Υπό την αιγίδα:

“Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις στην Ελλάδα”

3η Διημερίδα 2018

Μειώνοντας την απόσταση μεταξύ των Συμβατικών Συστημάτων Συλλογής Διοδίων και των Ηλεκτρονικών Συστημάτων Ελεύθερης Ροής: Η Περίπτωση του Υβριδικού Συστήματος Διοδίων

23-24/1/2018 3η Διημερίδα ITS Hellas 2018, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών 1

Κωνσταντίνος Παπανδρέου

1. Το υφιστάμενο καθεστώς διοδίων στην Ελλάδα

2. Το «ζωνικό» σύστημα - αρχές χρέωσης και ειδικά θέματα

3. Εναλλακτικές για αναλογικότερη χρέωση & βελτιωμένο LOS

4. Το «Υβριδικό» Σύστημα

5. Εξοπλισμός Πεδίου

6. Οφέλη/ Πλεονεκτήματα Υβριδικού Συστήματος

7. Από το Υβριδικό στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Ελεύθερης Ροής

8. Συμπέρασμα

2 23-24/1/2018 3η Διημερίδα ITS Hellas 2018, Υπουργείο Υποδομών και

Μεταφορών

1.Το υφιστάμενο καθεστώς διοδίων στην Ελλάδα

Ο προϋπάρχων σχεδιασμός με πυκνούς κόμβους καθιστούσε την υλοποίηση συμβατικού κλειστού / πλήρους αναλογικού συστήματος διοδίων μη εφικτή λόγω του μεγάλου πλήθους απαιτούμενων πλευρικών σταθμών

Η εφαρμογή ενός ανοικτού/ζωνικού συστήματος ήταν και παραμένει η μόνη βιώσιμη επιλογή με αμφίδρομους μετωπικούς Σ/Δ κάθε 30-40χλμ ώστε να επιτυγχάνεται κατά το δυνατό η τμηματοποίηση των τελών και να είναι δικαιότερες οι χρεώσεις καθώς και πλευρικούς Σ/Δ σε επιλεγμένους κόμβους για την αποφυγή της παράκαμψης των μετωπικών Σ/Δ.

Σήμερα – 1871χλμ αυτοκινητόδρομων, γεφυρών και σηράγγων με διόδια εν λειτουργία

Μετωπικοί Σ/Δ

3

Πριν το 2007-2008 οι υπεραστικοί αυτοκινητόδρομοι λειτουργούσαν από το Δημόσιο χωρίς μια ολοκληρωμένη πολιτική διοδίων. Οι μετωπικοί Σ/Δ λειτουργούσαν σε μία κατεύθυνση κάθε 80-120 χλμ, με λίγους πλευρικούς Σ/Δ.

2007-2008 οι περισσότεροι υπεραστικοί αυτοκινητόδρομοι επήλθαν στο καθεστώς των Έργων Παραχώρησης

Στάσεις σε Μετωπικούς Σ/Δ πριν και μετά τις Παραχωρήσεις

Διαδρομή Αθήνα-Πάτρα 200χλμ

Αθήνα-Θεσσαλονίκη 500χλμ

Αθήνα-Καλαμάτα 240km

Πριν 2 6 2

Μετά 5 12 7

ATHENS

KALAMATA

PATRAS

THESSALONIKI

Μήκος (χλμ)

ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ 882,3

ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ 70,0

ΜΟΡΕΑΣ 205,0

ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ 202,3

ΝΕΑ ΟΔΟΣ 220,3

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΔΟΣ 57,0

ΓΕΦΥΡΑ 3,5 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ

ΑΙΓΑΙΟΥ 230,6

Total 1.871,0

Interchange B Ramp Plaza: Charge B to D

Mainline Toll Plaza: Charge for A to D

Point D End of

Charging Zone

Point A Start of

Charging Zone

Interchange C - Untolled

2. Το «ζωνικό» σύστημα - αρχές χρέωσης και ειδικά θέματα

4

Direction of Travel

Direction of Travel

Περ.1: Το όχημα εισέρχεται από Μετωπικό Σ/Δ, χρεώνεται την απόσταση A ως D, διανύοντας την πλήρη απόσταση A ως D Δίκαιη Χρέωση

Περ. 2: Το όχημα εισέρχεται από πλευρικό Σ/Δ, χρεώνεται την απόσταση B ως D, διανύοντας το μέρος της ζώνης χρέωσης B ως D

Δίκαιη Χρέωση Περ. 3:Το όχημα εισέρχεται από Μετωπικό Σ/Δ, , χρεώνεται την απόσταση A ως D, αλλά διανύει ΜΟΝΟ το μέρος της ζώνης χρέωσης A ως B Ο χρήστης έχει πληρώσει για μεγαλύτερη απόσταση από αυτή που διήνυσε

Περ. 4: Το όχημα εισέρχεται από κόμβο χωρίς διόδια C, και διανύει τη ζώνη χρέωσης ως το τέλος της D, χωρίς χρέωση

Προβλήματα / Κριτική:

• Συχνές στάσεις κάθε 30-40 χλμ για χρήστες που πληρώνουν με μετρητά

• Σχετικά άδικη/ μη αναλογική χρέωση σε κάποιες περιπτώσεις ειδικά για συχνούς & τοπικούς χρήστες

3. Εναλλακτικές για αναλογικότερη χρέωση & βελτιωμένο LOS

5

Υλοποίηση ενός συμβατικού κλειστού συστήματος με πλευρικά διόδια σε όλες τις εισόδους και εξόδους

Υπερβολικά κοστοβόρο σε κατασκευή και λειτουργία λόγω:

Της πυκνότητας (πλήθους) των προϋπαρχόντων κόμβων

Οι προϋπάρχοντες κόμβοι δεν είναι σχεδιασμένοι για την κατασκευή πλευρικών Σ/Δ

Υλοποίηση ενός πλήρως κλειστού ηλεκτρονικού συστήματος ελεύθερης ροής (MLFF), δορυφορικό σύστημα διοδίων (Satellite) , ή σύστημα με αυτόματη αναγνώριση πινακίδας (ANPR ), έχει μεγάλες δυσκολίες και απαιτεί σημαντικό χρόνο προετοιμασίας και σύνθετες διεργασίες σε πολλά επίπεδα :

Θέματα αστυνόμευσης – Λειτουργικά κόστη – Το νομικό πλαίσιο δεν επιτρέπει στους Παραχωρησιούχους να επιβάλλουν/ εισπράττουν πρόστιμα.

Το Δημόσιο θα πρέπει να υλοποιήσει αυστηρό και εκτεταμένο μηχανισμό αστυνόμευσης και να εγγυηθεί τα έσοδα στους Παραχωρησιούχους

Η κακή ποιότητα και μη τυποποίηση των υφιστάμενων πινακίδων κυκλοφορίας καθιστά μη πρακτικά υλοποιήσιμα τα συστήματα που βασίζονται σε αυτόματη αναγνώριση πινακίδας.

Έλλειψη συνολικής και επαρκώς ενημερωμένης σε πραγματικό χρόνο βάσης δεδομένων πινακίδων οχημάτων

Απαξίωση πρόσφατων επενδύσεων σε συστήματα και σταθμούς διοδίων – σημαντικά επιπλέον νέα κόστη

Σημαντικά νομικά ζητήματα, ανακατανομή του ρίσκου μεταξύ Δημοσίου/ Παραχωρησιούχων, τροποποιήσεις ΣΠ, θέματα ιδιωτικότητας, κλπ

Απαιτείται σημαντική προετοιμασία και προσαρμογή των οδηγών (αύξηση του ποσοστού ηλεκτρονικών χρηστών, σήμερα ~ 35% για το σύνολο της χώρας, εκτός Εγνατίας, (από 22-50+ % ανάλογα το έργο)

Διατήρηση ή όχι ελάχιστου αριθμού λωρίδων με εισπράκτορα σε μία περίοδο προσαρμογής?

Υπάρχει άλλη ρεαλιστική εναλλακτική άμεσης υλοποίησης, χωρίς το θέμα να πάει στις «καλένδες»?

Βελτίωση του ζωνικού συστήματος με συμβατικούς Σ/Δ με την προσθήκη «Ηλεκτρονικών πυλών» σε στρατηγικά επιλεγμένες ράμπες, δημιουργώντας ένα συνδυασμένο ή «Υβριδικό» σύστημα το οποίο είναι κλειστό και αναλογικό για τους ηλεκτρονικούς χρήστες και ζωνικό για τους χρήστες με μετρητά.

Η επιλογή του τρόπου πληρωμής είναι στη διακριτική ευχέρεια του χρήστη

4. Το «Υβριδικό» Σύστημα

6

Interchange B Ramp

Plaza: Charge B to D

Mainline Toll Plaza: Charge for A to D

Direction of Travel

Direction of Travel

Point D End of

Charging Zone

Point A Start of

Charging Zone

Το όχημα εισέρχεται από Μετωπικό Σ/Δ περνώντας από την ηλεκτρονική λωρίδα και, χρεώνεται την απόσταση A ως D, αλλά διανύει ΜΟΝΟ το μέρος της ζώνης χρέωσης A ως B

Οι επιλεγμένες ράμπες εισόδου/εξόδου χωρίς Σ/Δ εξοπλίζονται με ηλεκτρονικές πύλες

Όταν το όχημα εξέρχεται από τον κόμβο Β η ηλεκτρονική πύλη καταγράφει το όχημα και τον πομποδέκτη του Το σύστημα διοδίων συνδέει την συναλλαγή από τον Μετωπικό Σ/Δ με τη διέλευση από την Ηλεκτρονική Πύλη, και δημιουργεί μια πίστωση στο λογαριασμό του χρήστη ίση με την χρέωση που αντιστοιχεί στην μη διανυθείσα απόσταση B ως D. Τελική χρέωση= (A ως D) – (B ως D) = A ως B δηλαδή πλήρως αναλογική χρέωση για τη διανυθείσα απόσταση

Interchange C

- Untolled

5. Εξοπλισμός Πεδίου

7

Εξοπλισμός Ηλεκτρονικών Πυλών:

Κεραίες ETC τεχνολογίας DSRC για την ανάγνωση των πομποδεκτών, ώστε να καλύπτεται όλο το πλάτος της ράμπας, και με χρήση πολλαπλών αναγνώσεων πομποδέκτη για την καταγραφή της τροχιάς του οχήματος κατά την κίνηση του εντός της ζώνης ανάγνωσης

Κάμερες καταγραφής πινακίδας οχήματος, για ταυτοποίηση χρήστη σε περίπτωση μη ανάγνωσης πομποδέκτη και μη παροχή πίστωσης (π.χ. λόγω μη τοποθέτησης / μη ορθής τοποθέτησης πομποδέκτη)

Κάμερες βίντεο γενικού πλάνου, ως εφεδρεία σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η ταυτοποίηση κάποιου οχήματος που δεν έλαβε την πίστωση μέσω της κάμερας καταγραφής πινακίδας

Ελεγκτής Ηλεκτρονικής πύλης, στον οποίον διασυνδέονται όλες οι συσκευές

Εξοπλισμός παροχής ισχύος και τηλεπικοινωνιών

Μεταλλικός φορέας για την έδραση όλου του εξοπλισμού, ειδικά σχεδιασμένος ώστε να μην απαιτείται κλείσιμο λωρίδας για συντήρηση

Δεν απαιτείται σύστημα κατηγοριοποίησης, αυτή γίνεται στο Σταθμό Διοδίων

Κριτήρια στρατηγικής τοποθέτησης ηλεκτρονικών πυλών:

Η πίστωση μη διανυθείσας απόστασης να είναι αξιόλογη (δεν υπάρχει ανάγκη για ηλεκτρονικές πύλες σε μικρή εγγύτητα με το τέλος της ζώνης χρέωσης) Εξυπηρέτηση κόμβων/ περιοχών με επαρκή ζήτηση/ κυκλοφορία

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Korinthos SICEpidavros I/CLoutraki SIC

Ko

rin

th

Ca

na

l

Ag. Theodoroi I/CKineta I/CPanorama SICPachi I/CMegara SICNea Peramos I/CAttiki Odos SICThiva – Elefsina I/C

23+940 26+690 33+610 39+140 41+510 53+500 56+580 65+150 76+300 77+230 82+125 84+450

ETC Ramp Gantry

(Basic)

Mainline / Ramp Toll Plaza

equipped with ETC lanes

LEGEND

THIVA - KINETA TOLLING ZONE (33.2km) KINETA - TRIPOLI TOLLING ZONE (28.3km)

13 14 15 16 17 18 Derveni I/CLikoporia I/CXilokastro I/CKiato I/CZevgolatio I/CAnc. Korinthos I/C

86+750 95+835 106+435120+260

132+800 141+100

Akrata I/C19

20 21 23 24 25Kalavrita I/C

Egio East I/C Selianitika I/C Arachovitika I/C Rio I/C22 Egio West I/C

147+200

157+600

171+000 177+000 181+400 198+000 204+330

18

TRIPOLI – XILOKASTRO TOLLING ZONE (35.7km) XILOKASTRO – AIGIO EAST TOLLING ZONE (50.6km)

ETC Ramp Gantry

(Expanded)

Enforcement ETC

Gantry (Basic + Enf)

AIGIO EAST - PATRAS TOLLING ZONE (35.4 km)

Tripoli I/C

Enforcement ETC Gantry

(Expanded + Enf.)

The Expanded package, plus the implementation of Ramp Enforcement ETC gantries in order to

detect users that attempt to bypass and gain a rebate.

Only interchanges that have a significant interest for users are equipped. Interchanges with a low

anticipated traffic or in areas with lower population are excluded

The Basic package, plus the implementation of Ramp Enforcement ETC gantries in order to

detect users that attempt to bypass and gain a rebate.

In addition to the interchanges equipped under the Basic package some additional interchanges

are also equipped to provide a more complete coverage

Toll Plazas under current Open Tolling Scheme

MAINLINE

PLAZA

RAMP

PLAZAS MAINLINE

PLAZA

RAMP

PLAZAS

RAMP

PLAZAS

MAINLINE

PLAZA

RAMP

PLAZAS

RAMP

PLAZAS

MAINLINE

PLAZA

RAMP

PLAZASRAMP

PLAZAS

RAMP

PLAZAS

MAINLINE

PLAZARAMP

PLAZAS

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIESRAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIESRAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

RAMP ETC

GANTRIES

6. Οφέλη/ Πλεονεκτήματα Υβριδικού Συστήματος

Απαντά στην κοινωνική απαίτηση για αναλογικότερη χρέωση ειδικά εκεί που υπάρχει πραγματική ανάγκη Αξιοποίηση υφιστάμενης υποδομής και πρόσφατων επενδύσεων Αξιοποίηση υφιστάμενης πελατειακής βάσης > 700.000 συνδρομητών με πομποδέκτες DSRC Ευελιξία για μελλοντικές επεκτάσεις όπου απαιτείται, καθώς και στην ανάπτυξη νέων εμπορικών πολιτικών Δεν επιβάλλει την πληρωμή με πομποδέκτη. Οι χρήστες που επιθυμούν να πληρώνουν σε εισπράκτορα μπορούν να εξακολουθήσουν να το κάνουν, χωρίς ωστόσο να επωφελούνται των πιστώσεων. Καθιστά τα ηλεκτρονικά διόδια πιο ελκυστικά, και αυξάνει τη διείσδυση τους Βελτιώνει το επίπεδο εξυπηρέτησης Μηδενικό ρίσκο αποφυγής διοδίων (σε σχέση με MLFF, Satellite, ANPR)

Δεν απαιτείται αστυνόμευση Ο πιο οικονομικός και ταχύτερος τρόπος για αναλογική χρέωση όπου υπάρχουν ήδη συμβατικά ζωνικά συστήματα διοδίων Ανοίγει το δρόμο για μελλοντική υλοποίηση συστήματος Ηλεκτρονικού Συστήματος Ελεύθερης Ροής (MLFF)

Επαναχρησιμοποίηση/ αξιοποίηση του εξοπλισμού (ηλεκτρονικές πύλες) σε περίπτωση μετάβασης σε MLFFT

Tο υβριδικό είναι μία ώριμη επιλογή ως 1ο βήμα για αναλογικά διόδια και τα ηλεκτρονικά διόδια ελεύθερης ροής

8

8. Από το Υβριδικό στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Ελεύθερης Ροής (επόμενο βήμα)

9

Το Υβριδικό μπορεί να ανοίξει σταδιακά το δρόμο της ασφαλούς μετάβασης στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Ελεύθερης ροής.

Η διεθνής πείρα δείχνει ότι απαιτούνται κάποια βασικά βήματα –που χρειάζονται χρόνο- ώστε να υπάρξει η

απαιτούμενη ωριμότητα για τη μετάβαση, ενδεικτικά: i. Η διανομή των πομποδεκτών και η διείσδυση των ηλεκτρονικών διοδίων πρέπει να αυξηθεί σημαντικά:

a) Η διείσδυση που είναι σήμερα σε επίπεδο χώρας στα επίπεδα του 35% (με μέγιστο 50-55%) πρέπει να αυξηθεί τουλάχιστον στα επίπεδα του 90%

b) Τα Υβριδικά συστήματα θα βοηθήσουν προς αυτή τη κατεύθυνση c) Ωστόσο όταν ο βαθμός διείσδυσης αυξηθεί σημαντικά σε πρώτη φάση, ο πομποδέκτης θα μπορούσε σε

επόμενη φάση να γίνει υποχρεωτικός για όλα τα οχήματα

ii. Να δημιουργηθεί το απαιτούμενο νομικό/θεσμικό πλαίσιο και αποτελεσματικός μηχανισμός αστυνόμευσης και ανάκτησης των εσόδων

iii. Να τακτοποιηθούν θέματα κατανομής ρίσκου και αρμοδιοτήτων μεταξύ δημοσίου/ιδιωτών και αναγκαίες τροποποιήσεις στις ΣΠ, θέματα ιδιωτικότητας, κλπ

iv. Να ληφθεί ειδική μέριμνα για τα ξένα οχήματα π.χ. με την «ενοικίαση» πομποδεκτών

v. Οι μετωπικοί Σ/Δ μέχρι την ενδεχόμενη οριστική κατάργηση τους πρέπει πρώτα να μετατραπούν σταδιακά σε πύλες ελεύθερης ροής, αυξάνοντας σταδιακά τις πύλες ελεύθερης ροής αποκλειστικά για ηλεκτρονικούς χρήστες και μειώνοντας αντίστοιχα τις λωρίδες με μετρητά.

vi. Οι ηλεκτρονικές πύλες των υβριδικών συστημάτων να επεκταθούν με πύλες στην κύρια αρτηρία και σε όλες τις ράμπες στη θέση των Συμβατικών Σταθμών Διοδίων

vii. Και τέλος κατάργηση των Συμβατικών Σ/Δ

9. Συμπέρασμα

10

Το Υβριδικό Σύστημα Διοδίων μπορεί να μετατρέψει ένα ζωνικό – ανοικτό σε κλειστό Ηλεκτρονικό με πλήρη αναλογική χρέωση,

Κυρίως όμως συνιστά μια ασφαλή και άμεσης υλοποίησης λύση,

για την αναλογική χρέωσης, εκεί που υπάρχει πραγματική ανάγκη, αλλά και για την τελική ομαλή μετάβαση στα συστήματα ελεύθερης ροής

αξιοποιώντας τις υφιστάμενες υποδομές Σε ότι αφορά τις ΣΠ, υπάρχει η πρόβλεψη και η ευελιξία να μελετηθεί και

προσαρμοσθεί σε κάθε έργο χωριστά ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες και τις χρηματοοικονομικές/ συμβατικές ιδιαιτερότητες κάθε έργου

2η Ετήσια Διημερίδα

Αθήνα 23-24 Ιανουαρίου

2018

«Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις στην Ελλάδα»

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Ερωτήσεις;

23-24/1/2018 3η Διημερίδα ITS Hellas 2018, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών 11

Κωνσταντίνος Παπανδρέου Διευθύνων Σύμβουλος Ολυμπία Οδός Λειτουργία ΑΕ