Τα ανατρεπτικα βιβλια -...

ΠΑΜΠΛΟ ΓΚΟΥΤΙΕΡΕΘ

Τα ανατρεπτικα

βιβλια

cΜυθιστόρημα

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

ΚΛΑΙΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑΔΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

GUTIERES DDD Final_Layout 1 24517 951 πμ Page 5

H παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική ενίσχυση του Ινστιτού-του Γκαίτε που χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών Υπο-θέσεων

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ Pablo Gutieacuterrez Los libros repentinos

copy Copyright by Editorial Planeta (Seix Barral) 2015copy Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη ΑΕ Αθήνα 2016

Έτος 1ης έκδοσης 2017

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του μεοποιον δήποτε τρόπο καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο α-ναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν 21211993 και της Διεθνούς ΣύμβασηςΒέρνης-Παρισιού που κυρώθηκε με το ν 1001975 Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο θεσίαςσελιδοποίη σης εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου με φωτοτυπικές ηλε-κτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν 21211993

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ ΑΕΓΡΑΦΕΙΑ Θεμιστοκλέους 104 106 81 ΑθήναΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ Ζαλόγγου 11 106 78 Αθήνα 210-3301208 ndash 210-3301327 FAX 210-3842431e-mail infokastaniotiscom

wwwkastaniotiscom

ISBN 978-960-03-6199-5


Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 9

Π Ρ Ω Τ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ

Ο διεστραμμένος αισθησιασμός

1 Ρέμε 152 Το κιβώτιο με τα βιβλία 383 8090 534 Η υπεραξία 695 Πορνό και δράση 84

Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ

Η εξέγερση των μαζών

1 Χρήματα 952 Γειτόνισσες 1083 Προπαγάνδα 1184 Καταπίεση 1325 Η έφοδος των ουσάρων 150

Τ Ρ Ι Τ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ

Η ιστορία μιας σκάλας

1 Έργα ελέους 1752 Ορφανοί από το ίδιο άσυλο 1863 Κρακ 199


Τ Ε Τ Α Ρ Τ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ

Κόκκινη αυγή

1 Εντός των τειχών 2132 Η Μαινάδα 2353 Η συνέλευση 245

ΕΠΙΛΟΓΟΣ 261

8


Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ

Ένας θηλυκός Δον Κιχώτης

Η ανατρεπτική λογοτεχνία τα κείμενα που ξυπνάνε τον άνθρω-πο από τον λήθαργο της κατανάλωσης και της αυταρέσκειαςκαι τον προτρέπουν νrsquo αναλογιστεί τον λόγο της ύπαρξής τουτην υποδούλωσή του στην καθημερινότητα τελικά την ίδια τηνελευθερία είναι το θέμα του Πάμπλο Γκουτιέρεθ στο μυθιστό-ρημά του Τα ανατρεπτικά βιβλία Η πικρή σάτιρα μιας περα-σμένης πια εποχής και η περιγραφή μιας καταπιεσμένης από τηδικτατορία αλλά και την εκκλησία κοινωνίας όπου τα στερεό-τυπα αποκτούν πρόσωπο και διαδραματίζουν σημαντικό ρό-λο στην ιστορία αυτού του πρωτότυπου και πολυεπίπεδου μυ-θιστορήματος

Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για ένα βιβλίο-σταθμό λόγωτης ιδιαίτερης διακειμενικότητας και της ευρηματικότητάς τουαποτελείται από τέσσερα κεφάλαια με τίτλους από αντίστοιχαμυθιστορήματα άλλων συγγραφέων Ο διεστραμμένος αισθη-σιασμός του Πίο Μπαρόχα Η εξέγερση των μαζών του Χοσέ Ορ-τέγα ι Γκασέτ Η ιστορία μιας σκάλας του Αντόνιο ΜπουέροΒαγιέχο και η Κόκκινη αυγή του Πίο Μπαρόχα πάλι Με ανα-φορές σrsquo αυτά τα τέσσερα κείμενα αλλά και με μια πληθώραάλλων συγγραφέων που παραθέματά τους υπάρχουν διάσπαρ-τα σε όλο το έργο διευρύνεται ο λογοτεχνικός ορίζοντας πέρααπό την προσωπική ιστορία της ηρωίδας της οικογένειάς τηςτου οικισμού και της πόλης

Μrsquo έναν εξαιρετικά ευρηματικό τρόπο η γριά δόνια Ρεμέ-διος ndashένας θηλυκός Δον Κιχώτηςndash καταφεύγει σrsquo αυτά τα α- 9


πρόσμενα βιβλία (και σε όλα τα άλλα που δανείζεται από τη βι-βλιοθήκη) για να σταματήσει την αγωνία του χαμένου χρόνουτην ανία της μοναχικής καθημερινότητας και γίνεται αφορμήνα διαβάσουμε μαζί της κλασικούς της ισπανικής λογοτεχνίαςκαι παράλληλα να παρακολουθήσουμε τη βαθιά σταδιακή καιπραγματική εσωτερική μεταμόρφωση της ηρωίδας που κατευ-θύνει και ολοκληρώνει το μυθιστόρημα Η δόνια Ρέμε με τηνανάγνωση αφυπνίζεται συνειδητοποιεί ότι είχαν σφετεριστεί τηζωή της βγαίνει από τον λήθαργο της αθλιότητας του εργατι-κού οικισμού κι επωμίζεται τον ρόλο του εκδικητή για όλες τιςκοινωνικές αδικίες που παρατηρεί γύρω της

Η ιστορία της ζωής της δόνια Ρέμε είναι άρρηκτα δεμένη μετην ιστορία της Ισπανίας Παρακολουθούμε όσα συμβαίνουνστη Σεβίλλη αλλά θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε άλλη πό-λη τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας τόσο σημαντικά για τουςκαθολικούς εκεί τους αργόσχολους νεαρούς κακοποιούς πουο συγγραφέας παρομοιάζει με τον Aναρριχώμενο βαρόνο τουΊταλο Καλβίνο αλλά κάνοντας κι ένα λογοπαίγνιο που δενμεταφράζεται με την ομοιότητα των λέξεων barones-βαρόνοικαι varones-αρσενικοί

Ο παντογνώστης αφηγητής με μονόλογους-ποταμούς εναλ-λάσσεται με τη φωνή της δόνια Ρέμε του Ρόμπε αρχηγού τωνlaquoαναρριχώμενων βαρόνωνraquo του ακτιβιστή καρικατούρα επα-ναστατημένου διανοούμενου του δημοτικού συμβούλου υπαί-τιου για την εξέγερση και της Μαινάδας συζύγου του Ο ανα-γνώστης αιωρείται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν σε μιακωμικοτραγική παρέλαση-λιτανεία παρόμοια με τις λιτανείεςτης Μεγάλης Εβδομάδας που περιγράφονται στο βιβλίο με α-ναπαραστάσεις του Θείου Δράματος όπου η πραγματικότηταείναι δράμα αλλά όπως θυμίζει ένας άλλος συγγραφέας laquoτοδράμα στην Ισπανία λέγεται κωμωδίαraquo Οι φωνές των διαφό-ρων προσώπων εναλλάσσονται συχνά στην ίδια παράγραφουπάρχουν κάποιες επαναλήψεις και παραλείψεις που δυναμώ-1

0

GUTIERES DDD Final_Layout 1 24517 951 πμ 0

νουν τις έννοιες ενώ ο συγγραφέας δημιουργεί νεολογισμούςόπως η laquoπανταναμμένηraquo τηλεόραση και άλλους

Το τρυφερό και το όμορφο μπερδεύεται με το σκληρό πορ-νό και το γκροτέσκο έτσι ώστε συχνά να θυμίζει έργα του Φε-ντερίκο Φελίνι ή και του πιο πρόσφατου κινηματογραφιστή Α-λεχάνδρο Χοντορόφσκι

Όπως είπε ο ίδιος ο συγγραφέας σε μία συνέντευξη laquoη δό-νια Ρέμε μεταμορφώνεται τελικά σrsquo έναν κοινωνικό ακτιβιστήχάρη στη λογοτεχνία Πρόκειται λοιπόν για την ιστορία μιας α-φύπνισης ανακαλύπτει πως σε μια κοινή ζωή υπάρχουν εξαι-ρετικές καταστάσεις Αυτή είναι μια γυναίκα ενός περιθωριακούοικισμού που ζει τη συνηθισμένη ρουτίνα μιας μεγάλης πλειο-ψηφίας γυναικών και που μέσα από τα βιβλία συνειδητοποιείπολλά πράγματα Μέχρι τότε είχε ζήσει με υπερβολικά πολλάταμπού αλλά τώρα της παρουσιάζεται η δυνατότητα ενός α-νέλπιστου παιχνιδιού η μαγική βούληση της λογοτεχνίας πουθα την οδηγήσει στην εξέγερση και ακόμα και στην έκρηξη εκεί-νης της σεξουαλικότητας που συγκρατούσε για τόσα χρόνιαraquo

Η ιστορία της δόνια Ρέμε καταρρίπτει και άλλα κοινωνικάταμπού για τον γέρικο και στεγνό κόλπο για τις εβδομηντάχρο-νες που ζουν άβουλες στο περιθώριο των πόλεων για την ευπεί-θεια του αμόρφωτου πληθυσμού και τον κοινωνικό ντετερμι-νισμό

Στο βιβλίο βρίσκουμε αναφορές στον Μεγάλο Καβγά τονισπανικό εμφύλιο στα άγρια χρόνια δηλαδή τα χρόνια τηςπιο σκληρής καταπίεσης της δικτατορίας μετά τον ΔεύτεροΠαγκόσμιο πόλεμο και στη Μεταπολίτευση την επιστροφήστη δημοκρατία

Και ίσως τελικά αυτό να είναι το μήνυμα του συγγραφέα-καθηγητή λογοτεχνίας διαβάζετε διαβάζετε για να ξυπνήσε-τε και νrsquo απολαύσετε τη ζωή τώρα

Κλαίτη Σωτηριάδου 11


Οι σημειώσεις είναι της μεταφράστριας


Μ Ε Ρ Ο Σ Π Ρ Ω Τ Ο

Ο διεστραμμένος αισθησιασμός1

1 Τίτλος βιβλίου του Πίο Μπαρόχα



[ 1 ]

Ρέμε

Από τις συζητήσεις που άκουσα έμαθα πωςείχε κάποια αρρώστια στα γεννητικά όργαναΑυτό δεν εμπόδιζε τον ενθουσιασμό μου γιrsquoαυτήν όλα μου φαίνονταν ελκυστικά2

ΗΡέμε είναι μια άσεμνη γριά που ντύνεται με κουρέλια κιαφήνει τα μαλλιά της ελεύθερα πάνω στους ώμους της σαν

άγρια χόρτα Μέσα της διαιωνίζεται η δύναμη της γυναίκας πουεπιβιώνει δέρμα θαλάσσιου ελέφαντα τα μάγουλα δυο μήλατης Χιονάτης Ο χρόνος τής ανήκει δεν κοιμάται δεν φοβάταικανέναν τα ξημερώματα τριγυρίζει σαν φρουρός οι στοές τηςπλατείας βρυχώνται από τα χασμουρητά της το μεσημέρι κου-λουριάζεται στον ήλιο για να διαβάσει οποιοδήποτε από τα βι-βλία που κουβαλάει μαζί της Είναι κουρασμένη τρέμουν τα γό-νατά της όταν ανεβαίνει στο λεωφορείο που την πηγαίνει μέ-χρι τα βιβλιοπωλεία μες στα τείχη θα έπρεπε να μένει στο σπί-τι και να φυλάγεται από κανένα πέσιμο αλλά κυνηγάει εκείνατα βιβλία σαν απαραίτητη τροφή ο άντρας της έχει πεθάνειτα παιδιά της το έσκασαν δεν ελπίζει σε καμιά εξωγήινη αντα-μοιβή νιώθει τρόμο όταν σκέφτεται πως η ζωή της θα τελειώ-σει χωρίς επιβράβευση ήμουν είκοσι χρονών ένα λεπτό πρινκλείσω τα εβδομήντα και με γέρασαν τrsquo αχάριστα παιδιά οι α-

152 Ο διεστραμμένος αισθησιασμός του Πίο Μπαρόχα


νύπαρκτοι εραστές η υποταγή ενός αφελούς συζύγου η κα-θημερινή γκρίνια σrsquo έναν άφαντο αντίπαλο Τα βιβλία ξορκί-ζουν τη μελαγχολία και την επανάληψη ολόιδιων ημερών οιλέξεις γλιστρούν όπως οι σαΐτες του αργαλειού όλες οι ιστορίεςόλα τα παραμύθια η Ρέμε μετατρέπεται στον καθένα είναι ηΆνα Οθόρες στο προσκυνητάρι του καθεδρικού ναού είναι ηΦορτουνάτα απογοητευμένη από τον Σάντα Κρουθ ένας γυ-μνός ώμος μπροστά στον καθρέφτη και το χάδι στη ραφή τηςκάλτσας που δεν είχε ποτέ η γέρικη καρδιά της φουσκώνει σανμπαλόνι οι ορμόνες εκκρίνουν την ίδια ουσία που προκάλεσετο πρώτο ναυάγιο όταν όλα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά ε-ξαιτίας του έρωτα του κινηματογράφου και των υπερβολικώνκολπικών υγρών

Την πρώτη φορά ήταν δεκαπέντε χρονών γοφοί από σάρκακαι στήθος ζυμάρι κι έτρεχε με την τσάντα για τα θελήματα ό-ταν είδε στη γωνία έναν νεαρό που έμοιαζε με τον γιο του α-σκούμενου γιατρού εκείνο το αναιμικό αγόρι που συνόδευε τονμπαμπά του στις επισκέψεις για να μάθει τη δουλειά και να τσι-μπάει τον γλουτό των κοριτσιών αλλά τι μεταμόρφωση έγινετα χέρια του σοβαρού άντρα που τσαλακώνει το χαρτί των τσι-γάρων ο λαιμός χωρίς πουκάμισο κάτω απrsquo τη χλαίνη λες και ή-ταν γυμνός Κάθε μέρα γίνεσαι και πιο όμορφη της είπε περ-νώντας και τα θεία λόγια προκάλεσαν το θαύμα η Ρέμε-δεκα-πέντε ένιωσε μια καταρροή να πλημμυρίζει τα μπούτια της ταrsquoκανα πάνω μου σαν μωρό όλοι θα το καταλάβουν Βρήκε κα-ταφύγιο σε μια είσοδο για να σκουπιστεί μrsquo ένα μαντίλι το δο-κίμασε δεν είχε γεύση ούρων αλλά ιδρώτα και ζεστών έμμη-νων κάθισε στα σκαλοπάτια έβγαλε τη ζεματισμένη κιλότα έ-σφιξε τα πόδια έκλεισε τα μάτια για να διώξει τον διάβολο καιη φιγούρα του αρχάγγελου άνοιξε δρόμο ορεξάτη το στόμασχεδιασμένο σαν μια διπλή γραμμή στο τετράδιο το δέρμα ψυ-1

6


χρό κάτω από τη λινάτσα της χλαίνης η μυρωδιά των τσιγά-ρων τα χέρια ωραία μικρή πες στη μαμά σου να μη σrsquo αφήνειμόνη και η μικρή έλιωσε σε μια ατέλειωτη τρεμούλα και δεν μπό-ρεσε να συνέλθει παρά μόνο όταν άκουσε το κακάρισμα ενόςκλειδιού Γρήγορη μάζεψε την τσάντα έφτιαξε τα ρούχα και τοrsquoσκασε από την είσοδο αφήνοντας ένα γλυφό σημάδι στη σκά-λα Δυο καραμελωμένα μήλα βγήκαν στα μάγουλά της παρέ-μειναν πάντα ίδια ακόμα και στα γερατειά σαν αφροδίσιαστίγματα που σημαδεύουν την αμαρτία

Έτσι συνέβη και παρόλο που είχε περάσει τόσος καιρός απότότε η δόνια Ρεμέδιος χήρα του τάδε ακόμα θυμάται το επει-σόδιο και ταράζεται όταν σκέφτεται τα μπράτσα που ποτέ δεντην ακούμπησαν ανατριχίλα Τι ποινή επέβαλλε ο μαθητευό-μενος του ασκούμενου στα κορίτσια της γειτονιάς υποδόριαβελόνα είχε ψηλώσει δυο πιθαμές ο πατέρας δεν μπορούσε πιανα τον περιορίζει με χαστούκια και τον θεωρούσε χαμένη υπό-θεση τα κορίτσια τον ομόρφαιναν με τα υποταγμένα βλέμμα-τά τους Μεταβλήθηκε σε κυρίαρχο της γωνίας των αναστεναγ-μών δεν είχε κανενός είδους ηθική δεν τον ένοιαζε μεγάλες ήμικρές αρραβωνιασμένες ή όχι ήταν έξι ή εφτά αυτές που χά-λασε πάνω σrsquo έναν σκοτεινό τοίχο αυτές που ανέβασε στα χέ-ρια σε μια ταράτσα Η Ρέμε-δεκαπέντε δεν αφέθηκε να πιαστείκαι ποτέ δεν δοκίμασε εκείνο το γλυκό και τώρα η Ρέμε-εβδο-μήντα θυμάται κάθε πράγμα με κινηματογραφική ακρίβεια τηχλαίνη τη χειρονομία το ηλιοκαμένο δέρμα τον λαιμό χωρίςπουκάμισο τα μάτια δυο χάντρες τη χοντρή φωνή εκείνου τουδιεφθαρμένου που θα είναι πια ένα στεγνό τομάρι ή θραύσμα-τα σε μια οστεοθήκη ή το μαρτύριο μιας γριάς που θα τον φρο-ντίζει σαν καθυστερημένο παιδί όπως και να rsquoναι θα βρίσκεταιμακριά πολύ μακριά απrsquo τη γειτονιά της εξορίας όπου βρέθη-κε πεταμένη η Ρέμε εξαιτίας της αφθονίας των υγρών της

Η ιστορία της Ρέμε-επαναστάτριας αρχίζει λίγο μετά την α-ναγγελία του αρχάγγελου γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου Πα- 1

7

2 ndash Τα ανατρεπτικά βιβλία


ρακινημένη από την εμφάνιση φίλησε δύο νεαρούς εκείνο τοκαλοκαίρι είσαι χειρότερη κι από αυτές που χρεώνουν της εί-παν εν χορώ τουλάχιστον αυτές το κάνουν από ανάγκη Έγι-νε γνωστό όλοι το έμαθαν και στο σπίτι τα χαστούκια ακού-στηκαν σαν χειροκροτήματα της πλατείας Θέλησε να αποφύ-γει την ντροπή και την αγριότητα των γονιών της έκλεισε ταδεκαοκτώ και προσπάθησε να πείσει έναν αφελή νεαρό να τοσκάσουν και να πάνε σrsquo ένα τροπικό νησί Ο αφελής έγινε πραγ-ματιστής είναι ωραία λέει πως μrsquo αγαπάει μου είναι αδιάφο-ρο πως γιrsquo αυτήν λένε διάφορα Έφτασαν μερικά απαγορευμέ-να χάδια γιατί κι αυτός ήθελε να φύγει απrsquo το δικό του ένα δω-μάτιο που μοιραζόταν με υπερβολικά πολλά αδέλφια είναι πιαάντρας και μπορεί να τα βγάλει πέρα εδώ δεν υπάρχει χώροςΆκουσαν την είδηση για τον νέο οικισμό με την υποστήριξη τηςΚαθολικής Δράσης κι εγκατέλειψαν το νησί τους με αντάλλαγ-μα ένα κομμάτι οικοπέδου και βρέθηκε ένας ιερέας που τουςλυπήθηκε γιατί είχε δει υπερβολικά πράγματα στη διάρκεια τωνχρόνων της καταπίεσης τους πάντρεψε κρυφά χωρίς βέρες ού-τε πέπλο ντυμένους με τα καθημερινά τους έγραψε στον κα-τάλογο των αιτούντων κι έβαλε την κόλλα πάνω από τις υπό-λοιπες προτού στείλει τον χαρτοσημασμένο φάκελο στην επι-τροπή δεν χρειάζεται να θυσιαστεί κανείς βαφτίζοντας μαύ-ρους στη Γουινέα ή να πάθει ελονοσία σrsquo ένα χωριό με γεννή-τρια πετρελαίου όταν υπάρχει τέτοια έλλειψη θρησκείας ανά-μεσα στους δυστυχισμένους εδώ πέρα εις τα χέρια Σου παρα-δίδω το πνεύμα αυτών των φουκαράδων Κύριε εγώ έκανα τοκαθήκον μου από την πλευρά μου το μυστήριο να τους προ-στατεύει θα δώσεις στέγη στον προσκυνητή και συμβουλή σεαυτόν που νιώθει χαμένος κι ένα αντίγραφο με καρμπόν τηςαίτησης κατοικίας μαζί με τη ληξιαρχική πράξη γάμου τώρανα κάνετε παιδιά αλλά με τον Θεό δίπλα σας τους είπε προ-τού τους αποχαιρετήσει Βγήκαν από την πίσω πόρτα της εκ-κλησίας λαθραίοι τη νύχτα του γάμου και οι δυο κοιμήθηκαν1

8


στους γονείς τους Ο ιερέας δεν τους ξανάδε ούτε καν όταν ταονόματά τους εμφανίστηκαν στον πίνακα ανοικοινώσεων μεαυτούς που έγιναν δεκτοί Αχάριστοι Οι ίδιοι πάντα άνθρω-ποι που βρομίζουν τον κόσμο σκέφτηκε

Είχαν σωθεί θrsquo απομακρύνονταν απrsquo το κακό όνομα τηνατιμία την ανία την ντροπή που αυτή θα έπρεπε να νιώθει γιrsquoαυτό που ελάχιστα έκανε και για την έλλειψη των πραγμάτωνπου αυτός ποτέ δεν θα έκανε Η Ρέμε πολύ θα ήθελε νrsquo αντι-μετωπίσει τους γονείς της κραδαίνοντας τα χαρτιά της ενο-ρίας παντρεύτηκα τώρα πια δεν μπορείτε να μου πείτε πού ή-σουν ούτε με ποιον αλλά χρειάστηκε να περιμένει μερικούς μή-νες μέχρι να διεκπεραιωθεί ο φάκελος Ο αφελής δεν είχε τόσηβιασύνη κανένας δεν τον περίμενε πουθενά δεν υπήρχε κανείςνrsquo ακούσει τον θρίαμβό του κανείς να υποφέρει από την επι-τίμηση του αποχαιρετισμού Ήταν η εποχή που όλα τα σπίτιαασφυκτιούσαν από συγγενείς οι οικογένειες μεγάλωναν σανφυλές και στα κρεβάτια κοιμούνταν ανά τρεις ένας λιγότεροήταν μια γωνιά παραπάνω Στο πάρκο και σε μια είσοδο η Ρέ-με του παραχώρησε κάποια ανακούφιση για να μη μετανιώ-σει το στόμα υγρό και το ψάρι μέσα του

Υπήρξαν καλά πειραματόζωα Δεν κρατούσαν καμιά ταξι-κή κακία ούτε πίστευαν σε κανέναν χαμένο παράδεισο είχανγεννηθεί μετά το rsquo39 τα πράγματα ήταν ήδη έτσι από την αρ-χή ήθελαν μόνο να ξεφύγουν από τους γονείς τους και τονδρόμο όπου είχαν μεγαλώσει χωρίς να είναι ευτυχισμένοι σεαυτό βασιζόταν η επανάστασή τους στην ανία στην ασχήμιατου γνώριμου κόσμου Μερικές ταινίες πολύ λίγες έγιναν αι-τία για να ονειρεύονται ρομάντζα με καμπαρντίνα της Ρέμε τηςάρεσε να φιλάει με κλειστά μάτια λάτρευε τον Κάρι Γκραντ καιτον Ροκ Χάντσον μούσκευε όταν φανταζόταν τα φιλιά οποιου-δήποτε Αμερικανού ηθοποιού οι φαντασιώσεις της τρέφοντανμε τις αφίσες έξω από την είσοδο του κινηματογράφου σχεδόνποτέ δεν μπορούσε να πληρώσει εισιτήριο η Ρέμε έφτιαχνε με 1

9


το μυαλό της τα σενάρια παρατηρώντας τις φωτογραφίες σεπλαίσια εκείνους τους άντρες με λευκό πουκάμισο και μυτερόσαγόνι που κρατούσαν πολύ σφιχτά από τη μέση κάποιες τό-σο ωραίες και επιπόλαιες γυναίκες Όπως τα παιδιά γίνονταιΡομπέν των Δασών όταν παίζουν τον Ρομπέν των Δασών ηΡέμε φιλούσε τον Έρολ Φλιν όταν φιλούσε οποιονδήποτε άλ-λο φιλιά ρουφηχτά φιλιά ζουμερά σαν φρούτα Ο αφελής δενήταν κανένας κινηματογραφικός αστέρας αλλά μόλις και μετάβίας ένας δευτεροκλασάτος ηθοποιός που πεθαίνει στην πρώτησκηνή υπηρετούσε όμως την τάση φυγής

Γόνιμα ζευγάρια για να γεμίσουν εκείνα τα χαρισμένα σπιτά-κια μικρά σαν ποντικοφωλιές χτισμένα σrsquo έναν ξερότοπο ένακομμάτι ακαλλιέργητης γης παρμένο από τα σπαρτά και εποι-κισμένο με μετανάστες από μουχλιασμένα χωριά της επαρ-χίας τόσο ευτυχισμένους που τrsquo όνομά τους θα εμφανιζότανστο μητρώο των κατοικιών-ελεημοσύνης ευλογημένο το Ίδρυ-μα ευλογημένοι οι επιφανείς που μας φροντίζουν Πενήντα χρό-νια παραχώρηση προτού γίνουν νόμιμοι ιδιοκτήτες ενός δια-μερίσματος πέρασαν σαν αέρας και τώρα η δόνια Ρεμέδιος εί-ναι μια εκκεντρική και χαρισματική γερόντισσα κανένας δεναμφισβητεί τη θέση της ως αξιοσέβαστης αρχηγού της φυλήςούτε οι άξεστοι νεαροί που κατασκηνώνουν κάτω από το πα-ράθυρό της και ανταλλάσσουν μαζί της προσβλητικά λόγια τρε-λόγρια γουρούνια στρίγκλα βάνδαλοι Ήταν από τις πρώτεςπου έφτασε στο πλάτωμα η πόλη μεγάλωσε τριγύρω της με τησταθερότητα ενός παγετώνα οι δρόμοι ξηλώνονται σαν πτώμα-τα στο μάθημα ανατομίας πάνω στο πεζοδρόμιο αναπαύο-νται κουλούρες με οπτικές ίνες περιμένοντας να τις τοποθετή-σουν οι τεχνικοί κάτω απrsquo το οδόστρωμα Ο Ηράκλειτος τίπο-τα δεν παραμένει στη μεταβαλλόμενη πόλη μόνο η γρια-Ρέμεπαραμένει σταθερή στη θέση της κινητήρας ακίνητος κοσμι-2

0


κός άξονας λες και η γειτονιά και το σύμπαν να γεννιούνταναπό την πρωτόγονη σούπα των υγρών της

Στην αρχή δεν ήταν παρά μόνο μια πεδιάδα με αγκάθια καισβολιασμένο χώμα μποστάνια που ποτίζονταν με πηγαδίσιονερό καλύβες από λαμαρίνα άγρια μουλάρια με παστουρωμέ-να ποδάρια τίποτε άλλο Η πόλη με την εμφάνιση των πρώ-των κοινοτικών συγκροτημάτων πλησίασε σαν την αρπάγη ε-χθρικού στρατού το βέλος που σύρεται πάνω στο διάγραμματου πεδίου της μάχης Γρήγορα πέρασε ο καιρός τα συγκρο-τήματα των κατοικιών πλήθυναν οι χωματόδρομοι έγιναν α-σφαλτοστρωμένοι δρόμοι της αναπτυξιοκρατίας και η ευημε-ρία της δημοκρατίας αγκάλιασε τον οικισμό Αστικοποίηση πυ-ρήνες κατοικιών συγκροτήματα με εσωτερικούς κήπους Η Ρέ-με-φύλακας θυμάται τα πρώτα χρόνια και διπλώνεται στα δύοαπrsquo τη μελαγχολία ο γάμος τα παιδιά η αρρώστια και η εγκα-τάλειψη είναι μια παρεξήγηση ριγάει όταν αντικρίζει στον κα-θρέφτη τη γριούλα δόνια Ρεμέδιος χήρα του τάδε αντί για ε-κείνη τη χαριτωμένη νεαρή όμορφη και συναισθηματική πουεπιπόλαια αποφάσισε να παντρευτεί για να γλυτώσει απrsquo τηνντροπή Ένα κιβώτιο απρόσμενα βιβλία έφτασε τυχαία για νατης διηγηθεί όλα όσα δεν ήξερε πως είχαν σφετεριστεί τη μισήζωή της πως ποτέ δεν έπρεπε να μετανιώσει κάθε απόφασηείναι μια κάψουλα που περιέχει ένα σύμπαν

Η πόλη μες στα τείχη δεν ήταν παρά μια απόμακρη φιγούραόταν την έβλεπε κανείς από την άγονη γη έξω από τα τείχηθλιβερά μποστάνια και ακαλλιέργητα χωράφια μαργαριτάριασε τμ το απόν διαμάντι από τον Περιοδικό Πίνακα Η Ρέμε ζού-σε στην άκρη ενός τεράστιου σκάμματος οι κολόνες της ηλε-κτρικής εταιρείας προχωρούσαν οι σκαφτιάδες άνοιγαν τού-νελ για υπονόμους με θορυβώδεις μηχανές Ήταν η εποχή τωνεγγυητών των τοπογράφων και των κατασκευαστών που κα- 2

1


τέφθασαν με τrsquo αμερικάνικα αυτοκίνητά τους και υπέγραψαντα συμβόλαια απλόχεροι σαν ευγενείς εργολάβοι για φωλιέςφιλάνθρωποι που θα κατασκεύαζαν σπίτια της προκοπής γιατους τρωγλοδύτες των χαμόσπιτων τα μωρά γεννιούνται στη λά-σπη και οι χώρες αναγεννιούνται με κομμάτια γης απαλλαγμέ-να από φόρους Είχε έρθει η ώρα της διαρκούς ειρήνης και δενθα ήταν συνταγματάρχες ούτε δικαστές οι ιδρυτές της νέας πα-τρίδας αλλά εργολάβοι με την υποχρέωση να προστατεύσουντη φυλή από την αγανάκτηση και την κακοκαιρία χιλιάδες οι-κογένειες στον δρόμο μετά τον Μεγάλο Καβγά3 αυτοί θα έκα-ναν το καθήκον τους με την ίδια έφεση με την οποία πήγαινανστη λειτουργία της Κυριακής τα παπούτσια πεντακάθαρα καιτα παιδιά κρεμασμένα από το παντελόνι τους Θα δώσεις ναφάει ο πεινασμένος και τα λοιπά

Η φωλιά της Ρέμε ήταν το αποτέλεσμα τέτοιας φιλανθρω-πίας σαράντα τετραγωνικά μέτρα πάνω στο πλάτωμα με τιςτσουκνίδες μrsquo έναν στενό αυτοκινητόδρομο σαν ομφάλιο λώροπου ενωνόταν συγκεχυμένα με τα περίχωρα Ο ήλιος ανέτειλεστην κρεβατοκάμαρα και κρυβόταν πίσω από τα παράθυρα τηςσάλας οι τοίχοι κιτρίνιζαν τα μακριά απογεύματα του Ιουνίουο αφελής υπέγραψε τις παραχωρήσεις με τα μπερδεμένα γράμ-ματα του παιδιού που το σκάει από το σχολείο αποφεύγονταςτις ασκήσεις καλλιγραφίας το μητρώο της οικογένειας έχει λευ-κές σελίδες αλλά η θεώρηση της ενορίας εγγυόταν τη χριστια-νικότητα και τις προθέσεις τους Μετακόμισαν με δυο πουκά-μισα και δυο φουστάνια Το κρεβάτι τα έπιπλα ακόμα και ταπιάτα και τα ποτήρια όλα προήλθαν από μια ενοριακή δημο-πρασία ο οικισμός αντιστεκόταν στην κοινή φτώχια όπως ένακιμπούτς δεν είχαν καβγάδες ούτε κλοπές απαιτούσαν αξιο-πρέπεια και καλούς τρόπους Πολιτισμένοι τρόποι κανονισμοίτου τάδε Είχε προβλεφθεί πολύ σύντομα ο οικισμός θα είχε μια

22 3 Αναφορά στον ισπανικό εμφύλιο


πλατεία με παρτέρια μια αγορά μια εκκλησία κι ένα σχολείοο γιατρός έμενε ακόμα μακριά ναι αλλά υπήρχαν αυτοκίνητακαι αργότερα θα υπήρχαν και λεωφορεία Στην πρόσοψη τουπρώτου συγκροτήματος μια πέτρινη πλάκα έγραφε ΒασιλικόΊδρυμα Εργατικών Κατοικιών Εξοχότατος κύριος κόμης ντεΑλκοτάν ζυγός και βέλος Έγιναν εγκαίνια λειτουργίες φωτο-γραφίες με φλας Οι γείτονες ήταν τόσο νέοι και τόσο πεινασμέ-νοι όσο κι αυτοί στην αποικία κατέφθασαν εκατοντάδες φυλα-κισμένοι που είχαν εξαγοράσει την καταδίκη τους με την κα-τασκευή ενός περιφερειακού καναλιού άρδευσης αγριάνθρω-ποι και τρελοί που τη νύχτα ούρλιαζαν σαν λύκοι και χτυπού-σαν τις γυναίκες τους το νερό του καναλιού σφύριζε καθώς έ-τρεχε προς τα καινούργια ρυζοχώραφα Θα ελευθερώσεις τοναιχμάλωτο θα συνετίσεις αυτόν που σφάλλει θα θρέψεις τουςκαλούς πατριώτες Στα καλοκαιρινά τους κτήματα στην εξο-χή οι επιφανείς συνέπασχαν μrsquo εκείνους που δεν είχαν τίποταακόμα και με τους ενόχους ο Θεός γνωρίζει τους λόγους τουςΠρέπει νrsquo ανοίξουμε τις φυλακές έλεγαν και να παντρέψουμεόλους εκείνους τους φυλακισμένους με όλες εκείνες τις πονε-μένες γυναίκες να τους δώσουμε μια δουλειά μια εστία όπουθα μπορούν νrsquo αγαπούν τα παιδιά τους και να ξεχάσουν το μί-σος Η πατρίδα είναι ένα απέραντο οικόπεδο χρειαζόμαστε χέ-ρια για να το δουλέψουν τι σημασία έχει αν είναι μπράτσα κα-ταδικασμένων ή προσηλυτισμένων θα τους δώσουμε σπίτιαθα χτίσουν τα ίδια τους τα σπίτια όπως τα παλιά χρόνια μιαρωμαϊκή αποικία στο έθνος των βαρβάρων Χτίστες και εργά-τες και ύστερα ξυλουργοί κι άλλοι εργάτες και τορναδόροι καιοδηγοί ένα σχολείο γεμάτο παιδιά μια ολοκαίνουργια χώραΘα τους δώσουμε αυτό που ζητούσαν επειγόντως γη μια δου-λειά ένα σκοπό

Γαίες και οικίες Οι επιφανείς φαντάζονταν μια δίριχτη στέ-γη παράθυρα με κουρτινάκια ένα φράχτη ίσως καμιά πορτο-καλιά σκοινιά για να κρεμούν τα ρούχα ένα δωματιάκι για τα 2

3


εργαλεία Αυτή θα μαγείρευε πατατούλες με σάλτσα σε μια τε-νεκεδένια κατσαρόλα αυτός θα κατασκεύαζε παιχνίδια απόξύλο Θα δούλευαν σκληρά θα ξεχνούσαν τις λανθασμένες ι-δέες θα ξανάβρισκαν την τιμή και την αγιότητα της φτώχιαςΘρησκευόμενοι σε μια αδελφότητα του οικισμού θα προσεύ-χονταν στους ιερούς δικαιούχους για να ευχαριστήσουν για τοφαΐ και τη στέγη Ευγνωμοσύνη Μια πατρίδα που τιμούν με τηγενναιοδωρία και την προσπάθεια αυτό φαντάζονταν μια χώ-ρα σαν ένα καινούργιο τετράδιο Αλλά η αριθμητική της απο-γραφής ήρθε να καταστρέψει τη φαντασίωση της αναγέννησηςέγιναν λάθος οι λογαριασμοί εδώ δεν χωράνε όλοι ξεχάστε τοσπιτάκι της παιδικής ζωγραφιάς ξεχάστε τα ξύλινα σκαλιστάπαράθυρα δεν έχει νταμάρια ούτε φούρνο για τόσα τούβλαΚαλύτερα συγκροτήματα διαμερισμάτων φτηνά και κοινά δια-μερίσματα τρεχούμενο νερό ηλεκτρικό σαράντα τετραγωνικάπερισσεύουν για μια οικογένεια που τα πάει καλά Πρέπει ναδιοχετεύσουμε με αγωγούς εκείνα τα βρόμικα νερά οι Άραβεςείχαν υδραγωγεία και αρδευτικά αυλάκια για να ποτίζουν ταχωράφια κι εμείς έναν ξερότοπο όπου φυτρώνουν μόνο γαϊδου-ράγκαθα και τύψεις οι ακαθαρσίες πετιούνται σrsquo έναν στεγανόβόθρο τα παιδιά κατουράνε στη γαβάθα που πίνουν νερό οι γά-τες Ανοίξτε τις φυλακές Οι φυλακισμένοι στο κανάλι άρδευ-σης Μια μέρα δουλειά εξαγοράζει δυο μέρες καταδίκη και δί-νει απασχόληση Στον πόλεμο στρατιώτες στην ειρήνη χτίστες

Η βάφτιση του πρώτου μωρού που γεννήθηκε στον οικισμό γιορ-τάστηκε σαν σπουδαίο γεγονός στις εφημερίδες Κανένας δενέλειψε από την εκκλησία άρτι πλακοστρωμένη με το ίδιο μω-σαϊκό των νανόσπιτων βιομηχανική αρχιτεκτονική τα δοκά-ρια ακάλυπτα Ο επίσκοπος έστειλε μια επιστολή όλο ρητο-ρεία και συγχαρητήρια ενθαρρύνοντάς τους να παραδειγματι-στούν από εκείνο το πρώτο ζευγάρι παράθεμα από τη Γένε-2

4


ση να γεμίσουν οι δρόμοι παιδιά χωρίς ενοχή ούτε παρελθόναυξάνεσθε και πληθύνεσθε γεμίσατε όλην την γην και γενήτε κύ-ριοι αυτής ibidem γαμάτε αδελφοί αυτός είναι ο ποιμενικόςμου να είστε καλοί αρσενικοί να φουσκώσετε τις γυναίκες σαςνα τις γεμίσετε με σπέρμαmiddot κι εσείς οι γυναίκες που είστε ήδηκαθαγιασμένες να τους φέρεστε με τρυφερότητα ώστε να συ-ναντούν μετά τη δουλειά μια φρεσκοπλυμένη γυναίκα που νατους λέει πάμε αγαπούλα να κάνουμε μια σιέστα Θα δώσειςνα πιει ο διψασμένος θα διδάξεις αυτόν που αγνοεί Τα έργατου ελέους η κατήχηση το λέει η κολυμβήθρα είναι μια σκα-λισμένη πέτρα σαν το κτένι του Αγίου Ιακώβου η μήτρα τηςΑφροδίτης Γρήγορα θα ανάγγελναν την ίδρυση μιας αδελφό-τητας μετανοούντων στην ενορία μιμούμενοι τις παλιές συντε-χνίες μες στα τείχη

Το σύνθημα της τεκνοποιίας εξαπλώθηκε και οι δούλοι υπά-κουοι πολλαπλασιάστηκαν σαν επιδημία εγκατέλειψαν τα χω-ράφια και μετανάστευσαν στις συνοικίες αναζητώντας την προ-στασία του φεουδάρχη αφέντη που υποσχόταν προστασία καιτροφή σε όσους έδειχναν αθώοι Αχρείοι καθώς ήταν οι δούλοικατασκεύασαν παραπήγματα σε αλάνες που πλημμύριζαν πε-ριμένοντας την επόμενη σειρά παροχών σχεδιάζοντας μια και-νούργια και εφήμερη πόλη στα όρια της Πολύ Αριστοκρατικήςκαι Πολύ Αρχαίας Τέσσερις χιλιάδες καταυλισμούς σημείωσεένας υπάλληλος του Ιδρύματος που επειγόντως διαβίβασε μιααναφορά στον Εξοχότατο λέγοντας χολέρα πείνα μολύνσειςεγκληματικότητα

Νοέμβριος 1961 οι ουρανοί μαύρισαν και μια βιβλική πλημ-μύρα παρέσυρε τους καταυλισμούς των υποτακτικών τα νεράανέβαιναν με αργό ρυθμό απειλώντας την πόλη που τολμηρά εί-χε βγάλει ρίζες στη μέση της διαδρομής τους4 Από το προπύργιότους η Ρέμε και ο αφελής είδαν να σπεύδουν οι στρατιώτες με

254 Entre naranjos (Ανάμεσα στις πορτοκαλιές) του Βιθέντε Μπλάσκο Ιμπάνιεθ


ναυαγοσωστικά έγιναν ηρωισμοί ένας φούρναρης κατασκεύα-σε ένα φούρνο με λεπτά τούβλα για να θρέψει τους γείτονεςτα καρβέλια μοιράζονταν με τροχαλίες Ήταν η αλληλεγγύητου καταπιεσμένου Το ποτάμι φούσκωνε Τα νερά κόκκινα καιζελατινώδη σαν υγρός πηλός χτυπούσαν πάνω στις παραστάδεςτων γεφυριών βράζοντας σαν ανακατωμένοι σωροί ξερών φύλ-λων5 οι παράγκες η μια πάνω στην άλλη σχημάτιζαν έναν ίδιοόγκο από συντρίμμια Όταν σταμάτησαν οι βροχές ο σχολα-στικός δημόσιος υπάλληλος φόρεσε κάτι μπότες βοθρατζή καισημάδεψε με κιμωλία κάθε οροφή που βρήκε μες στη λάσπη σαννα άθροιζε κεφάλια βοοειδών Εξοχότατε κύριε είναι αδύνα-το να πραγματοποιήσουμε μια αποτελεσματική απογραφή αυ-τού του νομαδικού αντιφρονούντα πληθυσμού με την ακρίβειαδημόσιας υπηρεσίας θα έπρεπε να πολλαπλασιάσουμε κάθε πα-ράγκα επί πέντε ή έξι δείγματα για να βρούμε ένα νούμερο κα-τά προσέγγιση με τον αριθμό των ψυχών που κατοικούσαν στοδέλτα πριν από την καταστροφή Είναι άθλιοι αναλφάβητοικαι παιδιά αναλφάβητων κι εγγόνια και δισέγγονα το ίδιο α-γρότες νεοφερμένοι στην πόλη αλλά όχι μεροκαματιάρηδες συ-νηθισμένοι νrsquo αγωνίζονται αλλά κλέφτες ζήτουλες και περιπλα-νώμενοι τσιγγάνοι Εξοχότατε κύριε υπάρχει ένας αριθμός α-βάφτιστων παιδιών με τους γονείς τους σε οίκους ανοχής γιανα τους φέρετε στον ίσιο δρόμο θα έπρεπε να τους προσφέρε-τε ένα δελεαστικό δόλωμα καινούργιες κατοικίες που δεν πλημ-μυρίζουν με αντάλλαγμα μια εξαγορά της συνείδησης και μιακαθολική δέσμευση Θα είναι οι πρώτοι της φυλής τους που θαζήσουν σε τούβλινο σπίτι με πόσιμο νερό και στέγη που δεν κα-ταρρέει μας απωθεί η επαφή τους γιατί έχουν απομακρυνθείαπό την ανθρώπινη φύση αλλά είναι καθήκον μας να τους φέ-ρουμε πίσω στο ανθρώπινο είδος λυπηθείτε τους χτίστε Καιο Εξοχότατος κύριος κόμης ντε Αλκοτάν ισόβιος πρόεδρος του

26 5 Όπ π σ 25


Ιδρύματος των Εργατικών Κατοικιών τρεις φορές δήμαρχοςογδοηκοντούτης ανθρωπιστής τους λυπήθηκε Ο αλτρουισμόςκαι η ανοικοδόμηση πάνε χέρι χέρι ελεημοσύνη γιrsquo αυτόν πουδεν έχει τίποτα και ιδανικές ευκαιρίες για επιχειρήσεις

Ο Εξοχότατος κύριος ζούσε πολύ μακριά σε μια απέραντηαγροικία σαν επαρχία καρπερή από τα ποτίσματα που τα κα-νάλια των φυλακισμένων ευνόησαν Από εκεί έστελνε οδηγίεςγια τις υποθέσεις του γραμμένες με το χέρι του όπως τον 17οαιώνα κι επέστρεφε στην πόλη μόνο τη Μεγάλη Τρίτη για ναδει την έξοδο της αδελφότητας της Βέρα Κρουθ οι πόρτες τουναού άνοιγαν με μεντεσέδες του μεσαίωνα και το αριστοκρα-τικό γεροντάκι λύγιζε στα δύο το σώμα του βλέποντας να περ-νάει το λείψανο του Γολγοθά Lignum Crucis ω Κύριε όλοι εί-μαστε ροκανίδια στα χέρια Σου παραχώρησέ μου λίγα χρόνιαακόμα ζωή για να σώσω από τη μιζέρια της πλημμύρας εκεί-νους τους άτυχους προσευχόταν ο κόμης στο γραφείο του εί-ναι αλήθεια πως είναι κτηνώδεις υπάρξεις καβγατζήδες κι αι-μομίκτες αλλά το τούβλο μορφώνει θα πρέπει να παραχώσου-με εκείνο το ξεσηκωμένο ποτάμι νrsquo αποξηράνουμε τις γαίες καινα χτίσουμε καινούργιες κατοικίες για να φιλοξενήσουν τουςναυαγούς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εκείνα τα παλιά σχέ-δια τα ίδια πλακάκια βρόμικου πατώματος πεταμένα σε μιαχωματερή Το Βασιλικό Ίδρυμα των Εργατικών Κατοικιών εί-χε ιδρυθεί τα προηγούμενα χρόνια της δημοκρατίας με ανάθε-ση του βασιλιά Αλφόνσο όταν το κύρος του ως υπερασπιστήτης πίστης είχε αρχίσει να εδραιώνεται ανάμεσα στην αριστο-κρατία που περιστοίχιζε τον μονάρχη Ένας σύμβουλος πρό-φερε το όνομά του χαμηλόφωνα και ο βασιλιάς που ήδη ένιω-θε να απειλείται από την κοινωνική αναταραχή του έστειλεμια αίτηση ζητώντας του να αναλάβει μια νέα φιλανθρωπικήεταιρεία για να προστατεύσει τους τόσο πολλούς φτωχούς τηςπατρίδας τους κακότυχους υπηκόους μου

Στα νιάτα του ο Εξοχότατος κύριος ήταν ιεροεξεταστής 27


Ντυνόταν στα μαύρα φορούσε ωμοφόριο μαστιγωνόταν σανμοναχός ένιωθε την ηδονή του δέρματος στα δάχτυλα όταν τρα-βούσε τα γκέμια του αλόγου του και κάθε βράδυ αφού γαμού-σε τη γυναίκα του πάντα από πίσω όπως κάνουν τα ζώα γιανα μη βυθιστούν μες στην ψυχή του τα αμαρτωλά μάτια τηνυποχρέωνε να προσεύχεται με το ροζάριο Δεν έπινε άλλο κρα-σί παρά μόνο της Θείας Κοινωνίας δεν γιόρταζε επετείους ού-τε παραβρισκόταν σε δεξιώσεις δεν πήγαινε σε πανηγύρια ού-τε σε γλέντια ούτε σε κυνήγια τα χρόνια της καταπίεσης φιλο-ξένησε στο αγρόκτημά του μια διμοιρία στρατιώτες που προω-θούνταν προς το μέτωπο της Εξτρεμαδούρα τους έθρεψε καιτους συνόδευσε μέχρι την άκρη των συνόρων αλλά δεν επέτρε-ψε να πλησιάσουν τη φυλακή όπου φρουρούσαν τις αναξιο-πρεπείς γυναίκες Γέρος πια έγινε φιλεύσπλαχνος με το ξένοαμάρτημα χάιδευε τα μάγουλα των εγγονών του θρηνούσε γιατον πόνο και τη φτώχια σκεφτόταν όπως οι νεοκαθολικοί πωςο Ιησούς είναι ο φίλος που ποτέ δεν απογοητεύει και όχι ο φο-ρέας του μαχαιριού ούτε του σπαθιού και γιrsquo αυτό έδωσε διατα-γή να χτίσουν καινούργια συγκροτήματα στο πλάτωμα κι έτσιέγινε και μεγάλωσε ο οικισμός του Ιδρύματος μέχρι να μετα-βληθεί σε μια προαστιακή ζώνη στο ίδιο μέγεθος με την παλιάπόλη όχι πια ένας δορυφόρος στο τέλος ενός κατάξερου αυ-τοκινητόδρομου παρά ένα τείχος από ομοιόμορφες οικοδομέςσαν μια μασέλα Οι οικογένειες μέσα από τα τείχη ήταν πολιορ-κημένες οι φτωχοί στον περιφερειακό ετοίμαζαν την επίθεσηο Εξοχότατος κόμης ντε Αλκοτάν παλιά καραβάνα μες σταπράγματα που κανείς δεν τολμούσε να του εναντιωθεί είχε γεί-ρει τη ζυγαριά της πάλης των τάξεων προς την πιο αδύναμηπλευρά

Πρόοδος και μηχανική Είναι η δεκαετία του rsquo60 και οι και-νούργιες ποντικοφωλιές δεν στηρίζονται πια σε ψημένο πηλόκαι λάσπη αλλά σε πασσάλους με σκυρόδεμα και ατσάλιναπλέγματα θα γκρεμιστεί ο κόσμος και θα παραμείνουν ανέπα-2

8


φα τα τσιμέντα του Ιδρύματος Για τον αφελή η πλημμύρα ή-ταν μια γόνιμη βροχή τον προσέλαβαν στο σιδηρουργείο πουεγκαταστάθηκε στη νέα περιοχή μια σκληρή εργασία για γεράμπράτσα και πένσες όπου θα μάθαινε το κόλπο της οξυγονο-κόλλησης και τη συναρμολόγηση σκαλωσιάς οι συνάδελφοι τονχτυπούσαν στην πλάτη φιλικά λέγοντάς του θα γίνεις άντραςνεαρέ Εκατό διακόσια τριακόσια κοινοτικά συγκροτήματα ε-πεκτάθηκαν στους οικισμούς με σιδερένιους σκελετούς μεγα-λούπολης τόση δουλειά και τόσα κέρδη υλοποιώντας το κέρ-δος της υπεραξίας ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου αντικατέστη-σε την επεξεργασία του μετάλλου τόσο βρώμικου με την απα-λότητα της αμιαντοσανίδας τόσο εύκαμπτης που μπορούσεςνα την φορμάρεις μrsquo ένα πριόνι χωρίς μάσκα ούτε κασσίτεροαφήνει μόνο μια ελάχιστη αβλαβή σκόνη Η ομάδα των εργα-τών ενσωματώθηκε στην καινούργια επιχείρηση ο αφελής χει-ριζόταν τα διαφράγματα με γυμνά χέρια ο ιδιοκτήτης ήταν έ-νας γενναιόδωρος πατέρας που μοίραζε μποναμάδες και χρι-στουγεννιάτικα καλάθια στους πιο εργατικούς ο αφελής δενπαραπονέθηκε ποτέ παρόλο που όταν έβηχε ένιωθε γυαλάκιαστο στήθος Ήταν τα χρόνια της δουλειάς του αμίαντου και τηςπαραίτησης Να σηκώνεσαι ξημερώματα νrsquo αγωνίζεσαι να επι-στρέφεις εξαντλημένος και άρρωστος Η Ρέμε αντέγραφε τα υ-πόλοιπα κορίτσια της συνοικίας αργόσχολες και συμπαθητι-κές τεμπέλιαζε λιαζόταν στο κρεβάτι έτρωγε το πρωινό αργάξαναμετρούσε τα λεφτούλια που της απόμεναν για το καλάθιτης νοικοκυράς Δεν είχαν γεννηθεί ακόμα τα παιδιά το σπίτιήταν τόσο μικρό που το μάζευε στο πι και φι τα πρωινά της φαί-νονταν αργά και βαρετά όπως οι καλοκαιρινές διακοπές σύ-ζυγος όλο αυτοθυσία θrsquo απαρνιόταν το οικιακό καταφύγιο γιακαμιά ταινία αληθινού έρωτα κανένα μυθιστόρημα από το πε-ρίπτερο εκείνα τα μυθιστορήματα των Μπρουγέρα και Χαθμίνπου πάντα μιλούσαν για χαμένες αγάπες μορφονιούς και κα-ταστροφές Οι γειτόνισσες στο συγκρότημα αγαπούσαν ειλι- 2

9


κρινά τους μογγολοειδείς συζύγους τους μάζευαν γρήγορα ταπιάτα του δείπνου για να κοιμήσουν τα παιδιά και να τριφτούνμαζί τους σαν γρύλοι προτού τις πάρει ό ύπνος εισπνέοντας τοάρωμα του καπνού και γλείφοντάς τους με τρόπο που ποτέδεν θα εξομολογούνταν στον παπά τόσο μακριά απrsquo τα λευκάπουκάμισα του Κάρι Γκραντ και τα ξυρισμένα μάγουλα τουΡοκ Χάντσον Η Ρέμε δεν ήταν όπως αυτές Έκλεινε πάντα ταμάτια όταν φιλούσε τον αφελή

Από τα κλειστά μάτια του κινηματογράφου κατέφθασαντα παιδιά δύο μετά από μια άτυχη εγκυμοσύνη που επιβεβαίω-σε το ποσοστό της νεογνικής θνησιμότητας Ο αφελής ανακου-φίστηκε όταν βεβαιώθηκε πως του έμοιαζαν πολύ η Ρέμε δεντον απατούσε ή τουλάχιστον το έκανε με προσοχή Ήταν γέν-νες κτηνιάτρου η Ρέμε στενή στους γοφούς υποσχέθηκε πωςούτε ένα ακόμα ο γιατρός της είπε γυναίκα όσα θα έρθουνούτε ένα ακόμα επανέλαβε Λόγω του εγωισμού της έχασαντο επίδομα που έπαιρναν οι πολύτεκνοι μα τι φοβάσαι δια-μαρτυρόταν αυτός δεν χωράμε απαντούσε αυτή είναι πολύμικρό κι άλλοι ζούνε έτσι έλεγε αυτός δύο είναι λίγα δύο εί-ναι τίποτα υπάρχουν άλλοι με πέντε κι έξι Η Ρέμε τσαλάκωνεμε λύσσα τα εξώφυλλα των μυθιστορημάτων από το περίπτε-ρο που απόμειναν ξεχασμένα σrsquo ένα ράφι γιατί δεν υπήρχανπια τεμπέλικα πρωινά για να διαβάζει κακογουστιές αλλά μω-ρά που έκλαιγαν πιτσιρίκια που λέρωναν τα ρούχα και χτυπιού-νταν σαν μαϊμούδες Μόνη της η Ρέμε κοίταζε τα παιδιά τηςσαν να ήταν ξένα Δεν τrsquo αγαπούσε το κατάλαβε τη φορά πουο αφελής της πρότεινε να τα πάει σrsquo έναν φωτογράφο μες στατείχη για να τους βγάλει φωτογραφία κι αυτή σκέφτηκε πωςθα ήταν πεταμένα λεφτά και πόσο μακρύ το ταξίδι ώς την πό-λη η ζέστη η λίγδα τα παιδιά σαν ψάρια πίσω από τα τζάμιατου λεωφορείου

Κουράζεται κανείς με αυτό που έχει συνέχεια κοντά τουκαι από το να σηκώνεται ξημερώματα και να είναι πάντα κου-3

0


ρασμένος ο αφελής σταμάτησε να ενδιαφέρεται για τα υγράφιλιά και τη μεσημεριανή σιέστα χωρίς ύπνο η Ρέμε σταμάτη-σε να υπολογίζει τις μέρες αυτός κατέληξε να συμβιβαστείΔύο ένα αγόρι κι ένα κορίτσι όμορφα κουκλάκια όταν γεννή-θηκαν άσχημα κι επιθετικά όταν μεγάλωσαν Χρόνια αργότε-ρα όταν ο αφελής δεν υπήρχε πια και ακολούθησε ο ερχομόςτων απρόσμενων βιβλίων η Ρέμε θα μάθαινε πως ο άντρας δε-καπέντε μέρες μετά τον γάμο αφήνει το κρεβάτι για το τραπέζικαι μετά το τραπέζι για το καφενείο κι αυτές που δεν συμβιβάζο-νται σαπίζουν κλαίγοντας σε μια γωνιά6 τι τρομερή αλήθειασκέφτηκε τότε εγώ ήμουν η ανόητη που σάπισα μοναχούλαμε τrsquo όνειρο του Κάρι Γκραντ για μισό αιώνα

Από τη νοσταλγία τη μονότονη ρουτίνα ή τον αμίαντο οαφελής γέρασε πρόωρα Γνώρισαν τον γολγοθά των ιατρικώνεπισκέψεων και των γκισέ τις ακτινογραφίες τους πνεύμονεςμε ίνωση τα παιδιά να παίζουν στις σκάλες των εξωτερικώνιατρείων ενώ περιμένουν τον μπαμπά να βγει από τον γιατρόπου δεν τελειώνει ποτέ Η Ρέμε ξέχασε τα υπόλοιπα έπρεπενα φροντίζει τα παιδιά να τα πηγαίνει στο σχολείο να καθα-ρίζει την ποντικοφωλιά να επαγρυπνεί για τις υποτροπές νασημειώνει τα ραντεβού με τους ειδικούς Ο κινηματογράφος βρι-σκόταν μακριά στην πόλη Τα πράγματα είχαν ήδη αλλάξειένα λεωφορείο με συγκεκριμένο ωράριο έκανε τη διαδρομή μέ-σα από τα τείχη τις αίθριες μέρες διακρίνονταν οι πυργίσκοιτου καθεδρικού ναού σαν καρφίτσες σε μια επιφάνεια Οι γει-τόνισσες λίγο πιο ευτυχισμένες από αυτήν έλεγαν καημένηΡέμε θα της πεθάνει ο άντρας τόσο νέος Αλλά άργησε

Κυκλικές πλατείες Περιφερειακοί δρόμοι Σχέδια απασχόλη-σης Είναι η δεκαετία του rsquo80 ο κόμης ντε Αλκοτάν κείται στον

316 Το σπίτι της Μπερνάρδα Άλμπα του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα


οικογενειακό τάφο η εφημερίδα ABC δημοσιεύει σελίδες με α-ναδρομικά αφιερώματα σε κάθε επέτειο του θανάτου του μιακαταχώρηση πληρωμένη από το Βασιλικό Ίδρυμα θυμίζει τηναγάπη του για τους φτωχούς ανάμεσα στους φτωχούς πάνταη βοήθεια πάντα η περίθαλψη για όσους δεν έχουν εις μνή-μην Μεγάλωσαν τα παιδιά σε χολερικά δωμάτια τελείωσαν τοσχολείο χωρίς όφελος κι αποδείχτηκε πως και στη μικρή άρε-σαν οι ωραίοι και οι ωραίοι του οικισμού ήταν η χειρότερη συ-ντροφιά και αποδείχθηκε πως το παιδί δεν στεκόταν ήσυχο ταπόδια του κουνιούνταν σαν σαυράκια όταν το υποχρέωναν νακάθεται Σάπιο φρούτο πολύς δρόμος και τεμπελιά το σπίτιείναι μικρό τα παιδιά μαλώνουν σαν μαντρωμένα ζώα ο πα-τέρας κάθεται στον ήλιο βήχει και δεν λέει τίποτα η μητέραμπαίνει στο δωμάτιο για να τα ηρεμήσει και βγαίνει σέρνονταςτα παπούτσια ετοιμάζει το βραδινό δεν έρχονται πάντα ΗΡέμε προτιμά να μην ξέρει πού βρίσκονται ανήκουν σε άλλοκόσμο ποτέ δεν ήταν τίποτα δικό μου γεννήθηκαν δαγκώνο-ντας σκίζοντάς με από μέσα εγώ τα κοίταζα και δεν τα έβλε-πα τα πρόσωπά τους σβήνονταν γλιστρούσαν μέσα απrsquo ταδάχτυλα το υγρό δέρμα των μωρών το αίμα στα σεντόνια τουμαιευτηρίου το πρώτο γεννήθηκε πεθαμένο γιατί ήταν έναςάγγελος που δεν θέλησε να κάνει κακό στη μαμά του αλλά ταεπόμενα αποδείχθηκαν δυο διάβολοι θηρία μαϊμούδες με σκλη-ρά σκυλόδοντα και νύχια ακονισμένα σαν πριόνια

Ογδόντα ο οικισμός έχει αλλάξει τόσο Καινούργιες καλύ-βες με λαμαρίνες υψώθηκαν στις αλάνες είναι η πανδημία τηςάσπρης και των ζόμπι μη βγαίνεις στον δρόμο άφες αυτοίςου γαρ οίδασι τι ποιούσι Ο κινηματογράφος τους αφιερώνειένα είδος οι κοινωνιολόγοι εκπονούν στατιστικές μrsquo ενθουσια-σμό Λαός Πεθαίνουν με το τσουβάλι Μερικές ευσεβείς αδελ-φότητες τους μαζεύουν από τους νερόλακκους και τους απα-σχολούν σrsquo εργαστήρια με χειρωνακτικές εργασίες και συλλο-γικές καλλιέργειες Εξιδανίκευση Είναι τα αγαπημένα θύμα-3

2


τα αδυνατούλικα άρρωστα χωρίς θέληση και με τάση για τηνκαταστροφή σαν αυτοματισμό Το προϊόν του κοινωνικού μπλα-μπλαμπλά Σταβλίζονται στις φυλακές όπως έκαναν οι ωρυό-μενοι φυλακισμένοι αιώνια επιστροφή αλλά τα κελιά δεν εί-ναι πια γαβάθα και ξεροκόμματο αλλά το βασίλειο της άνεσηςκαι της καλοπέρασης Ψυχολόγοι συνεταιριστικό πρατήριο μο-νάδες ένταξης υποκατάστατα της ηρωίνης που παρέχονται α-πό γιατρό Μέσα καλύτερα απrsquo ότι έξω αυτό είναι γνωστό Ε-γκληματίστε για να επιστρέψετε στον ξενώνα εκεί όλοι γνωρί-ζονται και μοιράζονται τη δόση σαν καλοί φίλοι Μέσα ή έξωτο ίδιο πεθαίνουν με το τσουβάλι αλλά τι διοικητική επιμέ-λεια τι νοσοκομειακό προσωπικό Σώμα που δεν αναζητείταιαγνοείται η κατοικία της οικογένειας Δωρεά στο ινστιτούτο α-νατομίας Όχι βιοεπικίνδυνο κατάλοιπο Υπάρχει ένας ελεύ-θερος χώρος στο νεκροταφείο Τrsquo αρχικά σε μια πλάκα Ο κύ-κλος συμπληρώνεται με νέα θύματα τα παιδιά των πρώτωνκατοίκων του οικισμού ήταν τα νήπια εκείνου του δημοτικούσχολείου που άργησε τόσο νrsquo ανοίξει παραδείγματος χάρη ταπαιδιά της Ρέμε που μπήκαν έξι χρονών και βγήκαν δεκατρίαανορθόγραφα και αναλφάβητα σαν τρωγλοδύτες και που πρό-σφεραν την τρυφερή τους σάρκα θυσία στο θεό τζάνκι Ανα-στατώθηκε το πνεύμα του κιμπούτς κανένας δεν εμπιστευότανκανένα μόνο τη γειτόνισσα απέναντι γιατί ξέρεις πόσο υποφέ-ρει ο οικισμός καταρρέει ενώ η αδελφότητα ευημερεί από τησυγκομιδή των απελπισμένων Η Ρέμε και ο αφελής γερνούντα παιδιά επιστρέφουν στο σπίτι μόνο για να ζητήσουν χρήμα-τα μια μέρα δεν ξανάρχονται

Είναι η ιδιαιτερότητα της τενεκεδούπολης αλήθειες επανα-λαμβανόμενες σε όλες τις πόλεις Στην αρχή οι κουτσομπόλεςεξακολουθούσαν να συγκινούνται καημένα παιδιά αλλά το τό-σο επαναλαμβανόμενο δράμα είναι ανιαρό κανένας δεν συ-μπονά τον ξένο πόνο όταν ο δικός του είναι μεγάλος Τι λένεοι κληρονόμοι του κόμη ντε Αλκοτάν Τι οι επιφανείς τι οι μη- 3

3



χανικοί και οι κατασκευαστές Το πεπρωμένο είναι ένα αλέτριπου οργώνει τη σάρκα το αυλάκι που διαλύει τα σώματα Πα-ράδειγμα σε μια από τις ταβέρνες του οικισμού κρέμεται μιαφωτογραφία της πρώτης ομάδας βαστάζων της αδελφότηταςκαι από τα τριάντα έξι σβέρκα που φορτώθηκαν το πρωτόγο-νο άρμα μόνο εννιά επιβίωσαν από την επιδημία του τζάνκιοι υπόλοιποι αφανίστηκαν από τη μόλυνση τη φυλακή ή τιςκακές συναναστροφές Στατιστική

Μερικές φορές η αγρανάπαυση παραχωρεί μια ανάπαυλατα σώματα ξεκουράζονται και αναζωογονούνται φέρνονταςστον κόσμο άλλα σώματα Baby boom δεκαετία του rsquo60 Αλλάτο αλέτρι απαιτεί το όργωμα Αντιδραστικό μοντέλο Παρα-δειγματικές ζωές Πρακτική περίπτωση η Ρέμε και οι δικοί τηςΤα στερεότυπα διευκολύνουν την εργασία του παρατηρητή Τηνμειώνουν Δεν ψεύδονται Τα στερεότυπα υπάρχουν οι απλοίάνθρωποι τα επωμίζονται και το μοντέλο επαναλαμβάνεταιΗ λαογραφία (οι ταινίες της καταγγελίας οι κασέτες του αυτο-κινητόδρομου οι προφορικές διηγήσεις) επιβεβαιώνει την ταυ-τότητα Όχι μυθιστορία Το ίδιο συμβαίνει σε άλλες χώρες ό-πως και στις βιομηχανικές ζώνες του πολιτισμένου κόσμου ΟιChavs7 στο Μπρίστολ Οι Cailleras8 στη Μασσαλία Δεν είναικαν τραγικό Είναι κοινό

Δεν ήταν όλα μοιραία σαν σε φτηνό μυθιστόρημα η Ρέμε θυ-μάται ξεκάθαρα τις γαλήνιες μέρες στην αρχή λίγο μετά την ί-δρυση του οικισμού τις πρώτες οικογένειες να λιάζονται δίπλαστα παρτέρια τα πολυμετρημένα λεφτά που ο αφελής κέρδιζε

34

7 Τσαβς υποτιμητικό επίθετο που χρησιμοποιήθηκε από τον βρετανικόΤύπο για μια αντικοινωνική νεανική υποκουλτούρα

8 Καγιερά ιδιωματική έκφραση που περιγράφει νεαρούς κακοποιούςστη Μασσαλία


με τον κόπο του τα μωρά να μπουσουλάνε πάνω στα κρύα πλα-κάκια τα χεράκια πιασμένα από το κάλυμμα για να σταθούνόρθια σαν μια κατάκτηση θα πέσεις περίμενε άφησέ το ναδοκιμάσει το κάλυμμα γλιστράει το μωρό παραπονιέται δενήταν τίποτα μην κλαις όπα Τα Σάββατα μια μπίρα στο μπαρμε τα σανιδένια τραπέζια στο δεύτερο συγκρότημα ενώ τα παι-διά παίζουν στην πλατεία κυνηγιούνται είναι πέντε εφτά χρο-νών είναι αθώα εννιά κιόλας ο μεγάλος Η Ρέμε και ο αφελήςπιάνονται από το χέρι σαν αρραβωνιασμένοι το δικό της ακό-μα απαλό το δικό του γεμάτο πληγές από την οξυγονοκόλλη-ση μοιάζουν ευτυχισμένοι Στο διπλανό τραπέζι κάθονται δυονεαροί από το καινούργιο συγκρότημα τόσο νέοι Το κορίτσιμόλις γέννησε ένα μωρό-σκουλήκι που το τυλίγει σε διακόσιεςκουβέρτες και μαντίλες δεν έχει καν σαραντίσει είναι η ευφο-ρία και η υπνηλία των πρώτων ημερών Είναι σαν και μας σκέ-φτεται η Ρέμε ακριβώς σαν και μας όταν φτάσαμε το ίδιο κα-τάπληκτο βλέμμα πέρασαν δώδεκα χρόνια ήδη δώδεκα Η Ρέ-με κοιτάζει την ημερομηνία στην πλάκα της εισόδου Θα το πνί-ξεις λέει άσε να το δει ο ήλιος μου επιτρέπεις το παίρνει α-γκαλιά τι ελαφρύ που είναι ένα φτερό ούτε θυμάμαι πια λέεικαι χαμογελάει μrsquo έναν τρόπο που ποτέ δεν έκανε όταν έπαιρ-νε στην αγκαλιά τα δικά της πώς λέγεται αυτό το σκουληκάκιρωτάει λέγεται Άνα γεια σου Ανίτα καλωσόρισες

Για ένα διάστημα βλέπονταν συχνά στο μπαρ με τα σανιδέ-νια τραπέζια η Ρέμε και ο αφελής ένιωθαν σαν αμφιτρύωνεςδίπλα αυτή άρχισε νrsquo αγαπάει το μωρό την Ανίτα περισσότε-ρο από τα δικά της παιδιά ίσως γιατί δεν έπρεπε να την κυνη-γάει με το κουτάλι ούτε να μαζεύει τα συμπράγκαλά της τηςέδινε δώρα την έβγαζε βόλτα στον ήλιο κοροϊδεύοντας τις α-ντιρρήσεις της μητέρας της Ο αφελής που τώρα ήταν λιγότε-ρο κατάφερε να βάλει τον νεαρό μαθητευόμενο στην επιχεί-ρηση συναντιόνταν στην εξώπορτα τα πρωινά για να πάνε μα-ζί στη δουλειά σαν να ήταν μαθητές Αδελφότητα μοιρασμένη 3

5


επιβίωση καλοί γείτονες που βοηθιούνται αυτό ήταν Η Ρέμεδεν ένιωθε πια τόσο μόνη η μαμά της Ανίτα ήταν φίλη της γιαπάντα θα έκαναν βόλτες αλά μπρατσέτα σαν αδελφές θα έ-κοβαν φωτογραφίες για τα οικογενειακό άλμπουμ θα πήγαι-ναν στους γάμους των παιδιών τους και στα βαφτίσια των εγ-γονών τους θα γερνούσαν μαζί όταν θα πέθαιναν οι άντρεςτους

Αλλά συνέβη ένα πρωί ο πατέρας της Ανίτα βγήκε από τοσπίτι δέκα λεπτά πριν από τη συνηθισμένη ώρα η μπλε φόρμακαι το τάπερ το φιλί για τη γυναίκα και για το μωρό έκλεισετην πόρτα κατέβηκε τα σκαλοπάτια διέσχισε την εξώπορταδεν περίμενε να έρθει ο αφελής έφυγε και δεν επέστρεψε ποτέποτέ χωρίς εξηγήσεις ούτε αποχαιρετιστήρια γράμματα ούτενυχτερινές τηλεφωνικές κλήσεις καμιά συγκρατημένη ανάσαστο ακουστικό κανένα πνιχτό κλάμα Η αστυνομία είπε πωςσυμβαίνει συχνά ένας νεαρός άντρας με αναπάντεχα υπερβο-λικά βάρη νrsquo αποφασίζει να βγει απrsquo τη μέση ίσως γνώρισε έναάλλο κορίτσι που δεν μιλούσε για χυλούς πάνες ούτε πού είναιτα λεφτά για το νοίκι Η ημερομηνία και η καταγγελία μένουνκαταχωρημένες στο αστυνομικό τμήμα κυρία υπάρχουν κά-ποιοι που επιστρέφουν μετά από ένα διάστημα όταν βαριού-νται πια να τριγυρίζουν ή όταν η φιλεναδούλα βαραίνει με τονίδιο τρόπο μη βιάζεστε Ήταν ευτυχισμένος μαζί σας μην εί-ναι ένα καβγαδάκι ερωτευμένων Αυτό το μωρό που κρατάτεαγκαλιά είναι παιδί του είστε σίγουρη ήταν κι αυτός σίγου-ρος Πόσες μέρες πάνε που έφυγε Κοιτάξτε η αστυνομία δενκυνηγάει τους συζύγους που το σκάνε θα σας ειδοποιήσουμεΕίστε νέα και όμορφη ανοίξτε τα μάτια σας αφήστε να σας κοι-τάξουν το κοριτσάκι θα χρειαστεί άλλο μπαμπά

Δεν εμφανίστηκε άλλος μπαμπάς και τέσσερις ζωές απόμει-ναν καταστραμμένες από τη φυγή του μωρού της μαμάς τουκαι των δύο πρόσφατων φίλων που δεν είχαν πια με ποιον ναπιουν μπίρα στα σανιδένια τραπέζια Η Ρέμε δεν μπόρεσε ού-3

6


τε τόλμησε να προστατεύσει εκείνες τις δύο προσφυγοπούλεςήταν πολύ νωρίς γνωρίζονταν μόνο λίγο διάστημα δεν είχαντην απαραίτητη οικειότητα για να πει έλα εδώ μην κλαις Εάνεκείνο το αποφασιστικό γεγονός είχε συμβεί μετά από μερικάχρόνια φιλίας όλα θα ήταν διαφορετικά αλλά οι φιλενάδεςχρειάζονται κοινές αναμνήσεις να διηγούνται κάτι διαφορετι-κό από το έφυγε ο άντρας σου κι εγώ έρχομαι στο σπίτι σουγιατί σε λυπάμαι γιατί συμπονώ εκείνο το μωρό που δεν ξέρειτίποτα

Η Ανίτα έγινε ωραία και ατίθαση ο αφελής πέθανε στο νο-σοκομείο με τα πνευμόνια του γεμάτα κρυστάλλους αφήνο-ντας μια πενιχρή σύνταξη και η Ρέμε απόμεινε μόνη για πά-ντα στην ποντικοφωλιά Ήταν τότε που κατέφθασαν τα απρό-σμενα βιβλία Επρόκειτο να κλείσει τα εβδομήντα κι ανοίγο-ντας εκείνο το κιβώτιο σταλμένο κατά λάθος θυμήθηκε πόσοτης άρεσε να διαβάζει όταν ήταν μικρή καταβρόχθιζε τα ευ-σεβή βιβλία στο σχολείο ρουφούσε τα ερωτικά μυθιστορήμα-τα του περιπτέρου ξερογλειφόταν με τα εξώφυλλα των εικο-νογραφημένων περιοδικών πολύ πριν από τους γκόμενουςτα χαστούκια τον αφελή τον Ροκ Χάντσον τον Κάρι Γκρανττο παραχωρημένο νανόσπιτο τrsquo αχάριστα παιδιά την επιδη-μία τζάνκι πολύ πριν τα βιβλία

37


H παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική ενίσχυση του Ινστιτού-του Γκαίτε που χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών Υπο-θέσεων

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ Pablo Gutieacuterrez Los libros repentinos

copy Copyright by Editorial Planeta (Seix Barral) 2015copy Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη ΑΕ Αθήνα 2016

Έτος 1ης έκδοσης 2017

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του μεοποιον δήποτε τρόπο καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο α-ναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν 21211993 και της Διεθνούς ΣύμβασηςΒέρνης-Παρισιού που κυρώθηκε με το ν 1001975 Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο θεσίαςσελιδοποίη σης εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου με φωτοτυπικές ηλε-κτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν 21211993

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ ΑΕΓΡΑΦΕΙΑ Θεμιστοκλέους 104 106 81 ΑθήναΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ Ζαλόγγου 11 106 78 Αθήνα 210-3301208 ndash 210-3301327 FAX 210-3842431e-mail infokastaniotiscom

wwwkastaniotiscom

ISBN 978-960-03-6199-5



ΠΡΟΛΟΓΟΣ 9















8











0

















[ 1 ]

Ρέμε








6





7




8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37



ΠΡΟΛΟΓΟΣ 9















8











0

















[ 1 ]

Ρέμε








6





7




8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37






8











0

















[ 1 ]

Ρέμε








6





7




8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37











0

















[ 1 ]

Ρέμε








6





7




8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37

















[ 1 ]

Ρέμε








6





7




8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37




6





7




8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37





7




8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37



8





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37





9




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37




0





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37





1








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37








3




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37




4








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37








26 5 Όπ π σ 25








8



9





0









2




3






34






5





6




37








8



9





0









2




3






34






5





6




37



9





0









2




3






34






5





6




37





0









2




3






34






5





6




37









2




3






34






5





6




37




3






34






5





6




37





34






5





6




37




5





6




37





6




37




37


Τα ανατρεπτικα βιβλια -...

Documents

Transcript of Τα ανατρεπτικα βιβλια -...