ΠΕ҆҆҆ Σχέιο ράσης ια νον σξνριακό νοξρισμό σνις Κξκλά...

1 Σελίδα: http://tourismobservatory.ba.aegean.gr/ e-mail: [email protected] 1

Υποέργο: 10 (ΥΕ 10) «Δημιουργία μηχανισμών επιστημονικής παρακολούθησης τουρισμού στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου» Πράξη: Προβολή του τουριστικού προϊόντος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου» Α.2.2. Δράση 2 (Δ2): Ολοκληρωμένο σχέδιο ανάδειξης του θεματικού τουρισμού στις Κυκλάδες Ενέργεια Δ.2.1.: Σύνταξη σχεδίων δράσης ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού για τις

Κυκλάδες

ΠΕ2.1.4. Σχέδιο δράσης για τον συνεδριακό τουρισμό στις

Κυκλάδες

Πάρις Τσάρτας

Καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης

Επιμέλεια Γ.Σπιλάνης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ

Μαϊος 2015

http://tourismobservatory.ba.aegean.gr/

mailto:[email protected]


Περιεχόμενα

Πρόλογος .............................................................................................. 3

Α. Συνεδριακός Τουρισμός : παράμετροι ανάλυσης της λειτουργίας και ανάπτυξής του .. 4

Α.1 Λέξεις κλειδιά - Ορολογία ................................................................... 4

Α.2. Εισαγωγικές παρατηρήσεις ................................................................ 4

Α.3. Εννοιολογική Οριοθέτηση/Ιστορική Εξέλιξη ............................................. 5

Α.4. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα Συνεδριακού Τουρισμού ................................. 5

Α.5. Τουριστική προσφορά ...................................................................... 6

Α.6 Τουριστική ζήτηση ............................................................................ 7

Α.7. SWOT ανάλυση Συνεδριακού Τουρισμού με έμφαση τούς Τουριστικούς

Προορισμούς της Ελλάδας ....................................................................... 8

Β.8 Καλές πρακτικές /πετυχημένα παραδείγματα ........................................... 11

Β.9 Συνάφεια με άλλες ΕΕΜΤ και με τον ΟΜΤΔ ............................................... 11

2.10 Σύνοψη συμπερασμάτων: η περίπτωση των Ελληνικών προορισμών .............. 13

Β. Πόροι και Μεθοδολογία ανάπτυξης και προώθησης Συνεδριακού Τουρισμού στην

Περιφέρεια Ν. Αιγαίου .............................................................................. 14

Β.1. Άμεσοι Πόροι ................................................................................ 14

Β.2. Έμμεσοι πόροι ............................................................................... 15

Γ Μεθοδολογία και παραδείγματα ανάπτυξης Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια Ν

Αιγαίου ............................................................................................... 17

Γ.1. Μεθοδολογία ανάπτυξης Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια ................ 17

Γ.2 Παραδείγματα ανάπτυξης Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια Ν Αιγαίου .... 17

Γ.3 Παράγοντες Οργάνωσης, Προώθησης και Προβολής του Συνεδριακού Τουρισμού

στη Περιφέρεια Ν. Αιγαίου ...................................................................... 18

Παραπομπές ....................................................................................... 23

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ....................................................................................... 27




Πρόλογος

Το παρόν κείμενο φιλοδοξεί να προσφέρει προτάσεις για ένα σχέδιο δράσης ανάπτυξης του συνεδριακού τουρισμού στις Κυκλάδες αλλά και στην ΠΝΑ γενικότερα λόγω της ιδιαιτερότητας του θέματος που αναγκαστικά «βλέπει» τη Περιφέρεια ως ενιαίο προορισμό.

Παράμετροι που υπαγόρευσαν την επιλογή αυτή δεν θα μπορούσαν παρά να είναι :

- οι πόροι που διαθέτουν τα νησιά των Κυκλάδων,

- η ιδιαίτερη κοινωνικοοικονομική και περιβαλλοντική φυσιογνωμία των νησιών όπως αυτή εξελίχθηκε και διαμορφώθηκε στο πέρασμα του χρόνου, αλλά και τα σύγχρονα κοινωνικοοικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή μελέτης, καθώς και

- οι σύγχρονες τάσεις ζήτησης για ειδικές μορφές τουρισμού και ταξιδιωτικές εμπειρίες.

Πρόκειται για μορφή τουρισμού που για αρκετά χρόνια συζητείται ως μια ειδική μορφή που μπορεί να αμβλύνει την εποχικότητα του τουρισμού στα ελληνικά νησιά και να αυξήσει τη τουριστική δαπάνη. Εξ αυτού του γεγονότος κατέχει σημαντική θέση στο δημόσιο διάλογο και σε ποικίλες μελέτες ενώ έχουν διατεθεί σημαντικοί πόροι για τη δημιουργία συνεδριακών χώρων δημόσιων και ιδιωτικών (σε ξενοδοχεία) που υποαπασχολούνται. Αν και η παρουσία τους δεν είναι νέα στα νησιά της περιοχής, είναι κοινός τόπος ότι οι δυνατότητες γι αυτές δεν έχουν ικανοποιητικά αξιοποιηθεί.

Το παρόν κείμενο διαρθρώνεται σε 3 ενότητες.

1. Παρουσίαση της ειδικής μορφής τουρισμού: σε ποιους απευθύνεται, τα κίνητρα των τουριστών που καλείται να καλύψει, οι πόροι και οι δραστηριότητες που συνδέονται με αυτή είτε με στόχο τον εμπλουτισμό του υπάρχοντος προϊόντος είτε την προσέλκυση τουριστών με ειδικά κίνητρα. Αναφορά σε καλές πρακτικές κατά προτίμηση ομοειδών προορισμών.

2. Παρουσίαση και ανάλυση των πόρων και των σχετικών υποδομών που διαθέτει η ΠΝΑ και των επιμέρους δραστηριοτήτων και προϊόντων που μπορούν να αναπτυχθούν και των επιμέρους νησιών που διαθέτουν τους ανάλογους πόρους δημιουργώντας ενδεχόμενα και δίκτυα νησιών με θεματικές διαδρομές σε διάφορες θεματικές.

3. Μεθοδολογία και παραδείγματα για την ανάπτυξη συγκεκριμένων προϊόντων σε ότι αφορά τα έργα, τις δράσεις και τις δραστηριότητες που πρέπει να υλοποιηθούν ώστε το προϊόν να είναι ολοκληρωμένο και «εμπορεύσιμο».




Η 4η ενότητα «Μεθοδολογία και παραδείγματα για την προώθηση των ειδικών αυτών τουριστικών προϊόντων» έχει τελικά περιληφθεί στο ενιαίο κείμενο που συνοδεύει τις μελέτες θεματικού τουρισμού, λόγω των πολλών κοινών στοιχείων που περιλαμβάνει.

Α. Συνεδριακός Τουρισμός : παράμετροι ανάλυσης της λειτουργίας και ανάπτυξής του

Α.1 Λέξεις κλειδιά - Ορολογία Ο συνεδριακός ανήκει σε μία ευρύτερη ομάδα προϊόντων όπου κυρίαρχο κίνητρο είναι τα ταξίδια για επαγγελματικούς λόγους (Συνέδρια, Εκθέσεις, Ταξίδια κινήτρων, Ατομικά Επαγγελματικά Ταξίδια). Στην ανάλυσή μας θα περιοριστούμε στην διερεύνηση καταγράφοντας όταν απαιτείται τις διασυνδέσεις κυρίως με τον Τουρισμό κινήτρων (υπάρχουν ομοειδή χαρακτηριστικά). Στον πίνακα 1 καταγράφονται οι βασικές λέξεις κλειδιά στην επιστημονική ορολογία τού Συνεδριακού Τουρισμού.

Πίνακας 1

Συνεδριακός τουρισμός

Εκθεσιακός τουρισμός Επαγγελματικός τουρισμός

Συνεδριακό κέντρο Εκθεσιακό κέντρο Κίνητρο – Επιβράβευση

Γραφείο Συνεδριακού Τουρισμού

Ατομικό επαγγελματικό ταξίδι

Τουρισμός / Ταξιδι κινήτρων

Συνέδρια Εκθέσεις ΕΕΜΤ ΟΜΤΔ M.I.C.E.

Πηγή: Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π., Γκρίμπα Ε., 2010, σελ 245

Α.2. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η εργασία αποτελεί το καθοριστικό κίνητρο για μεγάλο αριθμό ταξιδιών σε ετήσια βάση πολλά από τα οποία καταλήγουν σέ Συνέδρια όπου συχνά συνδυάζεται το επαγγελματικό κίνητρο με διακοπές μικρής διάρκειας οπότε έχουμε συνδυασμό με άλλες δραστηριότητες των ΕΕΜΤ ή και του ΟΜΤΔ. Διεθνώς συχνά χρησιμοποιείται ο όρος MICE (Meetings, Incentives, Conventons, Exhibitions) (Γκρίμπα Ε., 20051 σσ. 15, 136 & http://acronymous.thefreedictionary.com/MICE2, http: www.imex-frankfurt.com3) ο οποίος αναφέρεται ευρύτερα στον Επαγγελματικό τουρισμό και συμπεριλαμβάνει βασικές δραστηριότητες και υποδομές τού Συνεδριακού. Ας σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του WTTC4 το 2009 η βιομηχανία αυτή αποτελείωσε το 10,25% του Παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο δυναμισμός της ζήτησης του σύνθετου αυτού προϊόντος (MICE, 20015) –με κυρίαρχη την παρουσία του συνεδριακού- είναι εντυπωσιακός και χαρακτηριστικά να επισημάνουμε ότι πραγματοποιούνται (ICCA, 20106 report) περί τα 400.000 Συνέδρια και Εκθέσεις ετησίως και η συνολική δαπάνη για αυτά ανέρχεται στα



http://acronymous.thefreedictionary.com/MICE2

http://www.imex-frankfurt.com3/


280δις£ ποσό το οποίο τετραπλασιάζεται εάν υπολογισθούν οι πολλαπλασιαστικές επιδράσεις που προκαλούνται φτάνοντας στο ποσό των 1,16τρις£ (Union of International Associations, 20107)

Α.3. Εννοιολογική Οριοθέτηση/Ιστορική Εξέλιξη

Συνεδριακός Τουρισμός Ορισμός: πρόκειται για οργανωμένες συναντήσεις ατόμων με κοινά ενδιαφέροντα ή επαγγελματικές ιδιότητες και με πρωτεύοντα σκοπό την επιστημονική ενημέρωση, αλλά και την ανταλλαγή πληροφοριών και απόψεων μεταξύ των παρευρισκομένων στην εκδήλωση -συνέδρων, ομιλητών (Γκρίμπα Ε., 2005:85-86, Κραβαρίτης Κ. και Παπαγεωργίου Α., 2007:378). Οι δε όροι που χρησιμοποιούνται ευρύτατα και αποδίδουν το νόημα του συνεδρίου είναι για την Ευρώπη congress, για το Ηνωμένο Βασίλειο conference και για τις ΗΠΑ convention.

Οι αμφικτιονίες (Λύτρας Π. 1989:1439) αποτέλεσαν πιθανότατα την πρώτη μορφή συνεδρίων στην Ελλάδα (Δελφοί, Θερμοπύλες). Στον 160 και 17ο καταγράφονται οι πρώτες περιπτώσεις επαγγελματικών και επιστημονικών συγκεντρώσεων οι οποίες έχουν χαρακτηριστικά συνεδρίων. Στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου δημιουργούνται στις ΗΠΑ και τα πρώτα συνεδριακά κέντρα (Κραβαρίτης Κ. και Παπαγεωργίου Α., 2007) και σταδιακά ιδιαίτερα μετά το 1960 ο Συνεδριακός Τουρισμός αποκτά πλέον χαρακτηριστικά ειδικού προϊόντος με ιδιαίτερη δυναμική στους χώρους των επιστημών, των επιχειρήσεων, τού πολιτισμού και τής πολιτικής. Τα συνέδρια πλέον επηρεάζονται και από την τεχνολογία (on line συνεδριακές διαδικασίες) μετά το 1980 αλλά με την κλασική μορφή του ο Συνεδριακός παραμένει, με την μεγάλη ποικιλία παράλληλων δραστηριοτήτων του, βασικό τμήμα τής διεθνούς ζήτησης για τουρισμό (Bradley A., Hall T., Harrison M., 200210).

Α.4. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα Συνεδριακού Τουρισμού (Γκρίμπα Ε, 2005, σσ.86-90, Κραβαρίτης Κ. και Παπαγεωργίου Α., 2007, σσ.55-58,60,77-78, 185-188, Λαζανά Φ,200311 σσ.44-60,62-73, Συμεωνίδης Γ., 200712, Σφακιανάκης Μ, 200013, σσ. 113-120, Τουρή Μ, 200714, σσ.50-58, Τσάρτας Π και ά, 200115, σσ.59). Σκοποί/Αντικείμενο/Φορείς διοργάνωσης Οι σκοποί συνδέονται άμεσα με τον φορέα διοργάνωσης πχ Επιχειρήσεις, Επιστημονικά Σωματεία, Πολιτικοί φορείς, αλλά και με το αντικείμενο πχ τα επιστημονικά συνέδρια χαρακτηρίζονται από μια περιοδικότητα (ετήσια, διετή) αφού έχουν ως κύριο στόχο την αλληλοενημέρωση για τίς εξελίξεις σε κάποιο επιστημονικό κλάδο (Ιατρική ,Πληροφορική κλπ). Στις επιχειρήσεις πάλι οι στόχοι συνδέονται συνήθως με νέα προϊόντα, προώθηση των πωλήσεων, συστήματα οργάνωσης κα. Το αντικείμενο αλλά και το κύρος του φορέα διοργάνωσης σε συνδυασμό με τους στόχους που αυτός θέτει καθορίζει και την εμβέλεια πχ Τοπικό Περιφερειακό, Εθνικό, Διεθνές. Μεγάλη είναι πλέον η ποικιλία των φορέων πού με κάποια σταθερότητα χρησιμοποιούν τα συνέδρια ως αναπόσπαστο στοιχείο της




λειτουργίας και πολιτικής τους πχ Δημόσιοι φορείς (Υπουργεία, Οργανισμοί), ΟΤΑ (Περιφέρειες, Δήμοι, Αναπτυξιακές εταιρείες), Επιστημονικοί φορείς (Πανεπιστήμια, Επιστημονικά Σωματεία), Επιχειρήσεις όλων των κλάδων, Διεθνείς Οργανισμοί πχ ΠΟΤ,ICOMOS Οργανωτές, Συμμετέχοντες, Κατηγορίες συνεδρίων και συνεδριακών χώρων

Οι οργανωτές είναι αυτοί που αναλαμβάνουν επαγγελματικά όλες τις διαδικασίες οργάνωσης προβολής και διεξαγωγής ενός συνεδρίου (επιλογή τόπου, καταλύματος, συνεδριακός χώρος, χορηγίες, διάρκεια, προσυνεδριακές και μετά συνεδριακές εκδηλώσεις, θεματολογία, εισηγητές κα). Όλα τα παραπάνω γίνονται βέβαια σέ συνεργασία με τούς φορείς πού προαναφέρθηκαν οι οποίοι είναι και οι χρηματοδότες (μαζί συνήθως με τούς σύνεδρους). Συχνά οι φορείς διοργάνωσης βέβαια διαθέτουν (ανάλογα με το εθνικό θεσμικό πλαίσιο τής κάθε χώρας) εξειδικευμένες υπηρεσίες οι οποίες μόνες ή σε συνεργασία με τους οργανωτές οργανώνουν συνέδρια. Οι κυριότεροι οργανωτές είναι: Επιχειρήσεις Διοργάνωσης Συνεδρίων (Professional Conference Organizers_PCO) σε εθνικό η διεθνές επίπεδο, Γραφεία συνεδριακού τουρισμού πού κυρίως ανήκουν σε δήμους (Conventions Bureau ή Conventions & Visitors Bureau _CV ή CVB), Συνεδριακά κέντρα αυτόνομα ή ενταγμένα σε ξενοδοχεία. Στην διοργάνωση επίσης εμπλέκονται και επιχειρήσεις τοπικές διοργάνωσης συνεδρίων καθώς και εξειδικευμένες επιχειρήσεις πχ στα οπτικοακουστικά μέσα, τον φωτισμό, το κέτερινγκ, διοργάνωση εκδρομών κα. Οι συμμετέχοντες δεν περιορίζονται μόνον στους συνέδρους αλλά περιλαμβάνει νουν και άλλες ομάδες με ειδικά χαρακτηριστικά και ανάγκες στην παροχή υπηρεσιών συχνά τουριστικού περιεχομένου. Αναφερόμαστε στους συνοδούς, προσκεκλημένους, δημοσιογράφους, χορηγούς, προσωπικό (τεχνικό, γραμματειακή υποστήριξη, παροχής υπηρεσιών τουρισμού κα). Κατηγορίες Συνεδρίων και Συνεδριακών χώρων. Η διάρκεια, το αντικείμενο και οι επιλογές των φορέων οργάνωσης αλλά και των οργανωτών καθορίζουν τίς κατηγορίες των Συνεδρίων. Ενδεικτικά αναφερόμαστε σε: Συνέδρια, Συμπόσια, Ημερίδες, Διημερίδες, Συσκέψεις, Σεμινάρια, Σύνοδοι, Εργαστήρια, Φόρουμ, Τηλεδιασκέψεις, Συνέδρια εν πλω, Συναντήσεις κα. Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις διαφοροποιούνται ανάλογα με το αντικείμενο (πχ επιστημονικό, πολιτικό συνέδριο) η την εμβέλεια (διεθνές, εθνικό, κλπ). Οι συνεδριακοί χώροι επίσης διαφέρουν εφόσον υπάρχουν: αυτόνομα συνεδριακά κέντρα ξενοδοχεία με αίθουσες ή συνεδριακά κέντρα, πανεπιστημιακές αίθουσες ή αμφιθέατρα, αίθουσες επιμελητηρίων, δήμων, νομαρχιών, εκπαιδευτικά κέντρα (τράπεζες, ινστιτούτα, δημόσιοι φορείς), ειδικοί χώροι (κρουαζιερόπλοια, πολυχώροι, θέατρα κα ).

Α.5. Τουριστική προσφορά (Γραφείο Μελετών Ι. Πατέλη, 199916, Κραβαρίτης Κ. και Παπαγεωργίου Α., 2007, σσ.72-73, 88-89, Τσάρτας Π, 2001, σσ. 76-77) Αυτή μπορεί να κατανεμηθεί: α)Σε υπηρεσίες και υποδομές άμεσα συνδεδεμένες με την διεξαγωγή του συνεδρίου και β)Στους τουριστικούς πόρους που διαθέτει η περιοχή όπου θα διεξαχθεί το συνέδριο. Αναφορικά με το πρώτο ζήτημα εξετάζεται:




Το εύρος και η ποιότητα τής ξενοδοχειακής υποδομής Η ύπαρξη CVB η CB στην περιοχή Υποστηρικτικές υποδομές και υπηρεσίες σε τεχνολογία και μετάφραση Υψηλής ποιότητας υποδομές σε συνεδριακούς χώρους πάσης φύσεως Καλό μεταφορικό δίκτυο και τηλεπικοινωνιακή σύνδεση Εύκολη σύνδεση τού τόπου διεξαγωγής τού συνεδρίου με τίς χώρες αποστολής

των τουριστών Στο δεύτερο ζήτημα σημασία έχουν:

Ποιοτικοί πολιτιστικοί και περιβαλλοντικοί πόροι στην περιοχή Διαφημιστική εικόνα τής περιοχής Προσφορά ποικιλίας παράλληλων τουριστικών υποδομών και υπηρεσιών Η παράδοση τής περιοχής ως τουριστικού προορισμού συνεδριακού τουρισμού

Α.6 Τουριστική ζήτηση (Αποστολόπουλος Κ και Σδράλη Δ, 2009,17 σσ. 147-148, Γκρίμπα Ε, 2005, σσς:91-94, Γκρίμπα Ε, Τσάρτας Π, 200418, 200519, 200620, Κραβαρίτης Κ. και Παπαγεωργίου Α., 2007, σσ.67-73). Η χωρική διάσταση Πρόκειται για την σύνθετη διάσταση τουριστικών και συνεδριακών υποδομών η οποία συγκροτεί την ιδιαίτερη «εικόνα» πόλεων ή περιοχών ως ελκτικών προορισμών για συνέδρια σε εθνικό η διεθνές επίπεδο πχ Ρόδος, Σαντορίνη, Αθήνα, Βιέννη, Παρίσι, Χονγκ-Κονγκ. Η χρονική διάσταση Αφορά την διάρκεια, εποχή και συχνότητα που διεξάγονται τα συνέδρια. Μία μέση διάρκεια είναι οι 3 έως 4,5 ημέρες, η συνηθέστερη εποχή είναι ο Ιούνιος και ο Σεπτέμβριος (γενικότερα μέση και χαμηλή τουριστική περίοδος ) και η ετήσια διεξαγωγή. Αγορά στόχος Επηρεάζεται από την θεματική και τον φορέα διοργάνωσης τού συνέδριου. Το σύνηθες είναι ότι τα κοινωνικά, δημογραφικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά των συνέδρων διακρίνονται από ομοιογένεια και συχνά από υψηλό βαθμό συνοχής (οι ίδιοι σύνεδροι επιλέγουν επί χρόνια το ίδιο συνέδριο). Ταξιδιωτική / τουριστική δαπάνη Η τουριστική δαπάνη είναι υψηλή είτε ως άμεση δαπάνη για τα έξοδα της συμμετοχής στο συνέδριο (εγγραφή, έξοδα μεταφοράς, διαμονής και διατροφής) είτε ως έμμεση (αγορές, αναψυχή, παράλληλες εκδηλώσεις έξοδα συνοδού). Άρα το όφελος αφορά τόσο τούς οργανωτές όσο και ευρύτερα των προορισμό. Τουριστικό πακέτο συνεδριακού τουρισμού




Συμπεριλαμβάνει: διαμονή συνήθως σε ξενοδοχεία υψηλών προδιαγραφών τα οποία προσφέρονται σε ανταγωνιστικές τιμές, διατροφή, η ποιότητα της οποίας συχνά αποτελεί παράγοντα επιτυχίας ενός συνεδρίου, μεταφορά (συνήθως αεροπορική προς και από το συνέδριο ) αλλά και υπηρεσίες μεταφοράς (transfer) από και προς τον τόπο διεξαγωγής τού συνεδρίου, παράλληλες συνεδριακές δραστηριότητες που μπορούν να έχουν χαρακτήρα αναψυχής, κοινωνικό, επαγγελματικό ή πολιτιστικό και αφορούν τόσο τούς σύνεδρους όσο και τους συνοδούς. Σημειώνεται αναφορικά με την δαπάνη όπως και το τουριστικό πακέτο ότι εκτός του ότι οι τιμές είναι ανταγωνιστικές σε πολλές περιπτώσεις αυτές ή τμήμα τους πληρώνονται από τον επαγγελματικό φορέα τού συνέδρου (Πανεπιστήμιο, Επιχείρηση, Υπουργείο κα ) γεγονός που κάνει ακόμη ελκυστικότερα τα συνέδρια.

Α.7. SWOT ανάλυση Συνεδριακού Τουρισμού με έμφαση τούς Τουριστικούς Προορισμούς της Ελλάδας

Η SWOT ανάλυση πού ακολουθεί εξετάζει την περίπτωση των Ελληνικών Τουριστικών Προορισμών λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη και την διεθνή κατάσταση στο τουριστικό προϊόν του Συνεδριακού Τουρισμού. Στηρίζεται στην ανάλυση Κοκκώση Χ., Τσάρτα Π., Γκρίμπα Ε., 2010, σσ.272-274 αλλά και των στοιχείων της προσφοράς και της ζήτησης για διεθνή συνέδρια (2000-2013) όπως αυτά προκύπτουν κυρίως από τις ετήσιες εκθέσεις της έγκυρης ICCA (International Association Meetings Market)21

Πίνακας 11

Βασικοί άξονες ανάλυσης

ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

Δυνατά σημεία Αδύνατα σημεία Ευκαιρίες Απειλές

-Αυστηρές προδιαγραφές/ προϋποθέσεις

-Έλλειψη σαφούς νομοθετικού πλαισίου στην οργάνωση των Συνεδρίων

-Δημιουργία C.V.B. σε μεγάλες ελληνικές πόλεις

-Αποσπασματικές και μεμονωμένες πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο

-Ταξίδι ως αναπόσπαστο στοιχείο πολλών σύγχρονων επαγγελμάτων

-Ελλείψεις και αντιφάσεις στον τουριστικό σχεδιασμό

-Παροχές ειδικών ενισχύσεων / κινήτρων για ενίσχυση ανταγωνιστικότητας

-Ασυνέχεια και αδυναμίες στην ανάπτυξη υποδομών και υπηρεσιών από την τουριστική πολιτική

-Ενίσχυση της




τοπικής ανάπτυξης

-Δημιουργία πακέτων σε λογικά επίπεδα τιμών

-Υστέρηση στην απορρόφηση χρηματοδοτικών πόρων και καθυστερήσεις σε διοικητικές δομές

-Προσέλκυση στρατηγικών επενδυτικών πρωτοβουλιών

-Ύπαρξη πληθώρας ανταγωνιστικών προορισμών, ιδιαίτερα, στα μικρά και μεσαία συνέδρια στη Μεσόγειο

-Ισχυρή και παραδοσιακή θέση, ως προϊόν, στην παγκόσμια τουριστική αγορά

-Επενδύσεις σε υποδομές και ανωδομές με υψηλό κόστος

-Ευνοϊκό κλίμα ανάπτυξης του επαγγελματικού τουρισμού

-Ανεπάρκεια ειδικών τουριστικών υποδομών σε αρκετές περιοχές

-Σημαντική τουριστική υποδομή, στον συνεδριακό τουρισμό, ως πόλος έλξης

-Ικανοποιητικός αριθμός απασχολούμενων με σχετική ειδίκευση

-Αδυναμίες συστήματος τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης

-Δυνατότητα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας

-Κακή ποιότητα

παρεχόμενων υπηρεσιών, συχνά, από ανειδίκευτο προσωπικό

-Ειδικά ενδιαφέροντα συμμετεχόντων

-Διεύρυνση πελατολογίου των επιχειρήσεων και των περιοχών

-Ποικιλία υποδομών, προϊόντων, υπηρεσιών, δραστηριοτήτων, κυρίως, για συνέδρια μεσαίας και μικρής εμβέλειας

-Χωρική συγκέντρωση προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών επαγγελματικού τουρισμού

-Βελτίωση δυνατοτήτων πρόσβασης σε κάποιες περιοχές

-Μικρός αριθμός εξειδικευμένων επιχειρήσεων που οργανώνουν επαγγελματικά ταξίδια

-Σύνδεση των υποδομών και των

-Ανεπαρκής προσφορά σε

-Αξιοποίηση συγκριτικών




προσφερόμενων υπηρεσιών, τόσο με τον τουρισμό διακοπών, όσο και με τις ΕΕΜΤ

σύγχρονα προϊόντα (συνέδρια εν πλω ή μέσω τηλεδιάσκεψης)

πλεονεκτημάτων της χώρας ως παραδοσιακού τουριστικού προορισμού

-Προβληματικές υποδομές μεταφοράς (αεροπορικές, ακτοπλοϊκές)

-Ταυτόχρονη ανάπτυξη με άλλες ΕΕΜΤ (π.χ. Timesharing) (Stavrinoudis, 2008)

-Εξειδικευμένη διαφημιστική εκστρατεία σε Ελλάδα και εξωτερικό

-Επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου

-Πραγματοποίηση ταξιδιών από εργαζόμενους με υψηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο

-Χρονικά εντοπισμένη ζήτηση σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους του έτους

-Δυνατότητες διασύνδεσης διαφόρων τουριστικών προορισμών και τύπων ταξιδιών

-Ανάπτυξη υπερσύγχρονων αυτοδύναμων συνεδριακών κέντρων από ανταγωνίστριες χώρες

-Ποικιλία αγοράς-στόχου, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, που πραγματοποιεί συνέδρια

-Χωρικά εντοπισμένη ζήτηση σε σχετικά μικρό αριθμό συγκεριμένων

περιοχών

-Υιοθέτηση καλών πρακτικών από άλλες χώρες

-Υστέρηση χρονική στη διαμόρφωση μιας δυναμικής «εικόνας» αγοράς επαγγελματικού τουρισμού

-Εξαιρετικό κλίμα και περιβάλλον

-Δυναμική ζήτηση για συνέδρια τα οποία συνδέονται με τις ΕΕΜΤ

-Ευκολότερη

-Γενικότερη βελτίωση της εικόνας της χώρας

-Δυναμική




αεροπορική πρόσβαση σέ μεγάλο αριθμό προορισμών

αύξηση της ζήτησης η οποία ενισχύει και τον Συνεδριακό

Β.8 Καλές πρακτικές /πετυχημένα παραδείγματα (http://www.olympicstudies.uab.es/pdf/wp083_eng.pdf, Swarbrooke J and Horner S, 2002, Business travel & tourism22 , http://www.sciencedirect.com Brown G., Chalip L., Jago L., Mules T., “The Sydney Olympics and Brand Australia” στο Morgan N, Pritchard A, Pride R, (επιμ), 2002, Destination branding: creating the unique destination proposition, σσ. 163-18523). Βαρκελώνη Σύμφωνα με στοιχεία της ICCA η Βαρκελώνη αποτελεί ένα από τα πλέον πετυχημένα παραδείγματα εδραίωσης ενός προορισμού ως προορισμού συνεδριακού τουρισμού. Η διαφημιστική καμπάνια εκμεταλλεύτηκε την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από την πόλη ήδη από την ημερομηνία ανάληψής τους, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το 1993 (τον επόμενο χρόνο των Ολυμπιακών Αγώνων η πόλη αναδείχθηκε πρώτος συνεδριακός προορισμός στην Ευρώπη. Σύδνεϋ Η ιδιαιτερότητα τού Σύδνεϋ το οποίο επίσης συνέδεσε την διαφημιστική του καμπάνια με την ανάληψη και διοργάνωση τής Ολυμπιάδας ήταν ότι η σημαντική βελτίωση της θέσης του ως προορισμού Συνεδριακού Τουρισμού φαίνεται να επηρέασε θετικά - μέσω τής αναβαθμισμένης διαφημιστικής εικόνας - την ζήτηση για το σύνολο τής χώρας. Βερολίνο Το Βερολίνο αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα της αύξησης της ζήτησης για συνεδριακό τουρισμό γεγονός το οποίο συνδέεται τόσο με την εντυπωσιακή καμπάνια-προβολής της πόλης, της μετατροπής της σε συγκοινωνιακό «κόμβο» της Κεντρικής Ευρώπης και της προσφοράς ποιοτικών υπηρεσιών σε παράλληλες εκδηλώσεις ψυχαγωγικού και πολιτιστικού περιεχομένου.

Β.9 Συνάφεια με άλλες ΕΕΜΤ και με τον ΟΜΤΔ Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι ο συνεδριακός τουρισμός παρουσιάζει ικανοποιητική ή πολύ ικανοποιητική συνάφεια με πολλές ΕΕΜΤ που αναπτύχθηκαν και έχουν ζήτηση στην χώρα αλλά και με τον ΟΜΤΔ. Προφανώς δε το γεγονός αυτό είναι πολύ σημαντικό για την περίπτωση της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου όπου υπάρχει πολύ δυναμική ζήτηση και για τις δύο αυτές ομάδες προϊόντων ΕΕΜΤ και ΟΜΤΔ. Στους πίνακες



http://www.olympicstudies.uab.es/

http://www.sciencedirect.com/


2 & 3 πού ακολουθούν καταγράφεται τόσο η συνάφεια όσο και περιπτώσεις παραδειγμάτων για κάθε τέτοια συσχέτιση τού Συνεδριακού με κάποια άλλη ΕΕΜΤ ή τον ΟΜΤΔ.

Πίνακας 2 Βαθμός συνάφειας της 3ης ομάδας προϊόντων(με κυρίαρχα κίνητρα τους επαγγελματικούς λόγους) με τις υπόλοιπες ομάδες και τον οργανωμένο μαζικό τουρισμό διακοπών

Πηγή: Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π., Γκρίμπα Ε., 2010, σελ 277

Πίνακας 3

Ενδεικτικά παραδείγματα συσχέτισης της 3ης ομάδας προϊόντων (με κυρίαρχα κίνητρα τους επαγγελματικούς λόγους)

Σύνδεση 3ης Ομάδας προϊόντων

με άλλες Ομάδες προϊόντων

Στοιχεία σύνδεσης και γενικές παρατηρήσεις

1η ΟΜΑΔΑ: ΦΥΣΗ, ΥΠΑΙΘΡΟΣ

Συνέδριο εθνικής εμβέλειας σε ξενοδοχείο παραδοσιακού οικισμού σε συνδυασμό με διαμονή.

Ταξίδι κινήτρων σε παραδοσιακούς ξενώνες στην ύπαιθρο σε συνδυασμό με πρόγραμμα φυσιολατρικής περιήγησης.

2η ΟΜΑΔΑ: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ταξίδι για συμμετοχή σε επαγγελματικό συνέδριο (εταιρία) και παράλληλη συμμετοχή σε συναυλία (όπερα).

Ταξίδι κινήτρων (εταιρικό) και παράλληλη συμμετοχή σε πολιτιστική περιήγηση σε αρχιτεκτονικά μνημεία.

4η ΟΜΑΔΑ: ΘΑΛΑΣΣΑ

Συνέδριο επιστημονικό σε κρουαζιερόπλοιο.

Ατομικό επαγγελματικό ταξίδι και

Υπόλοιπες Ομάδες προϊόντων

1η

2η 4η ΟΜΤΔ

Επίπ

εδο

σ

υνά

φει

ας

3η

ς Ο

μά

δα

ς

πρ

οϊό

ντω

ν

Ελάχιστη ή μικρή συνάφεια

Μέτρια ή μεσαία συνάφεια

√ √

Μεγάλη ή πολύ μεγάλη συνάφεια

√ √




συνδυασμός ημερήσιας εκδρομής με θαλάσσια σπορ (ταξίδι μικρής διάρκειας).

ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΣ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΔΙΑΚΟΠΩΝ

Συνέδριο σε συνδυασμό με διακοπές καλοκαιριού.

Συνέδριο σε συνδυασμό με διακοπές μικρής διάρκειας την άνοιξη.

Τουρισμός κινήτρων (εταιρία) και συνδυασμός με ταξίδι διακοπών (ζεύγος).

Πηγή: Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π., Γκρίμπα Ε., 2010, σσ. 278-279

2.10 Σύνοψη συμπερασμάτων: η περίπτωση των Ελληνικών προορισμών Από την ανάλυση που προηγήθηκε καταγράφεται ο Συνεδριακός Τουρισμός ως ένα τουριστικό προϊόν με δυναμικές προοπτικές για την Ελλάδα και ισχυρή συνάφεια με πολλές ΕΕΜΤ και τον ΟΜΤΔ. Υπάρχουν επίσης στην χώρα ποικίλες υποδομές για συνέδρια και ευκολότερη αεροπορική πρόσβαση καθώς και μεγαλύτερη τουριστική περίοδος τα τελευταία χρόνια σε συνδυασμό με αναβάθμιση τής τουριστικής εικόνας τής χώρας, δεδομένα που ευνοούν την καθιέρωση πολλών ελληνικών προορισμών ως προορισμών συνεδριακού τουρισμού. Όλα αυτά είναι στοιχεία τα οποία θα πρέπει συνδυασμένα να οργανωθούν και να προβληθούν ώστε να αναστραφεί μια προβληματική εικόνα της χώρας ως προορισμός συνεδρίων. Σύμφωνα με στοιχεία της ICCA η Ελλάδα έχει ένα περιορισμένο αριθμό συνεδρίων σε αυτή (100 το 2013) και η Αθήνα παραμένει ο κύριος προορισμός (49 στα 100 το 2013 και ακολουθούν η Θεσσαλονίκη: 10, Ρόδος: 9 και η Κρήτη: 5). Την ίδια χρονιά η Ελλάδα βρίσκεται στην 38η θέση της παγκόσμιας κατάταξης και η Αθήνα αντίστοιχα στην 47η. είναι επίσης προφανές από τη διαχρονικότητα των στοιχείων (2002-2013) της ICCA ότι η κατάσταση έχει ελάχιστα βελτιωθεί -συγκρινόμενη με την προηγούμενη δεκαετία- καθώς και ότι λείπει η επαγγελματική οργάνωση και προβολή αλλά και η δυναμική παρουσία περιφερειακών τουριστικών προορισμών πλέον της Αθήνας στη ζήτηση για διεθνή συνέδρια. Απαιτούνται σε κάθε περίπτωση:

τοπικά CVB, ανάδειξη της σημασίας των περιφερειακών αεροδρομίων, δυναμικότερη παρουσία των low cost αεροπορικών εταιρειών στην χώρα, στοχευμένη διαφήμιση, παροχή πρόσθετων υπηρεσιών πολιτισμού/ψυχαγωγίας, εξειδικευμένο προσωπικό, παροχή σύνθετων πακέτων συνεδριακού τουρισμού (συνδυασμός Συνεδριακού

με άλλα τουριστικά προϊόντα ) και τέλος συστηματικές προσπάθειες ένταξης τού Συνεδριακού στις προτεραιότητες τής

Τουριστικής Πολιτικής της χώρας.




Β. Πόροι και Μεθοδολογία ανάπτυξης και προώθησης Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου

(Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π., Γκρίμπα Ε., 2010, σσ. 69-1001, Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π.,

20012, σσ. 48-63, 91-104, 119-127, Σκαναβή Κ., Σβορώνου Ε., 20073, Harrison L., Husbands

W., 19964, Briassoulis H., van der Straaten 20005, Γκρίμπα Ε., 20056)

Άμεσοι και Έμμεσοι Πόροι ανάπτυξης του Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου

Β.1. Άμεσοι Πόροι Η περιφέρεια διαθέτει ένα σημαντικό αριθμό υποδομών (συνεδριακά κέντρα, αίθουσες που διατίθενται για συνέδρια) στην πλειοψηφία τους όμως ικανές να εξυπηρετήσουν μικρής και μεσαίας εμβέλειας (έως 500/700 άτομα)1. Σε κάθε περίπτωση τα συνέδρια αυτού του μεγέθους και ιδιαίτερα αυτά πού αφορούν σε 150 -300 άτομα είναι πολλά σε ετήσια βάση τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι υποδομές αυτές παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά στην Περιφέρεια (βλ. Παράρτημα): 1. Αυτοδύναμα συνεδριακά κέντρα που ανήκουν κυρίως σε ΟΤΑ και φορείς του

Δημοσίου και χρησιμοποιούνται τόσο για συνέδρια όσο και για άλλες εκδηλώσεις (πολιτιστικές δραστηριότητες, πολιτικές εκδηλώσεις, επιστημονικές εκδηλώσεις, εκθέσεις κα). Λίγα από αυτά είναι σύγχρονα ή διαθέτουν σύγχρονες τεχνολογικά υποδομές(οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις, αυτόματη μετάφραση ).

2. Αίθουσες που ανήκουν σε θεσμικούς φορείς (Επιμελητήρια, ΟΤΑ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, εκκλησία, επαγγελματικά σωματεία) και χρησιμοποιούνται και για συνέδρια αλλά επίσης και για άλλες εκδηλώσεις επιστημονικού και επαγγελματικού χαρακτήρα. Στην πλειοψηφία τους δεν διαθέτουν εξειδικευμένες τεχνολογικές υποδομές Σε ορισμένες περιπτώσεις (πχ Πανεπιστήμιο Αιγαίου) είναι δυνατή η χρήση μεγαλύτερου αριθμού αιθουσών για παράλληλες εκδηλώσεις.

3. Αυτοδύναμα συνεδριακά κέντρα σε ξενοδοχεία (κυρίως μικρά και μεσαία σε

χωρητικότητα) ιδιαίτερα σε αυτά που λειτουργούν ως σύνθετα Resort Hotels. Τα περισσότερα βρίσκονται στην Ρόδο, την Κω την Σαντορίνη, τη Μύκονο και τη Πάρο. Σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να συνδυαστούν με την χρήση και άλλων αιθουσών άρα ενδείκνυνται για μεγαλύτερα συνέδρια. Στο σύνολό τους διαθέτουν άρτια και σύγχρονη υλικοτεχνολογική υποδομή.

4. Αίθουσες συνεδριών σε ξενοδοχεία διαφορετικών τύπων και επιπέδων. Σε πολλές

περιπτώσεις πρόκειται για αίθουσες οι οποίες μπορούν να διαμορφωθούν σε ενιαίο

1 Αναφορά στον αριθμό των πάσης φύσεως συνεδριακών χώρων ανά νησί έχει γίνει και στο Π.2.




χώρο ώστε να φιλοξενήσουν συνέδρια είτε μπορούν να φιλοξενήσουν μεσαίας εμβέλειας συνέδρια σε διαφορετικές αίθουσες με παράλληλες συνεδρίες. Η υλικοτεχνική και τεχνολογική υποδομή είναι ικανοποιητική.

Πέραν των κτιριακών υποδομών για την διεξαγωγή συνεδρίων σημασία έχει επίσης και η ύπαρξη και άλλων άμεσων πόρων η οποία είναι καθοριστική για την διεξαγωγή ενός πετυχημένου συνεδρίου. Στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου αυτοί υπάρχουν σε αφθονία και αυτό είναι συγκριτικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη και προβολή του Προϊόντος του Συνεδριακού Τουρισμού. Συγκεκριμένα διατίθενται:

1. Εκπαιδευμένο Ανθρώπινο δυναμικό στην διεξαγωγή συνεδρίων 2. Εξειδικευμένο Ανθρώπινο Δυναμικό στην τεχνολογική υποστήριξη συνεδρίων 3. Εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό στην μετάφραση και διερμηνεία 4. Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις με εμπειρία στην διεξαγωγή συνεδρίων 5. Επιχειρήσεις που μπορούν να υποστηρίξουν τεχνολογικά την διεξαγωγή

συνεδρίων 6. Επιχειρήσεις που μπορούν να οργανώσουν συνέδρια ή να συμβάλουν στην

οργάνωσή τους 7. Επιχειρήσεις εστίασης (εστιατόρια, κέτερινγκ) οι οποίες μπορούν να

υποστηρίξουν συνέδρια 8. Επιχειρήσεις μεταφορών (λεωφορεία, ενοικιάσεις αυτοκινήτων, εκδρομικά σκάφη

κλπ) Η διόλου αυτονόητη ύπαρξη αυτών των υποδομών και υπηρεσιών συμβάλει θετικά στην τελική επιλογή της διεξαγωγής ενός συνεδρίου στην Περιφέρεια.

Β.2. Έμμεσοι πόροι

Πρόκειται για πόρους διαφόρων τύπων οι οποίοι ενώ τυπικά δεν συνδέονται άμεσα με την διεξαγωγή των συνεδρίων επηρεάζουν άμεσα σύνεδρους και επιχειρήσεις στη διαδικασία των συχνά ανταγωνιστικών επιλογών. Στην περίπτωση της Περιφέρειας η πολυμορφία και ο εντυπωσιακός πλούτος αυτών των πόρων αλλά και ορισμένες ιδιαιτερότητές τους αποτελούν καθοριστικές παραμέτρους για την αύξηση τής ζήτησης προϊόντων όπως ο Συνεδριακός Τουρισμός. Συγκεκριμένα: 1. .Εξαιρετικά πλούσιοι περιβαλλοντικοί πόροι στην περιοχή. 2. Εξαιρετικά πλούσιοι πολιτισμικοί πόροι και δραστηριότητες στην περιοχή. 3. Γεωμορφολογική πολυμορφία συνδεόμενη κυρίως με τον νησιωτικό χαρακτήρα της

περιοχής. 4. Μεγάλος πλούτος και ποικιλία σε τουριστικές υποδομές παντός τύπου. 5. Νησιά τα οποία αναπτύσσονται αυτοδύναμα ως ιδιαίτεροι γεωμορφολογικά,

κοινωνικά και πολιτιστικά "κόσμοι "και κοινωνικές, παραγωγικές δομές (ναυτική




παράδοση, βιομηχανική παράδοση, μεταλλευτική παράδοση, ηφαιστειογενή νησιά, εμβληματικά νησιά στην ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας, της Μεσογείου και του Κόσμου, δημοφιλείς διεθνείς προορισμοί τουρισμού, νησιά παραθερισμού, νησιά κρουαζιέρας κα).

6. Υποομάδες νησιών με μακροχρόνιες παραγωγικές και οικονομικές διασυνδέσεις οφειλόμενες στην γειτνίαση, την ιστορία ή το μεταφορικό δίκτυο.

7. Δυνατότητα σχετικά σύντομης και με χαμηλό κόστος πρόσβασης σε γειτονικά και όχι μόνον νησιά για τους τουρίστες.

8. Εκτεταμένο και πολυσχιδές θαλάσσιο μεταφορικό δίκτυο αλλά και ικανοποιητική υποδομή σε αεροδρόμια, λιμάνια και μαρίνες.

9. Μεγάλος αριθμός υποδομών και υπηρεσιών Προϊόντων Ειδικού και Εναλλακτικού Τουρισμού γεγονός που επιτρέπει επιθυμητές συνέργειες με τον Συνεδριακό Τουρισμό.

10. Η αυτόνομη και αυτοδύναμη λειτουργία πολλών νησιών ως Τουριστικών Προορισμών με Διαφημιστική εικόνα και συχνά παράδοση γεγονός που ενισχύει την δυνατότητα ανάπτυξης του Συνεδριακού Τουρισμού.

11. Η νησιωτικότητα ως δυναμική και αυτοδύναμη αιτία ζήτησης αλλά και προβολής της περιοχής.

12. Γειτνίαση - Δωδεκάνησα -με Τουρκία η οποία σε πολλές περιπτώσεις επιτρέπει θετικές συνέργειες σε ζητήματα τουριστικής ανάπτυξης.

13. Μεγάλος αριθμός νησιών με σύνθετο και πλούσιο αναφορικά με τα χαρακτηριστικά του τουριστικό προϊόν με παράδοση και διαφημιστική εικόνα.




Γ Μεθοδολογία και παραδείγματα ανάπτυξης Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια Ν Αιγαίου

Γ.1. Μεθοδολογία ανάπτυξης Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια

Στο πλαίσιο που ακολουθεί παρουσιάζεται το προτεινόμενο πλαίσιο και η μεθοδολογία οργάνωσης, λειτουργίας και προβολής του τουριστικού προϊόντος της περιοχής και ειδικότερα του Συνεδριακού Τουρισμού.

Η δυναμική και συχνά πολυετής παρουσία πολλών νησιών της περιφέρειας ως αυτοδύναμων τουριστικών προορισμών οδηγεί σε μια διττή μεθοδολογία στον τρόπο ανάπτυξης του Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια: α)Την Περιφερειακή (επίπεδο περιφέρειας), β) την Τοπική (νησί η μικρή ομάδα νησιών με ιδιαίτερα διοικητικά ή αλλά χαρακτηριστικά). Και στις δυο περιπτώσεις προτείνεται η λειτουργία ενός φορέα συντονισμού της οργάνωσης και προβολής του Τουριστικού Προϊόντος τής Περιφέρειας (DMO: Destination Management and Marketing Organisation). Ο ρόλος του θα είναι να οργανώνει και προωθεί τα διαφορετικά προϊόντα πχ Τουρισμό Διακοπών, Συνεδριακό, Οικοτουρισμό κλπ της περιοχής σε συνδυασμό (Πλέγμα Τουριστικών Προϊόντων) ή αυτοδύναμα. Σε αυτόν τον Φορέα απαιτείται να λειτουργεί ένα CB (Conventions Bureau) με εξειδικευμένο προσωπικό το οποίο να προωθεί και συντονίζει τις αντίστοιχες τοπικές προσπάθειες (ΟΤΑ ή Επιχειρήσεις). Επισημαίνουμε την διάσταση του συντονισμού γιατί σε πολλά νησιά αλλά και σε Ξενοδοχεία υπάρχουν δομές πχ αναπτυξιακές εταιρείες των ΟΤΑ ή εξειδικευμένα τμήματα σε ξενοδοχεία τα οποία ασχολούνται με την διεκδίκηση και προβολή Συνεδρίων. Είναι προφανές ότι η λειτουργία του Παρατηρητηρίου σε Περιφερειακό επίπεδο θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο παροχής στοιχείων και υλικού για το CB και το DMO.

Γ.2 Παραδείγματα ανάπτυξης Συνεδριακού Τουρισμού στην Περιφέρεια Ν Αιγαίου 1. Διεθνή Συνέδρια με εξειδικευμένα χαρακτηριστικά

Άνδρος, Νάξος, Σέριφος (Παραγωγικά ή Επιστημονικά) πχ Μεταλλευτικά-Γεωλογίας, Τουρισμού, Ναυτιλίας, Αγροτικά, Περιβάλλοντος, Γεωλογίας, Υγιεινής Διατροφής, κλπ. Αναγκαίες δράσεις και δραστηριότητες: Χορηγίες σε τοπικό επίπεδο Εκδρομές και πολιτιστικές δραστηριότητες πριν στην διάρκεια και μετά το

συνέδριο Ειδικές συνεδρίες όπου παρουσιάζονται και προβάλλονται οι ιδιαιτερότητες και

τα προβλήματα της περιοχής




Χορηγίες σε εθνικό επίπεδο από φορείς και Επιχειρήσεις σχετικές με την θεματική του Συνεδρίου

Παροχή υλικού προβολής τής περιοχής

2. Συνδυασμός Διεθνούς Συνεδρίου και Κρουαζιέρας Σαντορίνη, Μύκονος Αναγκαίες δράσεις και δραστηριότητες: Σωστή συνεργασία με τούς τοπικούς εμπορικούς συλλόγους ώστε οι σύνεδροι να

μπορέσουν να επισκεφθούν τα καταστήματα Εκδρομές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ώστε να γνωρίσουν τούς πόρους

πολιτισμού και περιβάλλοντος τής περιοχής Συνέργειες με μεταφορικές εταιρείες σε θάλασσα και στεριά Καλές υπηρεσίες εστίασης και αναψυχής Οργάνωση μιας Συνεδρίας σε Συνεδριακό κέντρο του νησιού με στόχο και την

γνωριμία με την περιοχή

3. Εκπαιδευτικό Συνέδριο (εθνικό ή διεθνές ) με παράλληλη εργασία πεδίου Σαντορίνη, Νίσυρος, Πάρος, Σίφνος (Συνέδρια Περιβάλλοντος, Γεωλογίας, Τουρισμού, Αρχιτεκτονικής, Οινολογίας κλπ) Αναγκαίες δράσεις και δραστηριότητες Εξασφάλιση διαφορετικών τύπων και κόστους καταλυμάτων Περιηγήσεις πολιτιστικού ή οικολογικού χαρακτήρα Συνεδριακός χώρος πού να ανταποκρίνεται στις επιστημονικές ανάγκες του

συνεδρίου Χορηγίες από αντίστοιχους φορείς (τούς σχετικούς με το συνέδριο) Γνωριμία και συνεργασίες με τούς τοπικούς επαγγελματικούς και αναπτυξιακούς

φορείς

Γ.3 Παράγοντες Οργάνωσης, Προώθησης και Προβολής του Συνεδριακού Τουρισμού στη Περιφέρεια Ν. Αιγαίου Τα τρία παραπάνω παραδείγματα είναι ενδεικτικά μίας τυπολογίας συνεδρίων που διεξάγονται ή μπορούν να οργανωθούν (με την κατάλληλη οργάνωση και προβολή) στην Περιφέρεια Ν Αιγαίου και ειδικά στις Κυκλάδες. Τα σχόλια που ακολουθούν στοχεύουν στην επισήμανση των παραγόντων πού θα μετατρέψουν τα παραπάνω προϊόντα σε προϊόντα δυναμικά και εμπορεύσιμα. Επισημαίνεται ότι οι οποιεσδήποτε αναπτυξιακές ιδιαιτερότητες της Περιφέρειας Ν Αιγαίου δεν αναιρούν την ανάγκη επισήμανσης κάποιων κοινών βασικών κανόνων στο θέμα της προώθησης και προβολής του Τουριστικού Προϊόντος. Συγκεκριμένα: 1. Η δημιουργία και ουσιαστική λειτουργία DMO,CB και του Παρατηρητηρίου είναι

ουσιαστικής σημασίας για μία συγκροτημένη πολιτική βιωσιμότητας του




πολυσύνθετου αλλά συχνά άνισα χωροχρονικά και αναπτυξιακά κατανεμημένου προϊόντος της Περιφέρειας. Αυτή η εισαγωγική επισήμανση αφορά ιδιαίτερα διαφορετικά Ειδικά Προϊόντα όπως ο Συνεδριακός Τουρισμός σε μια περιοχή με ισχυρή παράδοση και ζήτηση για τον Τουρισμό Διακοπών Καλοκαιριού.

2. Ο συντονισμός και οι συνέργειες ανάμεσα σε επιχειρήσεις και προορισμούς είναι παράγοντες πολύ σημαντικοί για την οργάνωση και προώθηση του συνεδριακού τουρισμού στην Περιφέρεια Ν Αιγαίου. Οι δυσκολίες όμως εδώ είναι σημαντικές όταν λείπει η κουλτούρα διαλόγου που δημιουργείται με την ίδρυση και λειτουργία φορέων όπως αυτοί πού αναφέρονται στο 1. DMO,CB, Παρατηρητήριο κλπ. Αυτός όμως πρέπει να είναι ο στόχος η επίτευξη του οποίου δυσκολεύει στην περίπτωση πού εξετάζουμε περιοχές όπως η περιφέρεια Ν. Αιγαίου.

μεγάλος αριθμός των συνεδριακών υποδομών βρίσκεται σε ανταγωνιζόμενες μεταξύ τους επιχειρήσεις (πολύ συχνά στο ίδιο νησί ...).

μεγάλος αριθμός από πολλές, ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου μονάδες, έχουν ήδη παράδοση δεκαετιών στην διοργάνωση συνεδρίων.

είναι μεγάλος ο αριθμός των νησιών που αποτελούν παραδοσιακούς ή νεότερους τουριστικούς προορισμούς γεγονός που επιτείνει τις τάσεις ανταγωνισμού αναμεσά τους.

3. Απαιτείται άρα στα πλαίσια του Παρατηρητηρίου του Ν. Αιγαιου και των

συνεργασιών (σεμινάρια, συναντήσεις, ημερίδες κα) να εξηγηθούν τα προφανή οφέλη τής συνεργασίας στην οργάνωση και προβολή του συνεδριακού τουρισμού στους εμπλεκόμενους φορείς (κυρίως επιχειρήσεις -ξενοδοχεία, εταιρείες υποστήριξης και διοργάνωσης συνεδρίων κα -και φορείς ΟΤΑ ή διαχειριστές Συνεδριακών Κέντρων). Συγκεκριμένα:

Η συνεργασία ανάμεσα σε διαφορετικές επιχειρήσεις και φορείς διοργάνωσης συνεδρίων στο ίδιο νησί (ιδιαίτερα στα δυναμικότερα αναπτυγμένα τουριστικά) δίνει την δυνατότητα διεκδίκησης μεγαλύτερων και αποδοτικότερων οικονομικά και αναπτυξιακά συνεδρίων (οικονομίες τάξης και προβολή του προορισμού).

Το ίδιο ισχύει και για συνεργασίες ανάμεσα σε επιχειρήσεις διαφορετικών -συνήθως γειτονικών-νησιών όπου το προσφερόμενο εμπλουτισμένο προϊόν συνεδριακού τουρισμού αποτελεί εξαιρετικό συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Η ενίσχυση των συνεργειών σε επίπεδο νησιών η ομάδας νησιών πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη και την αναζήτησή στα σύγχρονα συνέδρια αφενός πρωτότυπων και καινοτόμων προϊόντων και, αφετέρου ενός πλέγματος προσφερόμενων πόρων και υπηρεσιών πού συνδέουν τον συνεδριακό με αλλά προϊόντα τόσο των Ειδικών και Εναλλακτικών Μορφών Τουρισμού όσο και με τον Τουρισμό Διακοπών. Στην περίπτωση της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου ο πλούτος των προσφερόμενων πόρων είναι πολύ μεγάλος αλλά και ιδιαιτέρως (νησιωτικότητα, θαλάσσιο περιβάλλον, τοπική παράδοση) γεγονός μόνον θετικό για την διοργάνωση συνεδρίων.




Ειδική αναφορά, πρέπει να γίνει στον μεγάλο αριθμό εξειδικευμένων συνεδρίων που συνδέονται με δυναμικούς και πλούσιους πόρους τής Περιφέρειας (πολιτισμός, παράδοση, περιβάλλον φυσικό και δομημένο, θάλασσα, γεωμορφολογία, γαστρονομία, άθληση κα). Σε πολλές από τις παραπάνω περιπτώσεις τα συνέδρια (επαγγελματικού, επιστημονικού ή εκπαιδευτικού χαρακτήρα ) απαιτούν τις συνέργειες ανάμεσα σε πόρους υπηρεσίες και προϊόντα των Ειδικών και Εναλλακτικών μορφών Τουρισμού πχ συνέδρια σε συνδυασμό με κρουαζιέρες, συνέδρια σχετικά με θαλάσσιο ή υποθαλάσσιο περιβάλλον με παράλληλες δραστηριότητες εκπαίδευσης και περιήγησης, συνέδρια τουρισμού με παράλληλη επίσκεψη σε πόρους και υποδομές των νησιών ή εκπαιδευτικά σεμινάρια κλπ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει στην περίπτωση της Δωδεκανήσου η δυνατότητα συνεργειών με επιχειρήσεις ή τουριστικούς προορισμούς την γειτονικών περιοχών της Τουρκίας για από κοινού διοργάνωση συνεδρίων ή επισκέψεις/περιηγήσεις.

4. Βασικός κανόνας στην οργάνωση, προώθηση και προβολή του Συνεδριακού

Τουρισμού στην Περιφέρεια είναι ότι πρόκειται για ένα προϊόν συχνά "τριχοτομημένο" δηλαδή:

Λειτουργεί ως αυτοδύναμα προσφερόμενο προϊόν (υποδομές και υπηρεσίες συνεδρίου)

Λειτουργεί ως τμήμα ενός πλέγματος προσφερόμενων πόρων όπου κυριαρχεί ο Τουρισμός Διακοπών

Λειτουργεί ως τμήμα ενός πλέγματος προσφερόμενων πόρων όπου κυρίαρχο είναι το Συνέδριο ( βλ. το 3 δ) αλλά σε συνδυασμό- λόγω εξειδίκευσης και οργανωτικών χαρακτηριστικών -με άλλα προϊόντα των ΕΕΜΤ.

Αυτό πού έχει σημασία και στις τρεις περιπτώσεις είναι ότι η διοργάνωση και προσέλκυση συνεδρίων διαφοροποιείται ανάλογα με το Τουριστικό Προορισμό και τις Υποδομές για Συνέδρια πχ ένα μεγάλο Διεθνές συνέδριο Τεχνολογίας ή Ιατρικής θα λάβει υπόψη τόση την σύγχρονη υποδομή του ξενοδοχείου όσο και τα χαρακτηριστικά του Τουριστικού Προορισμού (πχ υποδομές αναψυχής και ψυχαγωγίας για τουρισμό διακοπών, άρα οι περιοχές με ποιοτικές υποδομές που είναι και δημοφιλείς προορισμοί (πχ Ρόδος, Κώς, Σαντορίνη, Πάρος, Μύκονος) προηγούνται στην διεκδίκηση των μεγαλύτερων και συχνά διεθνών συνεδρίων ενώ τα μεσαία -σε αριθμό συνέδρων - και περισσότερο εξειδικευμένα συνέδρια μπορούν να διεκδικηθούν από μεγαλύτερο αριθμό νησιών και επιχειρήσεων. Είναι επίσης συνδεδεμένο το θέμα αυτό με τις στρατηγικές προβολής και το πρόγραμμα προβολής και προώθησης το οποίο θα πρέπει να ακολουθήσει η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου.

5. Καθοριστικός παράγοντας στην ανάπτυξη του προϊόντος του Συνεδριακού Τουρισμού είναι ένα πρόγραμμα Μάρκετινγκ στο οποίο βασικό ρόλο θα πρέπει να διαδραματίσει το DMO σε συνεργασία με το CB το οποίο προτείνεται να λειτουργήσει συντονίζοντας τίς επιμέρους προσπάθειες σε τοπικό επίπεδο. Συγκεκριμένα :




Ο Συνεδριακός Τουρισμός πρέπει να έχει πλέον μια διακριτή παρουσία στο Πρόγραμμα Προβολής της Περιφέρειας όπου κυρίαρχα προβάλλεται ο τουρισμός διακοπών και συμπληρωματικά μόνον οι ΕΕΜΤ.

Παρόμοια διακριτή πρέπει πλέον να είναι η παρουσία στα προγράμματα προβολής συγκεκριμένων νησιών /τουριστικών προορισμών (Ρόδος, Σαντορίνη, Μύκονος κλπ) αλλά και Ομάδων νησιών με παραδοσιακά δυναμική εικόνα στο εξωτερικό (Δωδεκάνησα, Κυκλάδες ).

Ειδικές πολιτικές αλλά και μέθοδοι /εργαλεία προβολής πρέπει να χρησιμοποιηθούν λόγω των ιδιαιτεροτήτων πού παρουσιάζουν οι ομάδες στόχοι (target groups) των πελατών του Συνεδριακού Τουρισμού ευρύτερα και στην περίπτωση της Περιφέρειας ειδικότερα. Συγκεκριμένα:

o Συμμετοχή σε Ειδικές Εκθέσεις και Εκδηλώσεις για Συνέδρια (εξωτερικό και εσωτερικό ).

o Συνεργασίες στις στρατηγικές προβολής με εξειδικευμένους στον Συνεδριακό φορείς και Εταιρείες.

o Συνεργασίες -και εξειδικευμένη προβολή της Περιφέρειας- με Επαγγελματικούς και Επιστημονικούς φορείς οι οποίοι παραδοσιακά κάνουν συνέδρια.

o Συστηματική χρήση των Social Media και του Internet για την προβολή του Συνεδριακού Τουρισμού.

o Προβολή του πλέγματος των πόρων, υποδομών και δραστηριοτήτων πού διαθέτει η Περιφέρεια και κάνουν πολύ ελκυστικό το προσφερόμενο προϊόν της και άρα την διεξαγωγή ή συμμετοχή σε συνέδριο.

Το ζήτημα που θα μπορούσε να ονομαστεί "μερική αναπτυξιακή αυτονόμηση" και παρουσιάζεται σε πολλά νησιά η και σε περιοχές νησιών (πχ Πόλη Ρόδου, Λίνδος και Παροικιά, Νάουσα) αποτελεί ένα παράγοντα αποτυχίας τής προσπάθειας ανάπτυξης ενός προϊόντος όπως ο Συνεδριακός Τουρισμός σε μια περιφέρεια με δυναμική τουριστική ανάπτυξη όπως αυτή του Ν Αιγαίου. Είναι οξύμωρο ότι αυτό οφείλεται λόγω ακριβώς της δυναμικής αυτής ανάπτυξης που δίνει συχνά την εντύπωση στους εκπροσώπους των τοπικών ομάδων συμφερόντων ότι η περιοχή τους μπορεί όλα να τα κατορθώσει αναπτυξιακά. Η νοοτροπία αυτή συναντάται ιδιαίτερα σε περιοχές όπως αυτή της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου με γεωγραφικό κατακερματισμό, άνιση ανάπτυξη και μεγάλο αριθμό πετυχημένων τουριστικών προορισμών. Θα πρέπει συστηματικά -και αναφερόμαστε και στους πέντε παράγοντες που εξετάστηκαν στην ανάλυση που προηγήθηκε σε αυτό το κεφάλαιο- να επισημανθεί ότι σε όλες αυτές τις περιοχές η θετική πλευρά των συνεργειών και της από κοινού εκμετάλλευσης και προβολής πόρων και υποδομών ιδιαίτερα στην περίπτωση ενός σύγχρονου και δυναμικού προϊόντος όπως ο Συνεδριακός Τουρισμός όπου μια ομάδα περιοχών ή επιχειρήσεων ανταποκρίνεται στις δυσκολίες μιας απαιτητικής ζήτησης ενώ μια περιοχή, από μόνη της πολύ συχνά όχι . Ολοκληρώνοντας άρα τα συμπεράσματα είναι ότι υπάρχουν υποδομές για την προσέλκυση διαφορετικών τύπων συνεδρίων στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου αλλά




απαιτούνται ισχυρές συνέργειες και δομές /φορείς συντονισμού, διαχείρισης και προβολής του προϊόντος διότι ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και οι τοπικού και συχνά, ερασιτεχνικές προσπάθειες δεν αρκούν.




Παραπομπές

1. Γκρίμπα Ε., (2005), Προϋποθέσεις και προοπτικές ανάπτυξης του επαγγελματικού τουρισμού στην Ελλάδα, Διδακτορική Διατριβή, Χίος.

2. http://acronymous.thefreedictionary.com/MICE 3. http: www.imex-frankfurt.com 4. World Travel and Tourism Council, (2009), Report. 5. MICE, (2001), Market, Europe, Mintel 6. ICCA, (2010), Report. 7. Union of International Associations, (2010) 8. Κραβαρίτης Κ., Παπαγεωργίου Α., (2007), Επαγγελματικός τουρισμός: εκθέσεων-

κινήτρων, επιχειρηματικών ταξιδιών, οργάνωση συνεδρίων, Interbooks, Αθήνα. 9. Λύτρας Π. (επιμ.) (1989), Ο τουρισμός προς το 2000: θεωρητικές επισημάνσεις και

πρακτικές προσέγγισης, Interbooks, Αθήνα. 10. Bradley A., Hall T., Harrison M., (2002), “Selling cities. Promoting new images fro

meeting tourism”, Cities, 19(1). 11. Λαζανά Φ,2003, Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό, Interbooks, Αθήνα. 12. Συμεωνίδης Γ., 2007, Επαγγελματικός τουρισμός- Incentive tourism, Πτυχιακή

Εργασία, ΤΕΙ Κρήτης. 13. Σφακιανάκης Μ, 2000, Σφακιανάκης Μ., Εναλλακτικές μορφές τουρισμού, Ελλην,

Αθήνα. 14. Τουρή Μ, 2007, Η Ανάπτυξη και προβολή του συνεδριακού τουρισμού: η περίπτωση

των Δελφών, Διπλωματική Εργασία, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα. 15. Τσάρτας Π., Λαγός Δ., Ζαχαράτος Γ, Χαμάκος Γ.,(2001), Πρόγραμμα Αξιοποίησης

Περιουσίας ΕΟΤ: Θεματικός τουρισμός, CSF AE. -Ε.Τ.Α. Α.Ε. 16. Γραφείο Μελετών Ι. Πατέλη(1999), Στρατηγικό πλαίσιο χωρικών κατευθύνσεων για

την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού και των υποδομών γκολφ στην Ελλάδα, ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα.

17. Αποστολόπουλος Κ και Σδράλη Δ, (2009), Εναλλακτικός και Ήπιος τουρισμός Υπαίθρου: θεωρητική προσέγγιση και εφαρμογές, Ελληνοεκδοτική, Αθήνα.

18. Γκρίμπα Ε.,Τσάρτας Π., (2005), 1 Πανελλήνιο Συνέδριο H.A.P.C.O., «Χαρακτηριστικά Ελλήνων καταναλωτών επαγγελματικού τουρισμού», Συνεδριακός Τουρισμός: μια δυναμική συνιστώσα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού στη Μεταολυμπιακή Εποχή, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 14-15/1/2005.

19. Γκρίμπα Ε., Τσάρτας Π., (2004), 1 Διεθνές Συνέδριο Συνεδριακής Βιομηχανίας Ταξιδιών, Ερευνητική μεθοδολογία των χαρακτηριστικών των επαγγελματικών ταξιδιών που πραγματοποιήθηκαν από Έλληνες τουρίστες (2003-2004), Αθηναϊδα: Αθήνα, 19-21/11/2004.

20. Γκρίμπα Ε., Τσάρτας Π., (2006), 2ο Διεθνές Συνέδριο IMIC 2006 «Marketing Destinations and Their Venues», Marketing, of venues that organize conferences, the case of Greece που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του πρακτορείου Heliotopos Travel και του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης/Ε.Ο.Τ. στο Κέντρο Τεχνών Χαλανδρίου, 9-11/6/2006.



http://www.imex-frankfurt.com/


21. The International Association Meetings Market 2000-2013, Annual Reports. 22. http://www.olympicstudies.uab.es/pdf/wp083_eng.pdf, Swarbrooke J and Horner S,

2002, Business travel & tourism , 23. http://www.sciencedirect.com, Brown G., Chalip L., Jago L., Mules T., “The Sydney

Olympics and Brand Australia” στο Morgan N, Pritchard A, Pride R, (επιμ), 2002, Destination branding: creating the unique destination proposition

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση Αποστολόπουλος Κ και Σδράλη Δ, (2009), Εναλλακτικός και Ήπιος τουρισμός

Υπαίθρου: θεωρητική προσέγγιση και εφαρμογές, Ελληνοεκδοτική, Αθήνα. Γκρίμπα Ε., (2005), Προϋποθέσεις και προοπτικές ανάπτυξης του επαγγελματικού

τουρισμού στην Ελλάδα, Διδακτορική Διατριβή, Χίος.

Γκρίμπα Ε., Τσάρτας Π., (2004), 1 Διεθνές Συνέδριο Συνεδριακής Βιομηχανίας Ταξιδιών, Ερευνητική μεθοδολογία των χαρακτηριστικών των επαγγελματικών ταξιδιών που πραγματοποιήθηκαν από Έλληνες τουρίστες (2003-2004), Αθηναϊδα: Αθήνα, 19-21/11/2004.

Γκρίμπα Ε., Τσάρτας Π., (2006), 2ο Διεθνές Συνέδριο IMIC 2006 «Marketing Destinations and Their Venues», Marketing, of venues that organize conferences, the case of Greece που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του πρακτορείου Heliotopos Travel και του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης/Ε.Ο.Τ. στο Κέντρο Τεχνών Χαλανδρίου, 9-11/6/2006.

Γκρίμπα Ε.,Τσάρτας Π., (2005), 1 Πανελλήνιο Συνέδριο H.A.P.C.O., «Χαρακτηριστικά Ελλήνων καταναλωτών επαγγελματικού τουρισμού», Συνεδριακός Τουρισμός: μια δυναμική συνιστώσα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού στη Μεταολυμπιακή Εποχή, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 14-15/1/2005.

Γραφείο Μελετών Ι. Πατέλη (1999), Στρατηγικό πλαίσιο χωρικών κατευθύνσεων για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού και των υποδομών γκολφ στην Ελλάδα, ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα.

Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π., (2001) Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη και Περιβάλλον, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα.

Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π., Γκρίμπα Ε., 2010, Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού: ζήτηση και προσφορά νέων προϊόντων τουρισμού, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα.

Κραβαρίτης Κ., Παπαγεωργίου Α., (2007), Επαγγελματικός τουρισμός: εκθέσεων-κινήτρων, επιχειρηματικών ταξιδιών, οργάνωση συνεδρίων, Interbooks, Αθήνα.

Λαζανά Φ, (2003), Εισαγωγή στον Επαγγελματικό Τουρισμό, Interbooks, Αθήνα. Λύτρας Π. (επιμ.) (1989), Ο τουρισμός προς το 2000: θεωρητικές επισημάνσεις και

πρακτικές προσέγγισης, Interbooks, Αθήνα. Παρπαΐρης Α., (1984), «Επιλογή περιοχών για νέες μορφές τουρισμού: Χωροχρονική

κατανομή της νέας ανάπτυξης», Τουρισμός και Οικονομία, Νοέμβριος.



http://www.olympicstudies.uab.es/

http://www.sciencedirect.com/


Σκαναβή Κ., Σβορώνου Ε., (2007), Μεθοδολογικός οδηγός για τη σύνταξη Τοπικών Ατζέντα 21 σε νησιά, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Εργαστήριο Τουριστικών Ερευνών και Μελετών, Πρόγραμμα ISTOS

Συμεωνίδης Γ., (2007), Επαγγελματικός τουρισμός- Incentive tourism, Πτυχιακή Εργασία, ΤΕΙ Κρήτης.

Σφακιανάκης Μ, (2000), Σφακιανάκης Μ., Εναλλακτικές μορφές τουρισμού, Ελλην, Αθήνα.

Τουρή Μ, (2007), Η Ανάπτυξη και προβολή του συνεδριακού τουρισμού: η περίπτωση των Δελφών, Διπλωματική Εργασία, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα.

Τσάρτας Π. (1996), Ταξίδια, Τουρίστες, Τόποι: κοινωνιολογικές προσεγγίσεις στον τουρισμό, Εξάντας, Αθήνα.

Τσάρτας Π., Λαγός Δ., Ζαχαράτος Γ, Χαμάκος Γ.,(2001), Πρόγραμμα Αξιοποίησης Περιουσίας ΕΟΤ: Θεματικός τουρισμός, CSF AE. -Ε.Τ.Α. Α.Ε.

Ξενόγλωσση Benoit G., Comeau A., (eds) (2005), A sustainable future for the Mediterranean: the

Blue plans environment and development outlook, Earthscan, London. Bradley A., Hall T., Harrison M., (2002), “Selling cities. Promoting new images fro

meeting tourism”, Cities, 19(1). Briassoulis H., van der Straaten (eds) (2000), Tourism and the Environment: regional,

economic, cultural and policy issues, Klawez Academic Publishers, Dodrdrech. Cazes G., (1989) Les nouvelles colonies de vacances: Le tourism international a la

Conquete du Tiers-Monde, L’Harmattan, Paris. Harrison L., Husbands W., (1996), Practicing responsible tourism: international case

studies in tourism planning, policy and development, Wiley and Sons, London ICCA, (2010), Report. Marcusen C.H., (2008), Trends in European Internet Distribution of Travel and Tourism

Services, January 2008, http://www.czt.dk/UK/staf/clim/trends..htm· MICE, (2001), Market, Europe, Mintel Sigala M., (2008), “Web 2.0 tools empowering consumer participation in New Product

Development: findings and implications in the tourism industry”, Annual International Council for Hotel, Restaurant and Industrial Education, (i-CHRIE) Convention, Welcoming a new era to hospitality, education, Atlanta, Georgia, USA.

Swarbrooke J., Horner S., (2002), Business travel & tourism. The International Association Meetings Market 2000-2013, Annual Reports. THR (in cooperation with SETE), (2004), Now or Never, A new marketing for Greece,

Αθήνα. Union of International Associations, (2010). World Travel and Tourism Council, (2009), Report. Διαδικτυακές πηγές http: www.imex-frankfurt.com http://acronymous.thefreedictionary.com/MICE



http://www.czt.dk/UK/staf/clim/trends..htm·

http://www.imex-frankfurt.com/


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Ν. ΑΙΓΑΙΟΥ

1. Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος:

http://services.grhotels.gr/cloud1/el/searchaccomodation/

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΟΠΟΣ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ

Saint John 5***** ΔΗΜΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ 22890-28752 http://www.saintjohn.gr/

Atrium Prestige 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22440-46222 http://www.atriumprestige.gr/

Aqua Grand 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22440-49100 http://www.aquagrand.gr/home/en

Neptune 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420 58900 http://www.neptune.gr/

Aldemar 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-66060 http://www.aldemarhotels.com/

Sentido 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-85000 http://www.sentidohotels.com/

Astir Odysseus 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-49900 http://www.astirodysseuskos.gr/

Vedena 5***** ΔΗΜΟΣ ΘΗΡΑΣ 22860-81796/7 http://www.vedema.gr/

Blue Lagoon Resort 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-54400 http://www.bluelagoonresort.gr/

Mitis Hotel 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-54700 http://www.mitsishotels.com/

Diamond Hotel 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-48835 http://www.diamondhotel.gr/

Myconian

Collection 5***** ΔΗΜΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ 22890-79500 http://www.myconiancollection.gr/

Afantou Bay 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-52252 http://www.afandoubay.com/

Costa Lindia 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22440-44097 http://www.costalindia.gr/

Therksten Royal 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-03650 http://www.thekrestenroyal.gr/

Ibero Star 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-57000 http://www.iberostar.com/

Myconian


Myconoc Grand 5***** ΔΗΜΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ 22890-25555 http://www.mykonosgrand.gr/

Grecotel 5***** ΔΗΜΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ 22890-27900 http://www.grecotel.gr/

Naxos Imperial 5*****

ΔΗΜΟΣ ΝΑΞΟΥ ΚΑΙ

ΜΙΚΡΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ 22850-26620 http://wwww.naxosimperial.com/



http://services.grhotels.gr/cloud1/el/searchaccomodation/

http://www.aquagrand.gr/home/en


Olympic Palace 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-79900 http://www.olympicpalacehotel.com/

Blue Lagoon Group 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-42320 http://www.bluelagoongroup.com/

Port Royal 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-01100 http://www.portroyal.gr/

Porto Bello hotels 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-92101/4 http://www.portobellohotels.gr/

Amathus hotels 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-89900 http://www.amathus-hotels.com/

Rodos Palladium 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-57300 http://www.rodospalladium.gr/

Rodos Palace 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-25222 http://www.rodos-palace.gr/

Myconian


Sheraton 5***** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-75000 http://www.sheraton.com/rhodes

Kos- helona resort 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-45041 http://www.koshelonaresort.doubletreebyhilton.com/

Kipriotis 5***** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-57000 http://www.kipriotis.gr/

Casino Rodos L'CLASS ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-97400 http://www.casinorodos.gr/

Dolhpin Bay 4****

ΔΗΜΟΣ ΣΥΡΟΥ -

ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ 22810-42924 http://www.dolphin-bay.gr/

Alexandra+ 4**** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-28301 http://www.alexandrahotels.com/

Esperos Palace 4**** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-84300 http://www.esperospalace.gr/

Continental Palace 4**** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-22737 http://www.continentalpalace.com/

Myconian Mare 4**** ΔΗΜΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ 22890-22953 http://www.mykonianmarehotel.com/

Imperial Med 4**** ΔΗΜΟΣ ΘΗΡΑΣ 22860-32532/4 http://www.imperialmed.gr/

Ios Palace 4**** ΔΗΜΟΣ ΙΗΤΩΝ 22860-91224 http://www.iospalacehotel.com/

Cavos 4**** ΔΗΜΟΣ ΤΗΝΟΥ 22830-24224/5 [email protected]

Kallisti Thera 4**** ΔΗΜΟΣ ΘΗΡΑΣ 22860-22317 http://www.kallistitherahotel.com/

Caravia Beach 4**** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-41291 http://www.caraviabeach.gr/

Mastichari Bay 4**** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-59300/6 http://www.masticharibayhotel.com/

Cosmopolitan 4**** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-75422 http://www.cosmopolitanhotel.com.gr/

Lagos Mare 4****

ΔΗΜΟΣ ΝΑΞΟΥ ΚΑΙ

ΜΙΚΡΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ 22850-42844 http://www.lagosmare.gr/

Maribel 4**** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-96980 [email protected]

Blue Sky 4**** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-24091 http://www.blueskyhotel.gr/

Horizon Beach

Resort 4**** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420-58800 http://www.hbr.gr/

Crithonis Paradise

Hotel 4**** ΔΗΜΟΣ ΛΕΡΟΥ 22470-25120/3 http://www.crithonisparadisehotel.gr/



http://www.hbr.gr/


Paros Agnanti 4**** ΔΗΜΟΣ ΠΑΡΟΥ 22840-23205/6 http://wwww.parosagnanti.gr/

Poseidon-Paros 4**** ΔΗΜΟΣ ΠΑΡΟΥ 22840-42650 http://www.poseidon-paros.gr/

Rodos Princess 4**** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22440-47102 http://www.rodosprincess.com/

Rodos Park 4**** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-89700 http://www.rodospark.gr/

San Marcos

Myconos 4**** ΔΗΜΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ 22890-27172 http://www.sanmarcomykonos.com/

Santo Miramare

Resort 4**** ΔΗΜΟΣ ΘΗΡΑΣ 22860-83440 http://www.santomiramare.com/

Santorini Palace 4**** ΔΗΜΟΣ ΘΗΡΑΣ 22860-22771 http://www.santorinipalacehotel.gr/

Symi Opera House 4**** ΔΗΜΟΣ ΣΥΜΗΣ 22460-72034 http://www.symioperahouse.gr/

Netpune 4**** ΔΗΜΟΣ ΚΩ 22420 58900 http://www.neptune.gr/

Aldermar Hotels 4**** ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-67040 http://www.aldemarhotels.com/

Faros Hotel 4****

ΔΗΜΟΣ ΣΥΡΟΥ -

ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ 22810-61661 http://www.faros-hotel.com/

Avalon Rhodes A'CLASS ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ 22410-31438 http://www.avalonrhodes.gr/

Andros Aiolos 3*** ΔΗΜΟΣ ΑΝΔΡΟΥ 22820-51311 http://www.andros-aiolos.gr/

Hotel Elies 3*** ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΥΜΝΙΩΝ 22430-47890 http://www.hotelelies.gr/

Pandrossos 3*** ΔΗΜΟΣ ΠΑΡΟΥ 22840-22903/4 http://www.htg.gr/

Hiona Art 3*** ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΚΗΣ 22460-45244 http://www.hionaart.gr/

Tilos Mare B'CLASS ΔΗΜΟΣ ΤΗΛΟΥ 22410-44100 [email protected]

Hotel Glaros 2** ΔΗΜΟΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ 22450-51501 http://www.hotel-glaros.gr/

Tilos Holidays 2** ΔΗΜΟΣ ΤΗΛΟΥ 22460-44293 http://www.tilosholidays.gr/

Continental Hotel 2** ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΥΜΝΙΩΝ 22430-47331 http://www.continental-hotel.gr/

Ta Liotridia C'CLASS ΔΗΜΟΣ ΝΙΣΥΡΟΥ 22420-31580 http://www.nisyros-taliotridia.gr/




2. ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Πηγή: Τμήμα Τουρισμού Κυκλάδες

2.1 ΜΗΛΟΣ

ΟΝΟΜΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛΕΦΩΝΟ SITE

ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΗΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΔΑΜΑΝΤΑΣ 2287023850 http://www.miloscenter.gr

LAGADA BEACH HOTEL ΑΔΑΜΑΝΤΑΣ 2287023411-16/2104227192 http://www.lagadabeach.gr/

2.2 ΜΥΚΟΝΟΣ


I.M.T. ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ 1

ΧΩΡΑ ΜΥΚΟΝΟΥ 2289022232 http://www.discovergreece.org

MYKONIAN MARE RESORT ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ 2289022953 http://mykonianmarehotel.com

SAINT JOHN MYKONOS ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2289028752 http://www.saintjohn.gr

MYCONIAN IMPERIAL RESORT

& VILLAS ΕΛΙΑ 2289079500 http://www.myconianimperial.gr

MYCONIAN AMBASSADOR

HOTEL & THALASSO CENTER ΠΛΑΤΥΣ ΓΥΑΛΟΣ 2289024166 http://www.myconianambassador.gr

MYKONOS GRAND HOTEL &

RESORT ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2289025555 http://www.mykonosgrand.gr

MYKONOS BLU GRECOTEL

EXCLUSIVE RESORT ΠΛΑΤΥΣ ΓΥΑΛΟΣ 2289027900 http://www.mykonosblu.com

ROYAL MYKONIAN HOTEL ΕΛΙΑ 2289072000 http://www.royalmyconian.gr

SAN MARCO HOTEL ΧΟΥΛΑΚΙΑ 2289027172 http://www.sanmarco.gr

PORTO MYKONOS HOTEL ΚΑΜΙΝΑΚΙ 2289022454 http://www.portomykonos.gr

ROCABELLA MYKONOS ART

HOTEL & SPA ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ 2289028930 http://www.rocabella-hotel-mykonos.com/

SANTA MARINA ΟΡΝΟΣ 2289023220/23411 http://www.santa-marina.gr/mykonoshotel

APOLLONIA RESORT ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 2289027890/5 http://www.apollonia-resort.gr



http://www.miloscenter.gr/

http://www.lagadabeach.gr/

http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fwww.discovergreece.org%2F&h=fAQHuTHco

http://mykonianmarehotel.com/

http://www.saintjohn.gr/

http://www.myconianimperial.gr/

http://www.myconianambassador.gr/

http://www.mykonosgrand.gr/

http://www.mykonosblu.com/

http://www.royalmyconian.gr/

http://www.sanmarco.gr/

http://www.portomykonos.gr/

http://www.rocabella-hotel-mykonos.com/

http://www.santa-marina.gr/mykonoshotel

http://www.apollonia-resort.gr/


2.3 ΝΑΞΟΣ

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛΕΦΩΝΟ SITE

LAGOS MARE ΑΓΙΟΣ

ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ 2285042844/2104003720 http://www.lagosmare.gr

PORTO NAXOS ΚΟΤΤΗ 2285023970-2/2104834459 http://www.porto-hotels-naxos.gr

PLAKA BEACH

HOTEL ΠΛΑΚΑ 2285042700/42031 http://www.plakahotel.com

KAVURAS

VILLAGE

ΑΓΙΟΣ

ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ 2285023705/25580 http://www.kavurasvillage.gr

HOTEL

ELIZABETH ΧΩΡΑ 2285023505 http://www.hotel-elizabeth.com

2.4 ΠΑΡΟΣ


PANDROSSOS HOTEL ΠΑΡΟΙΚΙΑ 2284022903/4 http://www.pandrossoshotel.gr/

PORTO PAROS ΚΟΛΥΜΠΗΘΡΕΣ 2284052669 http://www.portoparos.gr

POSEIDON OF PAROS

RESORT &SPA ΧΡΥΣΗ ΑΚΤΗ 2284042650 http://www.poseidon-paros.gr/

NARGES ΑΛΥΚΗ 2284091392/2284091477 http://www.narges.gr/

ΝΗΡΕΑΣ ΝΑΟΥΣΑ 2284051249

YRIA HOTEL RESORT ΠΑΡΟΙΚΙΑ 2284024154 / 8 http://www.yriahotel.gr

CHRISTIANA HOTEL ΑΜΠΕΛΑΣ 2284051573/52075 http://www.christianahotel.gr/

SAINT GEORGE HOTEL ΝΕΑ ΧΡΥΣΗ ΑΚΤΗ 2284043400 http://www.saintgeorgehotel.gr

ASTIR OF PAROS ΜΟΝΟΛΙΘΟΣ 2284051976 http://www.astirofparos.gr/

HOLIDAY SUN HOTEL ΠΟΥΝΤΑ 2284091284-5/2109238620 http://www.holidaysunparos.com

MINOIS VILLAGE ΠΑΡΑΣΠΟΡΟΣ 2284022435/2284023555 http://www.minoisvillage.gr

CHROMA HOTEL ΝΑΟΥΣΑ 2284052690-1/28569

LEFKES VILLAGE ΛΕΥΚΕΣ 2284041827/2106748470 http://www.lefkesvillage.com

HIGH MILL ΠΑΡΟΙΚΙΑ 2284023581/22992 http://www.highmill.gr/

2.5 ΣΙΦΝΟΣ



http://www.lagosmare.gr/

http://www.porto-hotels-naxos.gr/

http://www.plakahotel.com/

http://www.kavurasvillage.gr/

http://www.hotel-elizabeth.com/

http://www.pandrossoshotel.gr/

http://www.portoparos.gr/

http://www.poseidon-paros.gr/

http://www.narges.gr/

http://www.yriahotel.gr/

http://www.christianahotel.gr/

http://www.saintgeorgehotel.gr/

http://www.astirofparos.gr/

http://www.holidaysunparos.com/

http://www.minoisvillage.gr/

http://www.lefkesvillage.com/

http://www.highmill.gr/



AKTI HOTEL SIFNOS ΠΛΑΤΥΣ ΓΥΑΛΟΣ 2284071324/71327 http://www.platys-gialos.gr/

SIFNOS ELIES

RESORTS ΒΑΘΥ 2284034000 http://www.eliesresorts.com

HOTEL BOULIS ΚΑΜΑΡΕΣ 2284032122 http://www.hotelboulis.gr/

AL KASTRINAKIS

HOTEL ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ 2284033209 http://www.alkhotel.com

2.6 ΣΥΡΟΣ

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛΕΦΩΝΟ SITE

DOLPHIN BAY FAMILY BEACH

RESORT ΓΑΛΗΣΣΑΣ 2281042924 http://www.dolphin-bay.gr/

HOTEL HALARIS ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ 2281087111/83750 http://www.hotelhalaris.gr/

FAROS VILLAGE ΑΖΟΛΙΜΝΟΣ 2281061661 http://www.syroshotels.com.gr

KOKKINA BEACH ΦΟΙΝΙΚΑΣ 2281043010 /43557 http://www.kokkina-beach.com

HERMES HOTEL ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ 2281083011-

12/2281088011 http://hermes-syros.com

ΑΙΘΟΥΣΑ EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ

ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ 22810 82346 www.e-kyklades.gr

ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ

ΔΗΜΟΥ ΣΥΡΟΥ -ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ

ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ 2281085190

2.7 ΤΗΝΟΣ


ΙΔΡΥΜΑ ΤΗΝΙΑΚΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΧΩΡΑ ΤΗΝΟΥ 2283029070 http://www.itip.gr

CAVOS BUNGALOWS AND

STUDIOS

ΑΓΙΟΣ

ΣΩΣΤΗΣ 2283024224/5 http://www.cavos-tinos.com/

PORTO TANGO ΑΓΙΟΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ 2283024411 http://portotango.gr



http://www.platys-gialos.gr/

http://www.eliesresorts.com/

http://www.hotelboulis.gr/

http://www.alkhotel.com/

http://www.dolphin-bay.gr/

http://www.hotelhalaris.gr/

http://www.syroshotels.com.gr/

http://www.kokkina-beach.com/

http://hermes-syros.com/

http://www.itip.gr/

http://www.cavos-tinos.com/

http://portotango.gr/


2.10 ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ


ΑΙΓΑΙΟ HOTEL ΑΓΓΕΛΙΔΕΣ ΧΩΡΑΣ 2286041468 http://aegeohotel.com

CHORA

RESORT

ΧΩΡΑ

ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΥ 2286041590 http://www.choraresort.com



http://aegeohotel.com/

http://www.choraresort.com/

ΠΕ҆҆҆ Σχέιο ράσης ια νον σξνριακό νοξρισμό σνις Κξκλά...

Documents

Transcript of ΠΕ҆҆҆ Σχέιο ράσης ια νον σξνριακό νοξρισμό σνις Κξκλά...