1

Διερευνητική Εργασία Α Λυκείου. 2ο Λύκειο Υμηττού.

ΕΝΔΥΜΑ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ.

Σχολικό Έτος 2011-12

Α Τετράμηνο.

2

Έλαβαν μέρος οι μαθητές :

1. Αλαμπάνος Δημήτρης

2. Αντωνίου Αγγελική

3. Αρσένιος Ισίδωρος

4. Απέργη Ναπολίνα

5. Βακερλής Πάρις

6. Γεωργόπουλος Βαγγέλης

7. Γραντίτσα Έντζι

8. Γρίβα Μαρία

9. Δασκαλοπούλου Κων/να

10. Δαρδαμάνης Χριστάγγελος

11. Δημοκάκου Ιφιγένεια

12. Θεοδοσίου Άγγελος

13. Καβαλιέρου Ελευθερία

14. Καντερές Κων/νος

15. Καραπέτσα Νεφέλη

16. Κοροβέση Βάγια

17. Λουκοπούλου Βάγια

18. Λαμπροπούλου Ξανθή.

Συντονιστής Καθηγητής: Μουρελάτος Μάριος.

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

ΠΡΟΛΟΓΟΣ σελ. 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ σελ.5

(Αρχαία Ελλάδα-Βυζάντιο- Ελληνική Επανάσταση)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : ΜΟΔΑ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ. σελ. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ : ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-

ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ σελ. 31

ΜΕΡΟΣ Δ : ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ.

σελ. 44

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σελ. 62

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. σελ. 63

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ.

Αυτή η εργασία εντάσσεται στα πλαίσια του μαθήματος της

«Διερευνητικής Εργασίας» στην Α Λυκείου.

Από την πρώτη κιόλας συνάντηση, διαπιστώσαμε ότι δεν ξέρουμε

και πολλά πράγματα για τα ρούχα που φοράμε καθημερινά.

Το ανακαλύψαμε κάνοντας απλές ερωτήσεις ο ένας στον άλλο

χωρίς να γνωρίζουμε τις απαντήσεις.

Από ποια υλικά κατασκευάζονται τα ρούχα;

Με τι κριτήρια τα επιλέγουμε;

Πως ντυνόντουσαν στα παλιά χρόνια;

Υπήρχε μόδα τότε;

Ποιες χώρες παράγουν τα ρούχα μας;

Τι είναι η νευρική ανορεξία;

Χωρίσαμε την εργασία μας σε βασικούς άξονες-κεφάλαια και

προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε:

Α. Την ιστορία του ενδύματος.

Β. Την έννοια της Μόδας

Γ. Το ρόλο της διαφήμισης και τις θανατηφόρες επιδράσεις

της νευρικής ανορεξίας.

Δ. Την Παραγωγή και τον Σχεδιασμό του ενδύματος.

5

Κεφάλαιο Α

Ιστορία του ενδύματος.

Διερευνητική Εργασία Η Ιστορία και η Εξέλιξη του Ενδύματος και της Μόδας Μαθητές-Μέλη Υποομάδος: Αλαμπάνος Δημήτρης, Αρσένος Ισίδωρος, Γρίβα Μαρία, Δημακάκου Ιφιγένεια, Καβαλιέρου Ελευθερία. Ονομα Υποομάδας : Five’s Mode

6

Εισαγωγή Στην αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς, κληθήκαμε για πρώτη φορά να συμμετάσχουμε στο

καινοτόμο επιχείρημα του Υπουργείου Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, αυτό της

διερευνητικής εργασίας. Η διερευνητική εργασία στοχεύει όχι μόνο στην απόκτηση γνώσεων με

βιωματικό τρόπο, αλλά στοχεύει και στην διαδικαστική γνώση.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου τετραμήνου της σχολικής περιόδου 2011-2012 η υποομάδα μας με το

όνομα “Five’s Mode”, αποφάσισε να ασχοληθεί και να εργαστεί για την ιστορία και την εξέλιξη του

ενδύματος και της μόδας συγκεκριμένων περιόδων.

Ο λόγος που επιλέξαμε το συγκεκριμένο θέμα ήταν η επιθυμία μας να γνωρίσουμε όσο το δυνατόν

περισσότερα για την ενδυμασία των ανθρώπων κατά τις περιόδους της Αρχαίας Ελλάδος, του

Βυζαντίου και της Ελληνικής Επαναστάσεως.

Στο τετράμηνο που πέρασε, έχοντας ως γνώμονα τον διάλογο και τον αλληλοσεβασμό , συλλέξαμε

όλες εκείνες τις πληροφορίες που μας ήταν χρήσιμες και αναγκαίες ούτως ώστε να επιτευχθούν οι

στόχοι που θέσαμε στην αρχή της χρονιάς. Ύστερα από την σωστή επεξεργασία και την κατάλληλη

σύνδεση, η εργασία απέκτησε την τελικής της μορφή.

Διερευνητικά Ερωτήματα Πως ήταν το ένδυμα στην Αρχαία Ελλάδα;

Πως εξελίχθηκε το ένδυμα στο Βυζάντιο σε συνδυασμό με το θρησκευτικό

στοιχείο;

Ποιος ήταν ο τρόπος ένδυσης των Ελλήνων στην Ελληνική Επανάσταση;

Μεθοδολογία i. Συνεργατική μέθοδος-ομαδικότητα, διάλογος, πρόταση ιδεών, αλληλοσεβασμός,

συνεργασία.

ii. Συλλογή και επεξεργασία όλων των δεδομένων με τη χρήση Η/Υ.

iii. Συλλογή και κριτική μελέτη από διάφορες πηγές με σκοπό, όχι την αναπαραγωγή, αλλά τη

δημιουργική σύνδεση από όλα τα μέλη της ομάδας.

Πώς ήταν το ένδυμα στην Αρχαία Ελλάδα; Η Αισθητική των ενδυμάτων των Αρχαίων Ελλήνων επέβαλλαν την ιδέα του ωραίου και της

αρμονίας και έτσι ενθάρρυναν έμμεσα τη φροντίδα του σώματος, τη σωστή του στάση και έναν υγιή

τρόπο ζωής . Η εντύπωση που έδινε το ελληνικό ένδυμα και η σχέση του με το γυμνό σώμα ήταν

περισσότερο αισθητική παρά ερωτική. Το γυμνό το θεωρούσαν τελείως φυσικό.

7

Το ένδυμα ήταν επιδέξια φτιαγμένο με έντονες αλλά αρμονικές πτυχές οι οποίες ήταν το βασικό

στοιχείο που άλλαζε ανάλογα τη μόδας. Η ύφανση των ενδυμάτων ήταν μια από τις βασικές

απασχολήσεις των Ελληνίδων. Συνήθως οι Έλληνες φορούσαν χρώματα όπως πορφυρό, κόκκινο,

πράσινο και γαλάζιο. Το ένδυμα των αρχαίων Ελλήνων χαρακτηρίζεται από απλότητα, χάρη και

ελευθερία, αποτελώντας ένα διακοσμητικό ή προστατευτικό κάλλυμα του σώματος που ποτέ του

δεν έσφιξε το σώμα. Στους άνδρες το κύριο αντικείμενο της αντρικής ενδυμασίας ήταν ο χιτώνας. Ο

χιτώνας δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα κομμάτι πανί, με τρύπες για τα χέρια, που το έπιαναν στον

έναν ωμό με πόρπη.

Ένα ιμάτιο για να θεωρείται σεμνό έπρεπε να καλύπτει τα γόνατα, αλλά να μη φτάνει ως τους

αστράγαλους. Υπήρχε και ένας κοντός μανδύας, πιασμένος με μια πόρπη κάτω από το λαιμό και

αφημένος να πέφτει ελεύθερα πάνω από τους ώμους και τις πλάτες. Το κεφάλι έμενε ακάλυπτο. Οι

Έλληνες φορούσαν κάλυμμα μόνο όταν έβγαιναν έξω από την πόλη για να προστατέψουν το κεφάλι

τους από τη ζέστη και τη βροχή.

Τα είδη της γυναικείας φορεσιάς ήταν το πέπλο και ο χιτώνας, όμως το βασικό ρούχο

συμπληρώνεται από το ιμάτιο, που ήταν ένα κοινό ρούχο για τους άνδρες και τις γυναίκες. Ο πέπλος

είναι το πιο παλιό και διαδεδομένο είδος του γυναικείου ελληνικού φορέματος και αργότερα

ονομάστηκε δορικός. Ο δορικός πέπλος είναι ένα απλό ορθογώνιο σχήμα που κατασκευαζόταν από

μαλλί και συγκρατιόταν στους ώμους με μακριές χάλκινες ή ασημένιες ή σιδερένιες περώνες.

Μετά την επανάσταση των γυναικών απαγορεύτηκε να φορούν περώνα και αντικαταστάθηκε από

ένα λεπτό ιωνικό χιτώνα, ο οποίος δεν έχει ανάγκη να συγκρατείται από βαριά κοσμήματα όπως

ήταν οι περώνες. Στο τέλος του 6ου αιώνα ο ιωνικός χιτώνας γίνεται μόδα και ο πέπλος

εγκαταλείπεται. Το ντύσιμο μιας γυναίκας συνοδευόταν πάντα από κοσμήματα. Τέλος, η περιβολή

των Αθηναίων συμπληρωνόταν με ένα δαχτυλίδι και ένα ραβδί.

Όπως συνηθιζόταν κατά την αρχαιότητα, κάθε κοινωνική τάξη είχε τη δική της διαφορετική

ενδυμασία. Οι δούλοι, οι εργάτες, οι χωρικοί και οι ναύτες, είχαν συνεχώς τους ώμους τους και τον

κορμό τους γυμνούς, τα μπράτσα και τις γάμπες τους ψημένες από τον ήλιο και το κρύο. Η εξωμίς

ήταν ένα ρούχο κοντό που κρατιόταν συνήθως στη μέση από μια ζώνη και στερεωνόταν στον ώμο

με μια πόρπη ή με ένα απλό κόμπο. Αυτό ήταν συνήθως το ρούχο που φορούσαν στην δουλειά τους

οι δούλοι και όλοι οι ελεύθεροι εργάτες και οι περισσότεροι στρατιώτες. Οι μέτοικοι και οι

Αθηναίοι ντύνονταν με τα ίδια ρούχα που χρησιμοποιούσαν οι δούλοι (δηλ. την εξωμίδα). Ο

χιτώνας (από την σημιτική λέξη κετόν που σημαίνει βαμβάκι), υιοθετήθηκε γρήγορα από τους

Ιόνιους από την Ανατολή από τους Σημίτες γείτονες τους Έδινε την εντύπωση ενός χιτώνα

κομμένου και ραμμένου ενώ σύντομα απέκτησε και πτυχές. Στηριζόταν στη μέση και δημιουργούσε

την εντύπωση μπλούζας που την αποκαλούσαν κόλπο. Αυτή τη σειρά από πτυχές τη

χρησιμοποιούσαν και σαν τσέπη. Όταν ο καιρός ήταν ζεστός οι Έλληνες δεν φορούσαν άλλα ρούχα

καθώς τα εσώρουχα ήταν ακόμη άγνωστα.

8

Ωστόσο, ο μακρύς χιτώνας των αρχαίων ζωνών που φτάνει μέχρι τα πόδια (ποδήρης) δεν έχει

εντελώς εγκαταλειφθεί στην κλασσική εποχή. Φαίνεται, όμως, πως χρησιμοποιείται μόνο σαν

επίσημο ένδυμα σε τελετές. Τον φοράνε οι ιερείς, κιθαρωδοί, και μερικοί αγωνιστές των δημόσιων

αγώνων. Η χλαμύδα ήταν ιμάτιο, το οποίο χρησιμοποιούταν κυρίως από στρατιώτες, εφήβους και

ιππείς.

Η Κρήτη, αλλά και ολόκληρο το Αιγαίο, από τα παιδιά των βασιλέων μέχρι και τους εργάτες και

τους ψαράδες, οι άνδρες φορούσαν ένα ένδυμα που ονομαζόταν αιδοιοθύλαξ, ο οποίος κάλυπτε τα

μέρη της ήβης. Αργότερα προστέθηκε ύφασμα σε αυτόν και κάλυπτε τα ισχία στερεωμένο με ζώνη.

Οι γυναίκες ντύνονταν από τις μοδίστρες τους με στενά και σφιγμένα ενδύματα που στηρίζονταν

στην μέση τους με πολύπλοκα ραμμένες πτυχές και πλούσια κεντήματα.

Πώς εξελίχθηκε το ένδυμα στο Βυζάντιο σε συνδυασμό με το θρησκευτικό

στοιχείο;

Βασικό ένδυμα για άντρες και γυναίκες ήταν η τουνίκα. Σημαντικές πληροφορίες για

την ενδυμασία των βυζαντινών αντλούμε από τις χιλιάδες τοιχογραφίες των

εκκλησιών.

Το πιο αντιπροσωπευτικό βυζαντινό ένδυμα παρουσιάζεται στο ψηφιδωτό από

τον Άγιο Βιτάλιο της Ραβέννας.

Οι κοσμικοί, δεξιά από τον Ιουστινιανό, αλλά και ο αυτοκράτορας, καθώς και οι δύο

άνδρες στα δεξιά της Θεοδώρας φορούν ως επίβλημα το sagum, είδος χλαμύδας.

9

Τα σκουλαρίκια των πρώτων χριστιανικών χρόνων έδωσαν τη θέση τους

στα περπενδούλια, που στους αυτοκράτορες κρέμονται από τα διαδήματα που φορούν

και στους αυλικούς από τα φακεωλίδια (ή φακιολίδια), τετράγωνα πολυποίκιλτα

τεμάχια στόφας που καλύπτουν το κεφάλι.

Ιδιαίτερα στολισμένα, τόσο στις ανδρικές όσο και στις γυναικείες φορεσιές, ήταν

τα επιμανίκια, που πολλές φορές τη θέση τους έπαιρναν φαρδιά βραχιόλια με

πολύτιμους λίθους ή με σμάλτο.

Οι γυναίκες φορούσαν ζώνες στη μέση. Πολλές φορές όμως φορούσαν την

πουκαμίσα τελείως ριχτή. Συνηθιζόταν να φορούν δύο πουκαμίσες ταυτόχρονα, μία

μακριά και μία πιο κοντή από πάνω. Η εξωτερική πουκαμίσα ήταν κατά προτίμηση

αμάνικη.

Μακριές πουκαμίσες φορούσαν όλοι οι άλλοι πολίτες. Φτιάχνονταν με απλά υφαντά

υφάσματα που τα στόλιζαν με διακοσμητικές ταινίες, τα κλαβία (clavi),

τα σημεία (segnenta) και με τετράγωνα διακοσμητικά τμήματα, κεντητά, υφαντά ή

βαμμένα με πορφυρό χρώμα, τα ταβλία (tabulae). Συμπλήρωναν τη φορεσιά με ένα

μανδύα, που αρχικά ήταν η toga και η χλαμύδα (sagum).

Οι αγρότες και οι στρατιωτικοί φορούσαν κοντές πουκαμίσες, με ζώνη στη μέση ή

ελεύθερες. Η φορεσιά των στρατιωτικών ήταν αρχικά πανομοιότυπη με αυτή των

Ρωμαίων. Έτσι εικονίζονται οι στρατιωτικοί Άγιοι Γεώργιος και Δημήτριος, καθώς

και οι Άγιοι Θεόδωροι και πολύ συχνά οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.

Την εποχή του Ιουστινιανού τα ενδύματα στενεύουν. Αναφέρονται ενδύματα με

παράξενα ονόματα, που πιθανόν να τα παίρνουν από τα υφάσματα που είναι ραμμένα.

Τέτοια ενδύματα είναι τα καβάδια, τα σκαραμάγγια, τζιτζάκια, τα δεβητησία. Μερικά

από αυτά ήταν πολύ βαριά και σωληνωτά ή συρματένια. Τα ταμπάρια,

οι γρανάτζες και ο λαπατσάς, (ενδύματα με πολύ μακριά μανίκια) ήταν πανωφόρια

που μπορούσαν να φορεθούν ή να μένουν κρεμασμένα πίσω.

Ένας Βυζαντινός φορούσε ψηλές κάλτσες που θα πρέπει να τις στερέωνε σε μια

εσωτερική ζώνη στη μέση, καθώς και μια κοντή ή μακριά πουκαμίσα, ανάλογα με το

επάγγελμα, την κοινωνική του θέση και την περίσταση.

Τον μανδύα στερεώνουν στο δεξιό ώμο με μια πόρπη (fibula). Οι κληρικοί φορούν

λευκές φαρδομάνικες τουνίκες ή δαλματικές. Το κεντρικό τους τμήμα τονίζεται από

τη σκουρόχρωμη ούγια δεξιά κι αριστερά.

10

Την εποχή του Ιουστινιανού τα ενδύματα στενεύουν. Αναφέρονται ενδύματα με

παράξενα ονόματα, που πιθανόν να τα παίρνουν από τα υφάσματα που είναι ραμμένα.

Τέτοια ενδύματα είναι τα καβάδια, τα σκαραμάγγια, τζιτζάκια, τα δεβητησία. Μερικά

από αυτά ήταν πολύ βαριά και σωληνωτά ή συρματένια. Τα ταμπάρια,

οι γρανάτζες και ο λαπατσάς, (ενδύματα με πολύ μακριά μανίκια) ήταν πανωφόρια

που μπορούσαν να φορεθούν ή να μένουν κρεμασμένα πίσω.

Ένας Βυζαντινός φορούσε ψηλές κάλτσες που θα πρέπει να τις στερέωνε σε μια

εσωτερική ζώνη στη μέση, καθώς και μια κοντή ή μακριά πουκαμίσα, ανάλογα με το

επάγγελμα, την κοινωνική του θέση και την περίσταση.

Οι αγρότες και οι στρατιωτικοί φορούσαν κοντές πουκαμίσες, με ζώνη στη μέση ή

ελεύθερες. Η φορεσιά των στρατιωτικών ήταν αρχικά πανομοιότυπη με αυτή των

Ρωμαίων. Έτσι εικονίζονται οι στρατιωτικοί Άγιοι Γεώργιος και Δημήτριος, καθώς

και οι Άγιοι Θεόδωροι και πολύ συχνά οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.

11

Μακριές πουκαμίσες φορούσαν όλοι οι άλλοι πολίτες. Φτιάχνονταν με απλά υφαντά

υφάσματα που τα στόλιζαν με διακοσμητικές ταινίες, τα κλαβία (clavi),

τα σημεία (segnenta) και με τετράγωνα διακοσμητικά τμήματα, κεντητά, υφαντά ή

βαμμένα με πορφυρό χρώμα, τα ταβλία (tabulae). Συμπλήρωναν τη φορεσιά με ένα

μανδύα, που αρχικά ήταν η toga και η χλαμύδα (sagum).

Οι γυναίκες φορούσαν ζώνες στη μέση. Πολλές φορές όμως φορούσαν την

πουκαμίσα τελείως ριχτή. Συνηθιζόταν να φορούν δύο πουκαμίσες ταυτόχρονα, μία

μακριά και μία πιο κοντή από πάνω. Η εξωτερική πουκαμίσα ήταν κατά προτίμηση

αμάνικη.

Ιδιαίτερα στολισμένα, τόσο στις ανδρικές όσο και στις γυναικείες φορεσιές, ήταν

τα επιμανίκια, που πολλές φορές τη θέση τους έπαιρναν φαρδιά βραχιόλια με

πολύτιμους λίθους ή με σμάλτο.

12

Τα σκουλαρίκια των πρώτων χριστιανικών χρόνων έδωσαν τη θέση τους

στα περπενδούλια, που στους αυτοκράτορες κρέμονται από τα διαδήματα που φορούν

και στους αυλικούς από τα φακεωλίδια (ή φακιολίδια), τετράγωνα πολυποίκιλτα

τεμάχια στόφας που καλύπτουν το κεφάλι.

Ποιος ήταν ο τρόπος ένδυσης των Ελλήνων στην επανάσταση; Πως άλλαζε στην

κάθε περιοχή και γιατί;

Κάθε ελληνική τοπική φορεσιά είναι ένα σύνολο ενδυμάτων το οποίο χαρακτηρίζει μια ομάδα

ανθρώπων που ζουν μέσα στον ελληνικό χώρο. Λειτουργεί όπως κάθε ενδυμασία, δηλαδή ντύνει και

στολίζει το κορμί και παρουσιάζει την όψη που επιθυμεί να δώσει εκείνος που τη φοράει στους

τρίτους, παρέχοντας στον εαυτό του σιγουριά και άνεση. Μέσα στη συντηρητική και αυστηρή

κοινωνία του χωριού και της μικρής πόλης, η σιγουριά και η άνεση πετυχαίνονται με την

ομοιομορφία που προσφέρει μια «στολή». Η στολή βασίζεται στην παράδοση και στη

συντηρητικότητα και διαφέρει ριζικά από τη «μόδα» που βασίζεται στην αλλαγή.

Οι παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές πρέπει να άρχισαν να διαμορφώνονται έτσι όπως τις

γνωρίζουμε, κατά τα μέσα του 17ου

και 18ου

αιώνα. Οι αποκλειστικές σχεδόν πληροφορίες που

έχουμε για την αρχή τουλάχιστον αυτής της περιόδου, είναι τα κείμενα των ξένων περιηγητών που

επισκέφθηκαν την Ελλάδα. Μέσα από τα χρονικά τους μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες

άλλοτε ορθές και άλλοτε ανακριβείς, που βοηθούν να αποκαταστήσουμε και να παρακολουθήσουμε

την εξέλιξη της ελληνικής ενδυμασίας. Παράλληλα, κάθε είδους φιλολογικό, ιστορικό, νομικό κλπ

κείμενο μπορεί να αποτελέσει πηγή πληροφοριών.

Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και με την εξάπλωση του στενού οριζόντιου αργαλειού, κάνει

την εμφάνισή του ένα ένδυμα που συντίθεται από περισσότερα από ένα τεμάχια υφάσματος, η

«δαλματική». Το ένδυμα αυτό επέζησε στις τοπικές ελληνικές φορεσιές ως εσωτερικό ένδυμα, το

«πουκάμισο».

Στα πεδινά, τα βουνίσια και τα θαλασσινά χωριά εξακολουθούν να κυριαρχούν οι τοπικές φορεσιές,

που ακριβώς αυτή την εποχή φαίνεται να αποκρυσταλλώνονται, λίγο πριν αρχίσουν να

καταργούνται με τη δεύτερη, πιο δυναμική, εισβολή της δυτικής μόδας, την οποία καθιέρωσε η

βασίλισσα Όλγα με σύμμαχο τη βιομηχανική επανάσταση που άρχισε τότε να διαφαίνεται και στον

ελληνικό χώρο και που στην περίπτωση του ενδύματος επισημαίνεται με τη ραπτομηχανή, τα

13

«φιγουρίνια» και τις «καλλιγραφίες», αλλά κυρίως με τις σχολές κοπτικής και ραπτικής (τέλος

19ου

αι.). Εισβάλλει έτσι και η νεότερη ευρωπαϊκή μόδα στην Ελλάδα.

Όλα τα παραπάνω ενδύματα συμπληρώνονται πολλές φορές με διάφορα γιλέκα και ζακέτα, που

έχουν συχνά επένδυση από γούνα. Τη μέση τη ζώνει ένα ζωνάρι, που τυλίγεται περισσότερες από

μία φορές γύρω από τη μέση και κάποτε την περιφέρεια, ή μια ζώνη ή και τα δύο.

Χαρακτηριστική στις γυναικείες χωρικές φορεσιές είναι η ποδιά. Το τμήμα του σώματος που

καλύπτει προσφέρεται για διακόσμηση, γιατί παρέχει μια ενιαία σχεδόν επιφάνεια. Στα πόδια

φοριούνται πλεχτές, μπαμπακερές, μάλλινες ή μεταξωτές κάλτσες, σε μήκος ανάλογο με το μήκος

του πουκάμισου.

Οι γυναικείες φορεσιές είναι κατάφορτες από ποικίλα είδη κοσμημάτων, αργυρών και άλλων, που

στολίζουν το κορμί και το κεφάλι.

Τα κεφαλοκαλύμματα και τα κεφαλοδέματα είναι περίπλοκα, κυρίως τα νυφικά. Στο σύνολό τους,

οι γυναικείες ελληνικές φορεσιές έχουν τολμηρούς χρωματικούς συνδυασμούς και παρουσιάζουν

συχνά μεγάλη φαντασία στον τρόπο που φοριούνται τα διάφορα τμήματά τους και στα χίλια δυο

στολίδια που τις ποικίλλουν.

Η ελληνική λαϊκή φορεσιά, ιδιαίτερα η γυναικεία, ήταν έργο των γυναικών. Όλα τα τμήματά της,

από τα καλύμματα του κεφαλιού ως τα υποδήματα, κατασκευάζονταν, όπως και τα υλικά,

επιτοπίως. Σιγά-σιγά άλλαζαν μερικά τμήματα. Και προστέθηκαν αγοραστά (τσεμπέρια, ζώνες,

σειρήτια, μαντήλια κ.λπ.) που ήταν προϊόντα εργαστηρίων, ώσπου η βιομηχανική ανάπτυξη

14

παραμέρισε ολοκληρωτικά την παραδοσιακή φορεσιά. Αυτή περιορίστηκε σε λίγες οπωσδήποτε

«κλειστές» κοινότητες (Σαρακατσάνοι, Βλάχοι κ.λπ.) ή ως γνώρισμα ατομικής εμμονής στον

παραδοσιακό τρόπο ζωής.

Οι ελληνικές αντρικές τοπικές φορεσιές είναι αυστηρές στο χρώμα και λιτές στη διακόσμηση, έτσι

ώστε το βασικό τους σχήμα να μένει ξεκάθαρο.

Έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις γυναικείες φορεσιές, όπου τα τολμηρά χρώματα, η υπερβολική

μερικές φορές διακόσμηση και τα πολλά εξαρτήματα μπερδεύουν την κυρίως γραμμή τους. Όλες οι

αντρικές φορεσιές του ελληνικού χώρου έχουν για εσώρουχα τη φανέλα και το σώβρακο και από

καμιά δεν λείπει το πουκάμισο, που, αν και παρόμοιο στην κοπή με το γυναικείο, συνήθως είναι

κοντό.

Αν παρατηρήσουμε τις αντρικές φορεσιές κατά μεγάλες γεωγραφικές περιοχές, θα δούμε ότι σε

κάθε περιοχή χαρακτηρίζονται οπτικά από κάποιο ιδιαίτερο τμήμα τους: στη Θράκη επικρατεί το

«πουτούρι», είδος σκουρόχρωμου μάλλινου παντελονιού, στη Μακεδονία το μαύρο «μπενεβρέκι»,

«πανωβράκι» ή «σαλβάρι», μάλλινο παντελόνι κι αυτό, και το «πουκάμισο» φορεμένο ως βασικό

ένδυμα, ενώ οι Βλάχοι, οι Σαρακατσάνοι, οι κάτοικοι της περιοχής της Φλώρινας, οι Θεσσαλοί και

οι Ηπειρώτες φορούν ένα είδος κοντού μάλλινου, αμάνικου πανωφοριού που συνήθως λέγεται

«ντουλαμάς».

Τη μέση τη ζώνει κάποιο ζωνάρι ή ζώνη ή και τα δύο. Το χειμώνα φοριούνται πάνω από όλα

διάφορα μανικωτά παλτά ή κάπες, που συχνά έχουν κουκούλα.

Τα διάφορα κεφαλοκαλύμματα και τα κεφαλοδέματα στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν

καθορισμένα από τους Τούρκους σαν διακριτικά γνωρίσματα. Όλα είχαν ως βάση ένα κόκκινο

μαλακό σκούφο από πίλημα, το «φέσι». Μετά την Απελευθέρωση τα κεφαλοκαλύμματα

απλοποιήθηκαν. Στη Μακεδονία, την Ήπειρο και τη Θράκη καθιερώθηκε η μαύρη βελούδινη ή

γούνινη αστραχάν τόκα, γνωστή επίσης με το όνομα «καλπάκι».

Οι πιο γνωστοί νησιώτες δεν έπαψαν να φορούν φέσι και μετά την Απελευθέρωση. Όσοι το

κατάργησαν, επειδή τους θύμιζε την περίοδο της σκλαβιάς, φόρεσαν διάφορα μαντίλια δεμένα γύρω

από το κεφάλι με διάφορους τρόπους, όπως το κρητικό «σαρίκι».

Τα κοσμήματα που στολίζουν τις αντρικές φορεσιές είναι λίγα. Το πιο συνηθισμένο αντρικό στολίδι

είναι το αργυρό φυλαχτό, το «χαϊμαλί». Στο βορειοελλαδικό χώρο και τα νησιά οι άντρες φορούν

και χάντρινα κοσμήματα, που τους τα κατασκευάζουν οι γυναίκες τους.

1. Ποια είναι τα βασικά μέρη που αποτελούν μια τυπική παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά στο Ν.

Σούλι ;

Φουστάνι : Φόρεμα μεταξωτό ή αλατζένιο, μακρύ που φτάνει μέχρι τον αστράγαλο.

Φούστα : Μάλλινη ή πουκαμίσα μακριά που φοριέται κάτω από το φουστάνι.

Ποδιά : Φοριέται μπροστά από το φουστάνι και είναι κεντημένη με ζωηρά χρώματα.

Σιάλι (ζώνη) : Στερεώνεται στη μέση.

Σιαμί : Μαντήλα – κεφαλόδεσμος.

15

Τζιουμπές ή τζιμπές : Πανωφόρι από τσόχα που ήταν επίσημο, ενώ το υφασμένο στον αργαλειό

ήταν το καθημερινό.

Φλουριά : Αυτά τα είχαν κρεμασμένα στο στήθος αλλά μόνο οι παντρεμένες.

2. Ποια είναι τα βασικά μέρη που αποτελούν μια τυπική παραδοσιακή ανδρική φορεσιά στο Ν.

Σούλι;

Πουκάμισο : Άσπρο, βαμβακερό, με μανίκια και μακρύ μέχρι το γόνατο.

Εσώβρακο : Έφθανε κάτω από τα γόνατα και δένονταν με τα «πατσιαλίκια».

Γιλέκο : Ήταν χοντρό, μαύρο και μάλλινο.

Φέσι : Μπλε φέσι στο κεφάλι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και αργότερα τραγιάσκα ή

κασκέτο.

Ζωνάρι («ζναρ») : στερεώνονταν στη μέση και ήταν μαύρο ή κόκκινο.

Κάλτσες : Χοντρές, μάλλινες, πλεγμένες στο χέρι και με διάφορα σχέδια.

Τσαρούχια (τσιρβούλια) : Ήταν φτιαγμένα από δέρμα ζώου, συνήθως γουρουνιού.

Σαλβάρι : Είχε φαρδιά σέλα, ήταν από μαύρο ή γκρίζο «σαγιάκι» υφασμένο στον αργαλειό.

Κοπαράνι : Πανωφόρι μαύρο ή γκρίζο.

Ντουλαμάς : Είδος γιλέκου, αλατζένιος, φοριόταν κάτω από το κοπαράνι, στο κεφάλι ή το

«καλπάκι» της ανύπαντρης, με την προσθήκη του καθολικού μαύρου «βέλου» για την

επίσκεψη στην εκκλησία. Τη φορεσιά αυτή τη φόρεσαν όλες οι αστές στα ελεύθερα κι ακόμα

στα τουρκοκρατούμενα Βαλκάνια, μέχρι και το Βελιγράδι.

Επίλογος

Ύστερα από την πολύμηνη εργασία για την ολοκλήρωση αυτού του “Project” , η συνεργασία μας

απέφερε οφέλη περισσότερα από τα αναμενόμενα.

Μέσω του κλίματος ομαδικότητας και της επικοινωνίας που αναπτύχθηκε, τα μέλη της ομάδας

μάθαμε πώς να συνεργαζόμαστε, προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα για την

ολοκλήρωση της διερευνητικής εργασίας.

Επιπροσθέτως καλλιεργήθηκε η ικανότητα της κριτικής σκέψης και γνωρίσαμε τον τρόπο εκείνο με

τον οποίο έπρεπε να ερευνήσουμε κάθε ερώτημα που θέσαμε, έχοντας ως αποτέλεσμα τη

βιβλιογραφική επισκόπηση, εργαλείο απαραίτητο για την απάντηση του κάθε ερωτήματος.

Τέλος, μάθαμε πώς η γνώση δεν είναι αποσπασματική, αλλά συνδέεται με τα βιώματα και την

καθημερινότητα μας ως μαθητές. Για αυτόν τον λόγο η διεξαγωγή της εργασίας ή “project” στο

σύγχρονο σχολειό παρουσιάζει ενδιαφέρον.

16

Κεφάλαιο Β. Μόδα –Κατανάλωση.

Όνομα υποομάδας.

Γεωργόπουλος Βαγγέλης, Δασκαλοπούλου Κωνσταντίνα, Καραπέτσα Νεφέλη, Αντωνίου Αγγελική

17

Στόχοι-Προβληματισμοί-Διερευνητικά ερωτήματα. Αποστολή της δικής μας ομάδας ήταν να ασχοληθεί και να διερευνήσει κάποια ερωτήματα σχετικά με την σχολική μόδα και την καταναλωτική συμπεριφορά των μαθητών στις μέρες μας και σε παλαιότερες εποχές, αλλά και τις αλλαγές της μόδας ανά δεκαετία. Συγκεκριμένα τα ερωτήματά μας ήταν τα εξής:

1. Τί είναι μόδα;

2. Πώς αλλάζει η μόδα ανά δεκαετία;

3. Μελέτη της σχολικής μόδας και καταναλωτική συμπεριφορά των μαθητών.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ομάδα μας ονομάζεται Alternative Creators και αποτελείται από τέσσερα άτομα. Ως ομάδα, έπρεπε να ερευνήσουμε τα προαναφερθέντα ερωτήματα και να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα. Ασχοληθήκαμε με την μόδα, ένα ζήτημα που μας αφορά όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου Αυτή η εργασία αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία για εμάς, καθώς βρήκαμε την ευκαιρία να διερευνήσουμε την μόδα και να λύσουμε κάποιες ενδεχόμενες απορίες μας. Στην εργασία που ακολουθεί, εκτός από την απάντηση των διερευνητικών μας ερωτημάτων, εκφράζουμε και την άποψη μας για το φαινόμενο που ονομάζεται μόδα και για την επιρροή του σε εμάς.

18

ΜΟΔΑ Ύφασμα. Ιδέα. Σχέδιο. Ένδυμα. Μοντέλο. Διαφήμιση. Αγορά. Τάση. Στυλ. ΜΟΔΑ. Λέξη διεθνής, γοητευτική, εύηχη. Λέξη που είναι δύσκολο να πάρει έναν σταθερό και μαζικά αποδεκτό ορισμό. Μια λέξη που αναφέρεται σε καθετί γύρω μας, από τα μαλλιά και τα ρούχα μέχρι τον τρόπο συμπεριφοράς μας. Η μόδα μεταβάλλεται συνεχώς και εμείς καλούμαστε είτε να την ακολουθήσουμε είτε να μην ενδιαφερθούμε για τις αλλαγές της. Η μόδα άλλοτε ακολουθεί τον άνθρωπο και τις εποχές, άλλοτε προπορεύεται και άλλοτε κάνει τον κύκλο της, επανεμφανιζόμενη πιο δυναμικά. Φέρνει στο προσκήνιο τάσεις, η πληθώρα των οποίων σταδιακά χάνουν την ισχύ τους μέχρι να εκλείψουν εντελώς και κάποιες άλλες, λιγότερες σε αριθμό, που η εκτεταμένη απήχηση τους τις καθιστά fashion statements που άφησαν το δικό τους στίγμα στον χώρο της μόδας. Γνωρίζοντας λοιπόν την μόδα, θα ήταν καλό να μιλήσουμε για μερικά από αυτά. Τζιν Τα πάντα μπορεί να αλλάξουν στη μόδα, τα πάντα μπορούν να βγουν εκτός κάποιες σεζόν και να επανέλθουν παραλλαγμένα αργότερα, ποτέ μα ποτέ όμως δεν πρόκειται να σταματήσουμε να φοράμε τζιν. Το μοναδικό αυτό φαινόμενο στα υφάσματα εφευρέθηκε το 1873 από τους Jacob Davis και Levi Strauss. Το 1872 οι δυο τους συνεργάζονται και δημιουργούν ιδιαίτερα ανθεκτικά εργατικά παντελόνια με γυρωτικούς ήλους (ειδικά περτσίνια) για να στερεώνονται καλύτερα οι τσέπες. Το πρώτο τζιν έχει μόλις γεννηθεί. Το 1950 παιδιά του γυμνασίου ενσωματώνουν το τζιν στην γκαρνταρόμπα τους, ως σύμβολο αυτοπροσδιορισμού, θέλοντας φορώντας το να δείχνουν μεγαλύτεροι και πιο ατίθασοι απέναντι στους γονείς τους που δεν είχαν ξεκινήσει ακόμα να το φορούν. Τη δεκαετία του’80 αναλαμβάνουν την παραγωγή του οι μεγαλύτεροι σχεδιαστές, χρίζοντάς το fashion item. Στα 90’s το τζιν αλλάζει χρώμα και μορφή, ενώ γίνονται πολύ δημοφιλή τα second-hand vintage jeans. Οι νέοι στρέφονται σε άλλα καταστήματα που το πουλούν και οι δουλειές της Levi Strauss & Co. αρχίζουν να «πέφτουν». Το 2000 το κλασικό τζιν επαναπροσδιορίζεται από τους σχεδιαστές, απελευθερώνεται από κάθε κοινωνικό και δημιουργικό περιορισμό, συναντάται παντού και πάντα και μπορεί να κοστίσει ακόμα και μια μικρή περιουσία. All star Αν υπάρχει κάποια εταιρία υποδημάτων που έχει αφήσει ιστορία, αυτή είναι αναμφισβήτητα η Converse με τα Chuck Taylor All-Stars, τα πλέον διαχρονικά, νοσταλγικά και fashion statement αθλητικά, φτιαγμένα απλά από καμβά και λάστιχο. Με πρώτη παρουσία στον χώρο της υπόδησης το 1908 από τον Marquis M. Converse, τα All Star έφεραν την επανάσταση στο μπάσκετ και συμβάδισαν με τη γέννηση του rock ‘n roll. Το 1910 η βιομηχανία του Converse παράγει 4.000 ζευγάρια παπούτσια τη μέρα, το 1915 πρωτοκυκλοφορεί παπούτσια για τένις και το 1917 παπούτσια για μπάσκετ, με διασημότερα όλων τα Converse All Star Αρχικά, το Converse All Star έβγαινε μόνο σε μαύρο, αλλά μετά τον Πόλεμο οι ομάδες μπάσκετ που χρησιμοποιούσαν τα παπούτσια της πίεσαν την εταιρία να παράγει και άλλα χρώματα Μεγάλο ρόλο στην προώθηση των

Εικόνα 1:Το τζιν δημιουργήθηκε για να καλύψει την ανάγκη των Αμερικανών χρυσωρύχων για ανθεκτικότητα στα ρούχα εργασίας.

19

Converse έπαιξε και το Hollywood, αφού ηθοποιοί και άλλοι celebrities έδειξαν να τα προτιμούν. Το 1950 αποτέλεσαν το απαραίτητο συνοδευτικό της νεολαίας για τα τζιν παντελόνια τους, ενώ στις δεκαετίες του ‘60 και του ’70 φορέθηκαν σε όλα σχεδόν τα αθλήματα αλλά και από όλους τους hippies και τους punk. Συνέχισαν να είναι ιδιαίτερα δημοφιλή και στη δεκαετία του ’80 ως σύμβολο αντι-κουλτούρας, μαζί με το λευκό t-shirt, το τζιν και το δερμάτινο τζάκετ. Το 2003 η εταιρία εξαγοράστηκε από την NIKE για 305 εκατ. δολάρια και τότε προέκυψαν νέα σχέδια, εμφανίστηκαν νέοι fans ενώ κάποιοι παλιοί παρέμειναν πιστοί στα 20-ετή All Star τους, αρνούμενοι να αγοράσουν καινούργια. Γι’ αυτούς, το να έχουν στην κατοχή τους ένα τέτοιο αξεσουάρ είναι σαν να φορούν στα πόδια τους ένα κομμάτι ιστορίας.

Aviator Τα πλέον διαχρονικά γυαλιά ηλίου είναι τα aviator της εταιρίας Ray Ban. Το πρώτο ζευγάρι aviators δημιουργήθηκε από την Ray Ban το 1936 ειδικά για

τους πιλότους του αμερικανικού στρατού που ενοχλούνταν από την αντανάκλαση του ήλιου κατά τις πτήσεις τους. Το σχέδιο, μάλιστα, των γυαλιών υιοθετήθηκε από τα μέχρι τότε γυαλάκια (googles) του

στρατού, και το σχέδιο αυτό αγαπήθηκε τόσο πολύ που έχει διατηρηθεί

σχεδόν πανομοιότυπο μέχρι σήμερα. Το μοναδικό σημείο που άλλαξε είναι το χαρακτηριστικό διπλό γεφυράκι ανάμεσα στους δύο φακούς και την μύτη, στο οποίο παλαιότερα τοποθετούσαν το τσιγάρο τους οι στρατιώτες. Το 1973,τα aviator άρχισαν να κυκλοφορούν και στην αγορά, ενώ παράλληλα άλλες γνωστές και άγνωστες εταιρίες άρχισαν να αντιγράφουν το στυλ, δημιουργώντας τα δικά τους γυαλιά πιλότου, κάποια εκ των οποίων διέφεραν και στην ποιότητα του τζαμιού. Μεγάλη απήχηση είχαν τα γυαλιά από τη στιγμή που άρχισαν να τα φορούν οι celebrites, ειδικά κατά τη δεκαετία του ’60 ενώ οι πωλήσεις τους κορυφώθηκαν κατά τη δεκαετία του ’80, όταν έγιναν και μέρος της γενικότερης pop κουλτούρας, με αμέτρητους stars του Hollywood και τραγουδιστές να εμφανίζονται δημόσια φορώντας τα. Με τα χρόνια τα aviators κυκλοφόρησαν σε διάφορα μεγέθη και χρώματα, παραμένοντας το πλέον δημοφιλές στυλ γυαλιών ηλίου όχι μόνο επειδή καθιερώθηκαν ως fashion statement αλλά και επειδή είναι πραγματικά από τα πιο εύχρηστα και ποιοτικά. “Little Black Dress” Θεωρείται το απόλυτο γυναικείο ρούχο γι’ αυτό και σε κάθε γυναικεία ντουλάπα υπάρχει ένα. Το μαύρο φόρεμα ανακαλύφθηκε από την Coco Channel το 1926, μια εποχή στην

Εικόνα 3: Ray Ban Aviator

Εικόνα 4:Η Audrey Hepburn με το μαύρο φόρεμα της Channel, μεταποιημένο από τον Hubert Givenchy, στην ταινία Breakfast at Tiffany's.

Εικόνα 2:Το λογότυπο της εταιρίας.

20

οποία οι γυναίκες άρχισαν να κονταίνουν τα φορέματα τους, να κόβουν τα μαλλιά τους και να απολαμβάνουν μια πιο δραστήρια κοινωνική ζωή. Ήταν η εποχή που άρχισαν να εμφανίζονται περισσότερα σημεία του γυναικείου σώματος, όπως οι γάμπες και η πλάτη. Σκοπός της Channel ήταν να προτείνει ένα φόρεμα ευπροσάρμοστο σε όλες τις περιστάσεις, οικονομικά προσεγγίσιμο στο αγοραστικό κοινό και σε ουδέτερο χρώμα. Για άλλη μια φορά το Hollywood συνέβαλε στην καθιέρωση του μαύρου φορέματος, κυρίως την εποχή που κυκλοφόρησαν οι πρώτες έγχρωμες ταινίες. Κατά τη δεκαετία του ’50, η Dior το έκανε σύμβολο της απόλυτης femme fatale, ενώ κατά τη δεκαετία του ’60 υιοθετήθηκε τόσο από τη νεώτερη mod γενιά (στην πιο μίνι εκδοχή του) όσο και από μεγαλύτερες γυναίκες που υιοθέτησαν το στυλ του Hubert de Givenchy. Η απήχησή του μειώθηκε λίγο κατά τα 70’s που έδωσαν έμφαση στο χρώμα, ενώ στα 80’s επανήλθε δυναμικά στη μόδα, ενσωματώνοντας φυσικά και τις αποκρουστικές βάτες. Στη δεκαετία του ’90 προτιμήθηκε η λιτότερη μορφή του, ενώ η grundge κουλτούρα το συνδύασε τόσο με σανδάλια όσο και με μπότες. Αν και η πρόσφατη επιστροφή στη μόδα της δεκαετίας του ’70 με τα πολλά χρώματα το έχει κάπως παραμερίσει, το μικρό μαύρο φόρεμα θα είναι πάντα αποδεκτό και αγαπημένο.

Καπαρντίνα Ήταν το 1901 όταν ο Thomas Burberry δημιούργησε την πρώτη του καπαρντίνα, ως ελαφρύτερο εναλλακτικό αδιάβροχο πανωφόρι για τους Άγγλους και Γάλλους στρατιώτες κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και ασυνείδητα, λάνσαρε ένα από τα κομψότερα ρούχα όλων των εποχών. Αδιάβροχη, συνήθως βαμβακερή ή μάλλινη, με δέκα ή λιγότερα κουμπιά, σε κάποιες περιπτώσεις με αφαιρούμενη επένδυση και

μάκρος μέχρι το γόνατο ή λίγο πιο κάτω, η καπαρντίνα παρέμεινε στη μόδα για πολλές δεκαετίες, ακόμα και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και από ένδυμα των αξιωματούχων του στρατού, σύντομα μετατράπηκε σε απαραίτητο αξεσουάρ των πλέον αξιοσέβαστων businessmen, ενώ αμέτρητοι κινηματογραφικοί ήρωες την οδήγησαν στην προσοχή του κοινού. Αυτόματα η καπαρντίνα υιοθετήθηκε από διάφορες κοινωνικές ομάδες όπως οι mods, κατά τη δεκαετία του ’60, οι heavy metal-άδες και οι goth-άδες, στη μαύρη εκδοχή της, ενώ περιθωριακοί τύποι και επιδειξίες έχουν κατά καιρούς συνδεθεί με το συγκεκριμένο ρούχο. Αλλά και τα κόμικς την έχουν χρησιμοποιήσει στα σκίτσα τους, οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας στους πρωταγωνιστές τους, και φυσικά τα περισσότερα film noir έντυναν τους ντετέκτιβ τους με καπαρντίνες. Σήμερα πολλές σταρ του Χόλυγουντ, όπως η Angelina Jolie και η Jessica Simpson δείχνουν να τις προτιμούν, καθιστώντας την καπαρντίνα άλλο ένα fashion item με πολλούς θαυμαστές. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν μόδα ό,τι παρουσιάζουν οι μεγάλοι οίκοι ένδυσης, υπόδησης,

καλλυντικών και γενικά οτιδήποτε έχει άμεση σχέση με την εμφάνιση του

ανθρώπου. Συνεπώς, πολλοί συνδέουν άδικα την μόδα και το στυλ με την μάρκα και τον σχεδιαστή. Η μάρκα είναι, στην

ουσία, μια ‘ετικέτα’ που μπαίνει στα ρούχα και απλά τα διαφοροποιεί από τα πανομοιότυπα διαθέσιμα ανταγωνιστικά στην ποιότητα αλλά, τις περισσότερες φορές, μόνο στην τιμή.

Εικόνα 5:Ο αδιάβροχος εξοπλισμός του Burberry για τους στρατιώτες του πολέμου.

21

Επομένως, αυτό που καταφέρνει να κάνει η μάρκα είναι να μας επιβαρύνει οικονομικά αλλά, κυρίως, να περάσει ένα μήνυμα για την κοινωνική και οικονομική μας θέση, γεγονός που αποτελεί βασικό κριτήριο για την αγορά ενός επώνυμου ενδύματος. Επιδιώκουμε μέσα από την εμφάνιση μας να μεταβιβάσουμε σιωπηλά μηνύματα για την προσωπικότητα μας, κάτι που μπορεί όμως να φθείρει το προσωπικό μας στυλ. Διότι η μόδα δεν είναι μόνο ό,τι πλασάρει ένας οίκος και ένας σχεδιαστής. Η μόδα πηγάζει από εμάς. Η μόδα αποτελεί ένα τρόπο έκφρασης του πραγματικού μας εαυτού και όχι ένα βολικό μέσο προβολής μιας πλαστής προσωπικότητας. Μόδα υπάρχει παντού γύρω μας, αλλά εμείς πρέπει να διαλέξουμε αυτό που μας εκφράζει και μας διευκολύνει. Εξ’ ορισμού λοιπόν, μόδα είναι ο ιδιαίτερος τρόπος ζωής που επικρατεί σε μια κοινωνία για κάποιο χρονικό διάστημα. Είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο, το οποίο όμως είναι παροδικό, αφού αλλάζει συνεχώς. Εκτείνεται σε πολλούς τομείς, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι: α)η εξωτερική εμφάνιση β)Η κατοικία και η διακόσμησή της, η διατροφή, το επάγγελμα, το αυτοκίνητο γ)Η συμπεριφορά δ)Οι προτιμήσεις στην Τέχνη και σε άλλες πνευματικές δραστηριότητες του ανθρώπου Μόδα είναι επίσης η τάση του ανθρώπου για την αναζήτηση του καινούργιου, του σύγχρονου, σύμφωνα με τα δεδομένα κάθε εποχής. Χαρακτηριστικό λοιπόν της μόδας είναι η ευμεταβλησία της, ενώ κάποιοι παράγοντες, όπως τα μέσα επικοινωνίας και η διαφήμιση, επιτείνουν την ρευστότητα της. Παρόλα αυτά, η μόδα είναι κάτι βαθύτερο που δεν βασίζεται σε fashion statements, μάρκες και σχεδιαστές, αλλά στην προσωπική ικανοποίηση του καθενός και την δυνατότητα που προσφέρει για την εξωτερίκευση των συναισθημάτων και της προσωπικότητας του. Διάσημα αποφθέγματα για την μόδα

«Η μόδα είναι αρχιτεκτονική- είναι θέμα αναλογιών.» -Coco Channel

«Η μόδα είναι μία μορφή ασχήμιας τόσο ανυπόφορης, που πρέπει να την αλλάζουμε κάθε 6

μήνες.» - Oscar Wilde

«Η μόδα είναι ισχυρότερη και από τον χειρότερο τύραννο.» -Λατινική παροιμία

«Η μόδα γεννιέται μέσα από ασήμαντα γεγονότα, τάσεις και πολιτική και όχι μέσα από

κοσμήματα, στολίδια, ρούχα που αναγράφονται ή από το μήκος μιας φούστας.» - Elsa

Schiaparelli

«Η μόδα είναι η επιστήμη του “φαίνεσθαι”. Εμπνέει εκείνους με την επιθυμία να δείχνονται

και όχι να είναι.» -Henry Fielding

«Η μόδα είναι χαρά. Η μόδα δεν είναι αναγκαιότητα, αλλά κάτι που σε αγγίζει, που σου

μιλάει στην καρδιά. Ένα ρούχο μπορεί να είναι αναγκαίο, ένα designer φόρεμα δεν είναι κάτι

που θα το χρειαστείς, είναι όμως κάτι που θα το ποθήσεις και αυτό είναι πρόκληση. Η μόδα

είναι πάθος. Σκοτεινή ή ανάλαφρη, ρομαντική ή αυστηρή, όπως και να έχει, το σημείο

εκκίνησης είναι πάντα το ίδιο, κι αυτό είναι η αγάπη.» - Marc Jacobs

Οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους η μόδα μεταβάλλεται, είτε δημιουργώντας νέες τάσεις, είτα επαναφέροντας κάποιες παλιές. Γενικά, η μόδα συνεχώς ανανεώνεται και εμείς μελετάμε τις αλλαγές της ανά δεκαετία, προσπαθώντας έτσι να την γνωρίσουμε καλύτερα.

22

Η ΜΟΔΑ ΑΝΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1950 Οι νέοι του ’50 ως πρώτη μεταπολεμική γενιά εκδήλωσαν τη διάθεση να ντυθούν

ατημέλητα, να φορέσουν κολλητά και να χορέψουν rock’ n roll.

Η δεκαετία του ’50 χαρακτηρίζεται από την έντονη αμερικάνικη επίδραση με τα casual ρούχα και

την καθιέρωση του τζιν παντελονιού. Οι πλούσιες φούστες χρειάζονταν υποστήριξη για να

φαίνονται ωραίες και το νάιλον ύφασμα χρησιμοποιήθηκε για να δημιουργήσει τα φουσκωτά

διχτυωτά μεσοφόρια που λέγονταν φουρό.

Τη δεκαετία του ’50 επιδράσεις από τον κινηματογράφο, τα περιοδικά και τη ροκ μουσική σκηνή

δημιούργησαν ένα νέο αγοραστικό κοινό, τους teenager. Σύντομα οι teenager είχαν την δική τους

μόδα, ακόμα και τα δικά τους μεταφορικά μέσα, τα scooter. Αντιμετωπίστηκαν ως «επαναστάτες»

και τονίστηκε το χάσμα μεταξύ των γενεών. Οι αμερικάνικες επιρροές από τα είδωλα του rock’ n roll

και τους κινηματογραφικούς αστέρες ήταν έντονες.

Στην Αγγλία οι Teddy Boys, ειρωνευόμενοι το εδουαρδιανό στυλ των νέων της αριστοκρατίας,

φορούσαν μακριά στενά σακάκια και παντελόνια σωλήνες. Τα μαλλιά τους τα έστρωναν προς τα

πίσω με μακριές φαβορίτες. Τα κορίτσια τους βάφονταν και έκαναν υπερβολές στο ντύσιμο τους. Η

γενιά των Beatnik στη Νέα Υόρκη διαμόρφωσε το δικό της στυλ με χοντρές φανέλες, στενές

εφαρμοστές pencil φούστες και προτίμηση στα μαύρα.

Φορέθηκαν τα γυαλιά με τα τεράστια πλαϊνά τα οποία

αποτέλεσαν μαζί με το κωνικό σουτιέν και τις χάντρες,

αξεσουάρ της μόδας για την συγκεκριμένη δεκαετία. Τα μαλλιά,

χτενίζονταν σε αλογοουρά ή σε κότσο. Η Channel

πρότεινε το κλασικό Channel κουστούμι με φούστα φάκελο, μικρές

τσέπες στο σακάκι και κουμπιά στα μανίκια. Το ταγέρ της είχε

διακοσμητικές τρέσες και ήταν από τουίντ. Το ταγέρ Channel σε ίσια

γραμμή το συμπλήρωναν κοσμήματα από αλυσίδες και

μαργαριτάρια, η τσάντα Channel και ένα φουλάρι.

Ο Hubert Givenchy, που έντυνε την ηθοποιό Audrey

Hepburn, εγκαινίασε την μόδα για ένα πιο ίσιο, χωρίς μέση,

ριχτό φόρεμα. Αυτό ήταν η απαρχή για τα κοντά και ριχτά φορέματα

που ακολούθησαν. Στοιχεία από το φόρεμα αυτό πήραν η σχεδιάστρια Mary Quant στο Λονδίνο και

ο André Courrèges στο Παρίσι, που εισήγαγαν τα μίνι ριχτά φορέματα της δεκαετίας του ΄60.

Στην Ελλάδα ο Ντίμης Κρίτσας ανοίγει το ατελιέ του δίνοντας μια νότα γαλλικής φινέτσας (είχε

μαθητεύσει μόδα στο Παρίσι). Τον ακολουθούν ο Γιάννης Τσοπανέλλης ενώ κάνει την εμφάνιση του

και ο Φιλήμονας.

Τη δεκαετία του ’50 άρχισε στην Φλωρεντία το made in Italy, η επιτυχημένη δηλαδή πορεία της

Υψηλής Ραπτικής και του «πρετ α πορτέ». Από τα πρώτα ονόματα που καθιερώθηκαν διεθνώς

ήταν ο Emilio Pucci με τα ‘έντονα χρώματα και το «κάπρι», το ζεύγος Missoni με τα πολύχρωμα

πλεκτά του και ο Valentino. Παράλληλα, το Μιλάνο ισχυροποιήθηκε ως κέντρο μόδας απέναντι στη

Ρώμη και τη Φλωρεντία.

Ανάμεσα στα ονόματα των Ιταλών σχεδιαστών που διακρίθηκαν τις επόμενες δεκαετίες ήταν ο

Giorgio Armani, o Gianfranco Ferre, o Gianni Versace, οι Dolce&Gabbana και η Prada. Είδωλα

αυτής της δεκαετίας αποτελούν η Marilyn Monroe, η Audrey Hepburn, η Grace Kelly, η Μελίνα

Μερκούρη και η Έλλη Λαμπέτη.

Εικόνα 6: Teddy boys.

23

1960

Η μόδα ανανεώνεται και εμφανίζονται νέοι σχεδιαστές που θέλουν να κάνουν τη δική τους

επανάσταση. Η ροκ μουσική, τα ναρκωτικά και η σεξουαλική απελευθέρωση κάνει τη μόδα

εκκεντρική. Στο ντύσιμο επικράτησε η αντισυμβατικότητα από μια γενιά που μεγάλωσε τη δεκαετία

του ’50 και είχε απομακρυνθεί από τον πόλεμο ζώντας σε καλύτερες οικονομικές συνθήκες.

Ομάδες νέων που χαρακτηρίζονταν από συγκεκριμένες ενδυματολογικές επιλογές είχαν αρχίσει

να εμφανίζονται την δεκαετία του ΄50. Εκτός από τους Teddy Boys στο Λονδίνο, ήταν και οι

«ροκαμπίλι» της Αμερικής, που φορούσαν στενά τζιν, δερμάτινα παντελόνια και δερμάτινες ζακέτες.

Η τάση για ανεπίσημο, νεανικό, επιθετικό ντύσιμο διαδόθηκε χάρη στις εικόνες των pop ειδώλων

που προτιμούσαν ρούχα σε στενή γραμμή, τζιν παντελόνια, έντονα πουκάμισα, ρούχα γενικά

στολισμένα με σύμβολα και σλόγκαν.

Τη δεκαετία του ’60 πραγματοποιήθηκε μια σημαντική

αλλαγή στον τρόπο που επιβαλλόταν η μόδα. Το Παρίσι και οι

μεγάλοι οίκοι μόδας έπαψαν να έχουν απόλυτο κύρος

και να καθορίζουν με αποκλειστικότητα τις νέες γραμμές.

Οι κοινωνικές ανακατατάξεις και η καθιέρωση της pop

κουλτούρας έκαναν τους νέους και τοις ανάγκες τους

να έχουν το προβάδισμα. Το νεανικό ύφος της δεκαετίας

του ’60 διαμορφώθηκε όχι τόσο από τους οίκους μόδας

αλλά από τους νέους και την αισθητική που κυριαρχούσε

στον δρόμο.

Στο μέσο της δεκαετίας του ’60 το Λονδίνο έγινε το κέντρο της μόδας από όπου ξεπήδησαν

πολλές καινούργιες, αντισυμβατικές τάσεις. Βασικές καινοτομίες ήταν η μίνι φούστα για τις γυναίκες

και η γραμμή unisex.

Η σχεδιάστρια Mary Quant μείωσε εντυπωσιακά το μήκος της φούστας, κάτι που

είχε κάνει και ο Γάλλος σχεδιαστής Courrèges το 1964. Τα πολύ κοντά ρούχα έγιναν

γρήγορα αγαπητά και συνδυάστηκαν με τα πρώτα καλσόν. Αυτά διευκόλυναν τις

γυναίκες να φορούν κοντά ρούχα και συγχρόνως τις απάλλαξαν από τις κάλτσες, τις καλτσοδέτες

και τις ζαρτιέρες. Εκτός από φουστάνια και φούστες, οι γυναίκες φορούσαν και παντελόνια από

ζέρσεϊ, βαμβακερό, βελούδο.

Φυσικά, τα τζιν ήταν απαραίτητα. Τα παντελόνια τα

συνδύαζαν με μπλούζες, πλεκτά και πουλόβερ ζιβάγκο.

Κυριαρχούσαν τα έντονα χρώματα και οι αντιφατικοί

συνδυασμοί τους. Καθημερινά ρούχα κατασκευάζονταν από

μαλλί, καμπαρτίνα, κοτλέ, δέρμα και σουέτ.

Ως προς την ανδρική εμφάνιση, τα παντελόνια έγιναν

εφαρμοστά σε ίσια γραμμή και συνδυάζονταν με πουκάμισα ή

πουλόβερ ζιβάγκο, με δερμάτινες ζακέτες ή πανωφόρια. Τη

δεκαετία του ’60 καταργήθηκε η υποχρεωτική εμφάνιση με

κουστούμι και γραβάτα. Έντονα χρώματα και εμπριμέ χρησιμοποιήθηκαν στα εφαρμοστά

πουκάμισα. Στις ανδρικές κομμώσεις τα μαλλιά μάκρυναν αισθητά.

Σύμβολα του λονδρέζικου look ήταν τα μοντέλα Jean Shrimpton και Lesley Hornbey (Twiggy). Η

διεθνής επιτυχία των Beatles, οι οποίοι ταξίδεψαν στην Αμερική το 1964 έχοντας το χαρακτηριστικό

κούρεμα και φορώντας κουστούμια με στρογγυλή λαιμόκοψη χωρίς γιακά, στενές γραβάτες και

παντελόνια τα οποία αποκάλυπταν μυτερές μαύρες μπότες, συνέβαλε στην διάδοση της pop

κουλτούρας και της λονδρέζικης μόδας.

Τη δεκαετία του ’60 εμφανίστηκαν και τα διάφανα, see through ρούχα, ενώ στα μέσα της

δεκαετίας κυκλοφόρησε ένα μαγιό που άφηνε ακάλυπτο το γυναικείο στήθος.

Εικόνα 7: Η Mary Quant (αριστερά) με μοντέλα που φορούν τα mini φορέματά της.

24

Στην Ελλάδα ο Γιάννης Βούρος, ο δημιουργός των μοναδικών τουαλετών του ελληνικού

κινηματογράφου ανοίγει το πρώτο του ατελιέ, ενώ ο Γιάννης Τσεκλένης με τα ψυχεδελικά του prints

κάνει επιτυχία και εκτός των ελληνικών συνόρων. Η Ελίζαμπεθ από την Ολλανδία και η Βανέσσα

είναι η ελληνική απάντηση στα μοντέλα του εξωτερικού, αφού μονοπωλούν τις πασαρέλες και τα

showrooms. Ήδη αρχίζει να δημιουργείται ένα θετικό

κλίμα στην ελληνική μόδα, οι σχεδιαστές γίνονται πιο

οικείοι στο ελληνικό κοινό και βάζουν τα θεμέλια για την άνθηση που πρόκειται να ακολουθήσει.

Είδωλα αυτής της εποχής είναι η Jane Fonda, η Jacqueline Kennedy, η Mia Farrow, η Αλίκη

Βουγιουκλάκη και η Ζωή Λάσκαρη.

1970

Μία δεκαετία επηρεασμένη από τη μουσική και τα κινήματα της νεολαίας που αφήνει χώρο στη

μόδα να υιοθετήσει πολλές και διαφορετικές επιλογές. Στο τέλος της δεκαετίας του ’60 η μόδα έκανε

στροφή προς το παρελθόν και ενώ συνέχισε να χρησιμοποιεί νέα υλικά οι γραμμές της στράφηκαν

προς την εποχή του ρομαντισμού. Έντονες ήταν οι αναφορές σε ασιατικούς και άλλους μακρινούς

πολιτισμούς καθώς και σε λαϊκές ενδυμασίες. Σ’ αυτό συντέλεσαν η επιρροή των hippies από το

τέλος της προηγούμενης δεκαετίας και τα ταξίδια σε εξωτικά μέρη. Οι ethnic επιρροές έφεραν στη

μόδα καφτάνια, ταγάρια, γιλέκα, εσάρπες, ινδικές φούστες και μπλούζες σε ύφος ρομαντικό, που

θύμιζαν το ντύσιμο χωρικών από προηγούμενους αιώνες. Οι γαλλικές collection παρουσίαζαν

ινδικά, μεξικάνικα, ινδιάνικα, ρώσικα.

Φορέθηκαν επίσης πανωφόρια από προβιές και ρόμπες σε στυλ κιμονό. Τα παντελόνια και τα

κουστούμια αποτέλεσαν βασικό κομμάτι της γυναικείας και ανδρικής γκαρνταρόμπας στη δεκαετία

του ’70.

Για τα παντελόνια η γραμμή ξεκίνησε από ένα ελαφρύ εβαζέ και έφτασε στην γραμμή καμπάνα.

Φορέθηκαν επίσης παντελόνια σε φαρδιά γραμμή, που

θύμιζαν εκείνα της δεκαετίας του ’30.

Κύρια ρούχα της δεκαετίας του ’70 ήταν τα φανελάκια T-

shirts. Το T-shirt ξεκίνησε ως εσώρουχο, ανδρικό και

γυναικείο. Πέρασε στον στρατό, όπου και πάλι

χρησιμοποιήθηκε ως εσώρουχο. Επειδή ήταν άνετο,

φορέθηκε πολύ μέχρι την δεκαετία του ’50, οπότε τα είδωλα

του κινηματογράφου και της μουσικής άρχισαν να

εμφανίζονται με το εσώρουχο αυτό δημόσια.

Τότε τοT-shirt καθιερώθηκε και σαν εξωτερικό ρούχο. Στη

δεκαετία του ’60, με την επικράτηση του unisex ντυσίματος, το T-shirt έγινε αγαπητό ένδυμα σε

άνδρες και γυναίκες, ενώ άρχισε να διακοσμείται με στάμπες και τεχνικές μπατίκ.

Η βασική αλλαγή στη γυναικεία γραμμή αφορούσε το μήκος της φούστας. Έκαναν την εμφάνιση

τους η maxi φούστα και το maxi φόρεμα, που το μήκος τους έφτανε μέχρι το πάτωμα, σε απόλυτη

αντίθεση με το mini της δεκαετίας του ’60. Όμως, από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 το μήκος της

φούστας σταθεροποιήθηκε κάτω από το γόνατο. Από τότε οι γυναίκες έχουν την δυνατότητα

επιλογής ανάμεσα σε όλα τα μήκη, mini, midi ή maxi.

Βασική ήταν η καθιέρωση του σακακιού. Το σακάκι πολλές φορές φοριόταν συνδυασμένο με

ασορτί παντελόνι, όπως το παρουσίασε ο Yves Saint Laurent και έγινε το γυναικείο «σμόκιν».

Τα παντελόνια πέρασαν από τη γραμμή καμπάνα σε ίσια φαρδιά γραμμή. Στο τέλος της δεκαετίας

επικράτησαν τα στενά παντελόνια. Η επιμήκυνση της φούστας και η μεγάλη χρήση των

παντελονιών έκαναν τα καλσόν να έχουν πιο φυσικά χρώματα από ότι την προηγουμένη δεκαετία.

Το 1977 γεννήθηκε στο Λονδίνο ένα από τα νεανικά κινήματα με την πιο ακραία εμφάνιση, το

punk. Παρόλο που δεν κράτησε πολύ και δεν επιβλήθηκε σαν μόδα, είχε ενδιαφέρον γιατί

υποστήριξε ότι το ντύσιμο μπορεί να φέρει μια έντονη προσωπική σφραγίδα και να δηλώνει με βίαιο

Εικόνα 8:Beatles.

Εικόνα 9:Punk.

25

τρόπο τον αντικομφορτισμό του. Από την boutique Sex στο Λονδίνο, η σχεδιάστρια μόδας Vivienne

Westwood και ο Malcolm McLaren έντυσαν το συγκρότημα Sex Pistols. Tα δερμάτινα και τα PVC

παντελόνια τους, τα T-shirts που είχαν επιθετικά σλόγκαν και ήταν σκισμένα και διακοσμημένα με

παραμάνες καθώς και οι στρατιωτικές αρβύλες άνοιξαν τον δρόμο στο στυλ punk, που αποτέλεσε

έκφραση μιας αντι-μόδας και διακήρυττε την ιδέα ότι το ντύσιμο είναι ακραία προσωπική έκφραση

και σηματοδοτεί τη συμμετοχή σε μια ομάδα.

Στην Ελλάδα ο Μιχάλης Ασλάνης ανοίγει στη Δημοχάρους το ατελιέ του για να γνωρίσει επιτυχία

με τα ethnic φορέματα του. Ο Βασίλης Κουρκουμέλης με το Μάκη Τσέλιο δημιουργούν τον οίκο Billy

Bo που θα αποτελέσει σταθμό για την ελληνική μόδα και μάλιστα θα βγει και εκτός ελληνικών

συνόρων. Αλλά και ο ελληνικός περιοδικός Τύπος αρχίζει να ασχολείται με τη μόδα και τους νέους

Έλληνες δημιουργούς. Περιοδικά όπως ο Ταχυδρόμος και η Γυναίκα κάνουν editorial μόδας και

ανταποκρίσεις από το εξωτερικό.

Τάκης και Ντίνος Διαμαντόπουλος σε συνεργασία με τον image – maker Δημήτρη Ζουρντό

δημιουργούν φωτογραφίσεις μόδας εφάμιλλες με εκείνες του εξωτερικού, ενώ νέες παρουσίες

εμφανίζονται στο χώρο του μόντελινγκ: Μπέλα Αδαμοπούλου, Λάουρα Χατζηβαγγέλη, Υβέτ και

Μιμή Ντενίση. Για πρώτη φορά καθιερώνεται ο ρόλος του στυλίστα και του make-up artist.

Κάποια από τα είδωλα της δεκαετίας του ’70 είναι η Farah Fawcett,η Bianca Jagger και η Μιμή

Ντενίση.

1980

Στη δεκαετία του ’80 η βιομηχανία της μόδας αναπτύχθηκε με γοργούς ρυθμούς, ενώ η παρουσία

της ήταν έντονη στο Παρίσι, το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και το Μιλάνο. Πολλοί σχεδιαστές μόδας,

μανεκέν και φωτογράφοι μόδας έγιναν διάσημα ονόματα. Η εξάπλωση της βιομηχανίας ενδυμάτων

και αξεσουάρ οδήγησε σε αυτό που λέμε total look, ολικό λούκ, που σημαίνει ότι ένας πελάτης

μπορεί να ντυθεί και να βρει όλα όσα χρειάζεται αποκλειστικά σε έναν οίκο και έναν σχεδιαστή.

Στις σπορ και casual εμφανίσεις τους και τα δύο φύλα υιοθέτησαν unisex ρούχα. Οι φόρμες

γυμναστικής καθιερώθηκαν πλέον ως casual εμφάνιση και δεν περιορίζονταν στα γυμναστήρια.

Πολύ δημοφιλή έγιναν και τα αθλητικά παπούτσια που άρχισαν να κυκλοφορούν από πολλές

μάρκες σε μεγάλη ποικιλία.

Τα τζιν παντελόνια, τα μπουφάν, τα πουλόβερ και τα T-shirts φοριούνταν και από τα δύο φύλα.

Ένα από τα χαρακτηριστικά της δεκαετίας του ’80 στο ανδρικό και γυναικείο ντύσιμο ήταν οι

φαρδιοί , τετράγωνοι ώμοι και οι στενοί γοφοί. Καθώς οι γυναίκες , μπήκαν δυναμικά στον

επαγγελματικό χώρο, υιοθέτησαν ρούχα αντίστοιχα με αυτά των ανδρών. Το ντύσιμο των

επαγγελματιών την δεκαετία του ’80 αποκαλείται συχνά power dressing και απέπνεε επιβολή και

δύναμη. Βασικό κομμάτι του αποτελούσε το κουστούμι ή ταγέρ με φούστα ή παντελόνι (power suit).

Το νεανικό ντύσιμο της δεκαετίας του ’80 στις πιο ακραίες μορφές του έχει χαρακτηριστεί ως

«κιτς», δηλαδή κακόγουστο. Στα νεανικά ρούχα της εποχής περιλαμβάνονται οι κοντές φούστες, οι

φούστες με φραμπαλά, τα κολάν, οι φουφούλες, οι φαρδιές ζώνες πάνω από τα T-shirt, οι μάλλινες

γκέτες και τα πολλά κοσμήματα, ιδιαίτερα οι σταυροί. Τα τζίν παντελόνια παρέμειναν ένα από τα

βασικότερα ενδύματα και συνδυάζονταν με T-shirt και μπουφάν τζιν ή δερμάτινα. Το νεανικό

ντύσιμο περιέλαβε και τις χαμηλές δετές μπότες της εταιρείας DOC MARTENS.

H επανάσταση των λίκρα σημειώθηκε στη δεκαετία του ’80, τότε που και οι σχεδιαστές

χρησιμοποίησαν αυτό το υλικό, όπως ο Alaia. Ο σχεδιαστής αυτός πρόβαλε την ομορφιά του

υγιούς σώματος και έραβε κυρίως stretch ρούχα. Το ίδιο έκανε και ο Donna Karan, ο οποίος

χρησιμοποίησε το stretch στα καλσόν και στα πουκάμισα, διευκολύνοντας την εργαζόμενη γυναίκα.

Το καλοκαίρι οι γυναίκες φορούσαν παπούτσια με μονοκόμματο τακούνι που έδεναν στον

αστράγαλο ή ψηλοτάκουνα σανδάλια. Στο χώρο του υποδήματος καθιερώθηκαν οι Manolo Blahnik

και Christian Louboutin.Χαρακτηριστικές ήταν οι τσάντες φάκελοι, οι τσάντες Channel με το

λογότυπο και την αλυσίδα και οι τσάντες Louis Vuitton.

26

Το αμερικανικό τηλεοπτικό σίριαλ «Δυναστεία», έδωσε μια

αντιπροσωπευτική εικόνα από το ντύσιμο της δεκαετίας και έκανε την

Alexis Colby πρότυπο μόδας. Ταγέρ με φούστα ή παντελόνι, που τα

μανίκια του ήταν φαρδιά στη μανικοκόλληση και στένευαν στους

καρπούς. Μπλούζες και πουκάμισα σατέν ή μεταξωτά σε έντονα

χρώματα. Φουλάρια και εσάρπες ριγμένες στον ώμο πάνω από το

σακάκι. Βραδινά φορέματα σε χτυπητά χρώματα, λαμέ υφάσματα,

μεγάλα χρυσά κουμπιά, φο μπιζού.

Στην Ελλάδα υπάρχει έκρηξη στα περιοδικά μόδας, με το ΚΛΙΚ,

DIVA αλλά και το πρώτο αντρικό περιοδικό το ΜΕΝ. Η Λάουρα Ντε

Νίγκρις αναλαμβάνει τη Γυναίκα και αναδεικνύει νέα δημιουργικά ταλέντα στο styling και τη

φωτογραφία.

Είδωλα της δεκαετίας του ’80: Madonna, Cyndi Lauper, Naomi

Campbell, Linda Evangelista, Άννα Βίσση, Βάνα Μπάρμπα.

1990

Οι πολλές collection, οι συνεχείς εναλλαγές των επιδείξεων μέσα σε έναν χρόνο. Ο μεγάλος

αριθμός σχεδιαστών και εταιριών κάνει σχεδόν αδύνατη κάθε περιγραφή ως προς το μήκος της

φούστας ή τις βασικές γραμμές της μόδας.

Τη δεκαετία του ’90, οι κανόνες για το ντύσιμο στους χώρους εργασίας χαλαρώνουν και οι

πολυεθνικές εταιρείες προέτρεπαν τους εργαζόμενους να έρχονται τις Παρασκευές με casual

ντύσιμο στη δουλειά. Χαρακτηριστικό της δεκαετίας ήταν απλότητα, σε αντίθεση με την υπερβολή

της προηγούμενης δεκαετίας. Οι βάτες εξαφανίστηκαν καθώς και τα μεγάλα κοσμήματα, ενώ οι

γραμμές έγιναν πιο απαλές. Σημειώθηκε μια επιστροφή σε πιο ουδέτερα χρώματα, όπως οι

αποχρώσεις του μπεζ, του γκρι, του καφέ, ενώ η παρουσία του μαύρου ήταν διαρκής.

Υπήρχε μια ελευθερία όσον αφορά τον συνδυασμό των ρούχων. Κομμάτια από έναν τύπο

ντυσίματος συνδυάζονταν με κομμάτια από έναν άλλο, διαμετρικά αντίθετο. Στις αρχές της

δεκαετίας, ο συνδυασμός του τζίν παντελονιού με T-shirt και με μπλέιζερ κλασικής γραμμής είναι

ενδεικτικός αυτής της αντίληψης.

Το casual ντύσιμο αναπτύχθηκε με γραμμές τις οποίες δανείστηκε από στρατιωτικά ρούχα και

από σχέδια που χρησιμοποίησαν οι μεγάλες εταιρείες αθλητικών ειδών.

Το ντύσιμο της δεκαετίας αποτέλεσε μέρος μιας ευρύτερης νοοτροπίας , του life style η οποία δεν

περιορίστηκε μόνο στα ρούχα, αλλά επεκτάθηκε και στα έπιπλα, τα οικιακά είδη και τα αντικείμενα

εσωτερικής διακόσμησης.

Η εικόνα του γυναικείου προτύπου που προβλήθηκε από τις πασαρέλες αποτέλεσε θέμα

συζήτησης. Μετά το μέσο της δεκαετίας επικράτησε η εικόνα μιας πολύ αδύνατης, ασθενικής,

ανορεξικής γυναίκας. Σ’ αυτό το πρότυπο ασκήθηκε κριτική και μπήκαν ερωτήματα για το πώς

μπορεί να επιδράσει στις νεότερες ηλικίες.

Ένα από τα πιο ειδικά στυλ της δεκαετίας ήταν το grunge, που εμφανίστηκε στη μόδα για λίγο και

εξαφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας. Το στυλ αυτό γεννήθηκε μέσα από την αντίστοιχη μουσική

grunge, με κύριο εκπρόσωπο το συγκρότημα Nirvana από τις δυτικές ακτές των ΗΠΑ.

Ήταν ένα στυλ «mix & match», που πολλές φορές παραβίαζε κάποιες γενικά παραδεκτές αρχές

της αισθητικής: σκισμένα τζιν συνδυασμένα με φαρδιά T-shirt και καρό πουκάμισα που φοριούνταν

ανοιχτά. Φανελάκια από τα οποία φαίνονταν οι τιράντες του εσωρούχου συνδυάζονταν με θηλυκά

φουστάνια και τζιν παντελόνια ή στρατιωτικά πανωφόρια.

Νέοι σχεδιαστές κάνουν την εμφάνιση τους με την Βρετανία να κατέχει τα πρωτεία στην ανάδειξη

δημιουργικών ανθρώπων. John Galliano, Alexander McQueen ,Stella McCartney. Ο Tom Ford

αναλαμβάνει τον οίκο Gucci και τον απογειώνει, ενώ οι οίκοι Prada, D&G, Blumarine καθιερώνονται

Εικόνα 10: Το αμερικάνικο σίριαλ " Η Δυναστεία".

27

στο στερέωμα της μόδας. Η Kate Moss είναι αναμφισβήτητα το πρόσωπο της δεκαετίας.

Ενσωματώνει την απλότητα, την ιδιαιτερότητα, τη μοναδικότητα και γίνεται μούσα πολλών

σχεδιαστών, τραγουδιστών, ζωγράφων. Επειδή η μόδα έχει πολλά πρόσωπα και πολλές επιλογές ,

η μοναδικότητα και η προσωπικότητα είναι αυτά που χαρακτηρίζουν το στυλ του καθενός.

Περιοδικά όπως The Face, Dazed&Confused, I-D, Ten, Another Magazine, Wallpaper εναλλάσσουν

στιλ και φτιάχνουν μόδα.

Την ίδια περίοδο μια Ελληνίδα, η Σοφία Κοκοσαλάκη, παίρνει διθυραμβικές κριτικές για τις

συλλογές της με χρώμα και άρωμα από Ελλάδα. Τα περιοδικά μόδας αυξάνονται και εμφανίζονται

και οι πρώτες εκπομπές μόδας στη τηλεόραση, που όμως δε θα κρατήσουν για πολύ.

Είδωλα της δεκαετίας του ’90: Sharon Stone, Kate Moss, Uma Thurman, Jennifer Aniston,

Madonna, Spice Girls, Princess Diana, Britney Spears, Julia Roberts, Δέσποινα Βανδή και Μάρα

Δεσύπρη.

2000

Η δεκαετία του 2000 χαρακτηρίζεται από την συγκέντρωση πολλών τάσεων των παλιότερων δεκαετιών. Στο μεγαλύτερο της μέρος, η δεκαετία δεν έχει κάποιο στυλ, αλλά συνεχώς ανακυκλώνονται στυλ από την δεκαετία του 1930 έως το 1980. Πολλά στυλ της δεκαετίας του 1990 συνεχίστηκαν και το 2000, και πολλοί έχουν επισημάνει την έλλειψη του χάσματος ανάμεσα στις δύο δεκαετίες. Παρά τις πολλές και μεικτές τάσεις της μόδας της δεκαετίας αυτής, υπήρξαν και είδη ρουχισμού τα οποία κυριάρχησαν ή παρέμειναν δημοφιλή σε όλη της την διάρκεια, όπως οι μπότες Ugg και τα στενά τζιν. Η παγκοσμιοποίηση επηρέασε τις τάσεις της δεκαετίας, με την σύντηξη της μόδας από όλο τον κόσμο να είναι δημοφιλής. Ακόμη, φιλικά προς το περιβάλλον και «ηθικά» ρούχα, όπως οι ψεύτικες γούνες, ήταν κυρίαρχα την δεκαετία αυτή. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι γυναίκες και τα κορίτσια φορούσαν στρογγυλεμένα παπούτσια και μπότες. Ένα πιο θηλυκό στυλ επανήλθε στην μόδα κατά την διάρκεια της δεκαετίας, καθώς η γυναικεία μόδα απομακρύνθηκε από το unisex στυλ της δεκαετίας του 1990. Από τις αρχές του 2000 και μετά, οι γυναίκες φορούσαν μίνι τζιν φούστες, «προβληματικά» τζιν, τζιν μπουφάν, T-shirts που άφηναν ακάλυπτο το στομάχι και φόρμες εμπνευσμένες από το hip-hop. Χρώματα όπως το γαλάζιο, το κίτρινο και το έντονο ροζ ήταν συνηθισμένα. Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 και μετά, Ευρωπαίες και Αμερικανίδες φορούσαν χαμηλοκάβαλα τζιν, φόρμες της yoga από λίκρα, πουκάμισα με ζώνη στην μέση, μπότες μέχρι το γόνατο, κάπρι παντελόνια και φορέματα και σανδάλια επηρεασμένα από το New Look των 1940’s.Ακόμη, προτιμούσαν κολάν και vintage ρούχα. Τα Crocs ήταν μια σύντομη μανία και για τα δύο φύλα το καλοκαίρι του 2006, παρά τους συνειρμούς κιτς. Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, κορδέλες, τζιν κολάν πλεκτά φορέματα, σορτς, μπαρέτες, ανοιχτόχρωμα τζιν, ημιδιαφανή πουκάμισα φορεμένα με φανελάκια και μακριά φαρδιά πουκάμισα ήταν από τα πιο αγαπημένα κομμάτια της γυναικείας γκαρνταρόμπας. Μπουφάν, δερμάτινα και γούνινα παλτά (προηγουμένως αποφεύγονταν λόγω της σύνδεσης τους με την βία προς τα ζώα) έκαναν την επιστροφή τους. Στη Βρετανία, οι μαντίλες της Μέσης Ανατολής φορέθηκαν ως κασκόλ ως διαμαρτυρία κατά του πολέμου στο Ιράκ και η επίδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους. Τα χρόνια περνάνε και μαζί τους η μόδα αλλάζει πρόσωπα. Κάθε εποχή και δεκαετία δεν έχει σταθερό στυλ αλλά μεταβάλλεται βάση κοινωνικών και συνθηκών οι άλλων παραγόντων. Από εκεί και μετά είναι στην επιλογή και στην ευχέρεια του καθενός από εμάς να διαλέξει τι θα τον επηρεάσει και τι θα του περάσει απαρατήρητο. Κάθε δεκαετία συνοδεύεται με αλλαγές που άλλοτε είναι καθοριστικές και άλλοτε απλά χάνονται με το πέρασμα του χρόνου. Η μόδα δεν θα σταματήσει να αλλάζει ποτέ γιατί πάντα θα υπάρχουν άτομα με φαντασία που θα δημιουργούν νέες τάσεις. Πάντα όμως θα υπάρχει και η δική

28

μας προσωπική ανάγκη για αλλαγή στον τρόπο που ντυνόμαστε και συνεπώς, στον τρόπο που προβάλλουμε τον εαυτό μας, αφού το στυλ μας είναι ένας τρόπος έκφρασης και εξωτερίκευσης της προσωπικότητας μας. ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΔΑ – ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΧΩΡΟ.

Η σχολική μόδα αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι της μόδας σε όλο τον κόσμο. Όλο και πιο πολλοί μαθητές ενδιαφέρονται για την εξωτερική τους εμφάνιση στο σχολείο. Τα ρούχα δείχνουν κάτι για τον εαυτό μας και έτσι οι μαθητές προσπαθούν να εκφραστούν μέσα από αυτά. Έτσι, από την αρχή της σχολικής χρονιάς, η πλειοψηφία των μαθητών ενδιαφέρεται περισσότερο για τον προσδιορισμό της μόδας την κάθε σεζόν παρά για τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα! Η εμφάνιση ενός μαθητή στο σχολείο μπορεί να περιλαμβάνει από ένα απλό τζιν και ένα T-shirt, μέχρι ένα ακριβό πουκάμισο. Οι έφηβοι επιλέγουν τα ρούχα τους σύμφωνα με την διάθεση και, φυσικά, την προσωπικότητα τους. Γι’ αυτό, δεν μπορούμε να περιγράψουμε έναν συγκεκριμένο τρόπο ντυσίματος που προτιμούν οι μαθητές. Παρόλα αυτά, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι αρκετοί είναι αυτοί που κυνηγούν τις μάρκες διότι πιστεύουν πως αυτές είναι που καθορίζουν το «σωστό» στυλ. Βέβαια, εν καιρώ οικονομικής κρίσης, αυτό είναι ένα φαινόμενο που σταδιακά αλλάζει, καθώς πλέον οι περισσότεροι γονείς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να παρέχουν στα παιδιά τους ακριβά ρούχα. Η σχολική μόδα είναι υπαρκτή και η πλειοψηφία των μαθητών φροντίζουν την εξωτερική τους εμφάνιση κατά την προσέλευση τους στο σχολείο Για να διερευνήσουμε το ερώτημα της σχολικής μόδας, συντάξαμε ένα ερωτηματολόγιο με απλές ερωτήσεις που μας βοήθησε να πάρουμε ένα μικρό δείγμα από την άποψη των συμμαθητών μας πάνω στο θέμα. Στην έρευνά μας πήραν μέρος 20 συμμαθητές μας. Από αυτούς 11 κορίτσια και 9 αγόρια. Στο πρώτο ερώτημα: Απάντησαν στην συντριπτική τους πλειοψηφία (19 ΝΑΙ – 1 ΟΧΙ) πως πραγματικά τα ρούχα δείχνουν πολλά στοιχεία από τον εαυτό μας. Στο δεύτερο ερώτημα: οι περισσότεροι υποστήριξαν (11 στους 20) ότι το βασικό κριτήριο για την αγορά ενός ρούχου είναι να τους αρέσει και να τους εκφράζει. Συνεπώς, καταλαβαίνουμε πως λίγοι είναι αυτοί που επηρεάζονται από την τιμή, τη φίρμα και το αν είναι στη μόδα. Βέβαια η οικονομική κρίση στις μέρες μας έχει προβληματίσει τους περισσότερους καταναλωτές στο θέμα της τιμής.

29

Στο τρίτο ερώτημα που αφορά τον λόγο που μας οδηγεί στην αγορά ενός ρούχου, η πλειοψηφία (15 στους 20) απάντησε ότι αγοράζει ρούχα για προσωπική ικανοποίηση. Στο τέταρτο ερώτημα παρατηρήσαμε ότι αρκετοί από τους ερωτώμενους (10-20) υποστήριξαν πως διατηρούν μια μέτρια στάση απέναντι στην εξωτερική τους εμφάνιση κατά την προσέλευσή τους στο σχολείο. Το πέμπτο ερώτημα δεν παρουσιάζει κάποιο συγκεκριμένο καταμερισμό αποτελεσμάτων καθώς οι απόψεις ποικίλουν. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι δίνουν προσοχή στην εξωτερική τους εμφάνιση στο σχολείο για προσωπική ικανοποίηση. ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ- ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ.

Στην προσπάθεια μας να διερευνήσουμε την σχολική μόδα κατά το παρελθόν , απευθυνθήκαμε στους καθηγητές μας , με το σκεπτικό ότι υπήρξαν και αυτοί μαθητές πριν από αρκετά χρόνια. Χρησιμοποιήσαμε απλές και λίγες ερωτήσεις - στα πλαίσια μιας μικρής συνέντευξης- και σας παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα από την επεξεργασία αυτών των μίνι συνεντεύξεων. Όλες οι μαθήτριες χρησιμοποιούσαν τις σχολικές ποδιές σε μπλε συνήθως χρώμα , σαν το επίσημο ένδυμα για την εμφάνιση τους στο σχολείο . Σχολική ποδιά φορούσαν όλα τα παιδιά στο δημοτικό και μόνο τα κορίτσια στα γυμνάσια και τα λύκεια. Η σχολική ποδιά καταργήθηκε με νόμο πριν από περίπου 30 χρόνια , το 1982. Σήμερα, η σχολική ποδιά είναι πλέον μια όχι και τόσο γλυκιά για τους περισσότερους ανάμνηση. Παρόλο που οι περισσότερες καθηγήτριες , μας απάντησαν ότι δεν δυσανασχετούσαν με ην ποδιά , μελετήσαμε από τον τύπο της εποχής μαρτυρίες μαθητριών και ανάφεραν ότι ένοιωθαν κοινωνική διάκριση σε σχέση με τα αγόρια και επιπλέον πως ακόμα και με την χρήση της ποδιάς μπορούσες να διακρίνεις τις οικονομικές ανισότητες . «¨Άλλη φοράει ποδιά Τσεκλένης και άλλη την ίδια ποδιά εδώ και τρία χρόνια και της φαίνεται το στρίφωμα.» ανέφερε μια μαθήτρια σε συνέντευξη της στην εφημερίδα το Βήμα στις 31/1/ 1982. Πάντως είναι χαρακτηριστικό πώς εκείνη την περίοδο, –πριν την περίοδο της κατάργησης της ποδιάς- οι μαθητές της εποχής δεν είχαν μεγάλες δυνατότητες κατανάλωσης ρούχων.

30

Τα ρούχα των κοριτσιών ήταν μάλλον απλά ρούχα , χωρίς υπερβολές στο στυλ . Δεν υπήρχαν υπερβολές ούτε και στα αξεσουάρ που συνόδευαν την ενδυμασία τους. Ιδεολογικό χαρακτηριστικό της εποχής θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν ο αντικαταναλωτισμός. Οι γονείς ήταν φειδωλοί στην αγορά ρούχων και συνήθως έραβαν μόνοι τους τα ρούχα για τα παιδιά. Επιπλέον τα μικρότερα παιδιά φορούσαν τα ρούχα των μεγαλυτέρων μεταποιημένα και προσαρμοσμένα στα μέτρα τους. Αλλά και τα αγόρια-μαθητές της εποχής εκείνης δεν ακολουθούσαν την κατανάλωση. Οικονομικοί λόγοι δεν ευνοούσαν την καθημερινή εναλλαγή ρούχων. Απλά μπλού τζιν παντελόνια, χακί τζάκετ σε στρατιωτικό στυλ ή κάτι παρεμφερές αποτελούσαν την σχολική ενδυματολογική καθημερινότητα τους. Όμοια με την μόδα παγκοσμίως, έτσι αλλάζει και η σχολική μόδα, είτε για λόγους νομοθεσίας-στο παρελθόν- είτε εξαιτίας της επιθυμίας των νέων να ανανεωθούν και να εκφραστούν. Αποτελεί υπαρκτό φαινόμενο και μπορεί να διακριθεί από το σύνολο της μόδας καθώς αναφέρεται σε ανθρώπους με διαφορετική αντίληψη για αυτήν από ότι η πλειοψηφία. Συγκεκριμένα, οι νέοι αντιλαμβάνονται την μόδα ως ένα μέσο έκφρασης ενώ οι μεγαλύτεροι την θεωρούν-άδικα- πολλές φορές και έναν τρόπο επίδειξης ανωτερότητας και κύρους. Για τους μαθητές η μόδα αποτελεί άλλον έναν τρόπο να δείξουν την προσωπικότητα τους και να περάσουν τα δικά τους μηνύματα. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Συνοψίζοντας, ως ομάδα καταλήξαμε σε μερικά σημαντικά και αξιόλογα συμπεράσματα που αφορούν γενικά τη μόδα. Ο κάθε άνθρωπος κατέχει διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις και αντιμετωπίζει την εξωτερική του εμφάνιση ανάλογα με την οικονομική του δυνατότητα και τα πιστεύω του. Γενικά, η μόδα αλλάζει ανά δεκαετία και έτσι επικρατούν συνεχώς νέες, πρωτότυπες τάσεις και εναλλακτικοί τρόποι ντυσίματος. Με τις αλλαγές στην μόδα, συναντάμε και μια επίδραση στην σχολική μόδα, μέσα από τις αντιδράσεις των μαθητών και την υιοθέτηση των νέων τάσεων. Άρα, η μόδα ως γενικός όρος, αποτελείται από την φαντασία του ανθρώπου σε συνδυασμό με τις απόψεις και τις αντιλήψεις του. Η μόδα, είτε σχολική είτε όχι, έρχεται και φεύγει. Ο καθένας με τον τρόπο του ή την ακολουθεί ή απλώς διατηρεί το δικό του στυλ. Αυτό γίνεται εδώ και αρκετά χρόνια και θα συνεχίσει να συμβαίνει όσο η μόδα αλλάζει. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Συλλογή πληροφοριών μέσω διαδικτύου και βιβλίων

Μελέτη των πηγών για την απάντηση των ερωτημάτων

Δημιουργία ερωτηματολογίου για την διερεύνηση του ερωτήματος της σχολικής μόδας.

α) δημιουργία ερωτήσεων και ορισμός του αριθμού των ερωτώμενων

β)σύνταξη ερωτηματολογίου και διανομή σε ένα μικρό δείγμα μαθητών

γ)επεξεργασία αποτελεσμάτων και δημιουργία ιστογραμμάτων με τη βοήθεια της

καθηγήτριας πληροφορικής του σχολείου και χρήση excel.

δ)τελικά συμπεράσματα

31

Κεφάλαιο Γ. Διαφήμιση – Νευρική Ανορεξία.

Όνομα υποομάδας : The Fashion World

Πάρις Βακερλής, Έντζι Γραντίτσα, Χριστάγγελος Δαρδαμάνης,

Βάγια Κοροβέση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η επίδραση της διαφήμισης στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία στον homo consumens που

ενδιαφέρεται για το έχειν, το φαίνεσθαι και όχι για το είναι προσφέρεται ιδιαίτερα ως

αντικείμενο έρευνας.

Διότι μέσω της ανίχνευσης των μεθόδων πειθούς που χρησιμοποιεί η διαφήμιση θα αναπτυχθεί η

κρίση μας και θα γίνουμε υπεύθυνοι καταναλωτές προϊόντων αλλά και υπεύθυνοι πολίτες και

όχι θύματα παραπληροφόρησης.

Ειδικά στο χώρο της μόδας αποκαλύπτεται ευκολότερα η παραπάνω λειτουργία της διαφήμισης

,αφού οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι γίνονται fashion victims .

Η λέξη θύμα /victim μας αποκαλύπτει την σκοπιμότητα της παρούσας έρευνας

32

Στόχος μας λοιπόν μέσω της παρούσας εργασίας και να αποποιηθούμε το ρόλο του θύματος της

διαφήμισης μόδας , και την παθητική αποδοχή των κελευσμάτων της μόδας, που έχουν

επιβλαβείς επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική μας υγεία.

Στόχοι- Προβληματισμοί

Θέσαμε ως προβληματισμούς και ασχοληθήκαμε με τα ακόλουθα ερωτήματα:

Πώς επιδρά η διαφήμιση στον τρόπο που ντυνόμαστε ;

Ποια είναι τα αποτελέσματα της διαφήμισης;( Ποιες επιπτώσεις έχει

στη σωματική –ψυχική υγεία των εφήβων;-Νευρική Ανορεξία)

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α. ομαδοσυνεργατική μέθοδος –διάλογος, χρήση

επιχειρημάτων, αλληλοσεβασμός, συνεργασία

Β. συλλογή και επεξεργασία δεδομένων με την χρήση των Η/Υ

Γ. συλλογή και κριτική μελέτη κειμένων από διαφορετικές

πηγές με σκοπό όχι την αναπαραγωγή αλλά τη δημιουργική

σύνθεση.

Δ. Διεξαγωγή έρευνας.

Ποσοτική έρευνα για την απάντηση του δεύτερου ερωτήματος

Σύνταξη ερωτηματολόγιων με κλειστές και ημιανοιχτές

ερωτήσεις

Διανομή ερωτηματολογίων σε ένα τυχαίο δείγμα μαθητών του

σχολείου μας –βολικό δείγμα

Συλλογή επεξεργασία ερευνητικού υλικού- xρήση excel

Ανάλυση ,ερμηνεία ερευνητικών δεδομένων

Συμπεράσματα

33

ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Νευρική Ανορεξία

Η νευρική ανορεξία (anorexia nervosa) είναι μια ψυχογενής διατροφική διαταραχή, ένα

σύνδρομο αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας. Τα άτομα που υποφέρουν από νευρική ανορεξία περιορίζουν

με τη θέληση τους την πρόσληψη τροφής καθώς έχουν τον παράλογο φόβο ότι θα παχύνουν. Είναι

χρήσιμο να γνωρίζετε ότι η λέξη «ανορεξία» στον ορισμό της ασθένειας είναι

αποπροσανατολιστική, αφού το σύνδρομο δεν αφορά σε διαταραχή της όρεξης. Η όρεξη για φαγητό

δεν αποδυναμώνεται παρά αργότερα, στην εξέλιξη της νόσου. Η νευρική ανορεξία κατατάσσεται

στις ψυχικές νόσους με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας καθώς αγγίζει το 20%.

34

Η νευρική ανορεξία μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες, εντούτοις είναι συχνότερη στην

εφηβεία μεταξύ 13 και 20 ετών (1 αγόρι στα 10 κορίτσια που πάσχουν). Τη νευρική ανορεξία

μπορεί να τη συναντήσει κανείς σε κορίτσια κυρίως, αλλά και σπάνια σε αγόρια που βρίσκονται

στην εφηβεία, όπως και στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους, δηλαδή 20 - 25 χρονών, επηρεασμένα

από ανορεκτικά, αποστεωμένα μοντέλα, στα οποία προσπαθούν κάθε μέρα να τους μοιάσουν με

κάθε δυνατό τρόπο.

Σε μία έρευνα της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής της Αττικής σε δείγμα 529 εφήβων διαπιστώθηκε

ότι:

Το 12,66 % των εφήβων είχαν χαμηλό βάρος σώματος.

Το 6% είχε πολύ χαμηλό (παθολογικό) βάρος.

Το 78% των παιδιών με χαμηλό και πολύ χαμηλό βάρος ήταν κορίτσια.

Το 60% των παιδιών με πολύ χαμηλό βάρος ανέφεραν ότι θα επιθυμούσε να χάσει

επιπλέον βάρος και ότι το απασχολεί πολύ η εικόνα του σώματος του.

Η διαταραχή παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα που έχουν δοκιμάσει αρκετές δίαιτες

αδυνατίσματος και σε γυναίκες με επαγγέλματα όπου η εξωτερική εμφάνιση παίζει κυρίαρχο ρόλο

και οι απαιτήσεις για χαμηλό σωματικό βάρος είναι μεγάλες, όπως οι χορεύτριες ή τα μοντέλα.

Μετά και τους τελευταίους θανάτους εξαιτίας της ασθένειας οι άνθρωποι της μόδας

δεσμεύτηκαν να λάβουν μέτρα ώστε να σταματήσουν οι διατροφικές διαταραχές των μοντέλων.

Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Η εκδήλωση της νόσου δεν είναι μόνο θέμα

μιμητισμού -εξαιτίας των επιβαλλόμενων από τα Μ.Μ.Ε. και τη μόδα πρότυπα ομορφιάς-, όπως

πιστεύουν οι περισσότεροι.

Σήμερα οι επιστήμονες την αποδίδουν σε ένα συνδυασμό από νευρολογικούς, ψυχολογικούς

και κοινωνικούς παράγοντες ενώ έρευνες δείχνουν πως μπορεί να υπάρχει και γενετική προδιάθεση.

Ωστόσο είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες, που κυρίως επιδρούν στην εκδήλωση της ασθένειας. Το

ασταθές οικογενειακό περιβάλλον, τραυματικά γεγονότα (π.χ. απώλεια αγαπημένου προσώπου), η

απόρριψη είτε στον ερωτικό είτε σε άλλο τομέα, ακόμα και ανησυχίες γύρω από το σεξουαλικό

προσανατολισμό του ατόμου μπορούν να προκαλέσουν νευρική ανορεξία. Επίσης σε καταστάσεις

όπου υπάρχουν υψηλές προσδοκίες ή πιέσεις το άτομο μπορεί να εστιάσει στο φαγητό για να

διαχειριστεί το άγχος του. Όσοι ασχολούνται με αθλητισμό και δουλεύουν με πολύ μεγάλη

ανταγωνιστικότητα έχουν αρκετές πιθανότητες για να εμφανίσουν την αρρώστια της νευρικής

ανορεξίας.

Συχνά ακούμε ότι ο αθλητισμός είναι καλός όσο για την σωματική τόσο και για την

πνευματική, εδώ βλέπουμε ότι εάν ο αθλητής βρίσκεται κάτω από μεγάλη καταπίεση και

ανταγωνιστικότητα, υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξει να έχει νευρική ανορεξία. Γι’ αυτό το λόγο

έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες “μέτρον άριστον”, αν και δεν υπήρχε εκείνη την εποχή αυτή η

ασθένεια, το χρησιμοποιούσαν για άλλους δικούς τους λόγους.

Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ο όρος αλλά και η έννοια της νευρικής ανορεξίας ήταν σχεδόν

άγνωστη. Το 1873 στη Γαλλία πρωτοακούγεται ο όρος 'υστερική ανορεξία' και την ίδια χρονιά ο

William Gull στη Μ. Βρετανία την ονομάζει “anorexia nervosa” (όπως λέγεται και σήμερα). Όμως,

ήταν από το 1960 και έπειτα όπου η ανάπτυξη του νέου πολιτισμού των ΜΜΕ φέρνει την εικόνα

του ισχνού, αποστεωμένου, σχεδόν άφυλου σώματος, στο σπίτι μας και επηρεάζει τις επόμενες

γενιές των νέων κοριτσιών. Είναι απλά θέμα μιμητισμού και επιρροής ή συγκεκριμένη πάθηση;

Φυσικά και όχι.

35

Σταρ του κινηματογράφου, μοντέλα αλλά και εστεμμένες, όπως η αυτοκράτειρα Σίσσυ,

περιλαμβάνονται στα θύματα της anorexia nervosa, της ψυχογενούς ανορεξίας. Περιγράφηκε πρώτη

φορά από τον Morton, το 1689, με ιατρική ακρίβεια ως αυτο-λιμοκτονία, ενώ αναγνωρίστηκε στις

αρχές του 20ού αιώνα και κατηγοριοποιήθηκε ως διάγνωση από την ιατρική κοινότητα.

Αυτή η διαταραχή σίτισης που παρουσιάζεται κυρίως στα κορίτσια, σ' ένα ποσοστό 90% των

περιπτώσεων, επισημαίνει στην «Ε» η κλινικός ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος, διδάκτορας

Ψυχοπαθολογίας του Πανεπιστημίου Toulouse ΙΙ, Χαρά Νομικού.

«Τα κορίτσια αυτά συνήθως στη μέση της εφηβείας πιστεύουν ότι είναι υπέρβαρα και κάνουν

απεγνωσμένες προσπάθειες να αδυνατίσουν. Τρώνε όλο και λιγότερο, κάνουν επίπονες σωματικές

ασκήσεις και εξαντλητικές δίαιτες σε σημείο τέτοιο ώστε πολλές φορές εμφανίζονται σημεία

καθυστέρησης στη φυσιολογική τους ανάπτυξη, όπως παύση περιόδου, τα στήθη δεν μεγαλώνουν,

δεν φυτρώνει ηβικό τρίχωμα αν η πάθηση εκδηλωθεί πριν από την εφηβεία. Τα κορίτσια αυτά

αναπτύσσουν μια παραμορφωμένη αντίληψη για το σώμα τους».

Οι άνθρωποι με ανορεξία φαίνονται υπερβολικά «τέλειοι», ώστε να αποκρύπτεται η αλήθεια,

σημειώνει η κ. Νομικού. Σπάνια είναι ανυπάκουες, κρατούν τα συναισθήματά τους για τον εαυτό

τους, τείνουν στην τελειομανία, είναι καλοί μαθητές και άριστοι αθλητές. Μερικές, μάλιστα, έχουν

διαστρεβλωμένη εικόνα για το σώμα τους, αλλά και πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι τα άτομα με ανορεξία περιορίζουν το φαγητό (ιδιαίτερα τους

υδατάνθρακες -) για να κερδίζουν τον έλεγχο σε κάποια έστω περιοχή της ζωής τους. Έχοντας

ακολουθήσει τις επιθυμίες των άλλων στα περισσότερα θέματα, δεν έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν

τα τυπικά προβλήματα της εφηβείας -να μεγαλώσουν δηλαδή και να γίνουν ανεξάρτητα. Το να

ελέγχουν το βάρος τους φαίνεται να έχει δύο πλεονεκτήματα, τουλάχιστον αρχικά: 1) Μπορούν να

έχουν τον έλεγχο του σώματός τους, πιστεύοντας πως έτσι 2) θα κερδίσουν την αναγνώριση των

άλλων. Παρ' όλα αυτά, οι άλλοι τελικά συνειδητοποιούν το αντίθετο: ότι έχουν χάσει τον έλεγχο και

ότι είναι επικίνδυνα αδύνατες.

Η ασθένεια έχει θνησιμότητα πάνω από 10% και τα συμπτώματα στις ασθενείς

συμπεριλαμβάνουν τον φόβο μην παχύνουν, ο οποίος συνδυάζεται με άρνηση να φάνε και

εξαντλητική φυσική άσκηση.

Αυτός ο συνδυασμός οδηγεί τις περισσότερες φορές σε επικίνδυνη απώλεια βάρους και

διαστρέβλωση της εικόνας σώματος.

Η τροφή και το βάρος γίνονται η μανία τους. Στην κοινωνία μας, το να είναι κανείς αδύνατος

ισούται κατά κάποιον τρόπο με την ομορφιά και τον αυτοέλεγχο και αυτό μπορεί να είναι ένα μέρος

της ερμηνείας τού γιατί τόσο μεγάλο ποσοστό των κοριτσιών στην εφηβεία εκφράζει δυσαρέσκεια

για το βάρος του.

Είναι χαρακτηριστικό, αναφέρει η κ. Νομικού, ότι τόσο οι ανορεκτικές όσο και οι βουλιμικές

γυναίκες αδιαφορούν για τις ερωτικές σχέσεις. Το ενδιαφέρον τους εστιάζεται αποκλειστικά στη

σχέση τους με το φαγητό. Επίσης, χαρακτηριστικό της ανορεκτικής έφηβης είναι ότι έχει την τάση

να μην αναπτύσσει τις ικανότητες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις της ηλικίας

της και τα προβλήματα της καθημερινότητάς της. Η υπερβολική προσκόλληση στην οικογένεια την

εμποδίζει να έλθει σε επαφή με τον εκτός τής οικογένειας κόσμο, γεγονός που προκαλεί

καθυστέρηση στην ανάπτυξη.

Αν θες να πετύχεις στο χώρο της μόδας πρέπει να πέσεις πολύ... χαμηλά. Από 52 κιλά και

ύψος 1,74 στα 17 μου, έφτασα στα 43 κιλά στα 20... Τελειομανής ως προσωπικότητα, ήθελα να

αντεπεξέλθω με κάθε μέσο στον σκληρό ανταγωνισμό της διεθνούς σκηνής της μόδας... Κατέληξα

36

να πολεμώ το σώμα μου. Με όπλα δυνατά, όπως είναι η βουλιμία και η ανορεξία... Οι συνέπειες

πολλές. Σε καμιά περίπτωση δεν λειτουργούσα το ίδιο. Οι ψυχοσωματικές επιδράσεις ήταν

αμέτρητες».

Η Μάρα Δαρμουσλή, ένα από τα πιο όμορφα πλάσματα που έχει να επιδείξει η χώρα μας, μιλά

στην «Ε» για τη μάστιγα της εποχής: τις διατροφικές διαταραχές. Πανέμορφη, βάσει καθαρά

ελληνικών προτύπων. Κορυφαία στον χορό μιας αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Απλή, γλυκομίλητη,

προσιτή στις κουβέντες της, μας λέει όταν τη ρωτάμε αν ξεπέρασε το πρόβλημα: «Κάθε μέρα

παλεύω μ' αυτό. Κάθε μέρα το κερδίζω». Ο μικρός Αγγελος, που σήμερα είναι ενάμισι έτους, ήταν

το πιο σημαντικό της όπλο στο να ξεπεράσει το πρόβλημα. «Η απόφαση για μητρότητα με έκανε να

συνειδητοποιήσω ότι οι δρόμοι που είχα επιλέξει δεν με άφηναν να αντεπεξέλθω σε τίποτα και

ειδικότερα στο να κάνω ένα παιδί».

Μοντέλο στο επάγγελμα, με σταθερή εμφάνιση στις διεθνείς πασαρέλες από το Παρίσι μέχρι

τη Νέα Υόρκη, και στον περιοδικό Τύπο με εξώφυλλα στο «Vogue», το «Marie Claire» και το

«Bazaar». Αλλά και ηθοποιός, με πιο γνωστή εμφάνιση αυτή στην ταινία «Η Καρδιά του Κτήνους»,

στην οποία πρωταγωνίστησε και που τη σκηνοθέτησε ο Ρένος Χαραλαμπίδης.

«Ο δικός μου φαύλος κύκλος ξεκίνησε με τη βουλιμία. Ετρωγα και μετά με κυρίευαν έντονες

τύψεις και, είτε με εμετό είτε με τη χρήση καθαρτικών ή χαπιών αδυνατίσματος είτε με εξαντλητική

γυμναστική, πάλευα να απαλλαγώ από τις θερμίδες. Ακολούθησε η ανορεξία και ύστερα διαδοχικά

η μία έπαιρνε τη σκυτάλη από την άλλη. Στα παρασκήνια των διεθνών πασαρελών, ο ανταγωνισμός

είναι μεγάλος. Αν θες να πετύχεις πρέπει να πέσεις πολύ... χαμηλά. Κι αυτό σου ξεκαθαρίζεται με

όλους τους τρόπους από την πρώτη μέρα».

Για πέντε χρόνια, από τα 17 μέχρι τα 22 της, η Μάρα Δαρμουσλή αντιμετώπιζε πότε βουλιμία

πότε ανορεξία.

«Κατέληξα να πολεμώ το σώμα μου. Με όπλα δυνατά όπως είναι η βουλιμία και η ανορεξία.

Οι συνέπειες πολλές. Σε καμία περίπτωση δεν λειτουργούσα το ίδιο. Οι ψυχοσωματικές επιδράσεις

ήταν αμέτρητες. Αντιμετώπισα ισχιαλγίες, μηνίσκους, πολλούς τραυματισμούς με το παραμικρό.

Εζησα βλάβες στο γαστρεντερολογικό μου σύστημα από την πρόσληψη χαπιών. Ψυχολογικά με

έσκιζαν οι τύψεις και είχα κυριευτεί από μια μανία για το φαγητό. Δεν μπορούσα να σκεφτώ τίποτε

άλλο από το φαγητό. Η συμπεριφορά μου ήταν αντικοινωνική, οδήγησα τον εαυτό μου στην

απομόνωση και ένιωθα μοναξιά. Δεν ήμουν καλά. Αντί να σκέφτομαι τον έρωτα, τις απολαύσεις

που μπορεί να ζήσει μια 20χρονη, τυραννιόμουν από τη σκέψη του φαγητού. Ανέπτυξα μ' αυτό μια

σχέση πάθους και μίσους: από τη μία σκεφτόμουν πόσο πολύ θέλω να φάω και από την άλλη πόσο

πολύ μισώ το φαγητό, γιατί με παχαίνει».

Στα 23 της, η Μάρα Δαρμουσλή έγινε μητέρα. Κι αυτό γιατί είχε αποφασίσει να αλλάξει τη

ζωή της, να ξεφύγει από το αδιέξοδο στο οποίο μόνη της είχε οδηγήσει τον εαυτό της.

«Συνειδητοποίησα στα 22 ότι δεν μπορώ ν' αντεπεξέλθω πουθενά. Στις σχέσεις, στη δουλειά,

πουθενά. Επιπλέον, η επιθυμία για μητρότητα και η απόφαση γι' αυτήν με οδήγησε στην υιοθέτηση

μιας διαφορετικής φιλοσοφίας: Είμαστε οι άνθρωποι που επιλέγουμε μόνο οι ίδιοι για τον εαυτό

μας... Εκανα τον μισό δρόμο μόνη μου και τον υπόλοιπο με τη βοήθεια του μωρού που έμαθα ότι

είχα στην κοιλιά».

Η Μάρα Δαρμουσλή σήμερα βρίσκεται δίπλα στις νέες και τους νέους που αντιμετωπίζουν

πρόβλημα μέσα από την «Ανάσα», τη μοναδική μη κερδοσκοπική εταιρεία με σκοπό τη στήριξη των

ατόμων με διατροφικές διαταραχές στη χώρα μας, πρωτοβουλία της ηθοποιού Ζέτας Δούκα. Κι η

ανάγκη για μια τέτοια πρωτοβουλία αποδεικνύεται μεγάλη, δεδομένων των 150-200 φωνών που

ζητούν βοήθεια στα τηλέφωνα της εταιρείας.

37

Ωστόσο, το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν έχει τις διαστάσεις που έχει στο εξωτερικό, εξηγεί η

Μάρα Δαρμουσλή. «Σ' αυτή την περίπτωση, ευτυχώς που η Ελλάδα καθυστερεί. Οι Ελληνες

επιμένουν στο μεσογειακό πρότυπο παρά τον βομβαρδισμό τους με αδύνατους σωματότυπους. Οι

πιο ζουμερές γυναίκες προτιμούνται στη χώρα μας, χωρίς αυτό να σημαίνει όμως ότι η συνεχής

προβολή των αδύνατων προτύπων δεν επηρεάζει τις γυναίκες. Αθελά τους, ειδικότερα τα νέα

κορίτσια που διανύουν την εφηβεία, αποκτούν την εντύπωση ότι πρέπει να είναι στέκες για ν'

αρέσουν στον εαυτό τους και στους άλλους».

Στο εξωτερικό, η κατάσταση είναι τραγική, λέει η Μάρα. Η εικόνα των ανορεξικών κοριτσιών

έχει περάσει στις νέες και στις έφηβες. Και η πλύση εγκεφάλου συνεχίζεται. Τα πράγματα για τα

μοντέλα είναι εξαιρετικά πιεστικά: «Τα μοντέλα είναι ένα παρεξηγημένο είδος. Επειδή

προσελκύουν τα φώτα της δημοσιότητας θεωρείται πως αυτά τα ίδια είναι εμπνευστές τού προτύπου

που ενσαρκώνουν. Δεν είναι έτσι, όμως. Τα κορίτσια και τα αγόρια αυτά είναι μόνο κλητήρες.

Εμπνευστές είναι οι ανά τον κόσμο δημιουργοί - σχεδιαστές μόδας. Δεν είναι λίγες οι φορές που,

όταν λόγω κάποιου θανάτου που κάνει το γύρο του κόσμου, έρχονται αντιμέτωποι με το θέμα της

ανορεξίας και τα πρότυπα που προωθούν, και απαντούν ότι "δεν θα μας πείτε τι θα προωθήσουμε.

Θα το αποφασίσουμε εμείς"».

38

ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ

� Αντρικά στερεότυπα:

o Έκκληση φύλλων: ως έκκληση φύλλων είναι εκείνα τα στερεότυπα τα

οποία ενώ δεν προβαίνουν σε κάποια προκλητική ενέργεια (π.χ.

προβολή γυμνού), μέσω της παρουσίασης (φυσικά ελκυστικοί, με

φυσικές δυνάμεις) τους και μόνο είναι ικανά να προκαλέσουν

έκκληση και δραστηριοποίηση των αισθήσεων στο άλλο φύλλο.

o Επικυρίαρχος- προστάτης: σε αυτή την κατηγορία ο άντρας

προβάλλεται σαν ήρωας, σαν κυρίαρχος του παιχνιδιού της σχέσεως

των φύλλων. Έχει τον έλεγχο και προβάλλεται σαν προστάτης

προσφέροντας προστασία στις γυναίκες

o Γνωστός – διάσημος- πεπειραμένος- προσωπικότητα: σε αυτήν τη

κατηγορία των διαφημίσεων προσμετρούνται αυτές στις οποίες

εμφανίζονται διάσημες ή πολύ γνωστές στο κοινό προσωπικότητες

που λαμβάνουν ευρείας αποδοχής από τη μάζα. Επίσης σε αυτή την

κατηγορία περιλαμβάνονται και οι πεπειραμένοι χρήστες του

προϊόντος.

o Οικογενειάρχης: το στερεότυπο αυτό αφορά τον άντρα ο οποίος χωρίς

την οικογένεια του προβαίνει σε μια δραστηριότητα που προδίδει το

ρόλο του.

o Δραστηριότητες εκτός σπιτιού: σε αυτή την κατηγορία

δραστηριοτήτων περιλαμβάνονται οι διαφημίσεις όπου οι

πρωταγωνιστές προβαίνουν σε δραστηριότητες εκτός σπιτιού, όπως

είναι η οδήγηση του αυτοκινήτου, οι αθλοπαιδιές, οι βόλτες στην

αγορά κλπ.

o Καριερίστας-χώρος εργασίας: σε αυτή την κατηγόρια των

διαφημίσεων προσμετρούνται αυτές στις οποίες ο άντρας

πρωταγωνιστής δραστηριοποιείται στο χώρο εργασίας του ή αν είναι

μακριά από αυτόν ασχολείται με εργασιακά θέματα.

o Δραστηριότητες εντός σπιτιού: σε αυτή την κατηγορία των

στερεοτύπων κατατάσσονται οι άντρες οι οποίοι προβαίνουν σε

ενέργειες που είναι εντός σπιτιού, τέτοιες είναι το μαγείρεμα, η

χαλάρωση στον καναπέ, η απόλαυση ενός γλυκού, ο ύπνος, το ντους, η

αλλαγή ρούχων κλπ.

o Μη παραδοσιακός ρόλος: το στερεότυπο του άντρα σε μη

παραδοσιακούς ρόλους προβάλλεται δια μέσου ενεργειών που είναι

σχετικές με το νοικοκυριό, τέτοιες ενέργειες είναι το πλύσιμο ρούχων,

καθαρισμός του σπιτιού, τζαμιών, πλύσιμο πιάτων, σιδέρωμα κλπ.

o Άνδρες σαν ερωτικά αντικείμενα: στην κατηγορία αυτή των

διαφημίσεων οι άντρες προβάλλονται σαν ερωτικά αντικείμενα,

κυριαρχεί η προβολή του αισθησιασμού δια μέσου του γυμνού.

o Άνδρες που ενδιαφέρονται για τη φυσική ομορφιά: σε αυτή την

κατηγορία των στερεοτύπων κυριαρχούν οι άνδρες που προβαίνουν σε

ενέργειες που βελτιώνουν την εξωτερική τους ομορφιά είτε αυτή έχει

να κάνει με φυσικά (κατανάλωση υγιεινών τροφών) είτε έχει να κάνει

με τεχνητά μέσα (κρέμες αντί-γήρανσης κλπ). Προβάλλεται υπέρμετρα

η εξωτερική εμφάνιση η οποία είναι συμμορφωμένη με το ιδεώδες.

39

� Γυναικεία στερεότυπα:

o Γυναίκες που ενδιαφέρονται για τη φυσική ομορφιά και την εξωτερική

τους εμφάνιση: σε αυτή την κατηγορία των στερεοτύπων κυριαρχούν

οι γυναίκες που προβαίνουν σε ενέργειες που βελτιώνουν την

εξωτερική τους ομορφιά είτε αυτή έχει να κάνει με φυσικά

(κατανάλωση υγιεινών τροφών) είτε έχει να κάνει με τεχνητά

μέσα(κρέμες αντι-γήρανσης, αρώματα, τζελ). Προβάλλεται υπέρμετρα

η εξωτερική εμφάνιση η οποία είναι συμμορφωμένη με το ιδεώδες.

o Νοικοκυρά: το στερεότυπο της νοικοκυράς προβάλλεται δια μέσου

γυναικών που προβαίνουν σε ενέργειες σχετικές με το νοικοκυριό,

τέτοιες ενέργειες είναι το πλύσιμο ρούχων, καθαρισμός του σπιτιού,

τζαμιών, σιδέρωμα κλπ.

o Εξαρτημένες από τρίτο πρόσωπο: στην κατηγορία αυτή των

διαφημίσεων προβάλλονται οι γυναίκες σαν αδύναμοι κρίκοι και

απολύτως εξαρτημένες από άλλα πρόσωπα. Χαρακτηριστικές

περιπτώσεις αυτού του είδους είναι η άπειρη νοικοκυρά, η άπειρη

μητέρα, η αδύναμη σύζυγος κλπ

o Ανεξάρτητη-δυναμική: σε αυτήν τη κατηγορία θα προσμετρούνται οι

διαφημίσεις στις οποίες οι γυναίκες θα προβαίνουν σε ενέργειες που

χαρακτηρίζονται από δυναμισμό, ως τέτοιες είναι η προσέγγιση του

άλλου φίλου, η λήψη αποφάσεων, οι ενέργειες αντιδράσεως στα

καθημερινά .

o Γυναίκες σαν ερωτικά αντικείμενα στην κατηγορία αυτή των

διαφημίσεων οι γυναίκες προβάλλονται σαν ερωτικά αντικείμενα,

κυριαρχεί η προβολή του αισθησιασμού δια μέσου του γυμνού ή του

προκλητικού ντυσίματος και ενεργειών.

o Δραστηριότητες εντός σπιτιού σε αυτή την κατηγορία των

στερεοτύπων κατατάσσονται οι γυναίκες οι οποίοι προβαίνουν σε

ενέργειες που είναι εντός σπιτιού, τέτοιες είναι το μαγείρεμα, η

χαλάρωση στον καναπέ, η απόλαυση ενός γλυκού, ο ύπνος, το ντους, η

αλλαγή ρούχων κλπ.

o Δραστηριότητες εκτός σπιτιού: σε αυτή την κατηγορία

δραστηριοτήτων περιλαμβάνονται οι διαφημίσεις όπου η

πρωταγωνίστρια προβαίνει σε δραστηριότητες εκτός σπιτιού, όπως

είναι η οδήγηση του αυτοκινήτου, οι αθλοπαιδιές, οι βόλτες στην

αγορά κλπ.

o Φωνή της αρχής- διάσημη, πεπειραμένη – προσωπικότητα σε αυτήν τη

κατηγορία των διαφημίσεων προσμετρούνται αυτές στις οποίες

εμφανίζονται διάσημες ή πολύ γνωστές στο κοινό προσωπικότητες

που λαμβάνουν ευρείας αποδοχής από τη μάζα. Επίσης σε αυτή την

κατηγορία περιλαμβάνονται και οι πεπειραμένοι χρήστες του

προϊόντος, η επονομαζόμενη φωνή της αρχής.

o Ουδέτερη- neutral: ως ουδέτερη –neutral ορίζεται το στερεότυπο της

γυναίκας που δεν προδίδει το ρόλο της μέσα από τις ενέργειες της.

Γυναίκες ίσες με τους άντρες.

o Μη παραδοσιακός ρόλος: σε αυτή την κατηγορία των διαφημίσεων

προσμετρούνται οι διαφημίσεις στις οποίες οι γυναίκες προβαίνουν σε

ενέργειες που κανονικά είναι θέσφατα των αντρικών στερεοτύπων,

τέτοιες είναι το βάψιμο σπιτιού, το κάρφωμα καρφιών.

40

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Θετικά της διαφήμισης

Προκαλεί άμιλλα και συναγωνισμό ανάμεσα στις βιομηχανίες και στους παραγωγούς

ενδυμάτων, με συνέπεια να βελτιώνεται η ποιότητα τους και να μειώνονται οι τιμές των

προϊόντων, λόγω της μεγαλύτερης ζήτησης.

Δημιουργεί επαγγέλματα (μακετίστες, σχεδιαστές, διαφημιστές, διαφημιστικά γραφεία,

αφισοκολλητές).

Δηλαδή καταπολεμά την ανεργία, γιατί απασχολεί πολλούς ανθρώπους.

Τονώνεται η εθνική οικονομία, γιατί αυξάνεται η παραγωγικότητα και οι πωλήσεις.

Οι ίδιες οι διαφημίσεις βοηθούν οικονομικά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και τα

έντυπα (εφημερίδες, περιοδικά).

Ενημερώνει, γνωστοποιεί, πληροφορεί τους καταναλωτές για τα προσφερόμενα προϊόντα.

Δηλαδή βοηθά το καταναλωτικό κοινό στην εκλογή των προϊόντων.

Τα Αρνητικά αποτελέσματα της διαφήμισης:

Περιορίζει την ελευθερία της βούλησης και της σκέψης, γιατί διχάζεται από τις συνεχείς

πιέσεις της διαφήμισης. Έτσι ο άνθρωπος χάνει την πρωτοβουλία του, γίνεται

κατευθυνόμενος. Η διαφήμιση αλλοτριώνει τον άνθρωπο. Πνευματική καταπίεση, γιατί

ναρκώνεται η σκέψη. Ο άνθρωπος χάνει την ελευθερία της βούλησης, μετατρέπεται σε

παθητικό δέκτη, με συνέπεια να αδρανοποιείται πολιτικά και κοινωνικά.

Ο άνθρωπος ωθείται στην υπερκατανάλωση, γιατί επηρεάζεται από τη γνωστοποίηση νέων

προϊόντων και καταναλώνει περισσότερο από τις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες του.

Εξαπατά τον καταναλωτή η συνεχής διαφήμιση, για την ποιότητα του διαφημιζόμενου

προϊόντος.

Διογκώνει τις ατομικές ανάγκες με την προβολή πολλών υλικών αγαθών σε βάρος των

κοινωνικών αναγκών (σχολείων, νοσοκομείων, βιβλιοθηκών, κέντρων νεότητας, αθλητικών

χώρων κλπ.). Έτσι αναπτύσσει την υλιστική τάση και αντίληψη, με συνέπεια ο άνθρωπος να

στρέφεται στη διαρκή συσσώρευση υλικών αγαθών.

Προβάλλει και επιβάλλει νέα πρότυπα ζωής και νέες αξίες. Η ζωή τυποποιείται σύμφωνα με

τα προβαλλόμενα πρότυπα.

Η διαφήμιση ρυπαίνει το φυσικό περιβάλλον και καταστρέφει την αισθητική του. Οι

μεγάλες αφίσες αλλοιώνουν το φυσικό τοπίο και ρυπαίνουν, κυρίως, την εικόνα των πόλεων

Αρκετές φορές εξευτελίζεται η προσωπικότητα του ατόμου και ιδιαίτερα της γυναίκας. Έτσι

το άτομο γίνεται υπό την επήρεια της μόδας αντικείμενο ανήθικης εκμετάλλευσης για την

άσεμνη προβολή προϊόντων με τη διέγερση των ενστίκτων.

Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή, γιατί καλύπτει τις άσχημες πλευρές της και τις δυσκολίες

της και τονίζει τις καλές. Διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν

εξωπραγματικό, πλαστό και φανταστικό κόσμο. Έτσι στο νέο δημιουργεί ψεύτικες

εντυπώσεις για τη ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις με τις τεχνητές υπερβολές της.

Με τον ανταγωνισμό οι πολυεθνικές εταιρείες αντέχουν οικονομικά στη διαφήμιση, που έχει

υψηλό κόστος για αυτό και οι ξένες διαφημίσεις κατακλύζουν την τηλεόραση, με συνέπεια

να καταναλώνονται ξένα προϊόντα. Αυτό βλάπτει την εθνική οικονομία, γιατί εξάγεται

πολύτιμο συνάλλαγμα στο εξωτερικό και δημιουργείται μια τάση ξενομανίας, με αρνητικές

επιπτώσεις στην πολιτιστική και στην κοινωνική ζωή μας.

Δημιουργεί τάση για πολυτέλεια. Η διαφήμιση δημιουργεί καταναλωτική προσωπικότητα

αντί της ανθρώπινης.

41

Άμα το άτομο δεν έχει την κρίση να ακολουθήσει ή να μιμηθεί ένα σωστό πρότυπο, τότε

αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά, προβλήματα συμπεριφοράς αλλά και σοβαρά

σωματικά προβλήματα π.χ. νευρική ανορεξία που μπορεί να οδηγηθούν στον θάνατο.

Παράλληλα, η επιβολή του καταναλωτισμού οξύνει τις διαφορές ανάμεσα στους "έχοντες"

και σε αυτούς που δεν μπορούν να συμμετέχουν στο καταναλωτικό όνειρο, δημιουργώντας

φαινόμενα κοινωνικού ρατσισμού.

Κάτι παρόμοιο, με μικρή διαφορά, συμβαίνει και στο πεδίο της αγοράς, όπου

δημιουργούνται άνισοι όροι ανάμεσα στις ισχυρές οικονομικά εταιρίες, με τις πολυδάπανες

διαφημιστικές εκστρατείες που πραγματοποιούν και τις μικρές επιχειρήσεις που

περιθωριοποιούνται, αφού δεν έχουν τα οικονομικά μέσα να συμμετέχουν με ίσους όρους

στο "παιχνίδι" του ανταγωνισμού.

Η διαφήμιση έχει μεγάλο οικονομικό κόστος, το οποίο πληρώνει τελικά ο καταναλωτής με

την αύξηση των τιμών των προϊόντων.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Τα πιο γνωστά διαφημιστικά μέσα είναι:

Τηλεόραση. Με ειδικές εκπομπές γίνεται παραστατική διαφήμιση

Τύπος. Εφημερίδες κάθε κυκλοφορίας και περιοδικά.

Ραδιόφωνο. Μ' αυτό η διαφήμιση γίνεται ή με πρόγραμμα που προσφέρει μια επιχείρηση ή

ένα προϊόν ή με ορισμένο αριθμό διαφημιστικών λέξεων ή με μικρές ραδιοφωνικές σκηνές

που μεταδίδονται μεταξύ προγραμμάτων

Κινηματογράφος. Η κινηματογραφική διαφήμιση παρουσιάζεται συνήθως με μορφή μικρών

ταινιών με παρουσίαση του προϊόντος και της χρήσης του.

Έντυπα διαφόρων μορφών που διανέμονται.

Υπαίθρια διαφήμιση με αφίσες πανό, φωτεινές επιγραφές τοίχων κλπ.

Η Επίδραση της Διαφήμισης

Η διαφήμιση χρησιμοποιεί την πειθώ. Υπάρχουν κάποιοι

συγκεκριμένοι τρόποι για να πείσει κανείς.

Χρησιμοποιώντας το συναίσθημα, τη λογική, την αυθεντία

και τέλος σύμβολα και αρχέτυπα που μιλούν κατευθείαν

στα ενδόμυχα μας.

Ο πιο απλός τρόπος είναι αυτός που απευθύνεται στη

λογική μας. Είναι ευθύς και μπορεί να τεθεί πολύ εύκολα

στον έλεγχο της κρίσης μας. Παράδειγμα είναι η προβολή

με τη διαφήμιση των τεχνικών χαρακτηριστικών, της τιμής

42

αγοράς ενός προϊόντος κ.α. Πολύ εύκολα ο αποδέκτης της

πληροφορίας μπορεί να ελέγξει και συγκρίνει τις

πληροφορίες που παραθέτει η διαφήμιση. Αυτή η

διαφήμιση περισσότερο έχει το νόημα της πληροφόρησης

για την ύπαρξη ενός προϊόντος και είναι η λιγότερο δόλια.

Σε ένα βαθμό είναι η μετεξέλιξη του «ντελάλη» αλλοτινών

εποχών στη σημερινή εποχή με τα σημερινά μέσα, είναι

κατά κάποιο τρόπο μια έντυπη ή ηλεκτρονική βιτρίνα.

ΕΡΕΥΝΑ- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στην έρευνα μας, έλαβαν μέρος 20 συμμαθητές. Από αυτούς 13 κορίτσια και 7 αγόρια.

Στην πρώτη μας ερώτηση, που ήταν: «Επηρεάζεστε από τις διαφημίσεις για την αγορά ενδύματος;».

Η πλειοψηφία του δείγματος απάντησε πως επηρεάζεται ελάχιστα από τις διαφημίσεις.

Αυτό έρχεται σε συμφωνία με την 3η μας ερώτηση που ήταν η εξής: « Πιστεύετε ότι είναι χρήσιμες

οι διαφημίσεις στην επιλογή των ρούχων σας;», όπου το δείγμα δεν πιστεύει καθόλου στη

χρησιμότητα των διαφημίσεων.

Όσο αφορά στο κυρίαρχο μέσο επιρροής, όπως προκύπτει από το 2ο ερώτημα μας, αυτό είναι το

Internet. Αυτό εξηγείται από την απήχηση που έχει το Internet στους νέους. Ύστερα ακολουθούν τα

περιοδικά ειδικού ενδιαφέροντος.

Τέλος, η τελευταία ερώτηση που τέθηκε στο ερωτηματολόγιο μας ήταν: « Τι τους ελκύει σε μία

διαφήμιση;», απάντησαν ότι το ύφος, η σκηνοθεσία, η μουσική καθώς και η φίρμα των προϊόντων

που πρόκειται να αγοράσουν, τους ελκύουν περισσότερο.

Το δείγμα φάνηκε να μην έχει συνειδητοποιήσει ότι επηρεάζεται από την διαφήμιση, πράγμα που

μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι η επίδραση της διαφήμισης είναι έμμεση, γεγονός που την

καθιστά ακόμα περισσότερο επικίνδυνη.

Τα παιδιά και οι έφηβοι, σήμερα, κυριολεκτικά μεγαλώνουμε με την τηλεόραση, το internet και τις

διαφημίσεις. Δεχόμαστε συνεχή και κατά μέτωπο επίθεση από τη διαφήμιση. Είμαστε, πιθανότατα

ο πρώτος-και ιδιαίτερα ευάλωτος στόχος της.

Η διαφήμιση προβάλλει αρνητικά πρότυπα στους εφήβους, οι οποίοι γινόμαστε θύματά της.

Υποβάλλει την ιδέα του πλούτου, της άνεσης, του φαίνεσθαι και υποτιμά τις πνευματικές και

ψυχικές ανάγκες.

Όμορφοι, αδύνατοι μέχρι ανορεκτικοί. Νέοι που ακολουθούν πιστά τη μόδα, ελκυστικοί! Νέοι με

εκκεντρικό, εξεζητημένο ντύσιμο και με διάθεση αντίδρασης .

43

Εξαιτίας της διαφήμισης αλλάζουμε και τις συνήθειές μας στη διατροφή, στον τρόπο συμπεριφοράς

και γενικά ακολουθούμε ότι νέο και μοντέρνο επιτάσσουν οι καιροί.

Ακραίο παράδειγμα των επιβλαβών επιπτώσεων της διαφήμισης είναι η νευρική ανορεξία, η οποία

καταλύει την σωματική και πνευματική μας υγεία.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

A.

Σε αυτή την διερευνητική εργασία μελετήσαμε ένα κομμάτι της μόδας που αφορά τη διαφήμιση.

Ανακαλύψαμε πολλές πτυχές και λειτουργίες που μπορεί να έχει μία διαφήμιση μόδας.

Συνειδητοποιήσαμε πως η διαφήμιση που αφορά την ομάδα επηρεάζει έστω και ασυνείδητα το

καταναλωτικό κοινό.

Για να προστατέψουμε, από τις επιβλαβείς συνέπειες της διαφήμισης, την ψυχική και πνευματική

μας υγεία θα πρέπει να κρατήσουμε μία κριτική στάση απέναντι στις διαφημίσεις και να μην

αφήσουμε να αλλοιωθεί ο εαυτός μας, ακολουθώντας λανθασμένα πρότυπα.

Ιδιαίτερα για να προφυλαχθούμε από την νευρικής ανορεξία, η οποία αποτελεί μια ψυχογενή

ασθένεια, θα πρέπει να μην γινόμαστε σκλάβοι της εικόνας μας και να έχουμε αυτοπεποίθηση.

B. Ήταν η πρώτη χρονιά υλοποίησης της διερευνητικής εργασίας. Έτσι θα θέλαμε να καταγράψουμε

τις εμπειρίες μας, όντας οι πρώτοι μαθητές πού συμμετείχαν σε αυτό το εγχείρημα. Ήταν ωραίο που

εργαστήκαμε σε ομάδες γιατί μπορέσαμε να αναπτύξουμε διάλογο, εμβαθύνοντας έτσι στο θέμα.

Έτσι βγήκαμε από τον μικρόκοσμο μας και μάθαμε να συμβιώνουμε μέσα από τις αντιθέσεις μας με

τους άλλους, χαρακτηριστικό υγιούς κοινωνίας. Παράλληλα εξοικειωθήκαμε με τη χρήση

ηλεκτρονικών υπολογιστών, δομικού στοιχείου της τεχνολογικής κοινωνίας της γνώσης. Μάθαμε τι

σημαίνει έρευνα και ανακαλύψαμε την μαγεία της σύνθεσης ενός δικού μας κειμένου και δεν

ακολουθήσαμε την συνήθη μέθοδο αναπαραγωγής κειμένων άλλων, άρα μάθαμε πως να

μαθαίνουμε.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν αρκετά ακόμα περιθώρια βελτίωσης, όσον αφορά στο περιεχόμενο

αλλά και στη μέθοδο διεξαγωγής της διερευνητικής εργασίας. Θα ήταν ενδιαφέρον αν τα αρχικά

θέματα ήταν αποτέλεσμα επιλογής των μαθητών. Επιπλέον πρέπει να επισημανθεί ότι ούτε ο χρόνος

ήταν επαρκής αλλά προβλήματα υπήρξαν και στην σωστή αξιοποίηση του. Ως αρνητικό

καταγράφεται το ότι δεν είχαμε επαρκή πρόσβαση σε πηγές για την απάντηση των διερευνητικών

μας ερωτημάτων(Π.χ. διαφημιστές, βιβλία) . Εκτιμούμε ότι το δείγμα δεν έδειξε να κατανοεί

πλήρως τις ερωτήσεις των ερωτηματολογίων, πράγμα που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα

έπρεπε να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα το δείγμα, αν υπήρχε σαφώς περισσότερος χρόνος στην

διάθεση μας.

44

Κεφάλαιο Δ. Παραγωγή-Σχεδιασμός του ενδύματος.

Όνομα υποομάδας: PASSION 4 FASHION.

Βάγια Λουκοπούλου- Κώστας Καντερές – Ξανθή Λαμπροπούλου

Άγγελος Θεοδοσίου- Ναπολίνα Απέργη.

ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ.

Η υποομάδα μας Passion 4 fashion θα προσπαθήσει να

προσεγγίσει τα παρακάτω;

Α. Ποια είναι τα υφάσματα και ποια η βασική πρώτη ύλη

Β. Ποιος είναι και πώς γίνεται ο σχεδιασμός των ρούχων .

Γ. Ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας;

45

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

Στην προσπάθεια μας αυτή εκτός από το διαδίκτυο που συλλέξαμε

αρκετές πληροφορίες , απευθυνθήκαμε και στην ΕΠΑΣ

Καισαριανής που υπάρχει το αντίστοιχο τμήμα του σχεδιασμού

ενδύματος .

Η ανταπόκριση ήταν άμεση και η βοήθεια τους ουσιαστική .

Μάλιστα μας επισκέφτηκε και εκπαιδευτικός του σχολείου και μας

μίλησε για όλη την φάση της παραγωγής και του σχεδιασμού του

ενδύματος .

Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει είτε χειρωνακτικά είτε

ηλεκτρονικά –πράγμα που γίνεται τώρα στην εποχή μας κατά

κόρον-.

Να ευχαριστήσουμε τον Κύριο Στυλιανουδάκη, εκπαιδευτικό της

ΕΠΑΣ Καισαριανής , για την πολύτιμη βοήθεια του , για την

πραγματοποίηση της εργασίας μας.

Α. ΥΦΑΣΜΑΤΑ:

Στον τομέα της ενδυμασίας υπάρχει πλήθος υφασμάτων που

διαφέρουν σε χαρακτηριστικά και ιδιότητες . Για αυτό το λόγο

υπάρχει ποικιλία στα διάφορα είδη ρούχων που υπάρχουν στην

αγορά .

Τρία από αυτά είναι τα πιο σημαντικά:

Τα φυσικά

Τα νήματα

Τα συνθετικά.

Τα φυσικά χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες.

46

ΒΑΜΒΑΚΙ: Φυσική ίνα που παράγεται από το ομώνυμο φυτό, με

γνωστές υποκατηγορίες την ελαφριά ποπλίνα, το πιο παχύ και

γυαλιστερό μερσεριζέ , το πικέ ( με τις τελίτσες π.χ Polo shirts) ,

το terry cloth (πετσετέ).

ΛΙΝΟ: Το ύφασμα από λινάρι είναι πιο ανθεκτικό και γυαλιστερό

από το βαμβάκι , καθώς και ένα από τα πιο γνωστά υλικά.

ΜΕΤΑΞΙ: Ένα από τα πιο γνωστά και πολυετή φυσικά

υφάσματα. Είναι μαλακό , ανθεκτικό και απορροφητικό . Οι ίνες

του παράγονται από το κουκούλι του μεταξοσκώληκα.

Τα νήματα διακρίνονται:

ΑΝΚΟΡΑ: Πολύ μαλακό νήμα με αφράτη και χνουδάτη υφή που

προέρχεται από τον ομώνυμο λαγό.

47

ΚΑΣΜΙΡ: Προέρχεται από το τρίχωμα της κατσίκας από το

Κασμίρ και είναι το πιο μαλακό , πολυτελές και ζεστό στο είδος.

ΛΑΜΠΣΓΟΥΛ: Μαλακό και ελαστικό μαλλί που προέρχεται από

τα νεαρά πρόβατα. Κατάλληλο να φορεθεί κατάσαρκα.

48

ΜΕΡΙΝΟ: Από τα πιο φίνα νήματα. Προέρχεται από τα πρόβατα

της Αυστρίας και της Νέας Ζηλανδίας, που λόγω κλίματος έχουν

πολύ μαλακό τρίχωμα

ΜΟΧΕΡ: Ελαφριά ίνα που μοιάζει με το ανκορά αλλά είναι

εμφανώς πιο άγρια.

Τα συνθετικά διακρίνονται :

49

ΑΚΡΥΛΙΚΟ:

NAYLON

ΡΕΓΙΟΝ-ΒΙΣΚΟΖΗ ΝΕΟΠΑΡΕΝ

ΛΥΚΡΑ

50

ΠΟΛΥΕΣΤΕΡ

MICROFIBER

ΠΟΛΥΟΥΡΕΘΑΝΗ

51

Β. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Ο σχεδιασμός ρούχων περιλαμβάνει την γνώση του σχεδίου ,

καθώς και βασικών πραγμάτων όπως τις γραμμές των ρούχων , το

ανθρώπινο σώμα και τις διαστάσεις του .

Γ. ΣΧΕΔΙΟ ΜΟΔΑΣ.

Είναι η τέχνη της εφαρμογής στου σχεδιασμού και της αισθητικής

στο χαρτί και τον Η/Υ.

52

23

Σχέδιομόδας

σχεδίασημετοχέρι

Στον Η/Υ χρησιμοποιούμε το πρόγραμμα CAD

53

24

Σχέδιομόδας

σχεδίασημεΗ/Υ

25

54

33

ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΤΡΟΝ

ΜΕ Η/Υ

34

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ CAD (COMPUTER AIDED DESIGN)

55

37

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ

ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΙ

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

ΠΑΤΡΟΝ

ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ

ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΙ

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

ΠΑΤΡΟΝ

ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ

Παλαιότερα η διαδικασία ήταν :

39Hine, Lewis W.

American (1874-1940)

Hine, Lewis W.

American (1874-1940)

ΣΤΡΩΣΙΜΟ ΚΑΙ ΚΟΠΗ ΥΦΑΣΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟ

ΧΕΡΙ

56

Ενώ στις μέρες μας ,

40

ΣΤΡΩΣΙΜΟ ΥΦΑΣΜΑΤΟΣ ΜΕ

ΑΥΤΟΜΑΤΟ ΣΤΡΩΤΙΚΟ

57

Δ. ΓΡΑΜΜΕΣ ΡΟΥΧΩΝ.

46

ΦΟΡΕΜΑΤΑΦΟΡΕΜΑΤΑ ΦΟΥΣΤΕΣΦΟΥΣΤΕΣ ΠΑΝΤΕΛΟΝΙΑΠΑΝΤΕΛΟΝΙΑ ΜΠΛΟΥΖΕΣΜΠΛΟΥΖΕΣ ΥΠΟΚΑΜΙΣΑΥΠΟΚΑΜΙΣΑ

ΤΑΓΙΕΡΤΑΓΙΕΡ ΕΣΩΡΟΥΧΑΕΣΩΡΟΥΧΑ ΝΥΧΤΙΚΑΝΥΧΤΙΚΑ ΜΑΓΙΩΜΑΓΙΩ ΣΑΚΑΚΙΑΣΑΚΑΚΙΑ ΠΑΛΤΟΠΑΛΤΟ

47

58

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΓΑΖΩΜΑΤΟΣ .

84

1.500 βελονιές ανά

λεπτό

1.500 βελονιές ανά

λεπτό

ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ.

82

Singer Model 12Singer Model 12 18651865

59

Ε. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΡΟΥΧΩΝ.

Στην προσπάθεια μας να μελετήσουμε τις συνθήκες εργασίας στα

εργοστάσια παραγωγής ρούχων , στραφήκαμε στο διαδίκτυο και

στις εφημερίδες .

Οι πληροφορίες πολλές και θα σταθούμε σε εκείνες τις

περιπτώσεις που μας έκαναν πραγματική εντύπωση.

Ασχοληθήκαμε περισσότερο με τις Ασιατικές χώρες παραγωγής

των ενδυμάτων .

Εντοπίσαμε προβλήματα που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια-

υγιεινή των εργαζομένων, με την μισθοδοσία τους καθώς και με

θέματα εργασιακών δικαιωμάτων.

Α. Ασφάλεια-Υγιεινή.

Οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας περιλαμβάνουν έκθεση σε

τοξικές κα χημικές ουσίες , στη φωτιά και σε υψηλό κίνδυνο

εργατικών ατυχημάτων .

Ένα παράδειγμα είναι το Μπαγκλαντές όπου 200 εργαζόμενοι

έχασαν τη ζωή τους γιατί πανικοβλήθηκαν και έσπευσαν σε μια

και μόνο έξοδο.

Άλλος εργαζόμενος έχασε μια μέρα εργασίας για να πάει στο

γιατρό και ο διευθυντής του στη συνέχεια του αφαίρεσε 2

ημερομίσθια . Με τη επιστροφή του εργάστηκε επιπλέον 8 ώρες

για να καλύψει την διαφορά .

Οι εργαζόμενοι έχουν αναφέρει πολλές φορές ότι δεν έχουν

πρόσβαση σε καθαρό νερό και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν

την τουαλέτα όταν το χρειάζονται.

Έχουν δημιουργηθεί προβλήματα στην αναπαραγωγική υγεία των

ανδρών και των γυναικών εξαιτίας της έκθεσης τους σε τοξικές και

χημικές ουσίες , στη θερμότητα , στο θόρυβο , την υπερκόπωση

και την εξάντληση.

60

Β. Αμοιβές .

Θέματα αμοιβών , ωραρίων και θέματα συμπεριφοράς απέναντι

στους εργαζόμενους υπάρχουν σε καθημερινή βάση.

Οι μισθοί στον τομέα της ένδυσης έχουν εντοπιστεί ως οι

χαμηλότεροι σε σχέση με άλλες βιομηχανίες και είναι ανεπαρκείς

να καλύψουν το κόστος ζωής . Εργάζονται 10 με 12 ώρες και

μερικές φορές έως και 16 με 18 ανά ημέρα για κάλυψη υπερωριών

που όμως δεν πληρώνονται.

Μια γυναίκα τόνισε πως «έχουμε ατέλειωτες ώρες υπερωρίες σε

περιόδους αιχμής κα εργαζόμαστε ασταμάτητα για 13 με 14 ώρες

κάθε ημέρα μέχρι που στα χέρια μας αισθανόμαστε φριχτούς

πόνους.

Γ. Εργασιακά δικαιώματα-βία.

Στα εργοστάσια, οι έγκυες εργαζόμενες απολύονται ώστε ο

εργοδότης να μην πληρώσει για την άδεια μητρότητας και τα

πλεονεκτήματα που τους δίνει ο νόμος. Αλλού , οι γυναίκες που

υποβάλλουν αίτηση για εργασία ερωτούνται αν είναι παντρεμένες ,

αν βγαίνουν με άντρες , αν σχεδιάζουν να αποκτήσουν παιδί και

αν χρησιμοποιούν αντισύλληψη .

Η βία είναι συχνή. Οι εργαζόμενοι δέχονται παρενοχλήσεις ,

ξυλοδαρμούς και μερικές φορές τους σκοτώνουν γιατί

οργανώνονται σε σωματεία και απαιτούν καλύτερες συνθήκες

εργασίας.

Οι απεργίες στα εργοστάσια αυτά απαγορεύονται ρητά.

Σε εργοστάσιο της Ινδονησίας που τελικά οι διοργανωτές την

ανέστειλαν , τους απαγορεύτηκε να έρθουν να εργαστούν και

έλαβαν μόνο το 75% του βασικού τους μισθού.

Οι κυβερνήσεις συχνά επιτρέπουν στους εργοδότες να

παραβιάζουν τους νόμους. Οι επενδυτές επιλέγουν χώρες σαν την

Κίνα και την Ινδονησία ακριβώς λόγω της ικανότητας των

κυβερνήσεων να αποτρέπουν τη λειτουργία συνδικάτων.

61

«Η περίπτωση Foxconn.

H Foxconn , ο μεγαλύτερος εργοδότης στη χώρα μετά την κινεζική

κυβέρνηση με 1000.000 εργαζόμενους σε 16 εργοστάσια ,

αποφάσισε ότι τα 200 € μηνιάτικο που πλήρωνε ως τώρα στους

εργάτες μαζί με τις υπερωρίες είναι πάρα πολλά.».

Εφημερίδα Βήμα 28/8/2011

Έτσι αποφάσισε να τους αντικαταστήσει με 1000.000 ρομπότ.

Θα αντιμετωπίσει το κόστος μισθοδοσίας αλλά κυρίως και το

κύμα αυτοκτονιών στην εταιρία του.

Οι κινέζοι εργαζόμενοι αυτοκτονούν λόγω των εξαιρετικά

δυσμενών εργασιακών συνθηκών .

Η Foxconn έχει σήμερα μόνο 10.000 ρομπότ που εκτελούν απλές

εργασίες όπως η βαφή και η συναρμολόγηση εξαρτημάτων αλλά

το 2012 θα πολλαπλασιαστούν σε 300.000.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.

Ο σχεδιασμός του ενδύματος είναι μια πολύ δημιουργική και

υπεύθυνη εργασία και ο επαγγελματίας σχεδιαστής εργάζεται σε

συνθήκες πίεσης γιατί πρέπει να παραδώσει στο χαρτί ή στον

υπολογιστή τις ιδέες του, σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.

Τα υφάσματα είναι εύκολο να τα αναγνωρίσεις αλλά χρειάζεται

εμπειρία για να τα μετατρέψεις σε ένδυμα.

Οι συνθήκες εργασίας στους χώρους παραγωγής των ενδυμάτων

και κυρίως στις Ασιατικές χώρες είναι ακραίες και απάνθρωπες

για τους εργαζόμενους, που εργάζονται σε συνθήκες πλήρους

εξαθλίωσης.

Αλήθεια, μήπως θα έπρεπε να αναρωτηθούμε κάθε φορά που

βλέπουμε ένα ωραίο ρούχο στις βιτρίνες των καταστημάτων,

αν ο Ασιάτης που συνέβαλε στη δημιουργία του, βρίσκεται

ακόμα στη ζωή;

62

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.

Διαδικτυακή ιστοσελίδα http://el.wikipedia.org

Διαδικτυακή ιστοσελίδα http://www.costumeandtime.gr

Διαδικτυακή ιστοσελίδα http://paidio.blogspot.com

Συλλογή τόμων εφημερίδας «ΈΘΝΟΣ»

Εγκυκλοπαίδεια «ΥΔΡΙΑ»

(spats@enl.auth.gr)

www.stylewatch.gr

www.fashion.gr

www.fashionmagazine.gr

www.style.com

www.wikipedia.com

www.solon.org.gr

http://koyreion-kommotirionopospalia.blogspot.com

Ιστορία ενδύματος τεύχος β’ (σελ.226-239)

Madame Figaro (συνέντευξη Marc Jacobs)

efivoidimosiografoi.pbworks.com

el.wikipedia.org/wiki/Νευρική_ανορεξία 7gym-kater.pie.sch.gr/nevrikianorejia.htm Claude Javeau (2000) Έρευνα με Ερωτηματολόγιο Εκδ.: τυπωθήτω

diatrofikaiygeia.blogspot.com

Έκφραση – Έκθεση Α Λυκείου

Αρχές Οικονομίας Α Λυκείου

Εφημερίδα Βήμα.

63

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Πιστεύετε ότι τα ρούχα δείχνουν κάτι για τον εαυτό σας;

Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για την αγορά ενός ρούχου;

Ναι 19

Όχι 1

Μου αρέσει-με εκφράζει

Είναι φίρμα

Είναι στη μόδα Η τιμή του

11 2 4 3

64

Γιατί αγοράζετε ρούχα;

Προσωπική ικανοποίηση Γιατί φθείρονται τα

παλιά Για να ακολουθήσω

τη μόδα Άλλο

15 3 0 2

Φροντίζετε την εξωτερική σας εμφάνιση κατά την προέλευση σας στο σχολείο;

Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου

5 10 3 2

65

Γιατί;

Έτσι Κριτική από συμμαθητές

Προσωπική ικανοποίηση

Ακολουθώ τη μόδα

Δεν χρησιμοποιώ καλά ρούχα στο σχολείο

5 2 10 2 1

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΘΕΜΑ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΔΑ Ηλικία: Φύλο: 1)Πήγατε σχολείο και πότε; …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... 2)Πώς ντυνόσασταν όταν ήσασταν μαθητής / μαθήτρια; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... 3)Αγοράζατε συχνά ρούχα; Α. Ναι Β. Όχι Γιατί;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

66

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ΟΜΑΔΑ:~Alternative Creators~ ΜΕΛΗ: Βαγγέλης Γεωργόπουλος, Κων/να Δασκαλοπούλου, Νεφέλη Καραπέτσα, Αγγελική Αντωνίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

ΤΑΞΗ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Διερευνητική Εργασία Ένδυμα Παραγωγή- Κατανάλωση

Διερευνητικό Ερώτημα: Πώς η διαφήμιση επιδρά στον τρόπο που ντυνόμαστε;

Ηλικία……….

Φύλο……………….

1. Επηρεάζεστε από τις διαφημίσεις για την αγορά ενδύματος;

Πολύ

Αρκετά

Λίγο

Καθόλου

2. Από ποια μέσα επηρεάζεστε πιο πολύ;

Τηλεόραση

Περιοδικά

Ιντερνέτ

Ραδιόφωνο

Άλλο………….

3. Πιστεύετε ότι είναι χρήσιμες οι διαφημίσεις για την επιλογή των ρούχων σας;

Πολύ

Λίγο

Καθόλου

Γιατί; …………………………………………………………….

67

4. Τι σας ελκύει σε μία διαφήμιση ρούχων;

Η αισθητική της διαφήμισης(ύφος- σκηνοθεσία)

Οι πρωταγωνιστές (διάσημα πρόσωπα) της

Η εταιρία των ρούχων (φίρμα)

Άλλο Τι; ………………………………………………..

1. Επηρεάζεστε από τις διαφημίσεις για την

αγορά ενδύματος;

0

2

4

6

8

10

12

14

Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου

2. Από ποια μέσα επηρεάζεστε πιο πολύ;

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Τηλεόραση Περιοδικά Ίντερνετ Ραδιόφωνο Άλλο

68

3.Πιστεύετε ότι είναι χρήσιμες οι διαφημίσεις

για την επιλογή των ρούχων σας;

0

2

4

6

8

10

12

Πολύ Λίγο Καθόλου

4. Τι σας ελκύει σε μία διαφήμιση ρούχων;

0

1

2

3

4

5

6

7

Αισθητική Πρωταγωνιστές Φίρμα Άλλο

Ομάδα Τhe Fashion World

Χριστάγγελος Δαρδαμάνης- Έντζι Γκραντίτσα- Πάρις Βακερλής- Βάγια Κοροβέση

69