ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ...

77
1 ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ «100 Χρόνια ζωής του έργου του από την ημέρα της αποδημίας του» ΣΧΟΛΙΚΗ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ- ΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟ ΑΘΗΝΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012

Transcript of ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ...

Page 1: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

1

ΜΝΗΜΗ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

laquo100 Χρόνια ζωής του έργου του από την ημέρα της αποδημίας τουraquo

ΣΧΟΛΙΚΗ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ

ΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ- ΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟ

ΑΘΗΝΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012

2

Τὸ ἐπ᾿ ἐμοί ἐνrsquo όσῳ ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σοφρονῶ

δὲν θὰ παύσω πάντοτε

νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου

νὰ περιγράφω μετ᾿ ἔρωτος τὴν φύσιν

καὶ νὰ ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς

τὰ γνήσια Ἑλληνικὰ ἔθη

ἐὰν ἐπιλάθωμαί σουἹερουσαλήμ ἐπιλησθείη ἡ δεξιά

μου κολληθείη ἡ γλῶσσά μου τῷ λάρυγγί μου

ἐὰν οὐ μή σου μνησθῶ ἐὰν μὴ προανατάξωμαί σοι

ὡς ἐν ἀρχῇ τῆς εὐφροσύνης μου

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

3

ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ laquo 100 ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΔΗΜΙΑ ΤΟΥraquo

I Εισηγήσεις της ημερίδας

α Γεράσιμος Μασούρας Η θρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντη

β Ευδοκία Βλάχου Η φύση στο έργο του Παπαδιαμάντη

ΙΙ Παράλληλες Εκδηλώσεις της Ημερίδας

αΠαρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία

του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα

από την κ Ελένη Κοντράρου

βΠαρουσίαση του πεζογραφήματος ldquoτα πτερόενταrdquoτου Παπαδιαμάντη από τον

αφηγητή ndashηθοποιό κ Κώστα Γιαλίνη

γ Ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των 34ου

88ου

και 174ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών

1 Ξενάγηση στο Σπίτι-Μουσείο του ΑλΠαπαδιαμάντη

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

3 Γράμμα προς τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη

4 Ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

5 Αποσπάσματα έργων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

ΙΙΙ Θεατρική παράσταση του διηγήματος laquo Η σταχομαζώχτραraquo (Διασκευή)

του Αλ Παπαδιαμάντη από μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

ΙV Παραδοσιακοί Χοροί

α laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου

Αθηνών

β Νησιώτικοι χοροί από το χορευτικό συγκρότημα του Κέντρου Ελληνικού Χορού

και Λαϊκού Πολιτισμού

4

Ο χαρισματικός ndashαφηγητής λογοτεχνικών κειμένων και ηθοποιός-

κ Κώστας Γιαλίνης μέσα από μια συγκλονιστική αφήγηση μας άγγιξε

βαθειά με την αισθαντική και μεστή φωνή του έτσι απλός άμεσος τρυφερός ασκητικός κάνοντας ένα πέρασμα από το παρελθόν στο παρόν υποδυόμενος τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη μας παρουσίασε το πεζογράφημα του κοσμοκαλόγερου ldquoτα πτερόεντα δώραrdquo τη ζωή (πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας) την αύρα (ικανή να δροσίζει τας ψυχάς) και το άστρον (το προορισμένο να λάμπει εις τας συνειδήσεις)

5

Και δεν ήταν τυχαίο που η εκδήλωση στη μνήμη του έγινε δίπλα στον Πρόφήτη Ηλία αφού

τον ἀγαποῦσε ὅπως ὅλους τους Ἁγίους Γιὰ τὸν Προφήτη Ἠλία εἶχε γράψει καὶ ὁρισμένα

μικρὰ τροπάρια ἀπόστιχα τοῦ Μικροῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τὴν ἑορτήν του Κατὰ τὸν Βαλέτα

laquoΑὐτὰ τὰ μικρὰ τροπάρια εἰς ἦχον β´ πρὸς τὸ laquoΟἶκος τοῦ Ἐφραθᾶhellipraquo τὰ σύνθεσε ὁ

Παπαδιαμάντης χωρὶς νὰ κοπιάσει καθόλου καὶ μέσα σὲ λίγη ὥρα κατὰ τὰ τελευταῖα του

χρόνια ὅταν κάποτε εἶχε πάει στὸ πανηγύρι τοῦ Προφήτου Ἠλία ποὺ τὸ μοναστηράκι του

βρίσκεται σὲ μία ὄμορφη ἀγναντερὴ τοποθεσία [hellip] Τἄγραψε γιὰ νὰ συμπληρώσει μὲ αὐτὰ

τὴν παλιὰ ἀσματικὴ ἀκολουθία τοῦ Προφήτη ἀπὸ τὴν ὁποία λείπει ὁ μικρὸς Ἑσπερινόςraquo

6

laquoΠΤΕΡΟΕΝΤΑ ΔΩΡΑraquo

του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Ξένος του κόσμου και της σαρκός κατήλθε την παραμονήν από τα ύψη συστείλας τας πτέρυγας όπως τας κρύπτη θείος άγγελος Έφερε δώρα από τα άνω βασίλεια δια να φιλεύση τους κατοίκους της πρωτευούσης Ήτον ο καλός άγγελος της πόλεως Εκράτει εις την χείραν εν άστρον και επί του στέρνου του έπαλλε ζωή και δύναμις και από το στόμα του εξήρχετο πνοή θείας γαλήνης Τα τρία ταύτα δώρα ήθελε να μεταδώση εις όλους όσους προθύμως τα δέχονται Εισήλθεν εν πρώτοις εις εν αρχοντικόν μέγαρον Είδεν εκεί το ψεύδος και την σεμνοτυφίαν την ανίαν και το ανωφελές της ζωής ζωγραφισμένα εις τα πρόσωπα του ανδρός και της γυναικός και ήκουσε τα δύο τεκνία να ψελλίζωσι λέξεις εις άγνωστον γλώσσαν Ο Άγγελος επήρε τα τρία ουράνια δώρα του και έφυγε τρέχων εκείθεν Επήγεν εις την καλύβην πτωχού ανθρώπου Ο ανήρ έλειπεν όλην την εσπέραν εις την ταβέρναν Η γυνή επροσπάθει ν αποκοιμίση με ολίγον ξηρόν άρτον τα πέντε τέκνα βλασφημούσα άμα την ώραν που είχεν υπανδρευθή Τα μεσάνυχτα επέστρεψεν ο σύζυγός της αυτή τον ύβρισε νευρική με φωνήν οξείαν εκείνος την έδειρε με την ράβδον την οζώδη και μετ ολίγον οι δυο επλάγιασαν χωρίς να κάμουν την προσευχή των και ήρχισαν να ροχαλίζουν με βαρείς τόνους Έφυγεν εκείθεν ο Άγγελος Ανέβη εις μέγα κτίριον πλουσίως φωτισμένον Ήσαν εκεί πολλά δωμάτια με τραπέζας κ επάνω των έκυπτον άνθρωποι μετρώντες αδιακόπως χρήματα παίζοντες με χαρτία Ωχροί και δυστυχείς όλη η ψυχή των ήτο συγκεντρωμένη εις την ασχολίαν ταύτην Ο Άγγελος εκάλυψε το πρόσωπον με τας πτέρυγάς του δια να μη βλέπη κ έφυγε δρομαίος Εις τον δρόμον συνήντησε πολλούς ανθρώπους άλλους εξερχομένους από τα καπηλεία οινοβαρείς και άλλους κατερχομένους από τα χαρτοπαίγνια μεθύοντας χειροτέραν μέθην Τινάς είδε ν ασχημονούν και τινάς ήκουσε να βλασφημούν τον Άι-Βασίλην ως πταίστην Ο Άγγελος εκάλυψε με τας πτέρυγας τα ώτα δια να μην ακούη και αντιπαρήλθεν Υπέφωσκεν ήδη η πρωΐα της πρωτοχρονιάς και ο Άγγελος δια να παρηγορηθή εισήλθεν εις μίαν εκκλησίαν Αμέσως πλησίον της θύρας είδεν ανθρώπους να μετρούν νομίσματα μόνον δεν είχον παιγνιόχαρτα εις τας χείρας και εις τι βάθος αντίκρυσεν ένα άνθρωπον χρυσοστόλιστον και μιτροφορούντα ως Μήδον σατράπην της εποχής του Δαρείου ποιούντα διαφόρους ακκισμούς και επιτηδευμένας κινήσεις Δεξιά και αριστερά άλλοι μερικοί έψαλλον με πεπλασμένας φωνάς Τον Δεσπότην και αρχιερέα Ο Άγγελος δεν εύρε παρηγορίαν Επήρε τα πτερόεντα δώρά του - το άστρον το προωρισμένον να λάμπη εις τας συνειδήσεις την αύραν την ικανήν δια να δροσίζη τας ψυχάς και την ζωήν την πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας ετάνυσε τας πτέρυγας και επανήλθεν εις τας αψίδας

Α Παπαδιαμάντης

εφ Αλήθεια 1 Ιαν 1907

7

Το οδοιπορικό της ημερίδας laquo 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo Η εκπαίδευση στο σχολείο έχει ως σκοπό να καλλιεργήσει το μαθητή ατομικά και ομαδικά σε όλους τους τομείς του πολιτισμού(Πολιτισμός είναι το σύνολο των δημιουργημάτων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του οικονομία-κοινωνική ζωή-πολιτική οργάνωση-επιστήμη-θρησκεία-ηθική-μορφές τέχνης) Αυτό το επιδιώκει τόσο μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος όσο και με τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται εντός και εκτός του σχολικού χώρου και αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη την αισθητική καλλιέργεια στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και γενικά στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα πολιτισμού Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μουσικές εκδηλώσεις θεατρικό εργαστήρι και θεατρικές παραστάσεις λογοτεχνικές εκδηλώσεις παραδοσιακοί χοροί εικαστικό εργαστήρι και εκθέσεις ζωγραφικής εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη εκφράζονται ελεύθερα και επικοινωνούν με αλληλοσεβασμό μέσα στη σχολική ομάδα Οι μαθητές στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων γνωρίζουν μια μορφή εκπαίδευσης που υποκινείται από τους ίδιους και τα ενδιαφέροντά τους περιστρέφεται γύρω από αυτούς και αγκαλιάζει ένα πλήθος αντικειμένων ιδεών και δραστηριοτήτων που εκπορεύονται από το σχολείο και επεκτείνονται στην κοινωνία Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα ομαδικό βιωματικό εργαστήρι ή σε μια ομάδα έρευνας δρουν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκε Σχολική ndash Πολιτιστική Ημερίδα με Εκπαιδευτικό- Παιδευτικό Χαρακτήρα και Στόχο στο συγκρότημα των 34ου και 88ου Δημοτικών Σχολείων Αθηνών για τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την αποδημία του μέχρι σήμερα η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Αφιερώσαμε αυτήν την Ημερίδα σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην παράδοση και στην όμορφη και μοναδική φύση του νησιού της Σκιάθου Να πάρουν και τα παιδιά μας μια γεύση από την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τον γνωρίσουν καλύτερα Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του της γενιάς του 1880 αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια η σχέση του με την Εκκλησία που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον laquoάγιο των νεοελληνικών γραμμάτωνraquo Η αξία και η σημασία του ως λογοτέχνη αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του δυστυχώς δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν αυξάνεται γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του Και τα πρόσωπα αυτά παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά ευσεβή και καθαρά δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 2: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

2

Τὸ ἐπ᾿ ἐμοί ἐνrsquo όσῳ ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σοφρονῶ

δὲν θὰ παύσω πάντοτε

νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου

νὰ περιγράφω μετ᾿ ἔρωτος τὴν φύσιν

καὶ νὰ ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς

τὰ γνήσια Ἑλληνικὰ ἔθη

ἐὰν ἐπιλάθωμαί σουἹερουσαλήμ ἐπιλησθείη ἡ δεξιά

μου κολληθείη ἡ γλῶσσά μου τῷ λάρυγγί μου

ἐὰν οὐ μή σου μνησθῶ ἐὰν μὴ προανατάξωμαί σοι

ὡς ἐν ἀρχῇ τῆς εὐφροσύνης μου

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

3

ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ laquo 100 ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΔΗΜΙΑ ΤΟΥraquo

I Εισηγήσεις της ημερίδας

α Γεράσιμος Μασούρας Η θρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντη

β Ευδοκία Βλάχου Η φύση στο έργο του Παπαδιαμάντη

ΙΙ Παράλληλες Εκδηλώσεις της Ημερίδας

αΠαρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία

του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα

από την κ Ελένη Κοντράρου

βΠαρουσίαση του πεζογραφήματος ldquoτα πτερόενταrdquoτου Παπαδιαμάντη από τον

αφηγητή ndashηθοποιό κ Κώστα Γιαλίνη

γ Ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των 34ου

88ου

και 174ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών

1 Ξενάγηση στο Σπίτι-Μουσείο του ΑλΠαπαδιαμάντη

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

3 Γράμμα προς τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη

4 Ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

5 Αποσπάσματα έργων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

ΙΙΙ Θεατρική παράσταση του διηγήματος laquo Η σταχομαζώχτραraquo (Διασκευή)

του Αλ Παπαδιαμάντη από μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

ΙV Παραδοσιακοί Χοροί

α laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου

Αθηνών

β Νησιώτικοι χοροί από το χορευτικό συγκρότημα του Κέντρου Ελληνικού Χορού

και Λαϊκού Πολιτισμού

4

Ο χαρισματικός ndashαφηγητής λογοτεχνικών κειμένων και ηθοποιός-

κ Κώστας Γιαλίνης μέσα από μια συγκλονιστική αφήγηση μας άγγιξε

βαθειά με την αισθαντική και μεστή φωνή του έτσι απλός άμεσος τρυφερός ασκητικός κάνοντας ένα πέρασμα από το παρελθόν στο παρόν υποδυόμενος τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη μας παρουσίασε το πεζογράφημα του κοσμοκαλόγερου ldquoτα πτερόεντα δώραrdquo τη ζωή (πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας) την αύρα (ικανή να δροσίζει τας ψυχάς) και το άστρον (το προορισμένο να λάμπει εις τας συνειδήσεις)

5

Και δεν ήταν τυχαίο που η εκδήλωση στη μνήμη του έγινε δίπλα στον Πρόφήτη Ηλία αφού

τον ἀγαποῦσε ὅπως ὅλους τους Ἁγίους Γιὰ τὸν Προφήτη Ἠλία εἶχε γράψει καὶ ὁρισμένα

μικρὰ τροπάρια ἀπόστιχα τοῦ Μικροῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τὴν ἑορτήν του Κατὰ τὸν Βαλέτα

laquoΑὐτὰ τὰ μικρὰ τροπάρια εἰς ἦχον β´ πρὸς τὸ laquoΟἶκος τοῦ Ἐφραθᾶhellipraquo τὰ σύνθεσε ὁ

Παπαδιαμάντης χωρὶς νὰ κοπιάσει καθόλου καὶ μέσα σὲ λίγη ὥρα κατὰ τὰ τελευταῖα του

χρόνια ὅταν κάποτε εἶχε πάει στὸ πανηγύρι τοῦ Προφήτου Ἠλία ποὺ τὸ μοναστηράκι του

βρίσκεται σὲ μία ὄμορφη ἀγναντερὴ τοποθεσία [hellip] Τἄγραψε γιὰ νὰ συμπληρώσει μὲ αὐτὰ

τὴν παλιὰ ἀσματικὴ ἀκολουθία τοῦ Προφήτη ἀπὸ τὴν ὁποία λείπει ὁ μικρὸς Ἑσπερινόςraquo

6

laquoΠΤΕΡΟΕΝΤΑ ΔΩΡΑraquo

του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Ξένος του κόσμου και της σαρκός κατήλθε την παραμονήν από τα ύψη συστείλας τας πτέρυγας όπως τας κρύπτη θείος άγγελος Έφερε δώρα από τα άνω βασίλεια δια να φιλεύση τους κατοίκους της πρωτευούσης Ήτον ο καλός άγγελος της πόλεως Εκράτει εις την χείραν εν άστρον και επί του στέρνου του έπαλλε ζωή και δύναμις και από το στόμα του εξήρχετο πνοή θείας γαλήνης Τα τρία ταύτα δώρα ήθελε να μεταδώση εις όλους όσους προθύμως τα δέχονται Εισήλθεν εν πρώτοις εις εν αρχοντικόν μέγαρον Είδεν εκεί το ψεύδος και την σεμνοτυφίαν την ανίαν και το ανωφελές της ζωής ζωγραφισμένα εις τα πρόσωπα του ανδρός και της γυναικός και ήκουσε τα δύο τεκνία να ψελλίζωσι λέξεις εις άγνωστον γλώσσαν Ο Άγγελος επήρε τα τρία ουράνια δώρα του και έφυγε τρέχων εκείθεν Επήγεν εις την καλύβην πτωχού ανθρώπου Ο ανήρ έλειπεν όλην την εσπέραν εις την ταβέρναν Η γυνή επροσπάθει ν αποκοιμίση με ολίγον ξηρόν άρτον τα πέντε τέκνα βλασφημούσα άμα την ώραν που είχεν υπανδρευθή Τα μεσάνυχτα επέστρεψεν ο σύζυγός της αυτή τον ύβρισε νευρική με φωνήν οξείαν εκείνος την έδειρε με την ράβδον την οζώδη και μετ ολίγον οι δυο επλάγιασαν χωρίς να κάμουν την προσευχή των και ήρχισαν να ροχαλίζουν με βαρείς τόνους Έφυγεν εκείθεν ο Άγγελος Ανέβη εις μέγα κτίριον πλουσίως φωτισμένον Ήσαν εκεί πολλά δωμάτια με τραπέζας κ επάνω των έκυπτον άνθρωποι μετρώντες αδιακόπως χρήματα παίζοντες με χαρτία Ωχροί και δυστυχείς όλη η ψυχή των ήτο συγκεντρωμένη εις την ασχολίαν ταύτην Ο Άγγελος εκάλυψε το πρόσωπον με τας πτέρυγάς του δια να μη βλέπη κ έφυγε δρομαίος Εις τον δρόμον συνήντησε πολλούς ανθρώπους άλλους εξερχομένους από τα καπηλεία οινοβαρείς και άλλους κατερχομένους από τα χαρτοπαίγνια μεθύοντας χειροτέραν μέθην Τινάς είδε ν ασχημονούν και τινάς ήκουσε να βλασφημούν τον Άι-Βασίλην ως πταίστην Ο Άγγελος εκάλυψε με τας πτέρυγας τα ώτα δια να μην ακούη και αντιπαρήλθεν Υπέφωσκεν ήδη η πρωΐα της πρωτοχρονιάς και ο Άγγελος δια να παρηγορηθή εισήλθεν εις μίαν εκκλησίαν Αμέσως πλησίον της θύρας είδεν ανθρώπους να μετρούν νομίσματα μόνον δεν είχον παιγνιόχαρτα εις τας χείρας και εις τι βάθος αντίκρυσεν ένα άνθρωπον χρυσοστόλιστον και μιτροφορούντα ως Μήδον σατράπην της εποχής του Δαρείου ποιούντα διαφόρους ακκισμούς και επιτηδευμένας κινήσεις Δεξιά και αριστερά άλλοι μερικοί έψαλλον με πεπλασμένας φωνάς Τον Δεσπότην και αρχιερέα Ο Άγγελος δεν εύρε παρηγορίαν Επήρε τα πτερόεντα δώρά του - το άστρον το προωρισμένον να λάμπη εις τας συνειδήσεις την αύραν την ικανήν δια να δροσίζη τας ψυχάς και την ζωήν την πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας ετάνυσε τας πτέρυγας και επανήλθεν εις τας αψίδας

Α Παπαδιαμάντης

εφ Αλήθεια 1 Ιαν 1907

7

Το οδοιπορικό της ημερίδας laquo 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo Η εκπαίδευση στο σχολείο έχει ως σκοπό να καλλιεργήσει το μαθητή ατομικά και ομαδικά σε όλους τους τομείς του πολιτισμού(Πολιτισμός είναι το σύνολο των δημιουργημάτων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του οικονομία-κοινωνική ζωή-πολιτική οργάνωση-επιστήμη-θρησκεία-ηθική-μορφές τέχνης) Αυτό το επιδιώκει τόσο μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος όσο και με τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται εντός και εκτός του σχολικού χώρου και αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη την αισθητική καλλιέργεια στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και γενικά στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα πολιτισμού Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μουσικές εκδηλώσεις θεατρικό εργαστήρι και θεατρικές παραστάσεις λογοτεχνικές εκδηλώσεις παραδοσιακοί χοροί εικαστικό εργαστήρι και εκθέσεις ζωγραφικής εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη εκφράζονται ελεύθερα και επικοινωνούν με αλληλοσεβασμό μέσα στη σχολική ομάδα Οι μαθητές στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων γνωρίζουν μια μορφή εκπαίδευσης που υποκινείται από τους ίδιους και τα ενδιαφέροντά τους περιστρέφεται γύρω από αυτούς και αγκαλιάζει ένα πλήθος αντικειμένων ιδεών και δραστηριοτήτων που εκπορεύονται από το σχολείο και επεκτείνονται στην κοινωνία Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα ομαδικό βιωματικό εργαστήρι ή σε μια ομάδα έρευνας δρουν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκε Σχολική ndash Πολιτιστική Ημερίδα με Εκπαιδευτικό- Παιδευτικό Χαρακτήρα και Στόχο στο συγκρότημα των 34ου και 88ου Δημοτικών Σχολείων Αθηνών για τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την αποδημία του μέχρι σήμερα η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Αφιερώσαμε αυτήν την Ημερίδα σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην παράδοση και στην όμορφη και μοναδική φύση του νησιού της Σκιάθου Να πάρουν και τα παιδιά μας μια γεύση από την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τον γνωρίσουν καλύτερα Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του της γενιάς του 1880 αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια η σχέση του με την Εκκλησία που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον laquoάγιο των νεοελληνικών γραμμάτωνraquo Η αξία και η σημασία του ως λογοτέχνη αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του δυστυχώς δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν αυξάνεται γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του Και τα πρόσωπα αυτά παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά ευσεβή και καθαρά δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 3: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

3

ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ laquo 100 ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΔΗΜΙΑ ΤΟΥraquo

I Εισηγήσεις της ημερίδας

α Γεράσιμος Μασούρας Η θρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντη

β Ευδοκία Βλάχου Η φύση στο έργο του Παπαδιαμάντη

ΙΙ Παράλληλες Εκδηλώσεις της Ημερίδας

αΠαρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία

του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα

από την κ Ελένη Κοντράρου

βΠαρουσίαση του πεζογραφήματος ldquoτα πτερόενταrdquoτου Παπαδιαμάντη από τον

αφηγητή ndashηθοποιό κ Κώστα Γιαλίνη

γ Ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των 34ου

88ου

και 174ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών

1 Ξενάγηση στο Σπίτι-Μουσείο του ΑλΠαπαδιαμάντη

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

3 Γράμμα προς τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη

4 Ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

5 Αποσπάσματα έργων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

ΙΙΙ Θεατρική παράσταση του διηγήματος laquo Η σταχομαζώχτραraquo (Διασκευή)

του Αλ Παπαδιαμάντη από μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

ΙV Παραδοσιακοί Χοροί

α laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου

Αθηνών

β Νησιώτικοι χοροί από το χορευτικό συγκρότημα του Κέντρου Ελληνικού Χορού

και Λαϊκού Πολιτισμού

4

Ο χαρισματικός ndashαφηγητής λογοτεχνικών κειμένων και ηθοποιός-

κ Κώστας Γιαλίνης μέσα από μια συγκλονιστική αφήγηση μας άγγιξε

βαθειά με την αισθαντική και μεστή φωνή του έτσι απλός άμεσος τρυφερός ασκητικός κάνοντας ένα πέρασμα από το παρελθόν στο παρόν υποδυόμενος τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη μας παρουσίασε το πεζογράφημα του κοσμοκαλόγερου ldquoτα πτερόεντα δώραrdquo τη ζωή (πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας) την αύρα (ικανή να δροσίζει τας ψυχάς) και το άστρον (το προορισμένο να λάμπει εις τας συνειδήσεις)

5

Και δεν ήταν τυχαίο που η εκδήλωση στη μνήμη του έγινε δίπλα στον Πρόφήτη Ηλία αφού

τον ἀγαποῦσε ὅπως ὅλους τους Ἁγίους Γιὰ τὸν Προφήτη Ἠλία εἶχε γράψει καὶ ὁρισμένα

μικρὰ τροπάρια ἀπόστιχα τοῦ Μικροῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τὴν ἑορτήν του Κατὰ τὸν Βαλέτα

laquoΑὐτὰ τὰ μικρὰ τροπάρια εἰς ἦχον β´ πρὸς τὸ laquoΟἶκος τοῦ Ἐφραθᾶhellipraquo τὰ σύνθεσε ὁ

Παπαδιαμάντης χωρὶς νὰ κοπιάσει καθόλου καὶ μέσα σὲ λίγη ὥρα κατὰ τὰ τελευταῖα του

χρόνια ὅταν κάποτε εἶχε πάει στὸ πανηγύρι τοῦ Προφήτου Ἠλία ποὺ τὸ μοναστηράκι του

βρίσκεται σὲ μία ὄμορφη ἀγναντερὴ τοποθεσία [hellip] Τἄγραψε γιὰ νὰ συμπληρώσει μὲ αὐτὰ

τὴν παλιὰ ἀσματικὴ ἀκολουθία τοῦ Προφήτη ἀπὸ τὴν ὁποία λείπει ὁ μικρὸς Ἑσπερινόςraquo

6

laquoΠΤΕΡΟΕΝΤΑ ΔΩΡΑraquo

του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Ξένος του κόσμου και της σαρκός κατήλθε την παραμονήν από τα ύψη συστείλας τας πτέρυγας όπως τας κρύπτη θείος άγγελος Έφερε δώρα από τα άνω βασίλεια δια να φιλεύση τους κατοίκους της πρωτευούσης Ήτον ο καλός άγγελος της πόλεως Εκράτει εις την χείραν εν άστρον και επί του στέρνου του έπαλλε ζωή και δύναμις και από το στόμα του εξήρχετο πνοή θείας γαλήνης Τα τρία ταύτα δώρα ήθελε να μεταδώση εις όλους όσους προθύμως τα δέχονται Εισήλθεν εν πρώτοις εις εν αρχοντικόν μέγαρον Είδεν εκεί το ψεύδος και την σεμνοτυφίαν την ανίαν και το ανωφελές της ζωής ζωγραφισμένα εις τα πρόσωπα του ανδρός και της γυναικός και ήκουσε τα δύο τεκνία να ψελλίζωσι λέξεις εις άγνωστον γλώσσαν Ο Άγγελος επήρε τα τρία ουράνια δώρα του και έφυγε τρέχων εκείθεν Επήγεν εις την καλύβην πτωχού ανθρώπου Ο ανήρ έλειπεν όλην την εσπέραν εις την ταβέρναν Η γυνή επροσπάθει ν αποκοιμίση με ολίγον ξηρόν άρτον τα πέντε τέκνα βλασφημούσα άμα την ώραν που είχεν υπανδρευθή Τα μεσάνυχτα επέστρεψεν ο σύζυγός της αυτή τον ύβρισε νευρική με φωνήν οξείαν εκείνος την έδειρε με την ράβδον την οζώδη και μετ ολίγον οι δυο επλάγιασαν χωρίς να κάμουν την προσευχή των και ήρχισαν να ροχαλίζουν με βαρείς τόνους Έφυγεν εκείθεν ο Άγγελος Ανέβη εις μέγα κτίριον πλουσίως φωτισμένον Ήσαν εκεί πολλά δωμάτια με τραπέζας κ επάνω των έκυπτον άνθρωποι μετρώντες αδιακόπως χρήματα παίζοντες με χαρτία Ωχροί και δυστυχείς όλη η ψυχή των ήτο συγκεντρωμένη εις την ασχολίαν ταύτην Ο Άγγελος εκάλυψε το πρόσωπον με τας πτέρυγάς του δια να μη βλέπη κ έφυγε δρομαίος Εις τον δρόμον συνήντησε πολλούς ανθρώπους άλλους εξερχομένους από τα καπηλεία οινοβαρείς και άλλους κατερχομένους από τα χαρτοπαίγνια μεθύοντας χειροτέραν μέθην Τινάς είδε ν ασχημονούν και τινάς ήκουσε να βλασφημούν τον Άι-Βασίλην ως πταίστην Ο Άγγελος εκάλυψε με τας πτέρυγας τα ώτα δια να μην ακούη και αντιπαρήλθεν Υπέφωσκεν ήδη η πρωΐα της πρωτοχρονιάς και ο Άγγελος δια να παρηγορηθή εισήλθεν εις μίαν εκκλησίαν Αμέσως πλησίον της θύρας είδεν ανθρώπους να μετρούν νομίσματα μόνον δεν είχον παιγνιόχαρτα εις τας χείρας και εις τι βάθος αντίκρυσεν ένα άνθρωπον χρυσοστόλιστον και μιτροφορούντα ως Μήδον σατράπην της εποχής του Δαρείου ποιούντα διαφόρους ακκισμούς και επιτηδευμένας κινήσεις Δεξιά και αριστερά άλλοι μερικοί έψαλλον με πεπλασμένας φωνάς Τον Δεσπότην και αρχιερέα Ο Άγγελος δεν εύρε παρηγορίαν Επήρε τα πτερόεντα δώρά του - το άστρον το προωρισμένον να λάμπη εις τας συνειδήσεις την αύραν την ικανήν δια να δροσίζη τας ψυχάς και την ζωήν την πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας ετάνυσε τας πτέρυγας και επανήλθεν εις τας αψίδας

Α Παπαδιαμάντης

εφ Αλήθεια 1 Ιαν 1907

7

Το οδοιπορικό της ημερίδας laquo 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo Η εκπαίδευση στο σχολείο έχει ως σκοπό να καλλιεργήσει το μαθητή ατομικά και ομαδικά σε όλους τους τομείς του πολιτισμού(Πολιτισμός είναι το σύνολο των δημιουργημάτων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του οικονομία-κοινωνική ζωή-πολιτική οργάνωση-επιστήμη-θρησκεία-ηθική-μορφές τέχνης) Αυτό το επιδιώκει τόσο μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος όσο και με τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται εντός και εκτός του σχολικού χώρου και αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη την αισθητική καλλιέργεια στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και γενικά στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα πολιτισμού Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μουσικές εκδηλώσεις θεατρικό εργαστήρι και θεατρικές παραστάσεις λογοτεχνικές εκδηλώσεις παραδοσιακοί χοροί εικαστικό εργαστήρι και εκθέσεις ζωγραφικής εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη εκφράζονται ελεύθερα και επικοινωνούν με αλληλοσεβασμό μέσα στη σχολική ομάδα Οι μαθητές στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων γνωρίζουν μια μορφή εκπαίδευσης που υποκινείται από τους ίδιους και τα ενδιαφέροντά τους περιστρέφεται γύρω από αυτούς και αγκαλιάζει ένα πλήθος αντικειμένων ιδεών και δραστηριοτήτων που εκπορεύονται από το σχολείο και επεκτείνονται στην κοινωνία Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα ομαδικό βιωματικό εργαστήρι ή σε μια ομάδα έρευνας δρουν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκε Σχολική ndash Πολιτιστική Ημερίδα με Εκπαιδευτικό- Παιδευτικό Χαρακτήρα και Στόχο στο συγκρότημα των 34ου και 88ου Δημοτικών Σχολείων Αθηνών για τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την αποδημία του μέχρι σήμερα η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Αφιερώσαμε αυτήν την Ημερίδα σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην παράδοση και στην όμορφη και μοναδική φύση του νησιού της Σκιάθου Να πάρουν και τα παιδιά μας μια γεύση από την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τον γνωρίσουν καλύτερα Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του της γενιάς του 1880 αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια η σχέση του με την Εκκλησία που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον laquoάγιο των νεοελληνικών γραμμάτωνraquo Η αξία και η σημασία του ως λογοτέχνη αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του δυστυχώς δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν αυξάνεται γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του Και τα πρόσωπα αυτά παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά ευσεβή και καθαρά δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 4: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

4

Ο χαρισματικός ndashαφηγητής λογοτεχνικών κειμένων και ηθοποιός-

κ Κώστας Γιαλίνης μέσα από μια συγκλονιστική αφήγηση μας άγγιξε

βαθειά με την αισθαντική και μεστή φωνή του έτσι απλός άμεσος τρυφερός ασκητικός κάνοντας ένα πέρασμα από το παρελθόν στο παρόν υποδυόμενος τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη μας παρουσίασε το πεζογράφημα του κοσμοκαλόγερου ldquoτα πτερόεντα δώραrdquo τη ζωή (πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας) την αύρα (ικανή να δροσίζει τας ψυχάς) και το άστρον (το προορισμένο να λάμπει εις τας συνειδήσεις)

5

Και δεν ήταν τυχαίο που η εκδήλωση στη μνήμη του έγινε δίπλα στον Πρόφήτη Ηλία αφού

τον ἀγαποῦσε ὅπως ὅλους τους Ἁγίους Γιὰ τὸν Προφήτη Ἠλία εἶχε γράψει καὶ ὁρισμένα

μικρὰ τροπάρια ἀπόστιχα τοῦ Μικροῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τὴν ἑορτήν του Κατὰ τὸν Βαλέτα

laquoΑὐτὰ τὰ μικρὰ τροπάρια εἰς ἦχον β´ πρὸς τὸ laquoΟἶκος τοῦ Ἐφραθᾶhellipraquo τὰ σύνθεσε ὁ

Παπαδιαμάντης χωρὶς νὰ κοπιάσει καθόλου καὶ μέσα σὲ λίγη ὥρα κατὰ τὰ τελευταῖα του

χρόνια ὅταν κάποτε εἶχε πάει στὸ πανηγύρι τοῦ Προφήτου Ἠλία ποὺ τὸ μοναστηράκι του

βρίσκεται σὲ μία ὄμορφη ἀγναντερὴ τοποθεσία [hellip] Τἄγραψε γιὰ νὰ συμπληρώσει μὲ αὐτὰ

τὴν παλιὰ ἀσματικὴ ἀκολουθία τοῦ Προφήτη ἀπὸ τὴν ὁποία λείπει ὁ μικρὸς Ἑσπερινόςraquo

6

laquoΠΤΕΡΟΕΝΤΑ ΔΩΡΑraquo

του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Ξένος του κόσμου και της σαρκός κατήλθε την παραμονήν από τα ύψη συστείλας τας πτέρυγας όπως τας κρύπτη θείος άγγελος Έφερε δώρα από τα άνω βασίλεια δια να φιλεύση τους κατοίκους της πρωτευούσης Ήτον ο καλός άγγελος της πόλεως Εκράτει εις την χείραν εν άστρον και επί του στέρνου του έπαλλε ζωή και δύναμις και από το στόμα του εξήρχετο πνοή θείας γαλήνης Τα τρία ταύτα δώρα ήθελε να μεταδώση εις όλους όσους προθύμως τα δέχονται Εισήλθεν εν πρώτοις εις εν αρχοντικόν μέγαρον Είδεν εκεί το ψεύδος και την σεμνοτυφίαν την ανίαν και το ανωφελές της ζωής ζωγραφισμένα εις τα πρόσωπα του ανδρός και της γυναικός και ήκουσε τα δύο τεκνία να ψελλίζωσι λέξεις εις άγνωστον γλώσσαν Ο Άγγελος επήρε τα τρία ουράνια δώρα του και έφυγε τρέχων εκείθεν Επήγεν εις την καλύβην πτωχού ανθρώπου Ο ανήρ έλειπεν όλην την εσπέραν εις την ταβέρναν Η γυνή επροσπάθει ν αποκοιμίση με ολίγον ξηρόν άρτον τα πέντε τέκνα βλασφημούσα άμα την ώραν που είχεν υπανδρευθή Τα μεσάνυχτα επέστρεψεν ο σύζυγός της αυτή τον ύβρισε νευρική με φωνήν οξείαν εκείνος την έδειρε με την ράβδον την οζώδη και μετ ολίγον οι δυο επλάγιασαν χωρίς να κάμουν την προσευχή των και ήρχισαν να ροχαλίζουν με βαρείς τόνους Έφυγεν εκείθεν ο Άγγελος Ανέβη εις μέγα κτίριον πλουσίως φωτισμένον Ήσαν εκεί πολλά δωμάτια με τραπέζας κ επάνω των έκυπτον άνθρωποι μετρώντες αδιακόπως χρήματα παίζοντες με χαρτία Ωχροί και δυστυχείς όλη η ψυχή των ήτο συγκεντρωμένη εις την ασχολίαν ταύτην Ο Άγγελος εκάλυψε το πρόσωπον με τας πτέρυγάς του δια να μη βλέπη κ έφυγε δρομαίος Εις τον δρόμον συνήντησε πολλούς ανθρώπους άλλους εξερχομένους από τα καπηλεία οινοβαρείς και άλλους κατερχομένους από τα χαρτοπαίγνια μεθύοντας χειροτέραν μέθην Τινάς είδε ν ασχημονούν και τινάς ήκουσε να βλασφημούν τον Άι-Βασίλην ως πταίστην Ο Άγγελος εκάλυψε με τας πτέρυγας τα ώτα δια να μην ακούη και αντιπαρήλθεν Υπέφωσκεν ήδη η πρωΐα της πρωτοχρονιάς και ο Άγγελος δια να παρηγορηθή εισήλθεν εις μίαν εκκλησίαν Αμέσως πλησίον της θύρας είδεν ανθρώπους να μετρούν νομίσματα μόνον δεν είχον παιγνιόχαρτα εις τας χείρας και εις τι βάθος αντίκρυσεν ένα άνθρωπον χρυσοστόλιστον και μιτροφορούντα ως Μήδον σατράπην της εποχής του Δαρείου ποιούντα διαφόρους ακκισμούς και επιτηδευμένας κινήσεις Δεξιά και αριστερά άλλοι μερικοί έψαλλον με πεπλασμένας φωνάς Τον Δεσπότην και αρχιερέα Ο Άγγελος δεν εύρε παρηγορίαν Επήρε τα πτερόεντα δώρά του - το άστρον το προωρισμένον να λάμπη εις τας συνειδήσεις την αύραν την ικανήν δια να δροσίζη τας ψυχάς και την ζωήν την πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας ετάνυσε τας πτέρυγας και επανήλθεν εις τας αψίδας

Α Παπαδιαμάντης

εφ Αλήθεια 1 Ιαν 1907

7

Το οδοιπορικό της ημερίδας laquo 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo Η εκπαίδευση στο σχολείο έχει ως σκοπό να καλλιεργήσει το μαθητή ατομικά και ομαδικά σε όλους τους τομείς του πολιτισμού(Πολιτισμός είναι το σύνολο των δημιουργημάτων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του οικονομία-κοινωνική ζωή-πολιτική οργάνωση-επιστήμη-θρησκεία-ηθική-μορφές τέχνης) Αυτό το επιδιώκει τόσο μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος όσο και με τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται εντός και εκτός του σχολικού χώρου και αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη την αισθητική καλλιέργεια στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και γενικά στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα πολιτισμού Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μουσικές εκδηλώσεις θεατρικό εργαστήρι και θεατρικές παραστάσεις λογοτεχνικές εκδηλώσεις παραδοσιακοί χοροί εικαστικό εργαστήρι και εκθέσεις ζωγραφικής εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη εκφράζονται ελεύθερα και επικοινωνούν με αλληλοσεβασμό μέσα στη σχολική ομάδα Οι μαθητές στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων γνωρίζουν μια μορφή εκπαίδευσης που υποκινείται από τους ίδιους και τα ενδιαφέροντά τους περιστρέφεται γύρω από αυτούς και αγκαλιάζει ένα πλήθος αντικειμένων ιδεών και δραστηριοτήτων που εκπορεύονται από το σχολείο και επεκτείνονται στην κοινωνία Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα ομαδικό βιωματικό εργαστήρι ή σε μια ομάδα έρευνας δρουν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκε Σχολική ndash Πολιτιστική Ημερίδα με Εκπαιδευτικό- Παιδευτικό Χαρακτήρα και Στόχο στο συγκρότημα των 34ου και 88ου Δημοτικών Σχολείων Αθηνών για τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την αποδημία του μέχρι σήμερα η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Αφιερώσαμε αυτήν την Ημερίδα σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην παράδοση και στην όμορφη και μοναδική φύση του νησιού της Σκιάθου Να πάρουν και τα παιδιά μας μια γεύση από την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τον γνωρίσουν καλύτερα Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του της γενιάς του 1880 αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια η σχέση του με την Εκκλησία που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον laquoάγιο των νεοελληνικών γραμμάτωνraquo Η αξία και η σημασία του ως λογοτέχνη αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του δυστυχώς δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν αυξάνεται γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του Και τα πρόσωπα αυτά παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά ευσεβή και καθαρά δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 5: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

5

Και δεν ήταν τυχαίο που η εκδήλωση στη μνήμη του έγινε δίπλα στον Πρόφήτη Ηλία αφού

τον ἀγαποῦσε ὅπως ὅλους τους Ἁγίους Γιὰ τὸν Προφήτη Ἠλία εἶχε γράψει καὶ ὁρισμένα

μικρὰ τροπάρια ἀπόστιχα τοῦ Μικροῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τὴν ἑορτήν του Κατὰ τὸν Βαλέτα

laquoΑὐτὰ τὰ μικρὰ τροπάρια εἰς ἦχον β´ πρὸς τὸ laquoΟἶκος τοῦ Ἐφραθᾶhellipraquo τὰ σύνθεσε ὁ

Παπαδιαμάντης χωρὶς νὰ κοπιάσει καθόλου καὶ μέσα σὲ λίγη ὥρα κατὰ τὰ τελευταῖα του

χρόνια ὅταν κάποτε εἶχε πάει στὸ πανηγύρι τοῦ Προφήτου Ἠλία ποὺ τὸ μοναστηράκι του

βρίσκεται σὲ μία ὄμορφη ἀγναντερὴ τοποθεσία [hellip] Τἄγραψε γιὰ νὰ συμπληρώσει μὲ αὐτὰ

τὴν παλιὰ ἀσματικὴ ἀκολουθία τοῦ Προφήτη ἀπὸ τὴν ὁποία λείπει ὁ μικρὸς Ἑσπερινόςraquo

6

laquoΠΤΕΡΟΕΝΤΑ ΔΩΡΑraquo

του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Ξένος του κόσμου και της σαρκός κατήλθε την παραμονήν από τα ύψη συστείλας τας πτέρυγας όπως τας κρύπτη θείος άγγελος Έφερε δώρα από τα άνω βασίλεια δια να φιλεύση τους κατοίκους της πρωτευούσης Ήτον ο καλός άγγελος της πόλεως Εκράτει εις την χείραν εν άστρον και επί του στέρνου του έπαλλε ζωή και δύναμις και από το στόμα του εξήρχετο πνοή θείας γαλήνης Τα τρία ταύτα δώρα ήθελε να μεταδώση εις όλους όσους προθύμως τα δέχονται Εισήλθεν εν πρώτοις εις εν αρχοντικόν μέγαρον Είδεν εκεί το ψεύδος και την σεμνοτυφίαν την ανίαν και το ανωφελές της ζωής ζωγραφισμένα εις τα πρόσωπα του ανδρός και της γυναικός και ήκουσε τα δύο τεκνία να ψελλίζωσι λέξεις εις άγνωστον γλώσσαν Ο Άγγελος επήρε τα τρία ουράνια δώρα του και έφυγε τρέχων εκείθεν Επήγεν εις την καλύβην πτωχού ανθρώπου Ο ανήρ έλειπεν όλην την εσπέραν εις την ταβέρναν Η γυνή επροσπάθει ν αποκοιμίση με ολίγον ξηρόν άρτον τα πέντε τέκνα βλασφημούσα άμα την ώραν που είχεν υπανδρευθή Τα μεσάνυχτα επέστρεψεν ο σύζυγός της αυτή τον ύβρισε νευρική με φωνήν οξείαν εκείνος την έδειρε με την ράβδον την οζώδη και μετ ολίγον οι δυο επλάγιασαν χωρίς να κάμουν την προσευχή των και ήρχισαν να ροχαλίζουν με βαρείς τόνους Έφυγεν εκείθεν ο Άγγελος Ανέβη εις μέγα κτίριον πλουσίως φωτισμένον Ήσαν εκεί πολλά δωμάτια με τραπέζας κ επάνω των έκυπτον άνθρωποι μετρώντες αδιακόπως χρήματα παίζοντες με χαρτία Ωχροί και δυστυχείς όλη η ψυχή των ήτο συγκεντρωμένη εις την ασχολίαν ταύτην Ο Άγγελος εκάλυψε το πρόσωπον με τας πτέρυγάς του δια να μη βλέπη κ έφυγε δρομαίος Εις τον δρόμον συνήντησε πολλούς ανθρώπους άλλους εξερχομένους από τα καπηλεία οινοβαρείς και άλλους κατερχομένους από τα χαρτοπαίγνια μεθύοντας χειροτέραν μέθην Τινάς είδε ν ασχημονούν και τινάς ήκουσε να βλασφημούν τον Άι-Βασίλην ως πταίστην Ο Άγγελος εκάλυψε με τας πτέρυγας τα ώτα δια να μην ακούη και αντιπαρήλθεν Υπέφωσκεν ήδη η πρωΐα της πρωτοχρονιάς και ο Άγγελος δια να παρηγορηθή εισήλθεν εις μίαν εκκλησίαν Αμέσως πλησίον της θύρας είδεν ανθρώπους να μετρούν νομίσματα μόνον δεν είχον παιγνιόχαρτα εις τας χείρας και εις τι βάθος αντίκρυσεν ένα άνθρωπον χρυσοστόλιστον και μιτροφορούντα ως Μήδον σατράπην της εποχής του Δαρείου ποιούντα διαφόρους ακκισμούς και επιτηδευμένας κινήσεις Δεξιά και αριστερά άλλοι μερικοί έψαλλον με πεπλασμένας φωνάς Τον Δεσπότην και αρχιερέα Ο Άγγελος δεν εύρε παρηγορίαν Επήρε τα πτερόεντα δώρά του - το άστρον το προωρισμένον να λάμπη εις τας συνειδήσεις την αύραν την ικανήν δια να δροσίζη τας ψυχάς και την ζωήν την πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας ετάνυσε τας πτέρυγας και επανήλθεν εις τας αψίδας

Α Παπαδιαμάντης

εφ Αλήθεια 1 Ιαν 1907

7

Το οδοιπορικό της ημερίδας laquo 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo Η εκπαίδευση στο σχολείο έχει ως σκοπό να καλλιεργήσει το μαθητή ατομικά και ομαδικά σε όλους τους τομείς του πολιτισμού(Πολιτισμός είναι το σύνολο των δημιουργημάτων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του οικονομία-κοινωνική ζωή-πολιτική οργάνωση-επιστήμη-θρησκεία-ηθική-μορφές τέχνης) Αυτό το επιδιώκει τόσο μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος όσο και με τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται εντός και εκτός του σχολικού χώρου και αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη την αισθητική καλλιέργεια στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και γενικά στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα πολιτισμού Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μουσικές εκδηλώσεις θεατρικό εργαστήρι και θεατρικές παραστάσεις λογοτεχνικές εκδηλώσεις παραδοσιακοί χοροί εικαστικό εργαστήρι και εκθέσεις ζωγραφικής εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη εκφράζονται ελεύθερα και επικοινωνούν με αλληλοσεβασμό μέσα στη σχολική ομάδα Οι μαθητές στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων γνωρίζουν μια μορφή εκπαίδευσης που υποκινείται από τους ίδιους και τα ενδιαφέροντά τους περιστρέφεται γύρω από αυτούς και αγκαλιάζει ένα πλήθος αντικειμένων ιδεών και δραστηριοτήτων που εκπορεύονται από το σχολείο και επεκτείνονται στην κοινωνία Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα ομαδικό βιωματικό εργαστήρι ή σε μια ομάδα έρευνας δρουν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκε Σχολική ndash Πολιτιστική Ημερίδα με Εκπαιδευτικό- Παιδευτικό Χαρακτήρα και Στόχο στο συγκρότημα των 34ου και 88ου Δημοτικών Σχολείων Αθηνών για τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την αποδημία του μέχρι σήμερα η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Αφιερώσαμε αυτήν την Ημερίδα σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην παράδοση και στην όμορφη και μοναδική φύση του νησιού της Σκιάθου Να πάρουν και τα παιδιά μας μια γεύση από την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τον γνωρίσουν καλύτερα Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του της γενιάς του 1880 αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια η σχέση του με την Εκκλησία που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον laquoάγιο των νεοελληνικών γραμμάτωνraquo Η αξία και η σημασία του ως λογοτέχνη αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του δυστυχώς δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν αυξάνεται γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του Και τα πρόσωπα αυτά παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά ευσεβή και καθαρά δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 6: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

6

laquoΠΤΕΡΟΕΝΤΑ ΔΩΡΑraquo

του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Ξένος του κόσμου και της σαρκός κατήλθε την παραμονήν από τα ύψη συστείλας τας πτέρυγας όπως τας κρύπτη θείος άγγελος Έφερε δώρα από τα άνω βασίλεια δια να φιλεύση τους κατοίκους της πρωτευούσης Ήτον ο καλός άγγελος της πόλεως Εκράτει εις την χείραν εν άστρον και επί του στέρνου του έπαλλε ζωή και δύναμις και από το στόμα του εξήρχετο πνοή θείας γαλήνης Τα τρία ταύτα δώρα ήθελε να μεταδώση εις όλους όσους προθύμως τα δέχονται Εισήλθεν εν πρώτοις εις εν αρχοντικόν μέγαρον Είδεν εκεί το ψεύδος και την σεμνοτυφίαν την ανίαν και το ανωφελές της ζωής ζωγραφισμένα εις τα πρόσωπα του ανδρός και της γυναικός και ήκουσε τα δύο τεκνία να ψελλίζωσι λέξεις εις άγνωστον γλώσσαν Ο Άγγελος επήρε τα τρία ουράνια δώρα του και έφυγε τρέχων εκείθεν Επήγεν εις την καλύβην πτωχού ανθρώπου Ο ανήρ έλειπεν όλην την εσπέραν εις την ταβέρναν Η γυνή επροσπάθει ν αποκοιμίση με ολίγον ξηρόν άρτον τα πέντε τέκνα βλασφημούσα άμα την ώραν που είχεν υπανδρευθή Τα μεσάνυχτα επέστρεψεν ο σύζυγός της αυτή τον ύβρισε νευρική με φωνήν οξείαν εκείνος την έδειρε με την ράβδον την οζώδη και μετ ολίγον οι δυο επλάγιασαν χωρίς να κάμουν την προσευχή των και ήρχισαν να ροχαλίζουν με βαρείς τόνους Έφυγεν εκείθεν ο Άγγελος Ανέβη εις μέγα κτίριον πλουσίως φωτισμένον Ήσαν εκεί πολλά δωμάτια με τραπέζας κ επάνω των έκυπτον άνθρωποι μετρώντες αδιακόπως χρήματα παίζοντες με χαρτία Ωχροί και δυστυχείς όλη η ψυχή των ήτο συγκεντρωμένη εις την ασχολίαν ταύτην Ο Άγγελος εκάλυψε το πρόσωπον με τας πτέρυγάς του δια να μη βλέπη κ έφυγε δρομαίος Εις τον δρόμον συνήντησε πολλούς ανθρώπους άλλους εξερχομένους από τα καπηλεία οινοβαρείς και άλλους κατερχομένους από τα χαρτοπαίγνια μεθύοντας χειροτέραν μέθην Τινάς είδε ν ασχημονούν και τινάς ήκουσε να βλασφημούν τον Άι-Βασίλην ως πταίστην Ο Άγγελος εκάλυψε με τας πτέρυγας τα ώτα δια να μην ακούη και αντιπαρήλθεν Υπέφωσκεν ήδη η πρωΐα της πρωτοχρονιάς και ο Άγγελος δια να παρηγορηθή εισήλθεν εις μίαν εκκλησίαν Αμέσως πλησίον της θύρας είδεν ανθρώπους να μετρούν νομίσματα μόνον δεν είχον παιγνιόχαρτα εις τας χείρας και εις τι βάθος αντίκρυσεν ένα άνθρωπον χρυσοστόλιστον και μιτροφορούντα ως Μήδον σατράπην της εποχής του Δαρείου ποιούντα διαφόρους ακκισμούς και επιτηδευμένας κινήσεις Δεξιά και αριστερά άλλοι μερικοί έψαλλον με πεπλασμένας φωνάς Τον Δεσπότην και αρχιερέα Ο Άγγελος δεν εύρε παρηγορίαν Επήρε τα πτερόεντα δώρά του - το άστρον το προωρισμένον να λάμπη εις τας συνειδήσεις την αύραν την ικανήν δια να δροσίζη τας ψυχάς και την ζωήν την πλασμένην δια να πάλλη εις τας καρδίας ετάνυσε τας πτέρυγας και επανήλθεν εις τας αψίδας

Α Παπαδιαμάντης

εφ Αλήθεια 1 Ιαν 1907

7

Το οδοιπορικό της ημερίδας laquo 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo Η εκπαίδευση στο σχολείο έχει ως σκοπό να καλλιεργήσει το μαθητή ατομικά και ομαδικά σε όλους τους τομείς του πολιτισμού(Πολιτισμός είναι το σύνολο των δημιουργημάτων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του οικονομία-κοινωνική ζωή-πολιτική οργάνωση-επιστήμη-θρησκεία-ηθική-μορφές τέχνης) Αυτό το επιδιώκει τόσο μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος όσο και με τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται εντός και εκτός του σχολικού χώρου και αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη την αισθητική καλλιέργεια στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και γενικά στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα πολιτισμού Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μουσικές εκδηλώσεις θεατρικό εργαστήρι και θεατρικές παραστάσεις λογοτεχνικές εκδηλώσεις παραδοσιακοί χοροί εικαστικό εργαστήρι και εκθέσεις ζωγραφικής εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη εκφράζονται ελεύθερα και επικοινωνούν με αλληλοσεβασμό μέσα στη σχολική ομάδα Οι μαθητές στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων γνωρίζουν μια μορφή εκπαίδευσης που υποκινείται από τους ίδιους και τα ενδιαφέροντά τους περιστρέφεται γύρω από αυτούς και αγκαλιάζει ένα πλήθος αντικειμένων ιδεών και δραστηριοτήτων που εκπορεύονται από το σχολείο και επεκτείνονται στην κοινωνία Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα ομαδικό βιωματικό εργαστήρι ή σε μια ομάδα έρευνας δρουν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκε Σχολική ndash Πολιτιστική Ημερίδα με Εκπαιδευτικό- Παιδευτικό Χαρακτήρα και Στόχο στο συγκρότημα των 34ου και 88ου Δημοτικών Σχολείων Αθηνών για τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την αποδημία του μέχρι σήμερα η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Αφιερώσαμε αυτήν την Ημερίδα σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην παράδοση και στην όμορφη και μοναδική φύση του νησιού της Σκιάθου Να πάρουν και τα παιδιά μας μια γεύση από την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τον γνωρίσουν καλύτερα Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του της γενιάς του 1880 αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια η σχέση του με την Εκκλησία που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον laquoάγιο των νεοελληνικών γραμμάτωνraquo Η αξία και η σημασία του ως λογοτέχνη αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του δυστυχώς δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν αυξάνεται γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του Και τα πρόσωπα αυτά παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά ευσεβή και καθαρά δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 7: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

7

Το οδοιπορικό της ημερίδας laquo 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo Η εκπαίδευση στο σχολείο έχει ως σκοπό να καλλιεργήσει το μαθητή ατομικά και ομαδικά σε όλους τους τομείς του πολιτισμού(Πολιτισμός είναι το σύνολο των δημιουργημάτων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς του οικονομία-κοινωνική ζωή-πολιτική οργάνωση-επιστήμη-θρησκεία-ηθική-μορφές τέχνης) Αυτό το επιδιώκει τόσο μέσα από τα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος όσο και με τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται εντός και εκτός του σχολικού χώρου και αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη την αισθητική καλλιέργεια στην δημιουργική έκφραση των μαθητών και γενικά στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα πολιτισμού Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να είναι μουσικές εκδηλώσεις θεατρικό εργαστήρι και θεατρικές παραστάσεις λογοτεχνικές εκδηλώσεις παραδοσιακοί χοροί εικαστικό εργαστήρι και εκθέσεις ζωγραφικής εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη εκφράζονται ελεύθερα και επικοινωνούν με αλληλοσεβασμό μέσα στη σχολική ομάδα Οι μαθητές στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων γνωρίζουν μια μορφή εκπαίδευσης που υποκινείται από τους ίδιους και τα ενδιαφέροντά τους περιστρέφεται γύρω από αυτούς και αγκαλιάζει ένα πλήθος αντικειμένων ιδεών και δραστηριοτήτων που εκπορεύονται από το σχολείο και επεκτείνονται στην κοινωνία Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα ομαδικό βιωματικό εργαστήρι ή σε μια ομάδα έρευνας δρουν και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες Στο πλαίσιο όλων των παραπάνω πραγματοποιήθηκε Σχολική ndash Πολιτιστική Ημερίδα με Εκπαιδευτικό- Παιδευτικό Χαρακτήρα και Στόχο στο συγκρότημα των 34ου και 88ου Δημοτικών Σχολείων Αθηνών για τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την αποδημία του μέχρι σήμερα η οποία ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα Αφιερώσαμε αυτήν την Ημερίδα σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην παράδοση και στην όμορφη και μοναδική φύση του νησιού της Σκιάθου Να πάρουν και τα παιδιά μας μια γεύση από την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τον γνωρίσουν καλύτερα Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του της γενιάς του 1880 αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια η σχέση του με την Εκκλησία που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον laquoάγιο των νεοελληνικών γραμμάτωνraquo Η αξία και η σημασία του ως λογοτέχνη αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του δυστυχώς δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν αυξάνεται γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του Και τα πρόσωπα αυτά παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά ευσεβή και καθαρά δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 8: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

8

Η αφορμή γιrsquo αυτήν την ημερίδα μου δόθηκε σε ένα ταξίδι που έκανα στη Σκιάθο το

2009 όταν είχα προσκληθεί ως ομιλήτρια -από το Σύλλογο Γυναικών της Σκιάθου- σε μια

ημερίδα που ήταν αφιερωμένη laquoστη Μάναraquo και θα πραγματοποιόταν στη χώρα της

Σκιάθου Η χαρά μου δεν περιγραφόταν γιατί ναι μεν θα πήγαινα στη Σκιάθο για τον συγκεκριμένο σκοπό αλλά θα είχα και τη δυνατότητα να επισκεφτώ ξανά το σπίτι του Παπαδιαμάντη Δυστυχώς όμως η ημερίδα πραγματοποιήθηκε Σάββατο βράδυ και το Μουσείο ήταν κλειστό Έτσι προσέφυγα στην Πρόεδρο του Μουσείου κ Παπαγεωργίου Αθηνά και της εξέφρασα την επιθυμία μου να επισκεφτώ το Μουσείο Εκείνη έδειξε μεγάλη κατανόηση και έχοντας απέραντη αγάπη στον κυρ- Αλέξανδρο μου άνοιξε το Μουσείο και όχι μόνο Δέχθηκε να με ξεναγήσει σε όλους τους χώρους-από τα δωμάτια μέχρι τη βιβλιοθήκη- εξηγώντας το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσω το μουσειακό υλικό στους μαθητές μου όταν θα επέστρεφα στην Αθήνα Μαζί με το φωτογραφικό υλικό αγόρασα και διάφορα βιβλία μεταξύ των άλλων και τη laquoΣταχομαζώχτραraquoένα συγκινητικό πανέμορφο βιβλίο του Παπαδιαμάντη με ωραία μηνύματα αλλά και ωραία εικονογράφηση ελκυστικό για τους μαθητές Η ιστορία του βιβλίου πάντα μου γέμιζε την ψυχή γιατί είχα βιώσει η ίδια μια ολόιδια κατάσταση όταν όντας μικρό κοριτσάκι με έπαιρνε η μητέρα μου και πηγαίναμε στα χωράφια των χωριανών μας για να μαζέψουμε τα πεσμένα στάχυα1 χεριές-χεριές και να τα κάνουμε μικρά δεματάκια τα οποία ύστερα τα ενώναμε και τα στουμπούσαμε εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που έφτανε με το ζόρι για ένα ταψί ψωμί Όταν γύρισα στην Αθήνα διάβασα το διήγημα στους μαθητές μου και παρrsquo όλο που ήταν μικροί κατανόησαν πλήρως τα μηνύματα που προέκυπταν και πλημμύρισαν από συγκίνηση και χαρά Κάτι όμως δεν είχε τελειώσει δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα Ώσπου τον Οκτώβρη του 2011 στην Αθήνα παραβρέθηκα σε ένα συνέδριο αφιερωμένο στον Παπαδιαμάντη και εκεί τελικά μου γεννήθηκε η ιδέα να παρουσιάσω όλα αυτά που είδα και άκουσα και στους μαθητές των σχολείων μας Μα δεν άργησε να παρουσιαστεί και η κατάλληλη ευκαιρία Ένα πρωινό του Δεκέμβρη μιλώντας με τους μαθητές της ΣΤ τάξης για λογοτεχνία ήρθε η κουβέντα μας και στον κυρ Αλέξανδρο Από όλα τα παιδιά μόνο δυο-τρία είχαν ακούσει ή ήξεραν λίγα πράγματα για τον Παπαδιαμάντη Εκπληκτικό ήταν όταν ένας μαθητής ο Πέτρος μας ανέφερε με χαρά πως μια εβδομάδα πριν ο πατέρας του του χάρισε τα laquoΆπαντα του Παπαδιαμάντηraquo

1 Σε πολλούς λαούς της Μεσογείου επικρατούσε η συνήθεια να αφήνουν μετά το θέρισμα τα

τελευταία στάχυα αμάζευτα Έτσι που ο καθένας και κυρίως οι γυναίκες να μπορούν να τα μαζεύουν

για να εξασφαλίσουν ένα μέρος από τον επιούσιο Χαρακτηριστικό είναι το laquoβιβλίο της Ρουθraquo ένα από

τα πιο σημαντικά της εβραϊκής λογοτεχνίας όπου γίνεται λόγος για τη σταχομαζώχτρα του αρχαίου

κόσμου τη Ρουθ Στα νεότερα χρόνια ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας άφησε σημαντική

ηθογραφική-λογοτεχνική παρακαταθήκη τη δική του Ρουθ τη laquoθεια-Αχτίτσαraquo Ένα διήγημα στο οποίο

αποτυπώνεται η φτώχεια η ανέχεια αλλά και η ευγένεια των εθίμων τα οποία όμως από τη μια

απηχούν και το φόβο του ανθρώπου για το αβέβαιο μέλλον του ενώ από την άλλη προσπαθούν να

διατηρήσουν τη γονιμότητα της γης τα αγαθά της οποίας πρέπει στοιχειωδώς να διανέμονται στους

ανθρώπους

Το σιτάρι σου θερίζεις Δώσε χήρας και ορφανού Και όντεν αλωνολυχνίζεις Του φτωχού και του ουρανού (δηλ των πτηνών)

Χφ Παύλου Βλαστού εις Ιστορικόν Αρχείον Κρήτης τόμος 37σ649

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 9: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

9

Συζητώντας μαζί τους τους πρότεινα να τους διαβάσω τη laquoΣταχομαζώχτραraquo που ήταν γραμμένη στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη αλλά και διασκευασμένο Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν να το ακούσουν στη γλώσσα του Καθώς προχωρούσα την ανάγνωση τα ρωτούσα αν καταλάβαιναν το κείμενο Αυτά μου απαντούσαν ότι καταλάβαιναν πάρα πολύ λίγα Παρrsquo όλα αυτά όταν τα ρωτούσα αν έπρεπε να σταματήσω το ατόφιο κείμενο και να τους διαβάσω τη διασκευή όλα μου απαντούσαν να συνεχίσω την ανάγνωση Φαινόταν καθαρά ότι τα γοήτευε η γλώσσα του Παπαδιαμάντη Μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης τους ρώτησα αν θα ήθελαν να επισκεφτούμε ένα γειτονικό σχολείο και να παρακολουθήσουμε τη laquo Σταχομαζώχτραraquo σε θεατρική παράσταση από μαθητές του σχολείου Όλα τα παιδιά απάντησαν με μια φωνή ότι θα το ήθελαν πολύ Όμως μια άλλη μαθήτρια η Ελένη έριξε μια πολύ πιο ωραία ιδέα Πρότεινε να παίξουν οι ίδιοι οι μαθητές το έργο αυτό στο σχολείο μας Με μεγάλη χαρά ανταποκρίθηκα στο αίτημά τους και με όλο μου το σεβασμό και την ταπεινότητα θέλησα να γευτώ ξανά την υπέροχη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη μαζί με τα παιδιά προσθέτοντας την προσωπική μου ματιά Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδήλωση και ανέλαβε η τάξη τους να παρουσιάσει σε δρώμενο το έργο αυτό Ο θεσμός του Σχολείου με τον μορφωτικό ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα από τη μια η λογοτεχνία και η παράδοσή μας- με τα ήθη και τα έθιμα τα τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας -από την άλλη έδεσαν αρμονικά Σκοπός του δρώμενου αυτού ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν και να γνωρίσουν αξίες που πλαισιώνουν θετικά τις ανθρώπινες εκδηλώσεις διαμορφώνοντας μια γόνιμη αφετηρία για το μέλλον μέσα από κατάλληλη προετοιμασία που ολοκληρώνεται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη του Σχολείου Μέσα από τη μελέτη και την προβολή αυτού του έργου αναδύονται ήθη και έθιμα μέσα από τα οποία οι μαθητές θα γνωρίσουν και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα τον πλούτο και την αξία της ελληνικής παράδοσης και θα οδηγηθούν σε μια ερευνητική και βιωματική επικοινωνία με τη συμμετοχή τους στο τελικό δρώμενο Φυσικά η σχολική τάξη και ειδικά η ΣΤ τάξη με την οποία προσεγγίσαμε βιωματικά το θέμα μας αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό και για τον λόγο αυτό χρειάστηκε μια καλά σχεδιασμένη διδακτική προσέγγιση που απέδωσε το θέμα χωρίς διαστρεβλώσεις

Σε όλη τη διαδικασία ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος Ο ρόλος του δασκάλου στο πλαίσιο τη πολιτιστικής εκδήλωσης ήταν να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ειρηνικής συνύπαρξης της ομάδας και να εμψυχώνει συνεχώς το έργο της Να ενθαρρύνει τις ιδέες και προτάσεις των μαθητών και να υποστηρίζει διακριτικά το πρόγραμμα της εκδήλωσης Να συζητά τα προβλήματα της ομάδας και να βρίσκουν μαζί τις εφαρμόσιμες λύσεις Να κινείται στις ομάδες να συζητά με τους μαθητές να παρεμβαίνει επικουρικά και διορθωτικά να αποτρέπει τη μονόδρομη και παθητική ροή των πληροφοριών να δημιουργεί κίνητρα ευνοϊκές συνθήκες και συνεργατικό περιβάλλον να λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος Με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης οι μαθητές εισήχθησαν στο συγγραφικό έργο του Παπαδιαμάντη και στην ηθογραφία της υπαίθρου με παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού (κινηματογραφική ταινία) και ανάγνωση λογοτεχνικών διηγημάτων του συγγραφέα Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ερευνητικές ομάδες του έργου του συγγραφέα ανακοινώθηκαν οι στόχοι και έγινε ανάθεση συγκεκριμένων ρόλων ως προς την αφήγηση αποσπασμάτων και την παρουσίαση θεατροποιημένου δρώμενου Ειδικότερα στις ομάδες ανατέθηκε η διερεύνηση στοιχείων που αφορούν στην βιογραφία του συγγραφέα και το συγγραφικό του έργου και το λοιπό υλικό το οποίο συνθέτει την όλη προσωπικότητα και το έργο του όπως φωτογραφικό υλικό του ίδιου και

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 10: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

10

του περιβάλλοντος χώρου όπου έζησε καθώς και στοιχεία της φύσης που αναφέρονται μέσα στο έργο του( φυτικός κόσμος) Μέσα από την έρευνα αυτή κατά ομάδες οι μαθητές ασκήθηκαν ιδιαίτερα στη μέθοδο της παρατήρησης Για να τιμήσουν το μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συνεργάσθηκαν μαθητές της ΣΤ΄ Εrsquo Δ΄ και της Γ τάξης των Σχολείων μας Στη συνέχεια ακολούθησε μια εισαγωγική δραστηριότητα με προβολή φωτογραφίας Παπαδιαμάντη και άλλα πεδία ερεύνης έχοντας ως βάση το laquoΒλέπω-σκέφτομαι-αναρωτιέμαιraquo Ακόμα οι μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας αναζήτησαν φωτογραφίες και

προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη ασκούμενοι έτσι στην παρατήρηση της εικόνας Οι μαθητές άλλης ομάδας ανέτρεξαν στην εργογραφία του επισημαίνοντας την

ενασχόλησή του με τη μετάφραση έργων ξένων λογοτεχνών και συνέταξαν σε ταμπλώ την ενδεικτική εργογραφία του

Άλλοι μαθητές διάβασαν κείμενα μαρτυρίες κριτικές amp μελέτες για τον Παπαδιαμάντη ενώ άλλοι συγκέντρωσαν ποιήματά του

Μια άλλη ομάδα περιηγήθηκε εικονικά στο σπίτι του στη Σκιάθο αναπτύσσοντας έτσι τη δεξιότητα της παραγωγής περιγραφικού κειμένου

Άλλοι μελέτησαν το ποίημα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λ Πορφύρα μέσα από το οποίο βρήκαν πληροφορίες για τον Παπαδιαμάντη και παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία του

Η παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και απαγγελία του ποιήματος laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo του Λάμπρου Πορφύρα από την

κ Ελένη Κοντράρου

Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

laquoΕγεννήθην εν Σκιάθω τη 4 Μαρτίου 1851 Εβγήκα απο το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863 αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως όπου έμεινα ολίγους μήνας Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν όπου ήκουα κατ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά κατ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας Μικρός εζωγράφιζα αγίους είτα έγραφα στίχους καί εδοκίμαζα να

συντάξω κωμωδίας Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα Τώ

1879 εδημοσιεύθη laquoΗ Μετανάστιςraquo έργον μου εις το περιοδικόν laquoΣωτήραraquo Τώ 1882 εδημοσιεύθη laquoΟι έμποροι των εθνώνraquo εις τώ laquoΜη χάνεσαιraquo Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδαςraquo

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 11: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

11

Δέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντη Χριστέ μου δόστου τη χαρά τη μόνη που μπορούσε να σου ζητήση απάνω εκεί νοσταλγικά η ψυχή του κάνε το θάμμα κι άσε τον να ζήση όπως εζούσε σε μια μεριά που τάχατες να μοιάζη το νησί του Νάναι τα βράχια στο γκρεμό βαθιά κουφαλιασμένα νάχη σωριάσει η θάλασσα στην αμμουδιά τα φύκια κι αράδα-αράδα στο γιαλό δεμένα αποσταμένα να σιγοτρίζουν τα φτωχά σκιαθίτικα καΐκια Νάναι οι νησιώτισσες οι γριές κ οι νιες οι πεθαμένες αυτές που τις θλιμμένες τους μας έλεγε ιστορίες - να γνέθουν το λινάρι οι γριές στην πόρτα καθισμένες και δίπλα στα παράθυρα ν ανθίζουν οι γαζίες Κ ύστερα ακόμα νάναι ελιές και νάναι κυπαρίσσια σκυμμένα νάναι και το φώς τ αχνό να προσκυνάνε να τονε περιμένουνε στον κάμπο τα ξωκκλήσια Και την καμπάνα τους μακρυά οι αγγέλοι να χτυπάνε Δόστου Χριστέ μου τη στερνή χαρά να ιδή και πάλι τη γνώριμή του τη ζωή κοντά στ ακροθαλάσσι Αχ έτσι αθώα κ έτσι απλά κι αγνά την είχε ψάλει που της αξίζει εκεί ψηλά μαζί μ αυτόν ν άγιάση

Λάμπρος Πορφύρας

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 12: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

12

Στη συνέχεια ακολούθησε ανάγνωση κειμένων για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από μαθητές των Σχολείων

1 Ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη

Το Μουσείο είναι το σπίτι όπου γαλουχήθηκε και πέρασε τα πρώτα του χρόνια ο συγγραφέας της Φόνισσας όπου δοκίμασε τους πρώτους καημούς κι έπλεξε τα πρώτα όνειρα της ζωής του και όπου κατατρεγμένος έκλεισε τα μάτια του είναι απ τα παλιά αρχοντικά του νησιού της ντόπιας αρχιτεκτονικής στο κεντρικότερο μέρος της πόλης της Σκιάθου (Γ Βαλέτας) Απέχει 80 μέτρα από το ανατολικό λιμάνι διώροφο με το κατώγι και το ανώγι του Είναι κτίσμα του 1860 αγροτικού τύπου εμβαδού 75 τμ και σ αυτό έζησε όλη η οικογένεια του παπα-Διαμαντή Εμμανουήλ τα 5 παιδιά του (3 κορίτσια και 2 αγόρια) και η πρεσβυτέρα μητέρα του Αλ Παπαδιαμάντη η Γκιουλώ (Αγγελικώ) Μωραΐτη-Παπαδιαμάντη Στον επάνω όροφο είναι τρία δωμάτια οι κατοικήσιμοι χώροι και έξω στο χαγιάτι είναι το καλοκαιρινό κουζινάκι του σπιτιού Από την πλατεία Παπαδιαμάντη μια ξύλινη σκάλα στην ανατολική πλευρά του σπιτιού μας οδηγεί στο χαγιάτι και από αυτό εισερχόμαστε στο σπίτι Ότι αντικείμενα έπιπλα και ρούχα υπάρχουν είναι αυτά που θέλησαν να χαρίσουν οι απόγονοι του συγγραφέα που είναι ανήψια του τα παιδιά δηλ της παντρεμένης αδελφής του Ουρανίας Αλεξάνδρου και του αδελφού του Γιώργου Παπαδιαμάντη Στο χωλ συναντάμε αριστερά επάνω το εικονοστάσι με τα εικονίσματα το καντηλάκι και το θυμιατό δείγματα της βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας που υπήρχε στο σπίτι Δεξιά είναι η μικρή κρεβατοκάμαρα το δωματιάκι όπου κοιμόταν ο συγγραφέας όταν ερχόταν στο νησί του από την Αθήνα

Αντικείμενα της οικογένειας του Αλ Παπαδιαμάντη επάνω στο τζάκι

δίπλα διακρίνεται το εντοιχισμένο ντουλάπι στο χειμωνιάτικο δωμάτιο

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 13: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

13

Στη μέση είναι το σαλόνι του σπιτιού με τον στολισμένο με υφαντά Σκιαθίτικο καναπέ το γραφειάκι του κυρ-Αλέξανδρου τις φωτογραφίες των γονιών του στον τοίχο και την προθήκη όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείμενα Η πέννα του Αλ Παπαδιαμάντη με την οποία έγραψε τα 180 διηγήματα το μελανοδοχείο το ψαλτήρι του και φωτοτυπίες χειρογράφων του Υπήρχαν σ αυτή την προθήκη κι άλλα 4 προσωπικά του αντικείμενα (το αμμοδοχείο η σφραγίδα του το κομπολόι του και η καπνοσακκούλα) αλλά δυστυχώς το Φεβρουάριο του 1999 για πρώτη φορά το σπίτι διαρρήχθηκε βεβηλώθηκε από ιερόσυλους και εκλάπησαν αυτά τα αντικείμενα για την τύχη των οποίων δεν έχουμε ως τώρα καμία είδηση Τέλος το τρίτο δωμάτιο ήταν το καθιστικό τους το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το τζάκι τα μιντέρια (καναπές-κρεβάτι) το σοφρά (τραπέζι φαγητού) το μπαούλο για τα ρούχα τους ένα γωνιαίο ντουλάπι όπου έβαζαν το ψωμί και το φαγητό τους κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι με διακοσμητικά αντικείμενα (παραδοσιακά πιάτα κηροπήγια το φλυτζανάκι του και το φαναράκι που έπαιρνε ο κυρ-Αλέξανδρος για να βλέπει στο δρόμο) Στο δωμάτιο αυτό στην πλευρά αριστερά από το τζάκι στις 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911 άφησε την τελευταία του πνοή ο σπουδαίος ένοικος αυτού του σπιτιού όντας 35 μέρες κατάκοιτος από γρίππη και πνευμονία Μία εσωτερική ξύλινη σκάλα οδηγεί στην αυλή και στο ισόγειο του σπιτιού το οποίο χρησιμοποιούνταν από την οικογένεια ως αποθηκευτικός χώρος Το καλοκαίρι του 2001 το ισόγειο διαμορφώθηκε αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες υγρομόνωσης και συντήρησής του και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος-βιβλιοπωλείο με σκοπό την ουσιαστικότερη γνωριμία των επισκεπτών με το έργο του συγγραφέα Για το λόγο αυτό λειτουργούν στη μία πλευρά εκθεσιακό τμήμα-βιβλιοθήκη όπου εκτίθενται βιβλία-παλιές εκδόσεις έργων του Παπαδιαμάντη αφίσες φωτογραφικό υλικό Σε μία ειδική προθήκη παρουσιάζονται τα βιβλία με τα μεταφρασμένα έργα του συγγραφέα ανά τον κόσμο Στην άλλη πλευρά στο εμπορικό τμήμα διατίθενται όλες οι νέες εκδόσεις έργων του καρτ-ποστάλ φωτογραφίες του Μουσείου κλπ Στον ίδιο χώρο προγραμματίζονται προβολές διαφανειών βιντεοταινιών με ντοκυμανταίρ για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου και ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα ή απαγγελίες ποιημάτων και διηγημάτων του κυρ-Αλέξανδρου Επίσης συντηρήθηκε η μικρή πετροστρωμένη αυλή φυτεύτηκε η παλιά λεμονιά και γέμισε με γλάστρες βασιλικού μαντζουράνας και άλλων λουλουδιών όπως τότε που τ ανάσταινε και τα φρόντιζε η φιλοκαλία της μάνας του Αλ Παπαδιαμάντη

Η καλοκαιρινή κουζίνα του σπιτιού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 14: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

14

Μετά το θάνατο του συγγραφέα το σπίτι συνέχισε να κατοικείται από την οικογένεια και συγκεκριμένα από τις τρεις ανύπαντρες αδελφές του Αλ Παπαδιαμάντη έως το 1936 για να πουληθεί από τους κληρονόμους το 1940 σε δύο ιδιώτες Σκιαθίτες και στη συνέχεια να απαλλοτριωθεί το 1954 από το Δήμο Σκιάθου και να διασωθεί Το 1965 κρίθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού Η χρήση του Μουσείου παραχωρήθηκε το 1993 στη Δημοτική Επιχείρηση Αναπτυξιακή Σκιάθου Το σπίτι-Μουσείο του Αλ Παπαδιαμάντη δέχεται περίπου 25000 επισκέπτες κάθε χρόνο και επιτελεί δύο σκοπούς α) έχει τεθεί στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Εθνικής σκέψης κρατώντας άσβεστη τη μνήμη του μεγάλου διηγηματογράφου β) αποτελεί ζωντανή φωτογραφία του παρελθόντος Σε μια εποχή που αλλάζει η διακόσμηση των εσωτερικών των επιπλώσεων και του εξωτερικού των σπιτιών οι μέλλουσες γενιές θα βλέπουν στο σπίτι του Παπαδιαμάντη την εικόνα του νησιώτικου σπιτιού του παρελθόντος Γι αυτό λοιπόν το Σπίτι-Μουσείο Αλ Παπαδιαμάντη θα περιμένει πάντα κάθε επισκέπτη-ευλαβικό προσκυνητή της μνήμης και του πνεύματος του κοσμοκαλόγερου να τον υποδεχτεί να τον ξεναγήσει στο χώρο καθημερινά

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 15: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

15

2 Ο συμβολισμός των φυτών στο έργο του Παπαδιαμάντη

Τα άνθη του κυρ Αλέξανδρου Μια τεράστια ποικιλία από άνθη και φυτά είχε στην υπηρεσία των συμβολισμών του ο μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γεώργιο Σαρλή o οποίος αποκωδικοποίησε τα μυστικά της δημιουργίας του Αναφέρεται σε βρύα πολυτρίχια όπου συμβολίζουν τη μοναχικότητα και την ταπεινότητα Αναφέρεται σε βούρλα σε χλόη σε βαθιές πρασινάδες γιατί το πράσινο χρώμα είναι το χρώμα της ελπίδας Επίσης διάφοροι θάμνοι και δέντρα συμβολίζουν την ανάσταση την αθανασία την ελευθερία και τα πάθη του Χριστού Δεντρολίβανο βασιλικό και φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας τα βάζει έτσι για να δείξει αυτό που θέλει ή τα βάζει για τις ανάγκες των διηγημάτων Γίνεται η αναφορά τους είτε στην αρχή των περισσοτέρων πεζογραφημάτων του οπότε προδιαγράφονται και συμβολικά τα θέματά τους είτε σε σημείο όπου γεγονότα περιγραφές ή σκέψεις του συγγραφέα πέραν του αναφορικού λόγου ισχυροποιούνται και συμβολικά Π Χ Περιγράφει ένα κτήμα και λέει Η μια πλευρά έχει Χίλιες κυδωνιές η άλλη χίλιες αχλαδιές η άλλη χίλια καλάμια και η άλλη χίλια πηγάδια Δεν μπορεί να υπήρχαν την εποχή εκείνη στη Σκιάθο χίλιες αχλαδιές στη σειρά μα ούτε και μπορούσε να τις μετρήσει κιόλας Τα φυτά έχουν συνδυαστεί με ευχέςμε αρώματα με φάρμακα με τα χρώματά τους με τις αρχαίες θεότητες με τα νομίσματα Εμείς λοιπόν θα αναφερθούμε σε λίγα φυτά που συναντήσαμε στα έργα του και τα επιλέξαμε για να δούμε το συμβολισμό τους

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ Η ανθοδέσμη ήταν σύμβολο επικοινωνίας Παλιά αυτό που ήθελαν να πουν με λόγια το έλεγαν στέλνοντας μια ανθοδέσμη ή έριχναν ένα γαρύφαλλο στην πόρτα ή το παράθυρο της αγαπημένης τους Η συνεννόηση δηλαδή γινόταν με τα άνθη και τα κλαδιά των φυτών

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 16: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

16

ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ Ο αραβόσιτος είναι το γνωστό μας καλαμπόκι Είναι ένα από τα φυτά που χαρακτηρίζονται σαν δέντρα ζωής Διότι μόνο με καλαμπόκι στάρι λάδι και το αμπέλι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ο βασιλικός πάει πάντα με τον Τίμιο Σταυρό αφού όπως μαθαίνουμε στην Ιστορία βρέθηκε δίπλα του από την Αγία Ελένη Είναι ένα φυτό που διώχνει το κακό και χρησιμοποιείται επίσης για να διώχνει τα έντομα Συνήθως τον φυτεύουμε δίπλα από τις ντομάτεςτις μελιτζάνες και το μαϊντανό για να μην πλησιάζουν τα ζουζούνια και τα καταστρέφουν Είναι όπως λέμε εντοαπωθητικό Στα χωριά τον βάζουμε στο παραθύρι όχι τόσο για διακόσμηση όσο για να μην μπουν μέσα στα σπίτια διάφορα έντομα ΚΡΙΝΟΣ Φρέσκα κρινάκια που βγαίνουν το Πάσχα ευωδιάζοντας τη φύση για την ταφή του Εσταυρωμένου διάλεγε να στολίσει τα πεζογραφήματά του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ο κρίνος συμβολίζει την αθωότητα αλλά επίσης κρίνο αποκαλείται και η Παναγία στην χριστιανική Αγιογραφία Ο ΜΕΝΕΞΕΣ Ο μενεξές συμβολίζει τη γιορτή της Αγίας Τριάδος Το άνθος του γυρίζει προς τα κάτω γιατί πιστεύεται ότι συμβολίζει την ταπεινότητα Τα φύλλα του έχουν το σχήμα του Σταυρού Με το χρώμα του μας παραπέμπει στα πάθη του Χριστού Ο Χριστός φοράει μωβ ιμάτιο στην Αγιογραφία Εξάλλου το μωβ χρώμα είναι το χρώμα της Μεγάλης Παρασκευής ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ Η παπαρούνα είναι το κόκκινο στολίδι του κάμπου Υποδηλώνει την περίοδο του ύπνου Συνδέεται με τη Θεά Δήμητρα την Περσεφόνη την Αφροδίτη τον Ύπνο και τον Ορφέα Το κόκκινο χρώμα της συμβολίζει τα πάθη του Χριστού ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ Το σιτάρι δείχνει το σώμα του Χριστού Το σιτάρι πρέπει να σαπίσεινα κατέβει στον Άδη όπως ο Χριστός και να φυτρώσει-δηλαδή να αναστηθεί όπως ο ίδιος Τα δεμάτια του σταριού συμβολίζουν τη γονιμότητα Χρησιμοποιείται στα κόλυβα και στα πολυσπόρια ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ

Τα άγρια χόρτα δημιουργούν το χλοοτάπητα όπου ο μεγάλος ποιμήν (δηλαδή ο

Χριστός )βόσκει τα πρόβατα

ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ- ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ-ΓΙΑΣΕΜΙ Το αγιόκλημα η αγράμπελη και το γιασεμί όπως κάθε τι το αναρριχώμενο συμβολίζει την ανάταση προς τα πάνω την ανάσταση την ελευθερία και τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ-Η ΑΜΠΕΛΟΣ Συμβολίζει τη γονιμότητατο πάθος Είναι από τις αρχαιότερες παραστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είπε laquoΕγώ είμαι η άμπελος και σεις τα κλήματαraquo Ακόμα τα περιστέρια που ζουν στα κλαδιά του συμβολίζουν τις ψυχές που ζουν στο Χριστό ΑΝΑΔΕΝΤΡΑΔΑ-ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΕΣ Η Αναδεντράδα συμβολίζει την Παναγία η οποία με την υπακοή της επανένδυσε τον άνθρωπο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ΒΑΤΟΣ Κάθε τι το οποίο φέρει ακάνθας δημιουργεί την αντίθεση πόνο και ευχαρίστηση Πονάς και από τον πόνο σου καταβάλλεις προσπάθεια καλλιεργείς πονάς ιδρώνεις αλλά έχεις και την ευχαρίστηση με τη συγκομοιδή Δηλώνει ακόμα την αμαρτία τη θλίψη και τη δοκιμασία και παραπέμπει και στο ακάνθινο στεφάνι του Χριστού Σαν καιόμενη η βάτος υποδηλώνει τη θεία εκδήλωση μέσα από τις φλόγες ΔΑΦΝΗ Συμβολίζει τη ζωή τη νίκη την υστεροφημία και την αθανασία

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 17: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

17

Το στεφάνι της δάφνης συμβολίζει την ανανέωση της ζωής Τα παλιά χρόνια στεφάνωναν εκείνους που διακρίνονταν στα γράμματα και στα αγωνίσματα Τη χρησιμοποιούμε ακόμα στο στεφάνωμα των ανδριάντων ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ Το δεντρολίβανο όπως και ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε επικήδειες τελετές Το χρώμα των ανθέων του είναι κυανόλευκο και συμβολίζει την ιερότητα τη θρησκευτική αφοσίωση και τη μετάνοια ΚΙΣΣΟΣ Είναι αναρριχώμενος Επειδή ανεβαίνει προς τα πάνω δείχνει ότι πρέπει να ανεβαίνουμε όλο και πιο ψηλά αποκτώντας γνώσεις και δύναμη Συμβολίζει επιπλέον την εξάρτηση και την προσκόλληση σε κάτι ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ Η αγράμπελη συμβολίζει τη φιλικότητα τη χάρη την έλξη και τη συμφιλίωση των ανθρώπων Σαν αναρριχώμενο δείχνει τη μετάβαση από τη γη στον Ουρανό φτάνοντας έτσι στη Θέωση ΚΟΥΜΑΡΙΑ Το κόκκινο χρώμα των καρπών της συμβολίζει τη ζωήτην υπέρτατη θυσία που συντελέστηκε πάνω στο σταυρό την προσφορά την αιωνιότητα την αθανασία την αγάπη και την ευγνωμοσύνη Οι καρποί της υποδηλώνουν την αφθονία την ευημερία και τη γονιμότητα Ροδή Ροδή είναι η κοινή τριανταφυλλιά Θεωρούνταν παραδείσιο φυτό Ήταν το έμβλημα της Αφροδίτηςτου Ήλιου και της Ηούς Ακόμα συμβολίζει την Παρθένα Μαρία για την οποία αναφέρεται ότι είναι laquoΡόδο το αμάραντον χαίρε η μόνη βλαστήσασαraquo Όλοι οι κάτοικοι που πέρασαν από τον πλανήτη μας είχαν κάτι να λένε για τα ρόδα Είναι δηλαδή διαχρονικά Ένας υμνωδός του 5ου αιώνα προ Χριστού ο Ανακρέων είχε γράψει laquoΤο ρόδον των ερώτων το καλίφυλλον κροτάφισιν αρμόσαντες πίνομεν αδρά γελώντεςraquo Οι μάγκες της παλιάς εποχής έβαζαν το ρόδο στο αυτί τους για να ευθυμήσουν Από τη ροδιά βγαίνει και το πανάκριβο ροδέλαιο Από αγριοτριανταφυλλιά έπλεξαν το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού Τα κόκκινα τριαντάφυλλα συμβολίζουν τον πόθο και το χυμένο αίμα του Χριστού Ακόμα υποδηλώνουν και μυστικό γάμο Ενώ τα άσπρα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την αγνότητα την ίδια την Παναγία ΔΡΥΣ- Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ Δρυς είναι η κοινή βελανιδιά Ο ι κλώνοι της η κορφή της ο τρόπος που φυτρώνει συμβολίζουν την ισχύ τη δύναμη την προστασία και το ανθρώπινο σώμα Στο μαντείο της Δωδώνης υπήρχαν βελανιδιές κάτω από τις οποίες κάθονταν όσοι ήθελαν να λάβουν ένα χρησμό Οι Δρυίδες ήταν ιερείς των Κελτών και προστάτευαν τα δάση Πάνω στη δρυ αναπτύσσεται ένα παράσιτο το λεγόμενο γκι που πίστευαν ότι έκανε δια πάσαν νόσον Μάλιστα πριν πέντε χρόνια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα συστατικά του γκι μπορούν να προσβάλουν τα καρκινικά κύτταρα ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ Το κυπαρίσσι θεωρείται από πολλές παραδόσεις ιερό Συνδέεται με το θάνατο με την κάθοδο στον Άδη με την κόλαση και τη λατρεία των Θεών Γιrsquo αυτό το βρίσκουμε σε κοιμητήρια και σε ησυχαστήρια Δείχνει το πένθος για την πτώση και τον θάνατο του ανθρώπου Η ΚΥΔΩΝΙΑ Η κυδωνιά εκφράζει τον έρωτα και την επιθυμία για ζωή Οι καρποί της κυδωνιάς -τα κυδώνια- θεωρούνταν το μήλο του Διόνυσου και η τροφή των νυμφών που έφερνε δύναμη αθανασία και γονιμότητα

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 18: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

18

Ακόμα την ίδια μέρα συμμετείχε και μια ομάδα μαθητών από το 174Ο Δημοτικό Σχολείο

Αθηνών η οποία έγραψε ένα γράμμα στον ίδιο τον Παπαδιαμάντη και το οποίο διάβασε

μαζί με ένα ποίημά του προσφέροντας ως δώρο στο σχολείο μας τα άνθη του κυρ-

Αλέξανδρου τιμώντας τον έτσι και αυτοί με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο

3ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 19: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

19

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 20: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

20

4 ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

laquoΕΙΚΟΝΑ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗraquo

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

(Το έγραψαν και το απήγγειλαν μαθητές του 174ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών)

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 21: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

21

5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Τα παιδιά διάβασαν μερικά αποσπάσματα από τα έργα του όπως

laquoΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟraquo laquoΗ ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝraquo

laquoΗ ΦΟΝΙΣΣΑraquo laquo ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣraquo laquo ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ

ΚΥΜΑraquo laquoΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗraquo laquo ΤΑ ΡΟΔΙΝΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑraquo

Εξαιρετική ήταν η Ηλιάνα μαθήτρια της Ε΄ τάξης που για έκπληξη όλων μας απήγγειλε από στήθους και στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του laquoΑχ βασανάκιαraquo

Απολαύστε το

Ήσαν πρώτον το Λενιώ και το Κατερινιώ Τα τρία κοράσια της οικίας Είτα είχον έλθει από την πρώτην γειτονικήν οικίαν Το Ξενιώ και το Κουμπώ δύο νέαι μελαχριναί αδερφαί η μία δεκατεσσάρων και η άλλη δώδεκα ετών Μετrsquo αυτάς ήλθον το Φιλιώ το Βελισσάριον και το Μαχώ το πορταρίτικο από δύο άλλας κατοικημένας οικίας Κατόπιν ήλθον το Κατινιώ η παπαδοπούλα και η Ευανθία η καπετανοπούλα από την οικία της εξαδέλφης των της Μαχώς όπου ευρίσκοντοΎστερον ήλθον το Τσιτσώ το ραφτί και το Ασπασώ το παραδί καιο η Σοφούλα το μπατιρί Και τελευταίαι ήλθον η Μόρφω η Σερετούλα και το Κυρατσώ και το Ασπινιώ αι αδελφαίς και προσετέθησαν ες τας άλλας Όλαι ή σχεδόν όλαι ήσαν ωραία κοράσια με γαλανά όμματα με μαύρα όμματα με αμαυρά και νωπά όμματα με λευκό χρώμα με μελίχρυσον και χλοάζοντα χνώτα με μαύρους βοστρύχους και μακρούς και ξανθούς και καστανούς πλοκάμουςμε ελαφρά βαθουλώματα περί τας κόγχας των οφθαλμών με ωραία λεπτά ρόδινα και απαλά και κοράλινα χείλη με αναστήματα νεοφύτων κυπαρίσσων με λεπτά και διαφανή αλέπια περί την κεφαλήν με κοντά φουστανάκια με λευκούς περικνημίδας Συνήλθον εκεί υψηλά εις την ταράτσαν καθώς τα χελιδόνια εις τον άλλον πυργίσκον Και ομίλουν και κελάηδουν και εγέλων και συνδιαλέγοντο και ετιτίβιζον Η μια επεχείρει να διηγηθεί κάτι τι και το άφηνε μισό Διότι η άλλη την διέκοπτε διrsquo ερωτήσεων διrsquo επιφωνημάτων και δια παρατηρήσεων Η Τρίτη ήρχιζεν άσμα και έλεγεν μόνον έναν στίχον μισό Η Τετάρτη έσυρε 4ή 5 βήματα καλαματιανού και η άλλη συνέπλεκε κατά τινά τρόπον τους βραχίονας σταυρωτά με rsquoαλλας δύο και τας εβίαζε να χορέψωσι την καμάραν άδουσαν μελωδικώς Καμάρα χτί- καμάρα χτί- καμάρα χτίζουν στο γιαλό

6 Παραδοσιακή εκδήλωση χωρίς χορό δε γίνεται Έτσι προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το τραγούδι laquoη καμάραraquo που το χόρευαν και το τραγουδούσαν παππούδες και γιαγιάδες της Σκιάθου Επίσης είδαν βιντεοσκοπημένη μια παράσταση με τη Δόμνα Σαμίου που είχε πραγματοποιηθεί 20 χρόνια νωρίτερα Προέκυψε έτσι αβίαστα η ανάγκη εκμάθησης τραγουδιών και χορών της Σκιάθου Αποφασίσαμε συνεπώς να δουλέψουμε με τους μαθητές του τμήματος Δ2 -Δασκάλα τους η κ Σάσα Μαραθωνίτου- μαθαίνοντας με τη βοήθεια της καθηγήτριας της Φυσικής Αγωγής κ Βηλαρά Αθανασίας χορούς της Σκιάθου Χόρεψαν το σκιαθίτικο τραγούδι laquoη καμάραraquo ενώ ταυτόχρονα το τραγουδούσαν όλοι οι μαθητές των δυο σχολείων αφού η μουσικός μας κ Τουμπακάρη Βασιλική είχε φροντίσει να το διδάξει σε όλα τα τμήματα Τα παιδιά του χορευτικού ήταν όλα ντυμένα με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Οι θεατές απολάμβαναν όσα παρακολουθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά μας με ένα θερμό χειροκρότημα για καθετί που μας παρουσίαζαν

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 22: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

22

laquoΚΑΜΑΡΑraquo σκιαθίτικος χορός από μαθητές της Δ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών ΚΑΜΑΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΤΟ ΓΙΑΛΟ Λε σαραντα πε- σαράντα πε Λε σαράντα πέντε μάστοροι(δυο) Σαράντα πέντε μάστοροι και 60 μαθητάδες ( δυο) Λε καμάρα χτί-καμάρα χτι Λε καμάρα χτίζουν στο γιαλό (δυο) Καμάρα χτίζουν στο γιαλό καμάρα δε στεριώνει (δυο) Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς εχτίζανε (δυο) Ολημερίς εχτίζανε και αποβραδίς γκρεμιέται(δυο) Λέει μοιρολογούν- μοιρολογούν Λέει μοιρολογούν οι μάστοροι (δυο) Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες(δυο) Λέει αλοίμονο- αλοίμονο Λέει αλοίμονο στους κόπους μας (δυο) Αλοίμονο στους κόπους μας κρίμα στις δούλεψές μας Λέει ολημερίς ndash ολημερίς Λέει ολημερίς να χτίζουνε (δυο) Ολημερίς να χτίζουνε Το βράδυ να γκρεμιέται(δυο) Λέει και το στοιχειό- και το στοιχειό Λέει και το στοιχειό αποκρίθηκε(δυο) και το στοιχειό αποκρίθηκε δεξιά από την κάμαρα (δυο) Λέει αν δεν στοιχειώ- αν δεν στοιχειώ- Λέει αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο (δυο) Αν δεν στοιχειώσετε άνθρωπο καμάρα δεν στεριώνει(δυο)

Ο Παπάς και η παρέα του

χορεύουν την Καμάρα

hellipΠερί την δείλην είχεν

αρχίσει ο χορός χορός

κλέφτικος διότι αι γυναίκες

επεφυλάττοντο δια την Δευτέραν

και την Τρίτην όπως χορεύσωσι

τον συρτόν και την κ α μ ά ρ

α και ο παπα-Κυριάκος μετά

της παπαδιάς και του Ζάχου

όστις εγλύτωσε το ξύλο χάριν

της μέρας (διότι ο πατήρ του

είχε θυμώσει είτα κατrsquo αυτού

ως γενομένου αιτίου της

χασμωδίας εκείνης)

αποχαιρετήσανστες την

συντροφιάν κατήλθον εις την

πολίχνηνhellip

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 23: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

23

Ακολούθησαν Νησιώτικοι Χοροί από το χορευτικό συγκρότημα Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού Μπάλος Ικαριώτικος Πηδηχτός Βλάχα Τσιριγώτικος

7 Επιλέχθηκε να δραματοποιηθεί το διήγημα laquoΣταχομαζώχτραraquo ως πιο κατάλληλο και εκπαιδευτικό για μαθητές Δημοτικού Προηγήθηκε συζήτηση για το συγγραφέα τη ζωή του και τη γενέτειρά του τη Σκιάθο Ακολούθησε η επεξεργασία του διηγήματος Το κείμενο παρουσιάστηκε στα παιδιά τμηματικά χωρίς εικόνες ατόφιο και από απόδοση Όμως για τις ανάγκες του δρώμενου διασκευάσθηκε με μικρούς διαλόγους ανάμεσα στα κύρια πρόσωπα του έργου Η επεξεργασία έγινε με κλασικές δραστηριότητες ανάλυσης (ερωτήσεις κατανόησης λεξιλόγιο σκιαγράφηση χαρακτήρων κλπ) και με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής Τα παιδιά μελέτησαν το κείμενο ζωγράφισαν και έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους ήρωες της ιστορίας και εξέφρασαν τη γνώμη τους για το ρόλο που επιθυμούσαν να υποδυθούν Βοήθησαν στο στολισμό του θεάτρου και στην επιλογή των κουστουμιών Χάρηκαν πολύ με τις πρόβες και όλη την προετοιμασία της παράστασης Επίσης κατανόησαν την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που εμπεριέχει το διήγημα Γνώρισαν έναν πολύ σημαντικό Έλληνα συγγραφέα που αργότερα θα αξιολογήσουν καλύτερα και θα εμβαθύνουν περισσότερο στο έργο του

Έγινε συγκέντρωση όλου του υλικού που παράχθηκε για την παρουσίαση Έγινε

σύνθεση και έκθεση των εργασιών Κάθε ομάδα παρουσίασε το έργα της και

ακολούθησε συζήτηση ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα Οι μαθητές

προετοιμάστηκαν για την προσέγγιση και άλλων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη Η

εργασία ολοκληρώθηκε με τη συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης που δόθηκε

στους μαθητές από τον διδάσκοντα Μετά από την δίμηνη εκπαίδευση και προετοιμασία των μαθητών αφού έγινε συνέλευση διδασκόντων πήραμε όλοι μαζί την απόφαση εκπαιδευτικοί και μαθητές για να υλοποιήσουμε αυτά που μάθαμε διοργανώνοντας μια παράσταση Στην παράσταση αυτή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν παλιές εργασίες που σηματοδοτούσαν κάποτε τη ζωή μικρών ελληνικών χωριών Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε εποχές όχι πολύ μακρινές και αξίες που αν και το μουσικοχορευτικό τους τελετουργικό φαίνεται να έχει χαθεί αυτές καθαυτές επιβιώνουν θέλουμε να πιστεύουμε και στους νεότερους Τέλος με την αρωγή των γονέων των γιαγιάδων των παιδιών και την ένθερμη συμπαράσταση του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου φτιάχτηκαν παραδοσιακά γλυκά και εδέσματα (πχ ραβανί μπακλαβάδες) Η πίτσα galeone (στην πλατεία Αγίου Ανδρέα) και η Πίτσα fun (στην οδό Παπαφλέσσα) μας πρόσφεραν πίτσες για όλους τους καλεσμένους Η κ Νίκη Σπυροπούλου φιλοτέχνισε τα στάχια Φίλες φίλοι μανάδες γιαγιάδες έβγαλαν από το γιούκο τους και τα μπαούλα τους πολλά παραδοσιακά κεντήματα κιλίμια μπαντανίες κουρελούδες που άλλα εκτέθηκαν στους τοίχους και άλλα στρώσαμε κάτω για να κάθονται τα παιδιά και να δώσουν μιαν ατμόσφαιρα παραδοσιακή στη γιορτή μας Η κυρία Ελένη Γαλανού πιστή στις παραδόσεις ζύμωσε με προζύμι ένα πρόσφορο στη

μνήμη του Παπαδιαμάντη και το μοίρασε στους καλεσμένους μετά τη λήξη της

εκδήλωσης

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 24: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

24

Παραδοσιακό Πρόσφορο με ldquoκέντισμαrdquo laquoΣτη μνήμη του Παπαδιαμάντηraquo

Από την κ Ελένη Γαλανού

Θεατρική Παράσταση του έργου laquoΗ σταχομαζώχτραraquo του Αλέξανδρου

Παπαδιαμάντη (Διασκευή)

Η παιδική σκηνή του 34ου ΔημΣχολείου Αθηνών παρουσιάζει (σε διασκευή) τη θεατρική παράσταση laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Είναι ένα διήγημα που περιγράφει μια ιστορία που διαδραmicroατίζεται microεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας Γράφτηκε στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα είναι επίκαιρο και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς σrsquo αυτό κοινά στοιχεία με την υπάρχουσα δεινή κατάσταση της Ελλάδας Αναδεικνύει τον αγώνα για την επιβίωση που κάνει η θεια-Αχτίτσα (η σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη) για να θρέψει τα δυο ορφανά εγγονάκια της Η σταχοmicroαζώχτρα του είναι microια ηλικιωmicroένη γυναίκα που ηmicroοίρα την είχε χτυπήσει πολύ άσχηmicroα Μια ταλαιπωρηmicroένη γιαγιά στα όρια της ένδειας που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα χωρίς καmicroιά απολύτως βοήθεια Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της microια κόρη και δυο γιους Ο τρίτος της γιοςήταν κάπου στην Αmicroερική χωρίς να έχει δώσει για πολλά χρόνια σηmicroεία ζωής Είχε δυο ορφανά εγγονάκια από την κόρη της τον Γέρο και την Πατρώνα Φρόντιζε τα παιδιά με πολλή αγάπη και στοργή Όμως επειδή ήταν πολύ φτωχή αναγκαζόταν να κάνει πολλές δουλειές για να τα ζήσει Το κυριότερο εισόδημά της προερχόταν από το σταχομάζωμα γι αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα Την εποχή του θερισmicroού περνούσε microαζί microε άλλες γυναίκες microε καΐκι στη Βόρεια Εύβοια πήγαινε στα χωράφια και microάζευε τα πεσmicroένα στο χώmicroα στάχυα που δεν καταδέχονταν να microαζέψουν οι αγρότες Ωσπου κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωmicroένη τα lsquoφερνε βόλτα δύσκολα έλαβε ένα αναπάντεχο γράmicromicroα από την Αμερική- από τον ξενιτεmicroένο της γιο- που της έστελνε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων Ένα γράμμα που άλλαξε σε μια στιγμή τη ζωή των δυο μικρών ορφανών και της καλής γιαγιάς τους Ήταν μια πνοή

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 25: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

25

ελπίδας για τη χαροκαmicroένη χήρα που microπόρεσε έτσι να συντηρήσει τα εγγόνια τηςΈτσι αυτή η θλιβερή χριστουγεννιάτικη ιστορία είχε αίσιο τέλος Ας αφήσουμε την γλώσσα του Παπαδιαμάντη να χαρεί γιrsquo αυτήν laquoΚαι ιδού διατί η φτωχή γραία εφόρει την ημέραν των Χριστουγέννων καινουργή άδολην μανδύλαν τα δε δύο ορφανά είχον καθαρά υποκαμισάκια δια τα ισχνά μέλη των και θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των Η ιδιαίτερη γλώσσα του Παπαδιαμάντη γνωστή σε όλους για τη μοναδικότητά της στην ελληνική πεζογραφία έχει γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί και στην παράσταση με την κατασκευή μικρών διαλόγων στο ίδιο πνεύμα Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου το Σάββατο 21

Ιανουαρίου 2012 Προσκεκλημένοι όλοι οι μαθητές του Σχολείου γονείς και κηδεμόνες φίλες και φίλοι και άλλοι λάτρεις της παράδοσής μας Μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα οι μικροί μαθητές -ηθοποιοί μαζί με τον

κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή -ηθοποιό ζωντανεύουν τον κόσμο του Παπαδιαμάντη τον

κόσμο των απλοϊκών ανθρώπων των φτωχών και των κτυπημένων από την αδυσώπητη μοίρα Οι θεατές μαθητές-γονείς-φίλοι μικροί και μεγάλοι θα συγκινηθούν και θα συμπονέσουν τη θεια- Αχτίτσα που βλέπει τα ορφανά εγγόνια της να πεινούν ώσπου ένα γράμμα από την Αμέρικα θα έρθει αναπάντεχα σαν Θεία Πρόνοια να την αλαφρώσει από το βαρύ φορτίο της Όμως η πονηριά του κυρ Μαργαρίτη παραμονεύει hellip Τέλος ο κ Παναγιώτης Μεντζίνης ο κ Σούλης Παπαναστασίου και η κΜαρουλιώ Χανιώτη απαθανάτισαν όλο το σκηνικό και τα δρώμενα με εικονοσκόπηση και βιντεοσκόπηση

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Τα εγγόνια της Γέρος και Πατρώνα ο ιερέας παπα-Δημήτρης ο δάσκαλος ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης ένας Συριανός έμπορος η γειτόνισσα Ζερμπινιώ η Ζουμπουλία μαζί με άλλες γυναίκες και οι άντρες του χωριού ΧΡΟΝΟΣ Χριστούγεννα του 187 ΓΛΩΣΣΑ ndash ΥΦΟΣ Στοιχεία περιγραφικά φυσιολατρικά με έντονο χρωματισμό στα εκφραστικά μέσα με ειδυλλιακή ατμόσφαιρα υποταγμένα σε κανόνες και σχέδιο Η σταχομαζώχτρα ndash Θεία Αχτίτσα διαπερνάται από ένα βαθύ λαϊκό ανθρωπισμό

Δ Ι Α Ν Ο Μ Η Ρ Ο Λ Ω Ν ΑΧΤΙΤΣΑ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΕΛΕΝΗ

ΓΕΡΟΣ Βούρδας Γεώργιος

ΠΑΤΡΩΝΑ Καραγιάννη Κωνσταντίνα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Αυγουλαδάκη Χριστίνα Ρούσα Σοφία Μπάλα Τσεσίλντα

Χριστίνα Μαρμαρινού ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ Ντρέτσα Αντόνιο Νάνο Παντελής Βόντας Ανδρέας Τουμαράς Αθανάσιος Μυλωνάς Ανδρέας Καραγιάννης Νικόλαος ΖΕΡΜΠΙΝΙΩ Τόλια Θεοδώρα-Αναστασία ΦΙΛΗ ΖΕΡΜΠΙΝΙΩΣ Βάρσου Μαρία ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΩ Μακρυδάκη Εμμανουέλα ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μεντζίνης Βασίλης ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κοντογιάννης Βασίλης ΔΑΣΚΑΛΟΣ Χρονόπουλος Βασίλης ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΥΡΙΑΝΟΣ Xαλδαίος Πέτρος ΑΦΗΓΗΤΕΣ Σιδεράτος Φραγκούλης-Δημήτριος Κόκκινου Άννα Μεντζίνη Χριστίνα Μακρής Γεώργιος

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 26: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

26

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλική Τουμπακάρη ΑΦΗΓΗΣΗ Κώστας Γιαλίνης και μαθητές ΜΟΥΣΙΚΟΣ Ανδρέας Νιάρχος ΦΛΟΓΕΡΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΩΝ Ευδοκία Βλάχου ΣΚΗΝΙΚΑ Ευδοκία Βλάχου και Χριστίνα Γκλοβάνου ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ-ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ρούχα γυναικών Ρούχα Αχτίτσας και παιδιών Τενεκές παλιός Μια στάμνα Ένα καντηλάκι Ένα καλαθάκι με ρόκες (καλαμπόκες) Μια γλάστρα με κλωνάρια γεμάτα ελιές Μια γλάστρα με κουμαριά και κόκκινα κούμαρα Μια λάμπα πετρελαίου Ρόκα γνεσίματος πλεχτό κέντημα Μαγκούρα ένα καλάθι για τις ελιές Τσουβάλια Στάχυα Χάρτινο τσεκούρι δρεπάνι Ένα δεμάτι ξύλα λιανά δεμένα με μια τριχιά Ένα καλαθάκι με χιόνι Κρύσταλλα για τα παράθυρα Δυο σχολικές πάνινες τσάντες Τζάκι Μασιά Πυροστιά Ένα μικρό σκουπάκι Ένα σκαμνάκι Ένα κομματάκι ψωμί Ένα μαλλινοσέντονο Ένα ρούχο για στρώσιμο Ένα βιβλίο καφενείου Λίρες

Όλα τα κοστούμια και υλικά της παράστασης ήταν προσφορά φίλων εκπαιδευτικών και γονέων των μαθητών Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η σκηνή παρίστανε άλλοτε το εξωτερικό μέρος ενός σπιτιού και άλλοτε το εσωτερικό του σπιτιού του Παπαδιαμάντη Δεξιά της σκηνής τοποθετήθηκε ένα μικρό τζάκι όπου επάνω του τοποθετήθηκαν αντικείμενα παραδοσιακά όπως το καντηλάκι δυο ξύλινα κηροπήγια και μια εικόνα παλιά Αριστερά του τζακιού στήθηκε μια παραδοσιακή γωνιά με παραδοσιακά αντικείμενα (σίδερο σιδερώματος μια ρόκα γνεσίματος μια φωτογραφία του Παπαδιαμάντη κλπ) και ένα παλιό μπαούλο που περιείχε τα παραδοσιακά κεντήματα και πάνω σrsquo αυτό ήταν τοποθετημένα χοντρόρουχα Παραδίπλα ήταν στημένο ένα χειράμι από στάχια Από την άλλη πλευρά της σκηνής είχαν εκτεθεί τα έργα ζωγραφικής των παιδιών με θέμα μερικά από τα έργα του Παπαδιαμάντη Τα δρώμενα έγιναν όλα πάνω στη σκηνή

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 27: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

27

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 28: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

28

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σ αυτό το διήγημα φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ Πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για κάτι καλύτερο και ο χρόνος είναι σίγουρο ότι θα το επιβεβαιώσει Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο νιώθεις θαυμασμό γι αυτήν τη γυναίκα που παρά τις πίκρες και δυστυχίες της αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της Καταλαβαίνει κανείς το χιούμορ του Παπαδιαμάντη που παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις ή και δυσκολίες Άλλοτε είναι εύκολο αβίαστο προσιτό καλοπροαίρετο mdashάλλοτε σκοτεινό ερμητικό συγκεκαλυμμένο υπόγειο σαρκαστικό Πόσο αθώα πχ είναι η φράση από την συγκινητική Σταχομαζώχτρα laquoΤον Ιούνιον κατrsquo έτος επεβιβάζετο εις πλοίον έπλεεν υπερπόντιος και διεπεραιούτο εις Εύβοιαν Η Εύβοια αποτελούσε τη κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους Εδώ εντοπίζονται κάποια χαρακτηριστικά που επικρατούσαν την εποχή αυτή Κατrsquo αρχάς τα μεταφορικά μέσα ήταν τα πλοία η χρήση των οποίων οδήγησε στην ανάπτυξη θαλάσσιων δρόμων Επίσης στην κοινωνία επικρατούσαν στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία ήταν υποτιμητικό να ταξιδεύει γυναίκα στα πελάγη Στο διήγημα αυτό μας παρουσιάζεται η κυρίαρχη ασχολία των κατοίκων του παραθαλάσσιου χωριού Στο πλαίσιο αυτό η θεία-Αχτίτσα παρά τη μεγάλη της ηλικία επιβιβαζόταν στα πλοία και ταξίδευε για να μαζέψει στάχια από τη πλούσια συγκομιδή του τόπου Μrsquo αυτό το τρόπο εξασφάλιζε τα προς το ζην για την ίδια και κυρίως για την ανατροφή των δύο εγγονιών της Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Εύβοιας αντιμετώπιζαν με εξευτελιστικό τρόπο τους χωρικούς που κατέφθαναν για να συλλέξουν στάχια Μέσα σε αυτά λοιπόν τα κοινωνικά πλαίσια η κεντρική ηρωίδα προσπαθούσε να επιβιώσει και να μεγαλώσει τα εγγόνια της ξεχνώντας το οικογενειακό της δράμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το πολιτιστικό πρόγραμμα laquo100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη από την αποδημία τουraquo εισάγεται για πρώτη φορά στα συστεγαζόμενα σχολεία μας μια νέα καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική και νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία αναμορφώνοντας την καθιερωμένη διδακτική προσέγγιση Τα μαθησιακά αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά αφού οι μαθητές βοηθήθηκαν στην κατανόηση και εμβάθυνση του έργου του Παπαδιαμάντη κατανοώντας στην ουσία laquoπώς να μαθαίνουνraquo συμμετέχοντας ενεργά στην όλη διαδικασία Όλη η ενασχόληση με το θέμα ικανοποίησε μερικές από τις λογοτεχνικές τους ανάγκες και συνέβαλε στην προσωπική κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη δημιουργώντας κίνητρα για τη δημιουργία υψηλότερων προσδοκιών στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και σε άλλους λογοτέχνες Ακόμα η Ημερίδα αυτή βοήθησε στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των δασκάλων μαθητών και του υπόλοιπου προσωπικού του σχολείου με τους γονείς των μαθητών Επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας Οι μαθητές συμμετείχαν σε μία βιωματική διαδικασία μάθησης Απέκτησαν αξιόλογη παραδοσιακή συνείδηση αφού ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από λογοτεχνικά θέματα Εξασκήθηκαν στον προφορικό λόγο και στην παραγωγή του γραπτού λόγου Ήρθαν σε επαφή με τη μουσική λαϊκή και δημοτική παράδοση Γενικά με το πρόγραμμα αυτό η τάξη έγινε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο θεωρητικό και πρακτικό εργαστήρι μάθησης λογοτεχνικών θεμάτων και μύησης στον πολιτισμό Ο αντίκτυπος των αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία ήταν σημαντικός Η διάχυση του προγράμματος έγινε με την έκδοση ειδικών εντύπων με σχετικές δημοσιεύσεις στον

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 29: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

29

τοπικό και περιοδικό τύπο (εφημερίδες τοπικές και περιοδικό ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ) με εκθέσεις ζωγραφικής φωτογραφίες και πολιτιστικής αφίσας όπως επίσης και με σχετικούς πίνακες που αναρτήθηκαν στο σχολείο Ιδιαίτερη ικανοποίηση δημιουργήθηκε στους γονείς των μαθητών από την τελική γιορτή που διοργανώσαμε Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα καταγράφοντας τις εντυπώσεις τους και τα συναισθήματά τους σε ένα μικρό laquoσκέφτομαι και γράφωraquo και ζωγραφίζοντας σχετικά έργα Όλοι οι μαθητές έμειναν ενθουσιασμένοι με τη δραματοποίηση Αρκετά χρόνια μετά πιστεύουμε ότι οι μαθητές ακόμα θα θυμούνται τα δρώμενα Για τον λόγο αυτό τυπώνουμε όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το δρώμενο με την ευχή ότι θα επαναληφθεί και από άλλους εκπαιδευτικούς Το θαυμαστό και σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές laquoσυναντήθηκανraquo με laquoτη λαλιά που δεν ξέρει από ψέμαraquo (Οδ Ελύτης) το λόγο και τον κόσμο του Παπαδιαμάντη Και όπως γράφει ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης

laquoΤο έργο του σήmicroερα microας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουmicroε microέσα microας Μπορεί να αποτελέσει microια παρηγοριά Ο Παπαδιαmicroάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά microας προσφέρει microια παρηγορητική σκιά Είναι βαθύς και δύσκολος όσο κι αν

επιφανειακά microοιάζει κατανοητόςraquo laquo hellipΚαι θέλω να τονίσω και τούτο ύστερα από τον

Παπαδιαμάντη δε φανερώθηκε μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφοςraquo

Το σχολείο είναι σημείο συνάντησης χώρος συναναστροφής μια ευκαιρία να αναπτύξουμε όσα πρέπει αλλά και όσα αγαπάμε και μας αρέσουν Πιστεύουμε ότι ο διαχρονικός Λόγος του Αλ Παπαδιαμάντη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα συγκίνησης στοχασμού και προσέγγισης του έργου του

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το συγκεκριμένο σενάριο εμπλουτισμένο με νέες ιδέες με ορισμένες προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί να εφαρμοστεί και από άλλους εκπαιδευτικούς και σε άλλους λογοτέχνες σε όλα τα σχολεία της Αθμιας και Βθμιας Εκπαίδευσης Χρειάζεται μόνο την κατάλληλη ενεργοποίηση των μαθητών για να πειραματιστούν τόλμη και χρόνο μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις που μόνο σαν ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν στην προσπάθεια για την προαγωγή και προώθηση της γνώσης στις τόσο δύσκολες και περίεργες συνθήκες Τα παιδιά δεν ήταν ηθοποιοί όμως έβαλαν το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους Είμαι βέβαιη ότι ξαποστάσαμε συμμετέχοντας έστω και νοερά σrsquo αυτό το ταξίδι στην εποχή εκείνη μέσα από το έργο του Παπαδιαμάντη γιατί κουραστήκαμε από την απραξία και την αλαζονεία που στένεψαν τους ορίζοντες της σκέψης και της φαντασίας μας Τα παιδιά μας θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανα με το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους Όλοι όσοι παρακολούθησαν τα δρώμενα είχαν ένα κοινό γνώρισμα την αγάπη προς την λογοτεχνία και τη λαϊκή μας παράδοση Κι αυτό φάνηκε από την κοσμοσυρροή εκείνης της ημέρας στην εκδήλωση

ΕΥΔΟΚΙΑ ΒΛΑΧΟΥ

Διευθύντρια του 34ου Δημ Σχ Αθηνών

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 30: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

30

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

ΝΑ ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ

Στο 34ο και 88

ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

Μια εκπληκτική ημερίδα αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Με ομιλίες απαγγελίες θεατρικά δρώμενα μουσική παραδοσιακούς χορούς και προσφορές βιβλίων Το απόγευμα του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου 2012 ήταν βαριά συννεφιασμένο κι ένα αραιό ψιλόβροχο είχε αρχίσει να πέφτει γύρω στις 600 Όμως η απειλή μιας μπόρας που αναμενόταν δεν εμπόδισε καθόλου τους γονείς τα παιδιά και τους προσκαλεσμένους του 34

ου και του 88

ου Δημοτικού

Σχολείου Αθηνών στη Ριζούπολη να προσέλθουν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολικού συγκροτήματος για να παρακολουθήσουν μια εξαιρετικά προσεγμένη Σχολική Ημερίδα αφιερωμένη στα 100 χρόνια ζωής του έργου ενός μεγάλου Έλληνα πεζογράφου Του laquoκοσμοκαλόγερουraquo Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Η μεγάλη αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη Τα καθίσματα είχαν καταληφθεί ενώ γύρω-γύρω-με τις πλάτες στους τοίχους ndash αμέτρητοι όρθιοι παρακολουθούσαν με προσήλωση και κατάνυξη αυτή τη σπουδαία αναφορά στη ζωή και στο έργο ενός από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της πατρίδας μας Στο ξεκίνημα μίλησε πρώτα ο Διευθυντής του 88

ου Δημοτικού Σχολείου κ Μανώλης Εργαζάκης

και -αμέσως μετά ndashη Διευθύντρια του 34ου

Δημοτικού κ Ευδοκία Βλάχου που είχε τη συνολική ευθύνη και τον απαιτητικό συντονισμό της Ημερίδας Και οι δυό τους μίλησαν λιτά και περιεκτικά για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη Κοσμοκαλόγερου παραδίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στην καθηγήτρια Δρ Ελένη Κοντράρου (ποιήτρια Αμαρρυλίς) που με εξαιρετική ευαισθησία και πανέμορφα φωνητικά χρώματα απήγγειλε το ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα laquoΔέηση για την ψυχή του Παπαδιαμάντηraquo καταλήγοντας με την ανάγνωση της αυτοβιογραφίας του Μια φλογέρα παιγμένη από τον νεαρό μουσικό Ανδρέα Νιάρχο απόφοιτο της Σχολής του Σίμωνα Καρρά παρενέβαινε κάθε τόσο ανάμεσα στους ομιλητές της βραδιάς για να μας μεταφέρει στο κλίμα της φύσης και της παράδοσης που ζούσαμε όλοι εκείνο το βράδυ Ακολούθησε ο Φιλόλογος Γεράσιμος Μασούρας ndash ο οποίος με λόγια λιτά και μεστά αναφέρθηκε στη laquoθρησκευτικότητα στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και αφηγήθηκε πως ο συγγραφέας από μικρό παιδί ακολουθούσε τον ιερέα πατέρα του σε όλες τις θρησκευτικές τελετές που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Σκιάθο Στη συνέχεια η Διευθύντρια Ευδοκία Βλάχου αναφέρθηκε στη laquoφύση στο έργο του Παπαδιαμάντηraquo και- αμέσως μετά με μια αιφνιδιαστική αποστροφή του λόγου της παρουσίασε τον laquoίδιοraquo τον Αλέξανδρο με τη μορφή του ηθοποιού Συγγραφέα και Εκφωνητή της ΕΡΤ Κώστα Γιαλίνη που με μια συγκλονιστική αφήγηση- γραμμένη από τον ίδιο- μπήκε νοερά στην ψυχή του συγγραφέα και μίλησε στο κοινό laquoαντrsquo αυτούraquo εκφράζοντας τις απόψεις της κρίσης αλλά και τις πικρές σκέψεις του Παπαδιαμάντη για την κοινωνία τους Αρχιερείς και τους Άρχοντες της εποχής που έζησεhelliphellip Τελειώνοντας και πάντα από μνήμης ndashο Κώστας Γιαλίνης αφηγήθηκε το πεζογράφημα του laquoκοσμοκαλόγερουraquolaquoΤα πτερόενταraquo Αμέσως μετά ndashκαι μετά τη μελωδική παρέμβαση της φλογέρας του Ανδρέα Νιάρχου ndashμια μεγάλη ομάδα μαθητών και μαθητριών παρουσίασε ένα εκπληκτικό θεατρικό δρώμενο ndash δραματοποιημένο από την Ευδοκία Βλάχου- με αφηγητές τον Κώστα Γιαλίνη και τέσσερις ακόμα μαθητές ενώ όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης τους ήταν ντυμένοι με ρούχα εποχής και με φόντο ένα προσεγμένο σκηνικό που θύμιζε το πατρικό σπίτι του Παπαδιαμάντη Ήταν μια μυσταγωγία Όσο για την άνεση της κίνησης και της έκφρασης των μικρών ηθοποιών πάνω στη σκηνή ήταν τόσο άψογη που μαρτυρούσε ότι laquoείχαν δουλέψει πολύraquo για να πετύχουν αυτό το σπουδαίο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα Όσο για τον κεντρικό αφηγητή Κώστα Γιαλίνη στάθηκε δύσκολο να πείσει όλους εμάς ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναστημένος Μιλάμε για μια εκπληκτική ιδέα της Ευδοκίας Βλάχου αλλά και μια σπουδαία ερμηνεία των παιδιών και του Κώστα Γιαλίνη Ήταν 9 το βράδυ όταν ένα δεκαμελές χορευτικό συγκρότημα το ΚΕΧΟΛΠ (Κέντρο Ελληνικού Χορού και Λαϊκού Πολιτισμού) υπό τον Δρα Κοινωνιολογίας του χορού Κωνσταντίνο Σαχινίδη ανέβηκε στο πάλκο της μαθητικής σκηνής όπου-με σπάνια χάρη και λεβεντιά-χόρεψε μια σειρά από νησιώτικους παραδοσιακούς χορούς της πατρίδας μας

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 31: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

31

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Mια Σχολική γιορτή για τον Παπαδιαμάντη Χωρίς άλλοhellipΜοναδική Μια Σχολική Γιορτήπου από το προαύλιο του Σχολείου φάνταζε μοναδική Όλοι οι μαθητές και οι δάσκαλοι σε καλοδέχονταν με την αγάπη και την καλοσύνη του ίδιου του Παπαδιαμάντη Η Ευδοκία Βλάχου η δασκάλα και δημιουργός της γιορτής είχε ακολουθήσει τα βήματα του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο το 2009 και είχε αποτυπώσει μέσα στο Σχολείο της όλα εκείνα που είδε και άκουσε για τον κοσμοκαλόγερο συγγραφέα της Σκιάθου Είχε μεταφέρει λες ολόκληρο το σπίτι του Παπαδιαμάντη από τη Σκιάθο στην Αθήνα ακόμη κι αυτό το φτωχικό του τζάκι Σήμερα το σπίτι του λειτουργεί σαν ΜουσείοΚι όλο τούτο φάνταζε αληθινό στο στημένο σκηνικό του Σχολείου Ακόμη και τα βιβλία και τα αντικείμενα που τον συντρόφεψαν στη ζωή του αλλά και που τον είχαν μαγέψει όπως εικόνεςβιβλία κα λουλούδια που είχε μαζέψει προσεκτικά να ιστορίσει τις δοξασίες των μεγάλων γιορτών και γεγονότων του νησιού στα βιβλία του τα είχε εκθέσει διάσπαρτα μέσα κι έξω από την αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Όλα τα είχε συγκεντρώσει η Δασκάλα η Ευδοκία ακόμη και την θερμή συμπαράσταση άλλα και συμμετοχή και αγάπη των συναδέλφων της Όλοι μαζί δάσκαλοι μαθητές και γονείς δούλεψαν πολλές ώρες και ημέρες να πραγματοποιήσουν αυτήν την εκδήλωση Τα παιδιά γνώρισαν από κοντά τη ζωή και το έργο Παπαδιαμάντημετά από μια δουλειά τόσου πρωτόγνωρου μόχθου σεβασμού και αγάπης των δασκάλων όπως αυτήuml Είχε στηθεί μέσα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου το αυθεντικό σπίτι του ΠαπαδιαμάντηΗ βαριά αποστολή της ημερίδας ανατέθηκε σε δύο Καθηγητές ομιλητές αλλά και στην συγκλονιστική υπόδηση του ηθοποιού κ Κώστα Γιαλίνη σε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των Λιλιπούτειων σήμερα μαθητών Οι γονείς με τα παιδιά τους ρουφούσαν τη γνώση μες΄ απ ΄το αυθεντικό δρώμενο του ΣχολείουΟύτε άχνα μέσα στην κατάμεστη ζεστή αίθουσα του ΣχολείουΟι όρθιοι θεατές συνωστισμένοι που πλαισίωναν αθόρυβα και αγόγγυστα τα παιδιάούτε για μια στιγμή δεν διαμαρτυρήθηκαν για το μακρόσυρτο πρόγραμμα που κράτησε πάνω από δυόμισι ώρες Στη συνέχεια του προγράμματος τα παιδιά ξενάγησαν τους θεατές στο σπίτι του Παπαδιαμάντη και οι όμορφες φωνούλες τους ακούστηκαν πλημμυρισμένες με χαρά και αγάπη για τον Συγγραφέα Το έργο laquoΗ Σταχομαζόχτραraquo έργο μοναδικό του Παπαδιαμάντη για την γνώση την ευαισθησία και την αγάπη παίχτηκε με μια υποκριτική τελειότητα από τα παιδιά που μας μετέδωσαν το μεγαλείο ψυχής και καλοσύνης της θείας Αχτίτσας Μέσα σrsquo αυτό γνώρισαν την αλήθεια και την σκληρότητα των χρηματοπιστωτών που ακόμη κι όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί από την τύχη ο πιστωτής του και πάλι πάει να τον ξεγελάσει όπως ο μπακάλης ο Μαργαρίτης κι αυτό γιατί όσοι υπηρετούν το χρήμα δεν έχουν συναίσθημαΤο έργο το απέδωσαν σαν μικροί ηθοποιοί Ένας Αυλός ακουγότανε να ρυθμίζει που και που τον κάμπο και τα βουνά του Παπαδιαμάντη από τον εκλεκτό μουσικό κ Ανδρέα Νιάρχο Η Δασκάλα Ευδοκία έβαλε τους καλύτερους να διδάξουνώστε να διδαχθούν τα παιδιά την αυθεντική Ιστορία της ζωής και του περιβάλλοντοςπου έζησε ο κυρ Αλέξανδρος όπως τον φώναζαν στη Σκιάθο Η Ευδοκία έμαθε η ίδια το χορό της laquoΚαμάραςraquo από τον Πατέρα Γεώργιο στο Κάστρο της Σκιάθου και θέλησε να τον μεταδώσει και στους μικρούς μαθητές της που είναι ο Σκιαθίτικος χορός και γεύθηκε το παραδοσιακό γλύκισμα των κυριών του νησιούΑυτό έκανε και η Ευδοκία με τα γλυκίσματα και τους μεζέδες που πρόσφεραν στα παιδιά και τους γονείςΤέλος όλοι οι μαθητές έφυγαν με ένα βιβλίο στο χέριπροσφορά των συγγραφέων Η ωραία αυτή ολοκληρωμένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χωρίς χρήματα αλλά πλούσια χωρίς υποχρεώσεις όλα εθελοντικά Εθελοντικές οι προσφορές των Δασκάλων εθελοντικές οι προσφορές των ομιλητώντων ηθοποιών των μουσικώνεθελοντικές οι προσφορές των εδεσμάτων Μπράβο Ευδοκία Βλάχουκαλό δρόμο και πάντα Δασκάλα γιατί αυτή είναι η αποστολή του Δασκάλου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 32: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

32

Με την πραγμάτωση της εκδήλωσης laquoΑλέξανδρος Παπαδιαμάντης ldquo100 χρόνια ζωής του έργου του από την αποδημία του μέχρι το 1911 raquo στο διδακτήριο των συστεγαζόμενων 34

ου και 88

ου

Δημοτικών Σχολείων Αθηνών αποδείχθηκαν περίτρανα οι δυνατότητες που μια σχολική μονάδα διαθέτει για να επιτελέσει σημαντικό επιμορφωτικό και εκπολιτιστικό έργο στα τεκταινόμενα της τοπικής κοινωνίας Συγκεκριμένα μέσα από την εκδήλωση θεωρούμε πως εκπληρώθηκαν λιγότερο ή περισσότερο οι παρακάτω στόχοι Α) η ανάδειξη του σχολείου ως πολιτισμική κοιτίδα στα πλαίσια της τοπικής κοινωνίας Πρόκειται για ένα διακηρυγμένο στόχο της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής που θέλει τη σχολική μονάδα να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα αυτόν του συντονιστή που θα αναζητήσει την ενεργοποίηση δημιουργικών δυνάμεων και θα συζεύξει αυτές με στόχο τόσο την αναμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας όσο και την αξιοποίηση πόρων και δυναμικού Β) η ενδοσχολική συνεργασία όχι μόνο μεταξύ των συστεγαζόμενων σχολικών μονάδων αλλά και μεταξύ όμορων ακόμα σχολείων που είτε συμμετείχαν ενεργά στην ίδια την εκδήλωση με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές τους είτε προσήλθαν οργανωμένα να την παρακολουθήσουν Πραγματώνεται έτσι η συνάρθρωση και συνέργεια μεταξύ των σχολικών μονάδων μέσα από την υλοποίηση ενός φιλόδοξου project Γ) Η ανάδειξη του νέου δυναμικού ρόλου του εκπαιδευτικού που αυτενεργεί οραματίζεται πραγματοποιεί και αποκτά ένα νέο και σημαίνοντα κοινωνικό ρόλο κινητοποιώντας παράλληλα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας Δραπετεύει από τα δεσμά του ρόλου του απλού διεκπεραιωτή μεθοδολογικών ντιρεκτίβων παράγει τα δικά του προγράμματα και περιεχόμενα επιδεικνύει καινοτόμο διάθεση κατακτά στην πράξη μέσω της αυτενέργειας την αυτονομία του και εν τέλει αναμορφώνει και μετασχηματίζει τη σχολική πραγματικότητα

Στη ζοφερή πραγματικότητα που έχει περιέλθει η εκπαίδευση σήμερα οι παραπάνω στόχοι πολλές φορές λοιδορούνται απλώς και μόνο διότι περιέχονται αυτούσιοι ή ψήγματά τους στο ιδεολογικό συνονθύλευμα που λανσάρεται υπό την ετικέτα laquoνέο σχολείοraquo

Τελικά για μια ακόμα φορά νομοτελειακά όπως φαίνεται οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που με δική τους πρωτοβουλία ατομικό κόστος και κατάθεση ψυχής καταφέρνουν να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν τις ωραιότερες σχολικές ιστορίεςhellip

Εργαζάκης Μανώλης

Δντης 88ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Όσο υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να κάνουν το κείμενο πράξη την ποίηση έργο και να μας συγκινούν με κινητήρια δύναμη τα παιδιά μας τότε όλοι εμείς που παρακολουθούμε το αποτέλεσμα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που είχαμε την ευκαιρία έστω και με την παρουσία μας να συμμετάσχουμε Ευχαριστούμε ειλικρινά πολύ που υπάρχετε για να φωτίζετε τα παιδιά μας με δύσκολες έννοιες σε δύσκολους καιρούς

Μαρουλιώ Γιαννιώτη ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 33: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

33

Το αφιέρωμα στον laquoκυρ-Αλέξανδροraquo ήταν μια θύμηση για μας τους παλιότερους μια γνωριμία για τους νεότερους με τις μυρωδιές τις γεύσεις τα ακούσματα τις εικόνες του αγαπημένου νησιού του laquoΆγιουraquo των ελληνικών γραμμάτων Ένα ταξίδι σε μια περασμένη εποχή μόχθου φτώχιας και έντονων συναισθημάτων με όχημα τον αυθορμητισμό την αυθεντική εκφραστικότητα των μικρών μας μαθητών

Σάσα Μαραθωνίτου

Δασκάλα της Δ τάξης του 34ου

Δημ Σχολείου Αθηνών

Σε μια περίοδο που θεσμοί και αξίες διέρχονται μεγάλη κρίση είναι παρήγορα να γίνονται τέτοιου είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις Εκδηλώσεις που δεν καλλιεργούν μόνο το πνεύμα τη συνεργασία των παιδιών αλλά προβάλλουν ξεκάθαρα την αξία του Πολιτισμού μας Το συγκεκριμένο αφιέρωμα σε ένανα σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη αποτέλεσε σημείο αναφοράς όπυ συναντήθηκαν η διάθεση για δημιουργία αλλά και η συνεργασία ανάμεσα στα παιδιά και στους υπόλοιπους συντελεστέςΕκτός του ότι μάθαμε όλοι για τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συγγραφέα τα μηνύματα που αντλήσαμε από το έργο του ήταν σπουδαία Τέτοιες λοιπόν εκδηλώσεις οφείλουμε να τις στηρίζουμε αλλά και να παραδειγματιζόμαστε Σήμερα που τα καθημερινά έχουν μελαγχολήσει τον άνθρωπο τέτοια παραδείγματα αποτελούν φάρο οδηγητικό για έναν κόσμο με τις αξίες και τα ιδανικά αυτής της φυλής που με περίτεχνο τρόπο παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη εκδήλωσηΩς υπεύθυνοι παιδαγωγοί έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή για δημιουργία Σε μια χώρα που ο πολιτισμός τουλάχιστον μας κάνει περήφανους ας κάνουμε ότι μπορούμε για έναν κόσμο καλύτερο όπου η αγάπη και ο σεβασμός θα περισσεύουν

Κωνσταντίνος Κατεμής Δάσκαλος της ΣΤ τάξης

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η εκδήλωση για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το θάνατό του Η άρτια οργάνωση η αθρόα προσέλευση των μαθητών και γονέων αλλά κυρίως η συγκινητική συμμετοχή και παρουσία των μαθητών από τις τάξεις ΓΔΕΣΤ συντέλεσαν σrsquo αυτό Όλοι δούλεψαν με πολύ κέφι και όρεξη Στο τέλος κατάφεραν να μας γεμίσουν χαρά και ενθουσιασμό Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές μας και στους διευθυντές των δυο σχολείων μας που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής

της εκδήλωσης Αικατερίνη Μολογούση

Δασκάλα της Γ τάξης του 34ου Δημ Σχολείου Αθηνών

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 34: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

34

Η γιορτή που έγινε στο σχολείο μας για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν σίγουρα πολύ καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη Οι ομιλίες για το ρόλο της θρησκευτικότητας και της φύσης στα κείμενά του το θεατρικό δρώμενοτο χορευτικό της Δ τάξης η ξενάγηση στο σπίτι-μουσείο και η παρουσίαση αποσπασμάτων από το έργο του παρουσίασαν σφαιρικά το έργο του μεγάλου μας λογοτέχνη Αυτό όμως που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο ενθουσιασμός και η όρεξη με την οποία δούλεψαν οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη γιορτή Για δυο μήνες τους άκουγα να συζητούν για τις πρόβες να ανταλλάσσουν ιδέες να αποφασίζουν για το πώς θα σταθούν πάνω στη σκηνή-αφού ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχαν σε σχολική εκδήλωση- τι θα φορούσαν ή τι θα ζωγράφιζαν laquoθυσιάζονταςraquo ακόμα και το διάλειμμά τους πολλές φορές Σου δημιουργούνταν η αίσθηση ότι ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν πια ένα τυπωμένο όνομα στο ανθολόγιό τους αλλά ένας δικός τους άνθρωπος Αυτή η αίσθηση έγινε ακόμα πιο δυνατή όταν το βράδυ της γιορτής είδαν τον κ Κώστα Γιαλίνη αφηγητή και ηθοποιό να ζωντανεύει μπροστά τους τον λογοτέχνη- αφού του έμοιαζε τόσο πολύ-και τον άκουσαν να απαγγέλλει αποσπάσματα από το έργο του Φεύγοντας από το σχολείο μετά το τέλος της παράστασης έβλεπα στα μάτια τους την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια για το κατόρθωμά τους Είμαι σίγουρη πως ο Παπαδιαμάντης είναι πια γιrsquo αυτούς laquo ο δικός τους Παπαδιαμάντηςraquo και κάθε φορά που θα ακούν ή θα διαβάζουν τrsquo όνομά του θα θυμούνται νοσταλγικά την εκδήλωση του σχολείου τους

Μαρία Κωνσταντουδάκη

Καθηγήτρια Αγγλικών

Το να κάνει laquoδικό τουraquoτον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ένα παιδί του Δημοτικού Σχολείου εν έτη 2012 δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμουΚαι όμως αυτό και άλλα θαυμαστά πράγματα συνέβησαν ένα Γεναριάτικο βραδάκι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου μας Οι μεγάλοι θυμήθηκαν και οι μικροί laquoγνώρισανraquo και μάλιστα από πολύ κοντά τον μεγάλο Έλληνα Λογοτέχνη Ψυχή του δύσκολου αυτού εγχειρήματος ήταν οι δυο Διευθυντές των Σχολείων μας όπως οι μαθητές μας και κυρίως οι μαθητές της ΣΤ τάξηςΕκπλαγήκαμε ευχάριστα όσοι παρακολουθήσαμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η Σταχομαζώχτρα μαζί με τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη Πιστεύω ότι κανείς μας δεν έμεινε αμέτοχος θεατής Η γλώσσα και τα νοήματα του κυρ Αλέξανδρου που παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα μας άγγιξαν βαθύτατα Συγκινηθήκαμε ή καλύτερα δονηθήκαμε και εν τέλει φύγαμε πλούσιοι και γεμάτοι απrsquo αυτήν την εκδήλωση

Αθανασία Βηλαρά

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 35: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

35

Το Σάββατο στις 21 του Γενάρη έγινε στα σχολεία μας μια υπέροχη εκδήλωση ndash ημερίδα για τα 100 χρόνια ζωής του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Λίγο καιρό πριν μας πρότεινε η διευθύντριά μας να κάνουμε αυτή την διοργάνωση Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διευθυντές δάσκαλοι και μαθητές και των δυο σχολείων την προετοιμασία της εκδήλωσης ο καθένας από το δικό του μετερίζι και όλοι μαζί σαν μια γροθιά αποδείξαμε πόσο σπουδαία είναι η συλλογική δουλειά πόσο θεαματικά αποτελέσματα μπορεί να έχει και πως μέσα από τέτοιες διαδικασίες μπορούν να ξεπερνιούνται οικρίσεις Η αρμονική συνεργασία όλων απετέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά και για την μετέπειτα ζωή τους Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το τμήμα της έκτης που έπαιξε την Σταχομαζώχτρα πόσο άλλαξε την συμπεριφορά του μέσα στην τάξη με το τέλος της παράστασης Είναι ένα τμήμα που το έχω από την πρώτη τάξη ιδιαίτερα ζωηρό και ανήσυχο και έχει εξελιχθεί σε μια τέλεια ομάδα απίστευτα δεμένη και συνεργάσιμη Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους γιrsquo αυτήν την τόσο ωραία δουλειά και ιδιαίτερα τη διευθύντριά μας που υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή αυτής της τόσο όμορφης εκδήλωσης καθώς επίσης και τον διευθυντή του 88ου για το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε καθrsquo όλη την προετοιμασία και πραγματοποίηση της παράσταση με όλο το προσωπικό του σχολείου Η μουσικός

Βάσω Τουμπακάρη

Ένα ωραίο σαββατιάτικο απόγευμα του Γενάρη η καρδιά μας ζεστάθηκε από το αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στο σχολειό μας για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Δύσκολο θέμα θα πει κανείς για να το διαπραγματευτούν μαθητές του Δημοτικού ΣχολείουΠαρά τις αντιξοότητες όμως και με τη σωστή οργάνωση από του ςδιευθυντές των σχολείων μας η εκδήλωση στέφθηκε με πραγματική επιτυχία Επιτυχία γιατί τη βραδιά εκείνη όλοι είδαμε ακούσαμε μυρίσαμε και νιώσαμε κάτι διαφορετικό Εικόνες και θύμησες μυρωδιές μιας άλλης πιο γνήσιας εποχής ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας και μας ξύπνησαν πράγματα που όλοι φυλάμε πιθο βαθιά μέσα μας Αυτό χρειάζεται ο καθένας από lsquo μας για να γίνει πραγματικά laquoκαλύτεροςraquo πιο laquoγεμάτοςraquoκαι αληθινά laquoπλούσιοςraquo σrsquo αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε Θερμά συγχαρητήρια σrsquo όσους συμμετείχαν

Στέλλα Ισιγόνη Δασκάλα της Ε τάξης του 34

ου Δημ Σχολείου Αθηνών

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 36: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

36

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 37: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

37

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 38: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

38

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 39: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

39

Δέσποινα Κοκκίδου Δασκάλα του 88ου ΔημΣχ

Αθηνών

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 40: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

40

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αυτός ο μεγάλος και πολυγραφότατος Έλληνας λογοτέχνης ένας από τους μεγαλύτερους της γενιάς του τιμήθηκε με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο από τα 34ο και 88ο Δημοτικά σχολεία της Αθήνας Η κ Ευδοκία Βλάχου υπεύθυνη του πολιτιστικού προγράμματος και διευθύντρια του 34ου ΔΣ μέσα από τη βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση της και μελέτη της πάνω στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσέφερε στους μαθητές του σχολείου της μια ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα και να αφουγκραστούν το έργο και τα πιστεύω του μεγάλου αυτού Έλληνα Το σκηνικό σε μετέφερε στη Σκιάθο στο πραγματικό δωμάτιο όπου έζησε και όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παπαδιαμάντης Τα παλαιά έπιπλα το τζάκι με τα παραδοσιακά αντικείμενα το παράθυρο με τα κεντημένα κουρτινάκια το σεντούκι με τα κιλίμια αλλά και τα απίθανα στάχυα τα κούμαρα η ελιά και τα αρωματικά φυτά όπου σημειωτέον πρωταγωνιστούν σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη ήταν όλα συνδεμένα με τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Οι ομιλητές στην αρχή της εκδήλωσης με την άψογη παρουσίασή τους καθήλωσαν το κοινό και το ενημέρωσαν με σύντομο τρόπο για τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ήταν άρτια μελετημένα πάνω στο έργο του και απέδωσαν με πολύ ωραίο τρόπο τη θεματολογία που με περισσή επιμέλεια και φροντίδα είχε επιλέξει η κ Βλάχου Οι αφηγητές απέδωσαν με άψογο τρόπο τα κείμενά τους όπου αξίζει να τονισθεί η αρτιότητα με την οποία ακούστηκε στην κατάμεστη αίθουσα ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Αν και γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Παπαδιαμάντης δεν είναι οικεία στους μαθητές όμως φάνηκε ξεκάθαρα ότι τα παιδιά μπόρεσαν να αντιληφθούν τα γραφόμενά του και να μπουν στον θαυμαστό κόσμο του Οι δασκάλες που βοήθησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές τους να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκδήλωση αξίζουν θερμά συγχαρητήρια Άξια συγχαρητήριων είναι επίσης και τα παιδιά της Έκτης τάξης του σχολείου τα οποία δραματοποίησαν ένα μεγάλο απόσπασμα από το έργο του Παπαδιαμάντη laquoΗ Σταχομαζώχτραraquo Ντυμένα με τα ρούχα της εποχής έχοντας καθοδηγηθεί άψογα και έχοντας μπει laquo στο πετσί του ρόλου τουςraquo προσέφεραν στο σχολείο μια θεατρική ματιά στο έργο του Παπαδιαμάντη Η εκδήλωση αξίζει να σημειωθεί ότι στιγματίστηκε από τη συμμετοχή ενός απίστευτα ποιοτικού και αξιόλογου καλλιτέχνη του κ Γιαλίνη Η εκφραστικότατη φωνή του σε μετέφερε σε ένα ταξίδι στη Σκιάθο έχοντας συντροφιά σου τον Κυρ- Αλέξανδρο Η παρουσίασή του στην αρχή σχεδόν της εκδήλωσης καθήλωσε το κοινό του σχολείου και εξέπληξε με την αρτιότητα του λόγου του και την αισθαντικότητα των λεγομένων του Η εναρμόνισή του με τα παιδιά ήταν συνεχής και αδιάλειπτη συνδυάζοντας το παλαιό με το καινούριο με αποκορύφωμα την άρτια συνεργασία του με τα παιδιά στη laquo Σταχομαζώχτραraquo Επίσης υπήρξε απίστευτα σεμνός και διακριτικός δείχνοντας μόνο το απύθμενο εύρος των γνώσεων του γύρω από το έργο του Παπαδιαμάντη Του αξίζουν θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια Η στάση του αποτέλεσε παράδειγμα και έμπνευση για τους παραβρισκόμενους Ανάμεσα σε όλα αυτά ακούγονταν η μελωδία μιας φλογέρας η οποία σε ταξίδευε εκεί ψηλά στα βουνά της Σκιάθου του Παπαδιαμάντη Ο νεαρός που έπαιζε τόσο αρμονικά και μελωδικά τη φλογέρα εναρμονίστηκε πλήρως στο πνεύμα της εκδήλωσης και καθήλωσε τους παραβρισκόμενους

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 41: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

41

Το πρώτο τμήμα της δευτέρας τάξης του 174ου Δημοτικού σχολείου της Αθήνας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας των όμορων σχολείων είχε τη χαρά να συμμετάσχει σε αυτήν την αξιόλογη εκδήλωση Θαυμάζοντας απεριόριστα το έργο του Α Παπαδιαμάντη όταν μου ζητήθηκε η συμμετοχή μου από την κ Ευδοκία Βλάχου δέχθηκα ευχαρίστως ξέροντας τη συνέπεια και την ποιότητα του παιδαγωγικού έργου της διοργανώτριας Οι μαθητές αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το έργο του Παπαδιαμάντη Διαβάσαμε στην τάξη μας laquoΤη Σταχομαζώχτραraquo laquo Στιγμές από τη ζωή σουraquo laquoΤο σπιτάκι στο λιβάδιraquo και γνωρίσαμε πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αυτό ακριβώς παρακίνησε ιδιαίτερα τα παιδιά διότι εκπονούμε στην τάξη μας ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με θέμα laquoΤα φυτά της πατρίδας μαςraquoΜέσα από το έργο του γνωρίσαμε τα φυτά της ελληνικής φύσης που τόσο αγάπησε και εξήρε σε ολάκερο το έργο του Γνωρίσαμε τη Σκιάθο και περιηγηθήκαμε μέσω του διαδικτύου στο μουσείο- σπίτι του Παπαδιαμάντη Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν που μπόρεσαν και είδαν αληθινά στοιχεία και αντικείμενα της ζωής του συγγραφέα και μάλιστα εκδήλωσαν το ενδιαφέρον να επισκεφθούν τη Σκιάθο Παρακινήθηκαν λοιπόν και του έγραψαν ένα υπέροχο γράμμα εκφράζοντάς του την ευγνωμοσύνη τους για όλα όσα προσέφερε Επίσης ζωγράφισαν προς τιμήν του τοπία που απεικόνιζαν το δάσος ένα λιβάδι με λουλούδια Τέλος του αφιέρωσαν το ποίημα του laquoΕικόνα αχειροποίητηraquoΌλη αυτή η προσπάθεια που έγινε από την τάξη μας παρουσιάστηκε στο σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση και τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς τους δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ένα τόσο σημαντικό αφιέρωμα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη Το τέλος της εκδήλωσης ήταν εξίσου ιδιαίτερο με τα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια να δίνουν το στίγμα τους στην εκδήλωση με την άψογη εκτέλεσή τους από τους νεαρούς χορευτές Προσωπικά ως εκπαιδευτικός με κάποια εμπειρία στην εκπόνηση πολιτιστικών προγραμμάτων θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη κ Ευδοκία Βλάχου για την άψογη και παιδαγωγικά αρτιότατη εκδήλωση που οργάνωσε σε συνεργασία με το συστεγαζόμενο σχολείο και τον ευγενέστατο και συνεργάσιμο διευθυντή του κ Μανώλη Εργαζάκη Αξίζουν δε θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου που συνεργάστηκαν και συντονίστηκαν άψογα και κατόρθωσαν και έφεραν εις πέρας μια τόσο σημαντική για το σχολείο τους εκδήλωση Τέτοιες εκδηλώσεις καταδεικνύουν την ικανότητα που έχει το σχολείο να ενεργοποιεί πολλαπλές κοινωνικές δυνάμεις να προωθεί τον πολιτισμό μας να δίνει τέλος όραμα στους μαθητές να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα

Γκλοβάνου Χριστίνα Δασκάλα Β΄Τάξης 174ου ΔΣ Αθηνών

laquoH αισθητική είναι μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο

Αντικείμενο της αισθητικής μας είναι η τέχνη Σκοπός της τέχνης είναι

ο πλουτισμός και η ένταση της συναισθηματικής μας ζωήςraquo

Ευάγγελος Παπανούτσος

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 42: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

42

ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 43: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 44: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 45: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 46: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 47: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 48: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

48

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 49: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

49

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 50: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

50

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 51: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

51

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 52: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

52

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 53: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

53

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 54: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

54

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 55: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 56: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ Κ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΛΙΝΗ ΓΙΑ ΝΑ

ΤΟΥ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΤΟΥΣ

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 57: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

57

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 58: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

58

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 59: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

59

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 60: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

60

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 61: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

61

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 62: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

62

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 63: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

63

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 64: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

64

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 65: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

65

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 66: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

66

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 67: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 68: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 69: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

69

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 70: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

70

71

72

73

74

75

76

77

Page 71: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

71

72

73

74

75

76

77

Page 72: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

72

73

74

75

76

77

Page 73: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

73

74

75

76

77

Page 74: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

74

75

76

77

Page 75: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

75

76

77

Page 76: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

76

77

Page 77: ΜΝΗΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗblogs.sch.gr/34dimat/files/2013/03/block-papadiamanth.pdf · εξασφαλίζοντας έτσι λίγο στάρι που

77