“Ο...

30
1 Η ΚΩΜΩΔΙΑ ΤΟΥ ΜΟΛΙΕΡΟΥ “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ”

Transcript of “Ο...

Page 1: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

1

Η ΚΩΜΩΔΙΑ ΤΟΥ ΜΟΛΙΕΡΟΥ

“Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ”

Page 2: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή στο βιβλίο σελ.3

Το σύνδρομο του Αρχοντοχωριάτη και η πνευματική του ερμηνεία σελ.4

Περίληψη του βιβλίου «Ο Αρχοντοχωριάτης» σελ.5

Ο χαρακτήρας του Αρχοντοχωριάτη σελ.6

Οι συνέπειές του για τον ίδιο και για το περιβάλλον του σελ.7

Διαθετική προσέγγιση με τα άλλα κείμενα σελ.9

Ερωτηματολόγιο και αποτελέσματα σελ.13

Ναρκισσισμός σελ.22

Ναρκισσισμός και Αρχοντοχωριάτης σελ.23

Μεγαλομανία σελ. 24

Μεγαλομανία και Αρχοντοχωριάτης σελ. 25

Έριχ Φρομ σελ. 26

Κλίμαξ του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου σελ.27

Ματαιοδοξία σελ.28

Ανθρωπιστική – ουμανιστική ψυχολογία σελ.29

Βιβλιογραφία σελ.30

Page 3: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Εμείς οι μαθητές της Α’ Λυκείου μετά από συντονισμένη προσπάθεια θασας παρουσιάσουμε το έργο του Μολιέρου ο «Αρχοντοχωριάτης» .Σκοπός μας είναι να σας ενημερώσουμε σχετικά με τα αποτελέσματα τηςερευνητικής μας εργασίας έχοντας ως αφετηρία το παραπάνω κείμενο .

Αν και το θέατρο αυτό γράφτηκε πριν από δύο αιώνες περίπου,παρουσιάζει διαχρονική ισχύ καθώς οι χαρακτήρες των προσώπων και ταγεγονότα που περιγράφονται εμφανίζεται και στη σημερινή εποχή . ΟΑρχοντοχωριάτης , ο κεντρικός ήρωας του κειμένου , αν και διαφέρειεξωτερικά από ένα σημερινό άνθρωπο ο τρόπος σκέψης του , οι πράξειςτου και τα συναισθήματα του μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι σε κάθεανθρώπινη κοινωνία θα υπάρχει ακόρεστη δίψα για πλούτη καιανταγωνισμό για τα αξιώματα .

Αρχικά , προσπαθήσαμε να δώσουμε με τρόπο παραστατικό ταιδιαίτερα γνωρίσματα του χαρακτήρα του Αρχοντοχωριάτη . Κατόπιναναλύσαμε διεξοδικά τα αποτελέσματα και τις συνέπειες του χαρακτήρατου τόσο στον ίδιο όσο και στον κοινωνικό του περίγυρο .Μετά απ’όλα αυτά και συνεχίζοντας την έρευνα μας προχωρήσαμε στηναντιπαραβολή και σύγκριση του κειμένου του έργου του Μολιέρου μεπαρόμοια κείμενα της λογοτεχνίας . Έπειτα καταρτίσαμε έναερωτηματολόγιο σχετικό με ορισμένα στοιχεία του Αρχοντοχωριάτη καιβγάλαμε χρήσιμα συμπεράσματα για την συμπεριφορά των ανθρώπωναπέναντι στη μόρφωση , στο χρήμα στην κοινωνική θέση .

Εν συνεχεία απομονώνουμε ορισμένα σημαντικά χαρακτηριστικάστοιχεία από την ζωή του Αρχοντοχωριάτη όπως ο ναρκισσισμός και ημεγαλομανία .

Ύστερα , προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε τον χαρακτήρα τουΑρχοντοχωριάτη με τη βοήθεια της ψυχολογίας και της Θεολογίας . Γιατο σκοπό αυτό μελετήσαμε και παρουσιάσαμε τη θέση του Έριχ Φρόμκαθώς και την αντίστοιχη θέση του Αγίου Ιωάννη του Σιναίτουτονίστηκε ιδιαίτερα η έννοια της ματαιοδοξίας η οποία υπάρχει διάχυτηστο έργο του Μολιέρου .

Εν κατακλείδι , θεωρήσαμε σημαντικό να παρουσιάσουμε στοτέλος της ερευνητικής μας προσπάθειας τις θέσεις δύο εκπροσώπων τηςανθρωπιστικής – ουμανιστικής ψυχολογίας . Πιο συγκεκριμένααντιπαραθέσαμε τις απόψεις των Καρλ Ροτζερς και Αβραάμ Μάσλοουμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ .

Page 4: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

4

Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΜΟΛΙΕΡΟΥ

Ο Μολιέρος φοίτησε σε σχολείο Ιησουιτών δηλαδή σε ένα πλιγηρό , υποκριτικόεπιδεικτικό, αυστηρό και επίπλαστο περιβάλλον. Έτσι εξηγείται η κατοπινή τουαπόρριψη μέσω της γελοιοποίσης σε κάθε τι που υπήρξε ψεύτικο και όχι αληθινό.Μερικά από τα έργα του ήταν τα εξής: Ο Ταρτούφος(1664). Αυτό το έργο ασκείοξεία κριτική στη θρησκοληψεία και την τυπολατρεία της ρωμαιοκαθολικήςεκκλησίας. Ο Δον Ζουαν(1665). Στο έργο « Ο Δον Ζουαν» ο Μολιέρος καταγγέλλειτην υποκριτική συμπεριφορά μέσα από την ελευθεριάζουσα ανηθικότητα. Τέλος, έναάλλο έργο του είναι οι « Γελοίες κομψεβόμενες» (1659). Αυτό το έργο διακωμωδείτην έλλειψη λεπτών τρόπων και γνήσιας πνευματικής καλλιέργειας σε ανθρώπουςπου υποκρίνονται ανωτερότητα και ευγένεια.

Ο ΜΟΛΙΕΡΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗ

Ο Γάλλος κωμωδιογράφος (1622 – 1673), που σε λιγότερο από 20 χρόνια οδήγησετο γαλλικό θέατρο της εποχής του στην κορυφή της πυραμίδας του Ευρωπαϊκούθεάτρου προσέφερε στις επερχόμενες γενιές έργα μοναδικά και αξεπέραστα.Προϋπόθεση για εκείνον ήταν το έργο του να αρέσει στο κοινό που συνήθιζε ναπηγαίνει στο θέατρο για να διασκεδάσει, αλλά συχνά και για να εκτονωθεί από τακαθημερινά προβλήματα.

Ο Αρχοντοχωριάτης γράφτηκε το 1970 κατόπιν παραγγελίας του ΛουδοβίκουΙΔ’ και χαρακτηρίζεται από τον ίδιο τον συγγραφέα ως κωμωδία – μπαλέτο.Πρόκειται για ένα είδος ψυχαγωγίας που ανθούσε ιδιαίτερα στην αυλή τουΛουδοβίκου ΙΔ ένα κράμα λόγου , μουσικής, τραγουδιών και χορού στο οποίοσυνήθως συμμετείχαν ο βασιλιάς και οι αυλικοί του.

Σε αυτό το μιούζικαλ της εποχής του , ο Μολιέρος προχωρεί σε μία καυστικήσάτιρα του νεοπλουτισμού και της αστικής τάξης που προσπαθεί να μιμηθεί τηνυψηλή κοινωνία μαϊμουδίζοντας τρόπους, συνήθειες, συμπεριφορές φτάνοντας σταόρια του γελοίου. Στον Αρχοντοχωριάτη, ο σημερινός θεατής, μπορεί εύκολα νααναγνωρίσει στο πρόσωπο του Ιορδάνη πολλά ομοιότυπα της σύγχρονης κοινωνίαςαλλά και να βρει αναλογίες με την εποχή μας , μέσα από τη σάτιρα που παραμένειαναλλοίωτη. Στον «Αρχοντοχωριάτη» έργο που πρωτοανεβηκε στην σκηνή τονΟκτώβριο του 1670 παρουσιάζει ο Μολιέρος ένα θέμα διαχρονικό , την ανθρώπινηματαιοδοξία

Page 5: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

5

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ «Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ»

Ο Ιορδάνης είναι ένας ευκατάστατος νοικοκύρης . Τίποτα δεν του λείπει . Έχειεισοδήματα , ένα άνετο σπίτι, μια υπέροχη σύζυγο και μια χαριτωμένη κόρη που τοναγαπά και τον σέβεται. Κανονικά έπρεπε να είναι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωποςπάνω στη γη . Έχει όμως προσβληθεί από μια φοβερή ασθένεια : την μεγαλομανία .Θέλει να δείχνει ανώτερος από αυτό που πραγματικά είναι. Πασχίζει να απαλλαγείαπό την «ρετσινιά» της ταπεινής καταγωγής του και να αποκτήσει τα εξωτερικάχαρακτηριστικά της ανώτερης τάξης , της αριστοκρατίας . Μιμείται συμπεριφορέςξένες προς την ιδιοσυγκρασία και την ανατροφή του , αλλά και το life style πουεπικρατεί στο παλάτι του βασιλιά Λουδοβίκου 14ου. Έπειτα, σπαταλάει τεράστιαποσά σε δασκάλους για να τον μεταμορφώσουν ώστε να γίνει αποδεκτός από τηνάρχουσα τάξη . Το ψώνιο του και την αφέλειά του εκμεταλλεύεται ο αδέκαροςξιπασμένος Δωράντης και δανείζεται χρήματα από αυτόν χωρίς να τα επιστρέφει,καθώς ο καλοκάγαθος αστός κύριος Ιορδανής ονειρεύεται να παντρέψει με τονΔοράντη την κόρη του Λουκιλη και να ισχωρισει με αυτόν τον γάμο στους κύκλουςτης αριστοκρατίας . Παρόλα αυτά όμως η Λουκιλη αγαπά έναν όμορφο νεαρό τηςδικής της τάξης τον Κλεόντη. Αυτός με την συμπαράσταση της κύριας Ιορδάνη τηςπιστής την καμαριέρας Νικολέτας αλλά προπάντων χάρη στα κόλπα του Κοβιελου (του δαιμόνιου υπηρέτη του ) θα παρακάμψει όλα τα εμπόδια και θα αποκτήσει τηναγαπημένη του , δίνοντας στον Αρχοντοχωριάτη ένα … φάρμακο πολύ πικρό αλλάόχι και σίγουρα αποτελεσματικό .

Page 6: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

6

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗ

Αρχικά ο Αρχοντοχωριάτης χαρακτηρίζεται ως αμόρφωτος και επιφανειακός αφούκάνει τα πάντα για να μορφωθεί χωρίς να το θέλει μόνο και μόνο για να κατέχει μιαθέση στην υψηλή κοινωνία , έτσι ώστε να μπορέσει να παντρέψει την κόρη του μεμεγαλουσιάνο . Έπειτα είναι ευκολόπιστος και κορόιδο επειδή έχει χαμηλόμορφωτικό επίπεδο και δεν μπορεί να κρίνει αυτά που του λένε οι άλλοι . Επιπλέονείναι ψώνιο και ψωροπερήφανος επειδή διακατέχεται από τον ναρκισσισμό και θέλεινα κυκλοφορεί με άτομα της υψηλής κοινωνίας Επίσης είναι αγενής προς τον ράφτηκαι τη γυναίκα του και αυτό φαίνεται από την άσχημη και προσβλητική συμπεριφοράτου προς αυτούς . Τέλος χαρακτηρίζεται ως άπιστος στην γυναίκα του αφού θέλει ναέχει εξωσυζυγική σχέση με την Δοριμένη για να μπορέσει να ενταχθεί στους κύκλουςτης αριστοκρατίας .

Φυσικό επακόλουθο μια τέτοιας κατάστασης είναι ότι ο Αρχοντοχωριάτηςθέλει να φορεί επίσημα και ακριβά ρούχα σαν εκείνα των ευγενών (ρόμπα ,μεταξωτές κάλτσες, κόκκινο βελούδινο κοντοβράκι και πράσινη βελουδένιακαμιζιόλα ) . Επιπροσθέτως επιθυμεί να συναναστρέφεται με μουσικοδιδάσκαλους ,χοροδιδασκάλους , φιλοσόφους και γενικότερα με όλη την υψηλή κοινωνία .

Page 7: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

7

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΟΥ «ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗ» ΓΙΑ ΤΟΝΙΔΙΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ

Ο Γιορδάνης είναι ένας φαντασμένος εγωιστής, ματαιόδοξος πουδιακρίνεται για τη μεγαλομανία του και την τάση του να επιδεικνύει αξιώματαπου στην πραγματικότητα δεν έχει. Είναι «ένα κορόιδο πρώτης γραμμής», όπωςτον χαρακτηρίζει η γυναίκα του. Συγκεκριμένα:

α) Αγωνίζεται να κρύψει αυτό που πραγματικά είναι πίσω από τίτλους,αξιώματα και δεν έχει το θάρρος να αντικρίσει τον πραγματικό του εαυτό.(Αυτό φαίνεται όταν δηλώνει στον καθηγητή της φιλοσοφίας ότι δεν τονενδιαφέρουν η λογική, η φυσική ή η ηθική αλλά οι πολύ βασικές γνώσεις,δηλαδή η ορθογραφία ή όταν δηλώνει ότι θεωρεί κατόρθωμα τη σύνταξη μιαςαπλής πρότασης).

Λειτουργεί ως ανόητος, γιατί δεν καταλαβαίνει ότι τέτοιου είδουςσυμπεριφορές μπορούν να γελοιοποιήσουν οποιονδήποτε νεόπλουτο πουπροσπαθεί με κάθε τρόπο να επιδεικνύεται. Άλλωστε, η αστεία και ανόητησυμπεριφορά του είναι αυτή που του δίνει το χαρακτηρισμό του«Αρχοντοχωριάτη».

Προσπαθεί να δείχνει ότι καταλαβαίνει τον τρόπο σκέψης των ευγενώνσυνομιλητών του, άσχετα αν στην πραγματικότητα δεν ισχύει κάτι τέτοιο ή ανέχει αντίθετη γνώμη. Έτσι, όμως, καταπιέζει την προσωπικότητά του.

Δίνει αξία σε πράγματα χωρίς περιεχόμενο, όπως οι τίτλοι ευγενείας ήοι υψηλές γνωριμίες (με το Παλάτι). Παλεύει να υπερβεί την κοινωνική τουθέση (έμπορος), αλλά και τις ικανότητες που ο ίδιος διαθέτει. Οι φράσεις πουχρησιμοποιεί (π.χ. όταν βρίζει το ράφτη του) είναι αντίστροφες της κοινωνικήςθέσης που σε όλο το έργο επιδιώκει.

Το τραγικό είναι ότι αντιλαμβάνεται κάποιες φορές ότι είναιωραιοπαθής, αλλά είναι αδύνατο να ξεφύγει από το πάθος του (π.χ. όταν οΚάλφας τον «φουσκώνει» με διάφορες προσφωνήσεις και αυτός στο τέλοςομολογεί: «Έκανε καλά να σταματήσει….. θα μου τα παιρνε όλα»)

Ταυτόχρονα νιώθει και υποχρεωμένος απέναντι σε όσους τονεκμεταλλεύονται ή, τυφλωμένος από το πάθος του, ξεγελιέται εύκολα στοάκουσμα του ηχηρού αριστοκρατικού τίτλου που του απονέμετε, χωρίς ναεξετάσει ούτε αν υπάρχει τέτοιος τίτλος ούτε αν υπάρχει ως γλώσσα αυτή πουδήθεν του μεταφράζουν.

β) Δεν γνωρίζει ότι γελοιοποιείται στους δασκάλους του (της μουσικής,του χορού, της φιλοσοφίας), κι αυτό γιατί και οι τρεις τον έχουν επηρεάσειτόσο, ώστε να θεωρεί απαραίτητη τη βοήθεια των γνώσεών τους. Βέβαια και οιτρεις νοιάζονται μόνο για τα χρήματα που ο Γιορδάνης σκορπάει χωρίςσύνεση, ειδικά όταν τον κολακεύουν για την πρόοδό του ή για την«αριστοκρατική» ενδυμασία του.

Page 8: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

8

Γίνεται αντικείμενο εξαπάτησης, αφού ο Δοράντης (πράξη 2η, σκηνήΙΒ), ο οποίος, κολακεύοντάς τον, εκμεταλλεύεται έντεχνα τημεγαλομανία του, το πάθος του για την «υψηλή κοινωνία», και του αποσπάόλο και μεγαλύτερα δάνεια με αντίτιμο τις γνωριμίες με το Παλάτι, πουισχυρίζεται ότι διαθέτει.

Στη γυναίκα του και στην Νικολέτα, την υπηρέτριά του, φέρεται μευποτιμητικούς χαρακτηρισμούς («αγράμματες»), ειδικά όταν τουυποδεικνύουν πόσο γελοίος φαίνεται με τα ρούχα ή του υπενθυμίζουν τηνκαταγωγή του ή κατακρίνουν τις νέες του παρέες και το γεγονός ότι έχει γίνειπερίγελος στην κοινωνία.

Μάλιστα γίνεται προκλητικός, καθώς απειλεί ότι, αν δεν γίνει το δικότου (δηλαδή να μην παντρευτεί η κόρη του τον Κλεόντη), θα κάνει τηΛουκίλη, δούκισσα με το ζόρι, παντρεύοντάς την με αριστοκράτη.

Ακόμη, όμως, και ο υπηρέτης του Κλεόντη, ο Κοβέλιος, πιστεύει ότιμπορεί να παίξει με τη μεγαλομανία του Γιορδάνη κι έτσι το σχέδιό του (νααναγκάσουν τον Γιορδάνης να δεχτεί το γάμο του αφεντικού του, του Κλεόντημε την κόρη του) στέφεται από επιτυχία. Μάλιστα στη 3η πράξη, σκηνή Ζ΄ τονχαρακτηρίζει «κορόιδο».

Αποξενώνεται από τους γυρω του, και υποβαθμίζεται ο εαυτόςτου.Όπως άλλωστε λέει και ο Αριστοτέλης ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ων και σεκαμία περίπτωση δεν μπορεί να ζήσει μόνος του.Εάν προσπαθήσει να ζήσειμόνος του, τότε όχι μόνο υποβαθμίζεται ο εαυτός του , αλλά και μένειστασιμος , επαναλαμβάνοντας τα ίδια λάθη του, χωρις να τον διορθώνεικανείς.

Αντικείμενο χλευασμού και ειρωνείας γίνεται και από την δούκισσαΔοριμένη, η οποία τον βλέπει ως έναν γραφικό, διασκεδαστικό τύπο και γι’αυτό δέχεται να συμμετάσχει στην τελετή απονομής του τίτλου ευγενείας ενός«mamamouchi»

Page 9: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

9

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑΚΕΙΜΕΝΑ

Page 10: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

10

Ο ΦΑΝΤΑΣΜΕΝΟΣ ΝΕΟΠΛΟΥΤΟΣ ΧΥΔΑΙΟΣ , Ο ΛΑΟΠΛΑΝΟΣ , ΟΕΠΑΡΧΙΩΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΙΝΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ

Στην ιστορία του Ανδρέα Λασκαράτου , «Ο Φαντασμένος νεόπλουτος χυδαίος»,παρατηρούμε έναν άνθρωπο ο οποίος επειδή κατέκτησε μια υψηλότερη θέσηυποτιμάει τους φτωχότερους και προσπαθεί να φέρεται αρχοντικά χωρίς νακαταλαβαίνει ότι με αυτή την συμπεριφορά του γελοιοποείται προς τους άλλους,όπως ακριβώς γινόταν και στον Αρχοντοχωριάτη ο οποίος έκανε πράγματα που δεντου ταίριαζαν και ρεζιλευόταν στους άλλους. Επίσης και στο διήγημα «Ολαοπλάνος» του Λασκαράτου ,παρατηρούμε ομοιότητες με τον Αρχοντοχωριάτη.Εδώ ο λαοπλάνος προσπαθεί να μιμηθεί κάποιον μαθαίνοντας καλύτερα γλώσσα καιθέλει να αποκτήσει δύναμη και εξουσία. Στη συνέχεια στο έργο «ο επαρχιώτης» τουίδιου συγγραφέα παρατηρούμε εξίσου κάποια φαινόμενα που είδαμε στονΑρχοντοχωριάτη. Εδώ ο επαρχιώτης μιμείται τους πρωτευουσιάνους , προσπαθεί ναφερθεί σαν αυτούς και στη συνέχεια, όταν γυρίζει στην επαρχία συμπεριφέρεται σανανώτερος από τους υπόλοιπους χρησιμοποιώντας στην γλώσσα του κάποιες«λογιοτατιστικές» εκφράσεις , όπως νομίζει ο ίδιος τουλάχιστον , για να ενθουσιάσειτον περίγυρο με τις γνώσεις του. Τέλος, στο κείμενο «κοινός χαρακτήρας» μπορούμενα εντοπίσουμε κάποια συναισθήματα και πράξεις παράλληλες με τουΑρχοντοχωριάτη. Αναφέρεται στους ανθρώπους οι οποίοι επειδή δεν είναιευχαριστημένοι με τον εαυτό τους προσπαθούν να πείσουν ακόμα και τον ίδιο τουςτον εαυτό ότι δεν αυτό δεν ισχύει, υιοθετώντας συμπεριφορές που δεν τουςαρμόζουν. Επιπροσθέτως, οι άνθρωποι αυτοί κρίνουν σκληρά τα ελαττώματα τωνάλλων αν και τα έχουν και οι ίδιοι, κατά τον ίδιο τρόπο που έπραττε και οΑρχοντοχωριάτης.

Page 11: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

11

ΠΟΣΟ ΠΑΕΙ ΤΟ ΚΙΛΟ Η ΠΑΠΑΓΙΑ;

Η κυριότερη ομοιότητα αυτού του αποσπάσματος σε σχέση με τον Αρχοντοχωριάτηείναι οι εκδηλώσεις μεγαλομανίας των χαρακτήρων του έργου. Πιο συγκεκριμένα ,μπορούμε να δούμε τη μεγάλη μανία και απαίτηση ενός μικρού παιδιού που ζητάειαπό τη μητέρα του ένα φρούτο και την απότομη και επιθετική του συμπεριφορά, ότανη απαίτησή του δεν ικανοποιείται. Επομένως, η μεγαλομανία επικρατεί ακόμη καιστις μικρότερες ηλικίες και εξαρτάται από τον τρόπο που μεγαλώνει ένας άνθρωποςστην οικογένειά του. Τέλος, ένα ακόμη παράδειγμα που αναφέρει η αφηγήτρια τουκειμένου είναι και η συμβολή ενός περιοδικού μόδας , προς τις ξανθιές γυναίκες ναεπισκεφτούν ένα εστιατόριο , διότι ο φωτισμός του ταιριάζει καλύτερα στοανοιχτόχρωμο δέρμα τους.

Απόσπασμα από το βιβλίο της Λένα Διβάνη,« Τι θα γίνω άμα δεν μεγαλώσω;»

Page 12: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

12

« ΑΝ ΓΚΑΡΝΤ Ή ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΞΗΦΑΣΚΙΑΣ

Στο κείμενο « Αν γκαρντ ή μαθήματα ξιφασκίας» και στον«Αρχοντοχωριάτη» υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία. Το κυριότερο κοινό στοιχείοείναι ότι οι ήρωες και των δυο κείμενων κάνουν τα πάντα για να μοιάσουν τουςαριστοκράτες. Συγκεκριμένα , η γιαγιά στο κείμενο «Αν γκαρντ ή μαθήματαξιφασκίας» μοιάζει με τον Αρχοντοχωριάτη, αφού της αρέσει να δίνει αριστοκρατικάονόματα στα παιδιά της όπως και στον Γιορδάνη όπου του αρέσουν οιαριστοκρατικοί τίτλοι. Έπειτα, αναφέρεται ότι τα παιδιά της γιαγιάς θέλουν ναπηγαίνουν στον κινηματογράφο και να βλέπουν ταινίες όπου βλέπουν τα παιδιά τωνπλουσίων , να παίζουν τένις ( όπου ήταν ένα αγγλικό- αριστοκρατικό παιχνίδι) , έτσικαι Γιορδάνης ετοιμάζει δείπνα σε άτομα της υψηλής κοινωνίας και μαθαίνει χορό,ορθογραφία κ.α. για να είναι σαν τους αριστοκράτες. Παρόλα αυτά , ο πατέρας δενσυμφωνεί με τον τρόπο σκέψης και ζωής των υπολοίπων όπως και η γυναικά τουΓιορδάνη.

Page 13: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

13

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Page 14: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

14

Φύλ ο

43%

57%

Άνδρ εςΓυνα ίκε ς

Σελ.13

Ηλικία

82%

3%5%

8% 2%

15-1818-2525-4040-5050-65

Επίπεδο Εκπαίδευσης

0%

85%

14%1%

Δημοτική Εκπαίδευση

Μέση Εκπαίδευση

Ανώτατη Εκπαίδευση

Τεχνική Εκπαίδευση

Page 15: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

15

45%

55%

ΜονοκατοικίαΠολυκατοικια

Ετήσιο εισόδημα

21%

7%

3%

10%2%

57%

Μέχρι-800€3500-5000€8000-12000€12000-25000€25000-40000€Άλλο-ποσό

Αν αγόραζες αυτοκίνητο,η αξία του θα ήταν

53%

18%

29%

15000-25000€

25000-50000€

Άλλο ποσό

Είδος κατοικίας

Page 16: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

16

5%

19%

30%8%

38%

Η αξίαΗ ασφάλειαΗ εμφάνισηΗ ταχύτηταΗ χρησιότητα

Το κριτήριο της επιλογής τουαυτοκινήτου σου είναι:

62%17%

8%

6%7%

Στην τράπεζα για αποταμίευσηΣτην αγορά σπιτιούΣτην αγορά αυτοκινήτουΣτην φιλανθρωπίαΣε ο,τιδήποτε θα ανέβαζε την κοινωνική μου θέση

Αν διέθετες 15000€ ετήσιοεισόδημα θα το επένδυες:

Αν δεν είχες αρκετά χρήματαθα δανειζόσουν για να:

0

50

100

150

200

250

1η επιλογή 2η επιλογή 3η επιλογή 4η επιλογή 5η επιλογή

112 4 2 8

206

625

52

3 1 19 14 13 8 0

3 11 111 1

Α. Αγοράσεις επώνυμα ρούχα

Β. Καλύψεις βασικές βιοτικές ανάγκες

Γ. Μορφωθείς

Δ. Για να πας διακοπές

Ε. Για να ανακαινίσεις το σπίτι

Page 17: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

17

9%

81%

10%

Η πρεσέλκυση των άλλωνΗ αυταρέσκειαΗ επωνυμία των ρούχων

Έστω ότι βρίσκεσαι σε ένα πολυκατάστημα και ανακοινώνεταιπροσφορά 50% στα επώνυμα ρούχα, τι κάνεις;

18%

28%54%

Χρησιμοποιείς την πιστωτική σου κάρτα

Βγάζεις χρήματα από το ΑΤΜΑδιαφορείς

Κριτήρια με τα οποία διαλέγεις τηνπαρέα σου:

1%

97%

2%

Η δημοτικότητα των φίλων σου

Ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά τους

Η εξωτερική τους εμφάνιση

Όταν αγοράζεις τα ρούχα σου,κριτήριο είναι:

Page 18: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

18

16%

49%

35%

Η κοινωνική αναγνώριση-Απολαβές

Αυτοπραγμάτωση

Επαγγελματική απόκατάσταση

Γιατί θέλεις να μορφωθείς;

50%43%

7%

Για να διευρύνεις τους ορίζοντές σου

Για επαγγελματική αποκατάσταση

Για κοινωνική προβολή

Τα κριτήρια επιλογής επαγγέλματος είναι:

Αν κατέχεις υψηλή κοινωνική θέση,αντιμετωπίζεις τους άλλοτε φίλους σου:

83%

3%

14%

Βοηθώντας τουςΑγνοώντας τουςΤυπικά

Page 19: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

19

Εάν σε προσκαλούσε ο Διευθυντής τηςεταιρείας σου σε δείπνο θα διάλεγες:

Όταν σου επισημαίνουν αρνητικέςσυμπεριφορές σου

Όταν βλέπεις κάποιον με επώνυμα ρούχαπου προκαλούν τα βλέμματα, εσύ νοιώθεις

37%

55%

8%

Σκέφτεσαι τις συμβουλές τουςΠροσπαθείς να τις διορθώσειςΑδιαφορείς_ Παραβλέπεις

10%

88%

2%

Το πιο ακριβό πιάτο

Κάτι που σου αρέσει

Ένα πιάτο ακριβότερο από τουΔιευθυντή σου

7%

20%

4%

69%

ΖήλιαΘαυμασμόΚατωτερότηταΑδιαφορία

Page 20: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

20

Οι αποφάσεις σου καθορίζονται από

Όταν σε επαινούν

9%

29%

62%

Πιστεύεις ότι σου λένε την αλήθεια

Πιστεύεις πως σε καλοπιάνουν

Σε ευχαριστεί

73%

24%

3%

Την οικογένειά σου

Τους φίλους σου

Από συμβούλους με υψηλή -κοινωνική θέση

Αν αποκτούσες καινούριο σπίτι θατο επιδείκνυες:

5%

93%

2%

Στους Συναδέλφους σουΣτους φίλους_Συγγενείς σουΣτον Προϊστάμενό σου

Page 21: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

21

7%10%

2%

81%

Θα έκανες παρέα με άτομα της ίδιας καταγωγής

Θα έκανες παρέα με ανθρώπους της νέας χώρας

Θα απαρνιόσουν τα πάντα

Θα έκανες παρέα και με άτομα της ίδιας καταγωγής

Αν έφευγες από την πατρίδα σου καιπήγαινες σε μια άλλη χώρα:

Αν διέθετες ποσό 500€ γιαδιακοπές θα επέλεγες:

45%

55%

Ένα κοσμικό θέρετρο

Ένα ανώνυμο θέρετρο

Page 22: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

22

ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ

Ο ναρκισσισμός ως όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε από επιστήμονεςψυχολόγους για να περιγραφεί ένας τύπος διαταραχής προσωπικότητας (τηςναρκισσιστικής διαταραχής) είτε από απλούς ανθρώπους χωρίς γνώσεις στον τομέατης ψυχολογίας οι οποίοι θέλουν να περιγράψουν ένα άτομο του κοινωνικούπερίγυρου και όχι μόνο, όπου όμως παίρνει την έννοια του υπέρμετρα εγωκεντρικού.

Αυτοί οι δύο τρόποι χρήσης πολλές φορές ταυτίζονται, είναι όμως λάθος,γιατί δεν είναι απαραίτητο ένας υπέρμετρα εγωκεντρικός να κρύβει ναρκισσιστικήδιαταραχή, σε αντίθεση που το -ίσως και κυριότερο- χαρακτηριστικό κάθε νάρκισσουείναι ο εγωκεντρισμός του.

ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ Σ’ ΑΥΤΑ

Ηθική μείωση, κακοποίηση στην παιδική (ή και εφηβική) ηλικία Έλλειψη αγάπης από τους γύρω ανθρώπους και κυρίως από γονείς

Τα παραπάνω δημιουργούν αρχικά έναν αδύναμο χαρακτήρα ο οποίος θεωρείται τοθύμα. Έτσι ως αντίδραση στα παραπάνω τα οποία του συνέβησαν, για να αποδείξειότι αξίζει, επιδιώκει με κάθε τρόπο να κατατάσσεται στους μη 'κοινούς' θνητούς αλλάστους ανώτερης κοινωνικής τάξης. Το αίτιο του ναρκισσισμού αποτελεί ψυχολογικότραύμα, γι' αυτό και επιδιώκει να γίνει 'κάποιος' εκδικούμενος γι' αυτά που τουσυνέβησαν στη ζωή του. Έχει αρνητική εικόνα για τον κόσμο γύρω του. Στοασυνείδητο επεξηγείται ως κατώτερος που μεταφράζεται ως χαμηλή αυτοεκτίμηση,ενώ στη συμπεριφορά του και στα σκεπτόμενα που ελέγχει ο ίδιος, το "ανόμοιος" τοεπεξηγεί ως ανώτερος καταφεύγοντας σε ιδέες μεγαλομανίας και συχνά παρανοϊκέςπ.χ. μπορεί να νομίζει ότι είναι απόστολος του Θεού και κατέβηκε στη Γη για μιαειδική αποστολή ή γενικά σκέψεις που τον κάνουν να θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο,διαφορετικό και μοναδικό. Έτσι εκτοξεύεται λόγω του εγωκεντρισμού και της μανίαςτου για δόξα σε υψηλές θέσεις. Εννοείται βέβαια πως αυτός ο τρόπος αντιμετώπισηςδεν είναι ο σωστός αλλά με κατάλληλη ψυχοθεραπεία μπορεί να διορθωθεί ηπροσωπικότητα εμβαθύνοντας. Παραδείγματα γνωστών ναρκίσσων στην ιστορίαείναι η Κλεοπάτρα και ο Αδόλφος Χίτλερ ενώ πιο σύγχρονα ο Έλτον Τζον και οΜάικλ Τζάκσον

Page 23: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

23

ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ

Ναρκισσισμός είναι η διαταραχή προσωπικότητας , όπου το άτομο ασχολείταιυπερβολικά με τον εαυτό του, την εμφάνισή του, τον τρόπο ομιλίας του ακόμα και τηγλώσσα του σώματος και γενικότερα την εικόνα που δημιουργεί στους άλλους.Περνάει έτσι πολύ χρόνο της ημέρας μόνος του. Σκοπός βέβαια από αυτή τηναπασχόληση είναι να δημιουργεί θετική εντύπωση στους γύρω του και έτσι να τουςασκεί ένα είδος εξουσίας. Το υπερβολικό ενδιαφέρον για τον εαυτό του τον οδηγείστο τέλος σε σημείο να ερωτεύεται τον εαυτό οτι και να θαυμάζεται από τον εαυτότου.

Ο Αρχοντοχωριάτης σαν άτομο μπορεί να χαρακτηριστεί ως ναρκισσιστής,γιατί είναι εγωκεντρικός επειδή το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι ο εαυτός του καιδεν δίνει καμία σημασία στα «θέλω» των άλλων. Π.χ. της γυναίκας του και τηςκόρης του. Έπειτα, ένας ακόμα λόγος που μπορούμε να χαραακτηρίσουμε τονΑρχοντοχωριάτη ναρκισσιστή είναι γιατί ασχολείται συνέχεια με τον εαυτό του καιμε την εξωτερική του εμφάνιση προσπαθώντας έτσι να δημιουργήσει θετικέςεντυπώσεις στους γύρω του, αδιαφορώντας για το τι πραγματικά είναι. Τέλος,ασχολείται και με τον τρόπο ομιλίας του προσπαθώντας να τον βελτιώσει για να έχειτην δυνατότητα να συναναστρέφεται με άτομα ανωτέρου επιπέδου , όπως βασιλιάδεςκαι άρχοντες.

Page 24: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

24

ΜΕΓΑΛΟΜΑΝΙΑ

Μεγαλομανία είναι μια ψυχο-παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται απόπαραισθήσεις φαντασιώσεις της εξουσίας, της συνάφειας, ή παντοδυναμία .«Μεγαλομανία χαρακτηρίζεται από μια διογκωμένη αίσθηση της αυτοεκτίμησης καιτην υπερεκτίμηση των προσώπων από τις εξουσίες και τις πεποιθήσεις τους.

ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

Αναμφισβήτητα, όμως, «εκτός από παθολογικές μορφές της, μεγαλομανίαείναι μια ψυχική συμπεριφορά που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε άτομοως ένας τρόπος αντιμετώπισης του κινδύνου που συνδέονται με την απογοήτευση,εγκατάλειψη, η απώλεια ή εξαφάνιση του αντικειμένου» στην καθημερινή ζωή. Μεαυτή την έννοια, μπορούμε να δούμε »μεγαλομανία ως μια ακραία μορφή τουμανιακού άμυνα ... κατά του άγχους που προκύπτει από το διαχωρισμό από τοαντικείμενο ».

Page 25: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

25

ΜΕΓΑΛΟΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ

Ο Αρχοντοχωριάτης μπορεί να χαρακτηριστεί ως μεγαλομανής διότι έχει τηναίσθηση ότι είναι παντοδύναμος λόγω του ότι είναι πλούσιος . Αυτό μπορούμε να τοδιακρίνουμε σε πολλά σημεία του κειμένου και χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ησκηνή στην αρχή στην οποία φέρεται με αγένεια στον μουσικοδιδάσκαλο , όπωςεπίσης και άλλες σκηνές που βλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο φέρετε στηνυπηρέτρια του . Ένας λόγος επίσης που μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τονΑρχοντοχωριάτη μεγαλομανή είναι διότι εκτιμά κάποιον άνθρωπο μόνο από το κύροςπου έχει στην κοινωνία και την οικονομική του κατάσταση χωρίς να τον ενδιαφέρει οχαρακτήρας του . Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι το ότι στο τέλος τουέργου δίνει την κόρη του την Λουκιλη σε κάποιον άγνωστο μονό επειδή έμαθε ότιείναι πλούσιος και ότι σαν αντάλλαγμα θα δώσει στην οικογένεια του πολλάχρήματα.

Page 26: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

26

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΕΡΙΧ ΦΡΟΜ

«Από ψυχολογική άποψη , ο πόθος της εξουσίας , δεν πηγάζει από δύναμη ,αλλά από αδυναμία . Είναι η έκφραση της ανικανότητας του ατομικού εγώ , νασταθεί μόνο του και να ζήσει . Είναι η απεγνωσμένη προσπάθεια για τηναπόκτηση δευτερογενούς δύναμης εκεί που λείπει η αυθεντική δύναμη».Έριχ Φρόμ .

Σύμφωνα με την άποψη του Έριχ Φρόμ συμπεραίνουμε ότι πολλέςφορές οι άνθρωποι , αισθάνονται μειονεκτικά στη ζωή τους , και γι ‘αυτόαναζητούν τρόπους , ώστε να τονώσουν την αυτοπεποίθησή τους και άρα ναμην νιώθουν κοινωνικά αδύναμοι και ανίκανοι . Ένας ο οποίος είναι αδύναμος ,είναι ικανός να κάνει τα πάντα , αρκεί να αποκτήσει εξουσία , όπως οΑρχοντοχωριάτης , ο οποίος ένιωθε μοναξιά και το μόνο που ήθελε ήταν νααποκτήσει εξουσία , παντρεύοντας την κόρη του με μεγαλουσιάνο . ΟΑρχοντοχωριάτης δηλαδή , θέλει να αποκτήσει τη δευτερογενή δύναμη , χωρίς ναέχει την αυθεντική του .

Page 27: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

27

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ

Η υπερηφάνεια είναι μητέρα της κατάκρισης , απόγονος των επαίνων, απόδειξηακαρπίας, πρόδρομος της παραφροσύνης, πηγή του θυμού, θύρα της υποκρισίας,δημιουργός της ασπλαχνίας, πικρός κριτής και απάνθρωπος δικαστής .

Όποιος αποκρούει τους ελέγχους, δείχνει ό,τι έχει αυτό το πάθος, ενώ όποιοςτους δέχεται έχει απελευθερωθεί από τα δεσμά του .

Χαρακτηριστικό των προχωρημένων στην αρετή είναι να υπομένουν γενναία τιςύβρεις . Χαρακτηριστικό όμως των αγίων είναι να παρέρχονται αβλαβώς τουςεπαίνους .

Παρατήρησε και θα δεις ότι η κενοδοξία είναι ακμαία και μέχρι του τάφουτου. Θα τη δεις στα ρούχα, στα μύρα, στη νεκρική πομπή, στα αρώματα και σεπολλά άλλα .

Παντού λάμπει ο ήλιος άφθονα και παντού, σε κάθε έργο, χαίρεται ηκενοδοξία.

<< Κλίμαξ >>, Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου

Στα λόγια του Αγίου Ιωάννου του Σιναϊτου εντοπίζουμε αρκετά χαρακτηριστικά τηςπροσωπικότητας του Αρχοντοχωριάτη. Η υπερηφάνειά και η κενοδοξία του,οδηγούσαν στην κατάκριση, την παραφροσύνη, το θυμό, την ασπλαχνία και τηαδιαφορία για την κριτική των άλλων. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά οφείλονταν στοότι ο ίδιος δεν γνώριζε τον εαυτό του και γι’ αυτό χαιρόταν με οποιοσδήποτεεπαίνους, που αφορούσαν τα ρούχα του η και τα αρώματά του. Τέλος, λόγω τηςμεγάλης ιδέας που είχε για τον εαυτό του γινόταν αυστηρός κριτής και δικαστής,ακόμη και αυτών που προσπαθούσαν να τον συνεφέρουν από το πάθος του( μεγαλομανία).

Page 28: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

28

ΜΑΤΑΙΟΔΟΞΙΑ

Ματαιδοξία είναι η υπερβολική πίστη στις ικανότητες ή την ελκυστικότητα κάποιουσε άλλους. Σε πολλές θρησκείες, ματαιοδοξία, στη σύγχρονη μορφή του όρου,θεωρείται μια μορφή αυτό-ειδωλολατρείας, στην οποία ένας απορρίπτει τον Θεό γιαχάρη της δικής του εικόνας και έτσι διαχωρίζεται από τις χάρες του θεού.Ματαιοδοξία είναι ο φόβος που εμφανίζεται αρχικά. Είναι επομένως, η έλλειψη τηςυπερηφάνειας, αλλά όχι κατ’ανάγκη της ελλειψης της πρωοτυπίας. Στη χριστιανικήδιδασκαλία ματαιοδοξία θεωρείται ένα παράδειγμα της υπερηφάνειας, ΄΄ένα από ταεπτά θανάσιμα αμαρτήματα. Ο κατάλογος αυτός εξελίχθηκε από μία προηγούμενηλίστα από οκτώ αμαρτήματα,, τα οποία περιλαμβάνονται ματαιοδοξία ως αμαρτία,ανεξάρτητη από υπερηφάνεια.

Page 29: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

29

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ – ΟΥΜΑΝΙΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Οι κυιότεροι εκπρόσωποι της ανρθωπιστικής – ουμανιστικής ψυχολογίας ήταν δύο: οΚαρλ Ρότζερς (1902 – 1987) και ο Αβραάμ Μάσλοου ( 1908 – 1972) οι οποίοιδιαφωνούσαν με τον Σαρτρ και τους Υπαρξιστές.

Ο Καρλ Ροτζερς πίστευε ότι το ανθρώπινο είδος είχε έμφυτη την τάση γιααυτοπραγμάτωση και γι’αυτόν ακριβώς το λόγο κατάφερε και εξελίχθηκε.

Ο Αβραάμ Μάσλοου μιλούσε για τη «νεύρωση της επιτυχίας» καιπαρατηρούσε ότι οι άνθρωποι μπορούν να συνεχίζουν να αγωνίζονται με ελπίδες,ακόμα και με χαρά, για την ψεύτικη πανάκεια, εφόσον δεν την αποκτούν. Είναι οστόχος τους, ο σκοπός της ζωής, το ιδανικό τους. Όταν όμως τον αποκτουν ,ανακαλύπτουν σύντομα ότι οι ελπίδες τους ήταν ψεύτικες. Ακολουθεί ψεύτικη συντριβήκαι απελπισία, βουτιά στον ωκεανό της ματαιότητας, μέχρι να γίνει δυνατό ( με τηβοήθεια συνήθως ενός ψυχολόγου) να εμφανιστούν κάποιες καινούργιες ελπίδες.

Ο Μόσλοου έγραψε ότι οι βασικές ανθρώπινες ανάγκες μπορούν ναεκπληρωθούν μόνο μέσω άλλων ανθρώπων, δηλαδή μεσω της κοινωνίας. Η ανάγκη γιακοινότητα ( το να ανήκει κανείς κάπου, ανάγκη για ανθρώπινη επαφή, ομαδοποίηση)είναι από μόνη της μια βασική ανάγκη. Μοναξιά, απομόνωση, εξοστρακισμός,απόρριψη από την ομάδα, όλα αυτά δεν είναι οδυνηρά αλλά και παθογόνα.

Οι θεωρίες του Σατρ και των Υπαρξιστών αναπτύχθηκαν περίπου την ίδια χρονικήπερίοδο με αυτές των θεωρητικών της ανθρωπιστικής ψυχολογίας, η τελευταίαμάλιστα ονομάστηκε και Υπαρξιστική ψυχολογία , και μου φαίνεται ενδεδειγμένο γιαθεωρίες που αναπτύχθηκανν την ίδια περίπου χρονική περίοδο, μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, είχαν την ίδ αφετηρία αλλά πολύ διαφορετικά συμπεράσματα.Στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα κυριάρχησαν στην Ψυχολογία, η Ψυχανάλυση και οΣυμπεριφορισμός. Οι ψυχαναλυτές εστίασαν στις παρορμήσεις που προέρχονταν απότο υποσυνείδητο ή το ασυνείδητο, οι συμπεριφοριστές στις περιβαλλοντολογικέςσυνθήκες ( ήταν οι πιο μηχανιστικοί). Κατά το δεύτερο μισό του αιώνα εμφανίσθηκεη σχολή της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας που ονομάστηκε και Τρίτο Κύμα τηςψυχολογίας και αυτή η σχολή εστίασε στη συνείδηση, στη δύναμη της θέλησηςκαιστην αποφασιστικότητα των ανθρώπων.

Ο Μόσλοου και ο Ρότζερς βρίσκονταν στο μεταίχμιο, ανάμεσα στα παλιά συστήματααξιών, που δεν λειτουργούσαν πια, και στα νέα που δεν είχαν ακόμη γεννηθεί. Είδανότι η ανθρωπότητα χρειαζόταν ένα έγκυρο και εύχρηστο σύστημα ανθρωπίνων αξιών, αξιών στις οποίες θα μπορούμε να πιστεύουμε, να αφιερωνόμαστε, γιατί θα είναιαληθινές και όχι γιατί θα μας εξορκίζουν να τις «εμπιστευτούμε και να έχουμε πίστησε αυτές».

Page 30: “Ο ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΑΤΗΣ” - eap.edu.gr · PDF fileμε τις αντίστοιχες των υπαρξιστών και του Σαρτρ . 4 Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

30

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ναρκισσισμός1)Βικιπαιδεία2) www.e-psycologist.gr3)www.inpsy.gr4)www.el.wiktionary.org5)www.psychotherapistathens.gr

Mεγαλομανία1)Βικιπαιδεία2)el.thefreedictionary.com3)www.websters-online-dictionary.org

Μολιέρος1)Βικιπαιδεία2)www.greekbooks.gr3)www.theaterinfo.gr4)www.ethnos.gr5)www.biblionet.gr6)www.dimosmoschatou-tavrou.gr

Αρχοντοχωριάτης1)Βικιπαιδειά2)www.greek-language.gr

Η ομάδα του Project, Ελένη Κατσίφα,

Χριστιάνα Τσαραμπουλίδου, Πόπη Χειμωνίδου, Φώτης Καταρτζής.