1

Υγιεινή – Ασφάλεια Εργαζοµένων

Βασικές έννοιες

«Εργατικό ατύχηµα»: βίαιο συµβάν που λαµβάνειώ ά έλ ί ή ήχώρα κατά την εκτέλεση της εργασίας ή µε αφορµήτην εργασία, µε συνέπεια τραυµατισµού τουσώµατος, βλάβη της υγείας ή απώλεια ζωής τουεργαζοµένου(Ν. 1846/51, Νοµοθεσία ΙΚΑ)

«Παρ’ ολίγον ατύχηµα»: γεγονός που µολονότιδεν προκάλεσε κανένα τραυµατισµό ή ζηµιά τηστιγµή που προκλήθηκε, δηµιούργησε τιςπροϋποθέσεις για πραγµατικό ατύχηµα

2

Βασικές έννοιες

«Ασφάλεια»: αναφέρεται στην εκτέλεση τηςί ό έ θή ώεργασίας υπό τέτοιες συνθήκες ώστε να µην

υφίσταται κανένας κίνδυνος ατυχήµατος (ή ναυπάρχει µέχρι ενός επιπέδου) για τους χειριστές καιτο περιβάλλον της εγκατάστασης

«Υγιεινή»: εξασφάλιση τέτοιων συνθηκών στοβεργασιακό περιβάλλον ώστε να µην υφίστανται

κίνδυνοι (ή να υπάρχουν µέχρι ενός αποδεκτούορίου) για την υγεία των εργαζοµένων

Ορισµένα στοιχείαΣε διεθνές επίπεδο (∆ιεθνές Γραφείο Εργασίας, 2002)συµβαίνουν ανά έτος:2 0 ύ Ε ά Α ή ί ά ζ ή250 εκατοµµύρια Εργατικά Ατυχήµατα, στα οποία χάνουν τη ζωήτους 1,1 εκατοµµύρια εργαζόµενοι , δηλ. 3.000 θάνατοι την ηµέρα ή2 θάνατοι / λεπτό65.000 Εργατικά Ατυχήµατα κάθε µέρα, δηλαδή 8 κάθεδευτερόλεπτο300.000 θάνατοι έχουν ως αιτία την έκθεση των εργαζοµένων σεεπικίνδυνες ουσίες σε κάθε έτος, ενώ 160 εκατοµµύρια εργαζόµενοιπλήττονται από Επαγγελµατικές Ασθένειεςς ς

Συγκριτικά:999.000 είναι οι ετήσιες απώλειες ζωών σε τροχαία ατυχήµατα502.000 είναι οι απώλειες σε πολέµους για την ίδια χρονική περίοδο563.000 είναι οι απώλειες σε περιστατικά βίας

3

Ορισµένα στοιχεία

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.):

10 εκατοµµύρια εργαζόµενοι κάθε χρόνο πέφτουνθύµατα εργατικών ατυχηµάτων και επαγγελµατικώνασθενειών.8.000 από αυτά είναι θανατηφόρα.20 δισεκατοµµύρια € καταβάλλονται ετησίως σανα οζη ώσε ς (ά εσο όσ ος ό ο)αποζηµιώσεις (άµεσο κόστος µόνο).

Ορισµένα στοιχεία

Από τα στοιχεία του ΙΚΑ:

κάθε 15 λεπτά της ώρας συµβαίνει ένα εργατικόατύχηµακάθε 3 ηµέρες συµβαίνει ένα ΘANATHΦOPOατύχηµα

4

Ορισµένα στοιχεία

Κόστος ατυχηµάτων

Το ηµερήσιο κόστος και το κόστος ανά ασφαλισµένο υπολογίζονται ως εξής:

Συνολική δαπάνη ετησίας επιδότησης εργ. ατυχηµάτωνΗµερήσιο κόστος = ----------------------------------------------------------------------------

Σύνολο ηµερών (επιδότησης + δώρου)

Συνολική δαπάνη ετησίας επιδότησης εργ. Ατυχ.Κόστος ανά ασφαλισµένο = ------------------------------------------------------------------

Άµεσα ασφαλισµένοι στο Ι.Κ.Α.

5

Κόστος ατυχηµάτωνΠίνακας 14. ∆ΑΠΑΝΕΣ Ι.Κ.Α. ΓΙΑ ΕΠΙ∆ΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟ∆ΟΤΗΣΗ

ΕΤΗ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ

ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΡΟΧΕΣ ΕΠΙ∆ΟΤΗΣΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ

ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΟΧΩΝ ΓΙΑ ΕΠΙ∆ΟΤΗΣΗ ΚΑΙ

ΣΥΝΤΑΞΙΟ∆ΟΤΗΣΗ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ

ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ 1983 2.965.654.088 831.025.219 3.796.679.307

1984 3.680.977.264 994.962.256 4.675.939.520

1985 4.397.308.000 1.255.443.858 5.652.751.858

1986 4.900.971.000 1.365.518.819 6.266.489.819

1987 5.508.484.000 1.456.973.013 6.965.457.013

1988 6.400.000.000 1.438.328.084 7.838.328.084

1989 6.900.000.000 1.653.138.034 8.553.138.034

1990 8.200.000.000 1.956.812.705 10.156.812.705

1991 9.366.000.000 2.049.670.766 11.415.670.766

1992 9.317.000.000 2.150.359.940 11.467.359.940

1993 9.570.000.000 2.499.700.000 12.069.700.000

1994 11.600.000.000 2.664.750.000 14.264.750.000

1995 12.066.000.000 3.069.750.000 15.135.750.000

1996 11.887.000.000 2.776.400.000 14.663.400.000

1997 11.824.000.000 2.725.600.000 14.549.600.000

1998 12.128.818.000 2.705.600.000 14.834.418.000

1999 11.850.287.000 2.615.981.082 14.466.268.082

2000 12.653.293.775 2.933.614.214 15.586.907.989

2001 13.758.491.000 3.003.239.373 16.761.730.373 Παρατήρηση: Στις παροχές συντάξεων δεν περιλαµβάνονται τα ποσά των συντάξεων θανάτου που προήλθαν από συντάξεις αναπηρίας από Εργατικά Ατυχήµατα.

∆είκτες ατυχηµάτων

Ο ∆είκτης Ατυχηµάτων ανά µονάδα παραγωγής, αναφέρεται στονή θ ό ά ά ό ήετήσιο αριθµό ατυχηµάτων ανά εκατ. τόνους παραγωγής και

υπολογίζεται από την ακόλουθη σχέση:

Αριθµ. Ατυχηµάτων x 106

∆είκτης Ατυχηµάτων= ----------------------------------------------Ετήσια παραγωγή (tn)

6

∆είκτες ατυχηµάτων

Ο ∆είκτης Συχνότητας (Frequency Rate), έχει άµεση σχέση µεόλ θ ό ώ ά ά ώτον απόλυτο αριθµό των εργατικών ατυχηµάτων ανά εκατ. ωρών

έκθεσης, αναφέρεται σε ετήσια περίοδο και υπολογίζεται από τηνακόλουθη σχέση:

Αριθµ. Ατυχηµάτων x 106

∆είκτης Συχνότητας= ----------------------------------------------Σύνολο ωρών έκθεσης (εργασίας)

∆είκτες ατυχηµάτων

Ο ∆είκτης Σοβαρότητας (Severity Rate), έχει άµεση σχέση µε τηνώλ ώ ί ή βά ά ώαπώλεια ηµερών εργασίας σε ετήσια βάση ανά εκατ. ωρών

έκθεσης και εκφράζεται από τον ακόλουθο τύπο:

Χαµένες ηµέρες x 106

∆είκτης Σοβαρότητας = ------------------------------------------------Σύνολο ωρών έκθεσης (εργασίας)

7

∆είκτες ατυχηµάτων

Συχνά, για τον υπολογισµό των προηγούµενων δεικτώνί θ ή ί 106 λ ήχρησιµοποιείται στον αριθµητή αντί του 106 ο συντελεστής

200.000, ο οποίος αντιστοιχεί το µέσο µέγεθος µιαςπαραγωγικής µονάδας (100 εργαζόµενοι επί 40 ώρες εργασίαςεβδοµαδιαίως επί 50 εβδοµάδες εργασίας ετησίως).Αυτή η προσέγγιση είναι αρκετά χρήσιµη γιατί ανάγει ταατυχήµατα ανά 100 εργαζόµενους.

Εποµένως, απαιτείται προσοχή στον τρόπο υπολογισµού τωνδεικτών.

∆είκτες ατυχηµάτων

Ο ∆είκτης Συµβάντων (Incident Rate), έχει άµεση σχέση µε βαθµόέ θ ζ έ ά ήέκθεσης των εργαζοµένων στα εργατικά ατυχήµατα καιυπολογίζεται ως εξής:

Αριθµός Ατυχηµάτων x 1.000∆είκτης Συµβάντων = ---------------------------------------------

Αριθµός εκτεθειµένων εργαζοµένωνρ µ ς µ ργ ζ µ

8

∆είκτες ατυχηµάτων∆ιάφοροι οργανισµοί, π.χ. OSHA, έχουν τροποποιήσει ή έχουναναπτύξει δικούς τους δείκτες, π.χ.:

Αριθµός Ατυχηµάτων x 200.000Incident Rate = ---------------------------------------------

Αριθµός ωρών εργασίας

Αριθµός Ατυχηµάτων µε απώλεια ηµερών εργασίας x 200.000Lost Time Case Rate = ---------------------------------------------------------------------------

Αριθµός ωρών εργασίας

Αριθµός χαµένων ηµερών εργασίαςSeverity Rate = ----------------------------------------------------

Αριθµός συµβάντων

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων

•Τµήµα Στατιστικής της Γενικής ∆ιεύθυνσης Αναλογιστικών Μελετών καιΣτατιστικής του Ιδρύµατος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ι.Κ.Α.) µε στοιχείαγια εργατικά ατυχήµατα που δηλώθηκαν από ασφαλισµένους του Ι.Κ.Α.Τα στοιχεία παρουσιάζονται στη ετήσια έκδοση: “∆ελτίο ΕργατικώνΑτυχηµάτων Ι.Κ.Α.” (πρώην “Το Εργατικό Ατύχηµα”), και στον ετήσιο“Απολογισµό Ι.Κ.Α.”.

•Γενική Γραµµατεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος(Ε.Σ.Υ.Ε.) που εκδίδει την “Ετήσια Έρευνα ∆ραστηριότητος τωνΟργανισµών Κοινωνικών Ασφαλίσεων”. Παρουσιάζονται κατά βάση ταστοιχεία του Ι.Κ.Α.

9

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων•Η Γενική ∆ιεύθυνση ∆ιοικητικής Υποστήριξης, ∆ιεύθυνση Επιθεώρησηςτου Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων µε στοιχεία γιατα εργατικά ατυχήµατα (συνήθως σοβαρά) που έχουν δηλωθεί στιςργ χήµ ( ή ς β ρ ) χ η ςκατά Νοµούς Τεχνικές Επιθεωρήσεις Εργασίας. Τα στοιχείαπαρουσιάζονται στην ετήσια έκδοση “Πεπραγµένα ΠεριφερειακώνΥπηρεσιών Υπ. Εργασίας”.

•Το Υπουργείο Βιοµηχανίας, Έρευνας και Τεχνολογίας, το οποίοκαταγράφει τα εργατικά ατυχήµατα των µεταλλείων, λατοµείων καιµονάδων ενεργείας.

•Το Υπουργείο Εµπορικής Ναυτιλίας (θαλάσσια ατυχήµατα), τοΥπουργείο Μεταφορών και Τηλεπικοινωνιών (για τροχαία ατυχήµατα)και το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας (για ατυχήµατα, δηλητηριάσειςκαι κακώσεις, γενικά όµως). Πολλά στοιχεία από τα παραπάνω τρίαΥπουργεία παρουσιάζονται στην Ετήσια Στατιστική Επετηρίδα τηςΕ.Σ.Υ.Ε.

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων∆ιάγραµµα 6. ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΗΜΕΡΩΝ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ 1947-2001

80.000 1.400.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΥ

ΧΗΜΑΤΩ

Ν

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

ΗΜΕΡΕΣ Α

ΝΙΚΑΝΟΤΗ

ΤΑ

33

-

10.000

20.000

1947194819491950195119521953195419551956195719581959196019611962196319641965196619671968196919701971197219731974197519761977197819791980198119821983198419851986198719881989199019911992199319941995199619971998199920002001

Α

-

200.000

400.000

Σ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΗΜΕΡΕΣ ΑΝΙΚΑΝΟΤHΤΑΣ

10

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων∆ιάγραµµα 2. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΦΥΛΟ

2.750

2.020

2.390

2.226

1.724

1.592

1.393

1.0851.250

1.500

1.750

2.000

2.250

2.500ΑΝ∆ΡΕΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

23

348

10

262

1.085

797

183

320

347 373322 302 337

265 237

1007

5353 250

250

500

750

1.000

Άγνωστη Έως 14 ετών 15 εως 19 20 έως 24 25 έως 29 30 έως 34 35 έως 39 40 έως 44 45 έως 49 50 έως 54 55 έως 59 60 έως 64 65 και άνω

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων

11

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων

12

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων

13

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων

35,0

Γράφηµα 13. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΩΝ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΗΛΙΚΙΑ

14,7

29,3

20,7 20,7

15,0

20,0

25,0

30,0

%

47

5,2

0,0

8,6

0,9

0,0

5,0

10,0

Άγνωστη ≤17 18 έως 24 25 έως 34 35 έως 44 45 έως 54 55 έως 64 ≥65ΗΛΙΚΙΑ

Στατιστική στοιχεία ατυχηµάτων∆ιάγραµµα 16. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ∆ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ

ΕΙ∆ΟΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

4.839

4 500

5.000

5.500

3.022

1.303

3.519

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΥ

ΧΗΜΑΤΩ

Ν

66

472307

177 221

8

478

27 2 140

500

ΘΛΑΣΗ

ΚΡΑΝΙΟ

-ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ

ΚΑΚΩΣΗ

ΘΛΑΣΤΙΚΟ

ΤΡΑΥΜΑ

ΑΚΡΩΤΗ

ΡΙΑΣΜΟΣ

ΕΠΙΠΛΕΓΜ

ΕΝΟ

ΚΑΤΑΓΜΑ

ΚΑΤΑΓΜΑ

ΕΞΑΡΘΡΗ

ΜΑ

∆ΙΑΣΤΡΕΜΜΑ,ΡΗ

ΞΗΣΥΝ

∆ΕΣΜΩΝ

ΑΣΦΥΞΙΑ

,∆ΗΛΗ

ΤΗΡΙΑΣΗ

ΑΠΟ

ΑΕΡΙΑ,ΠΝΙΓΜ

ΟΣ

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ

ΗΛΕΚΤΡΟ

ΠΛΗ

ΞΙΑ

ΜΗ

ΕΞΑΚΡΙΒΩΜΕΝ

ΟΣ

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜ

ΟΣ

ΑΛΛΗ ΠΕΡΙΠ

ΤΩΣΗ

ΕΙ∆ΟΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

14

Στατιστική ταξινόµηση ατυχηµάτων

• Αίτια πρόκλησης• Αίτια πρόκλησης• Μέρος σώµατος• Φύση του τραύµατος• Υφιστάµενες ευθύνες• Ειδικότητα, ηλικία, έτη προϋπηρεσίας• Μήνας, ηµέρα και ώραή ς, ηµ ρ ρ• Θέση εργασίας του ατυχήµατος

SOS: Καταγραφή των παρ΄ολίγον ατυχηµάτων

Υγιεινή στο χώρο εργασίας

Το κόστος για τις επαγγελµατικές ασθένειες δεν µπορείνα υπολογιστεί δεδοµένου ότι στη χώρα µας δενγ µ η χ ρ µ ςυπάρχει ακόµη αντίστοιχο σύστηµα για την καταγραφήτους. Είναι όµως διεθνώς αναγνωρισµένο ότι το κόστοςτων επαγγελµατικών ασθενειών είναι πολλαπλάσιο(συχνά πενταπλάσιο και πλέον) του κόστους τωνεργατικών ατυχηµάτων.Αξίζει να σηµειωθεί ότι κάθε χρόνο 11.000 περίπουεργαζόµενοι ασφαλισµένοι στο ΙΚΑ οδηγούνται σεεργαζόµενοι ασφαλισµένοι στο ΙΚΑ οδηγούνται σεπρόωρη συνταξιοδότηση για λόγους υγείας, µε τονχαρακτηρισµό “κοινή νόσο”.

15

Υγιεινή στο χώρο εργασίας

Κίνδυνοι για την υγεία:

ΦυσικοίΧηµικοίΒιολογικοί

Φυσικοί κίνδυνοι στο χώρο εργασίας

Φυσικοί κίνδυνοι:

θόρυβοςδονήσεις / κραδασµοίχαµηλές και υψηλές θερµοκρασίεςυγρασίαταχύτητα αέραταχύτητα αέραακτινοβολία,φωτισµός, κ.ά.

16

Χηµικοί κίνδυνοι στο χώρο εργασίας

Χηµικές ουσίες:

Τοξικές∆ιαβρωτικέςΕύφλεκτεςΕκρηκτικέςΕρεθιστικέςΕρεθιστικέςΟξειδωτικέςΚαρκινογόνεςΑλλεργιογόνεςΕπικίνδυνες για το περιβάλλον

Χηµικοί κίνδυνοι στο χώρο εργασίας

• Οξείες δηλητηριάσεις από τις χηµικές ουσίες πουυπάρχουν στα απόβλητα ή από αυτές πουαπελευθερώνονται κατά τις διαδικασίες

• Κίνδυνοι εγκαυµάτων ή βλαβών στην όραση από ταχηµικά

• Χρόνια δηλητηρίαση από διάφορα χηµικά• ∆ιάφορες ασθένειες του αναπνευστικού συστήµατος∆ιάφορες ασθένειες του αναπνευστικού συστήµατος

17

Βιολογικοί κίνδυνοι στο χώρο εργασίας

Βιολογικοί παράγοντες κινδύνου είναι αυτοί πουπροέρχονται από την έκθεση των εργαζοµένων σεπαθογόνους οργανισµούς ή µικροοργανισµούς όπωςβακτηρίδια, µύκητες, ιοί, κ.λπ

• ∆ερµατοπάθειες από την επαφή µε απόβλητα

Βιολογικοί κίνδυνοι στο χώρο εργασίας

• ∆ερµατοπάθειες από έντοµα που έχουν µολυνθεί απόαπόβλητα

• Ασθένειες εξαιτίας των µικροβίων και γενικότερα τωνπαθογόνων µικροοργανισµών κατά την επαφή µεαπόβλητα ή ακόµη και το νερό που χρησιµοποιείται γιαάρδευση µετά την επεξεργασίαρ η µ η ξ ργ

18

Ασφάλεια – Υγιεινή: Νοµοθεσία

• Γενικό θεσµικό πλαίσιο• Χηµικοί παράγοντες• Φυσικοί παράγοντες• Βιολογικοί παράγοντεςγ ρ γ ς

Γενικό θεσµικό πλαίσιο

• Β∆ της 25-8-20 200/Α/20Περί κωδικοποιήσεως των περί υγιεινής και ασφαλείας ρ ή ς ρ γ ής φ ςτων εργατών διατάξεων.

• Π∆ της 14-3-34 [ΤΡ.:Ν 1414/84 Π∆ 16/96] 112/Α/34Περί υγιεινής και ασφαλείας των εργατών και υπαλλήλων των πάσης φύσεως βιοµηχανικών και βιοτεχνικών εργοστασίων, εργαστηρίων κλπ.

• N 1568/85 [ΤΡ.:Ν. 1767/88, Ν. 1682/87, Ν. 2224/94, Π∆ 17/96] 177/A/8517/96] 177/A/85Yγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων.

• Ν 1767/88 63/Α/88Συµβούλια εργαζοµένων και άλλες εργατικές διατάξεις-Κύρωση της 135 διεθνούς σύµβασης εργασίας.

19

Γενικό θεσµικό πλαίσιο

• Π∆ 294/88 138/Α/88Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφαλείας και χ ς χρ ς χ η ης χ φ ςγιατρού εργασίας, επίπεδο γνώσεων και ειδικότητα τεχνικού ασφαλείας για τις επιχειρήσεις, εκµεταλλεύσεις και εργασίες του άρθρου 1 παράγραφος 1 του ν. 1568/1985 "Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων.

• ΑΠ 88555/88 [ΚΥΡ:Ν 1836/89 ΑΡΘ.36] 721/B/88Yγιεινή και ασφάλεια του προσωπικού του ∆ηµοσίου, των N Π ∆ ∆ και των O T AN.Π.∆.∆. και των O.T.A..

• Π∆ 157/92 74/Α/92Επέκταση των διατάξεων των προεδρικών διαταγµάτων και υπουργικών αποφάσεων που εκδόθηκαν µε τις εξουσιοδοτήσεις του Ν 1568/85 "Υγιεινή και Ασφάλεια των εργαζοµένων" (177/Α) στο ∆ηµόσιο, ΝΠ∆∆ και ΟΤΑ.

Γενικό θεσµικό πλαίσιο• Π∆ 17/96 [ΤΡ.: Π∆ 159/99] 11/A/96

Mέτρα για την βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τιςεργαζοµένων κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 89/391/EOK και 91/383/EOK.

• Π∆ 95/99 [∆.ΣΦ. ΦΕΚ 146/Α/99] 102/Α/99Όροι ίδρυσης και λειτουργίας Υπηρεσιών Προστασίας και Πρόληψης.

• Π∆ 159/99 157/Α/99Τροποποίηση του π.δ. 17/96 "Mέτρα για την βελτίωση ρ η η ρ γ η β ητης ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 89/391/EOK και 91/383/EOK" (11/A) και του π.δ. 70α/88 "Προστασία των εργαζοµένων που εκτίθενται σε αµίαντο κατά την εργασία" (31/Α) όπως αυτό τροποποιήθηκε µε το π.δ. 175/97 (150/Α).

20

Γενικό θεσµικό πλαίσιο• Π∆ 16/96 10/A/96

Eλάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συµµόρφωση µε την οδηγίαχώρους εργασίας σε συµµόρφωση µε την οδηγία 89/654/EOK.

• Π∆ 105/95 67/Α/95Eλάχιστες προδιαγραφές για την σήµανση ασφάλειας ή/ και υγείας στην εργασία σε συµµόρφωση µε την Oδηγία 92/58/EOK.

• Π∆ 88/99 94/Α/99Ελάχιστες προδιαγραφές για την οργάνωση του χρόνου εργασίας σε συµµόρφωση µε την οδηγία 93/104/ΕΚ.

• Ν. 2639/98 205/Α/98Ρύθµιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση Σώµατος Επιθεώρησης Εργασίας και άλλες διατάξεις.

Γενικό θεσµικό πλαίσιο

• Π∆ 136/99 134/Α/99Οργάνωση Υπηρεσιών Σώµατος Επιθεώρησης Εργασίας.

• Π∆ 396/94 221/A/94Eλάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη ή ό ζό ξ λ ώ ήχρήση από τους εργαζόµενους εξοπλισµών ατοµικής

προστασίας κατά την εργασία σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου 89/656/EOK.

21

Χηµικοί παράγοντες• Π∆ 307/86 [ΤΡ.:Π∆ 77/93, Π∆ 90/99] 135/Α/86

Προστασία της υγείας των εργαζοµένων που εκτίθενται ρ ης γ ς ργ ζ µσε ορισµένους χηµικούς παράγοντες κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.

• ΑΠ 131099/89 930/Β/89Προστασία των εργαζόµενων από τους κινδύνους που διατρέχει η υγεία τους µε την απαγόρευση ορισµένων ειδικών παραγόντων και/ή ορισµένων δραστηριοτήτων.

• Π∆ 77/93 34/Α/93• Π∆ 77/93 34/Α/93Για την προστασία των εργαζοµένων από φυσικούς, χηµικούς και βιολογικούς παράγοντες και τροποποίηση και συµπλήρωση του Π.∆/τος 307/86 (135/Α) σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου 88/642/ΕΟΚ.

Χηµικοί παράγοντες• Π∆ 399/94 221/A/94

Προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που δέ έ θ ό άσυνδέονται µε την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες

κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε την οδηγία του Συµβουλίου 90/394/EOK.

• Π∆ 90/99 94/Α/99Καθορισµός οριακών τιµών έκθεσης και ανώτατων οριακών τιµών έκθεσης των εργαζοµένων σε ορισµένους χηµικούς παράγοντες κατά την διάρκεια της εργασίας χηµ ς ρ γ ς η ρ ης ργ ςτους σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 91/322/ΕΟΚ και 96/94/ΕΚ της Επιτροπής και τροποποίηση και συµπλήρωση του π.δ. 307/86 "Προστασία της υγείας των εργαζοµένων που εκτίθενται σε ορισµένους χηµικούς παράγοντες κατά την διάρκεια της εργασίας τους"(135/Α) όπως τροποποιήθηκε µε το π.δ. 77/93 (34/Α).

22

Χηµικοί παράγοντες• Π∆ 127/2000 111/Α/2000

Τροποποίηση και συµπλήρωση του π.δ. 399/94 "Προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που ρ ργ ζ µ ς ςσυνδέονται µε την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε την οδηγία του Συµβουλίου 90/394/ΕΟΚ" (221/Α) σε συµµόρφωση µε την οδηγία 97/42/ΕΚ του Συµβουλίου.

• Π∆ 338/2001 227/Α/2001Προστασία της υγείας και ασφαλείας των εργαζοµένων κατά την εργασία από κινδύνους οφειλόµενους σεκατά την εργασία από κινδύνους οφειλόµενους σε χηµικούς παράγοντες

• Π∆ 339/2001 227/Α/2001Τροποποίηση του π.δ. 307/86 "Προστασία της υγείας των εργαζοµένων που εκτίθενται σε ορισµένους χηµικούς παράγοντες κατά την διάρκεια της εργασίας τους

Φυσικοί παράγοντες

• Π∆ 85/91 38/Α/91Προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους στο θόρυβο κατά την εργασία, σε συµµόρφωση προς την οδηγία 86/188/ΕΟΚ.

23

Βιολογικοί παράγοντες• Π∆ 186/95 [ΤΡ.:Π∆ 174/97, Π∆ 15/99] 97/Α/95

Προστασία των εργαζοµένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες του Συµβουλίου 90/679/EOK καισυµµόρφωση µε τις οδηγίες του Συµβουλίου 90/679/EOK και 93/88/EOK.

• Π∆ 174/97 150/A/97Tροποποίηση π.δ. 186/95 "Προστασία των εργαζοµένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 90/679/EOK και 93/88/EOK" (97/A) σε συµµόρφωση µε την οδηγία 95/30/EK.

• Π∆ 15/99 9/Α/99Tροποποίηση του π.δ. 186/95 "Προστασία των εργαζοµένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 90/679/EOK και 93/88/EOK" (97/A) όπως τροποποιήθηκε µε το π.δ. 174/97 (150/Α),σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 97/59/EK και 97/65/ΕΚ της Επιτροπής.

Υποχρεώσεις εργοδοτών• Ν. 1568/85• Π.∆. 294/88

Π ∆ 17/96• Π.∆. 17/96• Eγκύκλιος 130297/15.7.96• Π.∆. 159/99

"O εργοδότης είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια και τηνυγεία των εργαζοµένων στην επιχείρησή του και δεν

λλά ό ή θύ ύ όαπαλλάσεται από αυτή την ευθύνη του ούτε όταν οιεργαζόµενοι δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους ούτεόταν αναθέτει καθήκοντα προστασίας και πρόληψηςτου επαγγελµατικού κινδύνου στον Tεχνικό ασφάλειαςή/και στον Γιατρό εργασίας ή/και σε αρµόδιεςEξωτερικές Yπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης"

24

Υποχρεώσεις εργοδοτών• Ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία

των εργαζοµένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και ναλαµβάνει µέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια τωνλαµβάνει µέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια τωντρίτων.

• Στις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζόµενους, οεργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιµοποιεί τις υπηρεσίεςΤεχνικού Ασφάλειας και γιατρού εργασίας (Ν. 1568/85, Π.∆. 294/88).

• Στις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζόµενουςο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιµοποιεί τις υπηρεσίεςTεχνικού Aσφάλειας (Ν. 1568/85, Π.∆. 294/88).

• Eάν ο εργοδότης προσφεύγει σε άτοµα εκτός της επιχείρησης για τηνανάθεση των καθηκόντων Tεχνικού Aσφάλειας ή/και ΓιατρούEργασίας, αυτό δεν τον απαλλάσσει από τις υποχρεώσεις του στοντοµέα αυτό.

Υποχρεώσεις εργοδοτώνΟ εργοδότης προκειµένου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του γιαπαροχή υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης, δύναται να επιλέξει µεταξύτων περιπτώσεων ανάθεσης των καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας καιτων περιπτώσεων ανάθεσης των καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας καιγιατρού εργασίας:

- σε εργαζόµενους στην επιχείρηση- σε άτοµα εκτός της επιχείρησης- σε Eξωτερικές Yπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (EΞYΠΠ)

ή συνδυασµό µεταξύ αυτών των δυνατοτήτων. Στην περίπτωση δε αυτή,αυτοί οφείλουν να συνεργάζονται αναλόγως των αναγκών.

Επισηµαίνεται ότι σύµφωνα µε την παράγραφο 2 εδάφιο γ στιςεπιχειρήσεις χαµηλής επικινδυνότητας (Κατηγορία Γ) δύναται ο ίδιος οεργοδότης να εκτελεί χρέη τεχνικού ασφάλειας εφόσον επιµορφωθείκατάλληλα, σύµφωνα µε το άρθρο 13 του ν. 1568/85 και το άρθρο 6 τουδιατάγµατος 17/96.

25

Υποχρεώσεις εργοδοτώνO εργοδότης στα πλαίσια των ευθυνών του για την ασφάλεια και τηνυγεία των εργαζοµένων πρέπει να λαµβάνει όλα τα αναγκαία µέτρα, ναεπιβλέπει τη σωστή εφαρµογή τους να τα αναπροσαρµόζει ανάλογα µεεπιβλέπει τη σωστή εφαρµογή τους, να τα αναπροσαρµόζει ανάλογα µετις προκαλούµενες µεταβολές, και µε τα οποία µέτρα θα εξασφαλίζεται ηπροστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων στηνεπιχείρησή του. Στα µέτρα αυτά µεταξύ άλλων θα πρέπει νασυµπεριλαµβάνονται και δραστηριότητες:

- Πρόληψης των επαγγελµατικών κινδύνων

- Ενηµέρωσης και κατάρτισης

- ∆ηµιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης

- Παροχής των αναγκαίων µέσων

Υποχρεώσεις εργοδοτώνΓενικές αρχές πρόληψης:

- Nα εκτιµούνται οι κίνδυνοι που δεν µπορούν νααποφευχθούν.

- Nα καταπολεµούνται οι κίνδυνοι στην πηγή τους.

- Nα προσαρµόζεται η εργασία στον άνθρωπο. Ειδικότερα οNα προσαρµόζεται η εργασία στον άνθρωπο. Ειδικότερα οεργοδότης πρέπει να µεριµνά ώστε ο σχεδιασµός τωνθέσεων εργασίας, η επιλογή των εξοπλισµών εργασίας καιτων µεθόδων εργασίας και παραγωγής να περιορίζουν τηµονοτονία της εργασίας.

26

Υποχρεώσεις εργοδοτώνΓενικές αρχές πρόληψης:

- Nα παρακολουθείται η εξέλιξη της τεχνολογίας και νασυνυπολογίζεται η πρόοδος και τα σύγχρονα µέσαπαραγωγής.- Nα αντικαθίσταται το επικίνδυνο από το µη επικίνδυνο ή τολιγότερο επικίνδυνο.- Nα γίνεται προγραµµατισµός της πρόληψης των κινδύνων

ά ί θή ίστην οργάνωση της εργασίας και στις συνθήκες εργασίας.- Πρώτα να λαµβάνονται µέτρα οµαδικής προστασίας και

µετά µέτρα ατοµικής προστασίας.- Nα παρέχονται οι κατάλληλες οδηγίες στους εργαζόµενουςέτσι ώστε η ενηµέρωσή τους να είναι επαρκής.

Υποχρεώσεις εργοδοτώνΕιδικές υποχρεώσεις:

-Nα έχουν στη διάθεσή τους µια γραπτή εκτίµηση τωνυφισταµένων κατά την εργασία κινδύνων για την ασφάλεια καιτην υγεία των εργαζοµένων και να καθορίζουν τα µέτραπροστασίας που πρέπει να ληφθούν.- Nα αναγγέλλουν στις αρµόδιες επιθεωρήσεις εργασίας καιστις αρµόδιες υπηρεσίες των ασφαλιστικών οργανισµών εντός24 ωρών όλα τα εργατικά ατυχήµατα24 ωρών όλα τα εργατικά ατυχήµατα.- Nα τηρούν ειδικό βιβλίο ατυχηµάτων.- Nα τηρούν κατάλογο των εργατικών ατυχηµάτων που είχανως συνέπεια για τον εργαζόµενο ανικανότητα εργασίαςµεγαλύτερη των τριών εργάσιµων ηµερών.

27

Υποχρεώσεις εργαζοµένων

• Ν. 1568/85• Π.∆. 17/96• Eγκύκλιος 130297/15.7.96

Υποχρεώσεις εργαζοµένων• Nα χρησιµοποιούν σωστά τα µηχανήµατα, τον εξοπλισµό, τις

επικίνδυνες ουσίες, τα µεταφορικά και άλλα µέσα, τουςµηχανισµούς ασφαλείας και τον ατοµικό προστατευτικό εξοπλισµόµηχανισµούς ασφαλείας και τον ατοµικό προστατευτικό εξοπλισµό.

• Nα αναφέρουν αµέσως στον εργοδότη και στους υπεύθυνουςασφάλειας κάθε επικίνδυνη κατάσταση και παράληψη.

• Nα συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρµοδιότητεςτεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, ώστε να καταστεί δυνατήη εκπλήρωση όλων των καθηκόντων και απαιτήσεων πουη εκπλήρωση όλων των καθηκόντων και απαιτήσεων πουεπιβάλλονται από την αρµόδια επιθεώρηση εργασίας και οεργοδότης να µπορεί να εγγυηθεί ότι το περιβάλλον και οι συνθήκεςεργασίας είναι ασφαλείς και χωρίς κινδύνους.

• Να παρακολουθούν τα σχετικά σεµινάρια ή άλλα επιµορφωτικάπρογράµµατα.

28

Τεχνικός Ασφάλειας-Γιατρός Εργασίας

Βασική νοµοθεσία• Ν. 1568/85• Π.∆. 294/88• Π.∆. 17/96• Π ∆ 159/99Π.∆. 159/99

Εκτίµηση επαγγελµατικού κινδύνου

Βασική νοµοθεσίαΒασική νοµοθεσία

• Π.∆. 17/96• Eγκύκλιος 130297/15.7.96

29

Προστασία από τους κινδύνους

• Ανάλυση των ατυχηµάτων• Καταγραφή των παρ΄ολίγον ατυχηµάτωνΚαταγραφή των παρ ολίγον ατυχηµάτων• Επιλογή κατάλληλης στρατηγικής (ανταµοιβή – τιµωρία)• Πραγµατική εκτίµηση κινδύνου• Συχνή εκπαίδευση και ενηµέρωση• Ασκήσεις αντιµετώπισης επικίνδυνων καταστάσεων• Επινοητικότητα

Προστασία από τους κινδύνους

• Χρήση ατοµικών µέσων προστασίας (γυαλιά, γάντια, µπότες,κ.λπ.) όπου απαιτείται)

• Πιστή εφαρµογή των κανόνων αποθήκευσης, χρήσης καιαπόρριψης των χηµικών ουσιών

• Εργασία κατά ζεύγη σε επικίνδυνες περιοχές (π.χ. µεαναθυµιάσεις)

• Αποφυγή καπνίσµατος, λήψης τροφής, κ.λπ. σε χώρους όπουεγκυµονούν κίνδυνοι µικροβίων ή άλλων χηµικών παραγόντων

• Περιοδικές ιατρικές εξετάσεις• Περιοδικές ιατρικές εξετάσεις• Σήµανση