Γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα μετη θεωρία Επεξεργασίας

πληροφοριών

Γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τη






θεωρία Επεξεργασίας πληροφοριών

Οι γνωστικές αλλαγές κατά την εφηβείααποτελούν ενδείξεις βαθμιαίων μεταβολών

στην ικανότητα του εφήβου : να προσλαμβάνει,

να χρησιμοποιεί και

να αποθηκεύει πληροφορίες

Γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τη θεωρίαί ώ






Επεξεργασίας πληροφοριών

Η γενική νοημοσύνη του εφήβου παραμένει σταθερή μεσημαντικές βελτιώσεις σε συγκεκριμένες γνωστικέςδεξιότητες.

Οι λεκτικές και μαθηματικές δεξιότητες αναπτύσσονταισημαντικά>>> επιλύουν προβλήματα με ταχύτερορυθμό.

Η χωρητικότητα της μνήμης αυξάνεται. Κατανέμει τηνπροσοχή του σε περισσότερα από ένα ερεθίσματα.

Γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τηί ί ώ







Ο έφηβος γίνεται όλο και ικανότερος:

στο κατανοεί προβλήματα

να αντιλαμβάνεται αφηρημένες έννοιες να σκέπτεται υποθετικά

Ο έφηβος πολλαπλασιάζει τις γνώσεις τουγια τον κόσμο γύρω του.

Γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τηθ ί ξ ί λ ώ







Που οφείλονται οι νοητικές πρόοδοισύμφωνα με την προσέγγιση επεξεργασίας

πληροφοριών??

Μεταγνώση: Η επίγνωση που έχει το άτομογια τη δική του νόηση και η ικανότητά του να«παρατηρεί» τις γνωστικές του διαδικασίες.

Γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τηθ ί ξ ί λ ώ







Αυτές οι νέες ικανότητες

περισσότερο εσωστρεφή

αυξάνουν την αυτοεπίγνωσή του

ΟΔΗΓΕΙΤΑΙ σε αυξημένα επίπεδαεγωκεντρισμού






Εγωκεντρισμός στη σκέψη:

Η προσήλωση του εφήβου στον εαυτό

Εγωκεντρισμός στη σκέψη: Η προσήλωσηήβ ό






του εφήβου στον εαυτό

Ο Κ. θεωρεί ότι οι γονείς του έχουνεμμονή με τον έλεγχο. Δεν μπορεί νακαταλάβει γιατί, όταν χρησιμοποιεί τοοικογενειακό αυτοκίνητο, αυτοί επιμένουννα τους τηλεφωνεί και να τους ενημερώνειπου βρίσκεται.

Εγωκεντρισμός στη σκέψη: Ηήλ ήβ ό






προσήλωση του εφήβου στον εαυτό

Η Τζ. είναι πολύ χαρούμενη γιατί η φίλητης αγόρασε ίδια ακριβώς σκουλαρίκια καιθεωρεί πως αυτό είναι το καλύτεροκομπλιμέντο που της έχουν κάνει παρόλοπου δεν είναι σαφές κατά πόσο η φίλη τηςγνώριζε ότι η Τζ. είχε ήδη αυτά τα

σκουλαρίκια.








Ο Λ. θύμωσε με τον καθηγητή του στομάθημα της Βιολογίας για το δύσκολοδιαγώνισμα, στο οποίο ο Λ. δεν πήγε καιτόσο καλά.








Εφηβικός εγωκεντρισμός: κατάστασηαυτοαπορρόφησης όπου ο κόσμος γίνεταιαντιληπτός ως εστιασμένος στον εαυτό.

Ο εγωκεντρισμός καθιστά τον έφηβο έντοναεπικριτικό στα πρόσωπα εξουσίας (γονείς,εκπαιδευτικοί).

Δεν δέχεται την κριτική των άλλων.








Φανταστικό ακροατήριο

Προσωπικός μύθος








Οι έφηβοι αναπτύσσουν «φανταστικόακροατήριο»

(Φανταστικοί ακροατές που παρατηρούν καιπροσέχουν τη συμπεριφορά τους όπωςακριβώς κάνουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους).






Σχολική επίδοση






Βελτιώνεται η σχολική επίδοση

στην εφηβεία;



Σχολική επίδοση καιο οο ο ο ό ε ί εδο






κοινωνικοοικονομικό επίπεδο

Περισσότεροι μαθητές μέσου και υψηλούκοιν/κου επιπέδου πετυχαίνουνυψηλότερες επιδόσεις απ’ότι μαθητές

χαμηλότερων κοιν/κων στρωμάτων.

Γιατι??????






Η χρήση του διαδικτύου στην

εφηβεία

Η χρήση του διαδικτύου στηνεφηβεία






εφηβεία

Διαδίκτυο: οφέλη και κίνδυνοι

Οφέλη Βιβλιοθήκες

Πληροφορίες

Ζωντανές αναμεταδόσεις

Η χρήση του διαδικτύου στηνεφηβεία






εφηβεία

Κίνδυνοι

Κακοποιοί ανηλίκων

Ακατάλληλο υλικό για παιδιά Τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο






Μισό εκατομμύριο μαθητές κάθε χρόνο

στις ΗΠΑ διακόπτουν τη φοίτησή τουςπριν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στηδευτεροβάθμια εκπαίδευση

Αίτια Εφηβική εγκυμοσύνη

Εκμάθηση γλώσσας

Οικονομικοί λόγοι






Κίνδυνοι που απειλούν τους

εφήβους

Κίνδυνοι που απειλούν τουςεφήβους






εφήβους

Χρήση παράνομων ουσιών

Εξαρτησιογόνες ουσίες

Χρήση και κατάχρηση αλκοόλ

Κάπνισμα

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ




ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΟΛΙΚΗ

ΗΛΙΚΙΑ ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ 11

Η γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τον Piaget:

συγκεκριμένη λογική σκέψη

Γνωστικά επιτεύγματα του παιδιού της σχολικήςηλικίας Διατήρηση Αρίθμηση (Εναλλακτικές ερμηνείες του συλλογισμού τηςδιατήρησης) Ταξινόμηση

Σειροθέτηση





ΗΛΙΚΙΑ ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ 22

Περιορισμοί της σκέψης του παιδιού τηςσχολικής ηλικίας

Ο Piaget και η Εκπαίδευση

Πολιτισμικές διαφορές στη νοητική ανάπτυξη

Αξιολόγηση της θεωρίας του Piaget

Η γνωστική ανάπτυξη σύμφωνα με τον Piaget:συγκεκριμένη λογική σκέψη

Ο έ έ άξ ί




ΗΛΙΚΙΑ


Οι συγκεκριμένες νοητικές πράξεις είναι

χαρακτηριστικό γνώρισμα της νοημοσύνης τουπαιδιού ηλικίας 7-12 ετών.

Η συγκεκριμένη λογική σκέψη περιλαμβάνει τηνεφαρμογή λογικών πράξεων για την επίλυσησυγκεκριμένων προβλημάτων.

Αυτού του είδους η σκέψη επιτρέπει στο παιδίνα συνδυάζει, να ξεχωρίζει, να ταξινομεί και ναμετασχηματίζει αντικείμενα στο μυαλό του.




ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ


1. Οι λογικές νοητικές πράξεις είναι δράσεις,δηλ. μετασχηματισμοί των δεδομένων.

Η λογική πρόσθεση

Ο λογικός πολλαπλασιασμός

Η συνένωση σχέσεων





ΗΛΙΚΙΑ


2. Οι λογικές πράξεις γίνονται εσωτερικώς στησκέψη.

3. Οι λογικές πράξεις γίνονται με βάση ορισμένουςλογικούς κανόνες .

Οι σημαντικότεροι είναι οι δύο κανόνες τηςαντιστρεψιμότητας

α. αναίρεση

β. αντιστάθμιση





ΗΛΙΚΙΑ


• Αναίρεση:Κάθε λογική πράξη μπορεί ανά πάσα στιγμή ναδιεκπεραιωθεί νοητικά προς την αντίθετηκατεύθυνση και έτσι να ακυρωθεί.

• Αντιστάθμιση:

Για κάθε νοητική πράξη υπάρχει μια

αντίστροφη πράξη που εκμηδενίζει ήαντισταθμίζει το αποτέλεσμα της πρώτης.


4 Ο λο έ ράξ ί α ορ α έ σ




ΗΛΙΚΙΑ


4. Οι λογικές πράξεις είναι οργανωμένες σε

συστήματα συνόλου.

Μια αληθής λογική πράξη ποτέ δεν

συμβαίνει μεμονωμένα και ανεξάρτητα απόάλλες.


Οι συγκεκριμένες νοητικές πράξεις




ΗΛΙΚΙΑ


Οι συγκεκριμένες νοητικές πράξεις

μετασχηματίζουν όλες τις πλευρές τηςψυχολογικής λειτουργίας .

Ο φυσικός κόσμος γίνεται πιο προβλέψιμος.

Η σκέψη γίνεται πιο οργανωμένη και πιοευέλικτη.

Αλλάζει η κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών.


Αλλάζει η κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών:




ΗΛΙΚΙΑ


ζ η ή μ ρ φ ρ

κατανοούν πώς να παίζουν παιχνίδια σύμφωναμε κανόνες.

κατανοούν καλύτερα τους κοινωνικούς καιηθικούς κανόνες.

Δεν παγιδεύονται στη δική τους οπτική γωνία καιμπορούν καλύτερα να ερμηνεύσουν τις

προθέσεις των άλλων. Έτσι η ποικιλία τωνκοινωνικών τους σχέσεων αυξάνεται.

Γνωστικά επιτεύγματα του παιδιού της σχολικήςηλικίας

Τ δί λ ή λ ί λύ 4 ίδ




ΗΛΙΚΙΑ


Το παιδί της σχολικής ηλικίας λύνει 4 είδη

γνωστικών προβλημάτων: Διατήρηση

Αρίθμηση

Ταξινόμηση

Σειροθέτηση




ΗΛΙΚΙΑ


η ςPiaget


Χρησιμοποιούν διάφορα επιχειρήματα που




ΗΛΙΚΙΑ


Χρησιμοποιούν διάφορα επιχειρήματα πουδείχνουν ότι κατανοούν τις λογικές σχέσειςανάμεσα στις αλλαγές.

«Ήταν ίδια στην αρχή και δεν προστέθηκε τίποτα,

έτσι είναι ίδια και τώρα ».

Λογική λειτουργία της Ταυτότητας

Το παιδί συνειδητοποιεί ότι μια αλλαγή που

περιορίζεται στην εξωτερική εμφάνιση δεναλλάζει τις ενεχόμενες ποσότητες.


«Το υγρό είναι πιο ψηλά αλλά το δοχείο




ΗΛΙΚΙΑ


«Το υγρό είναι πιο ψηλά, αλλά το δοχείο

είναι λεπτότερο ».

Λογική λειτουργία της Αντιστάθμισης

Το παιδί αντιλαμβάνεται πως οι αλλαγέςσε μια πτυχή ενός προβλήματοςσχετίζονται με αλλαγές σε μια άλλη του

πτυχή.


«Αν το ξαναχύσεις στο πρώτο δοχείο θα δεις




ΗΛΙΚΙΑ


«Αν το ξαναχύσεις στο πρώτο δοχείο, θα δεις

ότι είναι το ίδιο».

Νοητική πράξη της Αντιστρεψιμότητας

Το παιδί μπορεί να σκεφτεί διεξοδικά μιαπράξη και μετά να την αντιστρέψει.





ΗΛΙΚΙΑ


ΑΡΙΘΜΗΣΗ

• Διατήρηση του αριθμού

Η ικανότητα να αναγνωρίζουν τα παιδιά

μια προς μια τις αντιστοιχίες μεταξύ δύοσειρών αντικειμένων, παρ’ολη τη διαφοράστα μεγέθη των αντικειμένων ή τη θέσητους στο χώρο.


Σ ή 2 Gi b 1977




ΗΛΙΚΙΑ


17

Σχήμα 2:Ginsburg, 1977





ΗΛΙΚΙΑ


Αυτοί οι τρόποι κατανόησης δείχνουν ότι ταπαιδιά έχουν φτάσει σε ένα

νέο επίπεδο γνωστικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση της

λογικής σκέψης.




Πείραμα Piaget




ΗΛΙΚΙΑ


Πείραμα Piaget

Παιδί 7 ετών: ομαδοποιεί χωριστά τις εικόνες με λουλούδια

από τις εικόνες χωρίς λουλούδια.

δημιουργεί υποκατηγορίες σε ένα πλήρεςιεραρχικό σύστημα και κατανοεί τις σχέσειςμεταξύ των διαφόρων βαθμίδων στηνταξινόμηση.

Τάση των παιδιών για συλλογές.



Γνωστικά επιτεύγματα του παιδιού της σχολικής ηλικίας

ΣΕΙΡΟΘΕΤΗΣΗ




ΗΛΙΚΙΑ


ΣΕΙΡΟΘΕΤΗΣΗ

Ο Piaget διακρίνει δύο είδη σειροθετήσεων (α) απλή σειροθέτηση

η σειροθέτηση των διαφορών γίνεται σε ανιούσαή κατιούσα σειρά ως προς μια μόνο διάσταση.

(β) πολλαπλή σειροθέτηση

η διευθέτηση των διαφορών σε ανιούσα ήκατιούσα σειρά γίνεται ως προς δύο διαστάσειςσυγχρόνως.





ΗΛΙΚΙΑ

ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ 23Ι 23

ΑΠΛΗ ΣΕΙΡΟΘΕΤΗΣΗ

3-4 ετών: τυχαία τοποθέτηση των αντικειμένωνσε μια σειρά.

5-6 ετών: τα παιδιά τοποθετούν τα αντικείμεναεπιτυχώς μερικές φορές αλλά μετά από πολλέςδοκιμές και αποτυχίες.

7-12 ετών: Προβαίνει σε επιτυχείς σειροθετήσεις χωρίς δοκιμές και αποτυχίες.





ΗΛΙΚΙΑ


ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΕΙΡΟΘΕΤΗΣΗ

Προσχολική ηλικία: δεν είναι δυνατή.

Μετά το 7ο έτος: εμφανίζεται η ικανότηταπολλαπλής σειροθέτησης.

Περιορισμοί της σκέψης του παιδιού της σχολικήςηλικίας

Η σκέψη του παιδιού παραμένει συγκεκριμένη.




ΗΛΙΚΙΑ


Το παιδί της σχολικής ηλικίας στην προσπάθειάτου να γνωρίσει τα πράγματα εξετάζει ταδιάφορα χαρακτηριστικά ενός ερεθίσματος(μάζα, βάρος, μήκος, χρόνος, κλπ). χωριστά το

ένα από το άλλο και όχι όλα μαζί.

Οριζόντια κλιμάκωση μέσα σο ίδιο εξελικτικόστάδιο.

Διατήρηση της ποσότητας (7ο-8ο έτος) Διατήρηση του βάρους (9ο-10ο έτος) Διατήρηση του όγκου (11ο-12ο έτος)

Περιορισμοί της σκέψης του παιδιού της σχολικήςηλικίας




ΗΛΙΚΙΑ


Οι διάφορες συναγωγές των νοητικώνπράξεων λειτουργούν μάλλονμεμονωμένα,

δεν έχουν ακόμη οργανωθεί σε ένα ενιαίοκαι ευέλικτο σύστημα που θα επέτρεπε τη

θεώρηση ενός προβλήματος από όλες τιςπλευρές του συγχρόνως.


Πολλές από τις βασικές έννοιες του Piaget έχουνί ίδ δ ί ή




ΗΛΙΚΙΑ


εφαρμοστεί στην εκπαίδευση, ιδιαίτερα στη φυσική και

στα μαθηματικά. Π.χ.

Χρήση συγκεκριμένων αντικειμένων για τη διδασκαλίαπαιδιών 5-7 ετών.

Παράδειγμα: ταξινόμηση αντικειμένων σε απλά σχήματα.

Η πρόσθεση και η αφαίρεση απαιτούν την κατανόηση

της αναστρεψιμότητας (5+8 = 13, 13-5 =8).


Σ ή Χ έ ξ ή




ΗΛΙΚΙΑ


Σχήμα: Χωρικές ταξινομήσεις




ΗΛΙΚΙΑ


Πολιτισμικές διαφορές στηγνωστική ανάπτυξη

Πολιτισμικές διαφορές στη γνωστική ανάπτυξη

Η αξιολόγηση της ανάπτυξης των παιδιών




ΗΛΙΚΙΑ


ξ γη η ης ξης

δεν μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη,εάν δεν ληφθούν υπόψη οι

δραστηριότητες που βιώνουν τα παιδιά

μέσα στο δικό τους πολιτισμό.

Υποθετικές καμπύλες που αντιπροσωπεύουν το % παιδιώνπου απέκτησαν την έννοια των συγκεκριμένων νοητικών

πράξεων σε διάφορες ηλικίες




ΗΛΙΚΙΑ


Πολιτισμικές διαφορές στη γνωστικήανάπτυξη




ΗΛΙΚΙΑ


ΩΣΤΟΣΟ O Piaget (1966) υπέθεσε ότι τα παιδιά σε

όλο τον κόσμο τελικά φτάνουν στο

επίπεδο των συγκεκριμένων νοητικώνπράξεων.

Ο πολιτισμός επηρεάζει μόνο το ρυθμό τηςανάπτυξης (καμπύλες α,β,γ).

Πολιτισμικές διαφορές στη γνωστικήανάπτυξη




ΗΛΙΚΙΑ





Διαπροσωπικές σχέσεις: Οικογένεια και φίλοι Οικογενειακοί δεσμοί: Μεταβαλλόμενες σχέσεις



ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ

ΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΑΣΗΜΙΝΑ

ΡΑΛΛΗ 1

Οικογενειακοί δεσμοί: Μεταβαλλόμενες σχέσεις

Σχέσεις με τους συνομηλίκους: Η σημασία τηςομάδας

Δημοτικότητα και απόρριψη

Συμμόρφωση: Η πίεση των συνομήλικων στηνεφηβεία

Νεανική παραβατικότητα





ΡΑΛΛΗ 2

Διαπροσωπικές σχέσεις:

Οικογένεια και φίλοι

Διαπροσωπικές σχέσεις: Οικογένεια και φίλοι

Η αναζήτηση της αυτονομίας





ΡΑΛΛΗ 3

ζή η η ης μ ς

Στις περισσότερες οικογένειες η απόκτησηαυτονομίας προχωρεί σταδιακά, σε όλη τη

διάρκεια της εφηβείας.

Η αύξηση της εφηβικής αυτονομίας

μεταβάλλει τις σχέσεις ανάμεσα στουςγονείς και στα παιδιά.

Ερώτηση





ΡΑΛΛΗ 4

Πως μπορεί ναμεταβάλλονται οι σχέσεις

γονέα-παιδιού με την αύξησητης εφηβικής αυτονομίας ;






ΡΑΛΛΗ 5

Αρχή της εφηβείας: Οι γονείς έχουν τηδύναμη και την επιρροή στη σχέση.

Τέλος της εφηβείας: Η ισχύς και η υπεροχήεξισορροπούνται και έτσι η σχέση γονέα-παιδιού γίνεται πιο συμμετρική και ισότιμη.





ΡΑΛΛΗ 7

Πολιτισμικοί παράγοντες και αυτονομία

Δυτικές κοινωνίες: έμφαση στην ατομικότητα και ο

έφηβος διεκδικεί την αυτονομία του σε ένα αρκετάπρώιμο στάδιο της εφηβείας.

Ασιατικές κοινωνίες: έμφαση στη συλλογικότητα. Η

επιδίωξη της αυτονομίας είναι λιγότερο έντονη. Μεγαλύτερη υποχρέωση προς γονείς.





ΡΑΛΛΗ 8





ΡΑΛΛΗ 10

Συγκρούσεις με τους γονείς: γιατί είναιεντονότερες στα πρώτα στάδια της εφηβείαςαπ’ότι στα τελευταία;

Γονείς και έφηβοι ορίζουν και δικαιολογούν τηνκατάλληλη και ακατάλληλη συμπεριφορά μεδιαφορετικό τρόπο.

Οι έφηβοι διακρίνονται από πληρέστερο συλλογισμόμε επιχειρήματα.





ΡΑΛΛΗ 11

Σχέσεις με τους συνομηλίκους: η

σημασία της ομάδας

Σχέσεις με τους συνομηλίκους: ησημασία της ομάδας





ΡΑΛΛΗ 12

Κοινωνική σύγκριση: Οι συνομήλικοι προσφέρουν ο ένας στον άλλο

την ευκαιρία να συγκρίνουν, να αξιολογούναντιλήψεις, ικανότητες κλπ.

Ομάδες αναφοράς : Οι συνομήλικοι προσφέρουν πληροφορίες για

τους ρόλους και τις συμπεριφορές που είναιπερισσότερο αποδεκτές λειτουργώντας σανομάδες αναφοράς.

Σχέσεις με τους συνομηλίκους: η σημασίατης ομάδας

Κλίκες και πλήθη: Η σημασία της ένταξης





ΡΑΛΛΗ 13

Κλίκες και πλήθη: Η σημασία της ένταξης

σε ομάδα Κλίκες: ομάδες 2-12 ατόμων των οποίων τα

μέλη έχουν συχνές αλληλεπιδράσεις μεταξύτους.

Πλήθη: Ομάδες μεγαλύτερες πουαποτελούνται από άτομα με κοινά

χαρακτηριστικά και μπορεί να μηναλληλεπιδρούν μεταξύ τους («ψώνια»,«σπασίκλες»).

Σχέσεις με τους συνομηλίκους: ησημασία της ομάδας





ΡΑΛΛΗ 14

Δημοτικότητα και απόρριψη

Αμφιλεγόμενοι έφηβοι

Απομονωμένοι έφηβοι

Παραμελημένοι έφηβοι





ΡΑΛΛΗ 15

Σχέσεις με τους συνομηλίκους: η σημασία της ομάδας




ΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ


Συμμόρφωση: Η πίεση τωνσυνομήλικων στην εφηβεία

Συμμόρφωση: Η πίεση τωνσυνομήλικων στην εφηβεία






Πίεση των συνομηλίκων Η επιρροή που ασκούν οι συνομήλικοι στο

άτομο για να συμμορφωθεί με τη

συμπεριφορά και τις αντιλήψεις τους.

Τελικά ο έφηβος συμμορφώνεται λιγότεροτόσο με τους συνομηλίκους όσο και με τους

ενήλικες καθώς αποκτά όλο και περισσότερηαυτονομία.




Οι έφηβοι και οι νέοι είναι περισσότερο






πιθανό να προβούν σε παραβάσεις απόοποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα.

Γιατί εμπλέκονται οι έφηβοι σε παράνομεςδραστηριότητες ;







Γιατί εμπλέκονται οι έφηβοι σε παράνομεςδραστηριότητες ;

Υποκοινωνικοποιημένοι παραβάτες

Κοινωνικοποιημένοι παραβάτες


Βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις στην



ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ IΙ


Εξελικτική Ψυχολογία

Α. Ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις

1. Ψυχαναλυτική θεωρία του Freud

1. Ψυχοκοινωνική θεωρία του Erikson


Β. Συμπεριφορισμός και θεωρίες μάθησης






1. Η κλασσική εξαρτημένη μάθηση του Pavlov

2. Ο νόμος του αποτελέσματος του Thorndike

3. Η κλασσική θεωρία μάθησης

4. Η συντελεστική μάθηση του Skinner

5. Η θεωρία της κοινωνικής μάθησης


Γ. Γνωστικές προσεγγίσεις






1. Η γνωστική αναπτυξιακή θεωρία τουPiaget

2. Ο Vygotsky και η κοινωνική-γνωστικήθεωρία

3. Η θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών


Δ. Βιολογικές προσεγγίσεις






1. Εξέλιξη

2. Ηθολογία

3. Εξελικτική Ψυχολογία

4.Αναπτυξιακή νευροεπιστήμη


Ε. Προσεγγίσεις της θεωρίας των






Ε. Προσεγγίσεις της θεωρίας τωνσυστημάτων

1. Θεωρία του πλαισίου

2. Θεωρίες οικολογικών συστημάτων

ΒΑΣΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ






ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

1. Ψυχαναλυτική θεωρία του Freud

1. Ψυχοκοινωνική θεωρία του Erikson

Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD(Βιεννέζος ιατρός, 1856-1939)






Ψυχανάλυση: Η ανθρώπινη φύσηκινητοποιείται από εγγενείς βιολογικέςενορμήσεις και εσωτερικά δυναμικά,

Συστατικά μέρη της προσωπικότητας:

Εκείνο--------

Εγώ-------

Υπερεγώ

Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD(1856-1939)

Στάδια στην ανάπτυξη της προσωπικότητας






1. Στοματικό (γέννηση- 1 ή 1 ½ έτους)

2. Πρωκτικό (1 ή ½ έτους – 3 ετών)

3. Φαλλικό (3- 5 ή 6 ετών) (οιδιπόδειο σύμπλεγμαή το σύμπλεγμα της Ηλέκτρας)

4. Λανθάνουσας σεξουαλικότητας (5-6 ετών – 12

ετών) 5. Γενετήσιας σεξουαλικότητας (12 ετών και άνω)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΤΟΥ FREUD

Η ιδέα για τον ασυνείδητο νου παραμένει μια






σημαντική έννοια.

Οι ιδέες του για τους μηχανισμούς άμυνας τουΕγώ εξακολουθούν να είναι ευρέως αποδεκτές.

ΩΣΤΟΣΟ

Γενίκευσε από ένα πολύ περιορισμένο δείγμαπεριπτώσεων σε όλους τους ανθρώπους.

Η ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ERIKSON(νεοφρουδιστής, 1902 – 1994)






Διαφοροποιείται από το Freud λόγω

της έμφασης που δίνει στα στάδια καθόλη

τη διάρκεια της ζωής, αλλά και

στη θεώρηση των κοινωνικώναλληλεπιδράσεων ως πρωταρχικών

παραγόντων στη διαμόρφωση τηςπροσωπικότητας.




Τα ψυχοκοινωνικά στάδια του ERIKSON






α ψυχο ο ω ά σ άδ α ου SO6. Οικειότητα σε αντιδιαστολή με την απομόνωση

(18 και άνω – 40 ετών)

7. Πανανθρώπινο ενδιαφέρον σε αντιδιαστολή μετην αυτοαπορρόφηση (40 – 65 ετών)

8. Πληρότητα σε αντιδιαστολή με την απελπισία(65 ετών και άνω)







Η επιθυμητή πορεία της ανάπτυξης είναι η θετικήεπίλυση των αναπτυξιακών συγκρούσεων

σε κάθε στάδιο.

Το βασικότερο πρόβλημαπροσανατολίζεται στην κατανόηση της

ανάπτυξης της προσωπικότητας σε δυτικούς καιάλλους πολιτισμούς που δίνουν μεγαλύτερη

έμφαση στην ατομική και μικρότερη στησυλλογική ταυτότητα.







ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣΜΑΘΗΣΗΣ

1. Η κλασσική εξαρτημένη μάθηση του Pavlov

2. Ο νόμος του αποτελέσματος του Thorndike3. Η κλασσική θεωρία μάθησης

4. Η συντελεστική μάθηση του Skinner

5. Η θεωρία της κοινωνικής μάθησης

Η ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥPAVLOV (Ρώσος φυσιολόγος, 1849-1936)






Ένα είδος μάθησης κατά την οποίαένα ουδέτερο ερέθισμα,

όπως ένα κουδούνισμα

προκαλεί μια αντίδραση,όπως η σιελόρροια,

μέσω επαναλαμβανόμενων συνδέσεων

με ένα ανεξάρτητο ερέθισμαόπως η τροφή.

Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥTHORNDIKE (εκπαιδευτικός, 1874 - 1949)

Μια αρχή της θεωρίας της μάθησης






σύμφωνα με την οποία,

οι συνέπειες μιας συμπεριφοράς

καθορίζουν την πιθανότητα επανάληψήςτης.

Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ (HULL, 1884-1952)

Μάθηση: Η βασική αναπτυξιακή διαδικασίαμεταβολής του ατόμου ως αποτέλεσμα της






εμπειρίας ή της εξάσκησης.

Οι θεωρητικοί της μάθησης επικεντρώθηκαν σε

συντελεστικές συμπεριφορές που προκαλούσανσυνέπειες.

Εισήγαγαν έννοιες όπως ΜΑΘΗΣΗ, ΕΣΩΤΕΡΙΚΑΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ κλπ.

Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ (HULL, 1884-1952)

Καμπύλη κλασσικής μάθησης :






Στην εκμάθηση οποιασδήποτε πολύπλοκηςδεξιότητας, η βελτίωση είναι αρχικάγρήγορη και σταδιακά επιβραδύνεται και

γίνεται πιο δύσκολη.

Η ΚΑΜΠΥΛΗ ΤΗΣ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣΜΑΘΗΣΗΣ






Η ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥSKINNER (1904-1990)






Συντελεστική μάθηση: Ένα είδοςεξαρτημένης μάθησης που συντελείταιόταν ένας οργανισμός ενισχύεται ήτιμωρείται για μια αντίδραση που

παρήγαγε με τη θέλησή του.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ (Bandura, 1960)






Τα παιδιά και οι ενήλικοι παρατηρούν τησυμπεριφορά τους, τη συμπεριφορά των άλλωνκαθώς και τις συνέπειες αυτών τωνσυμπεριφορών.

ΩΣΤΟΣΟ Δεν αφήνει περιθώριογια αλληλεπιδράσεις και συναλλαγές μεταξύ του

παρατηρητή και του προτύπου μίμησης και. για αυτοανακάλυψη







ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

1. Η γνωστική αναπτυξιακή θεωρία τουPiaget

2. Ο Vygotsky και η κοινωνική-γνωστικήθεωρία

3. Η θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών

Η ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ(PIAGET, Ελβετός γνωστικός θεωρητικός

-Βιολόγος/Φιλόσοφος, 1896-1980)

Η γνωστική-αναπτυξιακή θεωρία δίνει






έμφαση στην ανάπτυξη της σκέψης, τηςλογικής και της επίλυσης προβλημάτων.

Διεξήγαγε πειράματα με τα δικά του παιδιάκαι μελέτησε περισσότερο τις εσφαλμένεςπαρά τις σωστές απαντήσεις.

Πρότεινε 4 στάδια γνωστικής ανάπτυξης

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ – ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ VYGOTSKY, (ψυχολόγος, 1896- 1990)

Έμφαση στο κοινωνικό πλαίσιο που






συντελείται το μεγαλύτερο μέρος τηςγνωστικής ανάπτυξης.

Καθοδηγούμενη συμμετοχή:Κάποιος αναπτύσσει την κατανόηση καιτην εξειδίκευση κυρίως μέσω της

μαθητείας κοντά σε πιο πεπειραμένουςμαθητές.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ – ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ VYGOTSKY, (ψυχολόγος, 1896- 1990)






Καθόρισε 2 επίπεδα ανάπτυξης. Το πραγματικό επίπεδο ανάπτυξης και τοδυναμικό επίπεδο γνωστικής ανάπτυξης.

Ζώνη εγγύτερης ανάπτυξης:Τα παιδιάαναπτύσσονται συμμετέχοντας σεδραστηριότητες λίγο πιο προηγμένες από τις

ικανότητές τους με τη βοήθεια μεγαλύτερωνπαιδιών ή ενηλίκων.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Newell, Simon (1927 -1992)

Μια θεωρία ανθρώπινης ανάπτυξης η οποία






χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σεαναλογία με τον τρόπο με τον οποίο οανθρώπινος νους προσλαμβάνει, αναλύει καιαποθηκεύει τις πληροφορίες.

Σειρά σημαντικών ερευνών για τις διαφορέςμεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων αναφορικάμε την ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ των πληροφοριών, την

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ και την ΑΝΑΚΛΗΣΗ τωνπληροφοριών.







ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

1. Εξέλιξη

2. Ηθολογία

3. Εξελικτική Ψυχολογία

4. Αναπτυξιακή νευροεπιστήμη

ΕΞΕΛΙΞΗ (Δαρβίνος, 1809-1882)

Η διαδικασία με την οποία τα είδη






αλλάζουν από τη μια γενιά στην επόμενη.

Θεωρία Φυσικής επιλογής: Η επιβίωση του

επικρατέστερου

ΗΘΟΛΟΓΙΑ (Frisch, 1886-1982; Lorenz1903-1989; Tinbergen, 1907-1988)

Δίνουν έμφαση στη συμπεριφορά που






εκπορεύεται από το ένστικτο.

Ένστικτο: Η συμπεριφορά πουπαρατηρείται σε όλα τα φυσιολογικά μέληενός είδους, κάτω από τις ίδιες συνθήκεςκαι με τον ίδιο τρόπο.

ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Wilson (1975) μελέτησε τις ανθρώπινες

έ έ ί






κοινωνικές συμπεριφορές που βασίζονταιστην εξέλιξη.

Η Εξελικτική ψυχολογία αποτελεί μείγμαγνωστικής ψυχολογίας και εξελικτικήςβιολογίας.

Εξελικτική αναπτυξιακή ψυχολογία:

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ

Η μελέτη της ανάπτυξης των δομών του

ά έ ύ






εγκεφάλου και των σχέσεων μεταξύ τωνεγκεφαλικών δομών και λειτουργιών τηςσυμπεριφοράς.







ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

1. Θεωρία του πλαισίου

2. Θεωρίες οικολογικών συστημάτων

ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ

Η άποψη ότι περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί,

λ ί ί ά






ψυχολογικοί και ιστορικοί παράγοντεςαλληλεπιδρούν για να καθορίσουν τηνανάπτυξη.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ (Lewis, 2000)

Η θεωρία της ανάπτυξης του παιδιούύ ί ό






σύμφωνα με την οποία το αναπτυσσόμενοπαιδί αναδομεί ενεργά τις πλευρές τουπεριβάλλοντος μέσα στο οποίο ζει, ενώ,

συγχρόνως επηρεάζεται από τα διάφοραπεριβάλλοντα και τις σχέσεις τους.

ΤΟ ΒΙΟΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Bronfenbrenner, 1970, 1979)

Ε ί ό θ ώ ά ξ






Επισημαίνει ότι η ανθρώπινη ανάπτυξηείναι μια δυναμική και αμοιβαία διαδικασίαη οποία αρχίζει με τη γενετική

προικοδότηση και αποκαλύπτεται ωςαποτέλεσμα των αλληλεπιδράσεων με ταποικίλα επίπεδα του περιβάλλοντος.

ΤΟ ΒΙΟΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Bronfenbrenner, 1970, 1979)

Το κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον

ίζ έ έ θ δ ό 4






απεικονίζεται σαν ένα ένθετος διακανονισμός 4ομόκεντρων συστημάτων (μικροσύστημα,μεσοσύστημα, εξωσύστημα και μακροσύστημα).

Στην πάροδο του χρόνου υπάρχουν ρευστές καιαμφίδρομές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των 4συστημάτων ( ΧΡΟΝΟΣΥΣΤΗΜΑ).

ΤΟ ΒΙΟΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ (Bronfenbrenner, 1970, 1979)



Εξελικτική Ψυχολογία ΙΙ

Διδάσκουσα: Ασημίνα Ράλλη

Κυψέλη 544, 5ος όροφος


ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΙΙ


ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΙΙ (Παιδική και Εφηβική ηλικία)

Πρόγραμμα διαλέξεων

1. Εισαγωγή στην Εξελικτική Ψυχολογία Ι

ή ή ί






2. Εισαγωγή στην Εξελικτική Ψυχολογία ΙΙ

3. Βιοσωματική ανάπτυξη κατά την παιδική ηλικία

4. Γνωστική ανάπτυξη κατά την παιδική ηλικία

5. Νοημοσύνη: Οριοθέτηση, αξιολόγηση και σύγχρονες προσεγγίσεις

6. Βιοσωματική ανάπτυξη κατά την εφηβεία

7. Γνωστική ανάπτυξη κατά την εφηβική ηλικία Ι

ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 8. Γνωστική ανάπτυξη κατά την εφηβική ηλικία ΙΙ

9. Ψυχοκοινωνική ανάπτυξη κατά την παιδική ηλικία






10.Ψυχοκοινωνική ανάπτυξη κατά την εφηβική ηλικία

11. Διαπροσωπικές σχέσεις : οικογένεια και φίλοι

κατά την εφηβεία

12. Ανάπτυξη της ηθικότητας

13. Παρουσιάσεις εργασιών 14. Παρουσιάσεις εργασιών

Διδακτικά Εγχειρίδια

1 F ld R S (2009)






1. Feldman, R.S. (2009)Εξελικτική Ψυχολογία, Η. Μπεζεβέγκης

(Επιμ.) B’ Τόμος, Εκδόσεις Γ.Δαρδανός- Κ. Δαρδανός



Εισαγωγικά στοιχεία -

Αξιολόγηση του μαθήματος

Σ ή






Συγγραφή

βιβλιογραφικής ανασκόπησης

(παρουσίαση αρχείου)

Σχέδιο μαθήματος Ορισμός και σκοπός της Ψυχολογίας

Τομείς έρευνας στη Ψυχολογία



Τομείς έρευνας στη Ψυχολογία

Ορισμός και αντικείμενο της ΕξελικτικήςΨυχολογίας

Ιστορική αναδρομή

Τομείς ανάπτυξης που μελετά η ΕξελικτικήΨυχολογία

7


ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΑΣΗΜΙΝΑ ΡΑΛΛΗ


Περίοδοι ανάπτυξης που μελετά η

Εξελ ή Ψ ολο ία



Εξελικτική Ψυχολογία

Η ερευνητική μελέτη της ανθρώπινης

ανάπτυξης

Η Δεοντολογία στην έρευνα για τηνανάπτυξη

8




Ορισμός - Σκοπός της Ψυχολογίας

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ είναι



Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ είναιη ΕΠΙΣΤΗΜΗ που σκοπό έχει να

ΠΕΡΙΓΡΑΨΕΙ και να ΕΞΗΓΗΣΕΙ τηΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

και τις ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣκυρίως του ανθρώπου

αλλά και άλλων έμβιων όντων.

9




Τομείς έρευνας της Ψυχολογίας

Ερώτημα



Ποιους τομείς έρευνας της Ψυχολογίαςγνωρίζετε ;

10



Βασικοί τομείς έρευνας στη Ψυχολογία

1 Βιολογική Ψυχολογία



1.Βιολογική Ψυχολογία

2.Εξελικτική / Αναπτυξιακή Ψυχολογία

3.Γνωστική Ψυχολογία

4.Κοινωνική Ψυχολογία

5.Κλινική Ψυχολογία

6.Σχολική / Εκπαιδευτική Ψυχολογία

11



Βιολογική Ψυχολογία



12




Εξελικτική / Αναπτυξιακή Ψυχολογία



13






Κοινωνική Ψυχολογία



15




Κοινωνική Ψυχολογία



16




Ερώτηση

Τι είναι η Εξελικτική Ψυχολογία / η



Τι είναι η Εξελικτική Ψυχολογία / ηδια βίου ανάπτυξη;

17




Ορισμός της Εξελικτικής ψυχολογίας

Η Εξελικτική Ψυχολογία είναι ο



Η Εξελικτική Ψυχολογία είναι οεπιστημονικός κλάδος που μελετά

την αναπτυξιακή διαδοχή των

σωματικών και ψυχολογικώναλλαγών που διέρχονται οι άνθρωποιαπό τη σύλληψη και συνεχίζονται σε

ολόκληρη τη ζωή τους.

18




Το αντικείμενο της Εξελικτικής Ψυχολογίας

Η εξέλιξη / ανάπτυξη διέρχεται από τρεις φάσεις:

Α την ανάπτυξη (αντικείμενο του μαθήματος)



Α. την ανάπτυξη (αντικείμενο του μαθήματος)

Β. την ωριμότητα

Γ. την ενέλιξη ή φθίση

Η μελέτη της πορείας της ανάπτυξης περιλαμβάνει

Ερωτήσεις του τύπου ΤΙ

Ερωτήσεις του τύπου ΓΙΑΤΙ

19




Σκοπός της Εξελικτικής Ψυχολογίας

Να καθορίσει:



(α) το είδος και τη φύση τωναλλαγών στις διάφορες περιόδουςτης ζωής (από την ενδομητριακήπερίοδο μέχρι τη γεροντική ηλικία).

(β) να εντοπίσει τους παράγοντες που

δημιουργούν τις αλλαγές αυτές

20




Ιστορική αναδρομή Τρεις αιώνες πριν: Το παιδί αποτελούσε μικρογραφία του ενήλικου.

17ο αιώνα: Το παιδί ήταν φύσει κακό γι’ αυτό δόθηκε μεγάλη έμφασηστην ηθική διδασκαλία.

18ο αιώνα: (Rousseau)Το παιδί είναι φύσει καλό και θα πρέπει να μείνειλ ύθ θ ί θέ δ ό θ ό



( ) φ ρ μελεύθερο να αναπτυχθεί το καθένα με το δικό του ρυθμό.

(Locke): Το παιδί δεν είναι ούτε φύσει καλό ούτε φύσει κακό αλλάγεννιέται tabula rasa, «χάρτης ευεργός προς απογραφήν»

Η Βιομηχανική επανάσταση: «ήθελε» το παιδί ως ιδιοκτησία και ως πηγήγια οικονομικό όφελος.

Η σύγχρονη άποψη: το παιδί είναι ένα αναπτυσσόμενο άτομο μειδιαίτερες αναπτυξιακές ανάγκες που θα πρέπει να ικανοποιηθούν.

Οι πρωτοπόροι της Εξελικτικής ψυχολογίας με τις πρώτες μελέτες έδειξανπως το περιβάλλον επηρεάζει την ανάπτυξη.

21




Τομείς ανάπτυξης που μελετά ηΕξελικτική Ψυχολογία

Σωματική ανάπτυξη



Σωματική ανάπτυξη

Γνωστική ανάπτυξη

Ανάπτυξη προσωπικότητας

Κοινωνική ανάπτυξη

22




Περίοδοι ανάπτυξης που μελετά ηΕξελικτική Ψυχολογία

Η προγεννητική περίοδος: (από τη σύλληψη ως τη γέννηση)

Βρεφική και νηπιακή ηλικία (από τη γέννηση ως το 3ο έτος

Προσχολική ηλικία (3-6 ετών)



Προσχολική ηλικία (3-6 ετών)

Μέση παιδική ηλικία (6-12 ετών)

Εφηβεία (12 -20 ετών)

Πρώιμη ενήλικη ζωή (20 – 40 ετών)

Μέση ενήλικη ζωή (40-65 ετών)

Ύστερη ενήλικη ζωή από τα 65 έτη έως το θάνατο)

23




Τα κρίσιμα ερωτήματα της ΕξελικτικήςΨυχολογίας

Η ανάπτυξη είναι μια σταδιακή διεργασία αλλαγής ήσηματοδοτείται από περιόδους γοργής αλλαγή καιαιφνίδιας εμφάνισης νέων μορφών σκέψης και δράσης;



αιφνίδιας εμφάνισης νέων μορφών σκέψης και δράσης;

Ποια είναι η συμβολή των γονιδίων (φύση) και τουεξωτερικού περιβάλλοντος (ανατροφή) στην αναπτυξιακή

αλλαγή;

Που οφείλονται τα σταθερά ατομικά χαρακτηριστικά πουκάνουν τους ανθρώπους να διαφέρουν;

Υπάρχουν ποσοτικές ή ποιοτικές αλλαγές στην ανάπτυξη;

24




ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Με ποιο τρόπο αναπτύσσουν τα παιδιά μια αίσθησηηθικής ;



ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ


Ορισμός Ηθικής – Ηθικότητας (Piaget)

Piaget

Kohlberg Damon

Gilligan

Eisenberg

Συμπεριφορά γονέων και ηθική ανάπτυξη του παιδιού

Μ ό ύ



Με ποιο τρόπο αναπτύσσουν ταπαιδιά μια αίσθηση ηθικής ;



Με ποιο τρόπο αναπτύσσουν τα παιδιά μιααίσθηση ηθικής ;

• Θεωρητικοί της κοινωνικής μάθησης





• Ψυχοδυναμικοί θεωρητικοί

• Γνωστικοί – Αναπτυξιακοί θεωρητικοί

Ορισμός Ηθικής – Ηθικότητας (Piaget)

«Ο σεβασμός ενός ατόμου προς τους





«Ο σεβασμός ενός ατόμου προς τους

κανόνες της κοινωνικής τάξης και την

αίσθηση της δικαιοσύνης –

ως ενδιαφέρον για τη συναλλαγήκαι την ισότητα

μεταξύ των ατόμων».



Η θεωρία του Piaget για την ηθική ανάπτυξη (1932/1965)

Η αίσθηση της ηθικής αναπτύσσεται σε δύο

στάδια





στάδια

Στάδιο ηθικού ρεαλισμού – ηθική του εξαναγκασμού

(πρώτη παιδική ηλικία)

Στάδιο ηθικού συσχετισμού - αυτόνομου ηθικούσυλλογισμού

(τέλος παιδικής ηλικίας)

Ζεύγη ιστοριών Ιστορία Α: « Ένα μικρό αγόρι που το

έλεγαν Γιάννη βρίσκεται στο δωμάτιό του.Η μαμά του το φωνάζει να πάει στην

τραπεζαρία για να φάει Πίσω όμως από





τραπεζαρία για να φάει. Πίσω όμως απότην πόρτα της τραπεζαρίας ήταν μιακαρέκλα και επάνω στην καρέκλα ήταν

ένας δίσκος με 15 ποτήρια. Ο Γιάννης δενήξερε ότι πίσω από την πόρτα ήταν ηκαρέκλα με τα ποτήρια. Μπαίνοντας οΓιάννης μέσα στην τραπεζαρία, η πόρτα

κτυπάει το δίσκο, τον ρίχνει κάτω καισπάει όλα τα ποτήρια».

Ζεύγη ιστοριών Ιστορία Β: «Ήταν ένα μικρό αγόρι που το έλεγαν

Γιώργο. Μια μέρα που η μητέρα του έλειπε απότο σπίτι, ο Γιώργος σκέφθηκε ότι είναι ευκαιρίανα πάρει λίγο γλυκό από το ντουλάπι. Ανέβηκε





να πάρει λίγο γλυκό από το ντουλάπι. Ανέβηκεπάνω σε μια καρέκλα και, με όλο το σώμα τουτεντωμένο, προσπαθούσε να φθάσει το βάζο με

τα γλυκό. Το γλυκό όμως ήταν πολύ ψηλά καιδεν μπόρεσε να το φθάσει. Έτσι, δεν έφαγεκαθόλου γλυκό. Καθώς προσπαθούσε να φθάσειτο βάζο με το γλυκό έριξε κάτω ένα ποτήρι και

το έσπασε».



Η θεωρία του Kohlberg για την

ηθική ανάπτυξη



Οι απόψεις του Kohlberg (1981/1984) γιατην ηθική ανάπτυξη

Παρουσίασε ηθικά διλήμματα στουςέ ( δ ά ήβ





Παρουσίασε ηθικά διλήμματα στουςσυμμετέχοντες (παιδιά, εφήβους καιενήλικους).

Έθετε ερωτήσεις σχετικά με τις ιστορίεςγια να αξιολογήσει τους συλλογισμούς που

χρησιμοποιούσαν.

Ηθικό δίλημμα του Kohlberg Στην Ευρώπη, μια γυναίκα ήταν ετοιμοθάνατη

εξαιτίας μιας σπάνιας μορφής καρκίνου. Υπήρχεένα φάρμακο που οι γιατροί πίστευαν ότι θαμπορούσε να την σώσει.Ήταν μια μορφή ραδίου την οποία είχε





Ήταν μια μορφή ραδίου την οποία είχεανακαλύψει, εκείνη την εποχή, έναςφαρμακοποιός στην ίδια πόλη.Η παρασκευή του φαρμάκου κόστιζε, αλλά οφαρμακοποιός χρέωνε τη δεκαπλάσια τιμή τουκόστους. Πλήρωνε 200 δολάρια για το ράδιο και

χρέωνε 2.000 δολάρια για μια μικρή δόσηφαρμάκου.

Ηθικό δίλημμα του KohlbergΟ σύζυγος της άρρωστης γυναίκας, ο Heinz,πήγε σε όλους όσους ήξερε για να δανειστεί τα

χρήματα, αλλά μπόρεσε να συγκεντρώσει μόνο

1.000 δολάρια, τα μισά από όσα χρειαζόταν.Είπε στο φαρμακοποιό ότι η γυναίκα του πέθαινε





ρ , μ χρ ζΕίπε στο φαρμακοποιό ότι η γυναίκα του πέθαινεκαι του ζήτησε να του το πουλήσει φτηνότερα ήνα τον πληρώσει αργότερα.

Αλλά ο φαρμακοποιός είπε: «Όχι, ανακάλυψα τοφάρμακο και θα κερδίσω χρήματα από αυτό».Οπότε, ο Heinz απελπίστηκε και διέρρηξε τοφαρμακείο για να κλέψει το φάρμακο για τηγυναίκα του»

Ηθικό δίλημμα του Kohlberg Έπρεπε να κλέψει ο Heinz το φάρμακο;

Τι πιστεύετε; Γιατί;





; ;

Είχε δίκιο ο φαρμακοποιός που χρέωνε τόσα

επιπλέον χρήματα σε σχέση με το κόστοςπαραγωγής του φαρμάκου;

Γιατί;



Τα στάδια ηθικής ανάπτυξης του Kohlberg ΙΙ

Στάδιο Παρουσίαση

της ηθικής κρίσης

ΕΠΙΠΕΔΟ 2

ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ/

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΙΚΗΗΘΙΚΗ

Στάδιο 3

Ηθικήτουκαλού

Ηθική του «καλούπαιδιού» γιαδιατήρηση καλών

σχέσεων καιί ό

Συμμορφώνεταιγια να αποφύγειτη δυσαρέσκεια

και τηνό





ΗΘΙΚΗ

παιδιού

επιδοκιμασία απότους άλλους.

απόρριψη τωνάλλων

(ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ

ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ)

Στάδιο 4

Ηθικήτουνόμουκαι της

τάξης

Ηθική διατήρηση

της εξουσίας

Συμμορφώνεται

για να αποφύγειτην επίκριση τηςνόμιμηςεξουσίας με την

συνεπακόλουθηενοχή.

Τα στάδια ηθικής ανάπτυξης του Kohlberg ΙΙΙ Στάδιο Παρουσίαση της ηθικής κρίσης

ΕΠΙΠΕΔΟ 3

Στάδιο 5

Ηθική του

κοινωνικούσυμβολαίου

Ηθική τουσυμβολαίου,

των ατομικώνδικαιωμάτων

Τηρεί τουςτοπικούς

νόμους για τηνευημερία της





ΜΕΤΑ

ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ

συμβολαίου

δικαιωμάτωνκαι τωνδημοκρατικάαποδεκτώννόμων

ευημερία τηςκοινότητας

(ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΣΕ ΗΘΙΚΕΣΑΡΧΕΣ)

Στάδιο 6

Οικουμενικέςηθικές αρχές

Ηθική τωνατομικώναρχών της

συνείδησης

Τηρεί τιςοικουμενικέςηθικές αρχές

Κριτική της θεωρίας του Kohlberg

Η θεωρία χαρακτηρίζεται από ηθικήαπολυτοκρατία

Η μελέτη αξιολογεί τις ηθικές στάσεις και όχι





Η μελέτη αξιολογεί τις ηθικές στάσεις και όχιτην ηθική συμπεριφορά.

Συμμετοχή μόνο ανδρών στην έρευνα.

Ο W. Damon πρότεινε να διδαχθούν τα παιδιάνα ενεργούν σύμφωνα με τη γνώση τους για

το σωστό και το λάθος αλλά και να μάθουν τιείναι σωστό και τι λάθος.



Περαιτέρω έρευνες για τηνηθική ανάπτυξη



Οι έρευνες του Damon (1975/1980) για τηνηθική ανάπτυξη

Μελέτησε τις αντιλήψεις των παιδιών για τηθετική δικαιοσύνη.





Αφηγούνταν μια ιστορία σε παιδιά 4 - 12 ετώνκαι μετά έθετε ερωτήσεις.

Βρήκε ότι οι αντιλήψεις των παιδιών για τηνηθική κρίση αναπτύσσονται μέσα από κάποια

επίπεδα καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν.

Ιστορία του Damon (1975) Μια τάξη παιδιών πέρασε μια ολόκληρη μέρα

σχεδιάζοντας εικόνες. Μερικά παιδιά έκανανπολλά σχέδια, άλλα λιγότερα. Μερικά παιδιά

ζωγράφιζαν καλά, άλλα όχι και τόσο καλά.





ζ γρ φ ζ , χΜερικά παιδιά είχαν καλή συμπεριφορά καιδούλεψαν πολύ, άλλα έκαναν σαχλαμάρες.Μερικά παιδιά ήταν φτωχά, μερικά ήταν αγόρια,μερικά ήταν κορίτσια κ.λ.π. Μετά η τάξηπούλησε τα σχέδια στο παζάρι του σχολείου.

ΕΡΩΤΗΣΗ

Πως είναι δίκαιο να μοιραστούν τα έσοδα από τιςπωλήσεις των σχεδίων;

Επίπεδα συλλογισμών σχετικά με τη θετικήδικαιοσύνη (Damon)

ΕΠΙΠΕΔΟ 0- Α (ηλικία <4 ετών)

ΕΠΙΠΕΔΟ 0-Β (ηλικίες 4 – 5 ετών)



ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΣΗΜΙΝΑ

ΡΑΛΛΗ 22

(η ς )

ΕΠΙΠΕΔΟ 1- Α (ηλικίες 5 – 7 ετών)

ΕΠΙΠΕΔΟ 1-Β (ηλικίες 6 – 9 ετών)

ΕΠΙΠΕΔΟ 2- Α (ηλικίες 8 – 10 ετών)

ΕΠΙΠΕΔΟ 2- Β (ηλικία > 10 ετών)

Από το συλλογισμό στην πράξη (Damon)

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ- ΕΡΩΤΗΜΑ

Κατά πόσο ο αφηρημένος συλλογισμός





φηρημ ς γ μ ςτων παιδιών για ηθικά ζητήματα σχετίζεταιμε τις πράξεις τους σε μια κατάσταση της

πραγματικής ζωής ;

Σύγκριση υποθετικών συλλογισμών με

πραγματική συμπεριφορά.

Η εναλλακτική άποψη της Gilligan (1982, 1994)

ΕΡΩΤΗΜΑ

Μήπως η ηθική σκέψη εξελίσσεταιδιαφορετικά στις γυναίκες απ’ότι στους





ή ς η η ή ψη ξδιαφορετικά στις γυναίκες απ ότι στουςάνδρες ;

Άνδρες και γυναίκες χρησιμοποιούνδιαφορετικά κριτήρια για τις ηθικές κρίσειςτους.


Πρότεινε την ύπαρξη δύο διαφορετικώντύπων ηθικού συλλογισμού

Ο ένας βασίζεται στην έννοια τηςδικαιοσύνης





δικαιοσύνης

(χαρακτηριστικό της ανδρικής σκέψης)

Ο άλλος στις ανθρώπινες σχέσεις και στηφροντίδα

(χαρακτηριστικό της γυναικείας σκέψης)

ΩΣΤΟΣΟ Οι διαφορές φύλου δεν είναι απόλυτες.


Συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν κυρίως έφηβοικαι ενήλικες.

Ιστορία:





Ιστορία:

« Ήταν ένας σκαντζόχοιρος ο οποίος χρειαζότανένα σπίτι για το χειμώνα και μετακόμισε σε μια

οικογένεια από τυφλοπόντικες. Οι τυφλοπόντικεςανακάλυψαν σύντομα ότι τους τρυπούσαν τακοφτερά αγκάθια του σκαντζόχοιρου».

Τι έπρεπε να κάνουν;



Συμπεριφορά γονέων και ηθική

ανάπτυξη του παιδιού



Συμπεριφορά γονέων και ηθική ανάπτυξη τουπαιδιού

Διάφορες παράμετροι στη συμπεριφοράτων γονέων έχουν άμεση επίδραση στηνηθική ανάπτυξη του παιδιού:





η ή ξη

Το υπερεγώ των γονέων

Η χρήση της λογικής ανάλυσης των συνεπειών

των πράξεων Οι επιβαλλόμενες ποινές να είναι

εξειδικευμένες, συνεπείς, άμεσες και ανάλογες

προς το παράπτωμα Προβολή ηθικών προτύπων για μίμηση



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ




Σχολική Εκπαίδευση και Νοημοσύνη

Η κατανομή του Δ.Ν. στο γενικό πληθυσμό : Βαθμίδεςνοητικής ικανότητας

Νοημοσύνη και σχολική επίδοση



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Η φύση της νοημοσύνης: βασικά σημεία διαμάχης

Εναλλακτικές προσεγγίσεις για την νοημοσύνη Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης (H. Gardner, 1983)

Τριαρχική νοημοσύνη (R. Sternberg, 1985)

Νοητική υστέρηση και ταλαντούχα παιδιά



Νοημοσύνη

4

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Νοημοσύνη

Η ικανότητα του ατόμου για

αντίληψη και λογική σκέψη και η



ηψη γ ή ψη ηαποτελεσματική χρήση των

διαθέσιμων πόρων/μέσων, όταναντιμετωπίζει δύσκολές

καταστάσεις (Weschler, 1975)

5

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Νοημοσύνη Ψυχομετρικά δεδομένα για τη νοημοσύνη

Οι ψυχομετρητές ψυχολόγοι ενδιαφέρονται για(α) την ποσοτική πλευρά της ανάπτυξης



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


(α) την ποσοτική πλευρά της ανάπτυξης

(β) για τις ατομικές διαφορές

Τα πορίσματά τους βασίζονται σε ποσοτικέςμετρήσεις που πραγματοποιούνται με κλίμακεςνοημοσύνης

Νοημοσύνη Η προέλευση των τεστ νοημοσύνης

1904 Alfred Binet (καθηγητής ψυχολογίας) &



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Alfred Binet (καθηγητής ψυχολογίας) &Theophile Simon (γιατρός).

Εύρεση τρόπου εξέτασης παιδιών για τονεντοπισμό εκείνων που χρειάζονται ειδικήεκπαίδευση.

Ατομική χορήγηση



Δοκιμασίες Νοημοσύνης

8

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ




Δοκιμασίες νοημοσύνης

Δοκιμασία Stanford-Binet.

Ένα παιδί στο 7ο έτος πρέπει να απαντήσει

σωστά στα παρακάτω είδη προβλημάτων:



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


1. Αναγνώριση εικονογραφημένων

παραλογισμών

2. Ομοιότητες και διαφορές

3. Αντιγραφή ρόμβου


Δοκιμασία Stanford-Binet

4. Κατανόηση κοινωνικών καταστάσεων



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


5. Αντίθετες αναλογίες

6. Επανάληψη 5 ψηφίων


Δοκιμασία Stanford-Binet

Ένα παιδί στο 12ο έτος πρέπει νααπαντήσει σωστά στα παρακάτω είδη



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


ή ρ ηπροβλημάτων:

Ορισμός εννοιών

Αναγνώριση προφορικών παραλογισμών

Αναγνώριση εικονογραφημένων παραλογισμών


Επανάληψη 5 ψηφίων αντίστροφα



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Έννοιες αφηρημένων λέξεων

Συμπλήρωση ελλιπών προτάσεων


Ο David Weschler κατασκεύασε

Κλίμακα WIPPSI (4 ½ - 6 ετών )



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Κλίμακα WIPPSI (4 ½ 6 ετών )

Κλίμακα WISC (5-15 ετών)

Κλίμακα WAIS (17 ετών και άνω)


Η Κλίμακα WISC περιλαμβάνει

Έξι γλωσσικές κλίμακες



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Έξι πρακτικές κλίμακες


Γλωσσικές κλίμακες

Γενικές πληροφορίες



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Κατανόηση γενικών προβλημάτων τηςκαθημερινής ζωής

Εύρεση ομοιοτήτων Μαθηματική σκέψη

Ορισμός εννοιών

Επανάληψη ψηφίων αριθμών


Πρακτικές κλίμακες

Σειροθέτηση εικόνων

Σ λή ό



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Συμπλήρωση εικόνων

Σχέδια με κύβους

Σύμβολα Κωδικοποίηση

Λαβύρινθοι


Δείκτης νοημοσύνης

Η νοητική ηλικία ενός ατόμου διαιρούμενη με τη χρονολογική του ηλικία και πολλαπλασιαζόμενη

100 ξ λ θ ί δ δ ό ί



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


με το 100 για να εξαλειφθεί το δεκαδικό ψηφίο.

Δ.Ν. = Ν.Η. / Χ.Η. * 100 (William Stern, 1912)

Η νοητική ηλικία : ένας βασικός δείκτηςνοημοσύνης που δείχνει τη σχέση της επίδοσης

των παιδιών προς ηλικιακά διαβαθμισμένουςγνώμονες.



Η κατανομή του Δ.Ν. στο γενικό πληθυσμό

19

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Η κατανομή του Δ.Ν. στο γενικό πληθυσμό



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Βαθμίδες νοητικής ικανότητας

Ευφυή (νοητικό πηλίκο 115 και πάνω)

Μέσα φ σ ολο ά



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Μέσα φυσιολογικά

(νοητικό πηλίκο 85 -115)

Νοητικά ανεπαρκή (νοητικό πηλίκο 85 καικάτω)

Βαθμίδες νοητικής ικανότητας

ΕΡΩΤΗΜΑ Αποδίδουν την πλήρη εικόνα οι βαθμολογίες στις

δοκιμασίες νοημοσύνης ;

Δ ύ ύ λ ύ θ ί



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Δεν μετρούν το σύνολο αυτού που θεωρείταινοημοσύνη.

Μετρούν κυρίως ικανότητες που σχετίζονται μετη σχολική επίδοση.

Μετρούν την τρέχουσα νοητική λειτουργικότητακαι όχι το νοητικό δυναμικό.

Νοημοσύνη και σχολική



Νοημοσύνη και σχολική

επίδοση

23

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Νοημοσύνη και σχολική επίδοση

Έρευνες έχουν δείξει ότι το γενικό νοητικόπηλίκο έχει υψηλή θετική συνάφεια με τησχολική επίδοση των παιδιών.



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Παραδοσιακό σχολείο ????

Δημιουργικό σχολείο ????

Η φύση της νοημοσύνης

Βασικά σημεία διαμάχης

1. Έμφυτη ή αποτέλεσμα μάθησης



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


1. Έμφυτη ή αποτέλεσμα μάθησης

2. Γενικές και συγκεκριμένες ικανότητες

3. Οι περιορισμοί των δοκιμασιών


Έμφυτη ή αποτέλεσμα μάθησης ;

Arthur Jensen (1969)



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


“To 80% αυτού του οποίου μετράται από τιςδοκιμασίες νοημοσύνης κληρονομείται και μόνο

το 20% καθορίζεται από το περιβάλλον τουπαιδιού».

Η παραπάνω έρευνα έχει αποδειχθεί ότι είναιεσφαλμένη.




Γενικές και συγκεκριμένες ικανότητες Binet Simon (1916): η νοημοσύνη είναι



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Binet-Simon (1916): η νοημοσύνη είναιένα γενικό χαρακτηριστικό.

Hemmon (1921): Τα τεστ νοημοσύνηςμετρούν μόνο την ειδική νοημοσύνη που

επιβραβεύει το σχολείο.


Γενικές και συγκεκριμένες ικανότητες

ακαδημαϊκή # καθημερινή νοημοσύνη(U. Neisser, 1976)



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


( , )

ακαδημαϊκή # πρακτική νοημοσύνη # σοφία

(R. Sternberg, 1983)

Ορίζεται ως ένα σύνολο ικανοτήτων Howard Gardner (1983)

Robert Sternberg (1985)

Εναλλακτικές προσεγγίσεις



Εναλλακτικές προσεγγίσεις

στη νοημοσύνη

30

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ




Συναισθηματική Νοημοσύνη

Συναισθηματική νοημοσύνη

(Το σύνολο των δεξιοτήτων που διέπουν τηνακριβή εκτίμηση, αξιολόγηση, έκφραση καιρύθμιση των συναισθημάτων).



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


ρύθμιση των συναισθημάτων).

Στόχος: παιδιά όχι μόνο γνωστικά προηγμένααλλά και ικανά να διαχειρίζονται μεαποτελεσματικό τρόπο τα συναισθήματά τους.

Η Συναισθηματική Νοημοσύνηπεριλαμβανει:

τις δεξιότητες που διέπουν την ακριβή εκτίμηση,αξιολόγηση, έκφραση και ρύθμιση των



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


συναισθημάτων – θεωρείται σήμερασημαντικό στοιχείο της κοινωνικής

νοημοσύνης.

Συναισθηματική Νοημοσύνη καισχολείο

Συναισθηματική νοημοσύνη

Daniel Coleman (1995): EmotionalIntelligence, Συναισθηματική νοημοσύνη



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


«Η εκπαίδευση στη διαχείριση συναισθημάτωνπρέπει να κατέχει κεντρικό ρόλο στο σχολικόπρόγραμμα»

Συναισθηματική νοημοσύνη και σχολείο

Προγράμματα εκπαίδευσης στησυναισθηματική νοημοσύνη

Πρόγραμμα εκπαίδευσης στην



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Πρόγραμμα εκπαίδευσης στηνενσυναίσθηση

Πρόγραμμα εκπαίδευσης στην αυτό-επίγνωση

Πρόγραμμα εκπαίδευσης στις κοινωνικέςδεξιότητες

Συναισθηματική νοημοσύνη καισχολείο

Στόχος της εκπαίδευσης στησυναισθηματική νοημοσύνη είναι να



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


συναισθηματική νοημοσύνη είναι να«παραγάγει» άτομα, τα οποία δεν είναι

μόνο γνωστικά προηγμένα αλλά και ικανάνα διαχειρίζονται με αποτελεσματικότρόπο τα συναισθήματά τους.

Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης



ημ ηςHoward Gardner, 1983

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης Howard Gardner, 1983

Η νοημοσύνη αποτελείται από ανεξάρτητεςικανότητες – επτά μορφές νοημοσύνης

1. Γλωσσική 2 Λογικο-μαθηματική



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


2. Λογικο-μαθηματική 3. Χωρική

4. Σωματική-κιναισθητική 5. Μουσική 6. Διαπροσωπική 7. Ενδοπροσωπική

8. Φυσιογνωστική

Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης Howard Gardner, 1983

Άρα ένα συγκεκριμένο παιδί μπορεί να είναι κάτω του Μ.Ο. ως προς τη σχολική



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


ς ρ ς η χ ήεπίδοση (σύμφωνα με τις δοκιμασίεςνοημοσύνης) και

να έχει υψηλή επίδοση σε άλλους τύπουςνοημοσύνης



Τριαρχική νοημοσύνη

Robert Sternberg, 1985

Τριαρχική (τρία μέρη) αντίληψη για τη

νοημοσύνη



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Πρακτική νοημοσύνη

Εμπειρική νοημοσύνη Αναλυτική νοημοσύνη

«Θεωρία της αποτελεσματικής νοημοσύνης»(1999)

Αποτελεσματική νοημοσύνη του Sternberg

Στοιχεία της αποτελεσματικής νοημοσύνης

Ορισμός της αποτελεσματικής νοημοσύνης

Η ικανότητα να επιτυγχάνει κάποιος στη ζωή



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Η ικανότητα να επιτυγχάνει κάποιος στη ζωή

Σύμφωνα με τα προσωπικά κριτήρια τουκάθε ατόμου

Εντός του κοινωνικοπολιτισμικού πλαισίου

κάθε ατόμου


Τύποι επεξεργασίας δεξιοτήτων που συμβάλλουνστην αποτελεσματική νοημοσύνη



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Αναλυτική

Εμπειρική

Πρακτική


Χρήσεις δεξιοτήτων επεξεργασίας γιααποτελεσματική νοημοσύνη

Προσαρμογή στο περιβάλλον



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Προσαρμογή στο περιβάλλον

Διαμόρφωση περιβάλλοντος

Επιλογή περιβάλλοντος


Μηχανισμοί για τη χρησιμοποίηση τωνδεξιοτήτων επεξεργασίας στην αποτελεσματικήνοημοσύνη



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


νοημοσύνη

Αξιοποίηση των δυνατών σημείων

Επανόρθωση των αδυναμιών

Αναπλήρωση των αδυναμιών

Οι περιορισμοί των δοκιμασιών

Οι δοκιμασίες δεν μπορούν να

παρουσιάσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα



ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


των ικανοτήτων και υπάρχουν ορισμένες

προσωπικές ιδιότητες και δεξιότητες οι

οποίες είναι δύσκολο ή αδύνατο να μετρηθούν.

Νοητική υστέρηση και



η ή ρη η

ταλαντούχα παιδιά

47

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Νοητική υστέρηση και ταλαντούχα παιδιά

Τα παιδιά με ειδικές ανάγκεςενσωματώνονται στις κανονικές τάξεις μετην προϋπόθεση ότι αυτή η πρακτική είναιπαιδαγωγικά ωφέλιμη.



παιδαγωγικά ωφέλιμη.

Ένταξη: η προσπάθεια ενσωμάτωσης τωνπαιδιών με ειδικές ανάγκες στοπαραδοσιακό εκπαιδευτικό σύστημα(Belkin, 2004).

Πολλά οφέλη

48

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Νοητική υστέρηση Διαταραχή που χαρακτηρίζεται από

σημαντικά κάτω του μέσου όρου νοητική

λειτουργία και συνοδεύεται από συναφείς

περιορισμούς σε δύο ή περισσότερες



περιορισμούς σε δύο ή περισσότερες

δεξιότητες

Ήπια νοητική υστέρηση (Νοητ. Πηλ. 50 -70)

Μέτρια νοητική υστέρηση (Νοητ. Πηλ. 35- 50)

Βαριά νοητική υστέρηση ( Νοητ. Πηλ. 20-35)

Βαρύτατη νοητική υστέρηση (<20)

49

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ


Τα ταλαντούχα παιδιά

Παιδιά που εμφανίζουν δυνατότητες

υψηλής επίδοσης σε τομείς, όπως οι

νοητικές ικανότητες, δημιουργικές,

καλλιτεχνικές και ηγετικές ικανότητες ή σε



καλλιτεχνικές και ηγετικές ικανότητες ή σε

συγκεκριμένους ακαδημαϊκούς τομείς.

50

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ



Εκπαίδευση των ταλαντούχων παιδιών

Επιτάχυνση



Εμπλουτισμός

51

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ



Επιτάχυνση: Εκπαιδευτική παρέμβαση η οποία επιτρέπει

λ ύ δ ά ύ



στα ταλαντούχα παιδιά να προχωρούν με τον

δικό τους ρυθμό, ακόμη και αν αυτό σημαίνει

την προαγωγή τους σε ανώτερη τάξη

52

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ



Εμπλουτισμός

Εκπαιδευτική προσέγγιση, με την οποία οιταλαντούχοι μαθητές παραμένουν στην

κανονική τάξη αλλά εγγράφονται



κανονική τάξη, αλλά εγγράφονται,

παράλληλα, σε ειδικά προγράμματα και

ατομικές δραστηριότητες, τα οποίαεπιτρέπουν τη βαθυτερη μελέτη σε ένα

συγκεκριμένο θέμα/μάθημα

53

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ



Συνηθισμένες ψυχολογικές αντιδράσειςτων εφήβων στις αλλαγές της ήβης.

Εικόνα και χαρακτηριστικά του εαυτού:



ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ


Εικόνα και χαρακτηριστικά του εαυτού:Η ολοκλήρωση του εαυτού

Η αυτοεκτίμηση των εφήβων: ο βαθμόςικανοποίησης από τον εαυτό

Σχέδιο μαθήματος Διαμόρφωση της ταυτότητας: αλλαγή ή κρίση

Η προσέγγιση του Marcia στην ανάπτυξη τηςταυτότητας






Διαφορές φύλου στη συγκρότηση ταυτότητας

Διαπολιτισμικές διαφορές στη συγκρότησηταυτότητας

Κατάθλιψη και αυτοκτονία στην εφηβική ηλικία

Παρά την ευρεία αντίληψη ότι η εφηβείααποτελεί περίοδο σύγχυσης και εξέγερσης, οι

περισσότεροι έφηβοι περνούν από αυτή τηνπερίοδο της ζωής τους χωρίς ιδιαίτεραπροβλήματα






προβλήματα.

ΩΣΤΟΣΟ

Οι μεταβατικές φάσεις δεν είναι αδιατάρακτες

Συνηθισμένες ψυχολογικέςαντιδράσεις των εφήβων στις






αντιδράσεις των εφήβων στις

αλλαγές της ήβης

Συνηθισμένες ψυχολογικές αντιδράσειςτων εφήβων στις αλλαγές της ήβης

Επιθυμία να μένει μόνος του

Αποστροφή προς την εργασία






Έλλειψη συντονισμού στις κινήσεις

Ανία

Συνηθισμένες ψυχολογικές αντιδράσεις τωνεφήβων στις αλλαγές της ήβης

Νευρικότητα – Ανησυχία

Αυξημένη ευσυγκινησία






Αντιδραστική / εχθρική στάση προς τουςάλλους

Αντιδραστική / εχθρική στάση προς το άλλο

φύλο

Συνηθισμένες ψυχολογικές αντιδράσεις τωνεφήβων στις αλλαγές της ήβης

Εναντίωση προς κάθε μορφή εξουσίας

Υπεραπασχόληση με θέματα του σεξ






Υπέρμετρη αιδημοσύνη

Έλλειψη αυτοπεποίθησης

Ονειροπόληση



Η εικόνα και τα χαρακτηριστικά του εαυτού:

ολοκλήρωση του εαυτού

Αυξανόμενη ικανότητα του εφήβου νααντιλαμβάνεται ποιος/ποια είναι.

Οι αυτοπεριγραφές τους είναι πιο περιεκτικέςέννοιες (είμαι ανεκτικός)






έννοιες (είμαι ανεκτικός).

Περιγράφουν τον εαυτό τους με διάφορα χαρακτηριστικά (ακαδημαϊκή, αθλητική,κοινωνική ικανότητα, ικανότητα στην εργασία,

στενές φιλίες, ερωτική έλξη, συμπεριφορά).

Η εικόνα και τα χαρακτηριστικά του εαυτού:

ολοκλήρωση του εαυτού

Απαντούν σε ερωτήσεις για τον εαυτό τους ανάλογα μετο πλαίσιο για το οποίο ερωτώνται >>εμφάνισηπολλαπλών εαυτών.

Προβληματίζονται για τα πολλαπλά στοιχεία τηςό ά






προσωπικότητάς τους.

«Είμαι κοινωνικό άτομο και μου αρέσει να βρίσκομαι μεάλλους»

Παρόλο που θέλω πραγματικά να είμαι κοινωνικός,

ορισμένες φορές δεν αντέχω να είμαι με τους φίλους μουκαι προτιμώ να μείνω μόνος»

Η αυτοεκτίμηση των

εφήβων:ο βαθμός ικανοποίησης






ο βαθμός ικανοποίησης

από τον εαυτό

Η αυτοεκτίμηση των εφήβων: βαθμόςικανοποίησης από τον εαυτό

Ο έφηβος αντιλαμβάνεται με μεγαλύτερηακρίβεια ποιος είναι (αυτοαντίληψη)






χωρίς να διασφαλίζεται ότι θα είναιικανοποιημένος με την εικόνα του εαυτούτου (αυτοεκτίμηση)



Η αυτοεκτίμηση των εφήβων: διαφορές

φύλου Στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, τα κορίτσια έχουν χαμηλότερη

αυτοεκτίμηση από τα αγόρια (Baumeister, 1993, Ah-Kion, 2006).

Τα κορίτσια ανησυχούν περισσότερο για τη σχολική επίδοση, την

εξωτερική εμφάνιση και την κοινωνική τους επιτυχία.

Χαρακτηριστικά που συνδέονται με υψηλή αυτοεκτίμηση στους εφήβουςείναι:

1 ί δ ί ί






1. γοητεία ιδιαίτερα για τα κορίτσια 2. αποδοχή των συνομηλίκων

Οι στερεοτυπικές αντιλήψεις για τα δύο φύλα, μπορεί να κάνουν το αγόρινα πιστέψει ότι «οφείλει» να είναι σίγουρο για τον εαυτό του, σκληρό καιατρόμητο σε κάθε περίπτωση.

Η αυτοεκτίμηση των εφήβων: φυλετικέςδιαφορές και διαφορές κοιν/κου επιπέδου

Έφηβοι υψηλού κοιν/κουεπιπέδου>>υψηλοτέρα επίπεδα αυτοεκτίμησηςσε σχέση με εφήβους χαμηλού κοιν/κου

ί






επίπεδου.

(ακριβά ρούχα κατοχή οχήματος..)

Παλαιότερα ευρήματα με πολιτισμικές διαφορές.

Σήμερα δεν εντοπίζονται σημαντικές διαφορές

(Harter, 1990b).

Διαμόρφωση της ταυτότητας:λλ ή ή ί






αλλαγή ή κρίση

Διαμόρφωση της ταυτότητας: αλλαγή ή

κρίση (Erikson)

Η συγκρότηση της ταυτότητας αποτελείθεμελιώδες έργο της εφηβείας (Erikson,

1968).






Ο έφηβος θα πρέπει να επιτύχει μια

ασφαλή αίσθηση προσωπικήςταυτότητας ή να αντιμετωπίσει σοβαράψυχολογικά προβλήματα αργότερα.

Διαμόρφωση της ταυτότητας: αλλαγή ή κρίση (Erikson)

Σύμφωνα με τον Erikson οι έφηβοι πρέπει ναεπεξεργαστούν και πάλι 4 προηγούμενες

αναπτυξιακές κρίσεις:

Εδραίωση εμπιστοσύνης






Εδραίωση εμπιστοσύνης

Εδραίωση αυτονομίας

Λήψη πρωτοβουλιών

Εργατικότητα



Διαμόρφωση της ταυτότητας: αλλαγή ήκρίση (Erikson)

Ο έφηβος που αντιμετωπίζει δυσκολίες

στον εντοπισμό της ταυτότητας μπορεί:

να καταλήξει σε λανθασμένες επιλογές






να καταλήξει σε λανθασμένες επιλογές

να υιοθετήσεις κοινωνικά μη αποδεκτούςρόλους

να δυσκολευτεί να διατηρήσει μιαμακροχρόνια διαπροσωπική σχέση


Ο έφηβος που καταφέρνει να διαμορφώσεικατάλληλη για τον εαυτό του ταυτότητα






Εμπιστεύεται τις ικανότητές του

Αισθάνεται έτοιμος να προχωρήσει

Εξασφαλίζει τη βάση για την ψυχοκοινωνική τουανάπτυξη


Ψυχολογικό μορατόριουμ: Η περίοδος κατά τηνοποία ο έφηβος αναβάλλει την ανάληψηευθυνών της ενήλικης ζωής και διερευνά






ης ή ης ζ ής ρποικίλους ρόλους και δυνατότητες (φοιτητές

διακόπτουν τις σπουδές τους για ναταξιδέψουν).

Πολλοί έφηβοι δεν επιδιώκουν ψυχολογικόμορατόριουμ για πρακτικούς λόγους.

Διαμόρφωση της ταυτότητας: αλλαγή ήκρίση (Marcia)

Το είδος της ταυτότητας που τελικάδιαμορφώνει το άτομο εξαρτάται από τηνπαρουσία ή την απουσία 2






παρουσία ή την απουσία 2 χαρακτηριστικών:

Δέσμευση

Κρίση/αναζήτηση


Δέσμευση: ψυχολογική επένδυση σε μιαπορεία δράσης ή σε μια ιδεολογία






Κρίση/αναζήτηση: ο έφηβος διερευνάεναλλακτικούς τρόπους δράσης και παίρνεισχετικές αποφάσεις

Διαμόρφωση της ταυτότητας: αλλαγή ή κρίση

(Marcia)

Ο Marcia (1966) εντόπισε 4 μορφέςαντιμετώπισης της κρίσης ταυτότητας:

1. Κατακτημένη ταυτότητα / Επίτευξη ταυτότητας






2. Δοτή ταυτότητα / Αποκλεισμός

3. Μορατόριουμ / Αναστολή

4. Σύγχυση ταυτότητας / Διάχυση ταυτότητας


Οι έφηβοι δεν προσκολλώνται απαραίτητακαι μόνιμα σε μια από τις 4 κατηγορίεςταυτότητας






ταυτότητας.

Σε μερικές περιπτώσεις η ολοκλήρωση τηςταυτότητας μπορεί να ολοκληρωθεί μετά

την εφηβεία

Ποσοστά φοιτητών που εμφανίζουν 4 μορφές

ταυτότητας στο χώρο της επαγγελματικήςεπιλογής, κατά ομάδες ηλικιών

ΠΙΝΑΚΑΣ 16.3






Διαφορές φύλου στη συγκρότησηταυτότητας






ταυτότητας


Erikson (1972): η βιολογική κατασκευή τηςγυναίκας καθορίζει τον κοινωνικό της ρόλο ως

ενηλίκου με μεγαλύτερη ευθύνη στην ανατροφήτου παιδιού και στη δημιουργία της οικογένειας.






Waterman (1985): Αδύναμες και ασαφείς

ενδείξεις ότι υπάρχουν διαφορές φύλου στηνεπίτευξη της ταυτότητας.

ΩΣΤΟΣΟ……………………………..


Υπάρχουν διαφορές φύλου σε τομείς που αγόριακαι κορίτσια αποκτούν γρήγορα ταυτότητα(Thorbecke & Grotevant, 1982).






Τα έφηβα κορίτσια έχουν υψηλότερη

βαθμολογία στην επίτευξη ταυτότητας στον τομέα της φιλίας

στον τομέα των επιλογών που συνδυάζουν τηνοικογένεια και τη σταδιοδρομία



Διαπολιτισμικές διαφορές στη συγκρότησηταυτότητας

Οι άνθρωποι των οποίων ο πολιτισμόςενθαρρύνει την ανεξάρτητη αίσθηση τουεαυτού.






Οι άνθρωποι των οποίων ο πολιτισμόςδίνει έμφαση στην αλληλεξαρτώμενηαίσθηση του εαυτού.

Κατάθλιψη και αυτοκτονία στην εφηβικήηλικία

Ορισμένοι έφηβοι βιώνουν την εφηβείασαν μια περίοδο πολύ στρεσογόνο.






Εφηβική κατάθλιψη

Αυτοκτονικές τάσεις στην εφηβική ηλικία

Κατάθλιψη και αυτοκτονία στηνεφηβική ηλικία

Εφηβική κατάθλιψη 25% των εφήβων αναφέρονται ότι αισθάνονται λύπη,

απελπισία για περισσότερες από 2 ή περισσότερεςεβδομάδες και διακόπτουν τις συνήθειςδρασ ηρ ό η ές ο ς






δραστηριότητές τους.

Τα κορίτσια εμφανίζουν συχνότερα κατάθλιψηαπό ότι τα αγόρια.

Αίτια: γενετικοί, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοίπαράγοντες


Αυτοκτονικές τάσεις στην εφηβική ηλικία Το % εφηβικής αυτοκτονίας έχει

τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια στις






ρ χρ ςΗΠΑ.

3η αιτία θανάτου στην ηλικιακή ομάδα 15-24ετών.


Υψηλότερο % αυτοκτονικών στα αγόρια παράστα κορίτσια.

Υψηλότερο % αποπειρών αυτοκτονιών στα






Υψηλότερο % αποπειρών αυτοκτονιών στακορίτσια παρά στα αγόρια.

Πιθανά αίτια: αύξηση του στρες, κατάθλιψη,τελειομανία, υψηλά επίπεδα πίεσης, ενδο-οικογενειακές συγκρούσεις, δυσκολία στις

διαπροσωπικές σχέσεις, προβλήματα στο σχολείο

Κατάθλιψη και αυτοκτονία στην εφηβική

ηλικία

Προειδοποιητικά «σήματα»

Άμεσα ή έμμεσα σχόλια σχετικά με την αυτοκτονία

Προβλήματα στο σχολείο, απουσίες, πτώσηβαθμολογίας

Διευθετήσεις όπως όταν ένα άτομο φεύγει για μεγάλο






Διευθετήσεις όπως όταν ένα άτομο φεύγει για μεγάλοταξίδι

Απώλεια όρεξης ή υπερβολική κατανάλωση τροφής

Γενικευμένη κατάθλιψη

Δραματικές αλλαγές στη συμπεριφορά

Ενασχόληση με θέματα θανάτου στη μουσική, τέχνη,λογοτεχνία

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ

ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ


Η ανάπτυξη της προσωπικότητας σε ένα κοινωνικόκόσμο




ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ


Αντίληψη του εαυτού: Απάντηση στο ερώτημα

«Ποιος είμαι;»

Αυτοεκτίμηση

Κοινωνική αλληλεπίδραση με τους συνομήλικου

Ψυχοκοινωνική ανάπτυξη κατά τησχολική ηλικία


Αλλαγές στις σχέσεις με τους γονείς






γ ς ς χ ς μ ς γ ς

Δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο

Προβλήματα συμπεριφοράς κατά τη σχολική

ηλικία

Η ανάπτυξη της προσωπικότητας σεένα κοινωνικό κόσμο






ένα κοινωνικό κόσμο

Η ανάπτυξη της προσωπικότητας σε ένα

κοινωνικό κόσμο

• Τρεις θεωρήσεις της μέσης παιδικής ηλικίας • Ψυχαναλυτική προσέγγιση (Freud: Περίοδος της

λανθάνουσας σεξουαλικότητας &Erikson:ψυχοκοινωνική ανάπτυξη –στάδιο φιλοπονίας ή κατωτερότητας).






• Ανάπτυξη της ηθικής (Piaget – Kohlberg (Γνωστική- Αναπτυξιακή προσέγγιση)

• Κοινωνική μάθηση (Bandura)

Η ανάπτυξη της προσωπικότητας σε ένακοινωνικό κόσμο

Ο συνδυασμός των τριών θεωρήσεωνπαρέχει μια ολοκληρωμένη εικόνα τη

θ ή ή ά ξ






συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη

των παιδιών.

Αντίληψη του εαυτού – Αυτοεκτίμηση







Αντίληψη του εαυτού - Αυτοεκτίμηση

Αυτοαντίληψη

Η εικόνα που σχηματίζουν τα παιδιά για τονεαυτό τους.






Αυτοεκτίμηση Η στάση για τον εαυτό, η οποία μπορεί να

κυμαίνεται από θετική σκέψη (υψηλήαυτοεκτίμηση) έως αρνητική (χαμηλή

αυτοεκτίμηση)


Κλίμακα αυτό-εκτίμησης Harter για παιδιάηλικίας 8-12 ετών






Τομέας αυτοαξιολόγησης Γνωστική επάρκεια

Κοινωνική επάρκεια

Σωματική επάρκεια

Γενική αυτo-αξία

Ανάπτυξη της έννοιας του εαυτού







Μερικά παιδιά ξεχνούν αυτά που μαθαίνουν

Πραγματικά ισχύει για μένα □ Ισχύει κάπως για μένα □






ΌΜΩΣ

Άλλα παιδιά θυμούνται εύκολα

Ισχύει κάπως για μένα □

Πραγματικά ισχύει για μένα □

Αυτοεκτίμηση και σχολική επίδοση

Ερώτημα

Υπάρχει σχέση μεταξύ της αυτοεκτίμησηςκαι της σχολικής επίδοσης ;






Αυτοεκτίμηση και σχολική επίδοση (ο φαύλος κύκλος της χαμηλής

αυτοεκτίμησης)






Κοινωνική αλληλεπίδραση με τουςσυνομήλικους - φιλία






μή ς φ

Κοινωνική αλληλεπίδραση με τουςσυνομήλικους

Παιδιά 6-12 ετών περνούν το 40% των ωρών μεσυνομήλικους (Hill & Stafford, 1980).

Διαφορές ανάμεσα στα πλαίσια που ελέγχονταιαπό ενήλικες και σε αυτά που κυριαρχούν οι






από ενήλικες και σε αυτά που κυριαρχούν οισυνομήλικοι ως προς.

το περιεχόμενο της δραστηριότητας

τις μορφές κοινωνικού ελέγχου


«Υποτίθεται ότι τα παιδιά που είναι επιτυχημέναστις σχέσεις με τους συνομήλικους τους είναι

έτοιμα για προσαρμοστικές και ψυχολογικά υγιείςεκβάσεις ενώ αυτά που δεν μπορούν να






εκβάσεις, ενώ αυτά που δεν μπορούν ναπροσαρμοστούν στην ομάδα των συνομήλικων

κινδυνεύουν να έχουν κακή προσαρμογή»(Parker, 1995).


ΕΡΩΤΗΜΑ

Πως μαθαίνουν τα παιδιά να ρυθμίζουν τιςκοινωνικές σχέσεις τους όταν δεν είναι






παρόντες οι ενήλικες ;


Παιχνίδι και Κανόνες

Επιδίδονται σε παιχνίδια με φανταστικούςρόλους όπου το κάθε παιδί αναλαμβάνει έναρόλο σε μια φανταστική κατάσταση (κλέφτες,






αστυνόμοι).

Παιχνίδι που βασίζεται σε κανόνες

Κοινωνική αλληλεπίδραση με τους

συνομήλικους

Παιχνίδια και ζωή

Τόσο το φανταστικό παιχνίδι όσο και το

παιχνίδι με κανόνες αποτελούνπροετοιμασία για την ενήλικη ζωή.






Επίσης οδηγούνται στην κατανόηση ότι οικοινωνικοί κανόνες παρέχουν μια δομήπου κάνει δυνατή τη συνεργασία με τουςάλλους (Piaget,1932/ 1965)


συνομήλικους •

Σύμφωνα με τον Piaget υπάρχει μια αναπτυξιακήπρόοδος στην κατανόηση των κοινωνικών κανόνων.

• Πολύ μικρά παιδιά: ελάχιστο σεβασμό στουςκανόνες






• Αρχή της μέσης παιδικής ηλικίας: Οι κανόνες

είναι ιεροί και δεν μπορούν να τροποποιηθούν.

• 9-11 ετών: Οι κανόνες είναι κοινωνικές

συμβάσεις που προκύπτουν από αμοιβαίασυναίνεση.


συνομήλικους

Κανόνες συμπεριφοράς

Υπάρχει αυξημένη κατανόηση των κοινωνικών

κανόνων και μια αυξημένη ικανότητα χρησιμοποίησης των κανόνων αυτών για νακαθοδηγούν τη συμπεριφορά.






4 κατηγορίες κοινωνικών κανόνων (1) Ηθικοί κανόνες

(2) Κοινωνικές συμβάσεις

(3) Ομαδικοί κανόνες

(4) Προσωπικοί κανόνες


Οι σχέσεις με τα άλλα παιδιά – Φιλία

Οι πλευρές κοινωνικής συναλλαγής που χαρακτηρίζουν μια φιλία (Gottman, 1983)






Κοινές δραστηριότητες Σαφής επικοινωνία

Ανταλλαγή πληροφοριών για τον εαυτό τους

Επίλυση συγκρούσεων με αποδεκτό τρόπο

Αμοιβαιότητα (θετική ανταπόκριση σε θετικέςσυμπεριφορές)


Στάδια στη δημιουργία των σχέσεων φιλίας Στάδιο 1 (4ο-7ο έτος) : Φιλία που βασίζεται στη

συμπεριφορά των άλλων.






Στάδιο 2 (8ο

-10ο

έτος): Φιλία που βασίζεται στηνεμπιστοσύνη.

Στάδιο 3 (11ο -15ο έτος): Φιλία που στηρίζεται στη

ψυχολογική εγγύτητα.

Επιθυμητές και ανεπιθύμητες μορφέςσυμπεριφοράς του φίλου, κατά σειρά

προτίμησης







συνομήλικους Ατομικές διαφορές στους δεσμούς φιλίας – Η θέση

στην ομάδα παιδιών σχολικής ηλικίας

(1) Τα δημοφιλή παιδιά

ό ά






(1) Τα απορριπτόμενα παιδιά

(1) Τα παραμελημένα παιδιά

(1) Τα αμφιλεγόμενα παιδιά


Χαρακτηριστικά του δημοφιλούς παιδιού

Υψηλά επίπεδα κοινωνικής/διαπροσωπικής






επάρκειας

Ικανότητες επίλυσης κοινωνικού προβλήματος


Τι μπορεί να κάνει κανείς για ναβοηθηθούν τα μη δημοφιλή παιδιά;






Εκπαίδευση στην κοινωνική επάρκεια

Εκπαίδευση στην επίλυση συγκρούσεων







Εκφοβισμός

Σχολικός εκφοβισμός






Διαδικτυακός εκφοβισμός

Τόσο τα θύματα όσο και οι «θύτες» μπορούν ναδιδαχθούν τρόπους για την επίλυση τέτοιων

περιστατικών.


Περίπου 10%-15% των μαθητών εκφοβίζουντους άλλους κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Τα θύματα εκφοβισμού έχουν ορισμένα κοινά






Τα θύματα εκφοβισμού έχουν ορισμένα κοινά

χαρακτηριστικά. Μοναχικά και παθητικά άτομα

Κλαίνε εύκολα

Δεν διαθέτουν απαραίτητες κοινωνικές δεξιότητες γιααποτροπή εκφοβισμού.

Κοινωνική αλληλεπίδραση με τουςσυνομήλικους και φύλο

Τα αγόρια και τα κορίτσια διαμορφώνουν σχέσειςφιλίας με το ίδιο φύλο.

Οι σχέσεις ανάμεσα στα αγόρια είναι






Ο σχ σ ς α άμ σα σ α αγόρ α α

περισσότερο ομαδικές.

Οι σχέσεις ανάμεσα στα κορίτσιαδιαμορφώνονται σε ζεύγη κοριτσιών με

παρόμοια θέση στην ομάδα.

Οικογένεια και σχολείο







Οι γονείς παιδιών 9 ετών βρέθηκε ότι ήτανλιγότερο θερμοί, πιο αυστηροί και πιο επικριτικοίμε τα μεγαλύτερα παιδιά (Maccoby, 1984) παράμε τα παιδιά 3 ετών.

Αίτια για αυτή την αλλαγή (1) Οι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά θα πρέπει ναί ά ύθ






είναι πιο ικανά και πιο υπεύθυνα.

(2) Αλλάζουν οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν οιγονείς για να αντιμετωπίσουν μια λανθασμένησυμπεριφοράά (3) Αλλαγή στα θέματα που προκύπτουν μεταξύγονιών και παιδιών


«Οι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά θα πρέπει να είναι πιοικανά και πιο υπεύθυνα»

Πολιτισμικές διαφορές

Η ακριβής ηλικία στην οποία οι γονείς περιμένουν από ταπαιδιά τους να μπορούν να αναλάβουν διάφορακαθήκοντα, ποικίλουν από πολιτισμό σε πολιτισμό.






Έρευνα των Warton & Goodnow (1991)

Ρώτησαν Γιαπωνέζες, Αμερικανίδες, Αυστραλές και Αυστραλολιβανέζες μητέρες να τους πουν σε ποιαπερίπου ηλικία περίμεναν να είναι τα παιδιά τους ικανάγια 38 είδη συμπεριφοράς: πριν τα 4, μεταξύ 4 και 6 ή

μετά τα 6.


Αλλάζουν οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν οιγονείς για να αντιμετωπίσουν μια λανθασμένησυμπεριφορά

Έρευνα των Dix et. al. (1989): Διάβαζαν σεκάθε μητέρα δύο περιγραφές παιδιών τηςίδιας ηλικίας με τα δικά της που είτε έκλεψαν






ς η ς μ ης ψ

κέρματα από το σπίτι του γείτονα είτε έφαγαντο επιδόρπιο όλης της οικογένειας σε μιαεκδρομή. Ρώτησαν περισσότερες από 100μητέρες παιδιών ηλικίας 4-12 ετών πως θα τοαντιμετώπιζαν.


Αλλαγή στα θέματα που προκύπτουν μεταξύγονιών και παιδιών

Προσχολική ηλικία:

καθιέρωση καθημερινών ρουτίνων






έλεγχος εκρήξεων θυμού έλεγχος καβγάδων

αυτοεξυπηρέτηση


Σχολική ηλικία (οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες) έλεγχος καβγάδων

επιτυχία στο σχολείο Ανάληψη ευθυνών για δουλειές στο σπίτι

Σχολική ηλικία (λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες)






Σχολική ηλικία (λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες) ικανότητα των παιδιών να φροντίσουν τα μικρότερα

αδέλφια τους

να φροντίσουν τα ζώα

να φροντίσουν τον κήπο


Αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών

Εκφράζουν ανοιχτά το θυμό τους

Διαφωνούν με τους γονείς τους μεεπιχειρήματα






Αποφυγή των γονέων μετά από έντονησύγκρουση


Τελικά γονείς και παιδιά οδηγούνται στη

συν-ρύθμιση Το μοίρασμα της ευθύνης μεταξύ

γονιού και παιδιού για τη






γονιού και παιδιού για τη

συμπεριφορά του παιδιού

Το σχολικό περιβάλλον






Το σχολικό περιβάλλον Πως εξηγούν τα παιδιά τη σχολική επιτυχία και

αποτυχία.

Ο τρόπος που το άτομο αιτιολογεί την αποτυχίακαθορίζει τελικά πόσο θα προσπαθήσει, για ναεπιτύχει σε μελλοντικές δοκιμασίες.






χ μ ς μ ς

Θεωρία κινήτρων (Weiner, 1994): αιτιακέςαποδόσεις (ερμηνεία του ατόμου για τουςπαράγοντες που καθορίζουν τη συμπεριφορά

του).

Το σχολικό περιβάλλον Αιτιακές αποδόσεις

Προσωπικούς/εσωτερικούς παράγοντες (δεν

είμαι ιδιαίτερα έξυπνος) – πιστεύει ότι και οιμελλοντικές αποδόσεις του θα είναι παρόμοιες.






Παράγοντες συνθηκών (δεν κοιμήθηκααρκετά το βράδυ) – οι προσδοκίες του για τιςμελλοντικές τους επιδόσεις δεν θαεπηρεαστούν πολύ.

Το σχολικό περιβάλλον






Δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο Δεν αρέσει το σχολείο

(Μια έρευνα έδειξε ότι δεν αρέσει το σχολείο

στο 10% των μαθητών).

Σχολική φοβία






Σχολική φοβία

Ελαφρές / σημαντικές αναπτυξιακέςαποκλίσεις

Δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο Σχολική φοβία: Έντονος και

αδικαιολόγητος φόβος σε σχέση με τοσχολείο.

Συμπτώματα σχολικής φοβίας Απροθυμία να πάει στο σχολείο






Απροθυμία να πάει στο σχολείο

Συμπτώματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς

Ψυχοσωματικές διαταραχές

Αιτιάσεις κατά του σχολείου (δάσκαλος,

μαθήματα, συμμαθητές)

Δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο ΠΡΟΣΟΧΗ !!!!!!

Σχολική φοβία # Πρώτες αρνητικέςαντιδράσεις






Σχολική φοβία # Πραγματικούς φόβους

Προβλήματα συμπεριφοράς κατά τη σχολική

ηλικία

Σύνδρομα προβληματικής συμπεριφοράς

Αντικοινωνική συμπεριφορά

Υπερβολική αναστολή-νεύρωση






Υπερβολική αναστολή-νεύρωση

Ανεπάρκεια- Ανωριμότητα

Ψυχοσωματικό σύνδρομο

Προβλήματα συμπεριφοράς κατά τη σχολική ηλικία

Πότε ένα σύμπτωμα είναι σοβαρό;

Η συχνότητα εμφάνισης του συμπτώματος

Η εμφάνιση συγχρόνως και άλλων συμπτωμάτων

εξελικτική ψυχολογία FELDMAN S. ROBERT 2ος τόμος

Documents

Transcript of εξελικτική ψυχολογία FELDMAN S. ROBERT 2ος τόμος