Καρναβάλι

Οι μέρες της Πρωτοχρονιάς για το Άργος Ορεστικό έχουν μια μοναδικότητα. Το τριήμεροπριν και μετά την Πρωτοχρονιά οι Αργείτες γλεντούν μεταμφιεσμένοι. Το καρναβάλιδηλαδή δεν γίνεται τις Απόκριες όπως σε όλη την Ελλάδα, αλλά μέσα στο δωδεκαήμεροτων Χριστουγέννων και ειδικά την Πρωτοχρονιά. Αυτό ήταν και έθιμο της ΔυτικήςΜακεδονίας από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Μέσα στο δωδεκαήμερο των εορτώνεντάσσεται και το καρναβάλι της Καστοριάς, τα «Ραγκουτσάρια» που γίνονται τα Φώτα καιτον Αϊ-Γιάννη.

Στο Αργείτικο καρναβάλι το τριήμερο γλέντι ξεκινάει από το απόγευμα της παραμονής τηςΠρωτοχρονιάς με τα «μπουλούκια» που χορεύουν στις γειτονιές μερακλωμένα από τουςήχους λαϊκών οργάνων.

Την Πρωτοχρονιά το μεσημέρι γίνεται η παρέλαση του καρναβαλιού με κυρίαρχο στοιχείοτη σάτυρα (πολιτική και κοινωνική) και δεύτερο

το θέαμα, στοιχείο από νεώτερες επιδράσεις.

Τη δεύτερη μέρα (2 Ιανουαρίου) το καρναβάλι λέγεται «Πατερίτσα» και είναι μέρα πουξεφαντώνουν οι γυναίκες μεταμφιεσμένες.

Στο Πρωτοχρονιάτικο καρναβάλι είναι εύκολο να αναγνωρίσει κανείς το Διονυσιακόστοιχείο, αφού το κέφι των μασκαρεμένων εντείνεται με το κρασί. Οι παλιοί μας λένε,πάντως, ότι το έθιμο ανάγεται στην Τουρκοκρατία. Επειδή οι Τούρκοι άρχοντεςαπαγόρευαν τη νυχτερινή έξοδο και τις συγκεντρώσεις όλο το χρόνο, αλλά ήταν ανεκτικοίτις μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, οι Αργείτες « Χρουπιστινοί με τοπαλιό όνομα» εκμεταλλεύονταν τα έθιμα των ημερών για να ανταμώσουν μεταξύ τους.Επισκέπτονταν τα σπίτια συγγενών και φίλων μεταμφιεσμένοι, τραγουδούσαν, έπιναν,

1 / 4

Καρναβάλι

έτρωγαν και μάζευαν φιλοδωρήματα. Ιδιαίτερα για τα χρόνια του Μακεδονικού αγώνα λένε,μεταμφιεσμένοι αντάρτες αντάλλασαν μηνύματα με τους κατοίκους του Άργους. Η πιοπροσφιλής μεταμφίεση των ανδρών από παράδοση, ήταν να ντύνονται γυναίκες.

Ο χαρακτήρας του Αργείτικου καρναβαλιού όπως προκύπτει από την κεντρική παρέλασητης Πρωτοχρονιάς είναι κυρίως κοινωνική και πολιτική σάτιρα. Έτσι, στην παρέλασηαπολαμβάνει κανείς αναπαραστάσεις τοπικών κοινωνικών φαινομένων από την παράδοσηκαι τη σύγχρονη ζωή, διακωμώδηση του τρόπου ζωής των Αργειτών, αλλά και του πολιτικούέργου των αρχόντων τους. Πολλά θέματα αντλούνται από την πολιτική επικαιρότητα, μεαποτέλεσμα η παρέλαση να παίρνει μορφή πολιτικής επιθεώρησης. Με έντονο, λοιπόν, τοθεατρικό στοιχείο στην απόδοση των θεμάτων τους παρελαύνουν οι παρέες τουκαρναβαλιού υπακούοντας συγχρόνως στους ήχους των λαϊκών οργάνων.

2 / 4

Καρναβάλι

Τα τραγούδια που δίνουν το ρυθμό στα βήματα και που συνδέθηκαν μα το Αργείτικοκαρναβάλι είναι το «Έντεκα»: Ήθελα να ΄ρθω ένα βράδυ, μ΄ έπιασε ψιλή βροχή κι ας ερχόσουν κι ας βρεχόσουν, κι ας γινόσουν παπί ήσουνα στη μάνα σου και μάζευες ραδίκια, τώρα που σε πήρα εγώ γυρεύεις σκουλαρίκια και ο «Μπερντές»: Βρε δεν του γαμάς τη μάνα καλέ αιντε ντε, αιντε ντε τράβα κόρη τον μπερντέ κι ο μπερντές είναι κοντός και μαλώνει ο πεθερός δεν του… και οι στίχοι των τραγουδιών δείχνουν τη σατιρική διάθεση των χορευτών. Τα τελευταία χρόνια με την αναβίωση του καρναβαλιού προστέθηκαν και νέα στοιχεία στηνπαρέλαση όπως είναι το θέαμα, που προέκυψε και εξαιτίας της μαζικής συμμετοχής τωννέων και των παιδιών κατά σχολεία. Έτσι στην παρέλαση της Πρωτοχρονιάς ανταμώνουντο νέο με το παλιό σχολείο. Πιο ανθεκτικό στο χρόνο αποδείχτηκε το έθιμο της τρίτης μέρας του καρναβαλιού, της«Πατερίτσας», στις 2 Ιανουαρίου που ντύνονται οι γυναίκες. Η ονομασία προέρχεται απότότε που οι γυναίκες καταπιεσμένες μιας άλλης εποχής μεταμφιέζονταν με καλυμμένο τοπρόσωπο «έτσι ξεφάντωναν χωρίς ενδοιασμούς» και κρατούσαν μια μαγκούρα,«πατερίτσα» για άμυνα από τα πειράγματα των αρσενικών. Από τότε μέχρι και σήμερα οιΑργείτισες ξεφαντώνουν σε όλους τους μαχαλάδες και στο τέλος καταλήγουν στηνπλατεία του Άργους όλες οι παρέες όπου οι μουσικοί «κλαριτζήδες» ανταγωνίζονται σεένταση με τα κλαρίνα, τα τρομπόνια, τους ζουρνάδες, τα νταούλια. Τις μέρες αυτέςέρχονται στο Άργος οι πιο ξακουστοί οργανοπαίχτες από όλη την Δυτική Μακεδονία, αφούδεν αρκούν μόνο οι ντόπιοι. Απαράλλαχτη στο χρόνο η επιθυμία του ανθρώπου για μέθεξη στο χορό και τη μουσική,μεταβλητή συμβατικά η ονομασία του τόπου και του έτους. ΑΡΓΕΙΤΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

3 / 4

Καρναβάλι

4 / 4