Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της...

92
Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 1 Κώστας Διαμαντίκος Χρήστος Τριαντόπουλος Τ Τ ο ο Δ Δ ι ι α α δ δ ί ί κ κ τ τ υ υ ο ο σ σ τ τ η η ν ν υ υ π π η η ρ ρ ε ε σ σ ί ί α α τ τ η η ς ς Έ Έ ρ ρ ε ε υ υ ν ν α α ς ς ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑ 2006

Transcript of Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της...

Page 1: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 1

ΚΚώώσσττααςς ΔΔιιααμμααννττίίκκοοςς –– ΧΧρρήήσσττοοςς ΤΤρριιααννττόόπποουυλλοοςς

ΤΤοο ΔΔιιααδδίίκκττυυοο σσττηηνν υυππηηρρεεσσίίαα ττηηςς ΈΈρρεευυννααςς

ΠΠΑΑΝΝΕΕΠΠΙΙΣΣΤΤΗΗΜΜΙΙΟΟ ΑΑΘΘΗΗΝΝΩΩΝΝ

ΤΤΜΜΗΗΜΜΑΑ ΠΠΟΟΛΛΙΙΤΤΙΙΚΚΗΗΣΣ ΕΕΠΠΙΙΣΣΤΤΗΗΜΜΗΗΣΣ

ΚΚΑΑΙΙ ΔΔΗΗΜΜΟΟΣΣΙΙΑΑΣΣ ΔΔΙΙΟΟΙΙΚΚΗΗΣΣΗΗΣΣ

ΕΕΡΡΓΓΑΑΣΣΤΤΗΗΡΡΙΙΟΟ ΕΕΥΥΡΡΩΩΠΠΑΑΪΪΚΚΗΗΣΣ ΕΕΝΝΟΟΠΠΟΟΙΙΗΗΣΣΗΗΣΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΑΑΘΘΗΗΝΝΑΑ 22000066

Page 2: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 2

Page 3: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 3

Κώστας Διαμαντίκος – Χρήστος Τριαντόπουλος

Το Διαδίκτυο

στην υπηρεσία της Έρευνας

Σημειώσεις σεμιναριακών μαθημάτων

ΠΠΑΑΝΝΕΕΠΠΙΙΣΣΤΤΗΗΜΜΙΙΟΟ ΑΑΘΘΗΗΝΝΩΩΝΝ

ΤΤΜΜΗΗΜΜΑΑ ΠΠΟΟΛΛΙΙΤΤΙΙΚΚΗΗΣΣ ΕΕΠΠΙΙΣΣΤΤΗΗΜΜΗΗΣΣ ΚΚΑΑΙΙ ΔΔΗΗΜΜΟΟΣΣΙΙΑΑΣΣ ΔΔΙΙΟΟΙΙΚΚΗΗΣΣΗΗΣΣ

ΕΕΡΡΓΓΑΑΣΣΤΤΗΗΡΡΙΙΟΟ ΕΕΥΥΡΡΩΩΠΠΑΑΪΪΚΚΗΗΣΣ ΕΕΝΝΟΟΠΠΟΟΙΙΗΗΣΣΗΗΣΣ

ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΑΑΘΘΗΗΝΝΑΑ 22000066

Page 4: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 4

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης

Τομέας Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Το Εργαστήριο Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής (ΕΕΕΠ) ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 2002 στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστήμων του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Εργαστήριο έχει ως αποστολή ανάμεσα σε άλλα: - τη συστηματική παρακολούθηση, ανάλυση, ερμηνεία και αξιολόγηση των εξελίξεων στον Ευρωπαϊκό χώρο, - τη συνεργασία και ανταλλαγή επιστημονικών γνώσεων με άλλα ακαδημαϊκά ή ερευνητικά ιδρύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και - τη συμμετοχή σε εθνικά, κοινοτικά ή διεθνή προγράμματα.

Διευθυντής Εργαστηρίου: Καθηγητής Πάνος Καζάκος Υπεύθυνη Ερευνητικής και Διαχειριστικής Στήριξης Εργαστηρίου: Σοφία Μιχαλάκη

Επιστημονικό Συμβούλιο: Π. Κ. Ιωακειμίδης, Π. Καζάκος, Ν. Μαραβέγιας, Μ. Τσινισιζέλης, Λ. Τσούκαλης, Κ. Υφαντής, Ι. Υφαντόπουλος, Π. Βαρβαρούσης, Σ.

Βέρνυ, Ε. Δούση, Κ. Μπότσιου

Με το Εργαστήριο συνεργάζονται επίσης μέλη ΔΕΠ άλλων Πανεπιστημίων

Εργαστήριο Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής (ΕΕΕΠ) htttp://eeep.pspa.uoa.gr Αιόλου 42-44,Αθήνα, Τ.Κ. 105 60, Ελλάδα

Page 5: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 5

Πρόλογος

Το ανά χείρας κείμενο, που συνοδεύει ασκήσεις των φοιτητών σε οργανωμένο

εργαστήριο πληροφορικής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας

Διοίκησης, έχει ως στόχο να διευκολύνει την εξοικείωση με το διαδίκτυο όσων ως

τώρα δεν είχαν την ευκαιρία ή τη δυνατότητα να το χρησιμοποιούν.

Η εισαγωγή σε ζητήματα μεθόδων και τεχνικών έρευνας γενικά δεν ανήκε στη

αποστολή του Εργαστηρίου Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής. Ωστόσο η

εμπειρία από διάφορες έρευνες και τη διδασκαλία έδειξε ότι εδώ υπάρχει ένα κενό

που αξίζει τον κόπο να καλυφθεί. Για τον λόγο αυτό ενθαρρύνουμε και

υποστηρίζουμε κάθε πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση αυτή. Ένα αποτέλεσμα

είναι και το παρόν κείμενο με τον τίτλο «Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της έρευνας»

των Κ. Διαμαντίκου και Χρ. Τριαντόπουλου. Συνοδεύει το εργαστηριακό μάθημα

«Το διαδίκτυο στην υπηρεσία της μελέτης και έρευνας» στο νέο πρόγραμμα

σπουδών του Τμήματος. Το νέο πρόγραμμα σπουδών ήταν προϊόν ειδικής

διαδικασίας η οποία υποστηρίχθηκε από το ΕΠΕΑΕΚ.

Όπως τονίζουν και οι συνεργάτες του Εργαστηρίου στην εισαγωγή τους το

διαδίκτυο αποτελεί σήμερα ένα πολύτιμο εργαλείο της μάθησης και της έρευνας. Εν

πολλοίς καλύπτει τα κενά που έχει το σύστημα βιβλιοθηκών της χώρας. Άλλωστε

αυξάνεται ταχύτατα ο αριθμός των ψηφιακών βιβλιοθηκών αν και στην Ελλάδα

υστερούμε σχετικά. Από τις υπάρχουσες ψηφιακές βιβλιοθήκες ξεχωρίζουν πάντως η

βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου τεκμηρίωσης.

Συνολικά, η εξοικείωση με το διαδίκτυο διευκολύνει και τη μάθηση και την

έρευνα.

Πάνος Καζάκος

Καθηγητής, Διευθυντής του ΕΕΕΠ

Page 6: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 6

Page 7: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Εισαγωγή ...................................................................................................................9

2. Η ιστορία του Διαδικτύου ......................................................................................12

3. Ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο ........................................................................15

4. Αξιοπιστία Ιστοσελίδων .........................................................................................21

4.1. Φυσιογνωμία(Profile) ...........................................................................................22

4.2. Προσωπικό (Personnel) ........................................................................................22

4.3. Άλλα κριτήρια αξιοπιστίας.....................................................................................23

5. Μέθοδοι αναζήτησης στο διαδίκτυο .....................................................................24

5.1.1. Μηχανές αναζήτησης...................................................................................25

5.1.2. Ειδικές μηχανές αναζήτησης ........................................................................28

5.2. Μηχανές μετα-αναζήτησης ...................................................................................29

5.3. Ευρετήρια ..............................................................................................................30

5.4. Μερικές χρήσιμες συμβουλές για την χρήση των μηχανών αναζήτησης................30

5.4.1. Κατέβασμα δεδομένων (downloading).........................................................32

5.4.2. Μετάφραση δεδομένων.................................................................................34

6. Παρουσίαση χρήσιμων ιστοσελίδων......................................................................37

6.1. Διεθνείς και Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί....................................................................37

6.1.1. Η επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ..........................................38

6.1.2. World Bank (Παγκόσμια Τράπεζα) ..............................................................41

6.2. Ερευνητικά Ιδρύματα και Φορείς ..........................................................................43

6.2.1. ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών) ............................................44

6.2.2. CEPR (Center of Economic Policy Research).............................................47

6.3. Ενημερωτικοί κόμβοι ............................................................................................49

6.3.1. Euractiv........................................................................................................49

6.4. Ηλεκτρονικές εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών .............................................52

6.4.1. The Economist..............................................................................................53

6.5. Ηλεκτρονικές Βιβλιοθήκες.....................................................................................56

6.5.1. HEAL Link (Hellenic Academic Libraries Link) .........................................57

6.5.2. Ζέφυρος ........................................................................................................58

6.6. Κρατικοί φορείς - Υπουργεία .................................................................................61

6.6.1. Ελληνικό Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών......................................61

7. Επίλογος ..................................................................................................................64

Page 8: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 8

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΕΚΤΕΝΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ...................65

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΚΤΕΝΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ....68

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: ΜΟΡΦΕΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ..................................69

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (e-mail) ...................................73

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5: ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ .....................................................77

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6: ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ...........................................78

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (επιλογή) ..........................................................................................89

Page 9: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 9

1. Εισαγωγή

Το παρόν κείμενο είναι ένας πρακτικός οδηγός για τη χρήση του διαδικτύου

από φοιτητές κοινωνικών επιστημών. Το διαδίκτυο αποτελεί στις μέρες μας ένα

πολύτιμο εργαλείο με πάρα πολλές δυνατότητες, καθώς περιέχει αμέτρητες

πληροφορίες χρήσιμες στην έρευνα. Όπως όμως κάθε εργαλείο, έτσι και το διαδίκτυο

απαιτεί βασικές γνώσεις και μία σχετική εμπειρία έτσι ώστε να καταστεί πραγματικά

χρήσιμο στα χέρια του κάθε χρήστη. Στόχος, λοιπόν, είναι να φέρουμε τον φοιτητή –

χρήστη του διαδικτύου σε επαφή με μερικές βασικές τεχνικές αναζήτησης δεδομένων

και πληροφοριών που θα του φανούν χρήσιμες τόσο στην εκπόνηση εργασιών, όσο

και στον εμπλουτισμό των γνώσεών του στο γνωστικό πεδίο των σπουδών του.

Στην Ελλάδα η χρήση του διαδικτύου στην έρευνα δεν είναι ιδιαίτερα

διαδεδομένη. Ο ηλεκτρονικός αναλφαβητισμός του μέσου φοιτητή του στερεί τη

δυνατότητα αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών, με αποτέλεσμα συχνά να αφιερώνει

περισσότερο χρόνο και κόπο απ’ αυτόν που πραγματικά απαιτείται για να

συγκεντρώσει και να επεξεργαστεί τις απαραίτητες σε αυτόν πληροφορίες. Η

περιορισμένη επαφή του μέσου φοιτητή με το διαδίκτυο αποτελεί εν μέρει σύμπτωμα

αυτής της παθολογίας. Έτσι οι φοιτητές πολλές φορές αδυνατούν να ενημερωθούν για

τις τρέχουσες εξελίξεις που αφορούν στο επιστημονικό τους πεδίο, αρκούνται στα

δεδομένα στα οποία έχουν πρόσβαση τα οποία συχνά αδυνατούν να επεξεργαστούν

κατάλληλα και καταλήγουν σε εσφαλμένες εκτιμήσεις και συμπεράσματα. Χωρίς να

ισχυριζόμαστε ότι η ορθή χρήση του διαδικτύου αποτελεί πανάκεια για προβλήματα

σαν αυτά που αναφέραμε παραπάνω, έχουμε την πεποίθηση ότι η εξοικείωση των

φοιτητών με βασικές λειτουργίες του διαδικτύου συμβάλλει στην πληρέστερη και

σφαιρικότερη ενημέρωσή τους.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι θα ήταν πρακτικώς αδύνατο να παρουσιάσουμε όλες

τις ηλεκτρονικές πηγές πληροφοριών που είναι χρήσιμες στους φοιτητές των

κοινωνικών επιστημών επικεντρώσαμε την προσοχή μας σε δύο βασικά ζητήματα:

στην αναζήτηση πληροφοριών βάσει των «δημοφιλέστερων» μεθόδων και στην

άντληση πληροφοριών από αξιόπιστες ιστοσελίδες ερευνητικών φορέων, διεθνών

οργανισμών, κρατικών φορέων κλπ. Βάσει των παραπάνω το κείμενο αρθρώνεται σε

Page 10: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 10

τέσσερα μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται μία σύντομη ιστορική αναδρομή από

την γέννηση του διαδικτύου ως τις μέρες μας, στο δεύτερο μέρος γίνεται μία αναφορά

σε ζητήματα ασφάλειας κατά την πλοήγηση στο διαδίκτυο, αλλά και σε κριτήρια

αξιοπιστίας ιστοσελίδων, στο τρίτο μέρος αναλύονται τρεις μέθοδοι αναζήτησης

πηγών και στο τέταρτο μέρος παρουσιάζουμε επιλεγμένες ιστοσελίδες και τις

αξιολογούμε με βασικό κριτήριο την δυνατότητα πρόσβασης του χρήστη στις

πληροφορίες που επιθυμεί. Συγκεκριμένα εξετάζονται οι ιστοσελίδες της Παγκόσμιας

Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ιστοσελίδες δύο αναγνωρισμένου κύρους

ερευνητικών φορέων, του Centre for Economic Policy Research και του Εθνικού

Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, ενός ανεξάρτητου κόμβου πληροφόρησης για

ευρωπαϊκά ζητήματα, του Euractiv, ενός έγκυρου περιοδικού, του Economist, αλλά

και τις σελίδες της Ελληνικής Ένωσης Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών και της πύλης

Ζέφυρος του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Τέλος, παρουσιάζουμε τον δικτυακό χώρο

του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. Στο παράρτημα παραθέτουμε ένα

χρήσιμο γλωσσάρι όρων του διαδικτύου και άλλες χρήσιμες πληροφορίες.

Βασικό μέλημα μας ήταν να αποφύγουμε -κατά το μέτρο του δυνατού- τη

χρήση τεχνικών όρων έτσι ώστε το κείμενο να είναι κατανοητό και αξιοποιήσιμο και

από τον μη γνώστη. Η ορολογία του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών

γενικότερα είναι σύνθετη και, πολλές φορές, δυσνόητη σε χρήστες με χαμηλό βαθμό

ειδίκευσης. Η επιλογή των δικτυακών χώρων που παρουσιάζουμε έγινε με μοναδικό

κριτήριο το κύρος του φορέα και την χρησιμότητα τους στην ερευνητική διαδικασία.

Τα σχόλια που συνοδεύουν την παρουσιάση των ιστοσελίδων –είτε θετικά, είτε

αρνητικά- δεν υποκρύπτουν καμία σκοπιμότητα και εκφράζουν αποκλειστικά

απόψεις των συγγραφέων.

Τέλος, θέλουμε να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα τον καθηγητή Πάνο Καζάκο για

την δυνατότητα που μας έδωσε να υλοποιήσουμε αυτή την ιδέα. Ευχαριστούμε

επίσης τον Πρόεδρο του ΕΚΚΕ καθηγητή Ιωάννη Υφαντόπουλο για τις πολύ

χρήσιμες παρατηρήσεις του. Ευχαριστίες ανήκουν και στον Τηλέμαχο Κουγγουλέρη,

που με τις συμβουλές του σε τεχνικού χαρακτήρα ζητήματα μας προφύλαξε από

σφάλματα και αστοχίες. Το κείμενο εκδίδεται με σκοπό να αποτελέσει σημειώσεις

διδασκαλίας του μαθήματος «Το διαδίκτυο στην υπηρεσία της μελέτης και της

έρευνας» το οποίο εισήχθη στο αναμορφωμένο –στα πλαίσια του Επιχειρησιακού

Page 11: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 11

Προγράμματος Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ)-

Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος ΠΕΔΔ το τρέχον ακαδημαϊκό έτος.

Ευελπιστούμε ότι η χρήση του στη διδασκαλία και η αξιολόγησή του από τους

αναγνώστες θα καταδείξουν αδυναμίες και παραλείψεις, που θα αποτελέσουν

εφαλτήριο για μία νέα βελτιωμένη και πληρέστερη έκδοση.

Κώστας Διαμαντίκος, Χρήστος Τριαντόπουλος

Αθήνα, Μάρτιος 2006

Page 12: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 12

2. Η ιστορία του Διαδικτύου

Η παρθενική εμφάνιση του διαδικτύου πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του

1960 στις Η.Π.Α., όταν το Υπουργείο Άμυνας επιχείρησε να κατασκευάσει ένα

δίκτυο επικοινωνιών το οποίο δεν θα κατέρρεε σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου,

αλλά θα εξακολουθούσε να λειτουργεί και κάτω από συνθήκες πολέμου, όταν η

επίθεση του αντιπάλου θα αχρήστευε το μεγαλύτερο μέρος των τηλεπικοινωνιών1.

Αποτέλεσμα της έντονης ερευνητικής δραστηριότητας που αναπτύχθηκε ήταν η

δημιουργία του πειραματικού δικτύου ARPAnet, από τα αρχικά της υπηρεσίας ARPA

- Advanced Research Projects Agency (που αργότερα ονομάσθηκε DARPA -

Defence Advanced Research Projects Agency)2, του αμερικανικού Πενταγώνου

(1969)3.

Η έναρξη λειτουργίας του δικτύου έδωσε την δυνατότητα και σε αλλά

πειραματικά δίκτυα (στρατιωτικά, πανεπιστημιακά) να συνδεθούν, χρησιμοποιώντας

την τεχνολογία των δικτυώσεων της DARPA. Οι ερευνητές αυτοί, ενώ βρίσκονταν σε

απομακρυσμένα κέντρα υπολογιστών, μπορούσαν μέσα από το δίκτυο να

μοιράζονται μεταξύ τους προγράμματα, βάσεις δεδομένων αλλά και σκληρούς

δίσκους υπολογιστών. Το 1971 είχαν ήδη συνδεθεί 23 κόμβοι (hosts), ενώ το 1980

έγιναν 200, με παράλληλη δημιουργία των πρώτων διεθνών συνδέσεων.

Η έντονη εξάπλωση της δικτύωσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών στις

αρχές της δεκαετίας του 1980, ιδιαίτερα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, είχε ως

αποτέλεσμα το χωρισμό του ARPAnet σε δύο τμήματα, τα οποία ωστόσο

1 Η απόφαση για τη δημιουργία του «παππού» του Διαδικτύου, ARPAnet, ελήφθη έπειτα από την αποστολή του ρωσικού Sputnik, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου της Γης, το 1957. 2 Σταμάτη, Ι.,(επ.), Η Ιστορία του Διαδικτύου, Γραφείο Δικτυακής Εκπαιδευτικής Πύλης ΥΠΕΠΘ, 2005 3 Για περισσότερες πληροφορίες βλ. www.go-online.gr

Page 13: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 13

επικοινωνούσαν μεταξύ τους. Το πρώτο ήταν αποκλειστικά αφιερωμένο σε

στρατιωτικές εφαρμογές και ονομαζόταν MILNET. Το άλλο τμήμα περιλάμβανε όλες

τις χρήσεις από την πανεπιστημιακή κοινότητα για τη συνέχιση της έρευνας και

αρχικά ονομάστηκε DARPA Internet, για να επικρατήσει με την πάροδο του χρόνου

η σύντομη ονομασία «δίκτυο του Internet».

Ένα νέο γρήγορο δίκτυο, το NSFnet , δημιουργήθηκε το 1985 από το National

Science Foundation (NSF) με σκοπό να συνδέσει πέντε κέντρα υπερυπολογιστών

μεταξύ τους και με την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα. Στην Ελλάδα, το Ίντερνετ

έφτασε στα τέλη της δεκαετίας του '80, χάρη κυρίως σε Έλληνες αποφοίτους

αμερικανικών Πανεπιστημίων και επιστήμονες που επέστρεψαν από το εξωτερικό. H

αρχή έγινε στην Κρήτη, στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, όπου αναπτύχθηκε η

FORTHnet, και έπειτα στο ερευνητικό κέντρο «Δημόκριτος» και το δίκτυό του

«Αριάδνη»4. Στα τέλη της δεκαετίας, όλο και περισσότερες χώρες συνδέονται στο

NSFnet, με την Ελλάδα να συνδέεται το 1990. Πανεπιστημιακά ιδρύματα και

οργανισμοί δημιουργούν νέα δίκτυα και συνδέονται με το παγκόσμιο δίκτυο, το οποίο

σταδιακά αρχίζει να γίνεται γνωστό ως Διαδίκτυο και να εξαπλώνεται ραγδαία σε

ολόκληρο τον κόσμο.

Το διαδίκτυο είναι το μεγαλύτερο δίκτυο στον κόσμο και αποτελείται από

υπολογιστές, τα Τοπικά Δίκτυα (Local Area Network – LAN) και τα Δίκτυα Ευρείας

Περιοχής (Wide Area Network – WAN), που είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Οι

κυριότερες από τις υπηρεσίες που παρέχονται από το διαδίκτυο είναι: το ηλεκτρονικό

ταχυδρομείο (e-mail), μεταφορά αρχείων με ftp, αναμετάδοση συνομιλίας μέσω

διαδικτύου, ομάδες ειδήσεων ή συζήτησης (newsgroup) και ο παγκόσμιος ιστός

(www).

Ο Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web) παρουσιάστηκε το 1993 από το

ελβετικό εργαστήριο CERN5. Το www, πρόκειται για ένα σύστημα διασύνδεσης

ανάμεσα στο χρηστή και στο διαδίκτυο για τη διανομή εγγράφων, δεδομένων,

αρχείων εικόνας, ήχου κ.α.. Τα δεδομένα παρουσιάζονται μέσω ηλεκτρονικών

σελίδων, τις ιστοσελίδες, στις οποίες μπορεί να περιηγηθεί οποιοσδήποτε διαθέτει 4 Βλέπε http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?entypo=A&f=18028&m=P21&aa=1 5 Και συγκεκριμένα από τον Tim Berners-Lee.

Page 14: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 14

ηλεκτρονικό υπολογιστή. Οι ιστοσελίδες βασίζονται στο πρωτόκολλο http (Hypertext

Transfer Protocol – Πρωτόκολλο Μεταφοράς Υπέρ-κειμένου). Το 1995, το NSFnet

αντικαταστάθηκε και επίσημα από εμπορικά δίκτυα, τα οποία ανήκουν σε εταιρίες

παροχής υπηρεσιών Διαδικτύου (Internet Service Providers - ISP). Οι χρηστές του

PC, είναι σε θέση πλέον με ένα modem να συνδεθούν εύκολα στο «internet», η χρήση

του οποίου εκτός από προσιτή γίνεται όλο και φθηνότερη αφού ο ανταγωνισμός των

εμπορικών δικτύων ωθεί σε μείωση των τιμών6.

Τα επόμενα χρόνια όλος ο κόσμος θα συνδεθεί με τον Παγκόσμιο Ιστό

(www). Δημιουργούνται εκατομμύρια ιστοσελίδες, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-

mail) καθίσταται ένας από τους σημαντικότερους τρόπους επικοινωνίας,

δημιουργούνται οι μηχανές αναζήτησης (search engines), αναπτύσσεται το

ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce) και άλλοι τομείς όπως η τηλε-ιατρική, τηλε-

εργασία, τηλε-εκπαίδευση, κ.α. Το Φεβρουάριο του 1999 ξεκίνησε τη λειτουργία του

ένα νέο δίκτυο με την ονομασία Internet2, το οποίο έχει τη δυνατότητα μετάδοσης

μεγάλου όγκου πληροφοριών σε ταχύτητες χιλιάδες φορές μεγαλύτερες από αυτές

του modem7. Μελλοντικά μέσω του Internet2, το οποίο εξαπλώνεται σημαντικά από

το 2002 με την εφαρμογή του ΙΡν68, αναμένεται να εμφανιστούν νέες εφαρμογές,

όπως η αλληλοεπιδρώμενη τηλεόραση, η εναλλακτική τρισδιάστατη τηλεδιάσκεψη, ο

κινηματογράφος κατ’ απαίτηση και άλλες. Ο πλανήτης είναι δικτυωμένος και με το

πέρασμα του χρόνου δικτυώνεται ολοένα και περισσότερο.

6 Για περισσότερες πληροφορίες βλ. www.go-online.gr 7 Μπακλαβάς, Γ., Εισαγωγή στο Internet: Σημειώσεις Σεμιναρίου του Κέντρου Διαχείρισης Δικτύου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστήμων, Θεσσαλονίκη Οκτώβριος 1999 8 Σταμάτη, Ι.,(επ.), Η Ιστορία του Διαδικτύου, Γραφείο Δικτυακής Εκπαιδευτικής Πύλης ΥΠΕΠΘ, 2005

Page 15: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 15

3. Ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο

Η πλοήγηση σε εκατομμύρια ιστοσελίδες, με ιδιαίτερη ευκολία και ταχύτητα,

αποτελεί κεντρική διαδικτυακή υπηρεσία, η οποία στηρίζεται σε τεχνολογίες που

εξελίσσονται σε καθημερινή βάση µε στόχο να προσφέρουν προστιθέμενη

λειτουργικότητα στον χρήστη. Ο χρηστής του διαδικτύου έχει την δυνατότητα να

χρησιμοποιεί on line προγράμματα και να «κατεβάζει» (download) κείμενα, εικόνες,

ηχητικά αρχεία και βίντεο. Η αυξανόμενη χρήση των δικτυακών χώρων και των

υπηρεσιών που προσφέρουν, προκαλεί ανησυχίες για θέματα ασφαλείας. Η συχνή

παρομοίωση ενός υπολογιστή συνδεδεμένου στο διαδίκτυο με ένα αυτοκίνητο με

ορθάνοιχτες πόρτες και την μηχανή αναμμένη μπορεί να φαντάζει στα αυτιά ενός

μέσου ή αν θέλετε ακόμα κι έμπειρου χρήστη με υπερβολή, ωστόσο δεν απέχει

σημαντικά από την πραγματικότητα9.

Ένας παράγοντας που καθορίζει το βαθμό επικινδυνότητας που παρουσιάζει ο

υπολογιστής είναι αυτός της διαθεσιμότητάς του, και ειδικότερα της ποιότητας και

της ποσότητας αυτής. Με απλά λόγια, το επισφαλές ενός υπολογιστή καθορίζεται όχι

μόνο από το εάν αυτός είναι συνδεδεμένος σε ένα δίκτυο, αλλά και από το διάστημα

που είναι συνδεδεμένος όπως επίσης και από την ταχύτητα της σύνδεσής του10. Η

απόλυτη προστασία του υπολογιστή μας κατά την πλοήγηση μας στο διαδίκτυο, από

μεγάλες ή μικρές απειλές-τις οποίες θα αναλύσουμε παρακάτω, είναι ουσιαστικά ένας

ουτοπικός στόχος. Η μόνη σίγουρη λύση είναι η αποχή από αυτό! Το ζητούμενο,

λοιπόν, δεν είναι η πλήρης διασφάλιση του απορρήτου των προσωπικών σας

δεδομένων και του λογισμικού μας, το οποίο είναι αδύνατο, αλλά η προσπάθεια για

την επίτευξη υψηλών ποσοστών ασφαλείας με μέγιστο το 99%!

Η προστασία των δεδομένων και των υπηρεσιών του διαδικτύου αποσκοπεί

κυρίως σε πέντε βασικούς στόχους που συνθέτουν την έννοια της ασφάλειας στη

χρήση του διαδικτύου. Η εμπιστευτικότητα (confidentiality) αφορά στην προστασία

της ιδιωτικότητας του χρήστη και την αποφυγή κλοπής δεδομένων που είναι είτε

9 Για περισσότερες πληροφορίες βλ. www.go-online.gr 10 Σε γενικές γραμμές οι συνδέσεις που γίνονται με σταθερές IP διευθύνσεις (static IP ISDN, μισθωμένη γραμμή κ.λπ.) παρουσιάζουν μεγαλύτερη επικινδυνότητα από ότι οι συνήθεις PSTN dial up συνδέσεις.

Page 16: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 16

αποθηκευμένα, είτε διακινούμενα στο διαδίκτυο. Η ακεραιότητα (integrity) είναι

έννοια συνυφασμένη µε την αποφυγή µη εξουσιοδοτημένης τροποποίησης των

δεδομένων που ανταλλάσσονται, είτε βρίσκονται υπό διακίνηση είτε είναι

αποθηκευμένα. Ο εντοπισμός επιθέσεων και προκληθέντων ζημιών (accountability),

όπου σε περιπτώσεις εμφάνισης προβλημάτων ασφάλειας τα διαθέσιμα μέτρα

προστασίας θα πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίσουν το πρόβλημα και να

διαγνώσουν το είδος της προκληθείσας ζημιάς καθώς επίσης την έκτασή της. Ο

βασικός στόχος των μέτρων ασφάλειας είναι η αδιάλειπτη διαθεσιμότητα των

διαδικτυακών υπηρεσιών (availability), µε επαρκή ποιότητα ώστε να διασφαλίζεται

στο χρήστη η ορθή παροχή τους. Και, τέλος, η αδυναμία αποποίησης ευθύνης (Non-

repudiation) ενός χρήστη ή οργανισμού του διαδικτύου είναι σημαντική σε κάθε

μορφή διαδικτυακής επικοινωνίας, είτε αυτή αφορά, για παράδειγμα, τον αποστολέα

ενός υβριστικού μηνύματος είτε τον παροχέα ζημιογόνου διαδικτυακού λογισμικού11.

Οι απειλές που αντιμετωπίζει ο χρηστής κατά την πλοήγηση του στο

διαδίκτυο είναι πολλές και πολύπλοκες. Οι πιο σημαντικές είναι: hoaxes, «Δούρειοι

Ίπποι» (Trojan Horses), spamming, back door and remote administration programs,

denial of service attacks, cookies, web bugs, Ιοί (viruses) – worms (σκουλήκια),

καταχρηστικοί όροι ηλεκτρονικών συναλλαγών, pop-up και pop-under windows,

scanning, e-mail spoofing, packet sniffing και cross-site scripting12. Από τις

παραπάνω μορφές απειλών, περισσότερη βαρύτητα έχουν αυτές που απειλούν τα

προσωπικά δεδομένα των χρηστών του διαδικτύου και τα λογισμικά τους, όπως τα

hoaxes, οι «Δούρειοι Ίπποι» και οι Ιοί. Ακόμα ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί τους

προσωπικούς υπολογιστές είναι το λογισμικό υποκλοπής (spyware), το οποίο εκτελεί

συγκεκριμένες ενέργειες, όπως προώθηση διαφημίσεων, συλλογή προσωπικών

δεδομένων ή αλλαγή της διαμόρφωσης των Windows του υπολογιστή χωρίς τη

συγκατάθεση του χρηστή. Τέλος, τον τελευταίο καιρό έχει εμφανιστεί ένα νέο είδος

ηλεκτρονικής απάτης, το phishing, του οποίου οι επιπτώσεις είναι σημαντικές, καθώς

πλήττει σε οικονομικούς όρους τα θύματα του. Το phishing επιτυγχάνεται μέσω του

ηλεκτρονικού ταχυδρομείου13.

11 Μπένου, Μ., Σκουλαρίδου, Β., Σπινέλλης, ∆., Οδηγός ασφαλούς πλοήγησης στο Διαδίκτυο, Eltrun White Paper Series, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2003 12 Για περισσότερες πληροφορίες βλ. Μπένου, Μ., Σκουλαρίδου, Β., Σπινέλλης, ο.π. 13 Βλέπε εκτενέστερη αναφορά για το συγκεκριμένο είδος ηλεκτρονικής απάτης στο παράρτημα που αναφέρεται στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Page 17: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 17

Για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και του λογισμικού του

χρηστή κατά την πλοήγηση του στο διαδίκτυο χρησιμοποιούνται τα προγράμματα

anti-virus, τα firewalls και η κρυπτογράφηση. Τα προγράμματα anti-virus αποτελούν

μηχανισμό εντοπισμού και απομάκρυνσης ιών. Το «αντιβιοτικό πρόγραμμα» ψάχνει

σ’ όλα τα αρχεία του προσωπικού υπολογιστή για ίχνη ιών. Από την στιγμή που

εντοπίσει ένα ή περισσότερα μολυσμένα δεδομένα, ενημερώνει το χρηστή και στη

συνέχεια εξουδετερώνει τον ιό14.

Πίνακας 1: Υπηρεσίες Ενηµέρωσης µέσω Ηλεκτρονικού Ταχυδροµείου

Οργανισμός Ηλεκτρονική Διεύθυνση Εγγραφής Bugtraq http://www.securityfocus.com/ RussNTSecurity [email protected] Virus-L ftp://ftp.infospace.com/pub/virus-l/ Cert www.cert.org Πηγή: CERT Πίνακας 2: Γνωστά προγράµµατα anti-virus

Προμηθευτής Διεύθυνση Aladdin Knowledge Systems www.esafe.com Central Command, Inc. www.centralcommand.com Command Software Systems, Inc. www.commandcom.com Computer Associates International,Inc. http://support.cai.com Data Fellows Corporation www.datafellows.com Frisk Software International www.f-prot.com iRiS Software Ltd. www.irisav.com McAfee http://download.mcafee.com Network Associates, Inc. www.nai.com Norman Data Defence Systems www.norman.no/virus_info Panda Software www.pandasoftware.com Proland Software www.pspl.com Sophos www.sophos.com Symantec Corporation www.symantec.com Trend Micro, Inc. www.antivirus.com Πηγή: CERT Coordination Center, http://www.cert.org/other_sources/viruses.html

Άλλα Προγράμματα Διεύθυνση AntiVir Personal Edition www.free-av.com Avast! 4 Home Edition www.avast.com/eng/avast_4_home.html BitDefender Removal Tools www.bitdefender.com ClamWin www.clamwin.com Cyberhawk www.novatix.com/cyberhawk Grisoft AVG AntiVirus www.grisoft.com

14 Αυτό γίνεται με δύο κυρίως τρόπους: είτε απεγκαθιστώντας τον ιό, είτε απομονώνοντάς τον (quarantine).

Page 18: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 18

Τα προσωπικά firewalls αποτελούν ίσως τα χρησιμότερα εργαλεία πρόληψης

κινδύνων στο διαδίκτυο λόγω του εύρους των δυνατοτήτων τους. Ο βασικός σκοπός

του τείχους προστασίας (firewall) είναι να ελέγχει τα δεδομένα που στέλνονται από

τον προσωπικό υπολογιστή και λαμβάνονται από το διαδίκτυο και, εν συνεχεία, να

μπλοκάρει τη διακίνηση των επικίνδυνων δεδομένων. Τα προσωπικά firewalls

επιτρέπουν στο χρηστή να επιλέξει ποια προγράμματα, ποιοι χρήστες και ποιοι

δικτυακοί χώροι επιτρέπεται να συνδέονται με τον προσωπικό του υπολογιστή όταν

βρίσκεται on line και υπό ποιες συνθήκες (μια μορφή φίλτρου). Όσον αφορά την

προστασία από λογισμικά υποκλοπής (spyware), υπάρχουν πακέτα που προσφέρουν

ορισμένοι παροχείς υπηρεσιών διαδικτύου που περιλαμβάνουν λογισμικό προστασίας

και απαλλαγής από τέτοια λογισμικά.

Πίνακας 3:Γνωστά προγράµµατα personal firewalls

Προγράμματα Διευθύνσεις Norton Personal Firewall 2006 www.symantecstore.com ZoneAlarm Pro www.zonelabs.com BlackICE PC Protection http://blackice.iss.net Comodo Personal Firewall www.personalfirewall.trustix.com eTrust EZ Firewall www.my-etrust.com Fireball Cyber Protection Suite www.redcannon.com F-Secure Internet Security www.f-secure.com Kaspersky Anti-Hacker www.kaspersky.com Kensington Personal Firewall for Notebooks http://us.kensington.com Look'n'Stop www.looknstop.com McAfee Personal Firewall Plus http://us.mcafee.com Net Firewall www.ntkernel.com NetOp Desktop Firewall www.crossteccorp.com/netopfirewall Outpost www.agnitum.com Panda Platinum Internet Security www.pandasoftware.com PC-cillin Internet Security www.trendmicro.com PrivateFirewall www.privacyware.com Sunbelt Kerio Personal Firewall www.sunbelt-software.com TermiNet www.infotecs.biz Tiny Firewall www.tinysoftware.com Πηγή: Κατάλογος των συγγραφέων

Page 19: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 19

Πίνακας 4: Γνωστά προγράµµατα προστασίας από spyware

Προγράμματα Διευθύνσεις Ad-aware www.lavasoftusa.com CounterSpy www.sunbelt-software.com Microsoft Defender www.microsoft.com PC Tools Spyware Doctor www.pctools.com PestPatrol www.pestpatrol.com Spybot Search & Destroy www.safer-networking.org Spysweeper www.webroot.com SpywareBlaster www.javacoolsoftware.com Spyware Block List File www.spywareguide.com Πηγή: Κατάλογος των συγγραφέων

Οι τεχνικές κρυπτογράφησης, ουσιαστικά είναι η κωδικοποίηση των

δεδομένων από τον αποστολέα και η αποκωδικοποίηση τους µόνο όταν φθάσουν

στον παραλήπτη τους, με στόχο την ασφάλεια των διακινούμενων δεδομένων από

υποκλοπή ή τροποποίηση. Οι δύο σημαντικότερες μορφές κρυπτογράφησης

δεδομένων είναι η συμμετρική κρυπτογραφία και η κρυπτογραφία με χρήση ζεύγους

κλειδιών (public keys). Στην περίπτωση της δεύτερης κάθε άτομο δημιουργεί ένα

ζεύγος κλειδιών: ένα γνωστό (public key) και ένα κρυφό (secret key),

δημοσιοποιώντας το πρώτο σε όλο τον κόσμο. Στη συμμετρική κρυπτογραφία,

υπάρχει μόνο ένα κλειδί το οποίο χρησιμοποιείται τόσο για την κωδικοποίηση, όσο

και για αποκωδικοποίηση του μηνύματος και πρέπει να παραμένει κρυφό σε όλους

εκτός από τον αποστολέα και τον αποδέκτη του μηνύματος. Η κρυπτογραφία με

χρήση public keys χρησιμοποιεί ένα πιο ευέλικτο και πιο ασφαλή σχήμα

πιστοποίησης για την αποκωδικοποίηση των δεδομένων και ως εκ τούτου έχει

επικρατήσει (με δημοφιλέστερες μορφές κρυπτογράφησης δεδομένων το PKI και το

PGP)15.

Η προστασία από τις απειλές του διαδικτύου δεν επιτυγχάνεται μόνο από την

χρήση των παραπάνω προληπτικών τεχνολογιών, αλλά απαιτείται μια σειρά από

ενέργειες για την αποτελεσματικότητα των μέτρων προφύλαξης. Πρέπει λοιπόν, να

υπάρχει τακτική ενημέρωση για θέματα ασφαλείας, τακτική ενημέρωση του

συστήματος με patches και updates, προσεκτική μελέτη των όρων συνεργασίας και

15 Για περισσότερα βλέπε http://www.go-online.gr/ebusiness/specials/article.html?article_id=710

Page 20: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 20

συναλλαγής στο διαδίκτυο, να αποφεύγεται η εκτέλεση άγνωστων προγραμμάτων, να

αποσυνδέεται το σύστημα από το διαδίκτυο όταν αυτό δεν χρησιμοποιείται, να

τηρούνται τακτικά αντίγραφα ασφαλείας (back ups), να δημιουργείται δισκέτα

εκκίνησης (boot disc) και να χρησιμοποιούνται συνθηματικά (passwords)16.

16 Μπένου, Μ., Σκουλαρίδου, Β., Σπινέλλης, ∆., Οδηγός ασφαλούς πλοήγησης στο Διαδίκτυο, Eltrun White Paper Series, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2003

Page 21: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 21

4. Αξιοπιστία Ιστοσελίδων

Η αναζήτηση δεδομένων κατά τη διαδικασία πλοήγησης μεταξύ των

ιστοσελίδων θα πρέπει να πραγματοποιείται με ιδιαίτερη προσοχή. Η αναζήτηση

δεδομένων (data research) σχετικών με τις κοινωνικές επιστήμες θα πρέπει να

επιχειρείται σε αξιόπιστες ιστοσελίδες. Τα δεδομένα που σχετίζονται με τις

κοινωνικές επιστήμες αρκετά συχνά θεωρούνται αναξιόπιστα λόγω έλλειψης

αντικειμενικότητας και επιστημονικής τεκμηρίωσης. Στο διαδίκτυο οι περιπτώσεις

υποκειμενικών και μη επιστημονικά τεκμηριωμένων θεωριών-απόψεων είναι αρκετά

συχνές, διότι η δημιουργία ιστοσελίδων και η δημοσίευση «επιστημονικών»17

δεδομένων είναι πολύ εύκολη. Εάν στη τάση για υποκειμενικότητα λάβουμε υπόψην

και το μεγάλο αριθμό ιστοσελίδων που άπτονται θεμάτων των κοινωνικών

επιστήμων, μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε πως η αναζήτηση δεδομένων πρέπει

να διεξάγεται με προσοχή και μετά από έλεγχο της αξιοπιστίας της ιστοσελίδας ή του

φορέα που αντιπροσωπεύει. Για παράδειγμα, στην περίπτωση που μια ιστοσελίδα,

υποχείριο ενός πολιτικού φορέα με ρατσιστικές τάσεις, δημοσιεύσει τα αποτελέσματα

μιας έρευνας σύμφωνα με την οποία οι μετανάστες ευθύνονται για την

εγκληματικότητα, δεν θα ήταν ορθό να υιοθετήσουμε τα αποτελέσματα της έρευνας

προτού εξετάσουμε προσεκτικά τα δεδομένα της, καθώς το αποτέλεσμα μπορεί να

είναι κατευθυνόμενο. Πώς μπορούμε να ελέγξουμε την αξιοπιστία μιας ιστοσελίδας;

Εισαγωγικά πρέπει να αναφέρουμε ότι η αξιοπιστία και η λειτουργικότητα μίας

ιστοσελίδας είναι δύο διαφορετικά ζητήματα. Μια ιστοσελίδα για να είναι εύκολα

προσβάσιμη και εύχρηστη, και συναφώς λειτουργική, θα πρέπει το βασικό μενού να

προσφέρει την δυνατότητα στον χρήστη να εντοπίσει γρήγορα και εύκολα τις

πληροφορίες και τα δεδομένα που αναζητεί. Η δομή της ιστοσελίδας, λόγω του σαφή

διαχωρισμού των πληροφοριών, βοήθα τον απλό χρηστή κατά την αναζήτηση18. Για

να ελέγξουμε την αξιοπιστία μιας ιστοσελίδας θα πρέπει να διερευνήσουμε μια σειρά

από στοιχεία τα οποία προσδιορίζουν το επιστημονικό επίπεδο, την

17 Ουσιαστικά ψευδοεπιστημονικών στοιχείων και απόψεων, που συχνά είναι ενδεδυμένα με ένα επιστημονικοφανές πέπλο. 18 Στο Κοτσιαρός, Α., «www.ΠολιτικόΙσλάμ.online.tr», Η Ηλεκτρονική παρουσία του Τουρκικού πολιτικού Ισλάμ στο Διαδίκτυο., Εκδ. Παπαζήση, Αθηνά 2005, υπάρχει μια αξιόλογη ανάλυση τριών τουρκικών ιστοσελίδων.

Page 22: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 22

αντικειμενικότητα και τον επαγγελματισμό του φορέα που εκπροσωπείται στο

συγκεκριμένο δικτυακό χώρο. Πιο κάτω θα παραθέσουμε μερικά στοιχεία από τα

οποία μπορεί να ελέγξει κανείς την αξιοπιστία των δικτυακών χώρων που

επισκέπτεται.

4.1. Φυσιογνωμία(Profile)

Η επιλογή «φυσιογνωμία» είθισται να είναι από τις βασικές επιλογές (buttons)

κάθε ιστοσελίδας, όπου παρουσιάζεται ο φορέας που εκπροσωπείται στην

ιστοσελίδα, οι βασικές αρχές του και ο σκοπός λειτουργίας του. Εξετάζοντας τη

«φυσιογνωμία» της ιστοσελίδας μπορεί ο χρήστης να εντοπίσει τα επιστημονικά

ιδρύματα που εκπροσωπούνται, τους φορείς ενημέρωσης και, ενδεχομένως, τα

πολιτικά κόμματα ή τις ομάδες που βρίσκονται πίσω απο τους φορείς της

ιστοσελίδας. Έτσι, ο αναγνώστης μπορεί εύκολα να εντοπίσει το υπόβαθρο απο το

οποίο εκπορεύονται οι θέσεις και οι απόψεις που αντικατοπτρίζονται στα υπό

αναζήτηση δεδομένα.

4.2. Προσωπικό (Personnel)

Σε κάθε ιστοσελίδα το «προσωπικό» του φορέα που εκπροσωπείται είναι ένα

από τα σημαντικότερα κριτήρια αξιοπιστίας των περιεχομένων του δικτυακού χώρου.

Η επιστημονική κατάρτιση των μελών που στελεχώνουν ένα επιστημονικό ίδρυμα

προσδίδει το ανάλογο κύρος και αξιοπιστία στα αποτελέσματα της ερευνητικής

διαδικασίας που δημοσιοποιούνται στις αντίστοιχες ιστοσελίδες. Αυτό αφορά και σε

περιπτώσεις όπου η αναζήτηση δεδομένων επιχειρείται σε δημοσιογραφικές

ιστοσελίδες, όπου η εμπειρία και η αντικειμενικότητα των δημοσιογράφων είναι

σημαντικά κριτήρια αξιοπιστίας των πληροφοριών που παρέχονται. Όπως κατά την

ανάγνωση ενός επιστημονικού κειμένου το πρώτο βήμα είναι ο έλεγχος του κύρους

και, επομένως, του επιστημονικού επιπέδου του συγγραφέα, έτσι και κατά την

πλοήγηση σε μια ιστοσελίδα θα πρέπει αρχικά να ελέγχουμε το προσωπικό που

στελεχώνει τον φορέα που εκπροσωπείται.

Page 23: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 23

4.3. Άλλα κριτήρια αξιοπιστίας

Υπάρχουν επίσης μια σειρά από διάφορα στοιχεία που ενδέχεται να

προσδιορίζουν την αξιοπιστία των περιεχόμενων μιας ιστοσελίδας. Ο μετρητής

επισκέψεων (counter), ο οποίος καταμετρά την επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας και

αποτελεί έναν σχετικό δείκτη για την αξιοπιστία και τη χρησιμότητα των δεδομένων

της ιστοσελίδας, με βάση τις επιλογές του διαδικτιακού κοινού. Πρέπει όμως να

σημειώσουμε πως η πλειοψηφία των επιστημονικών ιστοσελίδων δεν χρησιμοποιεί

μετρητή επισκέψεων, ενώ συναντάται κυρίως σε δημοσιογραφικούς, αλλά και σε

ψευδοεπιστημονικούς διαδικτυακούς χώρους, από τους οποίους ο μετρητής

χρησιμοποιείται ως επιβεβαίωση της αξιοπιστίας και του κύρους της ιστοσελίδας. Ο

μετρητής χρησιμοποιείται και για εμπορικούς λόγους από ιστοσελίδες που

επιδιώκουν να κάνουν έρευνα αγοράς έτσι ώστε να αυξήσουν τα έσοδα τους από

διαφημίσεις. Ακόμα ένα σημαντικό στοιχείο είναι η επιλογή γλώσσας (language),

καθώς όσο περισσότερες είναι οι επιλογές γλώσσας μιας ιστοσελίδας, τόσο πιο ευρύ

είναι το διαδικτυακό κοινό που έχει πρόσβαση σε αυτή. Σε ορισμένες ιστοσελίδες,

συνήθως κρατικών φορέων, η παρουσίαση των δεδομένων γίνεται μόνο στην εγχώρια

γλώσσα (π.χ. αραβικά σε μια ιστοσελίδα της Σαουδικής Αραβίας) και όχι σε

περισσότερες γλώσσες ή πραγματοποιείται επιλεγμένη παρουσίαση πληροφοριών σε

άλλη γλώσσα, θέτοντας σε αμφισβήτηση την εγκυρότητα και την σκοπιμότητα των

παρεχομένων πληροφοριών. Βέβαια σε καμία περίπτωση οι επιλογές γλώσσας σε μια

ιστοσελίδα δεν αποτελεί βασικό κριτήριο αξιοπιστίας, απλώς αξίζει να αναφερθεί πως

σε ορισμένους δικτυακούς χώρους η επιλεγμένη παρουσίαση πληροφοριών σε άλλη

γλώσσα (π.χ. αγγλικά) υποκρύπτει ορισμένες σκοπιμότητες19. Άλλα στοιχεία που

είθισται να προσδιορίζουν μια αξιόλογη ιστοσελίδα είναι η τακτική ανανέωση της

βάσης δεδομένων (data base update), η έλλειψη διαφημιστικών εικονιδίων (banners,

pop-ups), τα μέτρα ασφάλειας (security), οι χωροταξικές πληροφορίες και η τακτική

ενημέρωση (newsletter, bulletin).

19 Χαρακτηριστική είναι η ανάλυση τριών τουρκικών ιστοσελίδων (Τουρκικού Υπουργείο Εξωτερικών, ΑΚΡ και Turkish Daily News) όσον αφορά την επιλεγμένη παρουσίαση δεδομένων στην αγγλική γλώσσα. Βλ. Κοτσιαρός, Α., «www.ΠολιτικόΙσλάμ.online.tr», Η Ηλεκτρονική παρουσία του Τουρκικού πολιτικού Ισλάμ στο Διαδίκτυο., Εκδ. Παπαζήση, Αθηνά 2005

Page 24: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 24

5. Μέθοδοι αναζήτησης στο διαδίκτυο

Το διαδίκτυο αποτελεί μία σχεδόν ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών. Συχνά

εκφράζεται η άποψη ότι οι ηλεκτρονικές πηγές στο διαδίκτυο τείνουν να

αντικαταστήσουν τις «παραδοσιακές» βιβλιοθήκες, καθώς έχουν δύο βασικά

πλεονεκτήματα: α. άμεση πρόσβαση μέσω της τηλεφωνικής γραμμής απ’

οποιοδήποτε μέρος του κόσμου ανά πάσα στιγμή και β. χαμηλότερο κόστος20.

Ωστόσο, συχνά στο διαδίκτυο ο όγκος των πληροφοριών δεν είναι ταξινομημένος και

ως εκ τούτου η αξιοποίηση των διαθέσιμων δεδομένων καθίσταται μάλλον δύσκολη

για τον μη γνώστη. Για παράδειγμα, η αναζήτηση μέσω της απλής περιήγησης

(browsing) για την εύρεση πηγών σχετικών με τον ρόλο του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου ελλείψει περαιτέρω πληροφοριών (σε ποιες ιστοσελίδες πρέπει να

μεταβούμε, ποιες ακριβώς πληροφορίες ή ποια συγκεκριμένα ντοκουμέντα

αναζητούμε, αν μας ενδιαφέρει πρωτογενές υλικό ή δευτερογενείς επεξεργασμένες

πηγές κλπ) είναι ιδιαίτερα δύσκολη και χρονοβόρος διαδικασία. Στα πρώτα χρόνια

λειτουργίας του διαδικτύου η εύρεση πληροφοριών ήταν σαφώς πιο εύκολη υπόθεση.

Σήμερα, όμως, που ο αριθμός των αποθηκευμένων στο διαδίκτυο πληροφοριών και

ιστοσελίδων αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς η μέθοδος αυτή δεν ενδείκνυται.

Για να αντιμετωπιστούν τέτοια ζητήματα και να καταστεί ευκολότερη στον

χρήστη του διαδικτύου η αναζήτηση πληροφοριών έχουν αναπτυχθεί διάφορες

μέθοδοι. Οι τρεις πιο δημοφιλείς είναι οι μηχανές αναζήτησης (search engines), οι

μηχανές μετα-αναζήτησης (search meta-engines) και τα ευρετήρια (indexes).

Μεγαλύτερη βαρύτητα θα δώσουμε στις μηχανές αναζήτηση και μετα-αναζήτησης,

που είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στην αναζήτηση πληροφοριών ακαδημαϊκού χαρακτήρα,

ενώ θα κάνουμε μία σύντομή αναφορά και στα ευρετήρια21.

20 Το κόστος για να «κατεβάσεις» οποιαδήποτε πληροφορία συνίσταται ουσιαστικά στο κόστος χρήσης του διαδικτύου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές πληροφορίες που διαφορετικά θα έπρεπε να αποκτηθούν έναντι κάποιου χρηματικού ποσού να διατίθενται στο διαδίκτυο δωρεάν. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν φορείς στους οποίους απαιτείται η καταβολή χρηματικού αντιτίμου , είτε με τη μορφή συνδρομής σε ετήσια βάση, είτε ανάλογα με τη χρήση (εξαγορά του δικαιώματος «κατεβάσματος» άρθρου), όπου και πάλι το κόστος της συνδρομής είναι συνήθως μικρότερο από το κόστος για την απόκτηση της πληροφορίας με «παραδοσιακούς τρόπους» (π.χ. αγορά περιοδικών ή βιβλίων, εφημερίδων κλπ). 21 Βλέπε και Τσακίρης Θ., Αναζήτηση πληροφοριών πολιτικής επιστήμης και κοινωνιολογίας στο διαδίκτυο, Ιανουάριος 2004, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http:/tsakiris.snn.gr/websearchseminar.htm,

Page 25: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 25

5.1.1. Μηχανές αναζήτησης

Η πλέον δημοφιλής μέθοδος αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο είναι η

χρήση των μηχανών αναζήτησης (search engines)22. Οι μηχανές αναζήτησης είναι

ουσιαστικά μαζικές βάσεις δεδομένων οι οποίες καλύπτουν ευρείες περιοχές του

διαδικτύου. Οι μηχανές αναζήτησης δεν «ψάχνουν» στην πραγματικότητα άμεσα τον

Παγκόσμιο Ιστό (www). Κάθε τέτοια μηχανή ερευνά σε μια βάση δεδομένων που

περιέχει αντίγραφα ιστοσελίδων όπως αυτές έχουν επιλεγεί αυτόματα ανάμεσα σε

δισεκατομμύρια σελίδες στο διαδίκτυο.

Όταν ψάχνουμε στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας μια μηχανή αναζήτησης,

αναζητούμε κατά κάποιο τρόπο ένα παλιό «αντίγραφο» της πραγματικής ιστοσελίδας,

όπως αυτό υπάρχει στη βάση δεδομένων της μηχανής. Το ειδικό λογισμικό της

μηχανής αναζήτησης εντοπίζει τις αποθηκευμένες σελίδες στις οποίες υπάρχουν οι

λέξεις-κλειδιά που έχουμε χρησιμοποιήσει στην αναζήτησή μας και επιστρέφει ως

απάντηση τις σχετιζόμενες αναφορές, έγγραφα ή άλλες ιστοσελίδες που αφορούν

τους όρους αναζήτησης. Όταν επιλέξουμε τους συνδέσμους (links) που παρέχονται

από τα αποτελέσματα αναζήτησης της μηχανής, ανακτούμε από τον server την

τρέχουσα έκδοση της σελίδας.

Στο διαδίκτυο υπάρχουν αρκετές δημοφιλείς μηχανές αναζήτησης όπως οι

Google, Lycos, Excite και AltaVista. Αν και μεταξύ των μηχανών αναζήτησης

υπάρχουν συγκεκριμένες τεχνικές διαφορές, γενικά αυτές αποτελούνται από τρία

μέρη: τουλάχιστον ένα πρόγραμμα που ονομάζεται «αράχνη», μία βάση δεδομένων η

οποία περιλαμβάνει αυτές τις πληροφορίες και ένα εργαλείο αναζήτησης το οποίο

χρησιμοποιούν οι χρήστες για να αναζητούν τις πληροφορίες στη βάση δεδομένων.

Οι βάσεις δεδομένων των μηχανών αναζήτησης «συμπληρώνονται» από

ειδικά προγράμματα υπολογιστών (ρομπότ) που λέγονται «αράχνες» (spiders).

Παρόλο που λέγεται ότι διατρέχουν το Διαδίκτυο προς αναζήτηση σελίδων για να τις αλλά και περαιτέρω εξειδικευμένες πληροφορίες www.geocities.com/dim2pap/searchengines.htm,, καθώς και στην ιστοσελίδα www.lib.berkeley.edu/TeachingLib/Guides/Internet/SearchEngines.html και www.go-online.gr/ebusiness/specials/article.html?article_id=226. 22 Στο παρελθόν γνωστές και ως Web crawlers ή spiders.

Page 26: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 26

συμπεριλάβουν στη βάση δεδομένων της μηχανής, στην πραγματικότητα παραμένουν

σε ένα μόνο μέρος: βρίσκουν τις σελίδες που ενδέχεται να συμπεριληφθούν στη βάση

ακολουθώντας τα links στις σελίδες που ήδη υπάρχουν στην βάση δεδομένων τους.

Οι «αράχνες» δεν μπορούν να σκεφτούν ή να πληκτρολογήσουν ένα URL ή

να κρίνουν και να αποφασίσουν αν θα πρέπει να αναζητήσουν περισσότερες

πληροφορίες σχετικά με ένα θέμα στο Διαδίκτυο.

Αφού οι «αράχνες» βρουν τις σελίδες, τις περνούν σε ένα άλλο πρόγραμμα

υπολογιστή για τοποθέτηση δεικτών (indexing). Αυτό το πρόγραμμα αναγνωρίζει το

κείμενο, τους συνδέσμους και το υπόλοιπο περιεχόμενο της σελίδας και το

αποθηκεύει στα αρχεία της βάσης δεδομένων της μηχανής αναζήτησης έτσι ώστε να

μπορεί να πραγματοποιηθεί αναζήτηση πάνω στη βάση με τη χρήση λέξεων –

κλειδιών ή με όποιες άλλες πιο εξελιγμένες προσεγγίσεις είναι διαθέσιμες.

Η σελίδα θα βρεθεί αν η αναζήτηση (που έχει πραγματοποιηθεί με βάση τα

στοιχεία που έχει δώσει ο χρήστης) «συμπέσει» με το περιεχόμενο κάποιας εγγραφής

της βάσης της Μηχανής Αναζήτησης.

Οι μηχανές αναζήτησης ανανεώνονται συνέχεια ώστε να παρουσιάζουν τις πιο

ενημερωμένες (updated) πληροφορίες και περιέχουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων.

Οι μηχανές αναζήτησης εξάγουν και καταλογοποιούν τις πληροφορίες με

διαφορετικό τρόπο μεταξύ τους. Ορισμένες τοποθετούν σε κατάλογο κάθε λέξη που

συναντούν σ' ένα έγγραφο, ενώ άλλες για παράδειγμα βάζουν στον κατάλογο μόνο

100 λέξεις-κλειδιά του εγγράφου. Άλλες τοποθετούν σε κατάλογο το μέγεθος του

εγγράφου, τον τίτλο, τον υπότιτλο κλπ. Επιπροσθέτως κάθε μηχανή αναζήτησης

παρουσιάζει τα αποτελέσματα με διαφορετικό τρόπο. Ορισμένες «ζυγίζουν» τα

αποτελέσματα για να δείξουν την συνάφεια των εγγράφων με τις λέξεις-κλειδιά της

αναζήτησης23, άλλες δείχνουν τις πρώτες προτάσεις του εγγράφου, ενώ άλλες

εμφανίζουν τον τίτλο του εγγράφου καθώς και το URL.

23 Ουσιαστικά «σταθμίζουν» τα αποτελέσματα και τα παρουσιάζουν με κριτήριο πόσο σχετικά είναι με τις λέξεις που έχουμε εισάγει ως όρους αναζήτησης (sorted by relevance).

Page 27: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 27

Να σημειώσουμε ότι αν κάνουμε αναζήτηση σε δύο διαφορετικές μηχανές

χρησιμοποιώντας την ίδια ή τις ίδιες λέξεις-κλειδιά τα αποτελέσματα που θα μας

επιστρέψει η αναζήτηση θα είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Αυτό συμβαίνει

γιατί η κάθε μηχανή αναζήτησης χρησιμοποιεί διαφορετική βάση δεδομένων και

διαφορετική ταξινόμηση στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων.

Μερικοί τύποι σελίδων και συνδέσμων εξαιρούνται, λόγω πολιτικής, από τις

περισσότερες Μηχανές Αναζήτησης. Άλλες, πάλι, εξαιρούνται επειδή οι «αράχνες»

των Μηχανών Αναζήτησης δεν μπορούν να τις προσπελάσουν. Αυτές οι σελίδες που

εξαιρούνται αναφέρονται ως το «Αόρατο Διαδίκτυο» (Invisible Web) – πρόκειται για

ό,τι δεν επιστρέφεται από τις μηχανές αναζήτησης ως αποτέλεσμα24. Το Αόρατο

Διαδίκτυο εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερο δυο με τρεις φορές, ή και περισσότερο, από

το «ορατό» Διαδίκτυο.

Το μεγάλο πλεονέκτημα των μηχανών αναζήτησης είναι ότι παρουσιάζουν

ένα πλήθος αποτελεσμάτων, το οποίο μπορεί υπό συνθήκες να αποτελέσει και

μειονέκτημα, καθώς συχνά η αναζήτηση μέσω αυτών των μηχανών μπορεί να

επιστρέψει αποτελέσματα άσχετα με αυτά που αναζητάμε25.

Η αναζήτηση με τη χρήση απλών όρων συνήθως επιστρέφει πάρα πολλά

αποτελέσματα που είναι πρακτικώς αδύνατο να ελέγξουμε ένα προς ένα.

Παραδείγματος χάριν αν εισάγουμε στη μηχανή αναζήτησης Google τον όρο

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μας επιστρέψει περίπου 309.000 αποτελέσματα26! Για να

αποφύγουμε παρόμοιες καταστάσεις είθισται να κάνουμε πιο συγκεκριμένη την

αναζήτηση, έτσι ώστε να περιορίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τα

αποτελέσματά της. Αυτό γίνεται με την χρήση τελεστών αναζήτησης. Στον

παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι βασικότεροι τελεστές αναζήτησης και η

εξήγησή τους.

24 Βλέπε και Παράρτημα 5 για το εικονικό διαδίκτυο. 25 Για το λόγο αυτό υπάρχουν ειδικές μηχανές αναζήτησης, βλ. σελ 27. 26 Η αναζήτηση έγινε την 1η Μαρτίου 2006.

Page 28: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 28

Πίνακας 5: Τελεστές αναζήτησης

Λέξη - Φράση Σύμβολο Λειτουργία AND, and, match all, must contain, all of the worlds +, & Επιστρέφει τις σελίδες που περιέχουν οπωσδήποτε

όλους τους όρους της αναζήτησης NOT, not, AND NOT, and not, must not contain, should not contain, exclude

-, ! Εξαιρεί από την αναζήτηση συγκεκριμένους όρους ή φράσεις

OR, or, match any, any if the words, should contain | Επιστρέφει αποτελέσματα στα οποία υπάρχει

τουλάχιστον ο ένας όρος.

*, **

Πολλαπλασιάζει τα αποτελέσματα, π.χ. αν χρησιμοποιήσουμε τον όρο οικον* θα μας επιστρέψει αποτελέσματα που περιέχουν τους όρους οικονομία, οικονομολόγος, οικονομική κλπ

?, % Αντικαθιστούν οποιονδήποτε χαρακτήρα σε μία λέξη

NEAR, near ~ Επιστρέφει αποτελέσματα που περιέχουν τις λέξεις κλειδιά όχι τη μία δίπλα στην άλλη, αλλά σε απόσταση μεταξύ τους (μέχρι 10 λέξεις).

«»

Επιστρέφει σελίδες που περιέχουν τους όρους εντός των εισαγωγικών μαζί, π.χ. «οικονομική επιστήμη» επιστρέφει σελίδες που περιέχουν τον όρο οικονομική επιστήμη συνολικά.

Title Διενεργεί αναζήτηση μέσα στον τίτλο της σελίδας Filetype Αναζητά μόνο συγκεκριμένο τύπο αρχείων Πηγή: www.geocities.com/dim2pap/searchengines.htm

5.1.2. Ειδικές μηχανές αναζήτησης

Εκτός από τις «παραδοσιακές» μηχανές αναζήτησης που αναφέραμε

παραπάνω υπάρχουν και άλλες μηχανές που «ειδικεύονται» σε αναζητήσεις σε

ιστοσελίδες επιστημονικού περιεχομένου. Οι μηχανές αυτές διαφέρουν σε σχέση με

τις απλές μηχανές αναζήτησης, καθώς έχουν την δυνατότητα να περιλαμβάνουν στα

αποτελέσματά τους ιστοσελίδες περιορισμένης - ελεγχόμενης πρόσβασης τις οποίες

άλλες μηχανές δεν συμπεριλαμβάνουν, να ερευνούν σε βάθος τις ιστοσελίδες με

σκοπό να ανακαλύψουν επιστημονικές πληροφορίες και να φιλτράρουν τα

αποτελέσματα των αναζητήσεων με κριτήριο αν αυτά περιέχουν επιστημονικά

αξιοποιήσιμα στοιχεία. Οι πιο γνωστές από αυτές τις μηχανές είναι το Scirus

(www.scirus.com), το FindArticles (www.findarticles.com) και το Social Science

Research Network (στην ιστοσελίδα του Social Science Research Network SSRN

http:// papers.ssrn.com.sol3/DisplayAbstractsearch.efm).

Page 29: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 29

5.2. Μηχανές μετα-αναζήτησης

Όταν αναζητούμε μία πληροφορία και για να καλύψουμε το μεγαλύτερο

δυνατό τμήμα του δικτύου θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αρκετές μηχανές

αναζήτησης. Η διαδικασία αυτή είναι αρκετά χρονοβόρος και για το λόγο αυτό έχουν

αναπτυχθεί οι μηχανές μετα-αναζήτησης, που επιτρέπουν την αποστολή των

αναζητήσεων ταυτόχρονα σε όλες τις διαφορετικές επιμέρους μηχανές αναζήτησης.

Κατόπιν, τα αποτελέσματα συνδυάζονται και παρουσιάζονται μαζί σε μια ή

περισσότερες σελίδες.

Οι μηχανές αυτές παρουσιάζουν τα αποτελέσματά τους είτε σε ενιαίο

κατάλογο27, έχοντας αφαιρέσει τις διπλοεγγραφές, είτε σε πολλαπλούς καταλόγους,

όπως τις λαμβάνουν από κάθε επιμέρους μηχανή αναζήτησης χωριστά και

εμφανίζοντας τις διπλοεγγραφές. Μερικά παραδείγματα μηχανών μετα – αναζήτησης

είναι Dogpile, Metacrawler, Debriefing, Ixquick, Metor, Profusion κλπ.

Ειδική περίπτωση μηχανής μετα-αναζήτησης είναι το Copernic

(www.copernic.com). Το Copernic είναι ένα λογισμικό το οποίο επιτρέπει την

αναζήτηση δεδομένων στο διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα πολλές μηχανές

αναζήτησης. Ο χρηστής εγκαθιστώντας το συγκεκριμένο πρόγραμμα στον προσωπικό

του υπολογιστή μπορεί να πραγματοποιήσει μια μεγάλη σε μέγεθος έρευνα (super

search), και να επιτύχει αποτελέσματα υψηλής ποιότητας και σχετικότητας. Η

γραμμή εργαλείων (toolbar) αναζήτησης του Copernic επιτρέπει στο χρηστή να

διεξάγει σύνθετες και πολύπλοκες αναζητήσεις. Τέλος, το λογισμικό έχει τη

δυνατότητα κάλυψης του μεγαλύτερου μέρους του ιστού (web) και χρησιμοποιεί

περίπου 90 μηχανές αναζήτησης, οι οποίες ταξινομούνται σε 10 κατηγορίες.

Τα βασικά πλεονεκτήματα των μηχανών μετα-αναζήτησης είναι η ταχύτητα

και η ευανάγνωστη εικόνα της διαθεσιμότητας των στοιχείων που αναζητούμε στο

διαδίκτυο. Μειονεκτήματά τους είναι η περιορισμένη εμπιστοσύνη στους

υποκείμενους καταλόγους και στις μηχανές αναζήτησης που, συχνά, στηρίζονται σε

27 Είναι η συνηθέστερη μέθοδος παρουσίασης των αποτελεσμάτων των μηχανών μετα-αναζήτησης.

Page 30: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 30

πληρωμένες καταχωρήσεις. Ως εκ τούτου θα πρέπει να τις χρησιμοποιούμε γενικά με

προσοχή όταν θέλουμε να ρίξουμε μια γρήγορη γενική ματιά για ένα θέμα ή έναν

όρο. Η ορθή και πιο εξειδικευμένη χρήση των βασικών μηχανών αναζήτησης είναι

γενικά πιο αξιόπιστη μέθοδος εύρεσης πληροφοριών και συνήθως οδηγεί σε

καλύτερα αποτελέσματα.

5.3. Ευρετήρια

Τα ευρετήρια παρουσιάζουν έναν εξαιρετικά δομημένο τρόπο ανεύρεσης

πληροφοριών. Σας επιτρέπουν να πλοηγηθείτε στις πληροφορίες μέσω κατηγοριών

όπως τέχνη, υπολογιστές, ψυχαγωγία, αθλήματα, κ.ο.κ. Χρησιμοποιώντας τον web

browser αν κάνετε κλικ σε μία κατηγορία θα οδηγηθείτε σε μία σειρά σχετικών

υποκατηγοριών. Για παράδειγμα στην κατηγορία αθλήματα θα οδηγηθείτε σε

διάφορες κατηγορίες όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο, κλπ.

Ανάλογα με το μέγεθος του ευρετηρίου μπορεί να υπάρχουν διάφορα επίπεδα

υποκατηγοριών. Όταν μπείτε στην υποκατηγορία που έχετε επιλέξει θα παρουσιαστεί

ένας κατάλογος με τα σχετικά έγγραφα.

Για να δείτε τα εν λόγω έγγραφα αρκεί να κάνετε κλικ στα links που

αντιστοιχούν. Το Yahoo! (www.yahoo.com) αποτελεί το μεγαλύτερο και

δημοφιλέστερο ευρετήριο στο Internet. Το Yahoo! και τα άλλα ευρετήρια σας

επιτρέπουν να ψάχνετε, πληκτρολογώντας λέξεις οι οποίες περιγράφουν τις

πληροφορίες που αναζητάτε. Εν συνεχεία παίρνετε ένα σύνολο αποτελεσμάτων τα

οποία αποτελούν links σε έγγραφα που πληρούν τα κριτήρια της αναζήτησης. Για να

ανακτήσετε την πληροφορία αρκεί να κάνετε κλικ σε κάποιο link.

5.4. Μερικές χρήσιμες συμβουλές για την χρήση των μηχανών αναζήτησης

Όπως αναφέραμε και παραπάνω συχνά τα αποτελέσματα που επιστρέφουν οι

μηχανές αναζήτησης όταν χρησιμοποιούμε συνήθεις όρους είναι πάρα πολλά και δεν

σχετίζονται με αυτό που θέλουμε να βρούμε. Ένας τρόπος να περιορίσουμε τον

αριθμό των αποτελεσμάτων28 είναι να εισάγουμε στην αναζήτηση κάθε χρήσιμη

28 Εκτός βέβαια από την χρήση των κατάλληλων τελεστών αναζήτησης.

Page 31: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 31

πληροφορία που έχουμε στην διάθεσή μας σχετικά με αυτό που ψάχνουμε. Για να

γίνει κατανοητό αυτό παραθέτουμε ένα παράδειγμα.

Έστω ότι αναζητάμε ένα άρθρο για τη Στρατηγική της Λισσαβόνας και

συγκεκριμένα το κείμενο των Daniele Archibugi και Alberto Coco με τίτλο Is Europe

Becoming the Most Dynamic Knowledge Economy in the World?, που δημοσιεύτηκε

στο Journal of Common Market Studies (Vol. 43, Number 3, σελ. 433-59). Αν

βεβαίως γνωρίζουμε όλα τα στοιχεία που αναφέραμε παραπάνω μπορούμε να

«εντοπίσουμε» πολύ εύκολα το κείμενο αυτό εισάγοντας στην μηχανή αναζήτησης29

τους όρους: Archibugi Coco Europe Dynamic Knowledge Economy Journal Common

Market Studies. Με τους όρους αυτούς το Google επιστρέφει 115 αποτελέσματα από

τα οποία τα πρώτα 12 τουλάχιστον αναφέρονται στο κείμενο που θέλουμε. Σπανίως

όμως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πλήρως και τον τίτλο του κειμένου που

αναζητούμε και το όνομα του ή των συγγραφέων και το περιοδικό στο οποίο

δημοσιεύτηκε. Αν γνωρίζουμε για παράδειγμα μόνο τον τίτλο και τον εισάγουμε

ολόκληρο στην αναζήτηση, τότε θα μας επιστρέψει περίπου 7.740.000 (!)

αποτελέσματα, όπου στις πρώτες σελίδες των αποτελεσμάτων υπάρχουν και

αναφορές σε άσχετα με το κείμενο που ψάχνουμε αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται στο

γεγονός ότι ο τίτλος του κειμένου αποτελεί διακηρυκτικό στόχο της Στρατηγικής της

Λισσαβόνας και ως εκ τούτου υπάρχουν πάρα πολλές αναφορές στους όρους της

αναζήτησης που θέσαμε.

Τα πράγματα γίνονται ευκολότερα αν χρησιμοποιήσουμε μόνο τα ονόματα

των συγγραφέων. Έτσι στην αναζήτηση με τους όρους Daniele Archibugi Alberto

Coco το Google επιστρέφει 236 αποτελέσματα, χωρίς όμως να είναι όλα σχετικά με

την δημοσίευση που μας ενδιαφέρει (υπάρχουν αναφορές και σε παλαιότερες

δημοσιεύσεις των ίδιων συγγραφέων). Ας σημειωθεί ότι στην αναζήτηση βάσει των

ονομάτων των συγγραφέων πολλές σελίδες εκ των αποτελεσμάτων είναι στην ιταλική

γλώσσα εξαιτίας της καταγωγής των συγγραφέων.

Τέλος αν γνωρίζουμε μόνο το περιοδικό στο οποίο έγινε η δημοσίευση χωρίς

την ημερομηνία ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία τότε είναι σχεδόν αδύνατο να 29 Στο παράδειγμά μας χρησιμοποιήσαμε την ευρύτατα διαδεδομένη μηχανή αναζήτησης του Google (www.google.com). Η αναζήτηση έγινε την 1η Μαρτίου 2006.

Page 32: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 32

βρούμε αυτό που ψάχνουμε. Η αναζήτηση με τους όρους Journal of Common Market

Studies επιστρέφει 26.200.000 αποτελέσματα!

Διαπιστώνει, λοιπόν, κανείς ότι όσο πιο ακριβής και συγκεκριμένη είναι η

αναζήτηση, τόσο ευκολότερα εντοπίζεται το αντικείμενο αυτής. Όσο περισσότερες

και σαφέστερες πληροφορίες χρησιμοποιούμε, τόσο πιο περιορισμένος ο αριθμός των

σελίδων που επιστρέφει η μηχανή αναζήτησης. Ας σημειωθεί ότι οι μηχανές

αναζήτησης δεν μπορούν να αναγνωρίσουν ορθογραφικά λάθη που έχουν γίνει στους

εισηγμένους όρους αναζήτησης, με αποτέλεσμα να ψάχνουν ακριβώς για τον όρο

που εμείς έχουμε δώσει. Έτσι στο παράδειγμα μας αν αντί για Archibugi Coco

Europe Dynamic Knowledge Economy Journal Common Market Studies δώσουμε

Archibughi Coco Europe Dynamic Knowledge Economy Journal Common Market

Studies, γράφοντας λάθος το όνομα του συγγραφέα, τότε η μηχανή δε θα βρει καμία

σελίδα που να περιέχει τους όρους.

5.4.1. Κατέβασμα δεδομένων (downloading)

Το κατέβασμα των δεδομένων (downloading) κατά τη διαδικασία αναζήτησης

τους είναι ουσιαστικά το στάδιο κατά το οποίο τα επιλεγμένα δεδομένα

αποθηκεύονται στον προσωπικό υπολογιστή του χρηστή. Ως διαδικασία δεν

παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη δυσκολία. Στην περίπτωση της ελληνικής διαδικτυακής

πραγματικότητας, όπου οι περισσότεροι χρηστές του συνδέονται στο διαδίκτυο μέσω

τηλεφωνικού δικτύου (PSTN) η οποία είναι η πιο «αργή» σύνδεση30, είναι χρήσιμο

να επισημανθούν ορισμένες συμβουλές οι οποίες κάνουν πιο γρήγορο το κατέβασμα

των δεδομένων.

Η διαδικασία κατεβάσματος των δεδομένων γίνεται με δυο τρόπους, ο ένας

είναι η άμεση αποθήκευση του επιλεγμένου δεδομένου (save as) και ο άλλος είναι η

διαδικασία αντιγραφής και επικόλλησης (copy / paste). Η άμεση αποθήκευση των

δεδομένων αναφέρεται σε ιστοσελίδες στις οποίες τα δεδομένα παρουσιάζονται σε

μορφή αρχείων με κατάληξη doc και pdf (Word office document, Adobe Acrobat

Reader document). Σε περίπτωση που η πλοήγηση γίνεται μέσω PSTN το «άνοιγμα»

30 Περισσότερα στο Παράρτημα 3.

Page 33: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 33

ιστοσελίδων με μορφή Adobe Acrobat καθυστερεί αρκετά, έτσι ώστε όσο μεγαλύτερο

είναι το μέγεθος του δεδομένου τόσο μεγαλύτερη είναι και η καθυστέρηση. Αυτή η

καθυστέρηση έχει άμεσο αντίκτυπο στην αναζήτηση δεδομένων και πληροφοριών,

αφού όσο πιο σύντομη είναι η πρόσβαση στα δεδομένα, τόσο πιο εύκολη και

αποτελεσματική είναι η αναζήτηση πληροφοριών.

Τα παραπάνω μπορούν να γίνουν σαφέστερα με ένα απλό παράδειγμα.

Αναζητώντας δεδομένα στο Google για τον διακυβερνητισμό (intergovernmentalism),

έχουμε 44.200 αποτελέσματα ένα εκ των οποίων είναι:

Αριστερά της περιγραφής το αρχείου βλέπουμε πως είναι σε μορφή pdf

(Adobe Reader). Εάν επιλέξουμε την πρώτη επιλογή (Institutionalism,

Intergovernmentalism and European Integration…) θα ανοίξει σε μορφή pdf με

ιδιαίτερη καθυστέρηση. Για τη διευκόλυνση της αναζήτησης έχουμε τη δυνατότητα

της δεύτερης επιλογής, η οποία ανοίγει την ιστοσελίδα σε κανονική μορφή (Σε μορφή

HTML). Το Google, όπως και άλλες μηχανές αναζήτησης, δημιουργεί αυτόματα

εκδόσεις σε μορφή html των διαφόρων εγγράφων που συναντά καθώς μετακινείται

στον παγκόσμιο ιστό. Έτσι ο χρηστής είναι σε θέση να επεξεργαστεί πιο γρήγορα τα

δεδομένα αφού η ιστοσελίδα ανοίγει σε μορφή html και όχι σε μορφή pdf που θα

καθυστερούσε αισθητά.

Σε περίπτωση που ο χρήστης επιθυμεί να κατεβάσει και να αποθηκεύσει το

επιλεγμένο έγγραφο μπορεί να το κάνει με δυο τρόπους. Εάν έχει ανοίξει την

ιστοσελίδα σε μορφή html μπορεί επιλέγοντας το κείμενο να το αντιγράψει (copy) και

να το επικολλήσει (paste) σε ένα αντίστοιχο έγγραφο word. Επίσης μπορεί να

αποθηκεύσει το έγγραφο σε μορφή pdf. Η αποθήκευση του εγγράφου ως pdf για

εξοικονόμηση του χρόνου δεν θα πρέπει να γίνει μέσω της πρώτης επιλογής, με το

Page 34: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 34

άνοιγμα της ιστοσελίδας σε μορφή pdf αλλά με άμεση αποθήκευση από τη σελίδα

των αποτελεσμάτων της μηχανής αναζήτησης.

Κάνοντας δεξί κλικ πάνω στην πρώτη επιλογή επιλέγουμε από το μενού που

εμφανίζεται την επιλογή «Αποθήκευση προορισμού ως…» (όπως βλέπετε παραπάνω)

και αποθηκεύεται το έγγραφο στο προσωπικό υπολογιστή του χρηστή ως Adobe

Acrobat Document. Παρόμοια είναι και η διαδικασία για δεδομένα με μορφή doc,

αλλά το άνοιγμα της ιστοσελίδας σε μορφή doc δεν «καθυστερεί» τόσο όσο η

αντίστοιχη διαδικασία σε μορφή pdf31.

5.4.2. Μετάφραση δεδομένων

Ένα συχνό πρόβλημα, για τους Έλληνες χρηστές του διαδικτύου, είναι η

γλώσσα λειτουργίας των περισσότερων ιστοσελίδων. Κατά την αναζήτηση

πληροφοριών και δεδομένων πάνω σε θέματα που αφορούν τις κοινωνικές επιστήμες,

διαπιστώνουμε πως σχεδόν στο σύνολο τους είναι σε άλλες γλώσσες και κυρίως στην

αγγλική γλώσσα. Δεδομένα στην ελληνική γλώσσα υπάρχουν μόνο σε ελληνικούς

φορείς και αυτά είναι περιορισμένα διότι και οι ελληνικοί φορείς επιδιώκουν τα

περισσότερα δεδομένα τους να είναι σε γλώσσα που να διευκολύνει την πρόσβαση σε

ξένους μελετητές. Για την επίλυση του προβλήματος της γλώσσας υπάρχουν μια

σειρά από μεταφραστικά προγράμματα με βασικότερο το Systran. Το συγκεκριμένο

λογισμικό παρέχει τη δυνατότητα στο χρηστή να το εγκαταστήσει στο προσωπικό

31 Αυτό βέβαια εξαρτάται πρωτίστως από το μέγεθος του αρχείου. Συνήθως τα αρχεία Word είναι μικρότερα από τα αρχεία σε μορφή Acrobat Reader.

Page 35: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 35

υπολογιστή, όπου ενσωματώνεται στο Word του Office και με την μέθοδο της

αντιγραφής / επικόλλησης (copy / paste) παρέχει την δυνατότητα μετάφρασης

εγγράφων από τουλάχιστον πέντε γλώσσες στα ελληνικά.

Η σημαντική αύξηση της αναζήτησης δεδομένων και πληροφοριών στο

διαδίκτυο έκανε επιβεβλημένη την παροχή δυνατότητας μετάφρασης των

ιστοσελίδων και των δεδομένων κατά την διάρκεια της αναζήτησης. Ως απάντηση

στην ανάγκη αυτή δημιουργήθηκαν αρκετές ιστοσελίδες όπου παρέχουν την

δυνατότητα στους χρηστές για άμεση μηχανική μετάφραση της ιστοσελίδας κατά τη

διάρκεια της πλοήγησης της σ’ αυτήν. Η μηχανική μετάφραση ορίζεται ως η

μετάφραση από μια γλώσσα σε άλλη μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, χωρίς την

παρέμβαση ανθρώπινου παράγοντα. Η μηχανική μετάφραση λαμβάνει υπόψη της την

γραμματική και σύνταξη κάθε γλώσσας, και βασίζεται σε κανόνες και υποθέσεις για

τη μεταφορά από τη μια γλώσσα στην άλλη32.

Δυο σημαντικές ιστοσελίδες που χρησιμοποιούν το systran για τη μετάφραση

των ιστοσελίδων είναι αυτές της Otenet (http://systran.otenet.gr) και του Altavista

(http://babelfish.altavista.com). Η καινοτομία είναι πως δεν μεταφράζονται μόνο τα

κείμενα των ιστοσελίδων, αλλά όλες οι ξενόγλωσσες λέξεις των ιστοσελίδων (στο

μενού, στις επιλογές – buttons, επικεφαλίδες κ.α.) και αυτό διότι μεταφράζεται ο

κώδικας των ιστοσελίδων κάνοντας την πλοήγηση ιδιαίτερα εύκολη.

Otenet (http://systran.otenet.gr)

Η ιστοσελίδα της Otenet – Systran παρέχει τη δυνατότητα της μηχανικής

μετάφρασης ξένων γλωσσών, μέσω της υπηρεσίας Systran Plus. Η υπηρεσία αυτή

αποτελεί ένα σημαντικό βοήθημα για την κατανόηση ξενόγλωσσων κειμένων και

ιστοσελίδων. Ο χρήστης, πληκτρολογώντας ή επικολλώντας το κείμενο ή το url της

ιστοσελίδας, έχει τη δυνατότητα μετάφρασης από τα αγγλικά και γαλλικά στα

ελληνικά, από τα ελληνικά στα αγγλικά και στα γαλλικά, από τα αγγλικά στα

γαλλικά, στα γερμανικά και στα ισπανικά, από τα γαλλικά στα αγγλικά, από τα

32 Περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τη χρήση του προγράμματος μετάφρασης Systran και την αξιοπιστία της μετάφρασης των κειμένων ή των ιστοσελίδων βρίσκονται στον διαδικτυακό χώρο των «Οδηγιών Χρήσης» της ιστοσελίδας της Otenet, http://systran.otenet.gr/help.htm#mechtran.

Page 36: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 36

γερμανικά στα αγγλικά και από τα ισπανικά στα αγγλικά. Αξίζει να σημειώσουμε πως

η μετάφραση που επιτυγχάνεται δεν είναι ακριβής και αξιόπιστη διότι υπάρχει

ζήτημα σωστής χρήσης της ορολογίας και της σύνταξης33.

Altavista (http://babelfish.altavista.com)

Το Altavista είναι μια από τις σημαντικότερες μηχανές αναζήτησης και

παρέχει στους χρηστές του τη δυνατότητα άμεσης μετάφρασης των υπό αναζήτηση

κειμένων και ιστοσελίδων. Για το Altavista ισχύουν ότι και για την ιστοσελίδα της

Otenet, αφού και αυτό στηρίζεται στο πρόγραμμα Systran. Η βασική τους διαφορά

είναι ότι παρέχει περισσότερες γλώσσες ως δυνατότητες μετάφρασης, αν και

διατηρούνται οι δυο γλώσσες από τις οποίες μπορούν να μεταφραστούν στα ελληνικά

(αγγλικά, γαλλικά). Χαρακτηριστικά στην αγγλική γλώσσα μπορούν να

μεταφραστούν κείμενα και ιστοσελίδες που είναι γραμμένα στα κινέζικα, γαλλικά,

ολλανδικά, γερμανικά, ελληνικά, ιταλικά, γιαπωνέζικα, κορεατικά, πορτογαλικά,

ρωσικά και ισπανικά. Το πρόβλημα πιστής μετάφρασης υφίσταται και σ’ αυτή την

ιστοσελίδα, αφού η μετάφραση πραγματοποιείται από το ίδιο μεταφραστικό

πρόγραμμα.

33 Η ιστοσελίδα χαρακτηριστικά αναφέρει, η μεταφρασμένη σελίδα ή το κείμενο δεν αποτελεί την πίστη μετάφραση που ενδεχομένως να αποδιδόταν από ένα φυσικό πρόσωπο, μεταφραστή.

Page 37: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 37

6. Παρουσίαση χρήσιμων ιστοσελίδων

Στο μέρος αυτό θα παρουσιάσουμε σύντομα ορισμένες ιστοσελίδες που

περιέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την κοινωνική έρευνα.

6.1. Διεθνείς και Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί

Οι ιστοσελίδες των διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών αποτελούν βασική

πηγή δεδομένων και ντοκουμέντων που είναι απαραίτητα στην έρευνα. Η αναζήτηση

εγγράφων και στοιχείων στους δικτυακούς χώρους των οργανισμών δεν είναι πάντα

εύκολη υπόθεση, καθώς ο χρήστης θα πρέπει να γνωρίζει την λογική με την οποία

είναι «στημένη» η ιστοσελίδα, καθώς και την ορολογία που ο κάθε οργανισμός

χρησιμοποιεί (βλέπε για παράδειγμα την περιγραφή της ιστοσελίδας της Ευρωπαϊκής

Ένωσης). Στον πίνακα που ακολουθεί παραθέτουμε ένα σύντομο κατάλογο με τις

ιστοσελίδες βασικών διεθνών οργανισμών. Εκτενής λίστα με διεθνείς οργανισμούς

που δανειστήκαμε από την ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος υπάρχει στο

παράρτημα.

Πίνακας 6: Επιλεγμένες Ιστοσελίδες Διεθνών Οργανισμών

Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Ευρωπαϊκή Ένωση www.europa.eu.intΕυρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) www.eib.eu.intΔυτικο-Ευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ/WEU) www.weu.intΣυμβούλιο της Ευρώπης www.coe.int

Ευρωπαϊκοί Περιφερειακοί Αναπτυξιακοί Οργανισμοί Οικονομική Επιτροπή των Η. Ε. για την Ευρώπη (UNECE) www.unece.orgΕυρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) www.ebrd.orgΤράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB) www.coebank.org

Σύστημα Ηνωμένων Εθνών και άλλοι Διεθνείς Οργανισμοί Ο.Η.Ε. www.un.orgΔιεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ/IMF) www.imf.orgΠαγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου (ΠΟΕ/WTO) www.wto.orgΠαγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού www.world-tourism.orgΠαγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ/WHO) www.who.int/en/

Περιφερειακοί Οικονομικοί Οργανισμοί Αμερική

Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών Βόρειας Αμερικής (NAFTA) www.nafta-sec-alena.org/DefaultSite/index_e.aspx

Αμερικανική Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου (FTAA/ALCA/ZLEA) www.ftaa-alca.org

Page 38: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 38

Ασία-Ωκεανία Οικονομική Συνεργασία Ασίας-Ειρηνικού (APEC) www.apecsec.org.sgΈνωση Χωρών Νοτιο-Ανατολικής Ασίας (ASEAN) www.aseansec.orgΊδρυμα Ασίας-Ευρώπης www.asef.org

Αφρική-Μ. Ανατολή Οικονομική Κοινότητα Δυτικοαφρικανικών Κρατών (ECOWAS) www.ecowas.intΟικονομική και Νομισματική Ένωση Δυτικής Αφρικής (UEMOA) www.uemoa.int

Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής (EAC) www.eachq.orgΟργανισμοί Περιφερειακής Συνεργασίας

Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ/OECD) www.oecd.org/

Οργάνωση για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ/OSCE) www.osce.org

Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών (OAS) www.oas.orgΑφρικανική Ένωση (Οργάνωση Αφρικανικής Ενότητας) www.africa-union.orgΟργανισμός Συμφώνου Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) www.nato.intΟργάνωση Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ/OPEC) www.opec.orgΟμάδα των Επτά/Οκτώ (G7/G8) www.g7.utoronto.caΠηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, επεξεργασία των συγγραφέων

Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε διεξοδικά την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής

Ένωσης και την ιστοσελίδα της Παγκόσμιας Τράπεζας.

6.1.1. Η επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένας διεθνής οργανισμός. Πρόκειται για ένα

ιδιαίτερη υπερεθνική οντότητα με πλούσια δραστηριότητα σε πολλούς τομείς

πολιτικής. Ως εκ τούτου αποτελεί μία βασική πηγή πληροφοριών. Η ιστοσελίδα της

Ευρωπαϊκής Ένωσης (www.europa.eu.int) αποτελεί τον ηλεκτρονικό πυρήνα της

Ευρώπης. Αξιολογώντας γενικά τον δικτυακό χώρο της ΕΕ, θα μπορούσαμε να πούμε

ότι είναι σχετικά σύνθετος και μάλλον δύσχρηστος για τον μη γνώστη. Στην πρώτη

σελίδα εμφανίζονται οι επιλογές γλώσσας που ο χρήστης έχει στη διάθεσή του,

παρουσιάζοντας όλες τις γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιλέγοντας ως γλώσσα

την ελληνική εμφανίζεται η κεντρική σελίδα που είναι διαιρεμένη σε 3 πλαίσια

(frames). Στο αριστερό πλαίσιο παρουσιάζεται συνοπτικά (Η Ε.Ε. με μία ματιά) και

αναλυτικότερα (Η γωνία της βιβλιοθήκης μας – περιέχει φυλλάδια και οδηγούς που

εξηγούν τι είναι και ποιες οι δράσεις της Ε.Ε.) η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και οι

δυνατότητες επικοινωνίας των πολιτών με την Ένωση. Στο κεντρικό πλαίσιο

παρουσιάζεται η επικαιρότητα και οι νέες εξελίξεις. Βασικό πρόβλημα που

αντιμετωπίζει ο χρήστης που έχει αρχικώς επιλέξει την ελληνική γλώσσα είναι ότι

πολλές αναφορές τόσο στις νέες εξελίξεις όσο και σε άλλα σημεία της ιστοσελίδας

Page 39: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 39

δεν είναι μεταφρασμένες στην ελληνική γλώσσα και οι διαθέσιμες στο χρήστη

επιλογές γλώσσας είναι είτε η αγγλική, είτε η γαλλική, είτε η γερμανική.

Στο κάτω μέρος του κεντρικού πλαισίου παρουσιάζονται διεξοδικά οι

δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανά θεματική ενότητα, τα θεσμικά όργανα

(ουσιαστικά η διάρθρωση των θεσμών), τα έγγραφα σε τρεις κατηγορίες (δίκαιο,

κοινά για όλους τους θεσμούς και ανά θεσμό) και οι παρεχόμενες υπηρεσίες. Πρέπει

να αναφέρουμε στην αναζήτηση εγγράφων των θεσμών, αφού ο χρήστης επιλέξει τον

θεσμό που επιθυμεί, παραπέμπεται σε νέα ή νέες σελίδες αναζήτησης του εγγράφου ή

σε ευρετήρια – καταλόγους. Για παράδειγμα για την εύρεση προτάσεων της

Επιτροπής σχετικά με τη νόσο των πτηνών (χωρίς να γνωρίζει περαιτέρω

πληροφορίες) θα πρέπει να επιλέξει από τα Έγγραφα των θεσμικών οργάνων την

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη συνέχεια να επιλέξει το Ευρετήριο κειμένων COM, SEC,

CE, στη συνέχεια στην επόμενη σελίδα που θα ανοίξει να κλικάρει την επιλογή

Αναζήτηση κειμένων. Τότε θα εμφανιστεί μία φόρμα αναζήτησης στην οποία αν

εισάγει τον όρο νόσο πτηνών και κάνει την επιλογή να συμπεριληφθούν τουλάχιστον

μία από τις λέξεις θα εμφανιστούν 103 έγγραφα, εκ των οποίων τα δύο τελευταία

Page 40: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 40

σχετίζονται με την αναζήτησή μας. Να σημειώσουμε ότι αν στην ίδια αναζήτηση

επιλέξουμε να συμπεριληφθούν όλες οι λέξεις τότε θα μας επιστρέψει 0

αποτελέσματα!

Στο δεξί πλαίσιο της βασικής σελίδας της Ένωσης δίδεται η δυνατότητα

μέσω εικονιδίων άμεσης πρόσβασης σε κεντρικά θέματα –σημαντικά ή και λιγότερο

σημαντικά- που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η ανάπτυξη και εργασία, οι

χρηματοοικονομικές προοπτικές της Ένωσης αλλά και οι ταινίες που το MEDIA

προτείνει για OSCAR στα πλαίσια προβολής της οπτικοακουστικής παραγωγής της

Ε.Ε. (!).

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, για τον μη γνώστη της συστηματοποίησης

των εγγράφων που χρησιμοποιεί η Ένωση, η αναζήτηση πληροφοριών από τη σελίδα

του Europa είναι μάλλον δύσκολη υπόθεση. Ένα δεύτερο παράδειγμα που

αποδεικνύει τις δυσκολίες εντοπισμού και ανεύρεσης στοιχείων μέσω της επίσημης

σελίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η απόκτηση δεδομένων από την Ευρωπαϊκή

Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat). Για να εισέλθει ο χρήστης στην σελίδα της Eurostat

πρέπει να μεταβεί από την κεντρική σελίδα στις Υπηρεσίες, στη συνέχεια να επιλέξει

τις Στατιστικές και να εισέλθει στην αρχική σελίδα της Eurostat επιλέγοντας την

γλώσσα εργασίας που επιθυμεί (μεταξύ των επιλογών Αγγλικά, Γαλλικά και

Γερμανικά). Αν για παράδειγμα ο χρήστης επιδιώκει να κατεβάσει στοιχεία για τον

πληθωρισμό στα κράτη μέλη θα πρέπει να κάνει την επιλογή data στο κεντρικό

πλαίσιο και στη συνέχεια να μεταβεί στο Prices που ανήκει στην θεματική

κατηγοριοποίηση Economy and Finance. Επιλέγοντας το Prices εμφανίζεται μία

συστηματοποίηση με κεντρικούς φακέλους (folders) και υποφακέλους (subfolders)

που του δίδει την δυνατότητα να διαλέξει μεταξύ διαφορετικών Εναρμονισμένων

δεικτών τιμών καταναλωτή (με διαφορετικά έτη βάσης), συντελεστών διόρθωσης και

στοιχείων σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (PPP). Επιλέγοντας έναν από τους

εναρμονισμένους δείκτες τιμών καταναλωτή ( π.χ. Harmonized indices of consumer

prices (HICP), 2005=100) εμφανίζονται όλες οι δυνατές επιλογές (στοιχεία ανά μήνα

ή ανά έτος, ποσοστιαίες μεταβολές κλπ). Με την επιλογή των δεδομένων που ο

χρήστης επιθυμεί ανοίγει σε νέο παράθυρο η εφαρμογή της Eurostat (Eurostat Visual

Application) που επιτρέπει στον χρήστη να επιλέξει τις διαστάσεις (dimensions),

δηλαδή την χρονική περίοδο, τη γεωγραφική οντότητα, τους δείκτες, τις μονάδες κλπ

Page 41: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 41

στα οποία θα αναφέρονται τα στοιχεία, αλλά και να επιλέξει και τη μορφή του πίνακα

(html, excel κλπ) που αυτά θα παρουσιάζονται.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η ιστοσελίδα www.europa.eu.int αν και

έχει πλήθος πληροφοριών χρήσιμων για την έρευνα, είναι δομημένη με τρόπο μάλλον

περίπλοκο για τον μέσο χρήστη. Επιπλέον, πρέπει να αναφέρουμε ότι εφαρμογές

όπως το EVA (Eurostat Visual Application) που αναφέραμε παραπάνω είναι

ιδιαίτερα «βαριές» για dial –up χρήστες με αποτέλεσμα να καθιστούν χρονοβόρα την

αναζήτηση δεδομένων. Στα θετικά πρέπει να αναφέρουμε ότι ιδιαίτερα χρήσιμο

στοιχείο της σελίδας είναι η επιλογή Τι νέα; (What’s new) που παρουσιάζει με

χρονολογική σειρά (από το πιο πρόσφατο στο πιο παλαιό) όλα τα γεγονότα,

δραστηριότητες, κείμενα κλπ της Ένωσης, διακεκριμένα ανά θεσμικό όργανο.

6.1.2. World Bank (Παγκόσμια Τράπεζα)

Η ιστοσελίδα της Παγκόσμιας Τράπεζας (www.worldbank.org) είναι ένας

χρήσιμος δικτυακός χώρος για όποιον αναζητεί πληροφορίες και δεδομένα για την

παγκόσμια οικονομική κατάσταση.

Page 42: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 42

Επίσης, διαθέτει και σημαντικές πληροφορίες για την οικονομία ανά κράτος ή

περιοχή. Ο μεγάλος όγκος της βάσης δεδομένων της σε συνδυασμό με την μέτρια ως

κακή δομή της κάνουν την πλοήγηση στην ιστοσελίδα αρκετά δύσκολη και

χρονοβόρα, διότι λόγω του μεγάλου βάρους της η μετάβαση στις υποσέλιδες

καθυστερεί σημαντικά με μια απλή σύνδεση dial - up.

Η ιστοσελίδα παρουσιάζεται σε 6 γλώσσες, κάνοντας την προσβάσιμη σε

ένα μεγάλο μέρος του διαδικτυακού κοινού. Στην κορυφή της σελίδας βρίσκεται το

μενού, στο κέντρο της σελίδας παρουσιάζονται οι σημαντικότερες ειδήσεις και οι πιο

πρόσφατες δραστηριότητες του διεθνούς οργανισμού και στα δυο πλαίσια που

περιβάλλουν το κεντρικό χώρο υπάρχουν διάφορα εικονίδια που παρέχουν άμεση

πρόσβαση σε διαφορά θέματα της ιστοσελίδας. Στο μενού παρουσιάζεται η

φυσιογνωμία του συγκεκριμένου διεθνούς οργανισμού (About) και παρέχεται η

δυνατότητα για άμεση πρόσβαση στα νέα της Παγκόσμιας Τράπεζας, στις

στρατηγικές που ακολουθεί και στις δραστηριότητες που πραγματοποιεί ανά χωρά

(Countries). Για όσους αναζητούν δεδομένα, από το μενού, έχουν άμεση πρόσβαση

σε στοιχεία, δεδομένα, ερευνητικά αποτελέσματα, δείκτες και επιστημονικές εργασίες

με την επιλογή Data & Research, στα σημαντικότερα αναπτυξιακά ζητήματα και στο

εκδοτικό έργο της Παγκόσμιας Τράπεζας, το οποίο είναι διαθέσιμο μόνο έναντι

χρηματικής αμοιβής. Για καλύτερη αναζήτηση στη βάση δεδομένων του δικτυακού

τόπου υπάρχει μηχανή αναζήτησης και χάρτης πλοήγησης της ιστοσελίδας (site map).

Επίσης, το μενού παρέχει επιλογές όπου παρουσιάζονται τα εκπαιδευτικά

προγράμματα που έχει αναλάβει η Παγκόσμια Τράπεζα στις αναπτυσσόμενες χώρες

(Learning), τα αναπτυξιακά της έργα και οι συμβουλευτικές της δράσεις (Projects

and Operations).

Τέλος, στα θετικά της ιστοσελίδας είναι η δυνατότητα που παρέχεται στους

ενδιαφερόμενους να λαμβάνουν το ενημερωτικό δελτίο της Παγκόσμιας Τράπεζας

ανά τακτά διαστήματα μέσω έγγραφης τους στο mailing list.

Page 43: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 43

6.2. Ερευνητικά Ιδρύματα και Φορείς

Οι ερευνητικοί φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο των κοινωνικών

επιστημών είναι σήμερα πάρα πολλοί και η συμβολή τους στην προώθηση της

επιστημονικής έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Στον παρακάτω πίνακα

παρουσιάζουμε μία ενδεικτική λίστα ελληνικών και διεθνών ερευνητικών φορέων

που δραστηριοποιούνται στους χώρους της πολιτικής επιστήμης, της οικονομίας, της

δημόσιας διοίκησης, της ευρωπαϊκής πολιτικής, των διεθνών σχέσεων κ.α.

Πίνακας 7: Ιστοσελίδες Ερευνητικών Φορέων και Ινστιτούτων

Φορέας Ιστοσελίδα ΕΕΕΠ – Εργαστήριο Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής eeep.pspa.uoa.gr ΕΙΕ – Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών www.eie.gr ΕΚΚΕ – Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών www.ekke.gr INE ΓΣΕΕ – Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ www.inegsee.gr ΕΚΕΜ – Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών www.ekem.gr ΙΟΒΕ – Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών www.iobe.gr ΕΛΙΑΜΕΠ – Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής www.eliamep.gr ΙΤΕ – Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας www.forth.gr CEPS - The Centre for European Policy Studies www.ceps.be/Default.php CEPR - The Centre for Economic Policy Research www.cepr.org/ ZEI - Zentrum für Europäische Integrationsforschung www.zei.de/ EIPA - European Institute of Public Administration www.eipa.nlCato Institute www.cato.org/home.html ENEPRI - European Network of Economic Policy Research Institutes www.enepri.org/ EPC - The European Policy Centre www.theepc.be FoE - Friends of Europe www.friendsofeurope.org EPIN - European Policy Institutes Network www.epin.org/index.php IEEP - Institute for European Environment Policy www.ieep.org.uk Fondation Robert Schuman www.robert-schuman.org/ IFRI – Institut Francais des Relations Internationales www.ifri.org/frontDispatcher IEP – Institut für Europäische Politik www.iep-berlin.de WEF – World Economic Forum www.weforum.org Frazer Institute www.fraserinstitute.ca TI - Transparency International ww1.transparency.org CER – Centre of European Reforms www.cer.org.uk ESRI – The Economic and Social Research Institute www.esri.ie EUI - European University Institute www.iue.it ICER - International Centre for Economic Research www.icer.it IPPR - Institute for Public Policy Research www.ippr.org.uk The Kiel Institute for the World Economy www.uni-kiel.de/ifw/ Πηγή: Κατάλογος των συγγραφέων

Page 44: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 44

Στη συνέχεια παρουσιάζουμε την δομή της ιστοσελίδας δύο διεθνώς

αναγνωρισμένων ερευνητικών φορέων, του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών

(ΕΚΚΕ) με ιδιαίτερη αναφορά στην Ελληνική Τράπεζα Κοινωνικών Δεδομένων, και

του Center of Economic Policy Research.

6.2.1. ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών)

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) αποτελεί συνέχεια του

Κέντρου Κοινωνικών Επιστημών και είναι ο σημαντικότερος δημόσιος φορέας στον

τομέα της κοινωνικής έρευνας. Στελεχώνεται από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων

και έχει ιδιαίτερα πλούσιο ερευνητικό έργο.

Η ιστοσελίδα του ΕΚΚΕ (www.ekke.gr) είναι διαθέσιμη σε δύο γλώσσες,

ελληνικά και αγγλικά, και η περιήγηση σε αυτήν είναι αρκετά εύκολη. Μετά την

εισαγωγική σελίδα και μόλις ο χρήστης επιλέξει την γλώσσα που επιθυμεί

εμφανίζεται η κεντρική σελίδα του Κέντρου. Το βασικό μενού βρίσκεται στην

Page 45: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 45

κορυφή της σελίδας, όπου διαθέτει 9 βασικές επιλογές με αρκετές υπο-επιλογές. Στις

πρώτες τρεις επιλογές εμφανίζεται η δομή του Κέντρου, το στελεχιακό δυναμικό και

το ερευνητικό του έργο. Η τέταρτη επιλογή του βασικού μενού δίνει τη δυνατότητα

πρόσβασης στην Τράπεζα Κοινωνικών Δεδομένων, παραπέμποντας τον χρήστη στην

σελίδα της Ελληνικής Τράπεζας Κοινωνικών Δεδομένων (www.gsdb.gr), την οποία

θα παρουσιάσουμε σε χωριστό τμήμα παρακάτω.

Στις επόμενες επιλογές ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στις εκδόσεις του

ΕΚΚΕ και να αναζητήσει μέσα από συγκεκριμένη φόρμα πληροφορίες ψάχνοντας

στα κείμενα εργασίας, στα βιβλία και σε άλλες δημοσιεύσεις του Κέντρου, καθώς και

να αναζητήσει στοιχεία στην βιβλιοθήκη μέσω του κύριου καταλόγου ή της

Βιβλιογραφίας Κοινωνικών επιστημών για τη σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία. Ακόμα

υπάρχει η δυνατότητα αναζήτησης πληροφοριών τόσο στον Θησαυρό Κοινωνικών

Επιστημών, που είναι το προϊόν της θεματικής καταλογογράφησης του υλικού της

βιβλιοθήκης του ΕΚΚΕ (αποτέλεσμα αποδελτίωσης 40.000 βιβλίων και άρθρων

περιοδικών), αλλά και μέσω του Heal – Link (στο οποίο θα κάνουμε εκτενέστερη

αναφορά σε άλλο μέρος).

Στις επιλογές του βασικού μενού που ακολουθούν ο επισκέπτης μπορεί να

ενημερωθεί για τις εκδηλώσεις και τα νέα του ΕΚΚΕ, αλλά και να μεταβεί σε άλλους

δικτυακούς χώρους σχετικούς με την κοινωνική έρευνα από τους συνδέσμους (links)

της ιστοσελίδας, Τέλος, παρουσιάζονται τα στοιχεία επικοινωνίας του ΕΚΚΕ και των

υπαγόμενων σε αυτό ινστιτούτων και διευθύνσεων.

Συνολικά η ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ)

είναι πολύ καλά δομημένη, πλούσια σε πληροφορίες, όμορφη αισθητικά και

εύχρηστη για τον μέσο χρήστη. Χωρίς να κουράζει τον επισκέπτη, του δίνει τη

δυνατότητα να εντοπίσει άμεσα τις πληροφορίες που αναζητά εύκολα και σε σύντομο

χρονικό διάστημα, ακόμα και αν δεν έχει περιηγηθεί ξανά στη συγκεκριμένη

ιστοσελίδα.

Page 46: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 46

Ελληνική Τράπεζα Κοινωνικών Δεδομένων (www.gsdb.gr)

Επιλέγοντας την γλώσσα εργασίας ο χρήστης εισέρχεται στην βασική σελίδα

της Ελληνικής Τράπεζας Κοινωνικών Δεδομένων (ΕΤΚΔ) από την οποία έχει τη

δυνατότητα, μέσω έγγραφης να αναζητήσει πληροφορίες από 4 διαφορετικά

περιβάλλοντα, από την Ειδική Τράπεζα Πληροφοριών, τον Κόμβο Δευτερογενούς

Επεξεργασίας Κοινωνικών Δεδομένων, το Αρχείο Κοινωνικών Δεδομένων και

Δεικτών και το Περιβάλλον Διαχείρισης Κοινωνικών Δεδομένων. Κάθε μία από τις

παραπάνω πηγές αποτελεί μία πλούσια, αλλά και αξιόπιστη δεξαμενή δεδομένων και

στοιχείων σημαντικών για την κοινωνική έρευνα.

Επιπροσθέτως, η σελίδα της ΕΤΚΔ περιέχει έναν μεγάλο αριθμό χρήσιμων

συνδέσεων (links) με ελληνικούς και διεθνείς φορείς που σχετίζονται με την

παραγωγή και τη διαχείριση Κοινωνικών Δεδομένων, καθώς και συνδέσμους σε

σημαντικά έργα που στηρίζουν την ανάπτυξη ερευνητικών υποδομών στις κοινωνικές

Page 47: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 47

επιστήμες, σε λεξικά, σε μηχανές αναζήτησης και στην βάση δεδομένων CORDIS

της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

6.2.2. CEPR (Center of Economic Policy Research)

Η ιστοσελίδα του Center of Economic Policy Research (www.cepr.org)

αποτελεί μια χρήσιμη πηγή δεδομένων. Η δομή της ιστοσελίδας, η οποία είναι μόνο

στα αγγλικά, είναι απλή και εύχρηστη, διευκολύνοντας τη πλοήγηση και την

αναζήτηση πληροφοριών στην πλούσια βάση δεδομένων του συγκεκριμένου

διαδικτυακού χώρου. Για την ευκολότερη και αποτελεσματικότερη πλοήγηση, η

ιστοσελίδα παρέχει οδηγό χρήσης (How to use this site) και βοήθεια (Help).

Το μενού βρίσκεται στην κορυφή της σελίδας και στο κεντρικό χώρο

παρουσιάζονται τα πιο πρόσφατα και σημαντικότερα επιστημονικά άρθρα που έχουν

εκπονηθεί από το επιστημονικό δυναμικό του CEPR. Από τις πρώτες επιλογές του

μενού είναι η φυσιογνωμία του επιστημονικού κέντρου και το ερευνητικό προσωπικό

από το οποίο αποτελείται. Παρέχει άμεση πρόσβαση στη βάση δεδομένων με την

Page 48: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 48

επιλογή Data και επίσης δίνει την δυνατότητα για άμεση πρόσβαση σε ορισμένες

κατηγορίες δεδομένων που είναι τα σημαντικότερα θέματα (Hot Topics) και τα δελτία

τύπου /δημοσιεύσεις (Press). Προς διευκόλυνση της αναζήτησης των δεδομένων

παρέχεται η επιλογή έρευνας στη βάση δεδομένων (Search) και αναζήτηση

δεδομένων σε άλλους διαδικτυακούς χώρους με τη χρήση της μηχανής αναζήτησης

Goοgle.

Αξίζει να αναφέρουμε πως το εκδοτικό έργο του ερευνητικού κέντρου

(Publications) αποκτάται έναντι χρηματικού αντιτίμου, ενώ παρέχει ανεύ αντιτίμου

περίληψη των δημοσιεύσεων προς ενημέρωση κάθε ενδιαφερομένου. Επίσης

παρέχεται στους ενδιαφερόμενους η δυνατότητα εγγραφή ως μέλος στο διαδικτυακό

χώρο του ερευνητικού κέντρου, η ενημέρωση μέσω τακτικού ενημερωτικού δελτίου

(Newsletter), το οποίο όμως δεν αποστέλλεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, και

η ενημέρωση για Συνέδρια /Ημερίδες που πραγματοποιεί το CEPR και το

περιεχόμενο αυτών.

Page 49: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 49

6.3. Ενημερωτικοί κόμβοι

Όπως είναι σαφές από τα όσα ελέχθησαν μέχρι στιγμής, υπάρχουν πάρα

πολλοί ερευνητικοί φορείς και ακόμα περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί που

αποτελούν εν δυνάμει πηγές πληροφόρησης. Ωστόσο, αυτό αποτελεί μείζον ζήτημα,

καθώς είναι δύσκολη υπόθεση να επιλέξει κανείς σε ποιους οργανισμούς ή

ερευνητικά κέντρα θα περιηγηθεί για να ανακαλύψει τις πληροφορίες που αναζητά.

Παραδείγματος χάριν, αν η αναζήτησή μας αφορά ευρύτερα ζητήματα, όπως η

φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός ή πιο συγκεκριμένα, όπως η μεταρρύθμιση

της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, σε ποιον οργανισμό ή σε ποιο ερευνητικό κέντρο

πρέπει να ανατρέξουμε για να βρούμε τις κατάλληλες πληροφορίες; Τέτοια ζητήματα

έρχονται να λύσουν οι ενημερωτικοί κόμβοι, που συγκεντρώνουν πληροφορίες γύρω

από θεματικές ενότητες της επικαιρότητας και παραπέμπουν σε έγγραφα και βάσεις

δεδομένων διεθνών οργανισμών και ινστιτούτων. Ένας από αυτούς είναι και το

Euractiv που παρουσιάζουμε στη συνέχεια34.

6.3.1. Euractiv

Το Euractiv (www.euractiv.com) είναι ένας ανεξάρτητος κόμβος ενημέρωσης

για θέματα που αφορούν την Ε.Ε., όπου παρουσιάζονται online τα νέα της Ε.Ε. και οι

εξελίξεις στις πολιτικές της. Το Euractiv ως χρηματοδοτούμενος φορέας παρέχει τη

πρόσβαση σε δεδομένα, ειδήσεις και πληροφορίες χωρίς κάποιο χρηματικό αντίτιμο.

Η ιστοσελίδα είναι πολύ χρήσιμη για όποιον επιθυμεί να ενημερώνεται έγκυρα και

έγκαιρα για τις εξελίξεις στην Ένωση και για θέματα που άπτονται των πολιτικών

της. Η δομή της ιστοσελίδας βοηθά την εύκολη πρόσβαση στις πληροφορίες της

βάσης δεδομένων του δικτυακού χώρου, ιδιαίτερα λόγω του μεγάλου σε αριθμό

επιλογών του βασικού μενού και στις ιδιαίτερα πολλές επιλογές που παρέχονται στην

πρώτη σελίδα (περίπου 60 επιλογές για άμεση πρόσβαση σε υπό αναζήτηση δεδομένα

και πληροφορίες).

34 Υπάρχουν και άλλοι κόμβοι για ευρωπαϊκά ζητήματα, όπως το EU Observer και το EU Politix.

Page 50: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 50

Το βασικό μενού βρίσκεται στο αριστερό πλαίσιο και περιλαμβάνει μια σειρά

από 30 επιλογές τομέων ευρωπαϊκής πολιτικής όπου ο χρηστής μπορεί να αποκομίσει

πληροφορίες σε θέματα όπως, η μεταρρύθμιση στην ΚΑΠ, η διεύρυνση της Ε.Ε., η

ενεργειακή πολιτική, η πολιτική ανταγωνισμού, το Μέλλον της Ευρώπης κ.α. Επίσης,

στο ίδιο πλαίσιο υπάρχουν πρόσθετα περιεχόμενα όπου παρέχεται πληροφόρηση για

τις συναντήσεις στα πλαίσια της Ε.Ε. (Agenda), άμεση πρόσβαση στο αρχείο της

τελευταίας εβδομάδας, συνεντεύξεις, αναλύσεις και σημαντικοί σχολιασμοί για τις

εξελίξεις στη Ένωση. Στην κορυφή της σελίδας παρουσιάζεται η φυσιογνωμία του

ενημερωτικού κόμβου και παρέχεται η δυνατότητα αναζήτησης πληροφοριών στη

βάση δεδομένων του δικτυακού χώρου μέσω μιας μηχανής αναζήτησης. Επίσης

όποιος επιθυμεί έχει την δυνατότητα εγγραφής στην λίστα ηλεκτρονικού

ταχυδρομείου (Mailing List), όπου θα λαμβάνει ανά τακτά διαστήματα το

ενημερωτικό δελτίο του Euractiv.

Στο κεντρικό χώρο της σελίδας παρουσιάζονται οι τελευταίες ειδήσεις της

Ένωσης. Επίσης παρέχεται η δυνατότητα επιλογής των πιο πρόσφατων αναλύσεων,

συνεντεύξεων και σχολιασμών πάνω στις εξελίξεις των πολιτικών της Ε.Ε. και σε

Page 51: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 51

θέματα που απασχολούν τον ευρωπαϊκό δημόσιο διάλογο. Τέλος, πρέπει να

σημειώσουμε το μεγάλο αριθμό των διαφημιστικών εικονιδίων που καλύπτουν

μεγάλο μέρος της ιστοσελίδας, «βαραίνοντας» την ιστοσελίδα και στερώντας,

ενδεχομένως, χώρο από περαιτέρω υπηρεσίες πάνω σε ζητήματα ουσίας35.

35 Σε αυτή την περίπτωση η διαφήμιση είναι το μόνο κόστος που «επωμίζεται» ο επισκέπτης.

Page 52: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 52

6.4. Ηλεκτρονικές εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών

Στις ιστοσελίδες των περιοδικών και των εφημερίδων μπορεί να αναζητήσει

κανείς χρήσιμες πληροφορίες τόσο για θέματα που αφορούν την επικαιρότητα, όσο

και για άλλα ζητήματα επιστημονικού ενδιαφέροντος. Πολλές εφημερίδες αλλά και

περιοδικά διατηρούν ηλεκτρονικό αρχείο από δημοσιεύματα παρελθόντων ετών, ενώ

πολλά έγκυρα περιοδικά του εξωτερικού διεθέτουν ενημερωμένες βάσεις δεδομένων

με στατιστικά στοιχεία, δεδομένα οικονομικού και πολιτικού χαρακτήρα κλπ. Αυτό

εξαρτάται κυρίως από τη φυσιογνωμία του περιοδικού ή της εφημερίδας και

δευτερευόντως από τις υποδομές που διαθέτουν.

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζουμε έναν ενδεικτικό κατάλογο περιοδικών

και εφημερίδων που εκδίδονται στην Ελλάδα και το εξωτερικό και που περιέχουν

χρήσιμες πληροφορίες για τους φοιτητές των κοινωνικών επιστημών.

Πίνακας 8: Ιστοσελίδες εφημερίδων και περιοδικών

Τίτλος Εφημερίδας/Περιοδικού Ιστοσελίδα Εφημερίδα Τα Νέα ta-nea.dolnet.gr/front_page.php

Εφημερίδα Το Βήμα tovima.dolnet.gr/front_page.php

Εφημερίδα Καθημερινή www.kathimerini.gr

Εφημερίδα Ναυτεμπορική www.naftemporiki.gr

Εφημερίδα Ημερησία www.imerisia.gr

Εφημερίδα Αυγή www.avgi.gr

Περιοδικό Αντί www.anti.gr

Περιοδικό Επιλογή www.economics.gr

Περιοδικό Ευρωπαϊκή Έκφραση www.ekfrasi.gr

The Financial Times www.financialtimes.com

Le monde diplomatique www.monde-diplomatique.fr

New York Times www.nytimes.com

The Economist www.economist.com

Die Frankfurter Allgemeine Zeitung www.faz.net/s/homepage.html

Der Spiegel www.spiegel.de

Πηγή: Κατάλογος των συγγραφέων

Στον κατάλογο παρουσιάζονται μόνο μερικά από τα περιοδικά και τις

εφημερίδες που υπάρχουν διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Όσον αφορά τις ξενόγλωσσες

Page 53: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 53

εκδόσεις η επιλογή έγινε ανάμεσα σε αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά με βάση τους

περιορισμούς της γλώσσας που υφίστανται.

Από τις παραπάνω ηλεκτρονικές εκδόσεις παρουσιάζουμε την ιστοσελίδα του

Economist, που αποτελεί πηγή έγκυρων πληροφοριών πολιτικού και οικονομικού

χαρακτήρα.

6.4.1. The Economist

Η ιστοσελίδα του Economist (www.economist.com/index.html) χωρίζεται σε

δύο βασικά πλαίσια. Στο αριστερό πλαίσιο υπάρχει το μενού με τις βασικές επιλογές,

το οποίο θα εξετάσουμε παρακάτω, ενώ στο κέντρο παρουσιάζεται ανάλυση των

βασικότερων εξελίξεων, τα σημαντικότερα σημεία της έντυπης έκδοσης, οι

εβδομαδιαίες στήλες, αλλά και η δυνατότητα θεματικής αναζήτησης. Και, φυσικά,

αρκετές διαφημίσεις.

Page 54: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 54

Στο αριστερό πλαίσιο δίνεται στον επισκέπτη η δυνατότητα να αντλήσει

χρήσιμα στοιχεία για διάφορα θέματα. Παραδείγματος χάριν μπορεί να αναζητήσει

πληροφορίες που αναφέρονται σε χώρες (Country Briefings), αλλά και γενικότερου

ενδιαφέροντος στοιχεία –ιστορικού χαρακτήρα, στατιστικά, κόστος ζωής κλπ- για

συγκεκριμένες πόλεις (Cities Guide) μέσω των Online Features. Επιπλέον, στο μενού

του αριστερού πλαισίου ο ενδιαφερόμενος μπορεί να περιηγηθεί στα σημαντικότερα

πολιτικά ζητήματα της εβδομάδας (Politics this week), να ενημερωθεί για τις

σημαντικότερες εξελίξεις στον χώρο των επιχειρήσεων (Business this week), αλλά και

να δει όλες τις τρέχουσες εξελίξεις κατηγοριοποιημένες ανά ήπειρο (World και το

σχετικό υπομενού).

Ακόμα, ιδιαίτερα χρήσιμα είναι τα sections που αναφέρονται στις επιχειρήσεις

και στην οικονομία (Business και Economics and Finance), το τμήμα που αναφέρεται

στις αγορές (Markets and Data) και περιέχει στοιχεία για τον πληθωρισμό, τα

επιτόκια, την αγορά εργασίας κλπ, και το τμήμα που αναφέρεται στην επιστήμη και

την τεχνολογία και περιλαμβάνει και την έκδοση Technology Quarterly.

Να προσθέσουμε ότι από το βασικό μενού ο επισκέπτης μπορεί να

ενημερωθεί και για γενικότερου ενδιαφέροντος θέματα (πχ αθλητισμό από την

επιλογή Diversions ή για την τέχνη και τα γράμματα από την επιλογή Books & Arts),

αλλά και να αναζητήσει εργασία μέσω της επιλογής Classifieds.

Επιλέγοντας οποιαδήποτε από τις επιλογές του μενού που αναφέραμε

παραπάνω ο χρήστης παραπέμπεται σε νέα σελίδα με παρόμοια διαμόρφωση με την

αρχική, όπου στα αριστερά παρουσιάζεται ένα μενού γρήγορης πρόσβασης στα

υπόλοιπα θέματα, καθώς και οι δυνατότητες αναζήτησης που παρέχονται36. Η

αναζήτηση (απλή, σύνθετη και με τη χρήση των παρεχομένων εργαλείων

αναζήτησης) είναι εφικτή και από το πλαίσιο στην κορυφή της σελίδας, μαζί με τη

δυνατότητα εγγραφής και εισόδου με προσωπικό κωδικό, που όπως θα αναφέρουμε

παρακάτω είναι απαραίτητος για την πλοήγηση σε όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες.

36 Και οι οποίες είναι διαμορφωμένες κατάλληλα έτσι ώστε η αναζήτηση να είναι αποτελεσματική και σύντομη.

Page 55: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 55

Αξιολογώντας συνολικά την ιστοσελίδα του Economist θεωρούμε ότι

πρόκειται για έναν δικτυακό χώρο άριστα δομημένο, φιλικό προς τον χρήστη, με

πλήθος πληροφοριών και αρκετές –δυστυχώς- διαφημίσεις. Το μειονέκτημα που

πρέπει να αναφέρουμε είναι ότι πολλές από τις υπηρεσίες που προσφέρει η

ιστοσελίδα του Economist (όπως τα στατιστικά στοιχεία) έχουν ως προϋπόθεση ο

χρήστης να είναι συνδρομητής για να έχει πρόσβαση σε αυτά. Τα κείμενα και τα

δεδομένα που απαιτούν συνδρομή για την προβολή τους φέρουν την ένδειξη . Η

έγκυρη ενημέρωση μέσω της ιστοσελίδας που εξετάζουμε έχει ετήσιο κόστος 89

δολλάρια37…

37 Κόστος χωρίς αυτόματη ανανέωση.

Page 56: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 56

6.5. Ηλεκτρονικές Βιβλιοθήκες

Όπως ήδη αναφέραμε οι ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες τείνουν να

αντικαταστήσουν τις «συμβατικές». Στην Ελλάδα τα προβλήματα υποδομών

αντικατοπτρίζονται και στις «παραδοσιακές» βιβλιοθήκες, καθώς οι ελλείψεις σε

επιστημονικά βιβλία και περιοδικά είναι πολλές. Έτσι οι ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες

έρχονται38 να καλύψουν ένα κενό που αποτελεί εμπόδιο για την επιστημονική έρευνα

στη χώρα μας.

Ο παρακάτω πίνακας παραθέτει μία επιλογή από ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες

που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Έναν πληρέστερο κατάλογο παραθέτουμε στο

παράρτημα. Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε το HEAL link, το δίκτυο των ελληνικών

ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών και τον Ζέφυρο, την πύλη πρόσβασης του Πανεπιστημίου

Κρήτης.

Πίνακας 9: Ηλεκτρονικές Βιβλιοθήκες

Ελληνικές βιβλιοθήκες Ιστοσελίδα Πανεπιστημίο Ιωαννίνων www.lib.uoi.gr/digital/ Πανεπιστήμιο Πατρών www.lis.upatras.grΠανεπιστήμιο Θεσσαλίας www.lib.uth.grΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ - Ηράκλειο www.lib.teiher.grΤΕΙ Δ. Μακεδονίας library.teikoz.grΗλεκτρονικά Περιοδικά HEAL-Link www.heal-link.grΤΕΙ Πειραιά lib.teipir.grΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών www.lib.uoa.grΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης www.lib.auth.grΠανεπιστήμιο Αιγαίου www.lib.aegean.grΠανεπιστήμιο Μακεδονίας www.lib.uom.grΤΕΙ Αθήνας www.library.teiath.grΠανεπιστήμιο Κρήτης www.lib.uoc.gr

38 Στην Ελλάδα οι υστερήσεις στις ψηφιακές βιβλιοθήκες είναι σημαντικές, βλέπε και Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας, Αποτύπωση της υφιστάμενης Κατάστασης αναφορικά με την πρόοδο της κοινωνίας της πληροφορίας στην Ελλάδα, Έκθεση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για την Ανάπτυξη Ηλεκτρονικής Βιβλιοθήκης, Ιούλιος 2005.

Page 57: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 57

Διεθνείς βιβλιοθήκες Ιστοσελίδα Βρετανική Εθνική Βιβλιοθήκη www.bl.uk OxLIP - Oxford Libraries Information Platform http://www.bodley.ox.ac.uk/oxlip/Bibliotheque nationale de France http://www.bnf.fr/Library of Congress Home Page lcweb.loc.gov Original Sources www.originalsources.com TAEVIS (για άτομα με προβλήματα όρασης) www.taevisonline.purdue.edu Berkeley Digital Library SunSITE http://sunsite.berkeley.edu/ Πηγές: www.translatio.gr, zephyr.libh.uoc.gr.

6.5.1. HEAL Link (Hellenic Academic Libraries Link)

Το Hellenic Academic Libraries Link (www.heal-link.gr) είναι το Δίκτυο

Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών που λειτουργεί υπό μορφή κοινοπραξίας και

αποτελείται από 37 Ακαδημαϊκά Ιδρύματα (22 Α.Ε.Ι. και 15 Τ.Ε.Ι.), το

Πανεπιστήμιο Κύπρου, 21 Ερευνητικά Ιδρύματα, την Ακαδημία Αθηνών και την

Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδος. Σκοπός του δικτύου είναι η συνεργασία, μέσω

καθιέρωσης κοινής πολιτικής στις συνδρομές των περιοδικών (έντυπων και

ηλεκτρονικών) μεταξύ των μελών, με στόχο την ορθολογική ανάπτυξη των συλλογών

των περιοδικών μεταξύ των εταίρων, την εξοικονόμηση πόρων και την πρόσβαση σε

μεγαλύτερο αριθμό πηγών για την κάλυψη των εκπαιδευτικών και ερευνητικών

αναγκών των χρηστών των συμμετεχόντων Ιδρυμάτων39.

Η ιστοσελίδα είναι διαθέσιμη και στην αγγλική γλώσσα. Η δομή της σελίδας

και οι υπηρεσίες που προσφέρονται κάνουν αρκετά εύκολη τη χρήση του

διαδικτυακού χώρου για οποίον επιχειρήσει την αναζήτηση πληροφοριών στη βάση

δεδομένων του δικτύου. Στην κορυφή της σελίδας υπάρχει το μενού, με επιλογές

σχετικά με την φυσιογνωμία του δικτύου και πληροφορίες για βιβλιοθηκονόμους.

Επίσης, στην κορυφή της σελίδας υπάρχει επιλογή η οποία παρέχει άμεση πρόσβαση

στο SELL (Southern European Libraries Link). Στο αριστερό πλαίσιο της σελίδας

παρέχονται οι δυνατότητες για γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη διείσδυση στη

βάση δεδομένων. Με τη χρήση μηχανής αναζήτησης, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να

προχωρήσει σε γρήγορη ή σύνθετη αναζήτηση των δεδομένων του δικτύου. Προς

διευκόλυνση της αναζήτησης η ιστοσελίδα παρέχει σημαντικές υπηρεσίες, όπου

39 Για περισσότερα βλ. http://www.heal-link.gr/journals/about.jsp

Page 58: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 58

ταξινομούνται τα δεδομένα δημιουργώντας αλφαβητικό κατάλογο, θεματικές

κατηγορίες, βιβλιογραφικές βάσεις, ηλεκτρονικά βιβλία /λεξικά και εκδόσεις.

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών έχει ηλεκτρονική

πρόσβαση σε περιοδικά εγκεκριμένων επιστημονικών εκδοτικών οίκων, όπως οι

Blackwell, Cambridge University Press, Emerald, Oxford University Press, Taylor &

Francis, Wilson κ.α.

6.5.2. Ζέφυρος

Ο Ζέφυρος40 είναι μια πύλη πρόσβασης για τον εντοπισμό των διαθέσιμων

βιβλίων, περιοδικών και άλλου υλικού στους καταλόγους των Ελληνικών

Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Η ηλεκτρονική πύλη δημιουργήθηκε από την Υπηρεσία

Τεχνολογιών και Πληροφόρησης της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η

σελίδα έχει την δυνατότητα εμφάνισης στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.

40 Βλέπε και http://zephyr.libh.uoc.gr/cgi-bin/zap/zap/about.zap.

Page 59: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 59

Οι επιλογές αναζήτησης που δίδονται στην συγκεκριμένη δικτυακή πύλη είναι

πολλές. Βασικό πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα αναζήτησης σε μία ή περισσότερες

βιβλιοθήκες ταυτόχρονα. Έτσι για παράδειγμα ο χρήστης μπορεί να επιλέξει να

αναζητήσει τον τίτλο ενός βιβλίου σε συνολικά 31 διαθέσιμους καταλόγους

Πανεπιστημίων και άλλων φορέων (όπως το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο), ή να επιλέξει

την αναζήτηση σε μία ομάδα καταλόγων, ανάλογα με το πεδίο του επιστητού που τον

ενδιαφέρει. Επιπλέον, δίδεται η δυνατότητα απλής και σύνθετης αναζήτησης,

ανάλογα με τον βαθμό εξοικείωσης και εμπειρίας του χρήστη. Στη σύνθετη

αναζήτηση ο χρήστης έχει στη διάθεση του σημαντικά εργαλεία για την σύνταξη

αναζητήσεων με ακρίβεια: αναζήτηση ως φράση, λογική συσχέτιση, περιορισμός σε

γλώσσα και χρονική περίοδο κλπ. Εναλλακτικά είναι δυνατή η επισκόπηση στα

ευρετήρια ενός καταλόγου με τα ονόματα συγγραφέων, τα θέματα, τους τίτλους.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι για την διευκόλυνση του χρήστη υπάρχει

διαθέσιμο ιστορικό των 20 τελευταίων εντολών αναζήτησης και οι επιλογές για

επανεκτέλεση ή/και αποθήκευση τους, καθώς και η δυνατότητα δημιουργίας

προσωπικής σελίδας (μετά από εγγραφή), που έχει ως στόχο την προσαρμογή των

Page 60: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 60

αναζητήσεων στις προσωπικές ανάγκες του κάθε χρήστη. Ακόμα, ο χρήστης έχει ως

βασικά εργαλεία για την καλύτερη πλοήγηση του στην σελίδα του Ζέφυρου την

επιλογή online βοήθειας από το βασικό μενού, καθώς και τη δυνατότητα

επικοινωνίας με το διαχειριστή του συστήματος, για να θέσει ενδεχομένως

ερωτήματα ή/ και να στείλει τις παρατηρήσεις του σχετικά με το περιβάλλον του

Ζέφυρου.

Τέλος, στο βασικό μενού παρουσιάζονται οι επιλογές Συνδέσεις, με εκτενή

κατάλογο ηλεκτρονικών βιβλιοθηκών Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, και

Νέα/Ανακοινώσεις με στατιστικά και άλλα χρήσιμα στοιχεία για τον επισκέπτη.

Γενικά, η ιστοσελίδα του Ζέφυρου αποτελεί έναν ιδιαίτερα εύχρηστο για τον

μέσο χρήστη δικτυακό χώρο και μία αξιόπιστη και πρακτική πηγή πληροφοριών. Ο

σχεδιασμός της είναι υποδειγματικός, καθώς ο επισκέπτης μπορεί να βρει εύκολα και

σε ελάχιστο χρόνο τις πληροφορίες που αναζητεί.

Page 61: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 61

6.6. Κρατικοί φορείς - Υπουργεία

Οι κρατικοί φορείς και τα Υπουργεία αποτελούν πολύτιμη πηγή στοιχείων

διοικητικού κυρίως χαρακτήρα που δύσκολα μπορεί κανείς να εντοπίσει σε άλλες

ιστοσελίδες. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις ιστοσελίδες Υπουργείών της

Ελληνικής Κυβέρνησης και άλλων χρήσιμων φορέων, όπως της Τράπεζας της

Ελλάδος και του Ελληνικού Κοινοβουλίου.

Πίνακας 10: Iστοσελίδες Υπουργείων και κρατικών φορέων

Υπουργείο Ιστοσελίδα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων http://www.minagric.gr/Υπουργείο Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής http://www.ypai.gr/Υπουργείο Ανάπτυξης http://www.ypan.gr/Υπουργείο Απασχόλησης & Κοινωνικής Προστασίας

http://www.labor-ministry.gr/

Υπουργείο Δημόσιας Τάξης http://www.ydt.gr/Υπουργείο Δικαιοσύνης http://www.ministryofjustice.gr/Υπουργείο Εθνικής Άμυνας http://www.mod.gr/Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων http://www.ypepth.gr/Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας http://www.yen.gr/Υπουργείο Εξωτερικών http://www.mfa.gr/Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης & Αποκέντρωσης

http://www.ypes.gr/

Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης http://www.mathra.gr/Υπουργείο Μεταφορών & Επικοινωνιών http://www.yme.gov.gr/Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών http://www.ypetho.gr/Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων

http://www.minenv.gr

Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης http://www.mohaw.gr/Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης http://www.mintour.gr/Υπουργείο Πολιτισμού http://www.culture.gr/Ελληνικό Κοινοβούλιο http://www.parliament.gr/ Τράπεζα της Ελλάδος http://www.bankofgreece.gr Πηγή: http://www.primeminister.gr/gr/ministries.asp

Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε ένα από τα βασικά Υπουργεία, το Υπουργείο

Οικονομίας και Οικονομικών, καθώς περιέχει χρήσιμες πληροφορίες και στοιχεία,

αλλά και την τρέχουσα οικονομική κατάσταση και νομοθεσία.

6.6.1. Ελληνικό Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών

Η ιστοσελίδα του Ελληνικού Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών

(www.mnec.gr) είναι αρκετά χρήσιμη για οποιονδήποτε επιθυμεί να αναζητήσει

Page 62: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 62

επίκαιρα δεδομένα οικονομικού περιεχομένου. Η δομή του δικτυακού χώρου και οι

επιλογές που προσφέρονται στην κεντρική σελίδα δίνουν τη δυνατότητα για γρήγορο

και άμεσο εντοπισμό των υπό αναζήτηση πληροφοριών. Το βασικό μενού της

ιστοσελίδας βρίσκεται στο αριστερό πλαίσιο, όπου ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να

ενημερωθεί για το προσωπικό του Υπουργείου, την οικονομική του πολιτική, τους

τομείς δράσεις, τα δελτία τύπου και ένα μεγάλο αριθμό σημαντικών συνδέσμων

(links), όπως της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος, του Ταμείου Συνοχής,

του Άτυπου Συμβουλίου Περιφερειακής Πολιτικής κ.α.. Στο αριστερό πλαίσιο επίσης

παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης σε επιλεγμένες πληροφορίες που έχουν

μεταφραστεί στην αγγλική γλώσσα (English Section). Στο κεντρικό χώρο της σελίδας

παρουσιάζονται οι πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού, τα νέα, οι ενημερώσεις για

σχετικά θέματα και τα δελτία τύπου του Υπουργείου.

Το βασικό στοιχείο που κάνει εύχρηστη την ιστοσελίδα του Υπουργείου

Οικονομικών και Οικονομίας είναι η παροχή άμεσης πρόσβασης σε δεδομένα, μέσα

από ένα μεγάλο αριθμό επιλογών και εικονιδίων στο αριστερό και στο δεξιό πλαίσιο

της σελίδας. Έτσι ο χρηστής, σε συνδυασμό με τη μηχανή αναζήτησης που παρέχει ο

Page 63: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 63

δικτυακός χώρος, έχει τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης σε πληροφορίες που

αφορούν το φορολογικό νόμο, το νέο επενδυτικό νόμο, το νέο νόμο για τις ΔΕΚΟ, το

Ασφαλιστικό των Τραπεζών, τις Κρατικές ενισχύσεις κ.α.. Τέλος, ο δικτυακός χώρος

του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα

ηλεκτρονικής υποβολής των φορολογικών δηλώσεων μέσω του προγράμματος

taxisnet .

Page 64: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 64

7. Επίλογος

Η αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο δεν είναι απλή υπόθεση. Η εργασία

αυτή επεδίωξε να εφοδιάσει τους φοιτητές – χρήστες του διαδικτύου με ορισμένες

μόνο βασικές γνώσεις που θεωρούμε ότι θα κάνουν τη ζωή τους λίγο πιο εύκολη όταν

«σερφάρουν» στο διαδίκτυο. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δίνει απαντήσεις σε όλα τα

πιθανά ερωτήματα που ανακύπτουν από τη χρήση του διαδικτύου. Αποτελεί, όμως,

ένα μέσο που –ενδεχομένως- θα λύσει ορισμένες απορίες και θα συμβάλλει στην

ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αναζήτηση στοιχείων σχετικών με την

επιστημονική έρευνα.

Η εμπειρία και η εξοικείωση που αποκτά ο χρήστης όσο περισσότερο

χρησιμοποιεί το διαδίκτυο δεν υποκαθίσταται από εγχειρίδια και οδηγούς χρήσης.

Εξάλλου το διαδίκτυο εξελίσσεται με τέτοιους ρυθμούς που καθιστά παρωχημένη

οποιαδήποτε προσπάθεια περιγραφής και ανάλυσής του σε σχετικά βιβλία ή κείμενα.

Ο μοναδικός τρόπος να αποκτήσει κανείς τα εφόδια που του χρειάζονται για να

κινείται με ασφάλεια, ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στον «κόσμο του

διαδικτύου» είναι να «ζει» μέσα σε αυτόν όσο περισσότερο μπορεί, καθώς μόνο έτσι

είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις, να γίνεται πιο ευέλικτος και

να αποκτά τις γνώσεις που του είναι χρήσιμες.

Η πιο σίγουρη και εγγυημένη μέθοδος για να μάθεις να χρησιμοποιείς σωστά

ένα εργαλείο είναι να το χρησιμοποιείς στην πράξη. Το ίδιο ισχύει και για το

διαδίκτυο, ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία της μεταμοντέρνας εποχής.

Page 65: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 65

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΕΚΤΕΝΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα www.ecb.int/home/html/index.en.html Ευρωπαϊκή Επιτροπή europa.eu.int/comm/ Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ue.eu.int/cms3_fo/index.htm Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο www.europarl.eu.int Ευρωπαϊκό Δικαστήριο curia.eu.int Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή www.ces.eu.int Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) www.eib.eu.int Δυτικο-Ευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ/WEU) www.weu.int Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ/EFTA) www.efta.int

Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA) www.cefta.org

Συμβούλιο της Ευρώπης www.coe.int Βόρειο Συμβούλιο www.norden.org/start/start.asp?lang=6 Συμβούλιο Κρατών Βαλτικής Θάλασσας www.cbss.st

Ευρωπαϊκοί Περιφερειακοί Αναπτυξιακοί Οργανισμοί Οικονομική Επιτροπή των Η. Ε. για την Ευρώπη (UNECE) www.unece.org

Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) www.ebrd.org

Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB) www.coebank.org

Παρευξείνια Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης (BSTDB) www.bstdb.gr/default1.htm

Πρωτοβουλία Κεντρικής Ευρώπης (CEI) www.ceinet.org/home.php Πρωτοβουλία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SECI) www.secinet.org

Διαδικασία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEECP) www.seecp.gov.mk

Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ανοικοδόμησης (EAR) www.ear.eu.int/home/default.htm Οικονομική Ανοικοδόμηση και Ανάπτυξη στη Ν.Α. Ευρώπη www.seerecon.org

Σύστημα Ηνωμένων Εθνών και άλλοι Διεθνείς Οργανισμοί Σύστημα του Ο.Η.Ε. www.unsystem.org Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ/IMF) www.imf.org Φόρουμ Οικονομικής Σταθερότητας (FSF) www.fsforum.org/home/home.html Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) www.bis.org Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) www.ilo.org Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ηνωμένων Εθνών (UNDP) www.undp.org Οργανισμός Βιομηχανικής Ανάπτυξης Ηνωμένων Εθνών (UNIDO) www.unido.org

Συνδιάσκεψη των Η. Ε. για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD)

www.unctad.org/Templates/StartPage.asp?intItemID=2068

Παγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου (ΠΟΕ/WTO) www.wto.org Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) www.fao.org Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων www.wfp.org/english Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού www.world-tourism.org Παγκόσμιος Οργανισμός Ναυτιλίας (IMO) www.imo.org/index.htm Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM) www.iom.int/ Παγκόσμιος Οργανισμός Τελωνείων (WCO) www.wcoomd.org/ie/index.html Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Η. Ε. (UNEP) www.unep.org Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ/WHO) www.who.int/en/ Διεθνής Τηλεπικοινωνιακή Ένωση (ITU) www.itu.int/home/index.html

Page 66: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 66

Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση (UPU) www.upu.int Περιφερειακοί Οικονομικοί Οργανισμοί

Αμερική Οικονομική Επιτροπή των Η. Ε. για την Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (ECLAC) www.eclac.org

Αμερικανική Διακρατική Τράπεζα Ανάπτυξης (IADB) www.iadb.org

Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών Βόρειας Αμερικής (NAFTA)

www.nafta-sec-alena.org/DefaultSite/index_e.aspx

Αμερικανική Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου (FTAA/ALCA/ZLEA) www.ftaa-alca.org

Λατινο-Αμερικανικό Οικονομικό Σύστημα (SELA/Panama Convention) www.sela.org/sela

Ένωση Λατινο-Αμερικανικής Ολοκλήρωσης (ALADI/LAIA) www.aladi.org

Κοινότητα των Άνδεων www.comunidadandina.org Καραϊβική Κοινότητα και Κοινή Αγορά (CARICOM) www.caricom.org

Ένωση Κρατών της Καραϊβικής www.acs-aec.org Καραϊβική Τράπεζα Ανάπτυξης (CDB) www.caribank.org Γραμματεία για την Οικονομική Ολοκλήρωση της Κεντρικής Αμερικής (SIECA) www.sieca.org.gt

Σύστημα Ολοκλήρωσης Κεντρικής Αμερικής (SICA) www.sgsica.org

Τράπεζα Κεντρικής Αμερικής για την Οικονομική Ολοκλήρωση (CABEI) www.bcie.org/spanish/index.php

Σύστημα Πληροφόρησης Εξωτερικού Εμπορίου της OAS www.sice.oas.org

Ασία-Ωκεανία Οικονομική Επιτροπή των Η. Ε. για την Ασία και τον Ειρηνικό (ESCAP) www.unescap.org

Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή των Η. Ε. για την Δυτική Ασία (ESCWA) www.escwa.org.lb

Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης www.adb.orgΟικονομική Συνεργασία Ασίας-Ειρηνικού (APEC) www.apecsec.org.sgΈνωση Χωρών Νοτιο-Ανατολικής Ασίας (ASEAN) www.aseansec.org Ένωση Περιφερειακής Συνεργασίας Νότιας Ασίας (SAARC) www.saarc-sec.org

Ίδρυμα Ασίας-Ευρώπης www.asef.org Ένωση Παράκτιων Χωρών Ινδικού Ωκεανού για την Περιφερειακή Ανάπτυξη (IOR-ARC) www.iornet.com/new-iornet/index.htm

Επιτροπή Ινδικού Ωκεανού (COI) www.coi-info.org Γραμματεία της Κοινότητας του Ειρηνικού (SPC) www.spc.org.nc Φόρουμ του Νότιου Ειρηνικού www.forumsec.org.fj

Αφρική-Μ. Ανατολή Οικονομική Επιτροπή των Η. Ε. για την Αφρική (ECA) www.uneca.org

Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (AFDB) www.afdb.org Ισλαμική Τράπεζα Ανάπτυξης www.isdb.org Αναπτυξιακή Κοινότητα Νοτιότερης Αφρικής (SADC) www.sadc.int

Οικονομική Κοινότητα Δυτικο-Αφρικανικών Κρατών (ECOWAS) www.ecowas.int

Ζώνη Φράγκου CFA www.izf.net Οικονομική και Νομισματική Ένωση Δυτικής Αφρικής (UEMOA) www.uemoa.int

Κεντρική Τράπεζα Κρατών Δυτικής Αφρικής (BCEAO) www.bceao.int

Page 67: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 67

Δυτικο-Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (BOAD) www.boad.org Τράπεζα των Κρατών Κεντρικής Αφρικής (BEAC) www.beac.int Τράπεζα Ανάπτυξης Κρατών Κεντρικής Αφρικής (BDEAC) www.bdeac.org

Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής (EAC) www.eachq.org Κοινή Αγορά Ανατολικής και Νοτιότερης Αφρικής (COMESA) www.comesa.int/index_html/view

Ένωση Αραβικού Μαγκρέμπ www.maghrebarabe.org Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) www.gcc-sg.org

Οργανισμοί Περιφερειακής Συνεργασίας Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ/OECD) www.oecd.org/

Οργάνωση για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ/OSCE) www.osce.org

Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών (OAS) www.oas.org Αφρικανική Ένωση (Οργάνωση Αφρικανικής Ενότητας) www.africa-union.org

Οργανισμός Συμφώνου Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) www.nato.int

Οργανισμός Ισλαμικής Συνδιάσκεψης (OIC) www.oic-oci.org Αραβικός Σύνδεσμος www.arableagueonline.org/arableague/in

dex_en.jsp Οργάνωση Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ/OPEC) www.opec.org

Κίνημα των Αδεσμεύτων www.nam.gov.za Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (CIS) www.cis.minsk.byΟμάδα των Επτά/Οκτώ (G7/G8) www.g7.utoronto.caΟμάδα των Οκτώ Αναπτυσσομένων (D-8) www.d8net.orgΟμάδα των 15 (G15) www.sittdec.org.my/g15Ομάδα των 20 (G20) www.g20.orgΟμάδα των 24 (G24) www.g24.orgΟμάδα των 77 (G77) www.g77.orgΠηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

Page 68: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 68

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΚΤΕΝΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

Ελληνικές βιβλιοθήκες Ιστοσελίδα

Πανεπιστημίο Κρήτης dlib.libh.uoc.gr/index1.html Πανεπιστημίο Ιωαννίνων www.lib.uoi.gr/digital/ Ινστιτούτο Πληροφορικής www.ics.forth.gr/library/material/electronic-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο www.pi-schools.gr/library/ Πανεπιστήμιο Πατρών www.lis.upatras.grΠανεπιστήμιο Θεσσαλίας www.lib.uth.grΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ - Ηράκλειο www.lib.teiher.grΤΕΙ Δ. Μακεδονίας library.teikoz.grΗλεκτρονικά Περιοδικά HEAL-Link www.heal-link.grΑνώτατη Σχολή Καλών Τεχνών www.library.asfa.grΠολυτεχνείο Κρήτης www.library.tuc.grΓεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών library.aua.grΚέντρο Διεθνούς Ευρωπαϊκού και Οικονομικού www.cieel.grΙόνιο Πανεπιστήμιο www.ionio.gr/libraryΤΕΙ Πειραιά lib.teipir.grΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών www.lib.uoa.grΣυλλογικός Κατάλογος Περιοδικών ΕΚΤ www.ekt.grΤΕΙ Σερρών lib.teiser.grΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης www.lib.auth.grΠανεπιστήμιο Αιγαίου www.lib.aegean.grΠανεπιστήμιο Μακεδονίας www.lib.uom.grΤΕΙ Αθήνας www.library.teiath.grΤΕΙ Μεσολογγίου www.library.teimes.gr/lib/default.htmlΠανεπιστήμιο Κρήτης www.lib.uoc.grΠανεπιστήμιο Κύπρου library.ucy.ac.cyΒιβλιοθήκη του ΕΚΤ argo.ekt.gr Βιβλιοθήκη Ε.Ι.Ε. www.eie.gr/Library/library.htm

Διεθνείς βιβλιοθήκες Ιστοσελίδα Smithsonian Institute www.sil.si.edu Βρετανική Εθνική Βιβλιοθήκη www.bl.uk Cambridge University Library alfa.lib.cam.ac.uk:8000/c/t?t=n&n=1&o=t&c=BOxLIP - Oxford Libraries Information Platform http://www.bodley.ox.ac.uk/oxlip/Bibliotheque nationale de France http://www.bnf.fr/Library of Congress Home Page lcweb.loc.gov Libweb - Libraries on the Web sunsite.berkeley.edu/Libweb/mex.htmlOriginal Sources www.originalsources.com TAEVIS (για άτομα με προβλήματα όρασης) www.taevisonline.purdue.edu Berkeley Digital Library SunSITE http://sunsite.berkeley.edu/ Πηγές: www.translatio.gr, zephyr.libh.uoc.gr.

Page 69: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 69

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: ΜΟΡΦΕΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Για τη σύνδεση δικτύων υπολογιστών ή προσωπικού υπολογιστή με το

διαδίκτυο υπάρχουν διάφοροι τρόποι σύνδεσης. Οι βασικότεροι από αυτούς είναι:

• Η σύνδεση μέσω Τηλεφωνικού Δικτύου (Public Switched Telephone Network

–PSTN).

• Η σύνδεση μέσω Ψηφιακού Δικτύου Ολοκληρωμένων Υπηρεσιών (Integrated

Services Digital Network – ISDN).

• Η σύνδεση μέσω Ασύμμετρης Ψηφιακής Συνδρομητικής Γραμμής

(Asymmetric Digital Subscriber Line - ADSL).

• Η σύνδεση μέσω Δορυφορικού Διαδικτύου (Satellite Internet)

Σύνδεση μέσω τηλεφωνικού δικτύου (PSTN-dial-up).

Η σύνδεση Dial-up μέσω των «κοινών» τηλεφωνικών γραμμών είναι ο πιο

απλός και πιο συνηθισμένος τρόπος σύνδεσης ενός χρηστή με το διαδίκτυο,

χρησιμοποιώντας απλά το υπάρχον τηλεφωνικό δίκτυο. Τεχνικά, το ζητούμενο σε μια

τέτοιου είδους σύνδεση είναι η μεταφορά των δεδομένων, που ο υπολογιστής τα

χειρίζεται κωδικοποιημένα σε ψηφιακή μορφή, μέσω του τηλεφωνικού δικτύου, που

όμως χρησιμοποιεί αναλογικά σήματα για τη μεταφορά της φωνής των συνδιαλέξεων.

Η λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα είναι η μετατροπή της κωδικοποίησης

των δεδομένων από ψηφιακή σε αναλογική μορφή και αντιστρόφως. Έτσι για να

μεταφέρει δεδομένα ένας υπολογιστής μέσω των τηλεφωνικών γραμμών θα πρέπει να

μετατραπούν τα αντίστοιχα σήματα από ψηφιακά σε αναλογικά. Η μετατροπή αυτή

ονομάζεται διαμόρφωση (modulation). Αντιστρόφως, για να λάβει ένας υπολογιστής

δεδομένα μέσω των τηλεφωνικών γραμμών είναι απαραίτητη η μετατροπή των

αναλογικών σημάτων σε ψηφιακά. Η μετατροπή αυτή ονομάζεται αποδιαμόρφωση

(demodulation). Η συσκευή που είναι απαραίτητη για την μετατροπή της

κωδικοποίησης των δεδομένων από τη μορφή των ψηφιακών σημάτων σε εκείνη των

αναλογικών και αντιστρόφως ονομάζεται μόντεμ (modem), που προέρχεται από τις

Page 70: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 70

λέξεις Modulation και Demodulation (διαμόρφωση/αποδιαμόρφωση). Ένα modem

μπορεί να λειτουργήσει στα 56.000 bps, δηλαδή έχει τη δυνατότητα να μεταδώσει ή

να λάβει μέχρι 56.000 bit ανά δευτερόλεπτο41.

Σύνδεση μέσω του Ψηφιακού Δικτύου Ολοκληρωμένων Υπηρεσιών (ISDN)

Το Ψηφιακό Δίκτυο Ολοκληρωμένων Υπηρεσιών (ISDN) βασίζεται σε ένα

παγκόσμιο πρότυπο για τη μεταφορά δεδομένων σε ψηφιακή μορφή. Η μεταφορά

γίνεται μέσω ψηφιακών γραμμών και παρέχονται πολλές δυνατότητες όπως η

μεταφορά ήχου, βίντεο, εικόνων κ.α. Μέσω του ISDN επιτυγχάνονται υψηλότερες

ταχύτητες μετάδοσης των δεδομένων, διότι τα δεδομένα μεταφέρονται από τον

αποστολέα στον παραλήπτη σε ψηφιακή μορφή, χωρίς να απαιτείται η μετατροπή

τους σε αναλογικά σήματα όπως συμβαίνει κατά τη χρήση των τηλεφωνικών

γραμμών. Η ελάχιστη ταχύτητα μετάδοσης είναι 64Kbit (64.000 bit) το δευτερόλεπτο

και μπορεί να φτάσει έως μερικά Mbit το δευτερόλεπτο, αρκετά υψηλότερη από τα

56.000 Kbit ανά δευτερόλεπτο ενός modem. Τέλος, ο χρόνος που απαιτείται για να

επιτευχθεί η σύνδεση στο διαδίκτυο μέσω ISDN είναι πολύ μικρότερος σε σχέση με

τον χρόνο που απαιτείται για τη σύνδεση μέσω ενός κοινού modem42.

Σύνδεση μέσω Ασύμμετρης Ψηφιακής Συνδρομητικής Γραμμής (ADSL)

Το DSL εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι η τηλεφωνική σύνδεση (και κατ'

επέκταση η σύνδεση στο διαδίκτυο μέσω τηλεφώνου) δεν χρησιμοποιεί παρά ένα

πολύ μικρό φάσμα των συχνοτήτων των χάλκινων καλωδίων σύστροφου ζεύγους από

τα οποία αποτελείται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό το τηλεφωνικό σύστημα σε

όλον τον κόσμο. Συγκεκριμένα το τηλέφωνο χρησιμοποιεί περίπου 4Khz από τα

περίπου 1,1Mhz του καλωδίου. Το υπόλοιπο εύρος συχνοτήτων, που ήταν

αχρησιμοποίητο από καταβολής τηλεφώνου, αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί για

την παροχή σύνδεσης στο διαδίκτυο με υψηλές ταχύτητες, δηλαδή για το DSL.

41 Η μονάδα την οποία χρησιμοποιούμε για τη μέτρηση της ταχύτητας μετάδοσης και λήψης δεδομένων, δηλαδή το ρυθμό μεταφοράς δεδομένων μέσω ενός modem είναι τα bit ανά δευτερόλεπτο (bits per second – bps). 42 Γουλτίδης, Χρ., ECDL 4:Εύκολα, Τόμος ΄β, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα, 2004, Σελ. 82-85

Page 71: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 71

Υπάρχουν πάρα πολλές μορφές DSL, ωστόσο το ADSL αποτελεί την πιο

δημοφιλή επειδή παρέχει υψηλότερη ταχύτητα για το downstream (καθοδικό κανάλι

δεδομένων) από το upstream (ανοδικό κανάλι δεδομένων), με αποτέλεσμα να

ικανοποιεί τη βασική ανάγκη των περισσότερων χρηστών, δηλαδή το κατέβασμα

δεδομένων στον υπολογιστή τους. Το SDSL (Symmetric DSL) αντιθέτως, παρέχει

ίση ταχύτητα για ανέβασμα και για κατέβασμα δεδομένων. Ένας χρηστής, με

σύνδεση ADSL, μπορεί να συνδεθεί στο διαδίκτυο με ταχύτητες ως και 9 Megabit

ανά δευτερόλεπτο, με την καλωδίωση του αναλογικού τηλεφωνικού δικτύου. Ακόμα

μια διαφορά με τους άλλους τρόπους σύνδεσης είναι πως το ADSL έχει μια πάγια

χρέωση η οποία δεν καθορίζεται από το χρόνο σύνδεσης, όπως συμβαίνει με τις

συνδέσεις PSTN και ISDN.

Σύνδεση μέσω Δορυφορικού Διαδικτύου (Satellite Internet)

Το διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας (broadband) μέσω δορυφόρου παρέχεται με

δυο τρόπους, τη μονόδρομη σύνδεση και την αμφίδρομη σύνδεση. Ο πρώτος αφορά

σε μονόδρομη (unicast) δορυφορική σύνδεση που επιτρέπει μόνο κατέβασμα

αρχείων. Πρόκειται δηλαδή για ένα συνδυασμό επίγειας και δορυφορικής σύνδεσης.

Αρκεί ένας υπολογιστής, μια επίγεια σύνδεση στο διαδίκτυο και μία κάρτα για λήψη

σήματος DVB (Digital Video Broadcast), με το κατάλληλο λογισμικό για να λάβει τα

δεδομένα και να τα δώσει ως IP πακέτα στο λειτουργικό σύστημα. Οι ταχύτητες που

επιτυγχάνονται στο μονόδρομο δορυφορικό Internet είναι της τάξεως του 1-2 Mbps.

Ωστόσο, οι κάρτες DVB αναφέρουν στα τεχνικά τους χαρακτηριστικά τα 192Mbps

ως μέγιστο ρυθμό διαμεταγωγής δεδομένων.

Ο δεύτερος τρόπος δορυφορικής σύνδεσης, ο οποίος ανεξαρτητοποιεί εντελώς

το χρήστη από τα επίγεια καλώδια και τον ΟΤΕ, είναι η αμφίδρομη δορυφορική (two-

way satellite Internet). Αυτός ο τρόπος διασύνδεσης λύνει κυριολεκτικά τα χέρια σε

εταιρίες (και σε όσους ιδιώτες "αντέχουν" το κόστος), που προκρίνουν την

ανεξαρτησία τους σε ό,τι αφορά τις επίγειες τηλεφωνικές γραμμές ή γραμμές

δεδομένων (data). Η μέγιστη ταχύτητα που προσφέρεται σε αυτές τις υπηρεσίες

Page 72: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 72

εξαρτάται από τον παροχέα Διαδικτύου (ISP). Θεωρητικά μπορεί να είναι της τάξεως

των εκατοντάδων Mbit43.

Η Ελληνική πραγματικότητα

Από τις τέσσερις μορφές σύνδεσης στο διαδίκτυο που αναφέραμε αυτή που

χρησιμοποιεί η συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών στην Ελλάδα είναι η σύνδεση

μέσω του τηλεφωνικού δικτύου (PSTN). Η επιλογή αυτή του ελληνικού διαδικτυακού

κοινού οφείλεται σε τρεις παράγοντες. Ο πρώτος και βασικότερος είναι το χαμηλό

κόστος εγκατάστασης και χρήσης της σύνδεσης PSTN σε σχέση με το ISDN και το

ADSL. Το κόστος εγκατάστασης του PSTN είναι πολύ μικρό και περιορίζεται στην

αγορά ενός απλού modem, ενώ το κόστος εγκατάστασης των άλλων δυο τρόπων

συνδέσεις είναι κατά πολύ υψηλότερο. Επίσης το κόστος χρήσης του ADSL και του

ISDN, για χρηστές που συνδέονται με το διαδίκτυο δυο ώρες ανά μέρα (ο μέσος όρος

χρήσης του διαδικτύου για τον Έλληνα χρηστή), είναι πολύ υψηλότερο από το

κόστος σύνδεσης μέσω PSTN, όπου το κόστος προσδιορίζεται αποκλειστικά από τη

χρήση και δεν υπάρχει πάγια χρέωση. Ένας ακόμα παράγοντας είναι η ευκολία της

εγκατάστασης της σύνδεσης μέσω PSTN σε σχέση με τις άλλες συνδέσεις, αφού

μπορεί να γίνει από κάθε χρηστή με την εγκατάσταση ενός modem. Τέλος, η σύνδεση

μέσω PSTN αποτέλεσε τον πρωταρχικό τρόπο σύνδεσης για το ελληνικό διαδικτυακό

κοινό και, συνυπολογίζοντας τη χαμηλή χρήση του διαδικτύου στην Ελλάδα και το

υψηλό κόστος των άλλων συνδέσεων, διαπιστώνουμε πως είναι δύσκολο για το

διαδικτυακό κοινό να αλλάξει τον τρόπο σύνδεσης. Αξίζει επίσης να τονίσουμε ότι,

προς το παρόν, το κόστος σύνδεσης στο διαδίκτυο στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό σε

σχέση με αυτό των υπολοίπων κρατών της Ε.Ε..

43 Για περισσότερα βλέπε http://www.go-online.gr/ebusiness/specials/article.html?article_id=780

Page 73: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 73

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (e-mail)

Η διάδοση του διαδικτύου οδήγησε σε αύξηση των εργαλείων που παρέχει το

διαδίκτυο στο χρηστή. Ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των χρηστών του

διαδικτύου είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Με τον όρο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

(e-mail), εννοούμε την αποστολή και τη λήψη μηνυμάτων σε ηλεκτρονική μορφή με

ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η αλληλογραφία μέσω e-mail αποτελεί από τις πιο

διαδεδομένες μορφές ανταλλαγής πληροφοριών και δεδομένων. Η ευκολία της

χρήσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από το προσωπικό υπολογιστή κάθε χρηστή

και η αμεσότητα της αποστολής και λήψης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας έχει

αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τον αριθμό ηλεκτρονικών διευθύνσεων.

Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο επιτρέπει στους χρηστές να αποστέλλουν και να

λαμβάνουν δεδομένα χωρίς να είναι ταυτόχρονα συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο. Τα

δεδομένα αποθηκεύονται στον ηλεκτρονικό λογαριασμό του χρηστή, ο οποίος έχει

την δυνατότητα, όταν θα συνδεθεί με τον προσωπικό του λογαριασμό, να παραλάβει

τα δεδομένα που του έχουν αποσταλεί. Ουσιαστικά τα δεδομένα αποθηκεύονται στο

διακομιστή (server), ο οποίος παρέχει στο χρηστή τον ηλεκτρονικό λογαριασμό και

είναι μόνιμα συνδεδεμένος με το διαδίκτυο.

Από τα σημαντικότατα πλεονεκτήματα της χρήσης του ηλεκτρονικού

ταχυδρομείο είναι η άμεση αποστολή και λήψη δεδομένων, όπου σε ελάχιστο χρόνο

μετά την αποστολή τους, ο παραλήπτης είναι σε θέση να λάβει τα δεδομένα σε όποια

περιοχή του κόσμου βρίσκεται. Επίσης, η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού μηνύματος

είναι πολύ εύκολη και για έναν αρχάριο χρήστη του διαδικτύου. Τα προγράμματα

ηλεκτρονικής αλληλογραφίας παρέχουν τη δυνατότητα στο χρηστή να δημιουργήσει

μηνύματα μέσω ενός απλού επεξεργαστή κειμένου και επισυνάπτοντας δεδομένα

όπως εικόνες, ήχοι και βίντεο, μπορεί να τα αποστείλει άμεσα. Άλλα λειτουργικά

πλεονεκτήματα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι η δυνατότητα αποστολής

δεδομένων σε περισσότερους από έναν παραλήπτες ταυτόχρονα, η άμεση ενημέρωση

εάν ο παραλήπτης έχει λάβει το μήνυμα ή όχι και η πρόσβαση στο προσωπικό

ηλεκτρονικό λογαριασμό του χρήστη από οποιονδήποτε ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Page 74: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 74

Ένα εργαλείο του διαδικτύου είναι αναμενόμενο να έχει και μειονεκτήματα,

ιδιαίτερα όσον αφορά την ασφάλεια. Η εντατική χρήση του ηλεκτρονικού

ταχυδρομείου και η διάδοση της προσωπικής ηλεκτρονικής διεύθυνσης σε πολλούς

δικτυακούς χώρους, κάνει πιο ευάλωτο το προσωπικό ηλεκτρονικό λογαριασμό σε

«επικίνδυνα» στοιχεία. Συχνά η ηλεκτρονική διεύθυνση συμπεριλαμβάνεται, εν

αγνοία του χρήστη, σε μεγάλο αριθμό ταχυδρομικών λιστών, με αποτέλεσμα να

λαμβάνουν σε καθημερινή βάση διαφημιστική αλληλογραφία. Η διαφημιστική

αλληλογραφία, σε ένα σημαντικό βαθμό, υποκρύπτει κάποιους ιούς και dialers που σε

περίπτωση αποθήκευσης των «επικίνδυνων» αρχείων θα δημιουργήσουν πρόβλημα

ασφαλείας στον προσωπικό υπολογιστή του χρήστη. Ο ηλεκτρονικός λογαριασμός

του χρήστη αναγνωρίζει άμεσα τη διαφημιστική αλληλογραφία και την χαρακτηρίζει

ως ενοχλητική ή ομαδική, περιθωριοποιώντας την άμεσα.

Η βασική προϋπόθεση για να σταλεί ένα ηλεκτρονικό μήνυμα είναι η γνώση

της ηλεκτρονικής διεύθυνσης του παραλήπτη. Οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις

αποτελούνται από τέσσερα βασικά μέρη, το όνομα του χρήστη, το σύμβολο @

(“παπάκι” ή “at” στα αγγλικά), το όνομα περιοχής ή όνομα τομέα (domain name) στην

οποία βρίσκεται ο ηλεκτρονικός λογαριασμός του χρηστή και το όνομα της χώρας ή

το είδος του οργανισμού στον οποίο ανήκει η περιοχή ή ο τομέας44.

Ένα παράδειγμα ηλεκτρονικής διεύθυνσης είναι το: [email protected] . Στο

παράδειγμα το research είναι το όνομα του χρηστή, το yahoo το όνομα της περιοχής

και το επίθεμα gr υποδηλώνει τη χώρα που είναι η Ελλάδα.

Απάτη μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου - phishing

Η νεότερη μορφή απάτης μέσω του διαδικτύου, η οποία συνδέεται άμεσα με

τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι το phishing. Η απάτη αυτή δεν

απειλεί το λογισμικό του υπολογιστή του χρήστη, αλλά στοχεύει στην κλοπή

σημαντικών προσωπικών δεδομένων του χρήστη, μετά από διάθεση τους από τον ίδιο

τον παραπλανημένο χρηστή. Συγκεκριμένα ο πελάτης μιας τράπεζας, μιας

ασφαλιστικής εταιρίας ή μιας άλλης νόμιμης εταιρίας, λαμβάνει ένα e-mail που

44 Γουλτίδης, Χρ., ECDL 4:Εύκολα, Τόμος ΄β, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα, 2004, Σελ. 89-91

Page 75: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 75

υποτίθεται ότι έχει ως αποστολέα τον φορέα-εταιρεία με τον οποίο συνεργάζεται, στο

οποίο του προτείνεται η μετάβαση σε κάποιο δικτυακό χώρο. Εκεί καλείται να

παραθέσει τα προσωπικά του δεδομένα (ονόματα, αριθμούς πιστωτικών καρτών,

κωδικούς ασφαλείας και άλλα σημαντικά στοιχεια) προκειμένου να ανανεώσει την

ιδιότητα του μέλους στην «επίσημη» ιστοσελίδα του φορέα ή να βοηθήσει στη

διόρθωση ενός εσωτερικού λάθους (π.χ. απώλεια αρχείων). Ο χρηστής συχνά,

παρασυρόμενος από τις καλοστημένες ιστοσελίδες, τα τυπικά κείμενα και τα

λογότυπα των εταιριών, καταθέτει τα προσωπικά του δεδομένα στην πλαστή

ιστοσελίδα, παραχωρώντας τα στην ουσία στον απατεώνα-phisher (η ορολογία του

phishing είναι μια παράφραση του ψαρέματος-fishing, όπου το e-mail είναι το

δόλωμα, το ψάρι ο χρηστής και ο απατεώνας ο phisher). Η αντιμετώπιση του

phishing δεν περιορίζεται μόνο στη χρήση προγραμμάτων προστασίας στο

ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αλλά εντοπίζεται επίσης στην εγρήγορση, προσοχή και

ενημέρωση του διαδικτυακού κοινού45.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι η αντιμετώπιση τέτοιων μορφών ηλεκτρονικής

απάτης αποτελεί κυρίαρχο μέλημα των εταιριών δημιουργίας λογισμικών περιήγησης

στο διαδίκτυο (browsers). Συγκεκριμένα η Microsoft στη νέα έκδοση του Internet

Explorer (IE 7) έχει προβλέψει ένα μηχανισμό «άμυνας» από το phising που

υποδεικνύει στον χρήστη αν η ιστοσελίδα στην οποία βρίσκεται έχει στο παρελθόν

αναφερθεί ως «ύποπτη»46.

Γνωστά προγράµµατα προστασίας από phishing

Προγράμματα ΔιευθύνσειςCallingID Toolbar http://callingid.com/Default.aspxEarthlink ToolBar www.earthlink.netFraudeliminator www.fraudeliminator.comGoogle Safe Browsing www.google.com/tools/firefox/safebrowsing McAfee Anti-Phishing Filter www.mcafee.comMicrosoft Phishing Filter Add www.microsoft.com/mscorp/safety/technologies/antiphishingNetcraft Toolbar http://toolbar.netcraft.comΠηγή: Κατάλογος των συγγραφέων

45 Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά το phishing βλέπετε, http://www.antiphishing.org, http://survey.mailfrontier.com/survey/quiztest.html και http://hhi.corecom.com/phishing.htm. 46 Βλέπε περισσότερες πληροφορίες στο www.microsoft.com.

Page 76: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 76

Μηχανές αναζήτησης e-mail

Τέλος, όσον αφορά το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αξίζει να αναφέρουμε πως

υπάρχουν μηχανές αναζήτησης e-mail. Οι περισσότερες μηχανές αναζήτησης (Yahoo,

Lycos κ.α.) παρέχουν τη δυνατότητα στους χρηστές τους να εντοπίσουν την

ηλεκτρονική διεύθυνση των υπο αναζήτηση προσώπων. Ο e-mail finder είναι σε θέση

πληκτρολογώντας απλά το όνομα ή το επώνυμο του χρηστή, να βρει όλα τα πιθανά e-

mails, από μια μεγάλη βάση δεδομένων.

Page 77: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 77

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5: ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ

(Virtual Private Network – VPN)

Παρόλο που ο Παγκόσμιος Ιστός (www) μας παρέχει τη δυνατότητα

πρόσβαση σε εκατομμύρια δικτυακούς χώρους, υπάρχει μεγάλο μέρος του διαδικτύου

που είναι προστατευμένο και στο οποίο δεν έχει πρόσβαση το ευρύ διαδικτυακό

κοινό. Εκτός του διαδικτύου υπάρχουν δίκτυα τα οποία είναι «κλειστά» ιδιωτικά μιας

εταιρίας ή ενός οργανισμού και χαρακτηρίζονται ως ενδοδίκτυο (intranet). Το

ενδοδίκτυο μπορεί να περιέχει περισσότερα τοπικά δίκτυα, τα οποία είναι

συνδεδεμένα μεταξύ τους με γραμμές υψηλής ταχύτητας, και επιτρέπει την πρόσβαση

μόνο σε εργαζόμενους της εταιρίας ή του οργανισμού. Το διαδίκτυο συνήθως

συνδέεται με το ενδοδίκτυο με έναν υπολογιστή που λειτουργεί ως η πύλη του

ενδοδικτύου προς το διαδίκτυο. Το ιδιωτικό ενδοδίκτυο που παρέχει υψηλότερη

ασφάλεια από το διαδίκτυο και τα άλλα ενδοδίκτυα, χαρακτηρίζεται ως εξτραδίκτυο

(extranet). Για την επίτευξη υψηλού επιπέδου ασφαλείας χρησιμοποιούνται τεχνικές

κρυπτογράφησης, τείχη προστασίας (firewalls), κωδικοί ασφαλείας κ.α..

Ο δικτυακός χώρος που προστατεύεται με τον ίδιο τρόπο όπως ένα

εξτραδίκτυο και περιέχει σημαντικά δεδομένα, ονομάζεται προστατευμένη τοποθεσία

(protected site). Η εξ αποστάσεως επικοινωνία του ιδιωτικού προστατευμένου

δικτύου του οργανισμού με τους υπάλληλους του γίνεται μέσω ενός εικονικού

ιδιωτικού δικτύου (Virtual Private Network – VPN). Το εικονικό ιδιωτικό δίκτυο

επιτρέπει στους υπάλληλους της εταιρίας ή σε εξουσιοδοτημένους χρηστές να

επικοινωνούν από απόσταση με το ιδιωτικό δίκτυο της εταιρίας, μέσω ενός δημόσιου

δικτύου όπως το διαδίκτυο. Η πρόσβαση του μέσου χρηστή του διαδικτύου σε

προστατευμένες τοποθεσίες είναι πολύ δύσκολη, διότι σ’ αυτούς τους δικτυακούς

χώρους συνήθως έχουν πρόσβαση μόνο τα μέλη της συγκεκριμένης εταιρίας ή του

οργανισμού. Το διαδίκτυο χρησιμοποιείται από τα εικονικά δίκτυα για την μεταφορά

δεδομένων, τα οποία όμως προστατεύονται μέσω κρυπτογράφησης και άλλων

μεθόδων ασφάλειας. Η πρόσβαση στο ιδιωτικό δίκτυο επιτρέπεται μόνο στους

χρηστές που έχουν τα απαραίτητα δικαιώματα και με σκοπό να αποφεύγεται η

διαρροή δεδομένων και πληροφοριών προς ενδιαφερόμενους εκτός του φορέα47.

47 Γουλτίδης, Χρ., ECDL 4:Εύκολα, Τόμος ΄β, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα, 2004, σελ. 87.

Page 78: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 78

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6: ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Α

Address: Ο τόπος που βρίσκεται μια πηγή του Internet. Μια e-mail address μπορεί να

έχει την εξής μορφή : [email protected]. Μια web address είναι κάπως

έτσι: http://www.square.com.

Administrator: Ο τεχνικός που έχει ως αποκλειστική αρμοδιότητα τη γενική

παρακολούθηση, ρύθμιση και συντήρηση ενός υπολογιστικού συστήματος (system

administrator), ενός δικτύου (network administrator), ενός προγράμματος (program

administrator) κ.λπ. Όταν πρόκειται για web server ο τεχνικός αποκαλείται

webmaster.

Advertising network (ή banner network): Το σύνολο των ιστοσελίδων που

μοιράζονται έναν κοινό banner server. Ο όρος μπορεί και να υποδηλώνει μια

διαφημιστική εταιρία, η οποία έχει αναλάβει την προώθηση μιας καμπάνιας.

Anchor: Είτε το σημείο εκκίνησης είτε ο προορισμός ενός υπερσυνδέσμου

(hyperlink).

Applets: Μικρά προγράμματα που επιτρέπουν την παρουσίαση ζωντανών εικόνων σε

διάφορα σημεία της ιστοσελίδας. Δημιουργούνται μέσω της ηλεκτρονικής γλώσσας

java.

ARPAnet: Ερευνητικό δίκτυο που φτιάχτηκε στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 στις

ΗΠΑ. Σχεδιάστηκε για να υπάρχει ένα άτρωτο δίκτυο τηλεπικοινωνιών σε περίπτωση

πυρηνικού πολέμου και είναι ο πρόγονος του Internet.

ASCII: Αμερικάνικος Κώδικας Προτύπων για Ανταλλαγή Πληροφοριών. Μια ομάδα

από 128 αλφαριθμητικούς και ειδικού ελέγχου χαρακτήρες. Τα αρχεία του ASCII

είναι επίσης γνωστά ως αρχεία απλού κειμένου.

ASP (Application Service Provider): Η επιχείρηση που έχει ως αντικείμενο την

παροχή υπηρεσιών σε εταιρίες ολοκληρωμένων εφαρμογών μέσω του Διαδικτύου.

Attachments: Αρχεία που μεταδίδονται με μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου

αφού επισυναφθούν στο βασικό μήνυμα.

Β

Backbone: Ο κεντρικός δίαυλος μεταφοράς των ηλεκτρονικών δεδομένων προς ένα

δίκτυο.

Page 79: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 79

Bandwidth: Η ποσότητα των δεδομένων που μπορούν να μεταφερθούν κάθε φορά

από τις τηλεπικοινωνιακές αρτηρίες. Μετράται σε Bits per Second (bps). Η σύνδεση

που συνήθως έχουμε στο σπίτι είναι είναι 28.800 bps, που σημαίνει ότι μπορούμε να

στέλνουμε γράμματα με ταχύτητα 3.600 χαρακτήρων το δευτερόλεπτο.

Banners: Ηλεκτρονικές διαφημιστικές καταχωρήσεις που βρίσκονται στις

ιστοσελίδες και παραπέμπουν στην ιστοσελίδα του διαφημιζόμενου προϊόντος.

Bitmap File: Μια κοινή εικόνα (.bmp) ορισμένη από ένα τετράγωνο μοτίβο από

pixels.

Bookmark: Ένας δείκτης για ένα συγκεκριμένο web site. Μέσα στους browsers,

μπορεί κάποιος να σημειώσει ενδιαφέρουσες σελίδες, έτσι ώστε να επιστρέψει σε

αυτές γρήγορα.

BPS: Bits ανά Δευτερόλεπτο - ένα μέτρο του όγκου των δεδομένων που ένα modem

είναι ικανό να αναμεταδίδει.

Brandbuilding: Η διαφημιστική καθιέρωση ενός προϊόντος ή μιας επιχείρησης στην

αγορά.

Brandname: Η γνωστή πλέον στην αγορά ονομασία του προϊόντος ή της

επιχείρησης.

Browser: Το σύνολο των τεχνικών δεδομένων (software) που χρησιμοποιείται για

την πρόσβαση στις ιστοσελίδες του διαδικτύου. Πιο γνωστοί browser είναι ο Internet

Explorer της Microsoft και ο Navigator της Netscape.

C

Chat: Ένα σύστημα που επτρέπει επικοινωνία on line ανάμεσα σε χρήστες του

Internet.

CGI (Common Gateway Interface): Η γλώσσα προγραμματισμού που

χρησιμοποιείται για την επικοινωνία μεταξύ ενός browser και ενός server.

Χρησιμεύει στην αποθήκευση των πληροφοριών που στέλνει ο browser.

Clickthrough: Το «κλικάρισμα» με το ποντίκι του υπολογιστή στο διαφημιστικό

banner που θα τον οδηγήσει στο site του ίδιου του προϊόντος.

Client: Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής που αποτελεί μέλος ενός μεγαλύτερου δικτύου

υπολογιστών και ο οποίος λαμβάνει πληροφορίες από τον κεντρικό υπολογιστή.

Compressed: Αρχεία δεδομένων διαθέσιμα για να τα «κατεβάσει» κάποιος από το

Internet, τα οποία συμπιέζονται προκειμένου να εξοικονομήσουν χώρο στο server και

Page 80: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 80

να μειωθούν οι χρόνοι μεταφοράς. Τυπικές καταλήξεις αρχείων για συμπιεσμένα

αρχεία περιλαμβάνουν τις zip (DOS/Windows) και tar (UNIX).

cookies: Ένα ειδικό αρχείο, το οποίο χρησιμοποιείται από τους web servers, με

σκοπό να αντληθούν και να αποθηκευτούν πληροφορίες για την αναγνώριση των

επισκεπτών της κάθε ιστοσελίδας.

CPM (Cost Per Thousand Impressions): Το ποσό που πληρώνει ένας

διαφημιζόμενος σε κάποια ιστοσελίδα για να εμφανιστεί το banner του χίλιες φορές.

CRM (Customer Relationship Management): Ο τρόπος εκμετάλλευσης των

σχέσεων με τους διαφημιζόμενους μέσω ειδικών εργαλείων προγραμματισμού.

Cyberspace: Ή «κυβερνοχώρος» στα ελληνικά. Υποδηλώνει το σύνολο των

ιστοσελίδων του διαδικτύου που ο χρήστης επισκέπτεται «σερφάροντας».

D

Dial-up: Σύνδεση στο Internet μέσω της απλής τηλεφωνικής γραμμής.

Dialers: Οι dialers είναι μικρά προγράμματα (συνήθως μόνο 50 με 80 kb σε μέγεθος)

τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αποσυνδέουν την υπάρχουσα κλήση της

τηλεφωνικής γραμμής με τον τοπικό πάροχο υπηρεσιών Internet (ISP) και να καλούν

αυτόματα ένα υψηλής χρέωσης αριθμό (π.χ. 901 ή αριθμούς εξωτερικού π.χ. 00xx)

για πρόσβαση σε συγκεκριμένες υπηρεσίες χωρίς την συνειδητή συγκατάθεση του

χρήστη. Ο χρήστης αντιμετωπίζει αναπάντεχα αυξημένους λογαριασμούς τηλεφώνου,

καθώς οι κλήσεις που κατευθύνουν τα προγράμματα αυτά μπορεί να φτάνουν και τα

2€ το λεπτό.

Discussion group: Βλέπε newsgroup.

Domain name: Η ονομασία της κάθε ιστοσελίδας ανάλογα με το περιεχόμενό της και

την προέλευσή της, που συνήθως υποδηλώνονται από την κατάληξή της. Για

παράδειγμα, .com είναι οι εταιρικές ιστοσελίδες, .edu οι πανεπιστημιακές, .gr οι

ελληνικές κ.ο.κ.

dot-com: Έτσι ονομάζονται οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στο

Διαδίκτυο.

Download: Η διαδικασία αντιγραφής (γνωστό και ως «κατέβασμα») αρχείων με

δεδομένα από έναν απομακρυσμένο υπολογιστή σε έναν τοπικό. Η αντίστροφη πράξη

είναι το upload, όπου ένα τοπικό αρχείο αντιγράφεται σε ένα server.

DSL: Ψηφιακή τηλεφωνική γραμμή που επιτρέπει τη σύνδεση στο διαδίκτυο με πολύ

μεγάλη ταχύτητα.

Page 81: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 81

E

e-auction: Οι δημοπρασίες που πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά, μέσω του

διαδικτύου.

e-banking: Η διεξαγωγή τραπεζικών συναλλαγών από το διαδίκτυο.

e-commerce: Ο ξενικός όρος του ελληνικού «ηλεκτρονικό εμπόριο». Υποδηλώνει το

σύνολο των κάθε λογής συναλλαγών που πραγματοποιούνται μέσα από το Ίντερνετ

και αφορούν σε επιχειρήσεις ή καταναλωτές μεταξύ τους. Αν οι συναλλαγές γίνονται

μεταξύ επιχειρήσεων ονομάζονται business to business (B2B). Αν, όμως, γίνονται

μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών ονομάζονται business to consumer (B2C).

e-business: Η επιχειρηματική δραστηριοποίηση στο Ίντερνετ.

e-mail: Κοινώς ηλεκτρονική αλληλογραφία. Πρόκειται για μηνύματα που λαμβάνουν

οι χρήστες του διαδικτύου με τη βοήθεια ειδικών προγραμμάτων επικοινωνίας, όπως,

για παράδειγμα, το Microsoft Outlook.

e-shop: Ή αλλιώς «ηλεκτρονικό κατάστημα». Έχει ως αντικείμενο την πώληση

προϊόντων και αγαθών.

e-tailing: Η διάθεση προϊόντων λιανικής μέσα από on-line καταστήματα.

e-trading: Η διεξαγωγή χρηματοοικονομικών συναλλαγών μέσα από το διαδίκτυο.

eudora: Ένα δημοφιλές εμπορικό πρόγραμμα για την αποστολή και παραλαβή e-

mail.

exchange: Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα φαξ και e-mail της Microsoft, σχεδιασμένο

για τα Windows 95.

F

FAQ (Frequently Asked Questions): Μια ηλεκτρονική λίστα με ερωτήσεις και

απορίες που είναι πιθανό να έχει ο χρήστης μιας ιστοσελίδας σχετικά με προϊόντα ή

άλλα θέματα.

Firewall: Το σύνολο του τεχνικού εξοπλισμού (software και hardware) που

χρησιμοποιείται για να αποτρέπει τους χρήστες από το να αλλάζουν, να βλέπουν ή να

αντιγράφουν ιδιωτικές πληροφορίες στο διαδίκτυο.

Flame: Ένα προσβλητικό μήνυμα που ανταλλάσσεται μέσω e-mail ή μέσα στα

newsgroups. Μια σειρά τέτοιων προσβολών είναι γνωστές σαν flamewars.

FreeWare: Λογισμικό που είναι διαθέσιμο για «κατέβασμα» και απεριόριστη χρήση

χωρίς χρέωση.

Page 82: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 82

Frequency: Η συχνότητα παρακολούθησης μιας διαφήμισης από κάποιο χρήστη του

διαδικτύου μέσα σε ορισμένο χρονικό διάστημα.

FTP (File Transfer Protocol): Μια ειδική τεχνική που χρησιμοποιείται για τη

μεταφορά δεδομένων από έναν υπολογιστή σε έναν άλλο.

G

GIF: (Graphics Interchange Format) ένα κοινό μοτίβο για εικόνες. Οι περισσότερες

εικόνες που βλέπουμε στις σελίδες του web είναι αρχεία GIF, καθώς είναι εικόνες

χαμηλής ανάλυσης, έχουν μικρό όγκο και μεταφέρονται γρήγορα μέσω δικτύου

Gopher: Ένα σύστημα που επιτρέπει στους χρήστες να ψάχνουν για αρχεία μέσα από

μενού ή ευρετηρία. Χρησιμοποιεί απλώς αγγλικά ονόματα και βασίζεται μόνο σε

κείμενο

H

Hackers: Οι χρήστες που εισβάλλουν παράνομα σε μια ιστοσελίδα και συνήθως

βλάπτουν το περιεχόμενό της.

Hits: Όταν ένα αρχείο στέλνεται από έναν διαδικτυακό server στον browser ενός

χρήστη -είτε πρόκειται για κείμενο, είτε για γραφικά, είτε για video- αυτή η ενέργεια

καταγράφεται ως hit. Χρησιμοποιείται ως μέσο καταμέτρησης της αναγνωσιμότητας

της ιστοσελίδας, παρά το γεγονός ότι δεν θεωρείται αξιόπιστο, αφού, για παράδειγμα,

μια σελίδα κειμένου με 5 γραφικά προσμετράται ως 6 hits, ενώ μια σελίδα που έχει

μόνο κείμενο προσμετράται ως ένα hit.

Hoax: «Φάρσες» που διαδίδονται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και

«προειδοποιούν» τον αναγνώστη τους για ένα δήθεν επικίνδυνο ιό που έχει

προσβάλλει τον υπολογιστή τους. Ο «ιός» συχνά δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα

κανονικό αρχείο του συστήματος χρήσιμο για την ορθή λειτουργία του υπολογιστή.

Τα hoaxes παροτρύνουν τους χρήστες να διαγράψουν το «επικίνδυνο» αρχείο και να

το προωθήσουν σε όλους τους γνωστούς τους.

Homepage: Η πρωταρχική σελίδα ενός site που περιέχει τις απαραίτητες παραπομπές

για την είσοδο στα υποπαραρτήματα της σελίδας.

Host: Ο υπολογιστής που βρίσκεται σε θέση να «φιλοξενήσει» (host: οικοδεσπότης)

δεδομένα διάφορου τύπου.

Page 83: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 83

HTML (Hyper Text Markup Language): Συγκεκριμένος τύπος ηλεκτρονικής

γλώσσας, που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ιστοσελίδων, στις οποίες

ενσωματώνει hypertext.

HTTP (Hypertext Transport Protocol): Το σύστημα που χρησιμοποιεί ένας

browser για να ζητήσει και ένας server για να αποδώσει αρχεία HTML στον web.

Hub (Κατανεμητής καλωδίων): Συσκευή δικτύου που συγκεντρώνει σε κεντρικό

σημείο καλώδια διασύνδεσης κόμβων του δικτύου.

Hyperlink: Ένας σύνδεσμος ανάμεσα σε δύο anchors. Αν κάποιος κάνει κλικ πάνω

στον ένα, αυτό θα τον μεταφέρει στο συνδεδεμένο anchor. Μπορεί να είναι μέσα στο

ίδιο κείμενο/σελίδα ή σε δύο τελείως διαφορετικά κείμενα.

Hypertext: Έτσι ονομάζεται το κείμενο, που με ένα απλό «κλικ» μπορεί να συνδεθεί

με κάποια(-ες) άλλη(-ες) πηγές (links).

I

Intranet: Η χρησιμοποίηση της τεχνολογίας του διαδικτύου για την εσωτερική

επικοινωνία στο πλαίσιο μιας επιχείρησης, ενός οργανισμού κ.λπ.

Inventory: Η ποσότητα -για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο- του χώρου που είναι

διαθέσιμος για την τοποθέτηση banners σε μια ιστοσελίδα.

IP address (Internet Protocol address): Μια ακολουθία αριθμών που χαρακτηρίζει

κάθε ηλεκτρονικό υπολογιστή που είναι συνδεδεμένος με το διαδίκτυο.

IRC (Internet Relay Chat): το σύστημα που επιτρέπει στους χρήστες να διεξάγουν

on lineεπικοινωνία βασισμένη σε κείμενο με έναν ή περισσότερους χρήστες

ISDN (Intergrated Service Digital Network):Υψηλής ταχύτητας σύνδεση στο

διαδίκτυο, που μπορεί να μεταφέρει ευκολότερα και γρηγορότερα πάσης μορφής

δεδομένα (εικόνα, ήχο, κείμενο κ.λπ.).

ISP (Internet Service Provider): Η εταιρία που ασχολείται με την παροχή

διαδικτυακών υπηρεσιών.

J

Java: Μια ηλεκτρονική γλώσσα προγραμματισμού, που αναπτύχθηκε από τη Sun

Microsystems και επιτρέπει σε μικρές εφαρμογές, που ονομάζονται applets, να

φορτώνονται όταν αυτό είναι αναγκαίο.

JPEG (Joint Photographic Experts Group): ένα κοινό μοτίβο εικόνας. Οι

περισσότερες εικόνες που υπάρχουν ενσωματωμένες στο Web είναι GIF (βλέπε και

Page 84: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 84

στο αντίστοιχο λήμμα), αλλά κάποιες φορές, κυρίως στην Τέχνη ή σε φωτογραφικά

Web sites, μπορεί κάποιος να κάνει κλικ στην εικόνα για να φέρει μια JPEG έκδοση

με μεγαλύτερη ανάλυση.

Junk e-mail: Μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που δεν έχει κανένα ενδιαφέρον

για το χρήστη (συνήθως διαφημιστικού περιεχομένου). Απαντάται και με τον όρο

spam e-mail.

Κ

Kbps (Kilo Bits Per Second): Μονάδα μέτρησης για την περιγραφή της ταχύτητας

ενός modem.

L

Links: Κείμενα ή εικόνες, τα οποία, εφόσον επιλεγούν με κλικ, παραπέμπουν σε

άλλες σελίδες ή σε άλλα sites.

M

Mailing list: Ένα σύνολο από e-mail διευθύνσεις, που λαμβάνουν όλες το ίδιο

μήνυμα.

Matrix: Όλοι οι υπολογιστές που μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους με e-mail.

M-jpeg (Motion jpeg): Format συμπίεσης κινούμενων εικόνων

Modem (Modulator / Demodulator - Διαμορφωτής / αποδιαμορφωτής): Μια

συσκευή για τη μεταφορά ηλεκτρονικών σημάτων ανάμεσα σε υπολογιστές και

τηλεφωνικές γραμμές.

Multimedia (Πολυμέσα): Κλάδος της πληροφορικής τεχνολογίας, ο οποίος

ασχολείται με το συνδυασμό ψηφιακών δεδομένων πολλαπλών μορφών, δηλαδή

κειμένου, γραφικών, ακίνητης εικόνας, κινούμενης εικόνας, ήχου και βίντεο, για την

αναπαράσταση, παρουσίαση, αποθήκευση, μετάδοση και επεξεργαασία

πληροφοριών.

N

Navigation (Πλοήγηση): Η διαδικασία αναζήτησης και εξερεύνησης των

πληροφοριών σε εφαρμογές πολυμέσων, μέσα από διάφορες διαδρομές στον

πληροφορικό χώρο.

netiquette: Μια άτυπη μορφή συμφωνίας που προβλέπει τη σωστή συμπεριφορά

ανάμεσα στους χρήστες του διαδικτύου.

Page 85: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 85

Newsgroups: Η συζήτηση γύρω από μια ομάδα χρηστών γύρω από ένα

συγκεκριμένο θέμα.

Newsletter: Ηλεκτρονικό ενημερωτικό δελτίο (κάτι σαν δελτίο Τύπου) που έχει ως

σκοπό τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με ένα θέμα ή προϊόν.

O

Online: Σημαίνει «σε σύνδεση» και χρησιμοποιείται σε οτιδήποτε έχει να κάνει με το

Internet.

P

Pageview: Η διαδικασία ανάγνωσης μιας ιστοσελίδας από έναν χρήστη. Ονομάζεται

και request.

Patch: Ένα αρχείο λογισμικού ή ένα σύνολο αρχείων, τα οποία διορθώνουν τα

προβλήματα μιας υπάρχουσας εφαρμογής λογισμικού, κάνοντας ελαφρές

τροποποιήσεις στο πρόγραμμα.

POP (Post Office Protocol): Πρωτόκολλο για την παραλαβή του ηλεκτρονικού

ταχυδρομείου.

Pop-up: Επιπρόσθετα παράθυρα τα οποία εμφανίζονται αυτόματα στην οθόνη μας

όταν επισκεφθούμε κάποια web σελίδα. Λιγότερο γνωστά είναι τα pop-under

windows, δηλαδή διαφημιστικά παράθυρα τα οποία υπάρχουν μεν στην οθόνη μας,

αλλά βρίσκονται πίσω από το ενεργό παράθυρο. Με τον τρόπο αυτό εμφανίζονται

μπροστά μας μόνο όταν κλείσουμε το κύριο παράθυρο του browser. Ο μόνος τρόπος

να εμποδίσει τα pop-up και τα pop-under windows ένας χρήστης είναι να

απενεργοποιήσει την JavaScript. Αυτό όμως είναι πολύ δύσκολο, καθώς η γλώσσα

αυτή χρησιμοποιείται και για πολλές άλλες εφαρμογές οι οποίες φυσικά θα πάψουν

να είναι διαθέσιμες στο χρήστη, αν ο browser δεν εκτελεί πλέον όσες εφαρμογές είναι

γραμμένες σε JavaScript.

Portals: Ο αντίστοιχος ελληνικός όρος που τούς αποδίδεται είναι πύλες. Πρόκειται

για sites στα οποία μπορεί κάποιος να βρει περιεχόμενο ποικίλης ύλης και να βρει

πληροφορίες για τη σύνδεση με περισσότερα sites μέσω κάποιας λίστας ή μιας

μηχανής αναζήτησης.

Proxy server (Διακομιστής διαμεσολάβησης): Μια συσκευή ασφαλείας που βοηθά

να αποτραπεί η πρόσβαση σε ένα σύστημα χωρίς την απαιτούμενη έκκριση

Page 86: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 86

Push: Η τεχνική κατά την οποία ένα site προωθεί μηνύματα σε ένα χρήστη που έχει

εκδηλώσει φανερά την επιθυμία να το χρησιμοποιεί τακτικά.

R

Reach: Ο συνολικός αριθμός ανθρώπων που βλέπουν μια συγκεκριμένη διαφήμιση.

Request: Βλ. pageview

Rich media: Η χρήση των multimedia (ήχου, εικόνας κ.λπ.) για τη δημιουργία

διαφημιστικών μηνυμάτων και καταχωρίσεων στο Διαδίκτυο.

Router (Δρομολογητής): Συσκευή για τη διασύνδεση δύο ή περισσοτέρων δικτύων ή

τμημάτων δικτύων στο επίπεδο δικτύου του μοντέλου OSI.

S

Search engine: Κοινώς μηχανή αναζήτησης. Ειδικό site μέσα από το οποίο ο

χρήστης μπορεί να αναζητήσει αυτό που θέλει με βάση κάποιες φράσεις ή λέξεις-

κλειδιά.

Server: Ο κεντρικός υπολογιστής που εξυπηρετεί όλους τους υπόλοιπους

υπολογιστές ενός δικτύου (clients) τροφοδοτώντας τους με το απαραίτητο software

και τα στοιχεία που είναι αποθηκευμένα στο σκληρό του δίσκο.

Service provider: Μια εταιρία ή ένας οργανισμός που παρέχει σε πελάτες πρόσβαση

στο Internet

Session: Η πλήρης επίσκεψη σε ένα site, που μπορεί να ξεκινά από την κεντρική

σελίδα και να καταλήγει σε άλλες εσωτερικές, ασχέτως διάρκειας.

Shockwave: Ένας συγκεκριμένος τύπος αρχείων, που επιτρέπει την ύπαρξη

κινούμενων και interactive (αλληλεπίδραση) γραφικών σε μια σελίδα.

Site: Έτσι ορίζεται η τοποθεσία στο διαδίκτυο, η οποία περιλαμβάνει μία ή

περισσότερες σελίδες με ηλεκτρονικό περιεχόμενο. Ονομάζεται και ιστοσελίδα.

Χαρακτηρίζεται από μια και μοναδική ηλεκτρονική διεύθυνση (URL).

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol = Πρωτόκολλο μεταφοράς απλού

ταχυδρομείου): Αποτελεί το βασικό πρωτόκολλο του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου

του Internet. Με αυτό γίνεται όλη η μεταφορά των μηνυμάτων μεταξύ των διαφόρων

υπολογιστών του Internet. Τόσο ο υπολογιστής που στέλνει μηνύματα όσο και ο

υπολογιστής που τα λαμβάνει πρέπει να τρέχει SMTP.

Spamming: Βλ. junk e-mail

Page 87: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 87

start-ups: Εταιρίες μικρού μεγέθους, που ξεκινούν την επιχειρηματική τους

δραστηριοποίηση αποκλειστικά στο διαδίκτυο.

Surfing: Μεταφορικά σημαίνει τη διαδικασία πλοήγησης μέσα στον Παγκόσμιο

Ιστό.

T

Tηλεματική: Ο όρος δημιουργήθηκε από τους Γάλλους Simon Nora και Alain Minc

το 1976 και υπονοεί τη σύζευξη των τηλεπικοινωνιών (telecommunications) και της

Πληροφορικής (informatique).

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol): Tο σύνολο των

κανόνων με τους οποίους επικοινωνούν οι υπολογιστές στο Internet.

Traffic: Προσδιορίζει τον τύπο, τον αριθμό και τη συχνότητα των επισκεπτών μιας

ιστοσελίδας.

U

Update: Οι ενημερώσεις του λογισμικού του υπολογιστή σας, οι οποίες μπορεί να

παρέχονται δωρεάν ή επί πληρωμή.

URL (Uniform Resource Locator): Η διεύθυνση μιας ιστοσελίδας.

V

Virus (ιός): Τύπος προγράμματος, που συνήθως κατασκευάζεται από επιτήδειους

χρήστες και διαδίδεται μέσω e-mail και που μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ζημιές

σε δίκτυα και υπολογιστές.

VoIP (Voice over IP): Η μετάδοση φωνητικών δεδομένων μέσω του διαδικτύου.

Vortal: Εξειδικευμένο site σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα, όπως σε κάποιο χώρο ή

σε μια αγορά. Έτσι μπορεί ένα vortal να είναι αποκλειστικά επιστημονικό,

οικολογικό, ειδησεογραφικό κ.λπ.

VPN (Virtual Private Network): Ένα ειδικό δίκτυο, αποτελούμενο από ένα

συνδυασμό intranets, extranets και internet, με στόχο την επικοινωνία στο πλαίσιο

μιας επιχείρησης.

Page 88: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 88

W

WAP (Wireless Application Protocol): Ένα ειδικό πρωτόκολλο ασύρματης

επικοινωνίας, που επιτρέπει την εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του διαδικτύου

μέσα από ειδικού τύπου κινητά τηλέφωνα.

Web auditing: Η καταγραφή των στατιστικών επισκεψιμότητας ενός site. Ο

άνθρωπος που το πραγματοποιεί λέγεται web auditor.

Web design: Η διαδικασία σχεδιασμού μιας ιστοσελίδας.

Web development: Η διαδικασία ανάπτυξης μιας ιστοσελίδας σε πλήρη μορφή

(σχεδιασμός και λειτουργία). Οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό ονομάζονται

web developers.

Web hosting: Η παροχή φιλοξενίας web servers από μία εταιρία.

Webmaster: Ο administrator που ασχολείται με την επίβλεψη και συντήρηση ενός

web server.

Worm: Ένας ιός με δυνατότητες πολλαπλασιασμού του εαυτού του, που ωστόσο δεν

τροποποιεί αρχεία. Τα worms χρησιμοποιούν για την μετάδοσή τους στο δίκτυο (ή σε

ένα δίκτυο) μέρη του λειτουργικού συστήματος που δρουν αυτόματα και είναι αφανή

στον χρήστη - έτσι ώστε να μην γίνονται αντιληπτά.

www (world wide web): Στα ελληνικά το διαδίκτυο. Ο συνολικός, δηλαδή, αριθμός

των ιστοσελίδων που βρίσκονται στο διαδίκτυο.

Πηγή: egnatia.ee.auth.gr/~aalexioy/glosari.htm, www.ramcomputer.gr/vocabulariinternet.htm και

προσθήκες - διορθώσεις των συγγραφέων.

Page 89: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 89

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (επιλογή)

Βιβλία – Περιοδικά

• Calashain, T., Google Hacks, 100 Industrial-Strength tips and tools, O’Reilly

publications, California, 2002.

• Lawrence, S. – Giles C.L., Searching the World Wide Web, Science, Vol. 280,

3/4/1998.

• Γουλτίδης, Χρ., ECDL 4: Εύκολα, Τόμος ΄β, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα,

2004.

• Κοτσιαρός, Α., «www.ΠολιτικόΙσλάμ.online.tr», Η Ηλεκτρονική παρουσία του

Τουρκικού πολιτικού Ισλάμ στο Διαδίκτυο., Εκδ. Παπαζήση, Αθηνά 2005.

• Μπακλαβάς, Γ., Εισαγωγή στο Internet: Σημειώσεις Σεμιναρίου του Κέντρου

Διαχείρισης Δικτύου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Οικονομικών και

Κοινωνικών Επιστήμων, Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 1999.

• Μπένου, Μ., Σκουλαρίδου, Β., Σπινέλλης, ∆., Οδηγός ασφαλούς πλοήγησης

στο Διαδίκτυο, Eltrun White Paper Series, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών,

Αθήνα 2003.

• Παπαθανασίου, Α. Ε., Στοιχεία Υπολογιστικών Συστημάτων, Εκδόσεις Ευγ.

Μπένου, Αθήνα 1998.

• Σταμάτη, Ι.,(επ.), Η Ιστορία του Διαδικτύου, Γραφείο Δικτυακής

Εκπαιδευτικής Πύλης ΥΠΕΠΘ, 2005.

• Arms, W. Digital Libraries. MIT Press, Cambridge, MA, 2000.

• Borgman, C. From Gutenberg to the Global Information Infrastructure:

Access to Information in the Networked World. MIT Press, Cambridge, MA,

2000.

• Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας, Αποτύπωση της

υφιστάμενης Κατάστασης αναφορικά με την πρόοδο της κοινωνίας της

πληροφορίας στην Ελλάδα, Έκθεση Αποτελεσμάτων της Έρευνας για την

Ανάπτυξη Ηλεκτρονικής Βιβλιοθήκης, Ιούλιος 2005.

Page 90: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 90

Δικτυακοί Χώροι

• http:/tsakiris.snn.gr/websearchseminar.htm

• www.geocities.com/dim2pap/searchengines.htm

• www.lib.berkeley.edu/TeachingLib/Guides/Internet/SearchEngines.html

• http://systran.otenet.gr/help.htm#mechtran.

• www.translatio.gr

• zephyr.libh.uoc.gr

• www.antiphishing.org

• http://survey.mailfrontier.com/survey/quiztest.html

http://hhi.corecom.com/phishing.htm.

• www.ramcomputer.gr

• www.sciencemag.org

• www.go-online.gr

• www.cert.org

• www.cadenza.org/search_engine_terms

www.lib.berkeley.edu/TeachingLib/Guides/Internet/FindInfo.html

• www.leidenuniv.nl/ub/biv/specials.htm#Par2

• www.webreference.com/content/search/

• www.socsciresearch.com

• www.observatory.gr

• www.webopedia.com

Page 91: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 91

Page 92: Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευναςeeep.pspa.uoa.gr/fileadmin/eeep.pspa.uoa.gr/uploads/IEIP_Books/A9.pdf · Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία

Το Διαδίκτυο στην υπηρεσία της Έρευνας 92

Ο Κώστας Διαμαντίκος είναι πολιτικός επιστήμονας, απόφοιτος

του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές.

Από το 2002 ανήκει στο ερευνητικό δυναμικό του Εργαστηρίου

Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής (ΕΕΕΠ). Συνεργάζεται με τον

καθηγητή Πάνο Καζάκο στη διδασκαλία του μαθήματος «Το Διαδίκτυο

στην υπηρεσία της μελέτης και της έρευνας» στο Τμήμα Πολιτικής

Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει

συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα του Πανεπιστημίου Αθηνών

και είναι μέλος μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται

σε ευρωπαϊκά θέματα.

Ο Χρήστος Τριαντόπουλος σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες

στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Από το Σεπτέμβριο του 2005 είναι φοιτητής

του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών,

του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, του

Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 2006

συνεργάζεται με το Εργαστήριο Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής.