ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝedume.myds.me/00_0070_e_library/10003/1005/04_documents/...Τα...

Η ιστορία του βίου και της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν microπορεί να είναι παρά ένας διάλογος microε τις πηγές και τις παραδόσεις Ένας διάλογος που ξεκινά microε τον Καλλισθένη τον Ολύνθιο και φτάνει microέχρι τη γοργόνα την αδερφή του Αλεξάνδρου Τον ίδιο διάλογο microπορεί να κάνει κανείς microέσα από την τέχνη ξεκινώντας από τον Λύ-σιππο τον Απελλή και τον Φιλόξενο και φτάνοντας στον Θεόφιλο Δυστυχώς τα όρια που τίθενται σε κάθε είδος ιστορίας microας αναγκάζουν να περιορίσου-microε τον διάλογο στα πλαίσια της αρχαίας γραmicromicroατείας η οποία διακρίνεται στη δόκιmicroη και τη λαϊκή ιστορική παράδοση Η πρώτη βασίστηκε κυρίως στα βασιλικά ηmicroερολόγια και στους ιστορικούς που ακολούθησαν τον Αλέξανδρο στην Ασία και αποτελεί την επίσηmicroη εκδοχή της εκστρατείας ενώ η δεύτερη η οποία ενσωmicroάτωσε εκτός των άλλων προφορικές microαρτυρίες και ανεκδοτολογικό υλικό επικεντρώνεται σε microία πε-ρισσότερο ψυχογραφική οπτική του Αλεξάνδρου Ωστόσο τα όρια microεταξύ των δύο παραmicroένουν δυσδιάκριτα

Η δόκιmicroη ιστορική παράδοση για τον ΑλέξανδροΤη βάση της δόκιmicroης παράδοσης αποτελεί ο ιστορικός Καλλισθένης από την Όλυνθο ανιψιός του Αριστοτέλη Ο Καλλισθένης υπήρξε ένας από τους επίσηmicroους ιστορικoύς της εκστρατείας υπεύθυνος για τη συγγραφή του έργου Αλεξάνδρου πράξειςΤο έργο του microας είναι γνωστό microέσα από τα χωρία των microεταγενεστέρων συγγραφέων και στην ουσία πρόκειται για ένα εγκώmicroιο του Αλεξάνδρου που στηρίζεται σε microεγάλο βαθmicroό στον παραλληλισmicroό του microε τον Αχιλλέα τον αγαπηmicroένο ήρωά του Βασική πηγή του πιθανόν αποτέλεσε το βασιλικό ηmicroερολόγιο που τηρούνταν κατά τη διάρκεια της εκστρατείαςΚρίνοντας από τις αναφορές των microεταγενεστέρων ιστορικών στο έργο του αυτό φαί-νεται να ολοκληρώνεται microε τον θάνατο του Βήσσου το 329 πΧ Δύο χρόνια αργότερα και συγκεκριmicroένα το καλοκαίρι του 327 πΧ ο Καλλισθένης αρνήθηκε να προσκυνήσει τον Αλέξανδρο και σύmicroφωνα microε microία εκδοχή οδηγήθηκε στη φυλακή σύmicroφωνα όmicroως microε microία άλλη σταυρώθηκε Πρόλαβε πάντως εκτός από τη συγγραφή των γεγονότων της εκστρατείας να microεταφράσει τα αστρονοmicroικά ηmicroερολόγια που βρήκε στη Βαβυλώνα και να εξηγήσει τις πληmicromicroύρες του ΝείλουΤο έργο του χρησιmicroοποιήθηκε από τον Κλείταρχο και τον Πτολεmicroαίο των οποίων οι

ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΗ ΣΙΒΑ

Η ιστορία της ζωής του Αλε-ξάνδρου στηρίζεται τόσο στις

ιστορίες διασώθηκαν microέσα από τα κείmicroενα του Διοδώρου του Κ Κούρτιου Ρούφου του Αρριανού από τη Νικοmicroήδεια και του Πλουτάρχου Τη συνέχεια της δόκιmicroης παράδοσης τη βρίσκουmicroε στον Πτολεmicroαίο ο οποίος γεν-νήθηκε το 367 πΧ στη Μακεδονία και υπήρξε παιδικός φίλος του Αλεξάνδρου Τον ακολούθησε στην Ασία και παρέmicroεινε ένας από τους στενότερους φίλους του Μετά τον θάνατό του ανέλαβε τη διοίκηση της Αιγύπτου microετέφερε τη σωρό του Αλεξάν-δρου από τη Βαβυλώνα στην Αλεξάνδρεια το 320 πΧ και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς το 306 πΧ Συνέγραψε τα αποmicroνηmicroονεύmicroατά του βασιζόmicroενος στις προσωπικές του αναmicroνήσεις (όπου όmicroως microεγαλοποιεί τον ρόλο του) και στο έργο του Καλλισθένη Αποφεύγει κάθε ψυχογραφική ανάλυση και αποδίδει στον Αλέξανδρο επεκτατικές δια-θέσεις Το έργο του microας διασώθηκε από τις αναφορές του Αρριανού και του Κούρτιου Ρούφου σε αυτό Σχεδόν την ίδια εποχή γράφουν ο Αριστόβουλος ο Νέαρχος και ο ΟνησίκριτοςΟ πρώτος υπήρξε φίλος του πατέρα του Φιλίππου Βrsquo και ακολούθησε τον Αλέξανδρο έχοντας microάλλον microη στρατιωτικά καθήκοντα όπως microπορούmicroε να κρίνουmicroε από το γε-γονός ότι επισκεύασε τον τάφο του Κύρου του Μεγάλου Συνέγραψε το έργο του στην Αλεξάνδρεια και πέθανε στην Κασσάνδρεια microετά την ίδρυσή της το 301 πΧ Η ιστορία του είναι microία ωραιοποίηση του βίου του Αλεξάνδρου ενώ εισήγαγε στην ιστοριογραφία του Αλεξάνδρου την έννοια του laquoπόθουraquo ως το βασικό κίνητρο των ενεργειών του Το έργο του διασώθηκε microέσα από τις αναφορές του Αρριανού και του ΠλουτάρχουΟ Νέαρχος γεννήθηκε στην Κρήτη αλλά microεγάλωσε στη Μακεδονία Ανέλαβε τη διοί-κηση του microακεδονικού στόλου Παντρεύτηκε την κόρη του Μέντωρα και της Βαρσίνης ερωmicroένης του Αλεξάνδρου Στην Ινδική του βρίσκει κανείς όχι microόνο πολύτιmicroες πλη-ροφορίες για την Ινδία αλλά και τις τελευταίες στιγmicroές της ζωής του Αλεξάνδρου Το έργο του δεν σώθηκε αλλά έγινε γνωστό microέσα από τα στοιχεία που άντλησε από αυτό ο Αρριανός για την Ινδική τουΟ Ονησίκριτος από την Αστυπάλαια υπήρξε microαθητής του Διογένη από τη Σινώπη και υπηρέτησε στη βασιλική ναυαρχίδα Το έργο του καλύπτει την εκστρατεία του Αλε-ξάνδρου από το 326 πΧ microέχρι την επιστροφή από τη Βαβυλώνα Έγραψε επίσης για την laquoεκπαίδευση του Αλεξάνδρουraquo Σπαράγmicroατα των έργων του microας διέσωσαν οι microεταγενέστεροι συγγραφείς

Ο Πτολεmicroαίος Αrsquo ο Σωτήρ υπήρξε παιδικός φίλος και στρα-

Γόνιmicroος αξιοποιητής της δόκιmicroης παράδοσης και σηmicroαντικός εκπρόσωπός της υπήρξε ο Λούκιος Φλάβιος Αρριανός από τη Νικοmicroήδεια Γεννήθηκε περί το 87 microΧ και φαίνεται ότι καταγόταν από επιφανή οικογένεια της Βιθυνίας Σπούδασε φιλοσοφία κοντά στον Επίκτητο Αργότερα ακολούθησε καριέρα στον ρωmicroαϊκό στρατό Υπήρξε φίλος του αυ-τοκράτορα Αδριανού ανήλθε σε κρατικά αξιώmicroατα στην Ανδαλουσία και έγινε ύπατος της ρωmicroαϊκής επαρχίας Καππαδοκίας Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Αθήνα όπου πέθανε λίγο microετά το 145 microΧ Ανάmicroεσα στο microεγάλο πλήθος των έργων του ιδιαίτερη θέση έχει η Ανάβασις όπου περιγράφεται η εκστρατεία του Αλεξάνδρου Η επιλογή του τίτλου σχετίζεται microε την επιρροή που είχε στο γενικότερο συγγραφικό έργο του ο Ξενοφώντας Οι βασικές του πηγές υπήρξαν ο Αριστόβουλος και ο Πτολεmicroαίος και άλλες όπως η Ινδική του Νεάρχου ενώ microάλλον επισκέφθηκε τα πεδία των microαχών Επίσης ως στρατιωτικός και πολιτικός ήταν σε θέση να περιγράψει τις microάχες και την πολιτική του Αλεξάνδρου καλύτερα από τον καθένα Θετικά προσκείmicroενος απέναντι στον Αλέξανδρο δεν ακολουθεί την ψυχογραφική κριτική τύπου Κλειτάρχου από την άλλη όmicroως δεν αφήνει τελείως άκριτες τις πλευρές του χαρακτήρα του ήρωά του Είναι τέλος microία από τις κύριες πηγές microας για τα γεγονότα που ακολούθησαν τον θάνατο του Αλεξάνδρου

Η λαϊκή ιστορική παράδοση της Ιστορίας του Αλεξάνδρου Η λαϊκή ιστορική παράδοση της ιστορίας του Αλεξάνδρου (γνωστή ως Vulgata) στηρί-ζεται στο χαmicroένο έργο του Κλειτάρχου από την Κολοφώνα το οποίο microας διασώθηκε microέσα από τις ιστορίες του Διόδωρου του Σικελού και του Ρωmicroαίου Κούρτιου Ρούφου Αν και δεν προτιmicroήθηκε από τους σύγχρονους ιστορικούς τόσο όσο η laquoδόκιmicroη παράδο-σηraquo λόγω των ανακριβειών που περιέχει και της ψυχογραφικής οπτικής της ωστόσο προσφέρει σηmicroαντικά στοιχεία για γεγονότα που αποσιωπήθηκαν από τους συγγραφείς της δεύτερηςΟ Κλείταρχος ήταν γιος του Δίνωνα από την Κολοφώνα που συνέγραψε microία Περσική Ιστορία η οποία έχει χαθεί Είχε ακολουθήσει τον Αλέξανδρο στην εκστρατεία του αλλά την ιστορία του την έγραψε στην Αλεξάνδρεια ίσως microέσα στην δεκαετία 310-301 πΧ Αντλεί τις πληροφορίες του από τον Ολύνθιο Καλλισθένη ενώ συmicroπληρώνει τα στοιχεία του από τον Νέαρχο και τον Ονησίκριτο Το έργο του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί εmicroπεριέχει προσωπικές πληροφορίες από αυτοψία και προφορικές

Ο Αρριανός από τη Νικοmicroή-δεια στο έργο του laquoΑνάβασιςraquo

πληροφορίες των βετεράνων στρατιωτών του Αλεξάνδρου που διέmicroεναν στην Αλεξάν-δρεια Από την άλλη όmicroως η επιθυmicroία του να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη τον κάνει να υιοθετεί άκριτα φανταστικές ιστορίες τις οποίες διηγούνται οι στρατι-ώτες κάθε εποχής Επιπροσθέτως το έργο του χαρακτηρίζεται από microία ψυχογραφική διάθεση microία προσπάθεια δηλαδή να παρουσιάσει τη microετατροπή του Αλεξάνδρου σε αλκοολικό τύραννο και δολοφόνοΟ Κλείταρχος είναι η βασική πηγή του τmicroήmicroατος της Βιβλιοθήκης του Διοδώρου του Σικελού που αναφέρεται στον Αλέξανδρο και συγγράφηκε microεταξύ του 6560 και 3530 πΧ Η ιστορία του Αλεξάνδρου ενταγmicroένη microέσα στο σύνολο της ελληνικής ιστορίας έρχεται να συνδέσει τις ιστορίες των Ασσυρίων των Αιγυπτίων της Βαβυλωνίας και της Λιβύης που είχαν προηγηθεί της ελληνικής Η ψυχογραφική οπτική του Κλειτάρχου επαναλαmicroβάνεται από τον Κ Κούρτιο Ρούφο έναν στρατιωτικό χαmicroηλής καταγωγής που έφτασε την εποχή του αυτοκράτορα Τιβερί-ου στο συγκλητικό αξίωmicroα ενώ αργότερα έγινε ύπατος και κυβερνήτης της επαρχίας της Αφρικής Ο Κούρτιος microε βασική πηγή τον Κλείταρχο και microε δευτερεύουσες τον Πτολεmicroαίο και τον Αριστόβουλο συγγράφει microία Ιστορία του Αλεξάνδρου στα τελευ-ταία και χρόνια του αυτοκράτορα Τιβερίου (31-41 microΧ) θέλοντας να καυτηριάσει την τυραννική συmicroπεριφορά του αυτοκράτορα Καλλιγούλα (37-41 microΧ)

ΠλούταρχοςΓεφυροποιός των δύο παραδόσεων της δόκιmicroης και της λαϊκής υπήρξε ο Πλούταρχος ο οποίος γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 40 microΧ στη Χαιρώνεια Προερχόmicroενος από εύπορη οικογένεια είχε τη δυνατότητα να σπουδάσει microαθηmicroατικά φιλοσοφία και ρητορική στην Ακαδηmicroία του Πλάτωνα καθώς και να ταξιδέψει στη Ρώmicroη και στην Αίγυπτο Έλαβε τη ρωmicroαϊκή πολιτεία και δηmicroόσια αξιώmicroατα τόσο σε τοπικό όσο και σε κρατικό επίπεδο ενώ έγινε και ιερέας του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς Πέθανε microεταξύ του 119 και του 125 microΧΈγραψε πολύ microεγάλο αριθmicroό έργων (200-300) οmicroαδοποιηmicroένων σε δύο microεγάλες κα-τηγορίες στους Παράλληλους Βίους και στα Ηθικά Οι πρώτοι είναι microία σύγκριση βίων Ελλήνων και Ρωmicroαίων επιφανών ανδρών (πχ Αλέξανδρος- Ιούλιος Καίσαρας) ενώ τα δεύτερα είναι microία συλλογή συmicroβουλών λογοτεχνικών κριτικών φιλοσοφικών συ-

Προmicroετωπίδα έκδοσης του 1745 (Lipsiae et Regiomonti) της Ιστο-

Ο Πλούταρχος συγκρίνοντάς τον Αλέξανδρο microε τον Ιούλιο

ζητήσεων και απόψεων περί ηθικής (σε αυτά ανήκει και το Περί Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής)Ο Πλούταρχος ισορροπώντας microεταξύ της δόκιmicroης και της λαϊκής παράδοσης (αντλεί στοιχεία και από τον Πτολεmicroαίο από τον Κλείταρχο και τον Δείνωνα από την Κολοφώ-να) δεν φιλοδοξεί να περιγράψει την εκστρατεία του Αλεξάνδρου στην οποία αποδί-δει πολιτιστικούς στόχους αλλά microέσα από microικρές ιστορίες να προβάλει τον χαρακτήρα του Ακολουθώντας τις αριστοτελικές απόψεις ότι ο κυβερνήτης πρέπει να συmicroπερι-φέρεται δεσποτικά στους βαρβάρους και ηγεmicroονικά στους Έλληνες παρουσιάζει τον Αλέξανδρο ως εναρmicroονιστή του κόσmicroου ο οποίος microε τη θέληση των θεών ένωσε τους ανθρώπους microε την πειθώ ή microε τα όπλα αναmicroειγνύοντας τα ήθη και τα έθιmicroα Εξάλλου ο Πλούταρχος πιστεύοντας στην κοσmicroική αντιπαράθεση καλού και κακού στόχευε microέσα από τα έργα του να βοηθήσει τον άνθρωπο να γίνει ενάρετος και ευτυχισmicroένος Τέλος το έργο του είναι πολύτιmicroη πηγή ανεκδότων για την παιδική ηλικία του Αλεξάν-δρου έχοντας ως πηγή του κάποιον Μαρσύα Την οπτική του Πλουτάρχου προσπάθησε να microιmicroηθεί ο Αmicroυντιανός στο έργο του Ιστορία Μ ΑλεξάνδρουΗ γέννηση του Αλεξάνδρου και τα παιδικά του χρόνιαΟ Αλέξανδρος γεννήθηκε στην Πέλλα τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο του 356 πΧ Πατέρας του ήταν ο Φίλιππος Βrsquo βασιλιάς της Μακεδονίας και η Ολυmicroπιάς από τον βασιλικό οίκο των Μολοσσών της Ηπείρου Η τελευταία είχε microυηθεί στα ορφικά microυστήρια και συmicromicroετείχε στις βακχικές οργιαστικές τελετές Σύmicroφωνα microε τον Πλούταρχο τη microόρφωσή του ανέλαβε αρχικά κάποιος Λεωνίδας συγγενής της microητέρας του microε βοηθό τον Λυσίmicroαχο από την Ακαρνανία Συνέχισε τις σπουδές του κοντά στον Αριστοτέλη που οργάνωσε τη σχολή του στη Μίεζα της Μακεδονίας Μαζί microε τον Αλέξανδρο παρακολουθούσαν τα microαθήmicroατά του και άλλοι γόνοι επιφανών microακεδονικών οίκων που θα παίξουν σηmicroαντικό ρόλο στη εκστρατεία του Αλεξάνδρου (Κλείτος Φιλώτας Ηφαιστείων κά) Ο Αλέξανδρος αγαπούσε τη λυρική και την τραγική ποίηση αλλά το αγαπηmicroένο του έργο ήταν η Ιλιάδα αντίτυπο της οποίας έφερε microαζί του καθrsquo όλη τη διάρκεια της εκστρατείας Είναι microάλλον βέβαιο ότι εκτός από την ποίηση microυήθηκε επίσης και στις φυσικές επιστήmicroες στην Ηθική και την ΠολιτικήΈλαβε το βάπτισmicroα του πυρός σε ηλικία 18 ετών στη Χαιρώνεια ως επικεφαλής του

Αναπαράσταση της γέννησης του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε

ιππικού των εταίρων ενώ στη συνέχεια συνόδευσε τη σποδό των νεκρών Αθηναίων στην Αθήνα

Η εmicroφάνιση του ΑλεξάνδρουΟ Αλέξανδρος ήταν microετρίου αναστήmicroατος microε ρωmicroαλέο στήθος Είχε ξανθά κυmicroατοειδή microαλλιά που γύριζαν προς τα πάνω στο σηmicroείο του microετώπου (αναστολή) Απεικονίζεται microε ελαφρά κλίση του τραχήλου προς τα αριστερά το βλέmicromicroα ελαφρά προς τα πάνω και microισανοιγmicroένα χείλη Τα στοιχεία αυτά της εmicroφάνισής του microας τα παρέχουν τα νοmicroίσmicroα-τα που έκοψε οι microεταγενέστερες προτοmicroές του και το ψηφιδωτό της Νάπολης που όσο και αν είναι έως έναν βαθmicroό παρουσιάζονται εξιδανικευmicroένα πρέπει να βρίσκο-νται κοντά στην πραγmicroατικότητα Η φιλοτέχνηση της εικόνας του Mακεδόνα βασιλιά ανατέθηκε από τον ίδιο στον γλύ-πτη Λύσιππο στον ζωγράφο Απελλή και στον κατασκευαστή σφραγιδόλιθων Πυργοτέ-

Μία σειρά ανεκδότων από τη microία συνδέουν τη γέννησή του microε οιωνούς δηλωτικούς του ένδοξου microέλλοντός του ενώ από την άλλη υποδηλώνουν microία θεϊκή υπερφυσική προέλευση που υπερβαίνει τα όρια της γενεαλογίας (Ηρακλείδης από τον πατέρα του Αιακίδης από τη microητέρα του) Οι γονείς του γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια των Καβει-ρίων microυστηρίων στη Σαmicroοθράκη Πριν από τη γαmicroήλια τελετή η Ολυmicroπιάς ονειρεύτηκε ότι τυλίχθηκε στις φλόγες microετά το χτύπηmicroα ενός κεραυνού Αντίστοιχα ο Φίλιππος λίγο καιρό microετά τον γάmicroο τους είδε στο όνειρό του ότι σφράγισε το σώmicroα της microε microία σφραγίδα που είχε τη microορφή ενός λιονταριού Ο microάντης Αρίσταρχος από την Τελmicroησσό ερmicroήνευσε το όνειρο λέγοντας ότι το παιδί που θα γεννηθεί θα έχει τη δύναmicroη και την ανδρεία ενός λέοντα Την ηmicroέρα της γέννησης του Αλεξάνδρου ο Φίλιππος πληροφορήθηκε ότι ο Παρmicroενίω-νας είχε καταβάλει τους Ιλλυριούς και ότι το άρmicroα του είχε νικήσει τους Ολυmicroπιακούς αγώνες Θεώρησε λοιπόν ότι το παιδί που γεννήθηκε microία ηmicroέρα που τόσες επιτυχίες έλαβαν χώρα θα γινόταν ανίκητο Την ίδια ηmicroέρα σύmicroφωνα microε την παράδοση κατα-στράφηκε έπειτα από εmicroπρησmicroό ο ναός της Αρτέmicroιδος στην Έφεσο και οι ιερείς του αποφάνθηκαν ότι ένα microεγάλο κακό γεννιόταν για την Ασία

Χρυσό microετάλλιο του 3ου αιώνα πΧ microε κεφαλή της Ολυmicroπιά-

Άποψη του αρχαιολογικού χώρου στη Μιέζα της Μακεδο-

λη Οι δύο πρώτοι όπως microπορούmicroε να κρίνουmicroε από τα πιθανά αντίγραφα των έργων τους αφού κανένα πρωτότυπο δεν σώθηκε εισάγουν στην τέχνη το πορτραίτο του ήρωα-ηγεmicroόνα που θα κυριαρχήσει στους ελληνιστικούς χρόνους Η σχέση του Αλεξάνδρου microε τον Φίλιππο Βrsquo Η εικόνα που microας προσφέρουν οι πηγές για τη σχέση του microε τον πατέρα του είναι προβληmicroατική Παρουσιάζουν τον Αλέξανδρο να τον θαυmicroάζει microεν αλλά να microην του συγχωρεί τους αλλεπάλληλους γάmicroους του και τις παλλακίδες του που θεωρούσε υπο-τιmicroητικά για τη microητέρα του Χαρακτηριστική είναι η σκηνή που διαδραmicroατίστηκε στο γλέντι για τον γάmicroο του Φιλίπ-που microε την Κλεοπάτρα ανιψιά του Αττάλου όταν ο τελευταίος είπε ότι ήρθε πλέον ο καιρός να αποκτήσει ο Φίλιππος ένα γνήσιο τέκνο διαδοχής υπονοώντας ότι ο Αλέξανδρος δεν ήταν γνήσιος Μακεδόνας λόγω της καταγωγής της microητέρας του Ο Αλέξανδρος εξαγριωmicroένος του πέταξε ένα κύπελλο λέγοντάς του laquoεmicroείς άθλιε σου φαινόmicroαστε νόθοιraquo Ο Φίλιππος όρmicroησε microε το ξίφος εναντίον του γιου του αλλά όπως ήταν πιωmicroένος έπεσε κάτω Τότε ο Αλέξανδρος τον περιέπαιξε λέγοντας laquoκοιτάτε άνδρες ο άνθρωπος που σχεδιάζει να περάσει από την Ευρώπη στην Ασία προσπα-θώντας να περάσει από το ένα ανάκλιντρο στο άλλο σωριάστηκε κάτωraquo Ο Αλέξανδρος στη συνέχεια πήρε τη microητέρα του και κατέφυγε στην Αυλή των Μολοσσών και microηχα-νορραφούσε microε Ιλλυριούς βασιλείς Τελικά ο Φίλιππος ακολούθησε τη συmicroβουλή του Kορινθίου Δηmicroάρατου και κάλεσε τον Αλέξανδρο πίσω στην Πέλλα

Σε ηλικία δώδεκα ετών σύmicroφωνα microε τον Πλούταρχο και τον Διόδωρο δάmicroασε τον Βουκε-φάλα ένα άγριο θεσσαλικό άλογο που κανείς δεν τολmicroούσε να πλησιάσει Ο Αλέξανδρος αντιλαmicroβανόmicroενος ότι το άλογο ήταν τόσο άγριο που τρόmicroαζε στη θέα της σκιάς του το γύρισε προς τον ήλιο και ανέβηκε πάνω του Βλέποντας το συmicroβάν ο Φίλιππος απευθυ-νόmicroενος προς τον γιο του είπε laquoΓιε microου κοίτα να βρεις ένα βασίλειο αντάξιό σου γιατί η Μακεδονία δεν σε χωράειraquo Ο Αλέξανδρος αγάπησε τόσο πολύ το άλογο που όταν πέθανε έχτισε microία πόλη προς τιmicroήν του στα βάθη της Ασίας και της έδωσε το όνοmicroά του

Ορειχάλκινο σύmicroπλεγmicroα του Μεγάλου Αλεξάνδρου microε τον

Τα γεγονότα αυτά αναφέρονται από τον Ιουστίνο τον Πλούταρχο και τον Αθήναιο οι οποίοι αντλούν τις πληροφορίες τους από τον Σάτυρο έναν συγγραφέα του 3ου αιώνα πΧ που microάλλον προσπαθεί να ικανοποιήσει τις επιθυmicroίες των Ελλήνων της νότιας Ελλάδας που αντιπαθούσαν τη microακεδονική ηγεmicroονία Από την άλλη όmicroως είναι βέβαιο ότι ο γάmicroος του microε την Κλεοπάτρα ανησύχησε τον Αλέξανδρο και τη microητέρα του που έβλεπαν microία πιθανή απειλή για τη διαδοχή πίσω από το ενδεχόmicroενο της γέννησης ενός άρρενος τέκνου Το γεγονός αυτό σε συνδυασmicroό microε microία microάλλον αmicroφίβολη microαρτυρία-πάλι microάλλον του Σατύρου-για επικείmicroενο γάmicroο του Αλεξάνδρου microε την κόρη του σατράπη της Καρίας Πι-ξοδάρου που microαταιώθηκε από τον Φίλιππο ενώ ταυτόχρονα εξόρισε τέσσερις φίλους του γιου του χρησιmicroοποιείται από τον Πλούταρχο για να τοποθετήσει τον Αλέξανδρο πίσω από τη δολοφονία του πατέρα του

Η εκστρατεία του Αλεξάνδρου στη Μικρά Ασία Οι λόγοι που οδήγησαν τον Φίλιππο στην εκστρατεία εναντίον των Περσών πέραν των γεωπολιτικών (επέκταση του βασιλείου της Μακεδονίας) θα πρέπει να αναζητηθούν στη θέση που επιζητούσε να αποκτήσει στον ελληνικό κόσmicroο Η νίκη στη Χαιρώνεια και η απόκτηση των δύο ψήφων στην Αmicroφικτυονία των Δελφών microπορεί να τον είχαν κάνει κυρίαρχο του ελλαδικού εδάφους από τη Θράκη microέχρι τη Θήβα και ρυθmicroιστή των πραγmicroάτων της νότιας Ελλάδος ωστόσο στη συνείδηση των Ελλήνων δεν είχε τη θέση που είχαν αποκτήσει η Αθήνα και η Σπάρτη microετά τα Περσι-κά Ο Φίλιππος έπρεπε να υπερβεί τα επιτεύγmicroατα των δύο αυτών πόλεων στον ίδιο τοmicroέα η ήττα των Περσών έπρεπε να είναι οριστική και η απελευθέρωση των ελληνι-κών πόλεων της Μικράς Ασίας microόνιmicroη Από την άλλη microεριά η δυσαρέσκεια που είχε προκαλέσει η Ανταλκίδειος ειρήνη η κόπωση των πόλεων της νότιας Ελλάδας από τις συνεχείς microεταξύ τους συγκρούσεις και οι λόγοι του Ισοκράτη στην Αθήνα άφηναν ανοικτό το πεδίο για την εmicroφάνιση microιας νέας δύναmicroης που θα ένωνε τους Έλληνες σε microία κοινή προσπάθεια Η δύναmicroη αυτή ήταν η Μακεδονία του Φιλίππου και η προσπάθεια αυτή ήταν η απελευθέρωση των πόλεων της Μικράς Ασίας Ο Φίλιππος προσπαθώντας να εκmicroεταλλευτεί τη δυναστική κρίση στο εσωτερικό της

Κεφαλή εικονιστικού ανδριά-ντα του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Περσικής αυτοκρατορίας (ο Αρταξέρξης Γ΄ είχε πρόσφατα πεθάνει και ο διάδοχός του Αρταξέρξης Δ΄ αντιmicroετώπιζε εξεγέρσεις σατραπών στην Αίγυπτο και την Βαβυλωνία) έστειλε την άνοιξη του 336 πΧ τον Παρmicroενίωνα συνεπικουρούmicroενο από τον Άτταλο και τον Αmicroύντα microε 10000 άνδρες στη Μικρά Ασία ενώ ο στόλος απελευθέρωνε τα νησιά του βορείου Αιγαίου Έτσι microε την παρέmicroβασή τους εκδιώχθηκαν οι φιλοπερσικές ολιγαρχίες στην Ερεσσό της Λέσβου στη Χίο στις Ερυθρές και στην Έφεσο Μάλιστα στις Ερυθρές ανατέθηκαν βωmicroοί στον Δία Φιλίππειο ενώ οι Εφέσιοι ανέθεσαν άγαλmicroα του Φιλίππου στον ναό της Αρτέmicroιδος Κύριος στόχος της εκστρατείας ήταν η προώ-θηση microέχρι την Καρία προκειmicroένου microέχρι να φτάσει το κύριο εκστρατευτικό σώmicroα microε επικεφαλής τον Φίλιππο να microην επιτραπεί στον περσικό στόλο να χρησιmicroοποιήσει τα λιmicroάνια της αποκόπτοντας το εκστρατευτικό σώmicroα από τις βάσεις ανεφοδιασmicroού του και αποβιβάζοντας ενισχύσεις όπως συνέβη microε την εκστρατεία του Αγησιλάου το 396-394 πΧ Ωστόσο ο Μέmicroνωνας ο Ρόδιος επικεφαλής 4000 microισθοφόρων κατόρθωσε να ανακόψει την προέλασή τους στη Μαγνησία (στο Σίπυλο ή στο Μαίανδρο οι πηγές δεν είναι ξεκάθαρες) Έτσι ο Παρmicroενίωνας αναγκάστηκε να υποχωρήσει προς τα βόρεια και συγκεκριmicroένα στην Ελλησποντική Φρυγία Τον Οκτώβριο του ιδίου χρόνου ο Φίλιππος δολοφονείται στις Αιγές Ο Αλέξανδρος έπρεπε να φέρει τώρα εις πέρας το έργο του πατέρα του έχοντας απέναντί του τον Δαρείο Γrsquo που είχε εν τω microεταξύ διαδεχθεί τον επίσης δολοφονηmicroένο Αρταξέρξη

Ο έλεγχος του ελλαδικού χώρου Η πρώτη microέριmicroνα του Αλεξάνδρου microετά την ανακήρυξή του σε βασιλιά της Μακε-δονίας ήταν να εξασφαλίσει τη θέση του στη Μακεδονία στο στράτευmicroα και στον ελλαδικό χώρο Το πρώτο επιτεύχθηκε δολοφονώντας όλους τους πιθανούς διεκδικητές του θρόνου συmicroπεριλαmicroβανοmicroένων και των ετεροθαλών αδερφών του microε εξαίρεση τον Φίλιππο Αρ-ριδαίο που ήταν διανοητικά ανάπηρος Το δεύτερο έγινε πραγmicroατικότητα τοποθετώντας σε σηmicroαντικές θέσεις στο στράτευmicroα συγγενείς του Παρmicroενίωνα που ήταν επικεφαλής του εκστρατευτικού σώmicroατος που είχε διεκπεραιωθεί στη Μικρά Ασία και συγγενής του Αττάλου που βρισκόταν πίσω από τον θάνατο του Φιλίππου Σε αντάλλαγmicroα ο Παρmicroε-νίωνας επέτρεψε τη δολοφονία του Αττάλου που συνδιοικούσε microαζί του το σώmicroα της

Η νίκη στη Χαιρώνεια η δυσα-ρέσκεια που είχε προκαλέσει

το κράτος και άλλες κτήσειςτων Μακεδόνων βασιλέων

κράτη της laquoσυmicromicroαχίας των Ελλήνωνraquomicroε laquoηγεmicroόναraquo τον Φίλιππο

Η ΕΛΛΑ∆Α ΤΟ 336 πΧ

συmicromicroαχικά κράτη του Φιλίππου

ουδέτερα ελληνικά κράτη

Κρήτη

∆ελφοί

Αθήνα

ΕρέτριαΧαλκίδα

Θήβα

Μεσσήνη

Αιγές

ΒΑΣΙΛΕΙΟΜΟΛΟΣΣΩΝ

Τυmicroφαία

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ

ΜΑΓΝΗΣΙΑ

ΗΠΕΙΡΟΣ

ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ

ΒΟΙΩΤΙΑΑΧΑΪΑ

ΑΡΚΑ∆ΙΚΟΚΟΙΝΟ

ΚΡΑΤΟΣΛΑΚΕ∆ΑΙΜΟΝΙΩΝ

Φερές

N Εύβοια

Αττική

Φθιώτιδα

Φωκίδα

∆υτ Λοκρίδα

Αινίδα Μαλίδα

Περραιβία

∆ολοπίαΑθαmicroανία

Ήλιδα Αργολίδα

Χαλκιδική

ΗmicroαθίαΑλmicroοπία

Μυγδονία

Λυγκήστιδα

Αιτωλία

ΊλλυρίαΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΣΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Δαρείος Γrsquo Κοδοmicroαννός

Ο Κοδοmicroαννός ήταν γιος του Αρσάmicroη ανιψιού του Αρταξέρξη Βrsquo και της Σισύγαmicroβρης Γυναίκα του ήταν η Στάτειρα ndashη οmicroορφότερη γυναίκα της Ασίας κατά τον Αρριανόndash microε την οποία απέκτησε δύο κόρες τη Στάτειρα και τη Δρυπετίδα και έναν γιο τον ΏχοΟ Κοδοmicroαννός ανέβηκε στον θρόνο της Περσικής Αυτοκρατορίας το 336 πΧ σε ηλι-κία 45 ετών παίρνοντας το όνοmicroα Δαρείος Γrsquo (Darayavush) όταν ο ευνούχος Βαγόας δολοφόνησε διαδοχικά τον νόmicroιmicroο βασιλιά Αρταξέρξη Γrsquo Ώχο (338 πΧ) και τον γιο του Αρσή (Αρταξέρξη Δrsquo- 336 πΧ) Ο Δαρείος Γrsquo ήταν προσωπική επιλογή του Βαγόα καθώς είχε διακριθεί στον πόλεmicroο εναντίον της φυλής των Καδουσίων και είχε ανταmicroει-φθεί microε τη σατραπεία της Αρmicroενίας Ωστόσο ο Κοδοmicroαννός αρνήθηκε να γίνει υποχείριο του Βαγόα και τον δηλητηρίασε Έχοντας ως κύρια microέριmicroνά του την επαναφορά στην αυτοκρατορία της επαναστη-microένης Αιγύπτου ndashκάτι που πέτυχε το 334 πΧndash αντιmicroετώπισε microε περιορισmicroένες δυνάmicroεις το 336-335 πΧ το εκστρατευτικό σώmicroα που έστειλε ο Φίλιππος στη Μικρά Ασία ενώ για τους ίδιους λόγους παρέταξε microόνο τις δυνάmicroεις της Μικράς Ασίας απέναντι στο κύριο εκστρατευτικό σώmicroα του Αλεξάνδρου στον Γρανικό έναν χρόνο αργότερα Αντιλαmicroβανόmicroενος την κρισιmicroότητα της κατάστασης ηγήθηκε του στρα-τεύmicroατος στην Ισσό το 333 πΧ και microετά τη νέα ήττα προσπάθησε να έρθει σε συνεννόηση microε τον Αλέξανδρο Η αποτυχία αυτών των προσπαθειών τον οδήγησε σε microία microάχη χωρίς αύριο στα Γαυγάmicroηλα (331 πΧ) που του στοίχισε τον θρόνο Μετά την ήττα κατέφυγε στα Εκβάτανα και στη συνέχεια στη Βακτρία όπου τον συνέλαβαν οι σατράπες Βήσσος Ναβαρζάνης και Βαρασαέντης και τον χτύπησαν θανάσιmicroα Τον ετοιmicroοθάνατο Δαρείο βρήκε στην άmicroαξά του πρώτος σύmicroφωνα microε τον Πλούταρχο κάποιος Πολύστρατος από τον οποίο ο Πέρσης βασιλιάς ζήτησε νερό Όταν ο Πολύστρατος του το προσέφερε εκείνος του είπε ξεψυχώντας laquoαυτή είναι η microεγαλύτερη δυστυχία microου να έχω ευεργετηθεί και να microην microπορώ να ανταποδώσω την ευεργεσία που microου έκαναν Ωστόσο τη χάρη που microου έκανες θα στην ξεπληρώσει ο Αλέξανδρος και εκείνον θα ανταmicroείψουν οι θεοί για την καλοσύνη που έδειξε στη microητέρα microου στη γυναίκα microου και στα παιδιά microουraquo

Αναπαράσταση του Δαρείου στη microάχη της Ισσού σε ψηφιδωτό

Μικράς Ασίας και έθεσε τις δυνάmicroεις του στη διάθεσή του Το τρίτο ωστόσο δεν ήταν θέmicroα διπλωmicroατικής αλλά στρατιωτικής δράσης Πολλές ελ-ληνικές πόλεις και έθνη αποχώρησαν από τη Συmicromicroαχία της Κορίνθου microόλις πληροφορή-θηκαν τον θάνατο του Φιλίππου Στην αντίδραση πρωτοστάτησε η Αθήνα στην οποία είχε επικρατήσει πάλι η αντιmicroακεδονική παράταξη microε επικεφαλής τον Δηmicroοσθένη Έτσι κινήθηκε εναντίον των Θεσσαλών που είχαν εξεγερθεί Χρησιmicroοποιώντας microία δι-άβαση στην Όσσα παρέκαmicroψε το φυλασσόmicroενο στενό των Τεmicroπών και εισήλθε στη Θεσσαλία Επικαλούmicroενος την κοινή τους ηρωϊκή καταγωγή από τον Ηρακλή τους ζή-τησε να επιστρέψουν στη Συmicromicroαχία Οι Θεσσαλοί microην έχοντας άλλη επιλογή τον ανα-κήρυξαν άρχοντα του Κοινού τους όπως είχαν κάνει και microε τον πατέρα του και έθεσαν το περίφηmicroο ιππικό τους στη διάθεσή του Τα microικρότερα έθνη της νότιας Ελλάδας που είχαν επίσης εξεγερθεί επέστρεψαν και αυτά στη Συmicromicroαχία Οι Αθηναίοι φοβούmicroενοι microήπως ο Αλέξανδρος κινηθεί εναντίον τους επιδιόρθωσαν τα τείχη τους και έστειλαν πρεσβεία ζητώντας συγνώmicroη Έτσι ο Αλέξανδρος έφτασε στην Κόρινθο τον Νοέmicroβριο-Δεκέmicroβριο του 336 πΧ όπου όλες οι πόλεις εκτός από τη Σπάρτη είχαν στείλει αντιπροσώπους Εκεί ανακηρύχθη-κε laquoηγεmicroών της Συmicromicroαχίαςraquo και laquoστρατηγός-αυτοκράτωρraquo της εκστρατείας εναντίον των Περσών Αποφασίστηκε επίσης ότι όλες οι πόλεις θα παρέmicroεναν αυτόνοmicroες χωρίς παρεmicroβάσεις στα εσωτερικά τους Στη συνέχεια (καλοκαίρι 336 πΧ) ο Αλέξανδρος κινήθηκε αποτελεσmicroατικά εναντίων των Θρακών και των Ιλλυριών που είχαν αναθαρ-ρήσει microετά τον θάνατο του Φιλίππου

Οι αρχαίες microαρτυρίες της ελληνικής πλευράς τον παρουσιάζουν ανίκανο και δειλό εν αντιθέσει microε την ανδρεία και τις ηγετικές ικανότητες του Αλεξάνδρου microε εξαίρεση τον Κούρτιο Ρούφο και τον Διόδωρο Ο πρώτος microας παραδίδει αρκετούς λόγους του κατrsquo επίδραση microάλλον των λόγων των Περσών βασιλέων που παραδίδει ο Ηρόδοτος Αντίθετα ο Διόδωρος τον παρουσιάζει ως ενεργητικό βασιλιά και ικανό στρατηγό

Ο θάνατος του Παρmicroενίωνα όπως απεικονίζεται σε microικρο-

Η καταστροφή των ΘηβώνΩστόσο η κατάσταση στη νότια Ελλάδα παρέmicroενε ασταθής Ο Δηmicroοσθένης διαδίδο-ντας ότι ο Αλέξανδρος είχε σκοτωθεί στην Ιλλυρία πέτυχε να εξεγερθούν για δεύτερη φορά οι πόλεις εναντίον της microακεδονικής ηγεmicroονίας Οι Θηβαίοι παροτρυνόmicroενοι από τους εξόριστους δηmicroοκρατικούς που επέστρεψαν στην πόλη και ενισχυόmicroενοι microε όπλα από τους Αθηναίους πείστηκαν και την άνοιξη του 335 πΧ πολιόρκησαν τη φρουρά που είχε εγκαταστήσει στην Καδmicroεία την ακρόπολη των Θηβών ο Φίλιππος microετά τη microάχη της Χαιρώνειας Ο Φιλώτας που ήταν ο επικεφαλής της φρουράς αντιστάθηκε

Παρmicroενίων

Ο Παρmicroενίωνας γεννήθηκε στην Άνω Μακεδονία γύρω στο 400 πΧ και πέθανε το 330 πΧ Ξεκίνησε την καριέρα του ως αξιωmicroατικός του Φιλίππου και σε αυτόν εmicroπιστεύθηκε ο τελευταίος το στράτευmicroα που εισέβαλε στη Μικρά Ασία το 336 πΧΜε τον θάνατο του Φιλίππου έγινε ο αξιωmicroατικός στον οποίο ο Αλέξανδρος θα εmicroπι-στευόταν τους σηmicroαντικότερους ρόλους στις microάχες του (Γρανικός Ισσός Γαυγάmicroηλα) Ταυτόχρονα οι συγγενείς του microε πρώτο τον γιο του Φιλώτα θα επανδρώσουν σηmicroαντικές θέσεις του εκστρατευτικού σώmicroατος Ο Παρmicroενίωνας λιγότερο παρορmicroητικός ή οραmicroα-τιστής από τον Αλέξανδρο ήταν αυτός που τον συmicroβούλεψε να δεχτεί microία συνθήκη microε τον Δαρείο microετά τη microάχη της Ισσού ενώ σκεπτόmicroενος διπλωmicroατικά τον προέτρεψε να παντρευτεί κάποια Περσίδα πριγκίπισσαΗ καριέρα του Παρmicroενίωνα τελείωσε το 330 πΧ όταν ο γιος του κατηγορήθηκε για προδοσία και εκτελέστηκε Ο Αλέξανδρος έστειλε αγγελιαφόρο στα Εκβάτανα όπου βρι-σκόταν ο Παρmicroενίωνας microεταφέροντας στους άλλους επικεφαλής του στρατεύmicroατος την εντολή να τον εκτελέσουν πριν φτάσουν τα νέα του θανάτου του γιου του Το συmicroβάν αυτό αποτελεί ένα από τα microελανά σηmicroεία της ιστορίας του Αλεξάνδρου Ο Παρmicroενίωνας στην αρχαία γραmicromicroατεία παρουσιάζεται ως περιορισmicroένων ικανοτήτων και φιλύποπτος Όmicroως ο χαρακτηρισmicroός αυτός microάλλον οφείλεται στον αυλικό ιστορικό Καλλισθένη τον Ολύνθιο ο οποίος microέσα από αυτούς τους χαρακτηρισmicroούς προσπαθεί να δικαιολογήσει την πράξη του Αλεξάνδρου

σθεναρά και έδωσε στον Αλέξανδρο τον απαιτούmicroενο χρόνο για να κατέβει προς τον νότο Ο τελευταίος microετά από συνεχή πορεία δεκατεσσάρων ηmicroερών έφτασε microπροστά από τα τείχη της Θήβας πριν προλάβουν οι Αθηναίοι οι Αιτωλοί οι Αρκάδες και άλλοι να σπεύσουν σε βοήθεια Μαζί του σύmicroφωνα microε τους όρους της συνθήκης της Κορίν-θου ενώθηκαν οι Φωκείς οι Θεσπιείς οι Ορχοmicroένιοι και οι Πλαταιείς που έτρεφαν αισθήmicroατα microίσους για τους Θηβαίους από την εποχή της Θηβαϊκής ηγεmicroονίας και του Γrsquo Ιερού πολέmicroουΟ Αλέξανδρος ζήτησε από τους Θηβαίους να αλλάξουν στάση και να ταχθούν microε το microέρος του υποσχόmicroενος αmicroνηστία Απαίτησε ωστόσο να του παραδοθούν οι δύο πρω-ταίτιοι της εξέγερσης Οι Θηβαίοι παρά το γεγονός ότι υπήρχαν αντίθετες φωνές αρνήθηκαν αξιώνοντας να τους παραδοθούν ο Αντίπατρος και ο Φιλώτας ενώ κάλεσαν όσους Έλληνες ήθελαν να απαλλαγούν από τη microακεδονική επικυριαρχία να ενωθούν microαζί τουςΣύmicroφωνα microε τον Διόδωρο οι Θηβαίοι τοποθέτησαν το ιππικό ανάmicroεσα σε χαρακώmicroατα που είχαν ανοίξει microπροστά από την πόλη ενώ απελευθέρωσαν τους δούλους και τους τοποθέτησαν ως φρουρά πάνω στα τείχη Η φάλαγγα πήρε θέση microπροστά από τα τείχη προκειmicroένου να αντιmicroετωπίσει τη microακεδονική φάλαγγα Τα γυναικόπαιδα είχαν κατα-φύγει στους ναούς της πόλης Ο Αλέξανδρος χώρισε σε τρία τmicroήmicroατα τον στρατό του το πρώτο θα επιτίθετο εναντί-ον αυτών που βρίσκονταν στα χαρακώmicroατα το δεύτερο θα αντιmicroετώπιζε microε επικεφα-λής τον ίδιο τη θηβαϊκή φάλαγγα ενώ το τρίτο θα αποτελούσε τις ενισχύσεις Η microάχη άρχισε και αν και οι Θηβαίοι είχαν να αντιmicroετωπίσουν υπέρτερες δυνάmicroεις αντιστέκονταν microε επιτυχία ακόmicroη και τη στιγmicroή που ο Αλέξανδρος έριξε στη microάχη τις ενισχύσεις Τότε ο Περδίκκας διέκρινε microία microικρή πύλη αφύλακτη και οδήγησε ένα απόσπασmicroα στο εσωτερικό της πόλης Η συνειδητοποίηση αυτού του συmicroβάντος δη-microιούργησε αναστάτωση στο θηβαϊκό στράτευmicroα που οπισθοχώρησε άτακτα εντός των τειχών της πόλης Η αναστάτωση microετατράπηκε σε πανικό microετά την οπισθοχώρηση και του ιππικού Την ίδια στιγmicroή η πολιορκηmicroένη microακεδονική φρουρά βγήκε από την ακρόπολη και χτύπησε τους οπισθοχωρούντες από πίσωΑντίθετα ο Αρριανός αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος δεν έδωσε το σύνθηmicroα της επί-

θεσης προσπαθώντας να δώσει στους Θηβαίους την ευκαιρία να ξανασκεφτούν τη στάση τους αλλά ο Περδίκκας και ο Αmicroύντας microε δική τους πρωτοβουλία επιτέθηκαν εναντίον των Θηβαίων και ο Αλέξανδρος έτρεξε σε βοήθειά τους φοβούmicroενος microην τυχόν περικυκλωθούν Η επίθεση του Αλεξάνδρου είχε ως αποτέλεσmicroα την άτακτη οπισθοχώρηση των Θηβαίων που δεν πρόλαβαν να κλείσουν τις πύλες microε αποτέλεσmicroα ο microακεδονικός στρατός να εισέλθει στην πόλη Ακολούθησε άγρια σφαγή 6000 ανδρών και λεηλασία που ο Αρριανός αποδίδει στους Φωκείς τους Ορχοmicroένιους τους Θεσπιείς και Πλαταιείς που είχαν υποφέρει πολλά από τους Θηβαίους άποψη microε την οποία συmicroφωνεί και ο Διόδωρος χωρίς όmicroως να απαλλάσσει τους Μακεδόνες από τις δικές τους ευθύνεςΟ Πλούταρχος αναφέρει ένα χαρακτηριστικό επεισόδιο που δείχνει την ανδρεία των Θηβαίων αλλά και τη microεγαλοθυmicroία του Αλεξάνδρου Ορισmicroένοι Θράκες που βρίσκο-νταν στον στρατό του Αλεξάνδρου εισέβαλαν στο σπίτι της Θηβαίας Τιmicroόκλειας και το λεηλάτησαν Ο αρχηγός τους της ζήτησε να του δείξει που βρίσκονταν κρυmicromicroένα τα χρήmicroατα Εκείνη τον οδήγησε στο πηγάδι του κήπου και καθώς αυτός έσκυβε τον έριξε microέσα Οι στρατιώτες του την οδήγησαν microπροστά στον Αλέξανδρο ο οποίος όταν τη ρώτησε ποια είναι έλαβε την απάντηση ότι είναι η αδερφή του Θεαγένους στρατηγού των Θηβαίων που πολέmicroησε εναντίον του Φιλίππου στη Χαιρώνεια για την ελευθερία των Ελλήνων Ο Αλέξανδρος θαυmicroάζοντας το θάρρος της την άφησε ελεύθερη Στη συνέχεια ο Αλέξανδρος συγκάλεσε το συνέδριο της Κορίνθου που microε την παρό-τρυνση των πόλεων που ήταν εχθρικές προς τους Θηβαίους αποφάσισε την ανοικο-δόmicroηση του Ορχοmicroενού και των Πλαταιών που είχαν καταστραφεί από τη Θήβα την ισοπέδωσή της τον εξανδραποδισmicroό των κατοίκων της και το microοίρασmicroα των εδαφών της ndashεκτός των ιερώνndash στις γειτονικές πόλεις ενώ απαγόρευσε στις άλλες πόλεις να προσφέρουν άσυλο σε όσους Θηβαίους κατάφεραν να διαφύγουνΟ Διόδωρος αναφέρει ότι τριάντα χιλιάδες πουλήθηκαν ως δούλοι αριθmicroός microάλλον υπερβολικός και η πώλησή τους απέφερε 440 ασηmicroένια τάλαντα Η πόλη ισοπεδώθη-κε εκτός από το σπίτι του ποιητή Πινδάρου λόγω της εκτίmicroησης που έτρεφε γιrsquo αυτόν ο Αλέξανδρος Ελεύθεροι επίσης αφέθηκαν οι απόγονοί του Τα άλλα έθνη που είχαν εξεγερθεί σταmicroάτησαν κάθε εχθρική εκδήλωση και ο Αλέ-ξανδρος δεν προχώρησε σε καmicroία ενέργεια εναντίον τους Οι Αθηναίοι microόλις πλη-

ροφορήθηκαν την κατάληψη των Θηβών έστειλαν δέκα πρέσβεις που ανήκαν στη φιλοmicroακεδονική παράταξη microεταφέροντας συγχαρητήριο ψήφισmicroα της πόλης για τις επιτυχίες που Αλεξάνδρου στην Ιλλυρία και την Τριβαλλία Ο Αλέξανδρος όmicroως αρνή-θηκε το ψήφισmicroα και απαίτησε να του παραδοθούν οι επικεφαλής της αντιmicroακεδονικής παράταξης Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να στείλουν δεύτερη πρεσβεία την έκκληση της οποίας τελικά αποδέχθηκε ο Αλέξανδρος απαιτώντας microόνο τον εξορισmicroό του Χαρίδη-microου Ο τελευταίος και microαζί του ο Εφιάλτης ο Θρασύβουλος και ο Χάρης κατέφυγαν στην Ασία Κατά την επίσκεψή του στην Κόρινθο ο Αλέξανδρος επεδίωξε να συναντήσει τον Διο-γένη από τη Σινώπη τον κυνικό φιλόσοφο Σύmicroφωνα λοιπόν microε τον Πλούταρχο όταν ο Αλέξανδρος στάθηκε microπροστά του και τον ρώτησε τι θα ήθελε να κάνει για εκείνον ο Διογένης του απάντησε laquoνα microετακινηθείς λίγο για να microη microου κρύβεις τον ήλιοraquo Ο Αλέ-ξανδρος θαυmicroάζοντας το θάρρος του φιλοσόφου και την κυνικότητα της απάντησης δήλωσε πως εάν δεν ήταν ο Αλέξανδρος θα ήθελε να ήταν ο Διογένης

Ο Αλέξανδρος στη Μικρά ΑσίαΟ Αλέξανδρος περνά τον Ελλήσποντο τον Μάιο του 334 πΧ για να συναντήσει τον Παρmicroενίωνα που είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει τις περιοχές που είχε καταλάβει υπό την πίεση του Μέmicroνωνα του Ροδίου και είχε υποχωρήσει στην Ελλησποντική Φρυγία κρατώντας ακόmicroη τα δύο στρατηγικά σηmicroεία του Ελλησπόντου την Άβυδο και το Ροί-τειο Σύmicroφωνα microε microία παράδοση πριν αποβιβαστεί στην ασιατική ακτή έριξε το δόρυ του στην ξηρά ως έναρξη των κατακτήσεών του θεσπίζοντας έτσι την αρχή της laquoδο-ρυκτήτουraquo (ή laquoδορυαλώτουraquo) γης η οποία εφόσον είχε κατακτηθεί από τον ηγεmicroόνα ανήκε πλέον σε αυτόν Η πρώτη του ενέργεια ήταν να θυσιάσει στους τάφους του Αχιλλέα και του Πατρόκλου στην Τροία των αγαπηmicroένων του οmicroηρικών ηρώων Στη συνέχεια προχώρησε εναντίον του στρατού των σατραπών της Μικράς Ασίας που αντίθετα προς τις συmicroβουλές του Μέmicroνωνα που τους προέτρεψε να κάψουν τις καλ-λιέργειες προκειmicroένου να αναγκάσουν τον Αλέξανδρο να υποχωρήσει λόγω έλλειψης τροφίmicroων προτίmicroησαν να συγκρουστούν microαζί του και είχαν στρατοπεδεύσει στον Γρα-νικό ποταmicroό (σηmicroερινό Biga Ccedilay) Ο Αλέξανδρος είχε την ευκαιρία microε microία microάχη να

Η ΑΛΩΣΗ ΤΩΝ ΘΗΒΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ ΤΟ 336 πΧΑrsquo ΦΑΣΗ

αmicroυντικοί χάρακες των Θηβαίων

Θηβαίοι

πρώτη θέση microακεδονικού στρατοπέδου

Μακεδονική φρουρά

ψιλοί

υπασπιστές

ιππικό εταίρων

Μακεδονική φάλαγγα πεζεταίρων

Θέατρο

ΚΑ∆ΜΕΙΑ

Βορρέες Πύλες

ΝηίτεςΠύλες

ΟγκέεςΠύλες

Αmicroύντας Περδίκας

ΠροιτίδεςΠύλες

ΟmicroολωίδεςΠύλες

ΚρηναίεςΠύλες

ΗλέκτρεςΠύλες

Ισmicroήνιο

Ηράκλειο

προς Λιβαδειά

προς Ποτνιάς

προς Λεύκτρα

προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α

ΣΤΡΑΤΟΠΕ∆ΟΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ

Χαρτογραφική απεικόνιση της πρώτης φάσης της άλωσης των


ψιλοί


Mακεδονική φρουρά

Θηβαίοι

Μακεδονική φάλαγγα

Η ΑΛΩΣΗ ΤΩΝ ΘΗΒΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ ΤΟ 336 πΧΒrsquo ΦΑΣΗ


ΚΑ∆ΜΕΙΑ




ΑmicroύνταςΠερδίκας




ΗλέκτραιΠύλες

Ισmicroήνιο

Ηράκλειο




προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α


Θηβαίοι



ψιλοί




εξολοθρεύσει το microεγαλύτερο τmicroήmicroα του περσικού στρατού της Μικράς Ασίας Οι Πέρσες στρατηγοί έστειλαν το ιππικό να πλευροκοπήσει τη microακεδονική παράταξη Ο Αλέξανδρος διέκρινε το κενό που είχε αφήσει το ιππικό στο κέντρο της αντίπαλης παράταξης και εφόρmicroησε microε το ιππικό microέσα στην κοίτη του ποταmicroού δεχόmicroενος βροχή από βέλη Ήρθε έτσι αντιmicroέτωπος microε το κέντρο της περσικής παράταξης χωρίς ωστό-σο να έχει διεκπεραιωθεί το σύνολο του microακεδονικού ιππικού Εύκολα διακρινόmicroενος λόγω της ασπίδας και του άσπρου λοφίου της περικεφαλαίας του δέχτηκε επίθεση

Ο Αλέξανδρος και οι πόλεις της νότιας Ελλάδας

Το βέβαιο είναι ότι η microακεδονική επικυριαρχία δεν ήταν κάτι που οικειοθελώς επέ-λεξαν οι ελληνικές πόλεις Την επαύριον της microάχης της Χαιρώνειας υπήρχαν πόλεις κατεστραmicromicroένες από τον Φίλιππο (λχ Όλυνθος πόλεις Φωκίδας) άλλες microε microακεδονική φρουρά (Κόρινθος Θήβα Αmicroβρακία πιθανόν και η Χαλκίδα) άλλες αποστερηmicroένες των γεωπολιτικών ερεισmicroάτων τους (Σπάρτη Θήβα) καθεστώτα αντιπαθή σε microερίδες πληθυσmicroού ένας σηmicroαντικός αριθmicroός αντιmicroακεδόνων εξορίστων και microία Αθήνα στην οποία η αντιmicroακεδονική παράταξη ήταν ακόmicroη ενεργή στοιχεία που συγκροτούσαν ένα εκρηκτικό microείγmicroα Οι όροι της Συmicromicroαχίας της Κορίνθου δεν αποτελούσαν παρά microόνο το καπάκι σε ένα καζάνι που ήταν έτοιmicroο να εκραγείΟ Αλέξανδρος κληρονόmicroησε όλη αυτή την κατάσταση και δεν είχε άλλη επιλογή παρά να καταπνίξει βίαια την πρώτη έκρηξη που έλαβε χώρα αυτή των Θηβών Η καταστροφή των Θηβών σήmicroαινε για τις πόλεις της νότιας Ελλάδας το τέλος της αυταπάτης ndashαν κάποιοι την είχανndash ότι η Μακεδονική ηγεmicroονία ήταν θέmicroα επιλογής Τα επόmicroενα χρόνια η παρεmicroβατική πολιτική στα εσωτερικά των πόλεων παρά τις διατάξεις της Συmicromicroαχίας της Κορίνθου θα συνεχιστεί (λχ περίπτωση Παλλήνης στην Αχαΐα) και microόνο η Σπάρτη του Άγη Γrsquo θα εκφράσει την αντίθεσή της στην ισχύουσα κατάσταση αντίθεση που θα καταπνιγεί από τον Αντίπατρο το 331330 πΧΤο διάταγmicroα της επιστροφής των εξόριστων του 324 πΧ θα θέσει πάλι σε κίνηση όλα αυτά τα στοιχεία που διατηρούνταν εν υπνώσει σε όλη τη διάρκεια της εκστρατείας κίνηση που θα οδηγήσει στον Λαmicroιακό πόλεmicroο έναν χρόνο microετά όταν η είδηση του θανάτου του Αλεξάνδρου θα φτάσει στις πόλεις της νότιας Ελλάδας

Ρωmicroαϊκό ανάγλυφο στο οποίο αναπαριστάται η συνάντηση

Πρώτο microέληmicroα του Αλεξάν-δρου όταν έφτασε στη Μικρά

από όλες τις πλευρές και λίγο έλειψε να σκοτωθεί από τους επικεφαλής των Περσών Σπιθριδάτη και Ροσάκη αλλά τον έσωσε ο Κλείτος Η microάχη συνεχίστηκε αmicroφίρροπη microέχρι τη στιγmicroή που η microακεδονική φάλαγγα πέρασε τον ποταmicroό και ανάγκασε την περ-σική παράταξη να οπισθοχωρήσει την ίδια ώρα που το ελαφρύ ελληνικό πεζικό και οι τοξότες δεν επέτρεπαν στους Έλληνες microισθοφόρους του Μέmicroνωνα να λάβουν microέρος στη microάχη Σε ανάmicroνηση της microάχης ο Αλέξανδρος έστειλε 300 πανοπλίες στην Αθήνα πάνω στις οποίες χαράχθηκε η επιγραφή laquoΑλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιmicroο-νίων από τους βαρβάρους που κατοικούν στην Ασίαraquo Οι πανοπλίες αυτές τοποθετή-θηκαν στο ανατολικό επιστύλιο του ΠαρθενώναΟ γλύπτης Λύσιππος φιλοτέχνησε ένα microνηmicroείο για τους πεσόντες στη microάχη το οποίο αποτελούσαν 25 χάλκινοι ιππείς ανάmicroεσά τους και ο Αλέξανδρος καθώς και ένας αριθ-microός πεζών Το microνηmicroείο αυτό στήθηκε στο Δίον και microεταφέρθηκε στη Ρώmicroη από τον Μέτελλο το 146 πΧΜε τη νίκη του αυτή πέρασαν στα χέρια του οι πόλεις της Ελλησποντικής Φρυγίας και της Λυδίας microε σηmicroαντικότερες το Δασκύλειο και τις Σάρδεις Φτάνοντας στην τελευταία

ιππείς

ψιλοί

Έλληνες microισθοφόροι

ιππείς

Ιππείς

Ιππείς

ενίσχυση αριστερού κέρατοςσύmicromicroαχοι και microισθοφόροι

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΓΡΑΝΙΚΟΥ (ΜΑΪΟΣ Ή ΙΟΥΝΙΟΣ ΤΟΥ 334 πΧ)

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΠΑΡΜΕΝΙΩ

Ν

Έλληνε

ς microισθοφόροι

12

34

5

67

8

12 34 56

17

78 910

1112

1314

1516

Μακεδονική φάλαγξ πεζεταίρων

Μακεδονικ

ή φάλαγξ

Γρανικ

ός


παράταξη Περσική στρατιά

Φιλώτας1 εταίροι2 τοξότες3 Αγριάνες ακοντιστές

Αmicroύντας οΑρραβαίου

4 αρισοφόροι ιππείς5 Παίονες ιππείς6 ίλη Σωκράτους

7 υπασπιστές (Νικάνωρ)

11 τάξη Φιλίπου του Αmicroύντα12 τάξη Μελεάγρου13 τάξη Κρατερού

8 τάξη Περδίκκα9 τάξη Κοίνου10 τάξη Αmicroύντα του Ανδροmicroένους

14 Θράκες ιππείς (Αγάθων)15 σύmicromicroαχοι ιππείς (Φίλιπος ο Μενελάου)16 Θεσσαλοί ιππείς (Κάλας) 17 οπλίτες Συmicromicroαχίας Κορίνθου Έλληνες microισθοφόροι Οδρύσαι Τριβαλλοί Ιλλυριοί

1 Μέmicroνων2 Αρσαmicroένης3 Αρσίτης4 Σπιθριδάτης5 Ιππείς άλλων εθνών6 Βακτριανοί7 Ρεοmicroίθρης8 Μήδοι

Παράταξη και η πρώτη φάση της microάχης ∆εύτερη φάση της microάχης

Ηφαιστίων

Ο Ηφαιστίων ήταν γιος του Αmicroύντορα και γεννήθηκε στην Πέλλα Πιθανότατα παρακολού-θησε microαζί microε τον Αλέξανδρο τα microαθήmicroατα του Αριστοτέλη Υπήρξε ο στενότερος φίλος του Αλεξάνδρου τον οποίο ακολούθησε ως microέλος της Εταιρικής Ίππου (υποτίθεται ότι απεικονίζεται στη λεγόmicroενη laquoσαρκοφάγο του Αλεξάνδρουraquo να microάχεται έφιππος αν και άλλοι microελετητές διακρίνουν αντί αυτού τον Αντίγονο τον Μονόφθαλmicroο) Χρησιmicroοποιήθηκε κυρίως σε διπλωmicroατικές αποστολές σε βοηθητικές εργασίες (λχ τροφοδοσία στρατεύ-microατος) σε ερευνητικές αποστολές ενώ στις δευτερεύουσας σηmicroασίας πολεmicroικές επιχει-ρήσεις είχε πάντα δίπλα του κάποιον εmicroπειρότερο αξιωmicroατικό Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έλαβε πάντως τον τίτλο του χιλίαρχου Φαίνεται λοιπόν ότι ο Ηφαιστίωνας ήταν ένας ικανός αξιωmicroατικός από τον οποίο όmicroως έλειπαν οι ηγετικές ικανότητες του Παρmicroενίωνα ή του Κρατερού Η στενή του σχέση πάντως microε τον Αλέξανδρο (εξού και το προσωνύmicroιό του laquoΦιλαλέξανδρος) τον κατέστησε αντιπαθή στους υπολοίπους

όπως φαίνεται από τις πληροφορίες που microας παρέχουν οι αρχαίοι συγγραφείς για τις διαmicroάχες του microε τον Ευmicroένη και τον Κρατερό Η πιθανολογούmicroενη οmicroοφυλοφιλική σχέση του microε τον Αλέξανδρο συνάγεται από τους σύγχρονους ιστορικούς κυρίως microέσα από το περιστατικό της θυσίας στον τάφο του Αχιλλέα από τον Αλέξανδρο και στον τάφο του Πατρόκλου από τον Ηφαιστίωνα αν και οι αρχαίοι συγγραφείς δεν προσφέρουν καmicroία βοήθεια προς αυτή την κατεύθυνση όπως άλλωστε και ο Όmicroηρος στην περίπτωση του δικού του διδύmicroου Από την άλλη η οmicroοφυλοφιλική σχέση microεταξύ δύο ανδρών που στην αρχή της εκστρατείας microόλις είχαν φτάσει στην ηλικία των 22-23 ετών δεν ήταν κάτι άγνωστο στον αρχαίο ελληνικό κόσmicroο Ο Ηφαιστίωνας παντρεύτηκε την κόρη του Δαρείου Γrsquo Δρυπετίδα το 325 πΧ κατά τη διάρκεια των microαζικών γάmicroων Ελλήνων και Περσίδων που έγιναν στα Σούσα Αρρώστησε στα Εκβάτανα και πέθανε τον Οκτώβριο του 324 πΧ Κηδεύτηκε microε θεϊκές τιmicroές στη Βαβυλώνα

Λεπτοmicroέρεια ψηφιδωτού από την Πέλλα στην οποία πιστεύ-

Κλείτος ο Δρωπίδου

Ο Κλείτος προερχόταν από microακεδονική οικογένεια ευγενικής καταγωγής Η αδερφή του Λανίκη υπήρξε τροφός του Αλεξάνδρου Ήταν ένας από τους αξιωmicroατικούς του ιππικού των εταίρων και επικεφαλής του αγήmicroατος των σωmicroατοφυλάκων του Αλεξάνδρου κάτι που εξηγεί ότι βρέθηκε δίπλα του την κρίσιmicroη στιγmicroή της microάχης του Γρανικού σώζοντάς του τη ζωήΑντικατέστησε στην κεφαλή της εταιρικής ίππου τον Φιλώτα microετά την εκτέλεση του τελευταίου το 330 πΧ Μάλλον όmicroως επειδή υπήρχαν υπόνοιες για τη συmicromicroετοχή του στη συνοmicroωσία του Κρατερού ο Αλέξανδρος έβαλε ως συναρχηγό του τον Ηφαιστίωνα Πιθανώς προοριζόταν για σατράπης της Βακτρίας και της Σογδιανής αλλά τον πρόλαβε ο θάνατος το φθινόπωρο του 328 πΧΣυγκεκριmicroένα σε ένα γλέντι στα Μαράκαδνα της Σογδιανής κάποιοι αυλικοί άρχισαν να εγκωmicroιάζουν τον Αλέξανδρο για τις επιτυχίες του αποκαλώντας τον γιο του Άmicromicroωνα και λέγοντας ότι τα έργα του ήταν ανώτερα από αυτά των Διοσκούρων και εφάmicroιλλα

Η εκτέλεση του Φιλώτα όπως απεικονίζεται σε microικρογραφία

επανέφερε τη λατρεία του Δία στον παλιό ναό που οι Πέρσες είχαν microετατρέψει σε ναό του θεού τους Αχουραmicroάζδα Ο χρυσός δε της πρωτεύουσας της Λυδίας επέτρεψε στον Αλέξανδρο να καλύψει τα έξοδα της εκστρατείας κόβοντας τα πρώτα χρυσά νοmicroίσmicroατα καθώς είχε ξεκινήσει για την Ασία χωρίς χρηmicroατικό απόθεmicroα στο θησαυροφυλάκιο της Μακεδονίας Τα υπόλοιπα έξοδα καλύφθηκαν από τους φόρους που συνέλεξε από τις

του Ηρακλή Ο Κλείτος ενοχλήθηκε από την ασέβεια και εξερράγη όταν άρχισαν να διακωmicroωδούν τους Μακεδόνες επικεφαλής που ηττήθηκαν από τον τοπικό ηγεmicroόνα Σπιταmicroένη Ο Κλείτος χαρακτήρισε απαράδεκτο να βρίζονται Μακεδόνες microπροστά σε βαρβάρους επειδή είχαν microία άτυχη στιγmicroή στη microάχη και ο Αλέξανδρος του απάντησε ότι δικαιολογεί τον εαυτό του ονοmicroάζοντας ατυχία τη δειλία Τότε ο Κλείτος του φώναξε δείχνοντας το χέρι του laquoαυτή η δειλία σε έσωσε τον θεογέννητο από το σπαθί του Σπιθριδάτη και microε το αίmicroα των Μακεδόνων και τα τραύmicroατα αυτά έγινες τόσο δυνατός ώστε να απαρνιέσαι τον πατέρα σου τον Φίλιππο για τον Άmicromicroωναraquo θυmicroίζοντάς του το περιστατικό στον Γρανικό Ο Αλέξανδρος εξαγριώθηκε κατηγορώντας τον ότι παρακινεί τους Μακεδόνες σε στάση για να λάβει πάλι τη σκληρή απάντηση του Κλείτου laquomicroακά-ριοι αυτοί που πέθαναν πριν δουν να χτυπούν τους Μακεδόνες microε microηδικές ράβδους και να παρακαλούmicroε τους Πέρσες για να microας παραχωρήσει ακρόαση ο βασιλιάς microαςraquo Ο Αλέξανδρος περιπαίζοντάς τον απευθύνθηκε στους άλλους Έλληνες λέγοντας laquoδεν σας φαίνεται πως οι Έλληνες περπατούν microεταξύ των Μακεδόνων σαν ηmicroίθεοι ανάmicroεσα σε θηρίαraquo Ο Κλείτος επέστρεψε την ειρωνεία παρακινώντας τον να microην καλεί στο τρα-πέζι του άνδρες ελεύθερους που έχουν το θάρρος της γνώmicroης τους αλλά βαρβάρους και δούλους που πρόθυmicroα προσκυνούν τη microηδική του ζώνη και τον λευκό του χιτώνα Ακούγοντας την τελευταία αυτή φράση ο Αλέξανδρος έβγαλε το microαχαίρι του και όρmicroησε εναντίον του αλλά του το απέσπασαν οι σωmicroατοφύλακές του ενώ άλλοι προσπάθησαν να αποmicroακρύνουν τον Κλείτο από την αίθουσα Ο τελευταίος όmicroως microπήκε ξανά σε αυτή απαγγέλοντας προσβλητικούς για τον Αλέξανδρο στίχους του Ευριπίδη Τότε ο Αλέξανδρος άρπαξε microία λόγχη και διαπέρασε τον πρώην σωτήρα τουΜόλις ο Αλέξανδρος συνειδητοποίησε τι έκανε επιχείρησε να αυτοκτονήσει πέφτοντας πάνω στη λόγχη αλλά συγκρατήθηκε από τους σωmicroατοφύλακές του Πέρασε ολόκληρη τη νύχτα κλαίγοντας και τρεις ολόκληρες ηmicroέρες αρνήθηκε να φάει και να πιει

απελευθερωθείσες πόλεις Φτάνοντας στην Έφεσο ο Αλέξανδρος έφερε πάλι στα πράγmicroατα τους δηmicroοκρατικούς επαναφέροντας όσους βρίσκονταν εξόριστοι Οι τελευταίοι εκδικήθηκαν όσους είχαν συνεργαστεί microε τον τύραννο Σύρφακα που είχαν εγκαταστήσει οι Πέρσες Τον δε τελευ-ταίο τον λιθοβόλησαν Τις πράξεις αντεκδίκησης σταmicroάτησε ο Αλέξανδρος Επίσης εκ-δήλωσε την επιθυmicroία να ξαναχτίσει τον κατεστραmicromicroένο από τη φωτιά του Ηροστράτου ναό της Άρτεmicroης αλλά έλαβε την απάντηση από τους ιερείς ότι δεν είναι σωστό ένας θεός να κατασκευάζει αναθήmicroατα για τους θεούς Αντrsquo αυτού ο Αλέξανδρος διοργάνωσε προς τιmicroήν της θεάς εορταστική ποmicroπήΣτην Έφεσο έφτασαν απεσταλmicroένοι πολλών ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας πα-ραδίδοντάς του τις πόλεις τους Έτσι οι πόλεις στην Ιωνία και στην Αιολίδα πέρασαν στα χέρια του Έmicroενε όmicroως στα χέρια των Περσών η Μίλητος microε το στρατηγικής σηmicroασίας λιmicroάνι της Φτάνοντας το ελληνικό στράτευmicroα έξω από τα τείχη της πόλης ο κυβερνήτης της εξεδήλωσε αρχικά την πρόθεση να την παραδώσει Μαθαίνοντας όmicroως ότι καταφθάνει ο περσικός στόλος υπαναχώρησε Ωστόσο το ελληνικό ναυτικό microε επικεφαλής τον Μακεδόνα Νικάνορα αγκυροβόλησε στο νησάκι Λάδη στην είσοδο του λιmicroανιού της πόλης microην επιτρέποντας στον περσικό στόλο να πλησιάσει Έτσι ο Αλέξανδρος χρησιmicroοποιώντας τις πολιορκητικές microηχανές του έγινε κύριος της πόλης Όσοι από τους Έλληνες microισθοφόρους της φρουράς κατόρθωσαν να διαφύγουν κατέφυ-γαν microε βάρκες ή ακόmicroα χρησιmicroοποιώντας και τις ασπίδες τους ως πλωτά microέσα σε ένα νησάκι έξω από το λιmicroάνι της πόλης Ο Αλέξανδρος εγγυήθηκε την ασφάλειά τους και αυτοί εντάχθηκαν στο στράτευmicroά του Ο περσικός στόλος επιχείρησε να αιφνιδιάσει τον ελληνικό microέσα στο λιmicroάνι της Μιλή-του Όmicroως όταν η απόπειρά του απέτυχε αναχώρησε για την Αλικαρνασσό όπου είχε οχυρωθεί ο Μέmicroνονας ο Ρόδιος microε τους microισθοφόρους του Η Αλικαρνασσός είχε ισχυρά νεοαναγερθέντα τείχη και ασφαλές λιmicroάνι που επέτρεπε στους αmicroυνόmicroενους να διαφύγουν σε περίπτωση κατάληψης της πόλης Ο Αλέξανδρος επίχωσε σε διάφορα σηmicroεία την τάφρο που περιέβαλε το τείχος και χρησιmicroοποιώντας τις πολιορκητικές microηχανές του πέτυχε να δηmicroιουργήσει ρήγmicroατα Ωστόσο ισχυρότερα τείχη είχαν κατασκευαστεί εσωτερικά microην επιτρέποντας στους πολιορκητές να καταλά-βουν την πόλη Οι αmicroυνόmicroενοι επιχείρησαν δύο φορές έξοδο προσπαθώντας να πυρπο-

Σε ανάmicroνηση της microάχης του Γρανικού ο Αλέξανδρος αφι-

λήσουν τις microηχανές του Αλεξάνδρου χρησιmicroοποιώντας microάλιστα έναν ξύλινο πύργο που έφερε καταπέλτες Και οι δύο προσπάθειες απέτυχαν προκαλώντας όmicroως σηmicroαντικές απώλειες στο ελληνικό στράτευmicroα Τελικά ο Μέmicroνονας αντιλαmicroβανόmicroενος ότι δεν θα microπορούσε να αmicroυνθεί για περισσότερο χρονικό διάστηmicroα έδωσε εντολή να πυρπολη-θεί η πόλη ενώ ο ίδιος επιβίβασε τους microισθοφόρους του στα πλοία και πέρασε στην Κω αφήνοντας ισχυρές φρουρές Περσών στα οχυρά Ο Αλέξανδρος microην θέλοντας να καθυστερήσει άλλο απέκλεισε microε τείχος τα οχυρά άφησε 3000 πεζούς και 200 ιππείς προς φύλαξή τους και συνέχισε την πορεία του Ο Μέmicroνονας ωστόσο είχε επιτύχει τον στόχο του να δώσει δηλαδή στον Δαρείο τον απαιτούmicroενο χρόνο για να συγκεντρώσει τον στρατό του Ο Αλέξανδρος στη συνέχεια έστειλε τον Παρmicroενίωνα microε ένα τmicroήmicroα του στρατού του να προχωρήσει προς τα δυτικά και ο ίδιος συνέχισε την πορεία του προς νοτιοανατολικά

Στη Μίλητο η επίθεση του Αλεξάνδρου microε πολιορκητικές

Ο Αλέξανδρος και οι ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας

Η ορισmicroένη ελευθερίαΟ Αλέξανδρος διακήρυξε microετά την κατάληψη της Μικράς Ασίας την ελευθερία και την αυτονοmicroία των ελληνικών πόλεων Στην πραγmicroατικότητα όmicroως επρόκειτο για έννοιες περιορισmicroένες ή καλύτερα ορισmicroένες όπως φαίνεται από την κατά περίπτωση αντιmicroε-τώπιση κάθε πόλης Εξάλλου η απόδοση των αυτονόητων όπως ήταν η ελευθερία και η αυτονοmicroία για τις ελληνικές πόλεις σήmicroανε ταυτόχρονα τη σχετικοποίηση της αξίας τους Έτσι στην περίπτωση της Πριήνης οι microη ελληνικοί πληθυσmicroοί που κατοικούσαν εκτός της πόλης πέρασαν στον έλεγχο των Μακεδόνων και υπόκειντο σε φορολογία Η πόλη ανακηρύχθηκε ελεύθερη αυτόνοmicroη και αφορολόγητη ενώ δεν θα πλήρωνε και τη laquoσύνταξηraquo την εισφορά δηλαδή για τα έξοδα της εκστρατείας ndash άρα οι άλλες πόλεις πλήρωναν Ωστόσο εγκαταστάθηκε microακεδονική φρουρά Στην Έφεσο ανατράπηκε το φιλοπερσικό ολιγαρχικό πολίτευmicroα ενώ ο φόρος που έδινε η πόλη στον Πέρση βασιλιά πλέον θα κατάληγε στον ναό της Αρτέmicroιδος Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ασπένδου η οποία αρνήθηκε να εισφέρει όπως έκανε την εποχή της περσικής κυρι-

αφήνοντας την Καρία στα χέρια της Άδας που ανήκε στην οικογένεια του ΜαυσώλουΟι πόλεις της Λυκίας και της Παmicroφυλίας έπεσαν σύντοmicroα στα χέρια του και κυβερνήτης τους ορίστηκε ο Νέαρχος Ο Αλέξανδρος στράφηκε προς τον βορρά πέρασε από την Πισιδία και συνάντησε τον στρατό του Παρmicroενίωνα στο Γόρδιο της Φρυγίας (κοντά στη σηmicroερινή Άγκυρα) την άνοιξη του 333 πΧ όπου από την Ελλάδα έφτασαν άλλοι 3000

αρχίας άλογα και 50 τάλαντα για τα έξοδα της εκστρατείας Όταν όmicroως παραδόθηκε έπειτα από πολιορκία ο Αλέξανδρος την υποχρέωσε να καταβάλει τα διπλάσια χρήmicroατα της υπέβαλε ετήσιο φόρο και την έθεσε υπό τον έλεγχο του σατράπη Τέλος όπως φαίνεται από την επιστολή του προς τους Χίους η πόλη ήταν υποχρεωmicroένη να δεχτεί πίσω τους εξορίστους να microεταβάλει το πολίτευmicroά της σε δηmicroοκρατικό να εκκαθαρίσει το νοmicroικό της πλαίσιο από διατάξεις που ήταν αντίθετες προς τη φύση του πολιτεύ-microατος και το νέο αυτό πλαίσιο να το στείλει προς έγκριση στον Αλέξανδρο Επίσης οριζόταν ότι όσοι ανήκαν στη φιλοπερσική microερίδα και διέφυγαν της σύλληψης δεν θα γίνονταν δεκτοί από καmicroία πόλη της Συmicromicroαχίας της Κορίνθου ενώ όσοι συνελήφθησαν θα δικάζονταν από το συνέδριο της Συmicromicroαχίας Σε περίπτωση διαφωνίας microεταξύ όσων βρίσκονταν τώρα στην πόλη και αυτών που θα επέστρεφαν από την εξορία αυτή θα τη διευθετούσε ο Αλέξανδρος Τέλος η Χίος θα έπρεπε να συνδράmicroει microε 20 τριήρεις την εκστρατεία του Αλεξάνδρου όπως επίσης να δεχτεί και να συντηρήσει microακεδονική φρουρά microέχρι να επιτευχθεί η ειρήνευση στην πόλη Είναι λοιπόν σαφές ότι σκοπός του Αλεξάνδρου δεν ήταν η απελευθέρωση των πόλεων αλλά η εγκαθίδρυση ηγεmicroονίας Από την αρχή της εκστρατείας (όλα τα παραπάνω συmicroβάντα χρονολογούνται στο 334 πΧ) είχε αποφασίσει ότι η κατάσταση στο εσωτερικό των ελληνικών πόλεων θα έπρεπε να είναι απόλυτα ελεγχόmicroενη ενώ η διατήρηση του συστήmicroατος των σατραπειών που εφαρmicroοζόταν εδώ και αιώνες στην Περσική αυτοκρατορία θα του εξασφάλιζε διοικητική σταθερότητα και πόρους στοιχεία απαραίτητα για την απρόσκοπτη συνέχεια των επιχει-ρήσεων Το σύστηmicroα των σατραπειών διατηρήθηκε και στις περιοχές που δεν υπήρχαν ελληνικές πόλεις εγκαθιστώντας παράλληλα και τοπικούς ηγεmicroόνες όπως τον Αβδαλώ-νυmicroο στη Σιδώνα

Ανάγλυφη επιγραφή από το ιερό της Αθηνάς Πολιάδας

Μακεδόνες και 1000 Έλληνες Ο Αλέξανδρος παρέmicroεινε στη Φρυγία microέχρι και τον Ιού-λιο ξεκουράζοντας το στράτευmicroά του Την ίδια στιγmicroή ο στόλος του Μέmicroνονα διεξήγε επιχειρήσεις στα ελληνικά νησιά και στα παράλια του ΕλλησπόντουΣτα τέλη Ιουλίου του 333 πΧ ο Μέmicroνονας αρρώστησε και λίγο αργότερα πέθανε λύνο-ντας τα χέρια του Αλεξάνδρου Τώρα πλέον microπορούσε να κινηθεί προς τα νότια χωρίς να ανησυχεί για τα microετόπισθέν τουΆφησε λοιπόν τον Αντίγονο τον Μονόφθαλmicroο διοικητή της Φρυγίας και καταβάλλο-ντας εύκολα τους Πέρσες που φρουρούσαν τις Πύλες της Κιλικίας το στενό πέρασmicroα της οροσειράς του Ταύρου εισέβαλε στην Κιλικία και κατέλαβε την Ταρσό όπου έmicroεινε microέχρι τον Οκτώβριο του ιδίου έτους

Η microάχη στην ΙσσόΟ Δαρείος έχοντας εκmicroεταλλευτεί τη χρονοτριβή του Αλεξάνδρου στη Μικρά Ασία λόγω της αντίστασης του Μέmicroνονα κατόρθωσε να συγκεντρώσει microία microεγάλη στρατιά η οποία microε τον ίδιο επικεφαλής έφτασε το φθινόπωρο του 333 πΧ στη σηmicroερινή

Μαί

ανδρ

ος

Α Ι Γ Α Ι Ο Π Ε Λ Α Γ Ο Σ

Λα τ micro ι κ ό ς κ ό λ π ο ς

Ν Σάmicroος

ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΚΑΙ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΜΙΛΗΤΟΥΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 334 πΧ

Ν Τραγία

στρατόπεδο και στόλος Αλεξάνδρου

Ιεράστρατόπεδο και στόλος Νικάνωρος

καταφύγιο Μιλήσιων φυγάδων

επιθετική κίνηση του περσικού στόλου

πορεία εκστρατευτικού σώmicroατος υπό τον Φιλώτα

αρχική θέσηΠερσικού στόλου

δεύτερη θέσηΠερσικού στόλου

Ν Λάδη

Νεάπολη

Άναια

Πανιώνιο

∆ίδυmicroα

Ποσειδώνιο άκροΣάmicroος

Τρωγίλιοάκρο

Ηραίο

Πριήνη

όρ Θώρακας

όρ Μυκάλη

όρ Λάτmicroος

όρ Γρίο

Πύρρα

Μίλητος

Τειχιούσα

Μυούς

Ηράκλεια

νέος ρ

ους

Μαι

νάνδ

ρου

Μέmicroνων ο Ρόδιος

Ο Μέmicroνων ήρθε σε επαφή microε την Περσική αυτοκρατορία microέσω του αδερφού του Μέντορα που παντρεύτηκε τη Βαρσίνη κόρη του Αρτάβαζου σατράπη της Ελλησπο-ντικής Φρυγίας Τα δύο αδέρφια βοήθησαν τον τελευταίο στην εξέγερσή του ενάντια στον Αρταξέρξη Γrsquo Ώχο Μετά την αποτυχία της εξέγερσης και οι τρεις κατέφυγαν στη Μακεδονία του Φιλίππου Βrsquo Επέστρεψαν στην Ασία ως αντάλλαγmicroα για τη βοήθεια του Μέντορα προς τον Αρταξέρξη εναντίον της εξεγερmicroένης Αιγύπτου και πληροφόρησαν τον τελευταίο για τα σχέδια του Φιλίππου Μετά τον θάνατο του Μέντορα (340 πΧ) ο Μέmicroνονας παντρεύτηκε τη γυναίκα του Βαρσίνη και ανέλαβε τη στρατιωτική διοίκηση της Τρωάδας Κατόρθωσε να σταmicroατήσει την προέλαση του Παρmicroενίωνα νικώντας τον στη Μαγνησία το 336 πΧ και να αναγκάσει τα microακεδονικά στρατεύmicroατα να οπισθοχω-ρήσουν στην Ελλησποντική Φρυγία Όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στην Ασία ο Μέmicroνων πρότεινε να καταστρέψουν την σοδειά να εξολοθρεύσουν τα ζώα και να ερηmicroώσουν

Συρία Αρχικά ακολουθώντας τις συmicroβουλές του Μακεδόνα φυγά Αmicroύντα ετοιmicroάστηκε για microάχη στην πεδιάδα των Σώχων ανατολικά του όρους Αmicroανός όπου microπορούσε να αναπτύξει το στράτευmicroά του και να εκmicroεταλλευτεί την αριθmicroητική υπεροχή του Όmicroως ο Δαρείος κινήθηκε προς τα βόρεια παρέκαmicroψε το όρος Αmicroανός και βρέθηκε στην παραλία της Ισσού Πριν όmicroως φτάσει ο Δαρείος ο Αλέξανδρος νοmicroίζοντας ότι οι Πέρσες βρίσκονταν στους Σώχους προωθήθηκε από την Κιλικία προς την παραλία της Ισσού και συνέχισε προς τα νότια φτάνοντας στη Μυρίανδρο Έτσι όταν ο Δαρείος έφτασε στην Ισσό βρέθηκε στα νώτα του Αλεξάνδρου και στρατοπέδευσε στη βόρεια όχθη του ποταmicroού Πίναρου που πηγάζει από το όρος Αmicroανός και εκβάλλει στον κόλπο της Ισσού Η αλλαγή αυτή θέσεων είχε ως αποτέλεσmicroα ο Δαρείος να βρεθεί σε microία στενή πεδιάδα που δεν microπορούσε να αναπτύξει πλήρως το στράτευmicroά του

τις πόλεις ώστε να στερηθεί εφοδίων ο ελληνικός στρατός ενώ ταυτόχρονα ο στό-λος να επιδράmicroει στη Μακεδονία Ωστόσο οι άλλοι επικεφαλής του περσικού στρατού προτίmicroησαν την κατά microέτωπο σύγκρουση που οδήγησε στην ήττα στον Γρανικό ποταmicroό (334 πΧ) Στη συνέχεια ο Μέmicroνων επιχείρησε microε τη βοήθεια του στόλου αφενός να υπερασπιστεί τις παράκτιες πόλεις αφετέρου να καθυστερήσει την προέλαση του ελληνικού στρατεύmicroατος κάτι που πέτυχε microε τις επιδροmicroές στο Αιγαίο και την άmicroυνα στην Αλικαρνασσό Ακολούθως επιχείρησε να ενορχηστρώσει microε τη βοήθεια του Άγι βασιλιά της Σπάρτης εξέγερση εναντίον των Μακεδόνων στην Ελλάδα ενώ σχεδίαζε να κόψει microε τη βοήθεια του στόλου την παροχή εφοδίων και ενισχύσεων από τη Μακεδονία στην Ελλάδα Αρρώστησε όmicroως και πέθανε κατά την πολιορκία της Μυτιλήνης το 333 πΧ Οι Έλληνες microισθοφόροι του είτε ενσωmicroατώθηκαν στο στρατό του Αλεξάνδρου είτε κατέφυγαν στην υπηρεσία του Άγι της Σπάρτης Ο περσικός στόλος διαλύθηκε microετά την κατάληψη της Φοινίκης και της Συροπαλαιστίνης ενώ η Βαρσίνη που συνελήφθη microαζί microε τη βασιλική οικογένεια microετά την Ισσό έγινε ερωmicroένη του Αλεξάνδρου χαρίζοντάς του έναν γιο τον Ηρακλή

στρατόπεδο Αλεξάνδρου πολιορκητική microηχανή

microάχες

περσικός στόλοςστρατεύmicroατα Αλεξάνδρου

ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 334 πΧ

δυνάmicroεις πολιορκηmicroένων

κλειστός λιmicroένας

κρυπτός λιmicroένας

Τεχνητή διώρηγα

πύλη

πύλη

πύλη

Μαυσωλείο

Αγορά

Σαλmicroακίδα

Ζεφύριο

εξω

τερι

κή ο

χύρω

ση

Ιερό ∆ήmicroητρας

Ναός Άρεος

Θέατρο

προς Μύλασσα

Τρίπυλο

Ακρόπολη

Ο Αλέξανδρος αντιλαmicroβανόmicroενος την κρισιmicroότητα της κατάστασης συγκάλεσε πολεmicroι-κό συmicroβούλιο και αφού ανέπτυξε στους αξιωmicroατικούς του τα πλεονεκτήmicroατα που είχαν λόγω του εδάφους τους ενθάρρυνε Στη συνέχεια κατευθύνθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας ταχύτατα προς τα βόρεια καταλαmicroβάνοντας τις λεγόmicroενες Πύλες Κιλικίας και Συρίας ένα στενό πέρασmicroα στην παραλία του Ισσικού κόλπου εξασφαλίζοντας έτσι ότι δεν θα κινδύνευε να αποκλει-στεί στην πεδιάδα της ΙσσούΑκολούθως προχώρησε προς τα βόρεια και στρατοπέδευσε στη νότια όχθη του Πινά-ρου απέναντι από τον περσικό στρατό Πλέον δεν υπήρχε άλλη επιλογή για κανέναν από τους δύο αντιπάλους στην πεδιάδα πλάτους 2700 micro που δηmicroιούργησαν οι προσχώσεις του ποταmicroού θα δινόταν η κρίσιmicroη microάχη Ήταν αρχές Νοεmicroβρίου του 333 πΧΛόγω της στενότητας του πεδίου ο Δαρείος αναγκάστηκε να παρατάξει το στράτευmicroά του microε στενό microέτωπο και microεγάλο βάθος ndash laquoόχι ωφέλιmicroοraquo κατά τον Αρριανό Προς τη θάλασσα όπου το έδαφος ήταν περισσότερο οmicroαλό παρέταξε το ιππικό αριστερά τους ένα ισχυρό σώmicroα Καρδάκων στη συνέχεια τους Έλληνες microισθοφόρους και τέλος κοντά στους πρόποδες του Αmicroανού άλλο ένα ισχυρό σώmicroα Καρδάκων Ένα ισχυρό σώmicroα ελαφρού πεζικού έλαβε θέσεις στα ορεινά έχοντας ως κύρια αποστολή να κινηθεί στα νώτα του δεξιού κέρατος της παράταξης του Αλεξάνδρου Ο Δαρείος έλαβε θέση στο κέντρο της παράταξης όπου βρίσκονταν οι Έλληνες microισθοφόροι Ο Αλέξανδρος βλέποντας την περσική διάταξη παρέταξε τους Θεσσαλούς ιππείς στο αριστερό κέρας απέναντι από το ιππικό του Δαρείου και δεξιά τους τοξότες από τη Θράκη και την Κρήτη Στο κέντρο τοποθέτησε τη φάλαγγα των πεζεταίρων και στο δεξιό τους Μακεδόνες τοξότες τους Παίονες ιππείς και το βαρύ σαρισσοφόρο microακε-δονικό ιππικό Αφήνοντας τέλος microόλις 300 ιππείς να παρακολουθούν τις κινήσεις του ελαφρού εχθρικού πεζικού στα ορεινά επέκτεινε την παράταξή του πέραν της εχθρι-κής τοποθετώντας εκτός αυτής στα δεξιά ένα σώmicroα ακοντιστών ιππέων και τοξοτών καθώς και ένα τmicroήmicroα Ελλήνων microισθοφόρων Από τη διάταξη των δύο παρατάξεων φαίνεται ότι αν και οι δύο είχαν την ίδια περίπου στρατηγική δηλαδή άmicroυνα του αριστερού κέρατος και επίθεση του δεξιού η φιλοσο-φία του Δαρείου και του Αλεξάνδρου ήταν τελείως διαφορετική Ο πρώτος τοποθέτησε

Αναπαράσταση κινούmicroενης βαλλιστικής πολιορκητικής

όλο το ιππικό δηλαδή τη δύναmicroη κρούσης του στα δεξιά και το πεζικό στα αριστερά ενώ ο δεύτερος αν και ενίσχυσε το δεξιό κέρας διένειmicroε το ιππικό και στα δύο άκρα microοιράζοντας ανάλογα και τις υπόλοιπες microονάδες Η στρατηγική φιλοσοφία του Αλεξάν-δρου χαρακτηρίζεται από microία συmicromicroετρία ενώ του Δαρείου από microία υπερβολή Η microάχη ξεκίνησε microε τη σφοδρή επίθεση του microακεδονικού ιππικού και των άλλων δυ-

Ο στρατός του Αλεξάνδρου

Οι αριθmicroοί που δίνουν οι αρχαίες πηγές για τον στρατό του Αλεξάνδρου ποικίλλουν από 30000 πεζούς και 4000 ιππείς σε 43000 πεζούς και 5500 ιππείς Συνδυάζοντας τα αριθmicroητικά δεδοmicroένα του Αρριανού και του Διοδώρου microπορούmicroε να καταλήξουmicroε σε ένα πιθανό σύνολο 32000 πεζών και 5700 ιππέων Η υψηλή αναλογία ιππικού προς πεζικό (16) δείχνει ότι ο Αλέξανδρος είχε την πρόθεση να βασιστεί σε microεγάλο βαθmicroό στο πρώτο κάτι που διαπιστώνει κανείς και στον Γρανικό και στην Ισσό και στα Γαυγάmicroηλα Όσον αφορά το πεζικό τη διαιρεmicroένη σε 6 τάξεις microακεδονική φάλαγγα αποτελούσαν 9000 άνδρες Άλλες τρεις χιλιαρχίες επανδρώνονταν από Μακεδόνες ενώ υπήρχαν επίσης 500 Μακεδόνες τοξότες και άλλοι τόσοι Αγριάνες ακοντιστές Από τις περιοχές γύρω από τη Μακεδονία (Ιλλυρία κά) προήλθαν 7000 πεζικάριοι microε ελαφρύ οπλισmicroό ενώ το Κοινό της Κορίνθου προσέφερε 7000 οπλίτες Τέλος 5000 microισθοφόροι οπλί-τες πελταστές και τοξότες προήλθαν από διάφορα άλλα microέρη της Ελλάδας Το βαρύ ιππικό αποτελούσαν 1800 Μακεδόνες της laquoεταιρικής ίππουraquo 600 έφιπποι σαρισσοφό-ροι και 1800 Θεσσαλοί ενώ το ελαφρύ 600 Θράκες 300 Παίονες και 600 ιππείς του Κοινού της Κορίνθου Στους αριθmicroούς αυτούς προστέθηκαν σε διάφορες φάσεις της εκστρατείας ενισχύσεις προερχόmicroενες από την Ελλάδα τη Μικρά Ασία και τις άλλες περιοχές που καταλάmicroβανε ο Αλέξανδρος ενώ κατά διαστήmicroατα τραυmicroατίες έmicroεναν πίσω και αριθmicroοί στρατιωτών επέστρεφαν στην Ελλάδα για ξεκούραση Ο στόλος του Αλεξάνδρου αποτελείτο από 160 πλοία (microεταξύ των οποίων 20 αθηναϊκά) και άγνωστο αριθmicroό microεταγωγικών Όπως microπορεί κανείς να διαπιστώσει το microεγαλύτερο τmicroήmicroα του στρατεύmicroατος το αποτελούσαν Μακεδόνες Δεν είναι όmicroως γνωστό εάν αυτό οφειλόταν στην επιλογή του Αλεξάνδρου ή στην απροθυmicroία των άλλων ελληνικών πόλεων Το βέβαιο είναι ότι αυτό προσέδιδε στον στρατό του Αλεξάνδρου έναν microεγάλο βαθmicroό

νάmicroεων του δεξιού κέρατος που πέρασαν τον Πίναρο και διέσπασαν το αριστερό κέρας των Περσών Αντιθέτως η φάλαγγα στο κέντρο δεν κατόρθωσε να διατηρήσει τη συ-νοχή της σε όλο της το microήκος κατά τη διάρκεια της πορείας της microέσα από τον ποταmicroό και οι Έλληνες microισθοφόροι του Δαρείου βρήκαν τη δυνατότητα να την προσβάλουν στα σηmicroεία που δηmicroιουργήθηκαν τα ρήγmicroατα Η microάχη υπήρξε αmicroφίρροπη microέχρι τη στιγmicroή που οι δυνάmicroεις του δεξιού κέρατος του Αλεξάνδρου έχοντας απωθήσει τους αντιπά-

οmicroοιογένειας που δεν είχε ο περσικός στρατός Εκτός των microάχιmicroων microονάδων υπήρχε microεγάλος αριθmicroός φορτηγών ζώων τmicroήmicroα microηχανικού (θα παίξει τον σηmicroαντικότερο ρόλο στις πολιορκίες της Αλικαρνασσού της Τύρου και της Γάζας) τοπογράφοι αρχιτέκτονες ταχυδροmicroική υπηρεσία (βασιλικό ταχυδροmicroείο) βασιλική γραmicromicroατεία επιφορτισmicroένη microε την αλληλογραφία και την τήρηση του ηmicroερολογίου διπλωmicroατικοί υπάλληλοι microάντεις και γιατροί Το εκστρατευτικό σώmicroα ακολουθούσαν επίσης φιλόσοφοι γεωγράφοι ιστορικοί ποιητές microουσικοί και άλλοι καλλιτέχνες

Κατά την παραmicroονή του ο Αλέξανδρος άκουσε την παράδοση για την άmicroαξα του Γορδίου Σύmicroφωνα microε αυτή την εποχή που είχε ξεσπάσει εmicroφύλια διαmicroάχη microεταξύ των Φρυγών οι τελευταίοι έλαβαν έναν χρησmicroό ότι όποιος φτάσει πάνω σε microία άmicroαξα αυτός θα γίνει βασιλιάς τους και θα σταmicroατήσει τη διαmicroάχη Εκείνη λοιπόν τη στιγmicroή εmicroφανίστηκε ο Μίδας πάνω στην άmicroαξα του πατέρα του και οι Φρύγες τον έκαναν βασιλιά τους Την άmicroαξα αυτή ο Μίδας την αφιέρωσε στον Δία Ο ζυγός της ήταν δεmicroένος microε δεσmicroό από φλοιό κρανέας και δεν microπορούσε να διακρίνει κανείς ούτε την αρχή ούτε το τέλος του Σύmicroφωνα λοιπόν microε την ίδια παράδοση όποιος έλυνε τον δεσmicroό θα γινόταν κυρίαρχος της Ασίας Ο Αλέξανδρος όπως αναφέρει ο Αρριανός ακολουθώντας τον Αριστόβουλο έλυσε τον δεσmicroό αφαιρώντας το καρφί που συνέδεε τον ζυγό microε την άmicroαξα Άλλοι όmicroως βιογράφοι του Αλεξάνδρου υποστηρίζουν ότι έκοψε τον δεσmicroό microε το σπαθί του δεί-χνοντας ότι θα γίνονταν κύριος της Ασίας όχι microε τον νου αλλά microε τη στρατιωτική του ισχύ Η ιστορικότητα της δεύτερης αυτής άποψης αmicroφισβητείται

Η καταδίωξη του Δαρείου από τον Αλέξανδρο έφιππο πάνω

λους τους άρχισαν να επιτίθενται από τα πλάγια εναντίον των Ελλήνων microισθοφόρων Ο Δαρείος ο οποίος βρισκόταν πίσω από τους Έλληνες microισθοφόρους φοβούmicroενος τον θάνατο ή τη σύλληψη άρπαξε ένα άλογο και τράπηκε σε φυγή αφήνοντας στο άρmicroα του τον microανδύα και το τόξο του Ο Αλέξανδρος όρmicroησε στην καταδίωξη του Δαρείου ωστόσο δεν κατόρθωσε να τον φτάσει Έπεσαν όmicroως στα χέρια του το άρmicroα του ο microανδύας και το τόξο του Μόλις οι Πέρσες που microάχονταν στην παραλία εναντίον του θεσσαλικού ιππικού πληροφορήθηκαν ότι η παράταξη είχε σπάσει και ο Δαρείος είχε τραπεί σε φυγή εγκατέλειψαν το πεδίο της microάχης αν και νικούσαν και οπισθοχώρη-σαν άτακτα δίνοντας τη δυνατότητα στους Θεσσαλούς ιππείς να τους καταδιώξουν και να σκοτώσουν πολλούς από αυτούς Ο Αλέξανδρος έχασε 300 πεζούς και 150 ιππείς ενώ γύρω στους 4000 ήταν οι τραυmicroατίες ο ίδιος τραυmicroατίστηκε στον microηρό Όσο για τις περσικές απώλειες ο αριθmicroός τους θα πρέπει να κυmicroάνθηκε microεταξύ 10000 και 20000 Σε ανάmicroνηση της microάχης ο Αλέξανδρος ίδρυσε microία νέα πόλη στον Ισσικό κόλ-πο στην οποία έδωσε το όνοmicroά του και έmicroεινε γνωστή ως laquoΑλεξάνδρεια κατrsquo Ισσόνraquo (σηmicroερινή Αλεξανδρέττα-Ισκεντερούν)

Ο στρατός του Δαρείου

Αντίθετα microε τον στρατό του Αλεξάνδρου οι αριθmicroοί που αναφέρονται από τους αρχαίους συγγραφείς για τον στρατό του Δαρείου απέχουν σηmicroαντικά microεταξύ τους Συγκεκριmicroένα όσον αφορά το στράτευmicroα της Ισσού ο Διόδωρος κάνει λόγο για 500000 ο Αριανός για 600000 και ο Κούρτιος Ρούφος για 300000 άνδρες Οι διαφορές είναι ακόmicroη microεγαλύ-τερες στα Γαυγάmicroηλα όπου οι τρεις συγγραφείς αναφέρουν 200000 ιππείς και 800000 πεζούς 40000 ιππείς και 1000000 πεζούς και 45000 ιππείς και 200000 πεζούς αντί-στοιχα Ο Πλούταρχος και ο Ιουστίνος από την άλλη microιλούν για 1000000 και 500000 άνδρες χωρίς να κάνουν διάκριση microεταξύ πεζών και ιππέωνΕντυπωσιακή είναι η περιγραφή από τον Κούρτιο Ρούφο της στρατιάς που ξεκίνησε από τη Βαβυλώνα microε κατεύθυνση την Ισσό Σύmicroφωνα microε τον Ρωmicroαίο ιστορικό που αντλεί πληροφορίες και

από περσικές πηγές προηγούνταν του στρατεύmicroατος οι ασηmicroένιοι βωmicroοί microε την ιερή πυρά των Ζωροαστρών ακολουθούσαν οι Μάγοι και 365 άνδρες ντυmicroένοι microε άλικους χιτώνες συmicroβολίζοντας τις ηmicroέρες του σεληνιακού ηmicroερολογίου Πίσω από αυτούς είχε τοποθετηθεί το άρmicroα του Ahura Mazda το οποίο έσερναν λευκά άλογα και ένας τερά-στιος ίππος laquoτο άλογο του ήλιουraquo Την ποmicroπή έκλειναν δέκα άmicroαξες στολισmicroένες microε χρυσό και ασήmicroι Πίσω από αυτή την περίεργη ποmicroπή ακολουθούσε ο στρατός microε πρώ-τους τους ιππείς ντυmicroένους microε τη στολή της περιοχής από την οποία προέρχονταν και αmicroέσως microετά τους Αθανάτους Οι τελευταίοι αριθmicroούσαν 10000 και ήταν το εκλεκτότερο σώmicroα του περσικού στρατεύmicroατος Φορούσαν χρυσοποίκιλτα ρούχα και έφεραν δόρατα microε χρυσά άκρα Αmicroέσως microετά έρχονταν οι 15000 ευγενείς ντυmicroένοι πολυτελώς (microε γυναίκες τους παροmicroοιάζει ο Κούρτιος Ρούφος) όσοι ήταν υπεύθυνοι για την γκαρνταρό-microπα του βασιλιά και τέλος ο Δαρείος πάνω στο άρmicroα του microε 200 συγγενείς στα δεξιά και στα αριστερά του Πίσω από τον Δαρείο είχαν λάβει θέση 10000 λογχοφόροι 30000 πεζοί και τα 400 βασιλικά άλογα και αmicroέσως microετά οι άmicroαξες microε τη microητέρα τη σύζυγό του και την ακολουθία τους Στη συνέχεια έρχονταν 15 άmicroαξες microε τα παιδιά του Δαρείου τις υπηρέτριες και τους ευνούχους Ακολουθούσαν οι 360 παλλακίδες microαζί microε τα 600 microουλάρια και τις 300 καmicroήλες που microετέφεραν τους θησαυρούς του Πέρση βασιλιά Μετά οι γυναίκες των ευγενών οι υπηρέτες οι microηχανικοί οι τεχνίτες και τέλος πλήθος πεζι-κάριων microε ελαφρύ οπλισmicroό Όπως microπορεί κανείς να συmicroπεράνει το περσικό στράτευmicroα έmicroοιαζε περισσότερο microε microία τελετουργική ποmicroπή παρά microε έναν στρατό microε τη συνήθη έννοια Η εξήγηση βρίσκεται στη διαφορετική άποψη για τον πόλεmicroο που είχαν οι Πέρ-σες Σκοπός τους ήταν περισσότερο να εντυπωσιάσουν microε την πολυτέλεια και το πλήθος τον αντίπαλο ώστε να προσέλθει σε διαπραγmicroατεύσεις παρά να πολεmicroήσουν Απέναντί τους όmicroως είχαν έναν σιδερόφρακτο στρατό που ο microόνος σκοπός του ήταν η microάχηΑν πάλι δεν κατόρθωναν να επιτύχουν την έναρξη διαπραγmicroατεύσεων τότε το κύριο βάρος της microάχης έπεφτε στους Αθανάτους και στους ευγενείς που ήταν καθώς φαίνεται πολύ καλύτερα εκπαιδευmicroένοι από τους υπολοίπους Στόχος τους ήταν να δώσουν τέλος στη microάχη εξουδετερώνοντας τον αντίπαλο αρχηγό (κάτι που συνέβη στα Κούναξα το 401 πΧ) Αντίθετα λοιπόν microε την κατά φάλαγγα microάχη των Ελλήνων οι Πέρσες επιδίωκαν έναν πόλεmicroο ευγενών σύmicroφωνα microε το αριστοκρατικό πρότυπο του πολέmicroου που ήταν παρελθόν στην Ελλάδα εδώ και αιώνες Απόδειξη περί αυτού είναι ο θάνατος πολλών

Ο Αλέξανδρος στη ΣυροπαλαιστίνηΜετά τη νίκη στην Ισσό ο Αλέξανδρος κατευθύνθηκε προς τα νότια προς τα παρά-λια δηλαδή της Συροπαλαιστίνης Οι πόλεις Βύβλος Άραδος Τρίπολη Βηρυτός και Σιδώνα παραδόθηκαν χωρίς πολιορκία Στη Σιδώνα εγκατέστησε ως κυβερνήτη τον Αβδαλώνυmicroο στον οποίο πιθανόν ανήκει η περίφηmicroη σαρκοφάγος του Αλεξάνδρου

Η πολιορκία της ΤύρουΑντίθετα όmicroως microε τις παραπάνω πόλεις η Τύρος έπεσε έπειτα από πολιορκία που υπήρξε σκληρή και microακροχρόνια Η πολιορκία της Τύρου αποτελεί microία ιδιαίτερη περί-

εξrsquo αυτών και στις τρεις microάχες microε τον Αλέξανδρο Αυτό ακριβώς ξέροντας ο Αλέξανδρος επιδίωκε πάντα να χτυπήσει το αντίπαλο κέντρο όχι όmicroως συγκεντρώνοντας γύρω του όπως ο Δαρείος τους εκλεκτούς αλλά χρησιmicroοποιώντας σώmicroατα που είχαν εκπαιδευτεί να ενεργούν ως σύνολα όπως η εταιρική ίππος και η microακεδονική φάλαγγα Θα ήταν βέβαια λάθος να υποστηρίξει κανείς ότι εκπαιδευmicroένα σώmicroατα απουσίαζαν τελείως από τον περσικό στρατό Οι κατάφρακτοι ιππείς και οι Καρδάκες ήταν δύο από αυτά Οι πρώτοι ήταν ιππείς microε βαριά πανοπλία ενώ οι δεύτεροι που στρατεύονταν ως πεζοί κατοικούσαν σε ξεχωριστούς οικισmicroούς και είχαν ως microόνη τους ενασχόληση τη στρατι-ωτική εκπαίδευση Παραδοσιακό περσικό σώmicroα ήταν και οι τοξότες ενώ στα Γαυγάmicroηλα ως έσχατο microέσο χρησιmicroοποιήθηκαν τα δρεπανηφόρα άρmicroατα και οι πολεmicroικοί ελέφαντες Τέλος στα επίλεκτα σώmicroατα θα πρέπει να προστεθούν και οι Έλληνες microισθοφόροι που έδρασαν στον Γρανικό και στην Ισσό Όσον αφορά τον στόλο αυτός αποτελούνταν από 400 πλοία προερχόmicroενα κυρίως από την Ιωνία την Κύπρο και τη Φοινίκη Ο στόλος αυτός διαλύθηκε microε την κατάληψη της Μικράς Ασίας και της Συροπαλαιστίνης από τον Αλέξανδρο καθώς και microε την προσχώρηση στο ελληνικό στρατόπεδο των βασιλέων της Κύπρου Μπορεί λοιπόν να συmicroπεράνει κανείς ότι η περιορισmicroένη συνοχή η παρωχη-microένη στρατιωτική τακτική ο περιορισmicroένος αριθmicroός καλά εκπαιδευmicroένων σωmicroάτων και η ανοmicroοιογένεια ήταν βασικοί παράγοντες για τις ολέθριες ήττες που υπέστη ο περσικός στρατός Τη διαφορά τελικά δεν την έκανε η ποσοτική αλλά η ποιοτική υπεροχή και αυτή ήταν microε την πλευρά του Αλεξάνδρου

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΙΣΣΟΥ (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 333 πΧ)

φάλαγγα πεζεταίρων

ΣΤΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ


ιππείς

ψιλοί

σύmicromicroαχοι και microισθοφόροι

1 αγριάνες ακοντιστές ιππείς και τοξότες

9 τάξη Κρατερού


ΣΤΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ∆ΑΡΕΙΟΥ

Κάρδακεςελαφρύ πεζικό

ιππείς

Ασιατικά στρατεύmicroατα

10 τάξη Μελεάγρου

11 τάξη Πτολεmicroαίου

12 τάξη Αmicroύντα

13 Κρήτες τοξότες και Θράκες

14 ιππικό Θεσσαλών

15 ιππικό συmicromicroάχων

2 σαρισσοφόροι ιππείς υπό τον Πρωτόmicroαχο

3 Παίονες ιππείς υπό τον Αρίστωνα

4 Μακεδόνες τοξότες υπό τον Αντίοχο

5 ιππικό εταίρων υπό τον Φιλώτα

6 υπασπιστές υπό τον Νικάρονα

7 τάξη Κοίνου

8 τάξη Πέρδικκα

Brsquo ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

2

∆αρε

ίος

ό ρ Α micro α ν ό ς

3 4 5

67

89

1011

1213

1415

Ι Σ Σ Ι Κ Ο ΣΚ Ο Λ Π Ο Σ

Arsquo ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415


πτωση όχι microόνο από πλευράς τακτικής αλλά και από πλευράς αιτίας Όσον αφορά το δεύτερο οι Τύριοι αρχικά δήλωσαν στον Αλέξανδρο ότι ήταν διατεθει-microένοι να υπακούσουν στις εντολές του Αρνήθηκαν εντούτοις να του επιστρέψουν να εισέλθει στην πόλη και να θυσιάσει στον ναό του Μελκάαρτ (φοινικικής θεότητας αντίστοιχης του Ηρακλή) microε το αιτιολογικό ότι microόνο ο βασιλιάς τους είχε αυτό το δικαίωmicroα Αντrsquo αυτού του πρότειναν να θυσιάσει σε ένα άλλο ιερό στην Παλαίτυρο έξω δηλαδή από τα τείχη της Τύρου Η απάντηση αυτή εξόργισε τον Αλέξανδρο που διέταξε να αρχίσουν οι προετοιmicroασίες για την πολιορκίαΗ απάντηση αυτή των Τυρίων δεν ήταν τίποτα παραπάνω παρά ένας διπλωmicroατικός ελιγmicroός αφού προσπαθούσαν αφενός να αποδεχθούν την ηγεmicroονία του Αλεξάνδρου αφετέρου να microην απεmicroπολήσουν την αυτόνοmicroη βασιλεία τους Δεν είναι microάλιστα τυ-χαίο ότι στην πρεσβεία των Τυρίων προς τον Αλέξανδρο συmicromicroετέχει και ο γιος του βασιλιά που τον αντικαθιστά λόγω της συmicromicroετοχής του τελευταίου στον περσικό στό-λο Πάντως η στάση τους χαρακτηρίστηκε από αmicroφισηmicroία που ίσως στόχευε στο να κερδίσουν χρόνο καθώς στόλος τους microε επικεφαλής τον ηγεmicroόνα τους βρισκόταν

Λεπτοmicroέρεια από πίνακα του Γερmicroανού ζωγράφου Albrecht

Στα χέρια του Παρmicroενίωνα έπεσε και το θησαυροφυλάκιο του Δαρείου που βρισκόταν στη Δαmicroασκό και περιείχε 55 τόνους χρυσού και microεγάλη ποσότητα αργύρου Χρησιmicroο-ποιώντας τον θησαυρό του Δαρείου ο Αλέξανδρος έκοψε νοmicroίσmicroατα microε την κεφαλή του Ηρακλή αρχηγέτη των Μακεδόνων στον εmicroπροσθότυπο και τον καθιστό Δία στον οπισθότυπο Τα χρήmicroατα αυτά microαζί microε 3000 τάλαντα που βρήκε ο Αλέξανδρος στο στρατόπεδο του Δαρείου στάθηκαν πολύτιmicroα στον Αλέξανδρο για την κάλυψη των εξόδων της εκστρατείας Ο Αλέξανδρος εντυπωσιάστηκε από την πολυτέλεια της σκηνής του Δαρείου όταν εισήλθε στο περσικό στρατόπεδο ενώ εκεί συνάντησε και την οικογένεια του Δαρείου στην οποία φέρθηκε microε γενναιοψυχία Συγκεκριmicroένα τους έδωσε την άδεια να χρησι-microοποιήσουν τα λάφυρα για να προσφέρουν τιmicroές σε όσους από τους νεκρούς ήθελαν (υπήρχαν ανάmicroεσά τους συγγενείς και ανώτατοι αξιωmicroατικοί του Δαρείου) ενώ τους δήλωσε ότι δεν θα τους έλειπε τίποτα Η απελευθέρωση της οικογένειας θα γινόταν ένα από τα κύρια σηmicroεία της αλληλογραφίας Δαρείου-Αλεξάνδρου

εκείνη τη στιγmicroή στο πλευρό των Περσών Επιστρέφοντας στα γεγονότα όπως αυτά περιγράφονται από τον Διόδωρο τον Αρριανό και τον Κούρτιο Ρούφο ο Αλέξανδρος ήταν υποχρεωmicroένος να καταφύγει σε microεγάλα τεχνικά έργα προκειmicroένου να επιτύχει τον στόχο του δεδοmicroένου ότι η Τύρος ήταν χτι-σmicroένη σε microία νησίδα που απείχε περίπου 700 micro από την ακτή είχε ισχυρά τείχη δύο λιmicroάνια και πολλά πλοία Ο Αλέξανδρος λοιπόν έπρεπε να κατασκευάσει έναν microώλο από την ακτή microέχρι τη νησίδα προκειmicroένου να microεταφέρει τις πολιορκητικές του microηχανές κοντά στα τείχη Την κατασκευή του ανέλαβε ο αρχιmicroηχανικός Διάδης από τη Θεσσαλία microε τη βοήθεια του Χαρία του Ποσειδωνίου και του Φιλίππου Οι Τύριοι αρχικά δεν έδωσαν σηmicroασία στην προσπάθεια αυτή του Αλεξάνδρου και ιδιαίτερη βαρύτητα στην άmicroυνα της πόλης θεωρώντας ότι ο στόλος και τα τείχη αλλά κυρίως η θάλασσα τους προστάτευε από τις εχθρικές επιβουλές Όταν όmicroως είδαν ότι το microήκος του microώλου microεγάλωνε και όλο και πλησίαζε προς την πόλη έστειλαν ένα

Η σαρκόφαγος του Αλεξάνδρου

Η γνωστή ως laquoσαρκοφάγος του Αλέξανδρουraquo ανήκε microάλλον στον Αβδαλώνυmicroο διοικητή της Σιδώνας διορισmicroένο από τον Αλέξανδρο Πρόκειται για microία microαρmicroάρινη σαρκοφάγο που βρέθηκε στη βασιλική νεκρόπολη της Σιδώνας Στις τέσσερις πλευρές και στα δύο αετώmicroατα της στέγης φέρει ανάγλυφες παραστάσεις βασιλικού κυνηγιού (λιονταριού πάνθηρα) και microαχών Και στα microεν και στα δε συmicromicroετέχουν άνδρες microε ελληνικό και ανατολίτικο οπλισmicroό και αmicroφίεση χωρίς όmicroως να απουσιάζει και το ηρωϊκό γυmicroνό Οι σκηνές χαρακτηρίζονται από πάθος και ένταση ενώ κυριαρχεί η laquoηρωϊκή διαγώνιοςraquo που συναντά κανείς στα ψηφιδωτά από την Πέλλα και στις τοιχογραφίες της Βεργί-νας Ορισmicroένες από τις microορφές αποδίδονται στον Αβδαλώνυmicroο στον Αλέξανδρο και σε άλλους Μακεδόνες χωρίς να microπορεί κανείς να προσδιορίσει τις microάχες στις οποίες συmicromicroετέχουν Σε ορισmicroένες βέβαια περιπτώσεις η συmicroπλοκή Ελλήνων microεταξύ τους αφήνει περιθώριο να σκεφτεί κανείς ότι απεικονίζονται και microάχες των διαδόχων του Αλεξάνδρου Η σαρκοφάγος χρονολογείται στο διάστηmicroα από το 325 microέχρι το 311 πΧ οπότε πεθαίνει ο Αβδαλώνυmicroος και βρίσκεται σήmicroερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης

Λεπτοmicroέρεια από την περίφηmicroη laquoσαρκοφάγο του Αλεξάνδρουraquo

τmicroήmicroα του πληθυσmicroού τους (γυναίκες γέρους και παιδιά) στην αποικία τους την Καρχηδόνα ώστε να αντέξουν περισσότερο σε microία κατάσταση πολιορκίας και συγκέ-ντρωσαν όλα τα αmicroυντικά τους όπλα στο σηmicroείο των τειχών που έβλεπε προς τον microώλο Άρχισαν λοιπόν να βάλουν microε σφενδόνες τόξα και καταπέλτες εναντίον όσων συmicromicroετείχαν στην κατασκευή του microώλου όχι microόνο από την ξηρά αλλά και από τα πλοία τους στη θάλασσα προκαλώντας σηmicroαντικές απώλειεςΟ Αλέξανδρος προκειmicroένου να αντιmicroετωπίσει τη νέα κατάσταση έδωσε εντολή να κα-τασκευάσουν στην άκρη του microώλου δύο κινητούς ξύλινους πύργους ψηλούς όσο και τα τείχη της Τύρου και να τους καλύψουν microε δέρmicroατα Έτσι οι πύργοι θα microετακινού-νταν συνέχεια προς την κατεύθυνση των αντιπάλων όσο θα αυξανόταν το microήκος του microώλου ενώ οι κατασκευαστές του θα συνέχιζαν τις εργασίες τους απρόσκοπτα προ-στατευmicroένοι πίσω τους Οι Τύριοι ωστόσο κατόρθωσαν να καταστρέψουν τους πύργους και τα άλλα οχυρωmicroατικά έργα ρίχνοντας ένα πλοίο γεmicroάτο microε εύφλεκτες ύλες πάνω στον microώλο ενώ την ίδια ώρα άλλοι αποβιβάζονταν στον microώλο και κατέστρεφαν κάθε οχυρωmicroατικό έργοΟ Αλέξανδρος διέταξε να κατασκευαστούν νέοι πύργοι αλλά αντιλήφθηκε ότι η επιχεί-ρηση δεν θα είχε αίσια έκβαση εάν δεν περνούσε ο έλεγχος της θάλασσας στα χέρια του Έτσι λοιπόν συγκέντρωσε πλοία από τις άλλες πόλεις της Φοινίκης που εγκατέλει-ψαν τους Πέρσες ενώ σηmicroαντικό αριθmicroό του έστειλαν οι βασιλείς της Κύπρου Έχοντας περισσότερα από 200 πλοία στη διάθεσή του κατευθύνθηκε προς την Τύρο Οι Τύριοι έχοντας πλέον χάσει την υπεροχή στη θάλασσα έκλεισαν microε τα πλοία τους τις εισόδους των δύο λιmicroανιών προσπαθώντας να εmicroποδίσουν την αποβίβαση των στρατευmicroάτων του ΑλεξάνδρουΟ Αλέξανδρος διέταξε τον στόλο των Κυπρίων να επιτηρεί τον έναν και τον στόλο των Φοινίκων τον άλλο λιmicroένα ενώ τα υπόλοιπα πλοία τα εξόπλισε microε πολιορκητικές microηχανές ώστε να πολιορκήσει την πόλη και από τη θάλασσα Οι Τύριοι έριξαν microεγάλους βράχους στη θάλασσα προκειmicroένου να microην microπορούν τα πλησιάσουν τα πλοία microε τις microηχανές αλλά ο Αλέξανδρος κατόρθωσε να τους ανασύρει και να πλησιάσει τα τείχη Οι Τύριοι microην έχοντας άλλη επιλογή επιχείρησαν αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον του κυπριακού στόλου Κατόρθωσαν να βυθίσουν πολλά πλοία και η καταστροφή θα ήταν microεγαλύτερη εάν ο Αλέξανδρος βλέποντας το συmicroβάν δεν έσπευδε microε τα φοινικικά

Ιερό ΗρακλέουςΙερό Ηρακλέους

ΑγηνόριοΑγηνόριο

Αγηνόριο

Σιδώνιος λιmicroένας


Αιγύπτιος λιmicroένας

Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος

Ιερό Ηρακλέους

Αιγύπτιοςλιmicroένας

Βασίλεια

Βασίλεια laquoχώmicroαraquolaquoχώmicroαraquo

laquoχώmicroαraquo

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

σηmicroερινή γραmicromicroή τη

ς παρ

αλία

ς

σηmicroερινή γραmicromicroή της παραλίας

πρώτη θέσηΕπίθεση των Τυρίων και επέmicroβαση του Αλέξανδρου

πρώτη θέσηδεύτερη θέση

πρώτη θέσηTελική επίθεση του Αλέξανδρου και άλωση της πόλεως

O αποκλεισmicroόςδεύτερη θέση

δεύτερη θέση

ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΚΑΙ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΤΎΡΟΥ(ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ ΤΟΥ 332 πχ)

στόλος των Τυρίων

πλοία microε τοξότες και καταπέλτες

πύργοι

ναυτικές δυνάmicroειςτου Αλεξάνδρου

Φοινικικός και Κυπριακός στόλος

πολιορκητικές microηχανές

πολεmicroικές microηχανές

τελευταία εστία αντιστάσεως των Τυρίων

καταφύγιο των Τυρίων

Χαρτογραφική απεικόνιση της πολιορκίας της Τύρου την περί-

πλοία Η κατάσταση γρήγορα ανετράπη και microόνο λίγα πλοία των Τυρίων κατόρθωσαν να επιστρέψουν στη βάση τουςΣτην αρχαία γραmicromicroατεία αναφέρεται ότι κάποιοι Τύριοι είδαν στο όνειρό τους ότι ο Απόλλωνας θα εγκατέλειπε την πόλη και γιrsquo αυτό έδεσαν το άγαλmicroά του στον βωmicroό του Μελκάρτ Αλλά και για τον Αλέξανδρο αναφέρεται ότι είδε στο όνειρό του έναν σάτυρο να τον περιπαίζει τον οποίο microετά από microεγάλη προσπάθεια τον συνέλαβε Οι ονειροκρίτες ερmicroήνευσαν το όνειρο ότι η πολιορκία θα είχε αίσιο τέλος (σα-τυρος = δική σου η Τύρος)Ο Αλέξανδρος έχοντας πλέον ολοκληρώσει την κατασκευή του microώλου επιχείρησε ανεπιτυχώς να προκαλέσει ρήγmicroα στο τείχος από την πλευρά αυτή Τελικά κατόρθω-σε να επιτύχει τον στόχο του στη νότια πλευρά χρησιmicroοποιώντας τις πολιορκητικές microηχανές που βρίσκονταν πάνω στα πλοία Ωστόσο το προγεφύρωmicroα που δηmicroιούργη-σε καταστράφηκε γρήγορα από τους αmicroυνόmicroενους Γνωρίζοντας πλέον ότι το νότιο microέρος των τειχών ήταν πιο ευάλωτο συγκέντρωσε τις πολιορκητικές microηχανές εκεί και διέταξε ταυτόχρονα microε την κρούση να γίνουν επιθέσεις και στις άλλες πλευρές των τειχών και στα λιmicroάνια προκειmicroένου να microην microπορέσουν οι αmicroυνόmicroενοι να συ-γκεντρώσουν την άmicroυνά τους στο σηmicroείο του ρήγmicroατος Έτσι microόλις δηmicroιουργήθηκε το ρήγmicroα στήθηκαν γέφυρες και οι εκλεκτότεροι του στρατεύmicroατος microε επικεφαλής τον Αλέξανδρο εισέβαλαν στην πόλη την ίδια στιγmicroή που Κύπριοι και Φοίνικες καταλάmicroβαναν τα λιmicroάνια Οι Τύριοι επιχείρησαν αντεπίθε-ση αλλά απέτυχαν Ακολούθησαν σκηνές αγριότητας από τους επιτιθέmicroενους που ήταν οργισmicroένοι από το γεγονός ότι οι Τύριοι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας έσφα-ζαν τους αιχmicroαλώτους και τους πετούσαν από τα τείχη στη θάλασσα Ο Αλέξανδρος δεν κατέστρεψε πάντως τον ναό του Μελκάρτ-Ηρακλή αλλά θυσίασε στον βωmicroό του αφιέρωσε στο ιερό την πολιορκητική microηχανή που γκρέmicroισε το τοίχος και το ιερό πλοίο του Ηρακλή ενώ διοργάνωσε παρελάσεις γιορτές και αγώνες προς τιmicroήν του Επίσης άφησε ελεύθερους τον βασιλιά της Τύρου και άλλους επιφανείς πολίτες της Οι υπόλοιποι κάτοικοι εξανδραποδίστηκαν Η πολιορκία της Τύρου διήρκεσε 7 microήνες και αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγmicroατα πολιορκητικής τακτικής στην αρχαιότητα

Ο Αλέξανδρος στην ΙερουσαλήmicroΜία πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία για την παρουσία του Αλεξάνδρου στην Παλαιστίνη microας microεταφέρει ο Ιουδαίος ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος στην Ιουδαϊκή αρχαιολογία τουΜετά την πολιορκία της Τύρου ο Αλέξανδρος ζήτησε από τον αρχιερέα των Ιουδαίων να του στείλει ενισχύσεις και προmicroήθειες Αυτός του απάντησε ότι είχε ορκιστεί στον Δαρείο να microη στραφεί εναντίον του και δεν θα microπορούσε να πράξει κάτι τέτοιο όσο αυτός ήταν εν ζωή Ο Αλέξανδρος οργίστηκε και προχώρησε προς τον νότο κα-ταλαmicroβάνοντας τη Γάζα Εκεί τον συνάντησε ο ηγεmicroόνας των Σαmicroαρειτών Σανβαλλάτ ο οποίος αν και υποτελής του Δαρείου δήλωσε υποταγή στον Αλέξανδρο και του προσέφερε 7000 άνδρες Του είπε επίσης ότι ο γαmicroπρός του ο Μανασής ήταν αδερφός του Ιουδαίου αρχιερέα και πως πολλοί Ιουδαίοι κατοικούσαν στη Σαmicroά-ρεια Εάν λοιπόν ο Αλέξανδρος τους βοηθούσε να χτίσουν έναν ναό και όριζε ως αρχιερέα τον Μανασή τότε οι Ιουδαίοι θα χωρίζονταν στα δύο οπότε δεν θα ήταν επικίνδυνοι για τους Έλληνες όπως συνέβη microε τους Ασσύριους Ο Αλέξανδρος ακο-λούθησε τη συmicroβουλή του και όρισε το αξίωmicroα να microεταβιβάζεται στους απογόνους του Μανασή Ο Σανβαλλάτ πέθανε δύο microήνες αργότερα και ο Αλέξανδρος προχώρησε προς την ΙερουσαλήmicroΟ αρχιερέας των Ιουδαίων microαθαίνοντας τον επικείmicroενο ερχοmicroό του Αλεξάνδρου πα-νικοβλήθηκε και ζήτησε από τους οmicroοεθνείς του να ικετέψουν τον θεό ζητώντας την προστασία του Ο θεός παρουσιάστηκε στον ύπνο του και του είπε να microη φοβάται αλλά να ανοίξει τις πύλες και όλοι οι υπόλοιποι να ντυθούν microε άσπρα ενδύmicroατα ενώ αυτός και οι άλλοι ιερείς να συναντήσουν τον Αλέξανδρο σύmicroφωνα microε το έθιmicroοΟ αρχιερέας υπάκουσε και microαθαίνοντας ότι ο Αλέξανδρος ήταν πλέον κοντά βγήκε microε τους Ιουδαίους προς απάντησή του Τον συνάντησε σε microία περιοχή που ονοmicroάζεται Σάφα λέξη που στα ελληνικά microεταφράζεται ως laquoπροσδοκίαraquo προσδοκία για την πό-λη και τον ναό Και ενώ οι Σαmicroαρείτες και οι Φοίνικες ήταν έτοιmicroοι να λεηλατήσουν την πόλη ο Αλέξανδρος αντικρίζοντας το λευκοντυmicroένο πλήθος τους ιερείς microε τους λινούς χιτώνες και τον αρχιερέα ντυmicroένο microε τη βαθυκόκκινη πορφύρα να φέρει το χρυσό στέmicromicroα όπου αναγραφόταν το όνοmicroα του θεού τον πλησίασε έκανε επί-

Σχεδιαστική αναπαράσταση των πολιορκητικών πύργων που

κληση στον θεό και τον χαιρέτησε Οι βασιλείς της Συρίας και οι υπόλοιποι απόρησαν και νόmicroισαν ότι ο Αλέξανδρος τρελάθηκε ενώ ο Παρmicroενίωνας τον ρώτησε πως γίνε-ται αλλού όλοι να τον τιmicroούν πρώτοι και εδώ ο ίδιος να τιmicroά πρώτος τον αρχιερέα Τότε ο Αλέξανδρος του απάντησε ότι δεν απηύθυνε την τιmicroή προς τον αρχιερέα αλλά προς τον θεό που του έδωσε τον τίτλο laquoΓιατί στον Δίο όταν σκεφτόmicroουνα πώς θα κατακτήσω την Ασία είδα αυτό το ίδιο πρόσωπο στο όνειρό microου το οποίο microε προέτρεψε να microην καθυστερήσω αλλά να περάσω την θάλασσα και αυτός θα οδηγήσει τον στρατό microου και θα microου δώσει την Ασία Τώρα λοιπόν αντικρίζοντάς τον πιστεύω ότι ο θεός οδηγεί το στράτευmicroά microου και πως θα νικήσω τον Δαρείο θα κατακτήσω την Ασία και θα επιτύχω όλα όσα έχω στο microυαλό microουraquoΚαι λέγοντας αυτά έδωσε το δεξί χέρι του στον αρχιερέα ο οποίος τον οδήγησε στον ναό όπου ο Αλέξανδρος προσέφερε θυσία σύmicroφωνα microε τις οδηγίες του Την επόmicroενη ηmicroέρα κάλεσε το ιερατείο και τους ρώτησε τι θα ήθελε να κάνει γιrsquo αυτούς Ο αρχιερέας του ζήτησε να διατηρήσουν τους νόmicroους των πατέρων τους να microην πληρώνουν φόρο και να επιτρέψει στους Ιουδαίους της Μηδικής και της Βαβυλώνας να ζουν σύmicroφωνα microε τους δικούς τους νόmicroους Ο Αλέξανδρος δέχτηκε τις επιθυmicroίες τους και δήλωσε στο πλήθος ότι όποιος ήθελε να ενταχθεί στον στρατό του θα microπορούσε να ζει σύmicroφωνα microε τους νόmicroους των πατέρων τους Πολλοί ήταν αυτοί που τον ακολούθησανΣτη συνέχεια ο Αλέξανδρος κατηύθυνε τον στρατό του στις γειτονικές πόλεις στις οποίες φέρθηκε microε γενναιοψυχία Οι δε Σαmicroαρείτες που είχαν ως πρωτεύουσα τη Συχέmicro βλέποντας τη στάση του έναντι των Ιουδαίων προσπάθησαν να αποσπάσουν τα ίδια προνόmicroια από τον Αλέξανδρο ισχυριζόmicroενοι ότι είναι και αυτοί Ιουδαίοι αλλά στο τέλος αναγκάστηκαν να οmicroολογήσουν ότι δεν είναι και έτσι ο Αλέξανδρος τους αρνήθηκε την προνοmicroιακή microεταχείριση Φεύγοντας όmicroως από τη Συχέmicro ζήτησε από τα στρατεύmicroατα του Σανβαλλάτ να τον ακολουθήσουν στην Αίγυπτο όπου τους microοίρασε γη στη Θέση και τους όρισε φρουρούς της περιοχήςΠίσω από τη διήγηση του Ιώσηπου που είναι ιστορικά ανακριβής microπορούmicroε να δι-ακρίνουmicroε την εχθρότητα που έτρεφαν οι Ιουδαίοι για τους Σαmicroαρείτες εχθρότητα η οποία έχει τις βάσεις της κατά πρώτο λόγο σε εθνοφυλετικές διαφορές και κατά δεύτερο σε θρησκευτικές Οι Σαmicroαρείτες ήταν ένα microείγmicroα Χαλδαίων Συρίων Αράβων

Αφού ο Αλέξανδρος κατέλαβε την Αίγυπτο τόσο ο ίδιος όσο

και Φοινίκων Όσο για τις θρησκευτικές διαφορές οι Ιουδαίοι λάτρευαν τον θεό στον ναό του Σολοmicroώντα ενώ οι Σαmicroαρείτες στο όρος Γαριζίν στοιχείο που εξηγεί την απουσία ναού στη Σαmicroάρεια που αναφέρει ο Ιώσηπος Επιστρέφοντας στην ιστορία του Αλεξάνδρου η πλαστότητά του δεν στηρίζεται microόνο στον ιουδαιοκεντρικό-βιβλικό χαρακτήρα της αλλά και στην παραποίηση ή πα-ρανόηση της ιστορίας του Σανβαλλάτ του Νεεmicroία ο οποίος έχτισε ναό του θεού των Ιουδαίων στο όρος Γαριζίν στα microέσα όmicroως του 5ου αιώνα πΧ Ανεξάρτητα πάντως από το εάν πρόκειται για πλαστογράφηση ή παρανόηση η συνέχεια της ιστορίας γράφτηκε σύmicroφωνα microε την ιωσήπεια βιβλική θεώρηση της ιστορίας Όπως οι Αιγύ-πτιοι οι Ασσύριοι οι Βαβυλώνιοι οι Πέρσες και οι Ρωmicroαίοι στέλνονται από τον θεό για να τιmicroωρήσουν ή να επιβραβεύσουν τον λαό του Ισραήλ έτσι και ο Αλέξανδρος έρχεται να επιβραβεύσει την υπακοή των Ιουδαίων στους θείους νόmicroους και όρκους και να τιmicroωρήσει τους microισητούς εχθρούς τους Σαmicroαρείτες κάτι άλλωστε σύmicroφωνο microε την ελληνική νέmicroεση Τέλος ο θεός του Ισραήλ δεν καθορίζει microόνο τις τύχες των Ιουδαίων αλλά και ολόκληρου του κόσmicroου αφού αυτός αποφασίζει για τις τύχες των Ελλήνων και των Περσών Η πλαστότητα της ιστορίας του Ιωσήπου δεν σηmicroαίνει κατrsquo ανάγκη ότι ο Αλέξανδρος δεν πέρασε από την Ιερουσαλήmicro αν και στο τέλος του 4ου αιώνα πΧ δεν ήταν παρά microιας ήσσονος σηmicroασίας πόλη της Συροπαλαιστίνης σε σύγκριση microε την Τύρο τη Γάζα και τη Σιδώνα Απλώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνηγορούν υπέρ microιας παρου-σίας του εκεί Εξάλλου κατά τη διάρκεια της εκστρατείας υπήρχαν πολλές περιοχές που καταλάmicroβαναν σώmicroατα του στρατού του χωρίς τη δική του παρουσία

Η πολιορκία της ΓάζαςΟ Αλέξανδρος ολοκλήρωσε την κατάκτηση της Παλαιστίνης χωρίς ιδιαίτερη αντίστα-ση microέχρι που έφτασε στη νοτιότερη πόλη της τη Γάζα Η Γάζα ήταν χτισmicroένη σε ένα απόκρηmicroνο ύψωmicroα και περιβαλλόταν από οχυρά τείχη Επικεφαλής της άmicroυνας ήταν ο κάποιος Βάτις που αρνήθηκε να παραδώσει την πόλη παραmicroένοντας πιστός στον Δαρείο Ο Αλέξανδρος επειδή το ύψωmicroα δεν επέτρε-πε να τοποθετηθούν οι πολιορκητικές microηχανές κοντά στο τείχος κατασκεύασε ένα ανάχωmicroα γύρω του και πάνω σε αυτό τοποθέτησε τις microηχανές Λίγο πριν ξεκινήσει

Αγαλmicroάτιο του 4ου αιώνα πΧ που παριστάνει νέο έφιππο

την επίθεση κατά τη διάρκεια της θυσίας ένα πουλί πέταξε πάνω από τον βωmicroό και άφησε microία πέτρα να πέσει στο κεφάλι του Αλεξάνδρου Οι microάντεις ερmicroήνευσαν τον οιωνό ότι η πόλη θα πέσει αλλά ο Αλέξανδρος θα πληγωθεί Λίγο αργότερα οι αmicroυνόmicroενοι επιχείρησαν έξοδο προκειmicroένου να καταστρέψουν τις microηχανές του Αλεξάνδρου Ο τελευταίος βλέποντας την επίθεσή αυτή έσπευσε να βοηθήσει τους στρατιώτες του και πληγώθηκε από ένα βέλος Παρά την πληγή ο Αλέξανδρος χάρη-κε γιατί αυτό σήmicroαινε ότι και το δεύτερο σκέλος της microαντείας η κατάληψη δηλαδή της πόλης θα πραγmicroατοποιείτοΤα τείχη της πόλης τελικά έπεσαν microετά από τέσσερις επιθέσεις και τα στρατεύmicroατα του Αλεξάνδρου εισήλθαν στην πόλη microε πρώτο τον Νεοπτόλεmicroο από το γένος των Αιακιδών Οι υπερασπιστές της πόλης συνέχισαν να πολεmicroούν microέχρι τελικής εξο-ντώσεως Ο Αλέξανδρος εξανδραπόδισε όλον τον πληθυσmicroό της και εγκατέστησε σε αυτή τους κατοίκους των γύρω οικισmicroών προκειmicroένου η πόλη να συνεχίσει να είναι ένας από τους κυριότερους σταθmicroούς των καραβανιών που έφταναν από την Αραβία

Ο Αλέξανδρος στη ΓάζαΟ Αλέξανδρος συνεχίζοντας προς τα νότια έφτασε τον Νοέmicroβριο του 332 πΧ στο οχυρό Πηλούσιο όπου είχε αγκυροβολήσει και ο ελληνικός στόλος Εκεί ο σατράπης της Αιγύπτου Μαζάκης του παρέδωσε τη χώρα Ο Αλέξανδρος διά ξηράς και ο στόλος microέσω του Νείλου ξεκίνησαν για την Ηλιούπολη και τη Μέmicroφιδα Εκεί microετά την πανηγυρική του υποδοχή θυσίασε στους Αιγύπτιους θεούς και το ιερατείο τον έχρισε Φαραώ Στα ιερογλυφικά κείmicroενα ο Αλέξανδρος χαρακτηρίζεται microε τον χαρακτηριστικό για τους Φαραώ πεντάτιτλο laquoΏρος προστάτης της Αιγύπτου βασιλιάς της Άνω και Κάτω Αιγύπτου αγαπητός του Άmicromicroωνα εκλεκτός του Ρα γιος του Ρα Αλέξανδροςraquo

Ο Αλέξανδρος στο microαντείο του Άmicromicroωνα (Μάρτιος 331 πΧ)Ο Αλέξανδρος στη συνέχεια εκδήλωσε την επιθυmicroία να επισκεφθεί το ιερό του Άmicro-microωνα στην όαση Σίβα για το οποίο οι Έλληνες έτρεφαν microεγάλο σεβασmicroό Η πορεία ήταν επίπονη microέσα από την έρηmicroο και η βροχή που έπεσε θεωρήθηκε θεϊκή εύνοια

Σύmicroφωνα επίσης microε τον Αρριανό ο άνεmicroος που σηκώθηκε έσβησε τα σηmicroάδια που ακολουθούσαν οι οδηγοί Τότε εmicroφανίστηκαν δύο φίδια ή δύο κοράκια κατrsquo άλλους τα οποία microιλώντας microε ανθρώπινη φωνή οδήγησαν τον Αλέξανδρο και τη συνοδεία του στο ιερόΣτην όαση υπήρχαν ελιές και φοίνικες ενώ γύρω της απλωνόταν η έρηmicroος Το ιερό είχε microήκος και πλάτος 50 στάδια και περιβαλλόταν από τριπλό τείχος Οι Αmicromicroώνιοι κατοικούσαν σε χωριά έξω από το ιερό Το ξόανο του θεού ήταν στολισmicroένο microε πο-λύτιmicroους λίθους και το περιέφεραν πάνω σε χρυσό καράβι 80 ιερείς όταν κάποιος ζητούσε χρησmicroό από το microαντείοΟ Αλέξανδρος ζήτησε να microάθει εάν είχαν τιmicroωρηθεί οι δολοφόνοι του πατέρα του Οι ιερείς του απάντησαν ότι ο πατέρας του δεν ήταν θνητός Τότε ο Αλέξανδρος ρώτησε ξανά εάν είχαν τιmicroωρηθεί οι δολοφόνοι του Φιλίππου και αν η εκστρατεία του θα είχε επιτυχή έκβαση Και στα δύο έλαβε θετική απάντηση Σύmicroφωνα όmicroως microε νεότερους ιστορικούς σκοπός του Αλεξάνδρου ήταν να συmicroβουλευτεί το microαντείο για τον τόπο

Ο Κούρτιος Ρούφος αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος έσυρε τον τραυmicroατισmicroένο Βάτη microε το άρmicroα του γύρω από τα τείχη της πόλης microιmicroούmicroενος τον αγαπηmicroένο του ήρωα Αχιλλέα Η ιστορική ακρίβεια του συmicroβάντος είναι αmicroφίβολη Εξάλλου φαίνεται ότι η πολιορκία της πόλης παροmicroοιάστηκε από την αρχαία γραmicromicroατεία microε αυτή της Τροίας όπως προκύ-πτει από microία ακόmicroη παράδοση που microεταφέρει ο Πλούταρχος Σύmicroφωνα λοιπόν microε αυτή ανάmicroεσα στα λάφυρα ήταν και ένα πολύ περίτεχνο κιβώτιο στο οποίο όλοι οι φίλοι του τον συmicroβούλεψαν να βάλει κάτι που ο ίδιος θεωρούσε πολύτιmicroο ο Αλέξανδρος έβαλε την Ιλιάδα Επίσης σύmicroφωνα πάλι microε τον Πλούταρχο έστειλε πλούσια λάφυρα στη microητέρα του Ολυmicroπιάδα και την αδερφή του Κλεοπάτρα καθώς και 500 τάλαντα λιβάνι και 100 τάλαντα σmicroύρνα στον Λεωνίδα τον παιδαγωγό του ο οποίος όταν ο Αλέξανδρος σε νεαρή ηλικία είχε ρίξει άφθονο θυmicroίαmicroα στον βωmicroό τον είχε επιπλήξει λέγοντας laquoόταν πάρεις στα χέρια σου το κουτί microε το θυmicroίαmicroα τότε πλούσια να θυmicroιατίζειςraquo Τώρα πλέον ο Αλέξανδρος είχε στα χέρια του όχι απλά ένα κουτί αλλά την πόλη όπου έφτα-ναν τα καραβάνια microεταφέροντας αρωmicroατικά φυτά και έλαια

ίδρυσης της Αλεξάνδρειας Τη ρήση του microαντείου του Άmicromicroωνα περί θεϊκής καταγωγής του Αλεξάνδρου ακολούθησαν το microαντείο στα Δίδυmicroα της Μιλήτου και η Σίβυλλα των Ερυθρών χαρακτηρίζοντάς τον γιο του Δία Τέλος η επίσκεψη στο ιερό είχε και συmicroβολική σηmicroασία Σύmicroφωνα microε τον microύθο το ιερό είχαν επισκεφθεί ο Περσέας και ο Ηρακλής microυθικοί πρόγονοι του Αλεξάνδρου Ωστόσο εν αντιθέσει προς τον Ηρακλή ο Περσέας δεν είχε ποτέ ιδιαίτερη σηmicroασία στη Μακεδονία Αντίθετα κατείχε σηmicroαντικό ρόλο στη microυθική γενεαλογία των Αχαιmicroε-νιδών Συνεπώς ο Αλέξανδρος microε την επίσκεψή του αυτή ήθελε να συmicroβολίσει την ένωση στο όνοmicroά του των microυθολογικών παραδόσεων των δύο περιοχών στις οποίες θα ηγεmicroόνευε

Η ίδρυση της Αλεξάνδρειας (7 Απριλίου 331 πΧ)Η Αλεξάνδρεια ιδρύθηκε στην παραλιακή περιοχή ανάmicroεσα στο νησάκι Φάρο και τη λίmicroνη Μαρεώτιδα Την απόφαση σύmicroφωνα microε τον Πλούταρχο την πήρε ο Αλέξανδρος microετά από ένα όνειρο που είδε στο οποίο ένας άνδρας ντυmicroένος στα λευκά του απήγ-γειλε τους στοίχους της Οδύσσειας που αναφέρονται στο νησάκι Φάρος Σύmicroφωνα πά-ντως microε ένα ιερογλυφικό κείmicroενο στον χώρο αυτό υπήρχε ένας παλαιότερος οικισmicroός που ονοmicroαζόταν Ρακώτιδα Αν και την εκπόνηση των σχεδίων την ανέλαβε ο Δεινοκράτης ο Ρόδιος σύmicroφωνα microε τον Πλούταρχο ο Αλέξανδρος σχεδίασε την πόλη microε κριθάλευρο πάνω στο χώmicroα Όταν τελείωσε το σχέδιό του πουλιά διαφόρων ειδών όρmicroησαν και έφαγαν το αλεύρι κάτι που ο Αλέξανδρος θεώρησε κακό οιωνό Ωστόσο οι microάντεις είχαν διαφορετική ερmicroηνεία η πόλη θα γινόταν πλούσια και θα microετοικούσαν σε αυτή άνθρωποι από διάφορα microέρη του κόσmicroου Το σύστηmicroα διοίκησης που εφάρmicroοσε ο Αλέξανδρος είχε αποκεντρωτικό χαρακτήρα Δύο Αιγύπτιοι ορίστηκαν διοικητές της Άνω και Κάτω Αιγύπτου δύο Έλληνες της Ναύ-κρατης τοποθετήθηκαν επικεφαλής στο ανατολικό (Αραβία) και δυτικό (Λιβύη) τmicroήmicroα δύο Μακεδόνες στρατηγοί ανέλαβαν τη διοίκηση των στρατευmicroάτων ενώ Μακεδόνας ήταν και ο ναύαρχος του στόλου

Ο Αλέξανδρος επισκέφτηκε τον Μάρτιο του 331 πΧ τον ναό

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

336 πΧ

Άνοιξη Ο Παρmicroενίωνας φτάνει στη Μικρά Ασία

Καλοκαίρι Θάνατος Αρταξέρξη Δrsquo άνοδος στον θρόνο του Δαρείου Γrsquo

Οκτώβριος Θάνατος Φιλίππου Βrsquo άνοδος στο θρόνο του Αλεξάν-δρου

Νοέmicroβριος-Δεκέmicroβριος Ανανέωση Συmicromicroαχίας Κορίνθου

335 πΧ

Καλοκαίρι Εκστρατείες Αλεξάνδρου εναντίον θρακικών και ιλλυ-ρικών φύλων

Σεπτέmicroβριος Κατάληψη Θηβών

334 πΧ

Μάιος Αποβίβαση Αλεξάνδρου στη Μικρά Ασία

Ιούνιος Μάχη Γρανικού

Ιούλιος Κατάληψη Μιλήτου

Αύγουστος Πολιορκία Αλικαρνασσού

333 πΧ

Χειmicroώνας Κατάληψη Καρίας Λυκίας Παmicroφυλίας Φρυγίας

Απρίλιος-Ιούλιος Ο Αλέξανδρος στη Φρυγία

Ιούλιος Θάνατος Μέmicroνονα Ροδίου

Σεπτέmicroβριος-Οκτώβριος Κατάληψη της Κιλικίας

Αρχές Νοεmicroβρίου Μάχη Ισσού

332 πΧ

Ιανουάριος-Ιούλιος Πολιορκία Τύρου

Σεπτέmicroβιος-Νοέmicroβριος Πολιορκία Γάζας

Νοέmicroβριος Ο Αλέξανδρος στην Ιερουσαλήmicro και στη συνέχεια φτά-νει στην Αίγυπτο

331 πΧ

Ιανουάριος Ο Αλέξανδρος στη Μέmicroφιδα και στην Ηλιόπολη

Μάρτιος Ο Αλέξανδρος επισκέπτεται το Μαντείο του Άmicromicroωνα στη Σίβα

7 Απριλίου Ίδρυση της Αλεξάνδρειας

ιστορίες διασώθηκαν microέσα από τα κείmicroενα του Διοδώρου του Κ Κούρτιου Ρούφου του Αρριανού από τη Νικοmicroήδεια και του Πλουτάρχου Τη συνέχεια της δόκιmicroης παράδοσης τη βρίσκουmicroε στον Πτολεmicroαίο ο οποίος γεν-νήθηκε το 367 πΧ στη Μακεδονία και υπήρξε παιδικός φίλος του Αλεξάνδρου Τον ακολούθησε στην Ασία και παρέmicroεινε ένας από τους στενότερους φίλους του Μετά τον θάνατό του ανέλαβε τη διοίκηση της Αιγύπτου microετέφερε τη σωρό του Αλεξάν-δρου από τη Βαβυλώνα στην Αλεξάνδρεια το 320 πΧ και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς το 306 πΧ Συνέγραψε τα αποmicroνηmicroονεύmicroατά του βασιζόmicroενος στις προσωπικές του αναmicroνήσεις (όπου όmicroως microεγαλοποιεί τον ρόλο του) και στο έργο του Καλλισθένη Αποφεύγει κάθε ψυχογραφική ανάλυση και αποδίδει στον Αλέξανδρο επεκτατικές δια-θέσεις Το έργο του microας διασώθηκε από τις αναφορές του Αρριανού και του Κούρτιου Ρούφου σε αυτό Σχεδόν την ίδια εποχή γράφουν ο Αριστόβουλος ο Νέαρχος και ο ΟνησίκριτοςΟ πρώτος υπήρξε φίλος του πατέρα του Φιλίππου Βrsquo και ακολούθησε τον Αλέξανδρο έχοντας microάλλον microη στρατιωτικά καθήκοντα όπως microπορούmicroε να κρίνουmicroε από το γε-γονός ότι επισκεύασε τον τάφο του Κύρου του Μεγάλου Συνέγραψε το έργο του στην Αλεξάνδρεια και πέθανε στην Κασσάνδρεια microετά την ίδρυσή της το 301 πΧ Η ιστορία του είναι microία ωραιοποίηση του βίου του Αλεξάνδρου ενώ εισήγαγε στην ιστοριογραφία του Αλεξάνδρου την έννοια του laquoπόθουraquo ως το βασικό κίνητρο των ενεργειών του Το έργο του διασώθηκε microέσα από τις αναφορές του Αρριανού και του ΠλουτάρχουΟ Νέαρχος γεννήθηκε στην Κρήτη αλλά microεγάλωσε στη Μακεδονία Ανέλαβε τη διοί-κηση του microακεδονικού στόλου Παντρεύτηκε την κόρη του Μέντωρα και της Βαρσίνης ερωmicroένης του Αλεξάνδρου Στην Ινδική του βρίσκει κανείς όχι microόνο πολύτιmicroες πλη-ροφορίες για την Ινδία αλλά και τις τελευταίες στιγmicroές της ζωής του Αλεξάνδρου Το έργο του δεν σώθηκε αλλά έγινε γνωστό microέσα από τα στοιχεία που άντλησε από αυτό ο Αρριανός για την Ινδική τουΟ Ονησίκριτος από την Αστυπάλαια υπήρξε microαθητής του Διογένη από τη Σινώπη και υπηρέτησε στη βασιλική ναυαρχίδα Το έργο του καλύπτει την εκστρατεία του Αλε-ξάνδρου από το 326 πΧ microέχρι την επιστροφή από τη Βαβυλώνα Έγραψε επίσης για την laquoεκπαίδευση του Αλεξάνδρουraquo Σπαράγmicroατα των έργων του microας διέσωσαν οι microεταγενέστεροι συγγραφείς

Ο Πτολεmicroαίος Αrsquo ο Σωτήρ υπήρξε παιδικός φίλος και στρα-





























Κρήτη

∆ελφοί

Αθήνα


Θήβα

Μεσσήνη

Αιγές


Τυmicroφαία

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ

ΜΑΓΝΗΣΙΑ

ΗΠΕΙΡΟΣ





Φερές

N Εύβοια

Αττική

Φθιώτιδα

Φωκίδα



Περραιβία



Χαλκιδική


Μυγδονία


Αιτωλία


















Θηβαίοι



ψιλοί




Θέατρο

ΚΑ∆ΜΕΙΑ









Ισmicroήνιο

Ηράκλειο




προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α




ψιλοί



Θηβαίοι




ΚΑ∆ΜΕΙΑ









Ισmicroήνιο

Ηράκλειο




προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α


Θηβαίοι



ψιλοί










ιππείς

ψιλοί


ιππείς

Ιππείς

Ιππείς




Ν

Έλληνε


12

34

5

67

8

12 34 56

17

78 910

1112

1314

1516


Μακεδονικ

ή φάλαγξ

Γρανικ

ός












Ηφαιστίων




















Μαί

ανδρ

ος



Ν Σάmicroος


Ν Τραγία








Ν Λάδη

Νεάπολη

Άναια

Πανιώνιο

∆ίδυmicroα



Ηραίο

Πριήνη

όρ Θώρακας

όρ Μυκάλη


όρ Γρίο

Πύρρα

Μίλητος

Τειχιούσα

Μυούς

Ηράκλεια

νέος ρ

ους

Μαι

νάνδ

ρου






microάχες







πύλη

πύλη

πύλη

Μαυσωλείο

Αγορά


Ζεφύριο

εξω

τερι

κή ο

χύρω

ση


Ναός Άρεος

Θέατρο


Τρίπυλο

Ακρόπολη





















ιππείς

ψιλοί







ιππείς
















2

∆αρε

ίος


3 4 5

67

89

1011

1213

1415



1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415












Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ
































Κρήτη

∆ελφοί

Αθήνα


Θήβα

Μεσσήνη

Αιγές


Τυmicroφαία

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ

ΜΑΓΝΗΣΙΑ

ΗΠΕΙΡΟΣ





Φερές

N Εύβοια

Αττική

Φθιώτιδα

Φωκίδα



Περραιβία



Χαλκιδική


Μυγδονία


Αιτωλία


















Θηβαίοι



ψιλοί




Θέατρο

ΚΑ∆ΜΕΙΑ









Ισmicroήνιο

Ηράκλειο




προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α




ψιλοί



Θηβαίοι




ΚΑ∆ΜΕΙΑ









Ισmicroήνιο

Ηράκλειο




προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α


Θηβαίοι



ψιλοί










ιππείς

ψιλοί


ιππείς

Ιππείς

Ιππείς




Ν

Έλληνε


12

34

5

67

8

12 34 56

17

78 910

1112

1314

1516


Μακεδονικ

ή φάλαγξ

Γρανικ

ός












Ηφαιστίων




















Μαί

ανδρ

ος



Ν Σάmicroος


Ν Τραγία








Ν Λάδη

Νεάπολη

Άναια

Πανιώνιο

∆ίδυmicroα



Ηραίο

Πριήνη

όρ Θώρακας

όρ Μυκάλη


όρ Γρίο

Πύρρα

Μίλητος

Τειχιούσα

Μυούς

Ηράκλεια

νέος ρ

ους

Μαι

νάνδ

ρου






microάχες







πύλη

πύλη

πύλη

Μαυσωλείο

Αγορά


Ζεφύριο

εξω

τερι

κή ο

χύρω

ση


Ναός Άρεος

Θέατρο


Τρίπυλο

Ακρόπολη





















ιππείς

ψιλοί







ιππείς
















2

∆αρε

ίος


3 4 5

67

89

1011

1213

1415



1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415












Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ
















Θηβαίοι



ψιλοί




Θέατρο

ΚΑ∆ΜΕΙΑ









Ισmicroήνιο

Ηράκλειο




προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α




ψιλοί



Θηβαίοι




ΚΑ∆ΜΕΙΑ









Ισmicroήνιο

Ηράκλειο




προς

Πτώ

ον

προς

Γλί

σαντ

α


Θηβαίοι



ψιλοί










ιππείς

ψιλοί


ιππείς

Ιππείς

Ιππείς




Ν

Έλληνε


12

34

5

67

8

12 34 56

17

78 910

1112

1314

1516


Μακεδονικ

ή φάλαγξ

Γρανικ

ός












Ηφαιστίων




















Μαί

ανδρ

ος



Ν Σάmicroος


Ν Τραγία








Ν Λάδη

Νεάπολη

Άναια

Πανιώνιο

∆ίδυmicroα



Ηραίο

Πριήνη

όρ Θώρακας

όρ Μυκάλη


όρ Γρίο

Πύρρα

Μίλητος

Τειχιούσα

Μυούς

Ηράκλεια

νέος ρ

ους

Μαι

νάνδ

ρου






microάχες







πύλη

πύλη

πύλη

Μαυσωλείο

Αγορά


Ζεφύριο

εξω

τερι

κή ο

χύρω

ση


Ναός Άρεος

Θέατρο


Τρίπυλο

Ακρόπολη





















ιππείς

ψιλοί







ιππείς
















2

∆αρε

ίος


3 4 5

67

89

1011

1213

1415



1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415












Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ










ιππείς

ψιλοί


ιππείς

Ιππείς

Ιππείς




Ν

Έλληνε


12

34

5

67

8

12 34 56

17

78 910

1112

1314

1516


Μακεδονικ

ή φάλαγξ

Γρανικ

ός












Ηφαιστίων




















Μαί

ανδρ

ος



Ν Σάmicroος


Ν Τραγία








Ν Λάδη

Νεάπολη

Άναια

Πανιώνιο

∆ίδυmicroα



Ηραίο

Πριήνη

όρ Θώρακας

όρ Μυκάλη


όρ Γρίο

Πύρρα

Μίλητος

Τειχιούσα

Μυούς

Ηράκλεια

νέος ρ

ους

Μαι

νάνδ

ρου






microάχες







πύλη

πύλη

πύλη

Μαυσωλείο

Αγορά


Ζεφύριο

εξω

τερι

κή ο

χύρω

ση


Ναός Άρεος

Θέατρο


Τρίπυλο

Ακρόπολη





















ιππείς

ψιλοί







ιππείς
















2

∆αρε

ίος


3 4 5

67

89

1011

1213

1415



1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415












Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ






















Μαί

ανδρ

ος



Ν Σάmicroος


Ν Τραγία








Ν Λάδη

Νεάπολη

Άναια

Πανιώνιο

∆ίδυmicroα



Ηραίο

Πριήνη

όρ Θώρακας

όρ Μυκάλη


όρ Γρίο

Πύρρα

Μίλητος

Τειχιούσα

Μυούς

Ηράκλεια

νέος ρ

ους

Μαι

νάνδ

ρου






microάχες







πύλη

πύλη

πύλη

Μαυσωλείο

Αγορά


Ζεφύριο

εξω

τερι

κή ο

χύρω

ση


Ναός Άρεος

Θέατρο


Τρίπυλο

Ακρόπολη





















ιππείς

ψιλοί







ιππείς
















2

∆αρε

ίος


3 4 5

67

89

1011

1213

1415



1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415












Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ







microάχες







πύλη

πύλη

πύλη

Μαυσωλείο

Αγορά


Ζεφύριο

εξω

τερι

κή ο

χύρω

ση


Ναός Άρεος

Θέατρο


Τρίπυλο

Ακρόπολη





















ιππείς

ψιλοί







ιππείς
















2

∆αρε

ίος


3 4 5

67

89

1011

1213

1415



1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415












Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ
























ιππείς

ψιλοί







ιππείς
















2

∆αρε

ίος


3 4 5

67

89

1011

1213

1415



1

2

∆αρε

ίος


Αλέξ

ανδρ

ος

34

56

78

91011

1213

1415












Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ














Αγηνόριο




Βασίλεια

Αλέ

ξανδ

ρος



Βασίλεια



ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ

ΣΤΡΑ

ΤΟΠΕ∆

Ο

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟ

Υ


ς παρ

αλία

ς










πύργοι

























336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ





















336 πΧ





335 πΧ



334 πΧ





333 πΧ






332 πΧ




331 πΧ






332 πΧ




331 πΧ




ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝedume.myds.me/00_0070_e_library/10003/1005/04_documents/...Τα...

Documents

Transcript of ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝedume.myds.me/00_0070_e_library/10003/1005/04_documents/...Τα...