Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ Ο Φασ]πίντερ ήταν ο πιο Γερ]ανόi και ο...

Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥΟ Φασμπίντερ ήταν ο πιο Γερμανός και ο πιο λαϊκός και ο πιο

κινηματογραφιστής από τους Γερμανούς κινηματογραφιστές του καιρούτου: έκανε τη μια ταινία πίσω απ’ την άλλη, μεταποιώντας σε μελόδραμα

θέματα δανεικά από τον ρεαλισμό, όπως η μετανάστευση για οικονομικούςλόγους, η σεξουαλική καταπίεση, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η

ταυτότητα… Με πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο σε αυτή την ομάδα,βασίλισσα-μέλισσα σε ένα εργαστήριο πολιτικοκαλλιτεχνικής εγρήγορσης,

ένα προκεχωρημένο φυλάκιο του μοντερνισμού, τη Χάνα Συγκούλα.

ταν μια εποχή κοσμογονίας. Η μεταπολίτευση, στηγενιά που μεγάλωνε παράλληλα με τις πιοενδιαφέρουσες αλλαγές της σύγχρονης ελλάδας,έδωσε τη δυνατότητα του μοντέρνου ονείρου και τηςδιεκδίκησης ενός κόσμου ανοιχτού, ενός κόσμουκαταρχάς ευρωπαϊκού στον οποίο η χειραφέτηση, ηδιαφορά, τα σύνορα δεν θα έπαιζαν το ρόλο πουείχαν παίξει έως τότε. και η δεκαετία του 1980 όλα

έδειχναν ότι έθετε τις βάσεις για την κατάκτηση αυτού τουθαυμαστού κόσμου.τότε γνώρισα τον κινηματογράφο του Φασμπίντερ, λίγο πριναρχίσει να σαρκάζει την επίπλαστη κουλτούρα χρησιμοποιώνταςκαι το όνομα του Δυτικογερμανού κινηματογραφιστή ο τζίμηςΠανούσης («Φράνσις Φορντ Κόπολα, Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ,και ξερό ψωμί»). Δεν ήταν ο μόνος Δυτικογερμανός – πήγαινεσετάκι με το Φεστιβάλ Βερολίνου όπου νεαροί σινεφίλταξιδεύαμε, με τον αλεξάντερ κλούγκε, τον Βιμ Βέντερς, τονΒέρνερ Χέρτσογκ, τον Ζύμπερμπεργκ, τον Ρόζα φον Πραουνχάιμ,κάποιους ακόμα. Όλοι τους εξέφραζαν μια ευρώπη πουδιεκδικούσε πάνω-κάτω τα ίδια: την ελεύθερη διακίνηση, τηναπελευθέρωση της σεξουαλικής ταυτότητας, τη χειραφέτηση,έναν πιο δίκαιο κόσμο, γνώση, εμπειρίες, ελευθερία, όλο καιπερισσότερη ελευθερία. ο Φασμπίντερ ξεχώριζε. Δεν αναζητούσε τις νέες μυθολογίες(όπως ο Βέντερς), δεν ήταν ο ακτιβιστής για ζητήματα έμφυληςταυτότητας (όπως ο Ρόζα φον Πραουνχάιμ), δεν ήταν ο ανατόμοςτου γερμανικού τραύματος εξαιτίας της βαριάς σκιάς τουεγκληματικού ναζισμού (όπως ο Ζύμπερμπεργκ)… το αίτημά τουήταν πρωτίστως κινηματογραφικό. μια δημιουργική ομάδα, μιαδημοφιλής στο παρελθόν φόρμα του θεάματος (το αστικόμελόδραμα που καλλιέργησαν προσωπικότητες όπως ο λίομακκάρεϊ και, πρωτίστως, ο Ντάγκλας σερκ) με μια οπτικήκαταρχήν κοινωνική και λαϊκή. Ήταν ο πιο Γερμανός και ο πιολαϊκός και ο πιο κινηματογραφιστής απ’ όλους: έκανε τη μιαταινία πάνω στην άλλη, μεταποιώντας σε μελόδραμα θέματαδανεικά από τον ρεαλισμό όπως η μετανάστευση γιαοικονομικούς λόγους, η σεξουαλική καταπίεση, ο κοινωνικόςαποκλεισμός, η ταυτότητα… κάποιες φορές λοξοδρομούσε,έκανε ασκήσεις φόρμας, ένα ιστορικό δράμα όπως το Μπερλίν

Αλεξάντερπλατς από το μυθιστόρημα του Ντέμπλιν, κι άλλεςασκήσεις θεατρογενείς, αφαιρετικές, για να επιστρέφει αμέσωςμετά σε ό,τι επιθυμούσε πολύ: το κινηματογραφικό μελόδραμακαι τη δημιουργική του ομάδα. με πιο αναγνωρίσιμο πρόσωποσε αυτή την ομάδα, ένα εργαστήριο πολιτικοκαλλιτεχνικήςεγρήγορσης, ένα προκεχωρημένο φυλάκιο του μοντερνισμού, τηΧάνα συγκούλα. Ήταν η εποχή της κατάθλιψης για τη Γερμανία που, ακόμα, έφερεβαρύ το τραύμα της ενοχής του πολέμου ενώ, ταυτόχρονα, τοτραύμα γινόταν ακόμα βαθύτερο εξαιτίας του βερολινέζικουτείχους που χώριζε τη Δύση της ελευθερίας, του πειράματος καιτης διεκδίκησης από την ανατολή του εξαναγκασμού και τουφόβου. ο Φασμπίντερ ήταν ένας ζωντανός φορέας αυτού τουτραύματος. στην ταινία Το παιχνίδι της τύχης, που δεν προσέχτηκεστον καιρό της, έπαιζε ο ίδιος τον κεντρικό ρόλο, έναν τύπο σταπρόθυρα της αφραγκίας που, αν και κερδίζει τον πρώτο αριθμότου λαχείου, η διαχείριση των χρημάτων και του εαυτού του δεναποτρέπουν το μοιραίο τέλος, την αυτοκτονία. κάπως έτσι, οσκηνοθέτης προείδε και το δικό του τέλος. λίγα χρόνια μετά,τυπικά Δυτικογερμανός, αυτοκτόνησε κι αυτός.Η κατάθλιψη της Γερμανίας, ωστόσο, δεν κράτησε πολύ. το 1989,σε κλίμα ευφορικής χαράς, το τείχος έπεσε. Η Γερμανία ενώθηκεκαι για καιρό όλα έδειχναν ότι θα πέσουν κι άλλα τείχη, κι άλλασύνορα στην ευρώπη. Δυστυχώς, η ιστορία δεν πορεύεταιγραμμικά – η Χάνα συγκούλα, μόνη, χωρίς τη δημιουργικήπλαισίωση που την έκανε σύμβολο μιας δημιουργικής εποχής, θαμπορούσε ακόμα και σε μια συναυλία όπου δεσπόζει το καμπαρέ,ένα κατεξοχήν γερμανικό μουσικό είδος, να κάνει τοναπολογισμό κερδών και απωλειών. σήμερα, η χειραφέτηση και οι ανοιχτές κοινωνίες, η δικαιοσύνηκαι η άρνηση του αποκλεισμού έχουν ανασταλεί. Ιδεολογίες στοόνομα του αίματος ή, γενικότερα, της ταυτότητας, με πρακτική τηβία, διεκδικούν όλο και περισσότερο έδαφος στην ευρώπη, πάνωαπό την οποία η κατάθλιψη επιστρέφει. και η διεύρυνση τουχάσματος ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς επαναφέρει τηφοβιστική πιθανότητα της επιστροφής σε έναν (κατά τηνέκφραση του Βύρωνα λεοντάρη) αθεράπευτα μεσοπόλεμο. Όμως, εμείς παραμένουμε μαχητικοί και αισιόδοξοι. τα καλύτεράμας χρόνια δεν πέρασαν. θα συνεχίσουμε να τα διεκδικούμε.

EDITORIAL του Ηλία κανέλλη

τα καλύτερά μας χρόνια

η

3 55th TIFF πρώτο πλάνο #282 [2014]

@filmfestivalgrακολοyθhστε μασστο twitter

H Χάνα Συγκούλα και οΡάινερ Βέρνερ Φασμπίντερ.

H Χάνα Συγκούλα και οΡάινερ Βέρνερ Φασμπίντερ.

H εφημερίδα του Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Eιδική έκδοση για το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Nο 282 [4/11/2014]

Διευθυντής σύνταξης: Hλίας KανέλληςAρχισυντάκτρια: Δήμητρα NικολοπούλουΣυντονισμός ύλης: Γκέλυ ΜαδεμλήΣύνταξη: Eλένη Aνδρουτσοπούλου, Δημήτρης Κερκινός, Αλεξάνδρα Κόλια, Γιώργος Κρασσακόπουλος, Aγγελική Πέτρου, Θάνος Σταυρόπουλος, Βασίλης Τερζόπουλος

Yπεύθυνη αγγλικών σελίδων: Έλενα ΧρηστοπούλουΦωτογράφος: Βασίλης Βερβερίδης (MOTIONTEAM)

Εξώφυλλο: Γιώργος Γελαδάκης, Μαρία ΠαπαδάκηEκτύπωση: ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.

Φεστιβάλ Kινηματογράφου ΘεσσαλονίκηςYπεύθυνος σύμφωνα με το νόμο: Δημήτρης Εϊπίδης

Στον κόσμο της τέχνης, λένε πωςκανείς δεν τραγουδά καλύτερα απόέναν ηθοποιό. Η γερμανίδα ντίβα,που ταύτισε τ’ όνομά της με τηγέννηση του γερμανικού νέουκύματος στο σινεμά, θα τοαποδείξει αυτό με τον καλύτεροδυνατό τρόπο – με μια συναυλία στοΟλύμπιον, την Παρασκευή 7/11 στις20.00. Λίγο πριν από την πρόβατζενεράλε, μας «κουρδίζει» στο προσωπικό της καλλιτεχνικόσύμπαν.

συνέντευξη στην Γκέλυ Μαδεμλή

αΠ’ τοΝ ΦασμΠΙΝτεΡ στΗΝπαγκοΣμιοποιηΣη

ΧAνα ΣυγκοYλα

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΙ ΠΛΟΥΣΙΑ ΖΩΗΗ Χάνα Συγκούλα υπήρξε εμβληματική μορφή του ανήσυχου δυτικογερμανικού κινηματογράφου,

σε μια εποχή που η Γερμανία αναζητούσε το σύγχρονο πρόσωπό της στην επικράτεια του μοντερνισμού. Από εκείνη την περίοδο προέρχεται και η ταινία Λιλί Μαρλέν (απ’ όπου το στιγμιότυπο απέναντι), στην οποία

η Χάνα Συγκούλα συντηρούσε και ταυτόχρονα ανανέωνε την παραδοση του γερμανικού καμπαρέ.


α πικρά δάκρυα της Πέτρα φονΚαντ. Λιλί Μαρλέν. Μαρία Μπρά-

ουν... μερικοί ρόλοι, μερικές μόνοταινίες της ηθοποιού Χάνα συγ-κούλα με τον Ράινερ Βέρνερ Φα-σμπίντερ, ανακαλούν τη συνεργασίαπου σφράγισε ένα νέο ευρωπαϊκό,

αστικό και ταυτόχρονα πολιτικοποιημένομελόδραμα. Η Ηγερία ενός «ιδανικού αυ-τόχειρα» συνεχίζει να στοιχειώνει το θέαμαμε την αντισυμβατική παρουσία της. μι-λήσαμε μαζί της.

Πότε ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τοτραγούδι και τι ανακαλύψατε μέσα απ’αυτό; κάθε γλώσσα έχει τη δική της μουσική.Όταν ήμουν παιδί δεν είχαμε τηλεόραση,αλλά μόνο ραδιόφωνο. οπότε όταν οι φω-νές απ’ όλο τον κόσμο έρχονταν στο σα-λόνι μας, μπήκα κατά κάποιον τρόπο στονκόσμο τους και ονειρευόμουν να γίνω τρα-γουδίστρια. είναι ωραίο να έχεις ένα όρ-γανο μέσα στο σώμα σου.

Πώς επιλέγετε τους ρόλους σας; συνήθως ρωτώ τον εαυτό μου αν θα ήθελανα συναντήσω αυτόν τον επινοημένο άν-θρωπο, στον οποίο αναφέρεται ο ρόλος,

και να περάσω ώρα μαζί του – τουλάχιστοντο χρόνο που απαιτείται για να τον ανα-παραστήσεις στην οθόνη ή στη σκηνή.

Στο αφιέρωμα στη Θεσσαλονίκη, θαπροβληθούν τρεις ταινίες του Φασμπίν-τερ, στις οποίες παίζετε. Θα τις ξανα-δείτε τόσο καιρό μετά; εκτιμώ σήμερα τη δουλειά του Φασμπίν-τερ ακόμη περισσότερο. Νιώθω πως ταξι-δεύω στο παρελθόν μου. θα ήθελα ναήμουν και πάλι νέα... αλλά την ίδια στιγμήχαίρομαι που δεν είμαι πια.

Στην ταινία σας Εγώ κι ο σωσίας μου, δια-βάζετε ένα κείμενο του Γκομπρόβιτς. Πι-στεύετε πως το σινεμά είναι, όντως, οτρόπος να συναντήσουμε αυτό το σωσίαμας (ψυχαναλυτικά και κυριολεκτικά);Δεν είναι απαραίτητο να είναι ο σωσίας,μπορεί να είναι η αδελφή ή ο αδελφόςμας, ή κάποιος ξάδελφος που είναι πάνταεκεί. Ή μπορεί να είναι και κάποιο κομμάτιτου εαυτού μας, της ίδιας μας της φύσηςκαι του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπί-ζουμε τον κόσμο.

Στο φεστιβάλ θα δούμε επίσης το ντο-κιμαντέρ Όποιο κι αν είναι τ’ όνειρο,

στην ουσία μια προσωπογραφία σας,από την Άννε Ίμπερτ. Τι σημαίνει να γί-νεται η ζωή σου αντικείμενο παρατή-ρησης ενός άλλου καλλιτέχνη;Γίναμε φίλες στην πορεία των γυρισμά-των, κάτι που σημαίνει πως ένιωθα καλάόταν καθρεφτιζόμουν στα μάτια της.

Για να παραφράσουμε τον Μπόρχες, πι-στεύετε πως κάθε έργο τέχνης είναι μιαπράξη αυτοβιογραφίας;λένε πως η ομορφιά είναι στο βλέμμα.μπορούμε επίσης να πούμε, είμαστε αυτόπου είμαστε εξαιτίας του βλέμματός μαςστον κόσμο και αντικατοπτρίζοντας τονκόσμο που μας βλέπει. οι καλύτερες ιστο-ρίες μας είναι για πραγματικές εμπειρίεςμας αλλά, όπως συμβαίνει με κάθε γενι-κολογία, ισχύει επίσης και το ακριβώς αν-τίθετο. ο μπόρχες έλεγε συχνά: «είμαι μιασυλλογική φαντασίωση».

Θυμάστε τα πρώτα σας βήματα; Πώςπροέκυψε ο κινηματογράφος;Όπως όλα τα παιδιά, μαθαίνουμε τον κό-σμο μέσα απ’ το παιχνίδι όπου προσπα-θούμε να μιμηθούμε τους ανθρώπουςγύρω μας, τη μητέρα μας, το γιατρό, τοδάσκαλό μας... Η διαφορά για τον ενήλικα

είναι πως δεν χρειάζονται πρόβες για έναρόλο. Πρόκειται για τελετουργία.

Το προσωπικό σας έργο είναι πολύ-μορφο και ρευστό, που δοκιμάζειπολλά εκφραστικά μέσα. Πιστεύετε σταείδη ή ασπάζεστε μια πιο συνολική ιδέαγια την τέχνη και τον κόσμο;Η αγαπημένη μου οπτική γωνία είναι αυτήτου κωμικοτραγικού. Η αλχημεία της τέ-χνης είναι να φέρνει τα ετερώνυμα σ’επαφή και να τα κάνει να συνυπάρχουν μεαπροσδόκητο τρόπο. Ένα από τα χαρα-κτηριστικά της εποχής μας είναι το χαρ-μάνι των έμφυλων ταυτοτήτων. Έχουμεδιαφορετικές ιδέες για το τι είναι αρσενικόκαι τι θηλυκό, ξέρουμε πως για την αλλαγήχρειάζεται η κρίση. Η απεριόριστη επικοι-νωνία μάς έχει κάνει να νιώθουμε πιοάνετα κοιτώντας στην οθόνη του smart-phone παρά κοιτάζοντας ο ένας τον άλλοστα μάτια. Πιστεύω πως πλέον εισπράτ-τουμε τον κόσμο με ανάμεικτα συναισθή-ματα. με τρόμο αλλά και με θαυμασμό γιατους μοντέρνους καιρούς.

Σε O,τι αΦορα τοΝ ΦασμΠΙΝτεΡ, εκτιμω Σημερα τΗ ΔουλεΙα του ακομη περιΣΣοτερο. ΝΙωθω Πωσ ταξιδευω Στο ΠαΡελθοΝ μου. Θα ηΘελα Να ΗμουΝ και παλι νεα... αλλα τΗΝ ΙΔΙα στΙΓμΗ Χαιρομαι που ΔεΝ εΙμαΙ ΠΙα.

τ

16th TDF πρώτο πλάνο #279 [2014]

Ο τίτλος της ταινίας σας έχει πολλαπλέςερμηνείες: ένα μάθημα που δίνεται μέσαστην τάξη, στους κόλπους μιας οικογέ-νειας, στην ίδια την κοινωνία. Πόσο δύ-σκολο ήταν να χτίσετε αυτή τη σύνθετη,την πολυεπίπεδη αφήγηση;μια απ' τις μεγαλύτερες προκλήσεις ήτανγια μας η συγγραφή του σεναρίου. εκεί προ-σπαθήσαμε να δώσουμε πολλές αποχρώσεις

στην έννοια του «μαθήματος», χωρίς να γί-νουμε πολύ άμεσοι ή διδακτικοί.

Πολύ περισσότερο από μια δασκάλα, ηπρωταγωνίστριά σας αντιπροσωπεύει μιαγυναίκα με αρχές που αντιμετωπίζει τησκληρή πραγματικότητα. Πιστεύετε πωςοι αρχές αυτές μπορούν να επιβιώσουνμέσα στην οικονομική κρίση;

Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. είναιπάνω απ' όλα πολιτιστική. Ζούμε σε ένανκόσμο στον οποίο η ελεύθερη βούληση εί-ναι μια αξιολύπητη ψευδαίσθηση. οι άν-θρωποι σήμερα έχουν παραγκωνιστεί, τουςστερούν κάθε ευκαιρία για τη σωστή κί-νηση. αλλά ο βασικός χαρακτήρας μας αρ-νείται να συμμορφωθεί μ’ αυτό ή να μπειστη θέση του θύματος. αποφασίζει να δρά-σει, να κάνει κάτι, να σπάσει κάτι, ακόμη κιαν αυτό σημαίνει να θυσιάσει τις αρχές καιτην ηθική της.

Ποιες είναι οι επιρροές σας στο σινεμά;μας εμπνέουν πάντα οι ταινίες των δασκά-λων μας, του Γκεόργκι Ντιουλγκέροφ και τουλιουντμίλ στάικοφ. Πρόκειται για σκηνοθέ-

τες με εξαιρετικό ταλέντο που δουλεύουνμοναδικά, τόσο στο σενάριο, όσο και με τουςηθοποιούς τους. είμαστε ευγνώμονες για τηγνώση που μας έδωσαν. αγαπάμε επίσης τιςταινίες που συνδυάζουν ιδανικά το χιούμορκαι το δράμα. σεβόμαστε αυτές τις ιστορίες,μας κινητοποιούν. ο αριστοτεχνικός συν-δυασμός τους κάνει μια ταινία ρεαλιστική,γεμάτη αλήθεια και ζωή.

Πόσο δύσκολο είναι για δυο κινηματο-γραφιστές να συνεργάζονται;Η συνεργασία μάς μας δίνει ιδιαίτερη χαρά.αισθανόμαστε πιο ελεύθεροι, πιο γενναίοικαι πιο εμπνευσμένοι. αν είχαμε οποιαδή-ποτε δυσκολία, τότε σίγουρα δεν θα επιλέ-γαμε να συνεργαστούμε.

Η ιστορία του Μόντρις βασίζεται σε αλη-θινό περιστατικό. Θα θέλατε να μας μιλή-σετε γι’ αυτό και για το πώς σας ενέπνευσεώστε να αφηγηθείτε την περιπέτειά του; εμπνεύστηκα την ταινία από μια ιστορία πουμου αφηγήθηκε πριν από μερικά χρόνια έναςφίλος μου, δικηγόρος. ο ίδιος είχε εργαστείσ’ αυτή την υπόθεση και έριχνε το φταίξιμοστον εαυτό του που δεν είχε μπορέσει να κά-νει περισσότερα για να βοηθήσει το παιδί. Ηιστορία αυτή με αναστάτωσε, κυρίως επειδή

ήξερα ότι επρόκειτο ξεκάθαρα για αδικία καιότι, στην πραγματικότητα, για την κατάστασηευθυνόταν ένα οικογενειακό δράμα που είχεξεφύγει από τον έλεγχο. Όταν αργότερα ξα-νασκέφτηκα το θέμα, συνειδητοποίησα ότιαυτή η υπόθεση έκρυβε πολλά ζητήματα –κυρίως την απώλεια της επικοινωνίας ανά-μεσα σε γονείς και παιδιά, αλλά και ανάμεσαστο κράτος και τους πολίτες. αυτά είναι ση-μαντικά θέματα που μπορεί κανείς να θίξεισε μια ταινία.

Η ταινία είναι μεν δραματική, ωστόσο δεν«βαραίνει» τον θεατή. Πώς κατορθώσατενα πετύχετε αυτή τη λεπτή ισορροπία;Για να είμαι ειλικρινής, δεν το έχω σκεφτείαυτό. εννοώ ότι ο στόχος ήταν να κάνωτην ιστορία όσο πιο αληθοφανή γίνεται.εξάλλου, εάν σκεφτούμε τις δικές μας ζωές,βλέπουμε ότι δεν υπάρχει μόνο το καλό,αλλά και το κακό ή και κάτι ενδιάμεσα, καιούτω καθεξής. Γι’ αυτό άλλωστε και οι ζωέςμας δεν είναι επίπεδες. Ίσως αυτό βοήθησετην ταινία να μη δείχνει επίσης επίπεδη,καταθλιπτική ή οτιδήποτε άλλο, αλλά νααποτυπώνει τις πολλαπλές εκφάνσεις τηςζωής.

Βρίσκετε ότι ο Μόντρις έχει ομοιότητες ήδιαφορές με τους συνομηλίκους του, μετη νεολαία στην υπόλοιπη Ευρώπη; Η ταινία ταξίδεψε και θα συνεχίσει να ταξι-

δεύει ανά τον κόσμο, συναντώντας θεατέςμε διαφορετικές νοοτροπίες και κοινωνικάυπόβαθρα. αυτό που παρατήρησα σε αυτότο ταξίδι είναι ότι όλοι καταλαβαίνουν τηνιστορία και το τι συμβαίνει με τον μόντρις.θεωρώ πως αυτό αποδεικνύει ότι το συγ-κεκριμένο θέμα, αλλά και οι προβληματι-σμοί της ταινίας, δεν συμβαίνουν μόνο στηλετονία, αλλά ότι είναι λίγο πολύ παγκό-σμιας απήχησης. Έχουν να κάνουν με τιςσχέσεις παιδιών και γονιών, κράτους και πο-λιτών, προβλήματα παρόμοια όπου κι ανπας. Έχουν επίσης να κάνουν με την πορείακάθε ανθρώπου προς την ωρίμανση. Άλλω-στε η εφηβεία ανέκαθεν υπήρξε αγαπημένηθεματική του σινεμά. καθώς πρόκειται γιαμια περίοδο όπου αφήνει κανείς πίσω τουτην παιδική ηλικία και μπαίνει στην ενήλικηζωή, είναι μια εποχή αλλαγής και, κατά συ-νέπεια, έχει προβλήματα.

μοντριΣΓιούρις Κουρσιέτις

ο μόντρις είναι ένας έφηβος από τη λετονία, που βρίσκεται αντιμέτωποςμε το νόμο και μ’ ένα σκληρό σύστημα καταστολής όταν η μητέρα του, σεμια βεβιασμένη προσπάθειά της να τον αποσπάσει από τον εθισμό τουστον τζόγο, τον παραδίδει στην αστυνομία. Ένα κοινωνικό στόρι σε μιαταινία που είναι και ελληνική συμπαραγωγή.συνέντευξη στην Αλεξάνδρα Κόλια

ημερολογιο εΦΗΒεΙασ

μαΘημαΚριστίνα Γκρόζεβα, Πέταρ Βαλτσάνοφ

στΗ Δασκαλα μασ με αγαπηαν η σχολική αίθουσα είναι μια κοινωνία σε μικροκλίμακα, με τουςδικούς της ρυθμούς και κανόνες, η δασκάλα στο μυθοπλαστικόντεμπούτο δύο νέων Βούλγαρων σκηνοθετών (που έχουν μάθει καλάτο δικό τους «μάθημα») διδάσκει τι θα πει κοινωνική αλληγορία.

συνέντευξη στη Δήμητρα Νικολοπούλου

διεΘνεΣ ΔΙαΓωΝΙστΙκο #2Ζητήματα διακρίσεων, ανέχειας και κοινωνικού αποκλεισμού είναι κίνητρα για τους νέους σκηνοθέτες, απ’ όποια χώρα κι ανπροέρχονται. Το χάσμα πλουσίων και φτωχών, που αυξάνει, ως δημιουργικό κίνητρο, καλλιεργεί μια νέα συνειδητότητα.


μια κοπέλα σε αναπηρικόκαροτσάκι μεταφέρεται στοκαινούριο (και πρώτο) της σχολείο.τα εμπόδια που βρίσκει στο δρόμοτης μέχρι να φτάσει στην τάξη(σκάλες, ασυνείδητες δασκάλες,περιφρονητικές καθαρίστριες) δενείναι τίποτα μπροστά στηνπεριφρόνηση που βιώνει από τον«φυσιολογικό» περίγυρό της. Η νέατης τάξη, όμως, την υποδέχεται μεανοιχτές τις αγκάλες – μέχρι πουεκείνη θα αρχίσει να μιλά για τηναδικία και γίνεται στόχος απ’ όλεςτις κατευθύνσεις.

συνέντευξη στην Έλενα Χρηστοπούλου

Τι σας ενέπνευσε στο μυθιστόρημα τηςπαιδοψυχολόγου Εκατερίνα Μουράσοβα,στο οποίο στηρίζεται η ομότιτλη ταινίασας;το βιβλίο της μουράσοβα ήταν για νεαράαγόρια και για τη φιλία. Δεν περιλάμβανεκαμία ιστορία για την πρώτη αγάπη. Η ιστο-

ρία της έμοιαζε περισσότερο με μια «trash»κωμωδία, που προσπάθησε να γυρίσει σεσοβαρό κοινωνικό δράμα. με τους φίλουςμου γελούσαμε μ’ αυτό. αλλά το βιβλίο τηςήταν για μένα η αφετηρία. Πήγα σε μια πραγ-ματική τέτοια τάξη και η εμπειρία με σόκαρε.αποφάσισα τότε να ξαναγράψω την ιστορίατης από την αρχή...

Έχετε αναφέρει πως το Χορεύοντας στοσκοτάδι του Λαρς φον Τρίερ είναι από τιςσημαντικότερες επιρροές σου. Με ποιοντρόπο;είναι η αγαπημένη μου ταινία. τα τέλη του1990 ήταν περίοδος κρίσης για τη Ρωσία.Ήμουν τότε αρκετά νέος. ο πατέρας μουδούλευε σε βίντεο-κλαμπ και έφερνε σπίτιτις ταινίες του Φον τρίερ. τις βλέπαμε μαζίμε το βραδινό φαγητό. Ήταν αποκάλυψη.μετά από αυτό ήθελα να γίνω σκηνοθέτης.

Πώς συνδέεται η ιστορία σας με τη σύγ-χρονη ρωσική κοινωνία;Πρόκειται για σοβαρό πρόβλημα που πρω-τοξεκίνησε τη δεκαετία του 1990, μετά τηνκατάρρευση της σοβιετικής Ένωσης, η οποίαέφερε βαθιά οικονομική κρίση. Η κυβέρ-νηση άρχισε να κλείνει τα ειδικά σχολεία,

στα οποία δούλευαν δάσκαλοι με ειδική εκ-παίδευση. μετά την κρίση, αντί να ξανανοί-ξουν αυτά τα σχολεία, η κυβέρνηση δημι-ούργησε ένα καινούριο σύστημα. σεκανονικά σχολεία εγκαινιάστηκαν οι τάξειςαποκατάστασης, στις οποίες άρχισαν να με-ταφέρουν τα «κακά» και τα φτωχά παιδιά.οι υπόλοιποι μαθητές και οι δάσκαλοι δεν

συμπαθούσαν αυτές τις τάξεις και τους συμ-μαθητές τους. με την πάροδο του χρόνου,αυτές οι τάξεις μετατράπηκαν σε σχολείο-φυλακή. αυτή είναι και η επώδυνη αλήθειατης ταινίας. είναι ένα τεράστιο πρόβλημαστη ρωσική κοινωνία σήμερα. Νομίζω ότικάναμε το πρώτο βήμα για να αλλάξει αυτήη κατάσταση.

να ειΣαι καΙ Να (μΗΝ) εΧεΙσ

Η ιστορία ενός ανορθόδοξουτριγώνου αγάπης καιαλληλοσπαραγμού ανάμεσα σ’ ένακορίτσι με διανοητική στέρηση,στην αδελφή της που έχει αναλάβειτην προστασία της, και σ’ ένανερωτευμένο άντρα που φιλοδοξείνα μπει στη ζωή τους χωρίς να έχειεκτιμήσει σωστά τις συνέπειες τωνεπιλογών του. συνέντευξη στην Αλεξάνδρα Κόλια

Πώς προσεγγίζετε τη σχέση των ηρώωνσας, ιδιαίτερα στις οριακές στιγμές στησχέση μεταξύ των δύο αδελφών. Πώς μπο-ρέσατε να χειριστείτε με τόση λεπτότητααυτές τις στιγμές; Η λιρόν μπεν σλους, που υποδύεται τη σέλι,είναι η σύζυγός μου και σεναριογράφος τηςταινίας, και εμπνεύστηκε το σενάριο από τηναδελφή της, Γκάμπι, την οποία στο φιλμ υπο-δύεται η Ντάνα Ιβγκί, μια πολύ γνωστή Ισραη-λινή ηθοποιός και πολύ καλή φίλη μου εδώκαι χρόνια. το γεγονός ότι έχω τόσο καλήσχέση με τις ηθοποιούς μου, πολύ καιρό πρινξεκινήσει η ταινία αυτή, ήταν πολύ σημαντικόγια εμάς και μας επέτρεψε να αποδώσουμεακόμη καλύτερα αυτούς τους δυο χαρακτή-ρες. εκτός από αυτό, συζητήσαμε, κάναμεέρευνα και πρόβες για μήνες, δημιουργώντας

ένα οικείο περιβάλλον στο πλατώ, ώστε νακάνουμε την ταινία πραγματικότητα.

Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τη συνερ-γασία σας με τη σύζυγό σας και πώς αυτήεπηρέασε την ταινία; Η συνεργασία μου με τη λιρόν ήταν απολαυ-στική. σαν μια ωραία ιστορία αγάπης με ευ-τυχισμένο τέλος. υπήρχαν συγκρούσεις,δράμα και αγωνία, μαζί με πάθος, θαυμασμόκαι εμπιστοσύνη. το ευτυχές τέλος έμελλε ναείναι το τηλεφώνημα που λάβαμε για τη συμ-μετοχή μας στο Δεκαπενθήμερο των σκηνο-θετών στο φεστιβάλ των καννών. οι πιο δύ-σκολες στιγμές, από την άλλη, ήταν στομοντάζ. αυτό είναι το στάδιο όπου τα όνειρατου σεναριογράφου και του σκηνοθέτη συ-ναντούν την πραγματικότητα, ξαναγράφονταικαι τελειοποιούνται - πάντως, επιπλέον, έκαναεγώ το μοντάζ. συμβουλεύω κάθε σκηνοθέτηή μοντέρ εκεί έξω, να αποφεύγει να κοιμάταιστο ίδιο κρεβάτι με το σεναριογράφο ή τηνπρωταγωνίστρια της ταινίας του κατά τη διάρ-κεια του μοντάζ.

Η ταινία σας απέσπασε το μεγάλο βραβείοτου τμήματος Works in Progress της Αγο-ράς του 54ου ΦΚΘ. Πώς βοήθησε η συμ-μετοχή σας και η βράβευση στην πορείατης ταινίας; το βραβείο του τμήματος works in Progressτης αγοράς στο 54ο Φκθ, ήταν εξαιρετικάσημαντικό για εμάς, τόσο από οικονομική

όσο και από καλλιτεχνική άποψη. Η ταινίαείχε πολύ μικρό προϋπολογισμό από τηναρχή. κάναμε γυρίσματα για είκοσι μέρες καιόλοι αναγκάστηκαν να πληρωθούν λιγότεροαπό ό,τι ισχύει κανονικά στην κινηματογρα-φική βιομηχανία του Ισραήλ. εγώ ανησυ-χούσα ιδιαίτερα για το στάδιο του post-pro-duction. εδώ είναι που η χρηματοδότησηκάνει τη διαφορά. οι ηθοποιοί θα κάνουνό,τι καλύτερο μπορούν, είτε πρόκειται γιαφιλμ χαμηλού προϋπολογισμού είτε για μιαχολιγουντιανή ταινία. οι παραγωγοί μπορούννα αυτοσχεδιάσουν και να βρουν δημιουρ-γικές λύσεις. Όμως, όταν δεν έχεις πόρουςγια να εξασφαλίσεις καλή ποιότητα στο post-production, τότε είσαι λίγο-πολύ χαμένος.ευτυχώς, κερδίσαμε το βραβείο post-pro-

duction στο Φεστιβάλ θεσσαλονίκης κι αυτόμας επέτρεψε να επενδύσουμε περισσότεραχρήματα στον ήχο και να δουλέψουμε σε κα-λύτερες εγκαταστάσεις. επιπλέον, μάλιστα,μας δόθηκε η εκπληκτική ευκαιρία να κά-νουμε το grading στην εταιρεία Graal. Η ιδι-αίτερη πινελιά του Βαγγέλη μεταξά, που επι-μελήθηκε το grading, έβαλε το χρώμα καιτην αίσθηση της ταινίας σε εντελώς διαφο-ρετικό επίπεδο - δεν μπορώ να φανταστώτην ταινία χωρίς τη δουλειά του. Όπως καιτο προσωπικό της Graal, οι υπέροχες Ρένακαι κωνσταντίνα, ήταν τόσο συνεργάσιμεςκαι φιλικές! εκτός από το να συνεργαζόμαστεμε τέτοιους άψογους επαγγελματίες του χώ-ρου, νιώθω επίσης ότι κάναμε και καινούρι-ους φίλους.

διπλα τηΣΆσαφ Κορμάν

ο εΡωτασ καταγηΣ

μαΘημα αποκαταΣταΣηΣ Ιβάν Τ. Τβερντόφσκι


Διαλέξατε ένα δύσκολο θέμα καιαποφασίσατε να το αποδώσετε μεασπρόμαυρα ταμπλώ βιβάν. Γιατίεπιλέξατε τη συγκεκριμένη αισθη-τική προσέγγιση;επέλεξα τα ταμπλώ βιβάν γιατί ήτανό,τι πιο κοντινό και ακριβές στο πώςμπορείς να παγώσεις το χρόνο στηνοθόνη. Η επιθυμία μου ήταν να κάνωτο κοινό να αισθανθεί όπως ένιωθανεκείνοι οι άνθρωποι στη σιβηρία: σαννα έχει σταματήσει ο χρόνος. από τηνάλλη, δεν ήθελα να κάνω μια σκληρήταινία – αντ’ αυτού επιδίωξα να κινη-τοποιήσω το συναίσθημα, δεν έδωσαέμφαση στο γεγονός καθαυτό.

Ποιο ήταν το βασικό ζήτημα που θε-λήσατε να αναδείξετε;

το βασικό θέμα για μένα ήταν το πα-ράδοξο: τι αξίζει η ελευθερία αν πρέ-πει να την πληρώσεις με μοναξιά; αυτόμε βοήθησε και με οδήγησε στα τέσ-σερα χρόνια των γυρισμάτων.

Η Έρνα Νάγκελ, η γυναίκα που σαςενέπνευσε, ζει ακόμα. Τη συνάντη-σατε; το όνομα Έρνα Νάγκελ είναι ψευδώ-νυμο. Δεν γνωρίζω ποια ήταν η συγ-γραφέας αυτών των γραμμάτων κιέτσι δεν είχα την ευκαιρία να τη γνω-ρίσω. αλλά, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο,θα ήθελα να τη ρωτήσω για τη δύναμητου μυαλού της. Πώς είναι δυνατό νακρατήσεις καθαρό το μυαλό σου σετέτοιες συνθήκες. Η απάντηση θαβοηθούσε πολλούς από μας σήμερα.

πλευρικοI AνεμοιΜάρτι Χέλντε

γραμματααΠο τΗΝ εξοΡiα

μια εσθονή, στα 1941, και ενώ ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμοςκορυφώνεται, εξορίζεται από το σταλινικό καθεστώς, μαζί μετην κόρη της, στη σιβηρία. από την εξορία, αρχίζει να γράφειγράμματα στον άντρα της – τα οποία και είναι η βάση τηςαφήγησης σ’ ένα εντυπωσιακό, ποιητικό, ασπρόμαυρο έργο,όπου η Ιστορία ζωντανεύει σαν παλιά καρτ-ποστάλ.

συνέντευξη στην Έλενα Χρηστοπούλου


Η καθημερινότητα και η έντονησχέση δύο αφρικανώνμεταναστών στην Ισπανία, πουμεγαλώνουν με αντιφατικάαισθήματα για τον κόσμο, μέσα απ’το φακό ενός σκηνοθέτη με θητείαέως σήμερα στο ντοκιμαντέρ.συνέντευξη στην Αγγελική Πέτρου

Πώς προέκυψε η ιδέα του έργου; Είναιβασισμένο σε πραγματική ιστορία; Πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, ενώ

έκανα το κάστινγκ για μια ταινία που δενήθελα πολύ να σκηνοθετήσω, εμφανίστηκεο σλιμάνε (ο πρωταγωνιστής της ταινίας).Ήρθε από ένα καταφύγιο για να βρει καλύ-τερη τύχη, αλλά τελικά εγώ ήμουν ο τυχε-ρός, αφού μου πρόσφερε μια ταινία. τοΣλιμάνε δεν βασίστηκε τόσο στη ζωή τουκεντρικού ήρωα, με κάποιο τρόπο, όμως,ανήκει περισσότερο σ’ αυτόν. Η εμφάνισήτου, το πορτραίτο του, η σχέση με τους φί-λους του έπλασαν σιγά σιγά την ταινία.

Πώς δουλέψατε με μη επαγγελματίεςηθοποιούς;Έγινε με πολύ φυσικό τρόπο, δεν έχω κάτι

εξαιρετικό να σημειώσω. αν θα μπορού-σαμε να περηφανευτούμε για κάτι, αυτό εί-ναι ίσως η υπομονή και η παρατήρησή μαςσε ό,τι μας πρόσφεραν τα παιδιά. Δεν είναιεπαγγελματίες ηθοποιοί και ούτε χρει-άστηκε να είναι.

Η ταινία έχει μια αξιοσημείωτη φυσικό-τητα κι αμεσότητα. Πιστεύετε πως αυτόέχει να κάνει με τη δουλειά σας με τουςερμηνευτές;Ναι, σίγουρα. το στήσιμο της ταινίας βασί-στηκε στο νατουραλισμό. είχαμε ένα σενά-ριο το οποίο συνεχώς καταστρέφαμε για ναεκμεταλλευτούμε ό,τι μας πρόσφεραν τα

παιδιά. Παρότι επαναλαμβάναμε σκηνές,βρισκόμασταν σε συνεχή αναζήτηση τουζωντανού, του αυθόρμητου.

Η ταινία είναι γυρισμένη με ντοκιμαντε-ρίστικο ύφος. Θα λέγατε πως σας έχειεπηρεάσει το παρελθόν σας στο ντοκι-μαντέρ; θεωρώ ότι το Σλιμάνε σχετίζεται περισσό-τερο με την ωριμότητα της ματιάς μου καιόχι τόσο με τις προηγούμενες δουλειές μου.οι μικρές ευστοχίες και τα μεγάλα λάθη τηςδουλειάς μου στο παρελθόν, έκαναν σαφέςότι ήταν σημαντικότατο να βρω μια, όσοτο δυνατόν, πιο ειλικρινή φόρμα.

ΣλιμανεΧοσέ Α. Αλαγιόν

ΣυνομιλωνταΣ με τΗΝ ΠΡαΓματΙκοτΗτα

54th TIFF πρώτο πλάνο #281 [2014]

Μπεντ Χάμερ

1001 γραμμAρια l το 1001 γραμμάρια είναι η 7η ταινία του μπέντ Χά-

μερ, για την οποία έγραψε και το σενάριο. l Η ταινία επελέγη για να εκπροσωπήσει τη Νορβηγία

στα επόμενα Όσκαρ. είναι η τρίτη φορά που ο Χά-μερ, που έχει κερδίσει σημαντικό αριθμό βραβείωνστην καρίερα του, βρίσκεται στη θέση του υποψη-φίου για το σημαντικό βραβείο.

l ο Χάμερ ξόδεψε δύο ολόκληρα χρόνια στην έρευνακαι στην προετοιμασία της ταινίας. Ήθελε να μάθεισε βάθος το αντικείμενο, έτσι ώστε να προσεγγίσειμε αξιοπιστία το θέμα του.

l ο Έντουαρντ Χόπερ είναι ο αγαπημένος ζωγράφοςτου Χάμερ και πολλά από τα σκηνικά της ταινίας εί-ναι εμπνευσμένα από την τέχνη του.

l το Διεθνές Πρότυπο του κιλού (iPK) είναι ένα αντι-κείμενο του οποίου η μάζα προσδιορίζει την τρέ-χουσα μονάδα μάζας. το iPK καθιερώθηκε γιαπρώτη φορά το 1889.

Τζέσικα Χάουσνερ

τρελλη αγαπη l μια πνευματώδης, ρομαντική, μαύρη κωμωδία επο-

χής, ελεύθερη μεταφορά της ιστορίας του ποιητήτου 18ου αιώνα, Χάινριχ φον κλάιστ.

l Η σκηνοθέτρια τζέσικα Χάουσνερ έχει υπογράψει,μεταξύ άλλων, το πολυβραβευμένο φιλμ Λούρδητου 2009, που προβλήθηκε την ίδια χρονιά στο Φε-στιβάλ κινηματογράφου θεσσαλονίκης, στο τμήμα«Ημέρες ανεξαρτησίας».

l Πριν από δέκα χρόνια, η Χάουσνερ είχε γράψει έναπροσχέδιο σεναρίου με θέμα τη διπλή αυτοκτονίαδυο εραστών. Η ταινία εκείνη πρόέκυψε ως έπνευσηαπό ένα άρθρο για τον αυτόχειρα κλάιστ. Έκτοτε,τη συνοδεύει συνεχώς στις εμπνεύσεις της.

l «Γελάς γιατί ξαφνικά συνειδητοποιείς πόσο μικρόςείσαι μέσα στο σύμπαν, πόσο αστεία είναι μερικάπράγματα και πώς σημαντικά πράγματα γίνονταιμεμιάς εντελώς μπανάλ.» Τζέσικα Χάουσνερ

Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ

λεΒιαΘανl ο σκηνοθέτης, αντρέι Ζβιάγκιντσεφ, έχει περιγράψει

τον Λεβιάθαν ως μια ελεύθερη ερμηνεία της βιβλι-κής ιστορίας του Ιώβ, μόνο που σ’ αυτή την περί-πτωση ένας άνθρωπος καλείται να πολεμήσει γιατην πίστη του στο κράτος.

l ο τίτλος είναι ευθεία αναφορά στο κλασικό βιβλίοτου Άγγλου πολιτικού φιλοσόφου τόμας Χόμπς, στοοποίο ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι το κράτοςοφείλει να προστατεύει τους πολίτες του από τηφτώχεια και τη μιζέρια, εξασφαλίζοντάς τους τηνποιότητα και την ευημερία.

l Η ιστορία είναι εμπνευσμένη από ένα περιστατικόπου έγινε στο κολοράντο των ΗΠα το 2004, κατάτο οποίο ο μάρβιν, ένας 52χρονος συγκολλητής καιθύμα της απαλλοτρίωσης, όρμησε στο κέντρο τηςπόλης μ’ ένα τεθωρακισμένο όχημα και, αφού διέ-

λυσε διάφορα δημοτικά κτίρια, αυτοκτόνησε. αρ-χικά ο Ζβιαγκίντσεφ θέλησε να γυρίσει την ταινίατου –που δανείζεται μάλλον το κίνητρο για τον βα-σικό χαρακτήρα του, παρά την υπόθεση– στις Ηνω-μένες Πολιτείες.

l ο αντρέι Ζβιαγκίντσεφ, που είναι τώρα στα 50 του,υπηρέτησε στον ρωσικό στρατό κι αργότερα σπού-δασε υποκριτκή. Για μια δεκαετία, δεν του παρου-σιάστηκαν πολλές ευκαιρίες για εργασία. Δούλεψεοδοκαθαριστής και κομπάρσος και, σε πολλές πε-ριπτώσεις, δεν είχε χρήματα ούτε για ν’ αγοράσειεισιτήριο για το λεωφορείο. Έως σήμερα έχει κερ-δίσει 31 βραβεία για τις ταινίες του.

Όλε Κρίστιαν Μάντσεν

ITSI BITSIl Η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα από τη

ζωή του Δανού ακτιβιστή υπέρ της ειρήνης, μουσι-κού και συγγραφέα Έικ σκάλο, και της ερωτικής τουσχέσης με την Ίμπεν Νάγκελ Ράσμουσεν, βραβευ-μένη Δανή ηθοποιό.

l μέρος της ιστορίας διαδραματίζεται στην αθήνα.l το όνομα του συγκροτήματος «Steppeulvene» το

εμπνεύσθηκε από τον τίτλο του βιβλίου του ΧέρμανΈσσε, Ο λύκος της στέπας.

l το 2011, το Φεστιβάλ κινηματογράφου θεσσαλονί-κης διοργάνωσε αφιέρωμα στον σκηνοθέτη, Όλε κρί-στιαν μάντσεν. to 2012, o μάντσεν επέστρεψε στηθεσσαλονίκη ως μέλος της κριτικής επιτροπής τουΔιεθνούς Διαγωνιστικού προγράμματος.

l το «itsi Bitsi» (σ.σ. μια σταλιά) ήταν το παρατσούκλιπου είχε δώσει ο σκάλοε στην Ίμπεν, αλλά έδωσεκαι τον όνομα στο τραγούδι στον δίσκο του συγ-κροτήματός του που κυκλοφόρησε το 1967 με τοντίτλο HIP.

Γκιγιώμ Νικλού

η απαγωγη του μιΣελ ουελμπεκl Η ταινία, όπως δηλώνει απροκάλυπτα ο τίτλος της,

επικεντρώνεται στην απαγωγή του προκλητικούΓάλλου συγγραφέα μισέλ ουελμπέκ από τρεις ερα-σιτέχνες απαγωγείς.

l Η ταινία αναφέρεται σ’ ένα αληθινό γεγονός: το 2011,ενώ ο συγγραφέας βρισκόταν στο στάδιο της προ-ώθησης του τελευταίου βιβλίου του, Ο χάρτης και ηεπικράτεια, κυκλοφόρησε μια φήμη ότι εξαφανίστηκεκαι τα γαλλικά μμε έγραψαν ότι μπορεί να τον είχεαπαγάγει η αλ κάιντα. στην πραγματικότητα, απλώςείχε προβλήματα με τη σύνδεσή του στο Ιντερνετ.

l ο μισέλ ουελμπέκ παίζει τον εαυτό του στην ται-νία.

l Δεν είναι η πρώτη φορά που ο ουελμπέκ συνεργά-ζεται με τον σκηνοθέτη, Γκιγιώμ Νικλού. Έπαιξε καιστην ταινία του The Gordi Affair το 2012.

l ο Νικλού μιλώντας για την ταινία αναφέρει ότι ήθελενα εξερευνήσει το είδος του ντοκιμαντέρ χρησιμο-ποιώντας στοιχεία μυθοπλασίας, κι έτσι αποφάσισενα εξερευνήσει τον κόσμο του συγγραφέα μέσα απ’το φακό.

1

2

3

5

4

triv

ia

1

2

3

4

5

Πόσο ζυγίζει ένα κιλό; Η πολιτειακή κρίση στη Ρωσία, το ρομαντικό ιδεώδες, τοπαιχνίδι των μίντια όπως το βιώνει ένας συγγραφέας-σουπερστάρ, το πνεύμα (και το σάουντρακ) της δεκαετίας του 1960 και άλλα ζητήματα ειδικού βάρους στοπρόγραμμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες»


Πολλές μυθολογίες στον κόσμοέχουν συνδέσει τη γυναίκα με τηθάλασσα, αλλά όχι μ’ αυτόν τοντρόπο. καπετάνιος σ’ αυτή τηνκινηματογραφική περιπέτεια είναιμια σκηνοθέτρια με εμπειρία στηνυποκριτική – που ξέρει πώς ναοδηγεί τους ηθοποιούς της σεβαθιά νερά. συνέντευξη στην Γκέλυ Μαδεμλή

Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα για τη γυναίκαμέσα στη θάλασσα;Η πρώτη πρώτη ιδέα προέκυψε από την επι-θυμία μου να κάνω το πορτρέτο της κολλη-τής μου που είναι ναυτικός – στο εμπορικόναυτικό. Γνωριζόμαστε απ’ το λύκειο – μά-λιστα από ένα μάθημα αρχαίων ελληνικών.Όταν μπήκε στη σχολή δεν είχε ιδέα πως θαμάθει μηχανική, κι ερωτεύτηκε το μηχανο-στάσιο και τη μυρωδιά των καυσίμων... Φυ-λούσα την ιστορία της φίλης μου σαν το πιοπολύτιμο διαμάντι. κι από πολύ νωρίς, στηνανάπτυξη του σεναρίου, ένιωσα πόσο εν-διαφέρουσα ήταν η «ανάστροφη» ματιά μιαςγυναίκας ανάμεσα σε άνδρες, μεσοπέλαγα.

Ο υπότιτλος γεννά συνειρμούς... Ηηρωίδα σας κι η περιπέτειά της καταλήγει

στην Ιθάκη ή στη χώρα των θαυμάτων;ο τίτλος εργασίας ήταν μόνο αυτό – Η Οδύσ-σεια της Αλίκης. και πράγματι, επέστρεψαστον Όμηρο για να βρω το σθένος ναγράψω. οι γαλλικές λέξεις «Alice»/«Ulysse»είναι ομόηχες. Η ταινία μου, όπως και ηΟδύσσεια, είναι μια σπουδή για το γάμο/τηδέσμευση/την αγάπη όταν μεσολαβεί η από-σταση. ο Φελίξ είναι μια σύγχρονη Πηνε-λόπη. ωστόσο, νομίζω πως ο χαρακτήραςονομάστηκε αλίκη πολύ νωρίτερα σε κάποιομέρος του εγκεφάλου μου. είναι πολύ πα-ράξενο, όταν δίνεις τα ονόματα στους ήρωέςσου, είναι σαν να διαλέγεις πώς θα βαφτίσειςτο παιδί σου. το «αλίκη» είναι γλυκό όνομακαι, προφανώς, η Αλίκη στη χώρα των θαυ-μάτων ήταν το αγαπημένο μου βιβλίο ότανήμουν μικρή. Ίσως να αποδίδει τη φαντα-σίωσή μου να είμαι μόνη στη θάλασσα, βλέ-ποντας ένα τσούρμο άνδρες που ταξιδεύουνγια εξωτικά και άγνωστα λιμάνια – μιας χώ-ρας γεμάτη θαύματα.

«Φιντέλιο» σημαίνει «πιστός». Σε τι πα-ραμένει πιστή η ηρωίδα σας, παρά το δι-χασμό της ανάμεσα σε δύο άνδρες;Η αλίκη δεν βρίσκεται μόνο ανάμεσα σε δύοάνδρες. το βασικό της πρόβλημα είναι ότιδεν προτίθεται να διαλέξει, και πιστεύει ει-λικρινά, αν και στιγμιαία, πως είναι δυνατόννα «έχει» ταυτόχρονα δύο άνδρες. Πάντωςδεν είναι νυμφομανής, κι αντιλαμβάνεται σε

μεγάλο βάθος τα συναισθήματα του συν-τρόφου της. οπότε αυτή η στιγμή της ζωήςτης την οδηγεί στην ενδοσκόπηση. είναιπολύ ευαίσθητη και δεν είναι άνθρωπος πουφοβάται τα συναισθήματά της. Όπως και να‘χει, ήταν σημαντικό για μένα ν’ αποφύγωτην ηθικολογία. Δεν θα έπρεπε να τιμωρη-θεί, ν’ αλλάξει τη ζωή της ή να εγκαταλείψειτη θάλασσα για χάρη κάποιου άντρα. αυτόείναι το λεγόμενο «ανοιχτό τέλος»: οι αισιό-δοξοι άνθρωποι (κι εγώ είμαι μία απ’ αυτούς)θα θέλουν να πιστεύουν πως θα συνεχίσειμε τον Φελίξ για μια πιο δυνατή ιστορία. οιαπαισιόδοξοι θα πουν πως θα καταλήξει σαντον νεκρό ναυτικό. οι μηδενιστές πως μάλ-λον θα ζήσει μια σύντομη ερωτική ιστορίαμε τον όμορφο Πολωνό. Ένα πράγμα είναισίγουρο: η αλίκη πιστεύει πως είναι «ερω-τευμένη με το όμορφο άμορφο της θαλάσ-σης», όπως λέει η σύλβια Πλαθ.

Το μοτίβο του ημερολογίου είναι σημαν-τικό για την ανάπτυξη της ταινίας. Μοι-άζει σαν η σκηνοθεσία να είναι ένας τρό-πος να κρατάτε ημερολόγιο...μ’ αρέσει αυτή η παρατήρηση! Δεν είχα σκε-φτεί ποτέ το σινεμά μ’ αυτόν τον τρόπο, αλλάείναι αλήθεια. στην πραγματικότητα, υπάρ-χουν πολλά προσωπικά στοιχεία στο Φιντέ-λιο, πέρα απ’ το πορτρέτο της φίλης μου: ημητέρα μου και η κόρη μου, φωτογραφίεςπου έχω τραβήξει και αντικείμενα που

βρήκα απ’ όλο τον κόσμο, αναφορές σε πα-λιές μου ερωτικές ιστορίες... υπάρχει ακόμακαι μια παλιά δική μου φωτογραφία, αλλάδεν νομίζω πως οι άνθρωποι μπορούν νατην εντοπίσουν! το ημερολόγιο μπήκε πολύνωρίς στο σενάριο. είχαμε σκεφτεί μήπωςτο αξιοποιούσαμε για μια ιστορία «θρίλερ»με τον νεκρό, αλλά ήθελα το θέμα των ερω-τικών σχέσεων να δεσπόζει στην ταινία. τοημερολόγιο, έτσι, έγινε καθρέφτης της. συμ-πυκνώνει όσα φοβάται πως θα γίνει, κάτισαν αυτόν, αλλά ανήμπορη ν’ αγαπήσει. επί-σης, κρατάω ημερολόγιο γραπτώς, αλλά δενθα τολμούσα να σκεφτώ να το βάλω στο πε-ριβάλλον ενός πλοίου αν δεν γνώριζα έναναυτικό που έκανε το ίδιο.

Σε κάποια στιγμή ακούμε ένα ελληνικότραγούδι, το «Πόσο λυπάμαι / τα χρόνιαπου φύγαν...», με τη Σοφία Βέμπο. Ποιαείναι η ιστορία του;το τραγούδι αυτό είναι από τη συλλογή τηςαριάν λαμπέντ. λατρεύει αυτό το κομμάτικαι το ακούγαμε στο ξενοδοχείο στη φάσητων γυρισμάτων, σαν ένα όμορφο ερωτικότραγούδι. μετά, στο μοντάζ, ο μοντέρ μουείχε την ιδέα να βάλει κάποια μουσική στησκηνή του αυνανισμού στην καμπίνα της.Δοκιμάσαμε ένα και μόνο τραγούδι, αυτότης Βέμπο, κι ήταν σαν ένα μικρό θαύμα –ανυπομονώ να τ’ ακούσω σε αίθουσα μαζίμε ελληνικό ακροατήριο!

Φιντελιο – η οδυΣΣεια τηΣ αλικηΣ Λυσί Μπορλετώ

πυρ, γυνη και θαλασσα


μiα από τις πιο αναγνωρίσιμες φωνές του ανεξάρτητου αμερικανικούκινηματογράφου δίνει με τη σειρά τουφωνή σε εργάτες, σε φτωχούς, σεμετανάστες, αποφεύγοντας τις βαριέςκορώνες. ο ίδιος, λίγο πριν από τοmasterclass, που θα δώσει τη Δευτέρα4/11 στις 11.00 στην αίθουσα ΠαύλοςΖάννας, μας προετοιμάζει: «από πολύ νωρίς λάτρεψα το έργο τουαλμπέρ καμύ, ειδικά τον Ξένο. Δεν ξέρωπώς να μη νιώθω αουτσάιντερ μέσα στηνκοινωνία».

Τι ήταν αυτό που σας ώθησε από την αρχή να ασχοληθείτεμε το σινεμά και από τι εμπνέεστε για να συνεχίζετε;Διάβαζα πολύ από έφηβος. αργότερα, στο λύκειο, ο αγαπημένοςκαθηγητής μου, ο καθηγητής της ιστορίας, μου μετάγγισε κατάκάποιον τρόπο το πάθος του για τον αμερικανικό κινηματογράφοκαι ιδιαίτερα για τις ταινίες της δεκαετίας του ’70. το σινεμά, ξέ-ρετε, οξύνει την περιέργεια, δίνει κίνητρο να εμβαθύνεις ακόμαπερισσότερο στον κόσμο. Όσο περισσότερο μαθαίνεις τόσο πε-ρισσότερο οξύνεται η περιέργεια σου, τόσο περισσότερο ξανοί-γεσαι στο άγνωστο.

Πώς σας επηρέασαν οι ιρανικές σας ρίζες –και η περσικήκουλτούρα εν γένει– ως σκηνοθέτη; Ποιες είναι οι κινημα-τογραφικές σας επιρροές;οι κινηματογραφικές μου επιρροές καθρεφτίζουν τη ζωή μου,τις λογοτεχνικές αναζητήσεις μου, ό,τι έπεσε στην αντίληψή μου.Η περσική ποίηση και ο περσικός πολιτισμός μού έδωσαν τιςβάσεις. οι γαλλικές και, αργότερα, οι αμερικανικές επιρροές εμ-πλούτισαν αυτό το βασικό γνωστικό υπόστρωμα. επίσης, πάντααγαπούσα ιδιαιτέρως τη ρωσική λογοτεχνία.

Στις ταινίες σας αποδομείτε το αμερικανικό όνειρο, σας απα-σχολεί έντονα η κατάσταση στην Αμερική του σήμερα, αλλάταυτόχρονα μέσα από αυτή μιλάτε για παγκόσμια ζητήματα.Πώς βλέπετε, ως κινηματογραφιστής αλλά και ως πολίτης,τη σύγχρονη κοινωνικοπολιτική κατάσταση; κάθε ταινία μου καταπιάνεται με μια ποικιλία θεμάτων, και εκτόςαπό την κοινωνικοοικονομική ματιά μου στα πράγματα, συχνάμε κερδίζει η μεταφυσική. στην πραγματικότητα, ο κινηματο-γράφος μου είναι ένας συνδυασμός. Προφανώς, στο κοινωνι-κοπολιτικό πεδίο, οι ταινίες μου μιλούν για την άνιση κατανομήτου πλούτου, για τη διεύρυνση του χάσματος πλουσίων-φτωχών,για την κοινωνική αδικία. Η ανθρώπινη απληστία είναι σαν τονθάνατο και τους φόρους, σωστά;

Εκτός από σκηνοθέτης, είστε σεναριογράφος, παραγωγόςκαι μοντέρ. Υπάρχει ισορροπία ανάμεσα σε αυτές τις ιδιό-τητες και πώς αυτές ορίζουν το τελικό αποτέλεσμα της δου-λειάς σας;

αΠο αουτσαΪΝτεΡ ΦαΒορισυνέντευξη στην Αλεξάνδρα Κόλια

Ραμίν Μπαχράνι

ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΡΑΓΜΑ ΤΟ ΣΙΝΕΜΑΟ Ραμίν Μπαχράνι είναι ένας από τους

συστηματικότερους κινηματογραφιστές της νεότερηςσκηνής του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου.

Η συνταγή του: σφιχτά σενάρια, μια ρεαλιστική βάση,οπωσδήποτε ένα μυθολογικό ξεπέταγμα, ρυθμικό και

σαφές μοντάζ και ηθοποιοί που έχουν δυνατότητεςευτοσχεδιασμού, είτε είναι ερασιτέχνες είτε σταρ.

Απέναντι (από αριστερά), εικόνες από τρεις ταινίες του:99 σπιτικά, Με κάθε κόστος (πάνω, στην οποίαπρωταγωνιστεί ο Ντένις Κουέιντ), Chop Shop.


σχεδόν ποτέ δεν δουλεύω μόνος ως σεναριο-γράφος. σε τρία σενάρια έχουμε συνεργαστείμε τον μπαχαρέ αζιμί. ο αμίρ Ναντερί είναιπλέον ένας ακόμη σπουδαίος συνεργάτης. Ηδιαδικασία του σεναρίου είναι πολύπλοκη,δεν θα αναφερθώ σε αυτή με λεπτομέρειες.ολοένα και πιο σημαντική για εμένα είναι καιη επιλογή του θέματος. αυτή είναι η μια απότις πιο σημαντικές, αν όχι η σημαντικότερηαπόφαση που πρέπει να πάρει ένας σεναριο-γράφος. στη συνέχεια, επικεντρώνομαι πρω-τίστως στην δομή του σεναρίου, όχι στις λε-πτομέρειες. Πάντοτε ρωτώ: τι προσπαθούμενα εκφράσουμε; τι ερωτήματα πρέπει να διε-ρευνήσουμε; θα το δουν αυτό οι θεατές; θε-ωρώ ότι, εν έτει 2014, όποιος σεναριογράφοςδεν αναρωτιέται εάν το κοινό κοιτάζει το κι-νητό του όσο παίζεται η ιστορία του στη με-γάλη οθόνη, απλά κοροϊδεύει τον εαυτό του.στην παλαιολιθική εποχή, γύρω από τη φωτιά,θα του πετούσαν πέτρα στο κεφάλι εάν ηιστορία δεν ήταν ενδιαφέρουσα. τώρα, υπάρ-χει το τηλέφωνο. Δεν ξέρω ποιο είναι χειρό-τερο. θέλω να έχω τον δημιουργικό έλεγχοστις ταινίες μου, γι’ αυτό και πάντα εμπλέκομαιστη βασική ομάδα της παραγωγής. θέλω ναγνωρίζω πού πηγαίνει κάθε δολάριο, για ποιολόγο και πώς μπορώ να διαθέσω τα χρήματαμε τον καλύτερο τρόπο έτσι ώστε να πετύχωτους στόχους μου. ως μοντέρ, δεν με ενδια-

φέρει τι έχει προηγηθεί πριν από αυτό το στά-διο. το μόνο μου μέλημα είναι εάν το μοντάζεξυπηρετεί την ταινία. σ’ όλες μου τις ταινίεςκόβω πολύ. μόνο έτσι ξέρω ότι έγινε η δου-λειά – όταν πρέπει να επιστρέψω σε μια σκηνήή σε ένα πλάνο, ή να προσθέσω ξανά μερικάδευτερόλεπτα ή καρέ στην ταινία. θα έλεγαότι το μοντάζ είναι το αγαπημένο μου σημείοστη διαδικασία της παραγωγής ενός έργου.είναι η τελευταία ευκαιρία να ξαναγράψω τηνταινία χωρίς την παράνοια και τις πιέσεις πουέχω στο πλατώ.

Είστε σκηνοθέτης του ανεξάρτητου κινη-ματογράφου. Ποιες διευκολύνσεις και ποι-ους περιορισμούς έχετε αντιμετωπίσειόταν δουλεύετε σε κάπως μεγαλύτερες πα-ραγωγές; το όφελος τού να δουλεύεις με μεγαλύτεροπροϋπολογισμό είναι η ευκαιρία να αφηγη-θείς μια ιστορία σε πιο εκτεταμένο δημιουρ-γικό πεδίο. Όταν δουλεύεις με ηθοποιούς καισυντελεστές που είναι μέλη σωματείων, ση-μαίνει ότι βρίσκεσαι ανάμεσα στους καλύτε-ρους επαγγελματίες της βιομηχανίας αλλά,από την άλλη, και ότι έχεις πολύ συγκεκριμέ-νους –ανεπιθύμητους– περιορισμούς καιαπαιτήσεις. το να κάνεις ταινίες στις ΗΠα είναιπολύ διαφορετικό από την ευρώπη και οπου-δήποτε αλλού στον κόσμο. στην ευρώπη, ται-

νίες παρόμοιες με τις δικές μου γίνονται μευγιείς προϋπολογισμούς και οργανογράμ-ματα γυρισμάτων. Έχω διαβάσει δηλώσειςσπουδαίων eυρωπαίων σκηνοθετών τουςοποίους θαυμάζω, οι οποίοι λένε: «ένας καλόςσκηνοθέτης πρέπει να γυρίζει την ταινία μετη σειρά που είναι τα πλάνα στο σενάριο» καιάλλα τέτοια παρόμοια. θα ήθελα να τους δωνα προσπαθούν να το κάνουν αυτό στην αμε-ρική με τους προϋπολογισμούς και τους πε-ριορισμούς που έχουμε εμείς, καθώς και μετα κέρδη που πρέπει να αποδώσουμε στουςεπενδυτές μας. οι περισσότεροι από αυτούςτους σκηνοθέτες δεν θα μπορούσαν να γυρί-σουν ούτε τις μισές από τις ταινίες τους, χωρίςνα χρεοκοπήσουν την παραγωγή.

Πώς είναι να δουλεύετε με ερασιτέχνεςηθοποιούς (όπως στα τρία πρώτα φιλμσας) κι έπειτα με πρωτοκλασάτους πρω-ταγωνιστές, όπως οι Ντένις Κουέιντ, ΖακΈφρον, Άντριου Γκάρφιλντ και Μάικλ Σά-νον;από τη μια πλευρά, είναι πιο εύκολο να δου-λεύω με 100% επαγγελματίες ηθοποιούς, κα-θώς δεν χρειάζεται να τους «εκπαιδεύσω»από πριν, όπως κάνω με τους ερασιτέχνες.ωστόσο οι ερασιτέχνες έχουν τη δική τους,μοναδική μαγεία και φρεσκάδα, που δεν μπο-ρεί να τη μάθει κανείς άλλος. το να δουλεύω

με επαγγελματίες ηθοποιούς μού δίνει τηνευκαιρία να γράφω πιο περίπλοκους ρόλουςπου λειτουργούν ως πρόκληση, καθώς επίσηςκαι μια ιστορία που να διαθέτει πολύ μεγαλύ-τερη εμβέλεια. στο πλατώ δίνω στους επαγ-γελματίες ηθοποιούς –αλλά και στους ερασι-τέχνες, τους οποίους εντάσσω σε πολλέςσκηνές–, την ελευθερία να αυτοσχεδιάσουν,να εξερευνήσουν, να ρισκάρουν και να εκ-πλήξουν το θεατή. τη μεγαλύτερη εντύπωσημέχρι τώρα μού έχουν κάνει οι πρωταγωνι-στές της πρόσφατης ταινίας μου 99 σπιτικά: οΆντριου Γκάρφιλντ και ο μάικλ σάνον, οιοποίοι δίνουν τις καλύτερες ερμηνείες της κα-ριέρας τους.

Υπάρχει κάποιο πρότζεκτ που ονειρεύεστενα κάνετε πραγματικότητα; Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο,μια και ποτέ δεν ξέρω ακριβώς τι θα με γοη-τεύσει για να κάνω την επόμενη ταινία μου.Έχω ένα ολόκληρο «συρτάρι» που ξεχειλίζειαπό ιδέες και ιστορίες, αλλά ίσως δεν τις κάνωποτέ ταινία. εάν ένας άνθρωπος ή ένας καλ-λιτέχνης δεν είναι ανοιχτός στην αλλαγή, τότεείναι πιθανό να εγκλωβιστεί στο να απαγγέλ-λει και να κινηματογραφεί τα ονόματα και τανούμερα στον τηλεφωνικό κατάλογο, ξανάκαι ξανά. εγώ θέλω να ρισκάρω με κατεύ-θυνση αυτό που δεν γνωρίζω.

εAν εναΣ καλλΙτεΧΝΗσ δεν ειναι αΝοΙκτοσ Στην αλλαγη, τοτε πιΘανον Να εΓκλωΒΙστεΙ Στο να απαγγελλει

καΙ Να κινηματογραΦει τα οΝοματα και τα νουμερα στοΝ τΗλεΦωΝΙκο καταλογο, ξαΝα καΙ ξαΝα.


Ποιος ήταν ο λόγος που παρουσιάσατε τηζωή του Ίβο μέσα από τρεις αλληλένδετεςιστορίες;Έκανα αυτήν την ταινία γιατί ήθελα να κάνωνυχτερινά γυρίσματα. ο κόσμος της νύχταςείναι πιο αμφίσημος, ό,τι είναι σταθερό καιστέρεο κατά τη διάρκεια της ημέρας, γίνεταιπιο εύθραυστο και απατηλό τη νύχτα. Η ιστο-ρία γράφτηκε σε αυτό το φόντο. τα πρόσωπάμου δεν είναι συνηθισμένοι άνθρωποι: βετε-ράνοι του πολέμου, γυναίκες του δρόμου,ένας άνδρας από ένα βενζινάδικο και αστυ-

νομικοί. ο βετεράνος Ίβο είναι το πρόσωποπου βρίσκεται στο επίκεντρο στην πρώτηιστορία και ο χαρακτήρας του με οδήγησε νασυνεχίσω να τον κρατώ στο επίκεντρο και στιςεπόμενες. Ένα τόσο δραματικού βάθους πρό-σωπο, είχα ανάγκη να το παρακολουθήσω ώςτο θάνατό του.

Η περιοχή των γυρισμάτων πλήγηκε απ’τον πόλεμο που οδήγησε στη διάλυση τηςΓιουγκοσλαβίας; Πόσο είναι σήμερα εμφα-νείς οι συνέπειες εκείνου του πολέμου στις

τοπικές κοινωνίες;κάναμε γυρίσματα σε μια περιοχή που δενυπέστη άμεσες συνέπειες. αλλά οι πληγές τουπολέμου είναι εμφανείς σ’ όλη την κροατία.μπορεί να μη φαίνεται στους ξένους, ειδικάστους τουρίστες, αλλά έτσι είναι. το πώς συμ-περιφερόμαστε, το τι λέμε και το τι δε λέμεείναι γύρω μας. είτε βρισκόμαστε σε αστικόείτε σε αγροτικό περιβάλλον...

Στην ταινία σας παίζετε με τις προσδοκίεςτου κοινού και τις συμβάσεις του θρίλερ.Σας οδήγησε η ιστορία σ’ αυτές τις αισθη-τικές επιλογές; Ή τις είχατε προαποφασί-σει;Προέκυψαν απ’ την ιστορία. κάθε φορά πουξεκινώ το γράψιμο, δεν ξέρω πού και πώς θακαταλήξω. Δεν σκεφτόμουν πάντως το θρίλερως είδος. Νομίζω, ωστόσο, ότι σε κάποια φάσηπρέπει να παύεις να σκέφτεσαι πολύ το υλικόσου. απλώς δουλεύεις μ’ αυτό. μετά παλεύειςμε τις συνέπειες.

Έχουμε μια εικόνα ακμής για τον κροατικόκινηματογράφο. Τον επιβεβαιώνετε;στη δεκαετία του ‘90 γυρίστηκαν μερικέςπολύ κακές ταινίες, με εθνικιστικό κυρίωςπεριεχόμενο. αυτή η δεκαετία είναι η χαμένηδεκαετία μας. από το 2000, όμως, και στοεξής, τα πράγματα βελτιώθηκαν (παρά ταηλίθια πατριωτικά θέματα, κάποια άλλα μο-τίβα ήρθαν στην επιφάνεια, όπως η δια-φθορά – όπως θα ξέρετε, μετά την κατάρ-ρευση του κομμουνισμού πολλοί άνθρωποιπλούτισαν απότομα). Όσο για τη δεκαετίαπου διανύουμε, θα έλεγα πως τουλάχιστονδεν ντρέπομαι για τις ταινίες που βγαίνουν.σε σχέση με τις άλλες χώρες της πρώην Γι-ουγκοσλαβίας, το εθνικό κέντρο κινηματο-γράφου λειτουργεί αρκετά καλά και έχουνένα αρκετά ολοκληρωμένο σύστημα χρη-ματοδότησης και προώθησης. αλλά αυτόοφείλεται αποκλειστικά στη δουλειά δύο αν-θρώπων. ο ένας έχει πεθάνει αλλά, ευτυχώς,συνεχίζει ο άλλος

ο ΘεριΣτηΣΖβόνιμιρ Γιούριτς

ματΙεσ στα Βαλκανια #2Ότι απέμεινε από τον σπαραγμό της Γιουγκοσλαβίας καταγράφεται με μεγάλη ένταση στις ταινίες σκηνοθετών που ενηλικιώθηκανστη δίνη εκείνων των συγκρούσεων. Η νέα βαλκανική ταυτότητα έχει εθνικιστικό μίσος, βία, ανεργία και αβεβαιότητα, έλλειψηοράματος, ενώ μεγάλο μέρος των κοινωνιών παραμένουν περίκλειστες. Ο κινηματογράφος μετατρέπεται σε τεκμήριο και ζωντανήμαρτυρία ενός νέου πεδίου σύγχυσης και καλλιέργειας νέων ολοκληρωτισμών. Από τον Δημήτρη Κερκινό.

Τι σας ενέπνευσε να γυρίσετε μια ταινίαμε ήρωες καθημερινούς ανθρώπους;θέλησα να ρίξω λίγο φως στις σιωπηλές,ήσυχες ζωές προσώπων της καθημερινότη-τας. Έχω επίγνωση πως οι καθημερινοί άν-θρωποι είναι βαρετοί κινηματογραφικοίήρωες. ωστόσο, μέσα απ’ τις ζωές τους μπο-ρούμε ν’ ανακαλύψουμε πολλά για την κοι-νωνία στην οποία ζούμε. επίσης, πιστεύω

πως η κοινωνία μας είναι βασισμένη στουςαπλούς ανθρώπους.

Πώς προσεγγίζετε αυτή την κοινωνία γιατην οποία μιλάτε; Μπορεί να βελτιωθεί ήν’ αλλάξει; Όχι, διότι έχουμε οικοδομήσει κοινότητεςανθρώπων στις οποίες ο ισχυρότερος επι-βιώνει και για τους αδύναμους απλώς δεν

νοιαζόμαστε. αν θα θέλαμε ν’ αλλάξει αυτό,θα έπρεπε να αλλάξουμε τη φύση του σύγ-χρονου ανθρώπου. Νομίζω πως πολλοί φι-λόσοφοι του 20ού αιώνα το είχαν αυτόυπόψη τους. Προσωπικά πιστεύω πως κάθεάνθρωπος θα πρέπει να έχει επίγνωση τηςπαρούσας κατάστασης, κι αυτό είναι τοπρώτο βήμα. Η συμβολή μου σ’ αυτό τοβήμα ήταν η δημιουργία της ταινίας.

Σε τι διαφωνείτε με τις κοινωνίες μας; είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές, κι αυτό λει-τουργεί υπέρ της αλλοτρίωσης. μαθαίνουμε,π.χ., από τον τύπο πως οι βασικές αρετές εί-ναι η δημοφιλία και το σεξ απίλ. Δεν θέλωνα κάνω κήρυγμα, αλλά αυτές οι αξίες δενοδηγούν πουθενά. αργά ή γρήγορα θα πέ-σουμε σε τοίχο. και ξέρετε, μεγάλη ευθύνηέχουν οι άνθρωποι που ελέγχουν τα μίντια.ξέρω πως η πώληση ενός προϊόντος είναισημαντική, αλλά χωρίς κάποιο μέτρο;

Μιλήστε μας, παρακαλώ, για τη σκηνο-θετική σας προσέγγιση και για τη συνερ-γασία σας με τους Εμίρ Χατζηχαφιζμπέ-γοβιτς και Γιάσνα ΖάλιτσαΉθελα η ταινία να μη φαίνεται «σκηνοθετη-μένη». αλλά προκειμένου να το πετύχω,έπρεπε να σκηνοθετήσω προσεκτικά και τηνπαραμικρή λεπτομέρεια. σχεδίασα κάθεπλάνο, δεν άφησα χώρο γι’ αυτοσχεδια-σμούς. Δεν χρησιμοποίησα περίτεχνες κινή-σεις της κάμερας, ήθελα η κάμερα να μιμεί-ται το ανθρώπινο μάτι. το ίδιο συνέβη καιμε τους ηθοποιούς: επιστράτευσαν όλο τουςτο υποκριτικό ταλέντο για να δημιουργή-σουν την εντύπωση πως δεν ερμηνεύουν.Ήταν ένα ήσυχο σετ γυρισμάτων. Όλοι μας,ο φωτογράφος κράιστ Φουρνιέ, ο μοντέρατανάς Γκιοργκίεφ, οι παραγωγοί Γιάνιακραλ και Νταμίρ τερεσάκ, καταβάλαμε προ-σπάθεια για να χτίσουμε την ατμόσφαιρατης καθημερινής ζωής.

τι εννοούν όσοι μιλούν για τον «μέσο άνθρωπο»; τι σημαίνει ο όρος«σιωπηλή πλειοψηφία»; Ένας σκηνοθέτης από την κροατία θίγει κι αυτέςτις έννοιες, καθώς μιλά για την ιστορία δυο γονιών που θα περνούσαναπαρατήρητοι στο δρόμο, μετά τον άγριο ξυλοδαρμό του γιου τους.

αυτοι ειναι οι κανονεΣΌγκνιεν Σβίλιτσιτς

τΗσ ΔΙΠλαΝΗσ πορταΣ

ΒγαινονταΣ αΠ’ το σκοταΔΙο Ίβο, ένας βετεράνος του πολέμου, είναι ο κεντρικός ήρωας τριώναλληλοδιάδοχων ιστοριών, κεντρικό μοτίβο των οποίων είναι η νύχτα καιοι ατμόσφαιρες τις οποίες υποβάλλει. ο κροάτης σκηνοθέτης προβάλλειτην ταινία του σε ευρωπαϊκή πρεμιέρα στο 55ο Φεστιβάλ.


Η ταινία σας διαδραματίζεται σε μια κλειστή κοινωνία,στην οποία μεγάλο ρόλο παίζουν οι παραδόσεις. Εμ-πνέεστε από την Ανατολία;Όχι απαραίτητα. καταπιάνομαι με το θέμα της παράδοσηςσε κοινωνίες που θα μπορούσαν να βρίσκονται οπουδήποτεστον κόσμο, όχι μόνο στην ανατολία. Δεν χρειάζεται να είναιαπαραιτήτως «αγροτικές». το στοιχείο της ετεροκανονικό-τητας, έτσι όπως μεταφράζεται σε σχέσεις ισχύος, είναι αυτόπου κατεξοχήν μ’ ενδιαφέρει. στην ταινία μου, το στοιχείοαυτό το εκφράζει ένας σκύλος αγώνων. αν ζούσα στην Ια-πωνία, θα μπορούσα να είχα βάλει στην πλοκή ένα δελφίνι.

Πόσο δύσκολο είναι να αποδράσει κανείς απ’ την πα-

ράδοση;Για την πραγματικότητα κοινωνιών όπως αυτή στην οποίαέχω τοποθετήσει την ιστορία μου, ίσως είναι καλύτερο ναμένει κανείς να αντιμετωπίζει την παράδοση, παρά να τοβάλει στα πόδια. Να μένεις είναι, φυσικά, κάτι πολύ πιοδύσκολο από την απόδραση.

Ποια είναι η σχέση σας με την περιοχή της ΚεντρικήςΑνατολίας; Είχατε υπόψη τις κοινωνικές συνθήκες;Πώς αποφασίσατε να κάνετε αυτήν την ταινία;Γεννήθηκα στην περιοχή αυτή. Έτσι, αισθανόμουν πολύπιο άνετα να νιώσω και να παρατηρήσω τις συνθήκες πουεπικρατούν σ’ αυτή την περιοχή. αλλά, όπως είπα και νω-

ρίτερα, αυτές οι κοινωνικές συνθήκες θα μπορούσαν ναισχύσουν οπουδήποτε στον κόσμο, με άλλο όνομα, αλλάμε τα ίδια χαρακτηριστικά.

Πώς ήταν να δουλεύετε με μη επαγγελματίες ηθοποι-ούς; Είναι ντόπιοι; Συνεισέφεραν ίσως με κάποιοντρόπο που δεν είχατε φανταστεί;οι μη επαγγελματίες ηθοποιοί ήταν ντόπιοι. Ήταν μια δια-δικασία παραγωγική, που απαιτούσε πολλή, σκληρή δου-λειά. Περάσαμε μεγάλο διάστημα με τα παιδιά και τονσκύλο. ο Ντογάν (που παίζει τον ασλάν) είναι ένα εξαιρε-τικά έξυπνο παιδί, έπιασε κατευθείαν το πνεύμα της ται-νίας που ετοιμάζαμε.

ΣκυλιΣιεΣ μεΡεσ

ΣιΒαΣΚάαν Μυζντετζί

Η ταινία σας είναι ένα δράμα ενηλικίωσηςπου φέρνει στο νου ταινίες όπως το ΤίλβαΡος και το Κλιπ. Όλες αυτές οι ταινίες εξε-ρευνούν διαφορετικές εκδοχές μιας χαμέ-νης γενιάς. Θα μπορούσατε να μας μιλή-σετε για την κατάσταση της σερβικήςνεολαίας σήμερα; Όλα ξεκίνησαν όταν έβλεπα μια εκπομπήστην τηλεόραση που μετέδιδε τις διαδηλώ-σεις στο Βελιγράδι, ενάντια στην ανεξαρτη-σία του κοσόβου. Ήθελα να δείξω πώς τέ-τοιου είδους γεγονότα, υποκινημένα απότον εθνικισμό, το μίσος και την αντιπαλό-τητα, εκτονώνουν τη δυνατότητα μιας ωφέ-λιμης εξέγερσης.

Τη δεκαετία του ’90, πολλοί Σέρβοι επηρε-άστηκαν από την εθνικιστική προπαγάνδαπου οδήγησε στον αιματηρό πόλεμο καιστη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Στη συ-νέχεια, έγιναν εγκλήματα, ενώ ένας φασί-ζων χουλιγκανισμός βρήκε έδαφος να ανα-

πτυχθεί, ιδίως σε κύκλους νέων. Τι έχει αλ-λάξει, αν έχει αλλάξει, στο μεταξύ;Η σερβία έχει επωμισθεί όλο το βάρος τωνενοχών για τις συγκρούσεις που οδήγησανστη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. μην ξε-χνάτε πως η χώρα είχε βρεθεί σε απόλυτη οι-κονομική και πολιτισμική απομόνωση και δέ-χτηκε ποινές από τα Ηνωμένα Έθνη για 10περίπου χρόνια. Ήταν ό,τι έμεινε από τουςβομβαρδισμούς του Νατο, που –συμβολικάκαι κυριολεκτικά– οροθέτησαν την αρχή τουκαπιταλισμού στις «αναξιοποίητες» ζώνες.κατά τη διάρκεια της μετάβασης στον καπι-ταλισμό και στη δημοκρατία, έκλεισαν και ταλίγα εργοστάσια που είχαν απομείνει, οπότεοι νέες γενιές της εποχής ήταν γόνοι ανέργωνή εργαζομένων σε άθλιες συνθήκες για λίγαχρήματα. σ’ αυτό το κλίμα, η άνοδος ακροδε-ξιών τάσεων και εθνικισμών ήταν επόμενη.αυτό που δεν είναι λογικό, είναι το να έχειςτους ευρωπαίους εταίρους να υποστηρίζουνανοιχτά αυτές τις ιδέες.

Ο τρόπος με τον οποίο ζει μια συγκεκρι-μένη νεολαία στη Σερβία, σήμερα, μοι-άζει αρκετά με τον τρόπο που ζει και εκ-φράζεται και ένα τμήμα της ελληνικήςνεολαίας. Είναι πολύ θυμωμένοι με τοστάτους κβο, αλλά ταυτόχρονα χειραγω-γούνται. Υπάρχει λύση σ’ αυτόν τονφαύλο κύκλο; οι εφηβικές εξεγέρσεις δεν είναι αποκλειστι-κότητα της σερβίας. Έγιναν δύο μεγάλες αν-τίστοιχες εξεγέρσεις, πρώτα στο Παρίσι, κιέπειτα στο λονδίνο. οι βρετανικές αρχές δενείχαν τρόπο ν’ αντιμετωπίσουν την κατά-σταση. Πιστεύω πως κάτι αντίστοιχο θα συμ-βεί και σ’ άλλες χώρες, για διάφορες αιτίες –λόγω ρατσισμού, κοινωνικών ή οικονομικώνλόγων... θα είναι όμως η εξέγερση των αου-

τσάιντερ. Όσων δεν βλέπουν τη θέση τουςσε μια κοινωνία που τους κληροδότησαν οιγονείς τους, σε μια κοινωνία όπου ο πλούτοςέχει κατανεμηθεί πολύ νωρίτερα και οι κα-νόνες του παιχνιδιού τέθηκαν χωρίς τη συγ-κατάθεσή τους. Η εξέγερση αυτή θα κλιμα-κωθεί σε μια ταξική πάλη. αυτή θα είναι μιακάποια λύση.

Τι κερδίσατε από την εμπειρία των Βαρβά-ρων;μου έδωσε το κίνητρο να βάλω πιο ψηλά τονπήχυ για τις επομένες ταινίες μου – να βάλωμπροστά απ’ την κάμερα ακόμη πιο απίθα-νους χαρακτήρες της καθημερινότητας. αυ-τού του είδους το ρίσκο προσφέρει απίστευτηκινηματογραφική απόλαυση.

απ’ τα γηπεδα στουσ ΔΡομουσΠίσω από το... «φλάι» μπουφάν ενός σκληρού χούλιγκαν μιας τοπικήςσερβικής ποδοσφαιρικής ομάδας, κρύβεται ένας ευάλωτος νέος γεμάτοςπροβλήματα, που προσπαθεί να βγάλει άκρη με την προσωπική του ζωή– με φόντο τους εθνικισμούς και τις διαδηλώσεις στη σερβία πουακολούθησαν την ανεξαρτησία του κοσόβου.

ΒαρΒαροιΙβάν Ίκιτς

Παιδί στην Ανατολία σώζει σκύλο αγώνων από το θάνατο καιδένεται μαζί του με δυνατή φιλία. Μια ιστορία πρόωρης

ενηλικίωσης από την Τουρκία που διακρίθηκε με το ΕιδικόΒραβείο της Επιτροπής στο τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας.

Πώς αποφασίσατε να γυρίσετε τη Νορβηγία– μια προσωπική ταινία είδους;Πάντα μου άρεσαν οι ταινίες είδους –κυρίωςοι πιο φιλόδοξες, αυτές που κινούνται γύρωαπό τα κλισέ, αλλά πειραματίζονται και με τηφόρμα, οι αταξινόμητες περιπτώσεις που δενχωράνε πουθενά και φλερτάρουν με τον τρόμοή την επιστημονική φαντασία. Όλες οι προ-ηγούμενες (μικρού μήκους) ταινίες μου έχουνκυρίαρχα τέτοια στοιχεία.

Πώς προέκυψε ο κεντρικός χαρακτήρας –οβρικόλακας Ζανό– και τι συμβολίζει στησύγχρονη πραγματικότητα;ο κεντρικός χαρακτήρας Ζανό είναι ένας αγνώ-στου προελεύσεως και στοιχείων Βαλκάνιοςβρικόλακας, Νεοέλληνας αλλά και σαμουράι,με δικό του σύστημα αξιών δηλαδή, συμπαθήςκαι αντιπαθής ταυτόχρονα. Όπως και η ταινία,τη μία στιγμή δεν παίρνει τίποτα στα σοβαρά,την άλλη πορεύεται σαν κλασικός κινηματο-

γραφικός ήρωας σε μονοπάτια υπαρξιακής πε-ριπέτειας.

Τι είναι τελικά η Νορβηγία;είναι κυρίως ένα βρόμικο παραμύθι που κρύβειπίσω από τον ηδονισμό, τον πόθο και την βία,την ανάγκη για επιστροφή στην παιδικότητα,στη φιλία, στην αθωότητα. οι βρικόλακες τηςΝορβηγίας μας δεν πεθαίνουν εύκολα, γι’ αυτοκαι παραμένουν πάντα έφηβοι.

Η Νορβηγία είναι η πρώτη μεγάλου μήκουςταινία σας. Είναι πολύ δύσκολο να αφήνειςπίσω το «μικρομηκάδικο» μέτρο;Όχι τόσο, όταν έχεις την απόλυτη συμπαρά-σταση συνεργατών, παραγωγών και φίλων. Ηφιλοδοξία μου ήταν πάντα, είτε στις μικρού

μήκους είτε στη μουσική μου είτε τώρα στηΝορβηγία να φτιάχνω έναν κόσμο που κινείταιπαράλληλα με τον δικό μας. Δεν είναι ποτέ εύ-κολο να προσκαλείς τους άλλους σ’ ένα τόσοπαράξενο σύμπαν. Όταν συμβαίνει, όμως, είναιυπέροχο. Όλοι περνάμε καλά!

Πού συναντιούνται οι δύο σας ιδιότητες τουσυνθέτη και του σκηνοθέτη;συνήθως στις δικές μου ταινίες. Δισκογραφώπυκνά τα τελευταία χρόνια ως Felizol και συν-θέτω αρκετά σάουντρακ. Παρ’ όλα αυτά, το πιοδύσκολο πράγμα είναι να γράφω μουσική γιατις ταινίες μου. Γίνομαι δυο άτομα που συγ-κρούονται και παλεύουν για μήνες. Η μουσικήστη Νορβηγία παίζει επίσης πρωταγωνιστικόρόλο, είναι ό,τι κρατάει τον Ζανό ζωντανό.


ο ΧοΡοσ τωΝ ΒρικολακωνΌσοι έχουν περιέργεια για την όψιμη εμμονή με τη μυθολογία των βαμπίρ,όσοι απηύδησαν με τον ανέραστο κόσμο των ταινιών της Έκλειψης κιαγάπησαν την πληθωρικότητα της σειράς True Blood, αλλά κι όσοι θέλουννα δουν μια από τις λίγες ελληνικές ταινίες είδους που προσδίδουν βάθοςστους χαρακτήρες τους ενώ παρωδούν κάθε είδους συμβάσεις, μπορούννα ταξιδέψουν –κατ’ ευφημισμόν– σε μια μακρινή χώρα.

νορΒηγιαΓιάννης Βεσλεμές

ελληνικεΣ ταΙΝΙεσ #2Νέοι Έλληνες σκηνοθέτες που θα κουβαλούν για πάντα την εμπειρία της Ευρώπης (είτε αυτή είναι βιωμένη είτε προέκυψε από τη σινεφιλίατους), αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο πώς μπορεί κανείς να μάθει από το παιχνίδι με τα συμβατικά αφηγήματα – και συνομιλούν με τουςΕλένη Ανδρουτσοπούλου και Βασίλη Τερζόπουλο.

Πώς η ηρωίδα σας συνδέεται με την Αντι-γόνη του Σοφοκλή;Η τανία μας ταυτίζεται περισσότερο μ’ ολό-κληρη την τραγωδία ως αφετηρία και λιγό-τερο με την αντιγόνη ως τραγικό χαρα-κτήρα. Η τραγωδία του σοφοκλή, όπως ενμέρει και η ταινία, αποδομεί το μύθο τηςπατριαρχικής κοινωνίας και του πατριαρχι-κού κράτους μέσα από αιμομεικτικές σχέ-σεις, πολλαπλούς βαθμούς συγγένειας καιμη ξεκάθαρους, ρευστούς ρόλους έμφυληςταυτότητας. Να ένα στοιχείο που συνδέειτα δύο έργα.

Με ποιον τρόπο το αρχαίο κείμενο μιλάειγια τη σύγχρονη κοινωνία;οι τραγικοί ήρωες καλούνται να πληρώσουντο τίμημα για τις αμαρτίες των προγόνων τους,αυτή είναι μία πλευρά του δράματος που θέ-λησα να συσχετίσω με την συγχρονη κοινωνία.Η γενιά μου διακατέχεται απο ένα αίσθημα αδι-κίας, και δικαιολογημένα, καθώς φέρει το βά-ρος της αποπληρωμής των κακώς πεπραγμέ-νων προηγούμενων γενεών.

Ένα από τα θέματα που θίγετε είναι ο σχο-λικός εκφοβισμός. Γιατί ειδικά αυτό;

λόγω των προσωπικών μακροχρόνιων βιω-μάτων των σχολικών χρόνων μου. το ελληνικόσχολείο είναι έτσι κι αλλιώς μια φυλακή, καιστην περίπτωση των παιδιών που αποκλίνουνμε οποιονδήποτε τρόπο απο την πλασματική,φασιστική ετεροκανονικότητα, είναι μια φυ-λακή με βασανιστήρια. τα μικρά παιδιά, εν μέ-ρει λόγω άγνοιας και φόβου, μπορούν να γί-νουν πολύ βάναυσα απέναντι στο διαφορετικό.κοιτάζοντας πίσω όμως, περισσότερο δραμα-τική είναι η αδιαφορία ή και συμμετοχή στηβία φασιζόντων εκπαιδευτικών. και δεν είναιμεμονωμένες περιπτώσεις. θυμάμαι κριτική,προσβολές, απειλές και σωματική βία ήδη αποτο δημοτικό για το τι φοράω, πώς μιλάω, τηνκούρεμα έχω κ.ο.κ.

Ζείτε και εργάζετε στη Γερμανία. Πώς επη-ρεάζει αυτό τη σκέψη και τη δουλειά σας;Έφυγα απο την ελλάδα για να σπουδάσω, γιατίαυτά που ήθελα να μάθω δεν μπορούσε ναμου τα προσφέρει η χώρα μου. Έπειτα ανακά-λυψα ότι υπάρχουν κοινωνίες με βαθιά ριζω-μένο το αίσθημα του κοινού καλού και του σε-βασμού της ανθρώπινης ζωής. Έχουν σίγουρα

τις δικές τους παθογένειες, αλλά δεν είναι τόσοψυχικά άρρωστες όσο η ελληνική, κοινωνίαμε μια απο τις πιο μοχθηρές και αναλφαβητεςτηλε-μπουζουκο-ποδοσφαιρο-«αστικές» τά-ξεις στην ευρώπη, κι ένα μεγάλο μέρος τουλαού πρόθυμο να τους σφουγγαρίζει το πά-τωμα αμισθί και χωρίς δικαιώματα. θα ήτανμαζοχισμός αν είχα επιστρέψει μετά τις σπου-δές μου. Περνάω πολύ καλά όταν είμαι στηνελλάδα για λίγο, γιατί ειναι ηλιόλουστη με πα-νέμορφα τοπία, αλλά έχω φτιάξει την ζωή μουαλλού, όπου μπορώ να ζω και να αναπνέω χω-ρίς να φοβάμαι και να απολογούμαι σε κάθεμου βήμα.

Επιλέξατε όμως να γυρίζετε τις ταινίες στηΕλλάδα με ελληνική θεματολογία...Έφυγα τρέχοντας απο τη Χαλκίδα και αποτην χώρα, αμέσως μόλις τέλειωσα το λύκειο,δεκαεπτά χρονών. Έχω αφήσει ανοιχτούς λο-γαριασμους και ανοιχτές πληγές. είτε μουαρέσει είτε όχι, είμαι συναισθηματικά δεμέ-νος μ’ αυτήν τη χώρα και πιστεύω πως υπάρ-χουν πολλά εδώ που πρέπει να ειπωθούν καινα αποτυπωθούν.

ΒαΣιλιΣΣα αντιγονηΤηλέμαχος Αλεξίου

από τότε που η Δύση ανακάλυψε την αρχαία τραγωδία, η Αντιγόνη τουσοφοκλή παραμένει η πιο δημοφιλής ηρωίδα, καθώς συμπυκνώνει την ορμήτης νεότητας, το θάρρος για αυτοδιάθεση και την αντίσταση. Ένας ακόμανέος Έλληνας σκηνοθέτης εμπνέεται από το κλασικό δράμα του σοφοκλή.

η ελλαδα Που ΠλΗΓωΝεΙ


το χθες, το σήμερα και τοαύριο των οικείων εικόνωνσυναντιούνται φέτος στο 55oΦεστιβάλ θεσσαλονίκης, σεμια ευτυχή συγκυρία, μεαφορμή την επέτειο των 100χρόνων ελληνικούκινηματογράφου. εστιάζονταςστις πρόσφατες ελληνικέςπαραγωγές, η εικόνα μιαςεγχώριας σκηνής όπου οικινηματογραφιστέςπειραματίζονται, τολμούν καιπαραμένουν εξαιρετικάδραστήριοι και εφευρετικοίείναι, αν μη τι άλλο,ενθαρρυντική. ξεπερνώνταςεμπόδια, στεγανά και«ταμπέλες», εξελίσσονται,συμμετέχοντας σε διεθνείςφεστιβαλικές διοργανώσειςκαι, ευρύτερα, σε έναπαγκόσμιο γίγνεσθαι.κάνοντας, με πείσμα,ανατρεπτικό πνεύμα καιάποψη, ταινίες για το σήμερα.

ι νέες ελληνικές ταινίες πουπαρουσιάζονται στο 55ο Φε-

στιβάλ διακρίνονται από με-γάλη ποικιλία στο ύφος, τηθεματολογία και την προ-σέγγιση. από τα έργα ταοποία αγαπήθηκαν ήδη από

νωρίς, τόσο από σινεφίλ όσο και απόκριτικούς, το Xenia (1) του Πάνου Χ.κούτρα αναμετριέται με κρίσιμα ζητή-ματα για την ελληνική κοινωνία –με-τανάστευση, ομοφοβία, οικογένεια–και νικά στα σημεία: με την ευθύτητα,την τόλμη, τη νεανική του ζωντάνιακαι δύο φρέσκους πρωταγωνιστές σεαξέχαστες ερμηνείες. Η νεοελληνικήπραγματικότητα αποκτά νεο-νουάραποχρώσεις στο Μικρό ψάρι (2) τουΓιάννη οικονομίδη, το γνώριμο, σαρω-τικό βλέμμα του οποίου αποτυπώνειτην ηθική κατάπτωση των ηρώων τουάγρια και μελαγχολικά μαζί. από τηνάλλη, ο σύλλας τζουμέρκας στο A Blast(3) καταγράφει ένα σοκ κοινωνικό καιυπαρξιακό, με αναφορές στην ελλη-νική κρίση, ταρακουνώντας και ξεβο-λεύοντας το θεατή. Ηρωίδα του είναιμια γυναίκα που ξεσπά και επαναστα-τεί ενάντια σε ό,τι κάποτε αγάπησε(;).κυριολεκτικά... εκρηκτική, γεμάτη σα-σπένς είναι και η κατάσταση που πε-

ριγράφει στην ταινία Ανεμιστήρας (4)ο Δημήτρης μπίτος: ένα μικρό κορίτσιμε μια χειροβομβίδα στο χέρι σκηνο-θετεί τη σχέση των γονιών του από τομηδέν –μια ισορροπία απρόβλεπτησαν ωρολογιακή βόμβα, μέσα σε μιακαθημερινότητα κάθε άλλο παρά ιδα-νικά πλασμένη, έτσι όπως τη βιώνειένα αθώο παιδί.

Η γυναικεία ψυχοσύνθεση αποτελείδιαχρονικά μια θεματική που ασκεί έν-τονη έλξη στους δημιουργούς. ο Πέ-τρος σεβαστίκογλου στην ταινία Electra(5) προσκαλεί το θεατή σε ένα γοητευ-τικό συναισθηματικό ταξίδι με άρωμαγυναίκας. με αφετηρία τον αρχαίο μύθοτης Ηλέκτρας, ανάμεσα σε αφρική καιαθήνα, ο σκηνοθέτης διερευνά αφαι-ρετικά τη γυναικεία ταυτότητα σε δια-φορετικές φάσεις ζωής και κοινωνικάπεριβάλλοντα, με δυο εξαιρετικές ερ-μηνείες, της καριοφιλιάς καραμπέτη καιτης σοφίας κόκκαλη. από την άλλη, αντ-λώντας έμπνευση από την αντιγόνη, ηταινία Α (6) του στάθη αθανασίου το-ποθετεί τη δράση σε ένα όχι και τόσομακρινό μέλλον, για να διατυπώσει καί-ρια ερωτήματα για τη δικαιοσύνη, τηντιμωρία και τις ηθικές αξίες – ιδιαιτέρωςπρωτότυπο εγχείρημα, η ταινία αποτε-λεί μέρος του ομώνυμου transmediaπρότζεκτ του σκηνοθέτη. με 60 διαφο-ρετικές γυναίκες, σε 7 μέρες και πολλα-πλές εκ βαθέων εξομολογήσεις για τηνκοινωνία, τη σεξουαλικότητα, την πο-λιτική, τις σχέσεις και οτιδήποτε άλλοαπασχολεί το γυναικείο μυαλό, ο Νίκοςκορνήλιος προσεγγίζει τις ηρωίδες τουμε ευαισθησία και ευθύτητα, παραδί-δοντας τη Μητριαρχία (7), μια ταινία,όπως σημειώνει, 100% γυναικεία.

ο «άλλος», ο «διαφορετικός», η ει-κόνα της σύγχρονης πολυπολιτισμικήςελλάδας, αλλά και η ανθρωπιά που επι-βιώνει κόντρα στις αντιξοότητες απα-σχολούν τον Χρήστο Βούπουρα, οοποίος επιστρέφει κινηματογραφικάμε την ταινία 7 θυμοί (8) και μέσα απόένα μωσαϊκό χαρακτήρων εκθέτει μιαμεγάλη αλήθεια: το πρώτο βήμα γιανα αποδεχτείς κάποιον είναι, πολύαπλά, πρώτα να τον γνωρίσεις.

ανθρωποκεντρική και η ταινία Γιαπάντα (9). Η μαργαρίτα μαντά αφη-γείται μια ιστορία αγάπης με πυξίδα τοναυθεντικό ρομαντισμό. στην ταινία, οκώστας και η Άννα, δυο καθημερινοίάνθρωποι, αναζητούν την ανθρώπινηεπαφή μέσα σε ένα μοναχικό αστικότοπίο, που μοιάζει να συνθλίβει τα συ-ναισθήματα. θα έχει χάπι εντ η ιστορίατους; Η συνέχεια επί της οθόνης στο55ο Φεστιβάλ κινηματογράφου θεσ-σαλονίκης!

καi μεΣα Παμε καλαΤης Αλεξάνδρας Κόλια

100 Χρονια ελληνικοΣ κινηματογραΦοΣ – 2014

1

2 6

7

8

9

3

4

5

ο


From ramin Bahrani’s socialawareness to hanaSchygulla’s art and across thediverse competition films’stories – time to discover thefilmic tapestry of the 55thtiFF program through theartists’ own words.

(triBUte to) RAmIn BAHRAnI6 “i was an avid reader since ado-

lescence; in high school, my his-tory teacher supplemented myreading by introducing me togreat American films of the 70s.My curiosity expanded to worldcinema and beyond. whatkeeps me inspired are questionsabout life, death and my curios-ity about what i see and can’tsee around me.”

6 “i think one overiding social-po-litical concern in my films iswealth inequality. humangreed is like death and taxes, is-n’t it?”

6 “From early on i liked Albert ca-mus work, including L’étranger.i don’t know how to be con-scious and not feel like an out-sider in society.”

Tip: Don’t miss Bahrani’s masterclasson tuesday november 4, at 11.00 atPavlos Zannas theater.

(triBUte to) HAnnA ScHYguLLA6 “every language has its own mu-

sic and music talks to you in an-other way than words do. wheni was a child we didn’t have tel-evision yet, only radio. So whenthose voices from all over theworld came into our livingroom, i sort of jumped on thosesongs and took a ride on themand dreamed about being asinger. it is nice to have an in-strument built into your bodythat you can play on.”

6 “when it comes to Fassbinder ican appreciate his work noweven more. when it comes to

me it feels like visiting my past:somehow i wish i could still beas young and somehow i amglad that i am no more.”

6 “we say: ‘beauty is in the eye ofthe beholder.’ So we might alsosay: we behold who we are bythe way we look at the worldand reflect the world by lookingat us. And isn’t it that you besttalk about experiences you re-ally had? But like all absolutestatement, the contrary is truetoo. Borges himself also said: iam a collective fantasy.”

Tip: Don’t miss hanna Schygulla’s hon-orary ceremony and concert (Fridaynovember 7, 20.00, at olympion the-ater).

Yiannis Veslemes (Norway – i.c.)“[the film] is basically a dirty talethat, behind its hedonism, desire andviolence, hides the need to revisityour childhood, friendship, inno-cence and the imaginary. the vam-pires of our own norway don’t dieeasily, and that’s why they always re-main teenagers”.

Asaf Korman (Next to Her – i.c. / win-ner of Agora works in Progress Awardat the 54th tiFF)“the film had a very small budget to

start with. i was extremely worriedabout the post-production stage. thisis where the money really matters. Ac-tors will do a great job no matter if it'sa low budget or hollywood film. Pro-ducers can improvise and find creativesolutions. But when you don't havemoney for good facilities in the postproduction, you are pretty muchdoomed. luckily we have won thepost production prize in thessaloniki,and this allowed us to put moremoney in the sound and work in a bet-ter sound facility, and of course wehad the amazing opportunity to dothe grading of the film in Graal.”

Juris Kursietis (Modris - i.c.)“[the film’s] subject matter and prob-lems are not unique to latvia andthese issues are more or less global. ithas to do with the parent-child, state-citizen issues and those are similarwherever you go. it is a process ofgrowing up and the teenager stage ofit has been a subject at all times”.

Jens Ostberg (Blowfly Park – i.c.)“Sweden, especially the inland, has amacho tradition that is very strong,still. it is a grooming process of sensi-tive boys morphing into bullyingteenagers and fear-mongering menthat takes place in a supremely naturalway – so naturalized that adults hardlyrecognize it, much less know what todo with it. 'Boys will be boys', and that's

that. in Sweden, the traditional machoway to handle a personal defeat, is tobury it inside and be silent. Andthere you have your pressure cooker –just wait for it to blow.”

Ivan TverdovskyCorrections Class – i.c.)“this problem appeared in the 90sduring the collapse of the SovietUnion and the deep economic crisis.the government shut down the spe-cial schools, where teachers with spe-cial medical training were working. Af-ter the crisis, instead of reopeningthem, the government made a newsystem: they incorporated the correc-tion classes inside the regular schoolsand they started moving there the‘bad and the poor.’ with time they be-came something like school-prison.it's a huge problem in russian societytoday. i think we made the first stepto change this situation.”

on Anothernote: PARTIES! Meet ‘n’ Mingle at Pastaflora Dar-ling (tuesday november 4, 22.00)

100 Years Greek Cinema Party(thursday november 6, warehousec, 22.00, leonidas AntonopoulosDJ set)

WE ARE Acollective FAntASy

by elena christopoulou

Blowfly Park by Jens Ostberg

Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ Ο Φασ]πίντερ ήταν ο πιο Γερ]ανόi και ο...

Documents

Transcript of Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ Ο Φασ]πίντερ ήταν ο πιο Γερ]ανόi και ο...