ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ∆ΗΜΟΣ ΜΙΝΩΑ ΠΕ∆ΙΑ∆ΑΣ ∆/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΕΡΓΟ:

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ ΑΥΛΗΣ

Α. ΣΧΕ∆ΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΟΥ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Α. ΣΧΕ∆ΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΟΥ

1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ Τα στοιχεία που ακολουθούν θα πρέπει να συµπληρωθούν µετά την υπογραφή της σύµβασης και την ανάληψη του έργου από συγκεκριµένο ανάδοχο. Θα πρέπει επίσης να τροποποιείται η ταυτότητα του έργου µετά από κάθε αλλαγή των στοιχειών της κατά την διάρκεια εκτέλεσης του έργου.

1 Έργο ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ ΑΥΛΗΣ

2 Κύριος έργου ∆ΗΜΟΣ ΜΙΝΩΑ ΠΕ∆ΙΑ∆ΑΣ Τηλ. 2891340406

3 ∆ιευθύνουσα Υπηρεσία Επιβλέπουσα Υπηρεσία

∆/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ∆ΗΜΟΥ ΜΙΝΩΑ ΠΕ∆ΙΑ∆ΑΣ

4 Προϊσταµένη Αρχή ∆ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ∆ΗΜΟΥ ΜΙΝΩΑ ΠΕ∆ΙΑ∆ΑΣ

5 Μελέτη Τεύχη ∆ηµοπράτησης

47/2011

6 Συντονιστές για θέµατα ασφάλειας και υγείας κατά την εκπόνηση της µελέτης του έργου

7 Έναρξη εργασιών

8 Συµβατική πρόβλεψη της διάρκειας του έργου

ΕΞΙ (6) ΜΗΝΕΣ

9 Είδος έργου

10 Είδος εργοταξίου

11 Εγκριτικές αποφάσεις

12 Ανάδοχος

13 Επιβλέποντες

14 Βοηθοί επιβλέποντες

15 Συντονιστές για θέµατα ασφάλειας και υγείας κατά την εκτέλεση του έργου

16 Υπεργολάβοι -αντικείµενο

17 Αριθµός συνεργείων

18 Μέγιστος αριθµός εργαζόµενων

19 Στοιχεία αναδόχου

Στοιχεία όπως, εγκρίσεις και προβλεπόµενη διάρκεια έργου περιγράφονται στην διακήρυξη του έργου.

2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΥΣ Τα οριζοµενα στο παρον τευχος (σχεδιο και φακελλος ασφαλειας και υγειας) είναι υποχρεωτικα για τον Ανάδοχο και αποτελουν συγκεκριµενοποιηση για τις ιδιαιτερες συνθηκες του εργου και επιπλεον διευρυνση ή/και προσδιορισµο των απαιτησεων που θετει η Ελληνικη Νοµοθεσια. Το παρον τευχος προβλεπεται απο το Π.∆. 305/96 και αποτελει ουσιωδες και αναποσπαστο µερος της Ε.Σ.Υ. και ως εκ τουτου αποτελει συµβατικο τευχος. Η τηρηση των µετρων ασφαλειας που περιγραφονται στο παρον τευχος από µερους του Αναδοχου δεν µειωνει την ευθυνη του ουτε µεταθετει ευθυνες ή συνυπευθυνοτητα στην Υπηρεσια περαν των προβλέποµµενων στην κειµενη νοµοθεσια ευθυνων του Κυριου του εργου. Το σχεδιο ασφαλειας και υγειας αναφερεται στην κατασκευη του εργου και ο φακελλος ασφαλειας και υγειας στις µεταγενεστερες εργασιες σε αυτο (συντηρηση, µετατροπη, καθαρισµος κλπ). Ρητα όµως επισηµαινεται οτι κατα την διαρκεια της κατασκευης και σε περιπτωση εργασιας µεσα ή πλησιον υφισταµµενων δικτυων αποχετευσης ο Αναδοχος είναι υποχρεωµενος να εφαρµοσει τα οριζοµενα στον φακελλο ασφαλειας και υγειας του εργου µε ευθυνη φροντιδα και δαπανη του ακοµα και αν στις σχετικες διαταξεις του φακελλου οριζεται ως υπευθυνη η Υπηρεσια. Η Υπηρεσια αναλαµβανει αυτες τις ευθυνες µετα την οριστικη παραλαβη του εργου ή πριν από αυτην οποτε εκτελει επεµβασεις µε δικη της ευθυνη και για δικους της λογους στο εργο 3. ΚΕΙΜΕΝΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Ενδεικτικος αλλα οχι περιοριστικος Πινακας Νοµοθετηµατων, Αποφασεων, Κοινοτικων Οδηγιων κλπ υπαρχει στο τελος του παροντος τευχους. 4. ΕΙ∆ΙΚΟΙ ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ Συµφωνα µε το Παραρτηµα ΙΙ του Π.∆. 305/96 το παρον εργο περιεχει από την φυση του εργασιες οι οποιες δυνητικα ενεχουν ειδικους κινδυνους για την ασφαλεια και υγεια των εργαζοµενων. Ητοι από τον ενδεικτικο καταλογο του εν λογω παραρτηµατος δυνατον να παρουσιαστουν οι εν λογω κινδυνοι · Εργασιες που εκθετουν τους εργαζοµενους σε κινδυνους καταπλακωσης, βυθισης σε αµµο -λασπη ή πτωσης από υψος κλπ (σηµειο 1 του Παραρτηµατος ΙΙ) · Εργασιες κοντα σε ηλεκτρικους αγωγους υψηλης και µεσης τασης (σηµειο 4 του Παραρτηµατος ΙΙ) εαν υπαρχουν τετοιοι αγωγοι κατα µηκος της χαραξης των αγωγων και για την εργασια µε µηχανηµατα (εκσκαφεις, γερανους κλπ) · Εργασιες σε µερη οπου υπαρχει κινδυνος πνιγµου (σηµειο 5 του Παραρτηµατος ΙΙ) για εργασιες σε αγωγους σε συνδεση µε υφισταµµενο δικτυο · Εργασιες µε χρηση εκρηκτικων υλων δεν γινονται λογω του χαρακτηρα της περιοχης (κατοικηµενη περιοχη) των εργων (σηµειο 9 του Παραρτηµατος ΙΙ). 5. ΓΕΝΙΚΑ 5.1 ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ Οι κινδυνοι που είναι δυνατον να εµφανιστουν κατα την εκτελεση των σχετικων εργασιων προερχονται από :

· Κινδυνοι από χωµατουργικές εργασίες για εργαζοµενους · Κινδυνοι από θραυση ορυγµατων και πιθανη παρουσια νερου · Κατασκευη ξυλοτυπων και ικριωµατων · Εργασιες σε δροµους εντος κατοικηµενων περιοχων - Κυκλοφορια πεζων και οχηµατων · Λειτουργια και κυκλοφορια µηχανηµατων · Λειτουργια ηλεκτρικων µηχανων · Οργανωση εργοταξιου ( φωτισµος, φορτοεκφορτωσεις και µεταφορες, ριψεις, αποθεσεις κλπ) · Παρουσια (νοµιµη ή µη) επισκεπτων · Εργασια κοντα σε δικτυα ∆.Ε.Η. ή υπογεια καλωδια Επισηµαινεται οτι οι εργασιες εκτελουνται σε οδους εντος κατοικηµενων περιοχων και απαιτουν καταληψη ολοκληρου του ευρους της οδου. Σε περιπτωση που για λογους κυκλοφοριακους δεν επιτραπει η καταληψη ολοκληρου του ευρους της οδου και ο αποκλεισµος της τοτε λογω της συνεχιζοµενης κυκλοφοριας τα µετρα ασφαλειας θα πρεπει να τηρουνται ιδιαιτερως αυστηρα και πιθανον να ληφθουν προσθετα. 5.2 ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΑΝΑ∆ΟΧΟΥ · Ο Ανάδοχος οφείλει,ως µοναδικος και αποκλειστικος υπευθυνος να λαµβανει καθε φορα τα αναλογα για καθε περιπτωση και αναγκαια σύµφωνα µε τις κείµενες διατάξεις ασφαλείας και υγιεινης κατά την εκτέλεση έργων µετρα ασφαλείας κατά το στάδιο της εκτέλεσης των έργων, για την ασφαλεια των εργαζοµενων,του εργου,της κυκλοφοριας,των οδων και των εγκαταστασεων τους, των πεζων και των οχηµατων, των υπογειων αγωγων και καλωδιων και εν γενει για την πρόληψη οιουδήποτε ατυχήµατος η ζηµιάς, έχοντας αυτός αποκλειστικά όλες τις αστικές και ποινικές ευθύνες για κάθε ατύχηµα που θα συµβεί απο υπαιτιότητα δική του ή του εργατοτεχνικού του προσωπικού. Η ευθυνη αυτη επεκτεινεται σε ολους τους εργαζοµενους ειτε εργαζονται στον Αναδοχο ειτε στην Επιβλεψη και στον Κυριο του Εργου. Καλυπτει επισης καθε τριτον, στο περιβαλλον και καθε εµπραγµατη αξια. Εχει επισης ο Αναδοχος την υποχρεωση να λαβει καθε προσθετο µετρο για την ικανοποιηση της παραπανω απαιτησης ακοµα και αν το µετρο αυτο δεν περιγραφεται στο παρον τευχος ουτε σαφως προσδιοριζεται στην κειµενη Ελληνικη Νοµοθεσια. · Ο Αναδοχος υποχρεουται να λαµβανει τα καταλληλα µετρα ασφαλειας, να διαθεται το καταλληλο εκπαιδευµενο προσωπικο, να διαθετει τον καταλληλο εξοπλισµο και να οργανωνει την εργασια του µε τροπο ωστε να εκτελουνται µε ασφαλεια οι εργασιες εντος υφισταµµενων δικτυων αποχετευσης . Επισηµαινεται ρητα οτι τα αναφεροµενα στο σχεδιο και στον φακελλο µετρων ασφαλειας και υγειας αποτελουν αποκλειστικη ευθυνη και φροντιδα του Αναδοχου, θα γινονται µε δαπανες του και είναι ενα ελαχιστο απαιτησεων για την εργασια εντος υφισταµµενων δικτυων αποχετευσης . Για την υλοποιηση των αναγκαιων µετρων οι δαπανες βαρυνουν αποκλειστικα τον Αναδοχο. · Υποχρεούται επίσης συµφωνα µε την παρ.1 του αρθρου 8 του Ν.1396/83, την Υ.Α. 130646/84 και το Π.∆.305/96 να εφοδιαζεται µε θεωρηµενο απο την Επιθεωρηση Εργασιας ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ το οποιο θα τηρειται στον χωρο του εργου. · Υποχρεούται τελος να τηρει σχολαστικα τα οριζοµενα στο Π.∆.305/96. δηλαδη µεταξυ των αλλων να ορισει συντονιστη σε θεµατα ασφαλειας και υγιειας κατα την εκτελεση του εργου και να διαβιβαζει πριν από την εναρξη των εργασιων στην επιθεωρηση εργασιας γνωστοποιηση η οποια θα συντασσεται συµφωνα µε το

παραρτηµα ΙΙΙ του αρθρου 12 του εν λογω Π.∆. και γενικως να συµµορφωνεται µε τις διαταξεις αυτου. · Για υπογεια τεχνικα εργα οπως αυτα οριζονται στο Π.∆. 225/89 (βαθος εκσκαφης ανω των 6.00 µετρων) ο αναδοχος υποχρεουται να συµµορφωνεται µε τις διαταξεις αυτου. Ειδικα η συνταξη Μελετης Μετρων Υγιεινης και Ασφαλειας (Μ.Μ.Υ.Α) αποτελει κατα το αρθρο 26 του ανωτερω Π.∆. συµβατικη του υποχρεωση. · Ο αναδοχος είναι υποχρεωµενος σε περιοχες "ευαισθητου πληθυσµου" οπως σχολεια, νοσοκοµεια, γηροκοµεια, εκκλησιες, γηπεδα κλπ σε συννενοηση µε τις αρµοδιες διευθυνσεις /διοικητικα συµβουλια να εξεταζει και να λαµβανει ιδιαιτερα µετρα ασφαλειας. 5.3 ΕΠΙΒΛΕΨΗ · Η Επιβλεψη έχει το δικαιωµα να ζητησει εγγραφως από τον Αναδοχο να λαβει αυστηροτερα µετρα ασφαλειας από εκεινα που αποτελουν συµβατικη του υποχρεωση ή προβλεπονται από την κειµενη Ελληνικη Νοµοθεσια ή εχουν ζητηθει επιπροσθετως από τις Αρµοδιες Αρχες. Ο Αναδοχος είναι υποχρεωµενος να λαβει χωρις καµµια καθυστερηση τα µετρα αυτα. ∆εν δινεται καµµια προσθετη αποζηµιωση για τα προσθετα αυτα µετρα εκτος εαν αποδειχθει οτι τα µετρα αυτα δεν ηταν αναγκαια. · Η Επιβλεψη εαν εκτιµησει οτι δεν τηρουνται τα µετρα ασφαλειας τα οποια προβλεπονται ή/και είναι αναγκαια έχει το δικαιωµα να ζητησει εγγραφως την ληψη ή αποκατασταση των απαραιτητων µετρων ασφαλειας εντος λιαν συντοµου χρονικου διαστηµατος ή /και να ζητησει εγγραφως την διακοπη των εργασιων µεχρι την ληψη ή/και αποκατασταση των απαραιτητων µετρων ασφαλειας. Στην δευτερη αυτη περιπτωση η αποφαση πρεπει να είναι πληρως αιτιολογηµενη, η δε αιτιολογηση να κοινοποιειται στον Αναδοχο. · Σε περιπτωση µη συµµορφωσης ή καθυστερησης συµµορφωσης του αναδοχου σε οποιοδηποτε σχετικη εντολη της επιβλεψης µπορει να επιβληθει ποινικη ρητρα µεχρι 587 ανα ηµερα πλεον των αλλων νοµιµων µετρων και διαδικασιων που µπορουν να ληφθουν. Το ποσον αυτο παρακρατειται από τον εποµενο λογαριασµο του εργου. · Σε ιδιαιτερες περιπτωσεις µεγάλης επικινδυνοτητας η Επιβλεψη διατηρει το δικαιωµα να προβει σε καθε νοµιµη ενεργεια και να λαβει (ειτε η ιδια ειτε µεσω τριτων) ή αποκαταστησει τα απαραιτητα µετρα ασφαλειας χωρις την µεσολαβηση του αναδοχου και να καταλογισει τις σχετικες δαπανες σε βαρος του. Στα πλαισια αυτα ειναι δυνατον ο Επιβλεπων να δωσει εντολη διακοπης των εργασιων την τρεχουσα εργασιµη ηµερα ωστε να δοθει η δυνατοτητα στην Υπηρεσια να λαβει ολα τα προσηκοντα µετρα ειτε η ιδια ειτε δινοντας εντολη στον Αναδοχο για την εκτελεση τους. 6. ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΝΑ ΦΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6.1. ΓΕΝΙΚΑ · Ο αναδοχος υποχρεουται να παρεχει την απαιτουµενη εκπαιδευση και πληροφορηση στο προσωπικο του καθως επισης επαρκη πληροφορηση σχετικα µε την φυση και τις ιδιαιτεροτητες του συγκεκριµµενου εργου. Το προσωπικο θα πρεπει να είναι καταλληλα εκπαιδευµενο µε επαρκη γνωση και εµπειρια σε σχετικες εργασιες. Επισης να εκπαιδευεται σε θεµατα προληψης ατυχηµατων, παροχης ΑΣ βοηθειων, πυροσβεσης, χρηση εξοπλισµου ασφαλειας κλπ. · Το προσωπικο πρεπει να αποτελειται από ενηλικες ικανους και καταλληλους από αποψη υγειας για την συγκεκριµένη εργασια που εκαστος αναλαµβανει. Ο επικεφαλης πρεπει να έχει τα καταλληλα προσοντα και εµπειρια.

· Ο ανάδοχος πρέπει να χορηγεί στο εργατικό προσωπικό τα απαιτούµενα κατά περίπτωση εργασίας ατοµικά και οµαδικά εφόδια προστασίας και εργαλεία για ασφαλή εργασία. Ενδεικτικά και µονον αναφέρονται: κράνη, γυαλιά προστασίας, ζώνες ασφαλείας,ποδιές, γάντια, µάσκες ηλεκτροσυγκολλητών, κ.λ.π. Το προσωπικο είναι υποχρεωµενο να φοραει κατα περιπτωση καταλληλα ενδυµατα (κρανη, σκληρα παπουτσια, ωτασπιδες, προσωπιδες, γαντια κλπ) και να φερει τον σχετικο ατοµικο εξοπλισµο. Απαγορευονται µαντηλια λαιµου, αλυσιδες, ταυτοτητες, δακτυλιδια κλπ. · Απαγορευεται η καταναλωση οινοπνευµατωδων ποτων στο εργοταξιο και η ασκοπη παραµονη, αναπαυση κλπ εργαζοµενων µεσα σε αυτο. Απαγορευονται γενικως ριψοκινδυνες ή αστοχες ή υπερβολικες ενεργειες. · Ο αναδοχος οφειλει να εξασφαλιζει τις απαιτουµενες αδειες από τους αρµοδιους φορεις για την εκτελεση των εργασιων να φροντιζει εαν απαιτειται για την ανανεωση τους η την επεκταση τους, να ακολουθει πληρως τις σχετικες οδηγιες, να πληρωνει τα εξοδα των αδειων και εγκρισεων (αλλα οχι τις τυχον απαιτουµενες εγγυησεις) και να ακολουθει µε σχολαστικη ευλαβεια τις προθεσµιες που τιθενται από τις εγκρισεις και αδειες αυτες. Ρητα απαγορευεται η ανευ σχετικης αδειας εκτελεση εργασιων. Εαν ζητηθει από τον κυριο του εργου ή άλλη αρµοδια Υπηρεσια ο Αναδοχος είναι υποχρεωµενος να συνταξει και να υποβαλλει για εγκριση Μελετη Κυκλοφοριακης Ρυθµισης (Μ.Κ.Ρ). · Ολες οι κατασκευες, µετρα κλπ σχετικα µε την υγιεινη και ασφαλεια εργαζοµενων, τριτων, του εργου κλπ και εν γενει καθε σχετικη προσωρινη ή µη κατασκευη πρεπει να συντηρειται τακτικα µε ευθυνη, φροντιδα και δαπανη του Αναδοχου. Επισης ο αναδοχος οφειλει να ελεγχει τακτικα και συστηµατικα τα µετρα και µεσα ασφαλειας και οποτε και οσες φορες απαιτηθει από τον Κυριο του Εργου ή αλλο αρµοδιο φορεα. Επισης ο Κυριος του εργου µπορει να ζητησει σε τακτα χρονικα διοαστηµατα Αναφορα Ασφαλειας του εργου. · Ο Αναδοχος είναι υποχρεωµενος να διαβρεχει τµηµατα του εργου οταν απαιτειται µε αφθονο νερο για την αποφυγη των οχλησεων από σκονες. · Ο Ανάδοχος όντας υπεύθυνος για την τήρηση των νόµων κλπ. υποχρεούται να ανακοινώνει χωρίς αµέλεια στην Υπηρεσία τυχον συµβαντα καθως και τις επισκεψεις αρµοδιων αρχων στο εργο περιγραφοντας λεπτοµερειακα τις διαταγές και εντολές των διαφόρων αρχών σχετικά µε υποδεικνυόµενα µέτρα ελέγχου,ασφαλείας κλπ. που κατα τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, απευθύνονται η κοινοποιούνται σ'αυτόν. · Για εργασίες που απαιτούν ειδικά µέτρα ασφαλείας ο ανάδοχος θα πρέπει να πάρει όλα τα ενδεδειγµένα πρόσθετα και ειδικά µέτρα ασφαλείας και να εφαρµόζει αυστηρά τους κανονισµούς που ισχύουν για την πρόληψη ατυχηµάτων. Επισης για ειδικες τετοιες εργασιες θα γινεται εφοσον απαιτειται ειδικη µελετη από εµπειρο Μηχανικο. · Ολες οι κατασκευασιµες εγκαταστασεις και τα τµηµατα τους πρεπει να είναι µε τετοιο τροπο διαστασιολογηµενες, τοποθετηµενες, στηριγµενες, αγκυρωµενες και κατασκευασµενες από καταλληλα υλικα ωστε να µπορουν να παραλαβουν και να µεταφερουν τα διαφορα φορτια που αναπτυσσονται σε ολες τις φασεις χρησιµοιποιησης τους. Μεταβολη των παραµετρων σχεδιασµου οδηγει σε ελεγχο και ενισχυση ή αντικατσταση τους. ∆εν επιτρεπεται η υπερφορτιση τους. · Ολες οι κατασκευασιµες εγκαταστασεις και τα τµηµατα τους οι οποιες µονον µετα από σκληρυνση ή συνδεση µε αλλα τµηµατα ή µε µετεπειτα προσθετες κατασκευαστικες παρεµβασεις αποκτουν την πληρη φερουσα ικανοτητα τους επιτρεπεται να φορτιζονται µονον κατ άντιστοιχια µε την εκαστοτε φερουσα ικανοτητα τους. · Ολες οι κατασκευες πρεπει να ελεγχονται για την ευσταθεια και την φερουσα ικανοτητα τους. Μετα από διακοπη εργασιων για ικανο χρονικό διστηµα ή αλλαγες ή εξαντληση χρονου ζωης ή υπερβολικη χρησιµοποιηση ή εκτακτα γεγονοτα πρεπει να ελεγχονται εκ νεου

· ∆εν επιτρεπεται γενικα η εκτελεση ταυτοχρονως εργασιων σε διαφορετικα επιπεδα στην ιδια θεση εκτος εαν εχουν ληφθει σοβαρα µετρα ασφαλειας για την προστασια των εργαζοµενων στο χαµηλοτερο επιπεδο από πτωσεις αντικειµενων κλπ. · Εκτός των αλλων ο ανάδοχος υποχρεούται στην τοποθέτηση εµποδίων εγκεκριµένου απο την Υπηρεσία τύπου που θα τοποθετούνται σε εµφανή σηµεία του έργου (αρχή, τέλος και σε ενδιάµεσα σηµεία αναλόγως του µήκους του εκτελουµένου έργου) και πάντως σε αριθµό όχι ολιγότερο των δυο ανα πενήντα µέτρα. Ο κύριος του έργου επιφυλάσσει το δικαίωµα να τροποποιήσει τον τύπο του εµποδίου και την τροποποίηση αυτή να την γνωστοποιήσει κατά την εγκατάσταση του αναδόχου στα έργα µετά την υπογραφή σχετικής εργολαβικής συµβάσεως. ∆ΗΜΟΣ ΜΙΝΩΑ ΠΕ∆ΙΑ∆ΑΣ ΕΡΓΟ : ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ ΑΥΛΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ : 123.000,00 ΕΥΡΩ ΑΝΑ∆ΟΧΟΣ: ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ / ΤΗΛ.:

Ο ανάδοχος υποχρεούται γενικως να µεριµνήσει για τον εφοδιασµό των θέσεων εργασίας µε πόσιµο νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής και καθαριότητας εφόσον απαιτουνται απο το Νοµο, να εξασφαλίσει µέσα παροχής πρώτων βοηθειών, να κατασκευάσει και τοποθετήσει κατάλληλες πινακίδες ή φωτεινά σήµατα επισήµανσης καί απαγόρευσης επικίνδυνων θέσεων καθώς και προειδοποιητικές και συµβουλευτικές πινακίδες τόσο για τους εργαζόµενους όσο και για τους κινούµενους στο εργοτάξιο . · Να ανεγερθουν ολες οι τυχόν απαιτούµενες προσωρινές εγκαταστάσεις για την εκτέλεση των έργων της εργολαβίας σε θέσεις επιτρεπόµενες απο την Αστυνοµία, την Υπηρεσία επίβλεψης και τις άλλες αρµόδιες αρχές, µε ευθύνη του αναδόχου ο οποίος και θα τις συντηρεί σε καλή κατάσταση υποχρεούµενος συγχρόνως στην εν καιρώ καθαίρεση και αποκόµιση των προιόντων τους. · Σε επικινδυνες θεσεις περαν των αλλων µετρων ασφαλειας θα πρεπει οι εργαζοµενοι να είναι δεµενοι από σταθερο σηµειο µε ζωνη ασφαλειας. · Θα πρεπει καθηµερινα και ιδιαιτερα σε επικινδυνες θεσεις ή φασεις της εργασιας να γινεται επιθεωρηση για την τηρηση των µετρων ασφαλειας και την πιθανοτητα αναγκης επεκτασης και βελτιωσης ή αναθεωρησης τους. · Η µεταφορα, αποθεση και τοποθετηση παντος ειδους ετοιµων τεµαχιων (π.χ. σωληνες, φρεατια κλπ) πρεπει να γινεται µε τετοιον τροπο ωστε να αποφευγονται ζηµιες οι οποιες µπορουν να µειωσουν την ευσταθεια ή την φερουσα ικανοτητα τους και να οδηγησουν σε ατυχηµατα. Επισης πρεπει να ελεγχονται για την διαπιστωση ορατων ζηµιων, παραµορφωσεων και ρωγµων. · Το ανοιγµα των καλυµµατων των φρεατιων και εσχαρων θα γινεται µε την χρηση των ειδικων εργαλειων. Καλυµµατα τα οποια εχουν σφηνωθει λογω παγετου δεν επιτρεπεται να αφαιρουνται µε την βοηθεια φωτιας (λογω κινδυνου εκρηξης) ή αλλα µεσα. · Οι πινακίδες σήµανσης τοποθετούνται σε ύψος 1,90µ. - 2,00 µ. 6.2. ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ · Ο Αναδοχος υποχρεούται πριν την εναρξη των εργασιων να απευθυνεται σε ολες τις αρµοδιες Υπηρεσιες για τον ακριβη εντοπισµο των υπογειων αγωγων και καλωδιων και αλλων κατασκευων ή εγκαταστασεων, να λαµβανει την εγκριση τους και να συµµορφωνεται µε τις υποδειξεις τους.

· Ο Αναδοχος πριν την εναρξη των εργασιων (ή αυτοτελους φασεως αυτων ή/και οποτεδηποτε απαιτειται) και για την συνεπαγοµενη ρυθµιση της κυκλοφοριας πρεπει να λαβει τις σχετικες εγκρισεις (Επιτροπη Πολεοδοµικου Σχεδιασµου και Κυκλοφοριακης Ρυθµισης, Τροχαια, ΚΤΕΛ κλπ) · Ο Αναδοχος, εάν απαιτειται εκ του χαρακτηρισµου της οδου, πριν την εναρξη των εργασιων θα πρεπει να λαµβανει σχετικη εγκριση από την αρµοδια ∆.Ε.Κ.Ε. · Ταυτοχρονα ο Αναδοχος (πριν την εναρξη οποιασδηποτε εργασιας) θα πρεπει να βεβαιωθει µε καθε τροπο οτι στον προβλεποµµενο χωρο εργασιας δεν υπαρχει οποιαδηποτε κατασκευη από την οποιαν δυνατον να υπαρξει κινδυνος για τους εργαζοµενους και να εκτιµηθει εαν απαιτειται επισκευη, στηριξη ή καθαιρεση τους και να λαµβανονται οι αντιστοιχες εγκρισεις. · Τυχον απαιτησεις ασφαλειας και υγειας που θετουν οι Υπηρεσιες αυτες είναι υποχρεωτικες για τον Αναδοχο και θα εκτελεστουν αδαπανως (εκτος εαν περιλαµβανονταιι στο Τιµολογιο). 6.3 ∆ΟΚΙΜΑΣΤΙΚΕΣ ΤΟΜΕΣ · Ο Αναδοχος µετα την ληψη των σχετικων στοιχειων και εφοσον κριθει από την Υπηρεσια οτι απαιτειται θα πραγµατοποιησει δοκιµαστικες τοµες για την συµπληρωση των στοιχειων ή την επιβεβαιωση τους. Για την πραγµατοποιση τους και την συνεπαγοµενη ρυθµιση της κυκλοφοριας πρεπει να ληφθουν οι σχετικες εγκρισεις. · Οι δοκιµαστικες αυτες τοµες θα εκτελουνται µε την δεουσα προσοχη. · Τουλαχιστον πεντε (5) ηµερες πριν την εναρξη των δοκιµαστικων τοµων θα τοποθετηθει στους κοµβους σηµανση αναγγελιας η οποια αποσυρεται µε την εναρξη των εργασιων Οι πινακιδες αυτες θα είναι του παρακατω τυπου.

ΠΡΟΣΟΧΗ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΕΝΑΡΞΗ .../.../... ΛΗΞΗ . ../.../...

· Με την περαιωση της εργασιας των δοκιµαστικων τοµων και µεχρι την εναρξη των εργασιων στην συγκεκριµένη θεση (εφοσον δεν υπαρξει πληρης αποκατασταση του οδοστρωµατος) θα τοποθετηθει στους κοµβους σηµανση η οποια αποσυρεται µε την εναρξη των εργασιων Οι πινακιδες αυτες θα είναι του παρακατω τυπου. Σε περιπτωση σχετικης εντολης από την Υπηρεσια προς τον Αναδοχο για συντηρηση του ορυγµατος ο Αναδοχος είναι υποχρεωµενος να προβει στις απαραιτητες εργασιες το αργοτερο εντος 24 ωρων. Σε ειδικες περιπτωσεις µεγάλης επικινδυνοτητας είναι δυνατον να ζητηθει η αµεση εκτελεση των σχετικων εργασιων και ο Αναδοχος είναι υποχρεωµενος να προβει στις εργασιες αυτες αµεσα.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Ο∆ΟΣΤΡΩΜΑ ΜΕ ΤΟΜΕΣ

· Ο Αναδοχος από την εκτελεση των δοκιµαστικων τοµων και µεχρι την πληρη αποκατασταση της οδου εχει την υποχρεωση καθηµερινου ελεγχου των ορυγµατων και των επιχωσεων και συντηρησης τους για την αποφυγη ατυχηµατων.

6.4. ΕΝΑΡΞΗ ΚΥΡΙΩΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ · Ο Αναδοχος τουλαχιστον πεντε (5) ηµερες πριν την εκτελεση των εργασιων κατασκευης των αγωγων οφειλει να εγκαταστησει σηµανση αναγγελιας κυκλοφοριακων ρυθµισεων οι οποιες αποσυρονται µε το περας των εργασιων Οι πινακιδες αυτες θα είναι των παρακατω τυπων.

ΠΡΟΣΟΧΗ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ Ο∆ΟΣ .............. ΚΛΕΙΣΤΗ

ΕΝΑΡΞΗ ../../.. ΛΗΞΗ ../../..

ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ

ΜΗΝ ΣΤΑΘΜΕΥΕΤΑΙ ∆ΕΞΙΑ (ΑΡΙΣΤΕΡΑ) ΑΠΟ ../../.. ΕΩΣ ../../..

· Στο Εργοταξιο θα υπαρχουν µονιµα στις απαραιτητες θεσεις πινακιδες του παρακατω τυπου:

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΣΕ ΜΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

6.5. ΚΟΠΗ ΑΣΦΑΛΤΟΤΑΠΗΤΑ · Ολοι οι εργαζοµενοι θα φορουν κρανος, ανακλαστικο γιλεκο (η ενδυµατα ζωηρου χρωµατος κιτρινου ή ζωηρου πορτοκαλι ή αλλα ανακλαστικα εξαρτηµατα), γαντια και υποδηµατα ασφαλειας. Επισης ωτασπιδες για την αντιµετωπιση του θορυβου και µασκες για την αντιµετωπιση της σκονης. · Η κινηση των µηχανηµατων θα γινεται σε οριοθετηµενη µε κωνους λωριδα. Οι κωνοι θα απεχουν το πολύ 1,50 µετρα ο ενας από τον αλλον και θα τοποθετειται η προβλεποµενη από τον Νοµο σηµανση. Σηµανση θα τοποθετειται και στους καθετους δροµους εαν απαιτειται. · Για να αποδοθει το τµηµα στην κυκλοφορια πριν την εκσκαφη θα προηγειται καθαρισµος και πλυσιµο του. 6.6. ΕΚΣΚΑΦΕΣ Α. ΕΚΣΚΑΦΗ ΟΡΥΓΜΑΤΩΝ · Ολοι οι εργαζοµενοι (εκτος οδηγων και χειριστων) θα φορουν κρανος, ανακλαστικο γιλεκο ( η ενδυµατα ζωηρου χρωµατος κιτρινου ή ζωηρου πορτοκαλι ή

αλλα ανακλαστικα εξαρτηµατα) γαντια και υποδηµατα ασφαλειας. Επισης εαν απαιτειται ωτασπιδες για την αντιµετωπιση του θορυβου και µασκες για την αντιµετωπιση της σκονης. · Κατά την διάρκεια των εκσκαφών θα δίδεται µέριµνα ώστε το κατάστρωµα της οδού να παραµένει τελείως καθαρό από υλικά εκσκαφής. · Τα ορυγµατα θα πρεπει να διαθετουν επαρκες πλατος. Τα πλατη των ορυγµατων που οριζονται στην παρουσα µελετη είναι επαρκη για την καθε διαµετρο αγωγου που προβλεπεται να τοποθετηθει. Σε ειδικες περιπτωσεις σε συννενοηση Αναδοχου και Υπηρεσιας δυνατον να καθοριζονται διαφορετικα πλατη εκσκαφων. · Επισφαλη τµηµατα των πρανων πρεπει να κατακρηµνιζονται (ή να υποστηλωνονται, επενδυονται κλπ) προσεκτικα από εµπειρο προσωπικο και µε τον καταλληλο εξοπλισµο (δυο τουλαχιστον) για να αποφευχθουν ατυχηµατα από ξαφνικη τους πτωση. Ειδικα πρεπει να ελεγχεται η αναπτυξη τετοιων καταστασεων µετα από ισχυρες βροχοπτωσεις, καταπτωσεις πρανων κλπ · Ιδιαιτερη προσοχη πρεπει να δοθει στην παρουσια πλησιον του ορυγµατος ξανασκαµµενων ή εν γενει χαλαρων εδαφων λογω του µεγαλου κινδυνου καταπτωσεων στα εδαφη αυτα. Β. ΑΝΤΙΣΤΗΡΙΞΗ · Η αντιστηριξη είναι υποχρεωτικη για βαθος εκσκαφης ανω των 2,00 µετρων ή ανεξαρτητως βαθους οταν επιβαλλεται από την φυση του εδαφους · Η αντιστηριξη γινεται ταυτοχρονως µε την εκσκαφη η οποια προηγειται ελαχιστα και µονον οσον επιβαλλεται για την εκτελεση των εργασιων. Θα είναι συνεχης και δεν θα περιλαµβανει τµηµατα χωρις συνοχη ή χαλαρα. · Απαιτησεις για την αντιστηριξη περιγραφονται αναλυτικα στην Τεχνικη Εκθεση, στις Τεχνικες Προδιαγραφες και στα σχεδια της µελετης. Γενικα πρεπει να λαµβανονται υποψη ολοι οι παραγοντες που επηρρεαζουν την ευσταθεια του ορυγµατος · Η αντιστηριξη θα προεξεχει από το εδαφος τουλαχιστον 15 εκ ωστε να εµποδιζεται η πτωση λιθων και χωµατων µεσα στο ορυγµα. · Οι εργαζοµενοι κατα την κατασκευη της αντιστηριξης πρεπει να εργαζονται από την προστατευµενη περιοχη προς την απροστατευτη. Η εργασια πρεπει να γινεται γρηγορα ωστε να ελαχιστοποιειται ο κινδυνος αλλα και µε σχολαστικη προσοχη και κατω από τις οδηγιες του υπευθυνου µηχανικου του Αναδοχου. · Η συγκεντρωση προιοντων εκσκαφης, υλικων, εργαλειων , µηχανηµατων κλπ πρεπει να γινεται εκτος του πρισµατος ολισθησης του πρανους ωστε να αποφευχθει η φορτιση της αντιστηριξης και η αστοχια της. · Η αντιστηριξη µπορει να µετατραπει καθ' οιονδηποτε τροπο µονον µετα από σχετικη αναθεωρηση της µελετης και εγκριση αυτης. · Η αποµακρυνση της αντιστηριξης γινεται σταδιακα µε την προοδο της επανεπιχωσης του ορυγµατος. Σε ειδικες περιπτωσεις είναι δυνατον να παραµεινει για λογους ασφαλειας και µετα την ολοκληρωση των εργασιων. Γ. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΕΙΣΡΟΗ Υ∆ΑΤΩΝ · Οποιαδήποτε ποσότητα νερού (ή και λυµατων από το υφισταµµενο δικτυο) πρέπει να αποµακρύνεται αµεσως µε άντληση και διοχέτευση απ’ευθείας στο σύστηµα οµβρίων(υπογεια νερα) ή σε καταλληλο αποδεκτη (λυµατα). · Ιδιαιτερη σηµασια πρεπει να δοθει ωστε η αντληση να µην προκαλεσει προβληµατα στις γειτονικες κατασκευες λογω πτωσης του υδροφορου οριζοντα. ∆. ΠΕΡΙΦΡΑΞΗ ΟΡΥΓΜΑΤΟΣ - ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ

Ο Αναδοχος οφειλει να µεριµνήσει για την πλήρη και σύµφωνα προς τις ισχύουσες διατάξεις καταλληλη σταθερη και ανθεκτικη περιφραξη του εργοταξιου και των ορυγµατων και για την φωτεινη σηµατοδοτηση, την σηµανση, τις οριζοντιες διαγραµµισεις, τις καλωδιωσεις και την σχετικη υποδοµη σηµατοδοτησης και ηλεκτροφωτισµου. Τα ανωτερω θα καλυπτουν τις απαιτησεις ασφαλειας τοσο για τις ηµέρες οσο και για τις νύκτες των χώρων των εργοταξίων του για την ασφαλη καθοδήγηση της κυκλοφορίας πεζών και τροχοφόρων. Για λόγους κυκλοφορίας και ασφαλείας η κατασκευή του έργου θα αρχίζει και θα ολοκληρώνεται κατά διαδοχικά τµήµατα που το µήκος καθενός θα ισούται µε την απόσταση µεταξύ δυο διαδοχικών φρεατίων εκτός αν άλλως κρίνει η Υπηρεσία. · Η τάφρος περιφράσεται εκτός του µετώπου προόδου της εκσκαφής και πλησίον αυτού. Συγκεκριµένα τοποθετείται πλέγµα, ανακλαστικής ικανότητας, ελάχιστου πλάτους (ύψους) 0,80 m, το οποίο στηρίζεται ικανοποιητικά (π.χ. τοποθέτηση επί άγκιστρον, πρόσδεση) σε κάθετα στοιχεία τα οποία απέχουν µέγιστη απόσταση µεταξύ τους: α. 3,5 m για δρόµους ταχείας κυκλοφορίας (ταχύτητα µεγαλύτερη των 60 km)

ή ανοιχτούς χώρους (µεγάλες ταχύτητες ανέµου) και β. 5,0 m για δρόµους σε κλειστούς χώρους

· Η απόσταση µεταξύ µετώπου εκσκαφής και περίφραξης δεν επιτρέπεται να είναι µεγαλύτερη από 20 m και σηµαίνεται µε κώνους οι οποίοι τοποθετούνται κατά µήκος της εκσκαφής σε µέγιστη απόσταση µεταξύ τους 1,2 m ή µε φράγµατα ελαχίστου πλάτους 0,60 m τοποθετούµενα µε την έννοια του πλάτους των κατά µήκος της εκσκαφής έτσι ώστε η µεταξύ τους απόσταση να µην είναι µεγαλύτερη του 1,5 m. · Με την ολοκλήρωση της εκσκαφής κάθε ηµέρα ή την διακοπή για διάστηµα εξαρτώµενο από τις κυκλοφοριακές συνθήκες και πάντως όχι µεγαλύτερη των 2 ωρών επιβάλλεται η δια πλέγµατος πλήρης περίφραξη της τάφρου. · Περιµετρικά εκσκαφών βάθους µεγαλύτερων των 2,25 µ. θα τοποθετείται σταθερή περίφραξη τύπου πλέγµατος ή στηθαίου µε µεσοσανίδια σε ύψος 1,00 µ. και 0,60 µ. αντίστοιχα (πλέον του πλέγµατος περίφραξης του εργοταξίου, εκτός αν αυτό εφάπτεται της τάφρου). · Απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση η χρήση κορδέλας οδοποιίας ή συναφούς µέσου σήµανσης. · Αν οι συνθήκες το επιτρέπουν είναι σκόπιµο η περίφραξη να καλύπτει την τάφρο και τον διάδροµο κίνησης εργαζοµένων ή και µηχανηµάτων. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα πρέπει να δηµιουργείται και άλλη λωριδα µειωµενου πλατους µε προοδευτικά µειωµένου πλάτους λωρίδα να προηγείται αυτής, µέσα στην οποία θα πραγµατοείται η κίνηση µηχανηµάτων και εργαζοµένων. Οι πινακίδες σήµανσης τοποθετούνται στο πλησιέστερο όριο προς την κυκλοφορία. Η οριοθέτηση στην δεύτερη περίπτωση µπορεί να γίνει µε κώνους οι οποίοι τοποθετούνται σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην παρουσα. Ε. ∆ΙΑΒΑΣΕΙΣ · Ο αναδοχος οφειλει να εξασφαλιζει την κυκλοφορια των περιοικων και την ανετη και ασφαλη προσβαση στις κατοικιες και τα καταστηµατα τοποθετωντας και την απαιτουµενη σηµανση. Εαν κατασκευασθουν διαβασεις θα σηµαινονται και θα φωτιζονται και θα είναι σύµφωνες µε τον πίνακα 3.

· ∆ίπλα στις διαβάσεις θα τοποθετείται η πινακίδα Π-21 (Ν. 2094/92) σε ύψος 1,90 - 2,00 m και από τις δύο πλευρές κίνησης των πεζών και επιπροσθέτως από την πλευρά της κυκλοφορίας των οχηµάτων. · Επίσης 20 m πριν την διάβαση το όριο ταχύτητας θα οριοθετείται στα 20 km/h εκτός αν λειτουργεί φωτεινή σήµανση. · Στις διαβάσεις αποφεύγονται τα σκαλοπάτια. Αν αυτό είναι αδύνατο τότε το ρίχτυ είναι το πολύ 16,5 εκ. και το πάτηµα κατ’ελάχιστο 27,5 εκ. · Πλευρικά οι διαβάσεις προστατεύονται µε στοιχεία τα οποία τρέχουν σε ύψος 0,60 µ. και 1,00 µ. (χειρολησθήρας). Το πλάτος της διάβασης είναι κατ’ελάχιστον 0,60 µ. σε περιοχής µικρής συνάθροισης κοινού, 0,75 µ. σε µεσαίας και 1,00 µ. σε µεγάλης (π.χ σχολεία, γήπεδα). · Οι διαβάσεις κατασκευάζονται έτσι ώστε να εξασφαλίζουν µήκος επί του οδοστρώµατος, πριν την έξοδο από την περίφραξη ίσο µε 1,5 πάτηµα. Οι διαβάσεις πεζών σηµαίνονται µε την πινακίδα Π-21 (Ν. 2094/92) και από τις δύο πλευρές της διάβασης. Οι πινακίδες αυτές φωτίζονται κατά την διάρκεια της νύχτας. Οι αποστάσεις µεταξύ δύο διαβάσεων καθορίζονται µε βάση την περιοχή και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Μέγιστες αποστάσεις δίνει ο πίνακας 3. · Γεφυρώσεις των τάφρων πρέπει να εξασφαλίζουν την µικρότερη δυνατή όχληση της κυκλοφορίας και τροφοδοσίας των περιοχών. · Η γεφύρωση πραγµατοποιείται µε µεταλλικά ελάσµατα ελάχιστων απαιτήσεων πάχους σύµφωνα µε τον πίνακα 4. · Τα ελάσµατα τοποθετούνται µετά από αντιστήριξη των τοιχωµάτων της εκσκαφής σε µήκος υπερβάλον της διάβασης κατά 60 cm εκατέρωθεν. Οι διαστάσεις των ελασµάτων πρέπει να εξασφαλίζουν στήριξη κατά 60 cm τουλάχιστον εκατέρωθεν της τάφρου άνεση κίνησης των αυτοκινήτων (ελάχιστη απόσταση των τροχών από τα άκρα του ελάσµατος 30 cm), οµαλή προσπέλαση (χρήση ή δηµιουργίαράµπας) και το αµετάθετό τους. Καθόλο το µήκος της διάβασης και σε επαφή µε αυτή τοποθετείται πλέγµα ή στερεα προσαρµοσµένα προστατευτικά κιγκλιδώµατα µε δύο οριζόντια στοιχεία σε ύψος 0,60 µ. και 1,00 µ. Το πλάτος των ελασµάτων πρέπει να είναι 1,20 µ. ΣΤ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ · Ρητά καθορίζεται ότι ο Αναδοχος ειναι αποκλειστικα υπευθυνος για την τηρηση των σχετικων διαταξεων οσον αφορα στην λειτουργια και κυκλοφορια των µεταφορικων του µεσων και µηχανηµατων. · Η κινηση µηχανηµατων και εργαζοµενων πρεπει να γινεται εντος οριοθετηµενης από κωνους λωριδας. · Εαν τα µηχανηµατα παραµενουν στο εργοταξιο µετα το περας των εργασιων καλυπτονται από την περιφραξη κλειδωνονται και ασφαλιζονται. · Θα πρεπει να τηρειται ελαχιστη αποσταση ασφαλειας από τα χειλη του ορυγµατος ιση µε: s =2*P + 0,02*h οπου Ρ το ανα αξονα φορτιο σε τοννους και h το βαθος εκσκαφης σε µετρα µε ελαχιστη τιµη του s ta 80 εκ. · ∆εν επιτρεπεται κινηση ή εργασια εργαζοµενων πλησιον των µηχανηµατων κατα την διαρκεια που αυτα εργαζονται ή κυκλοφορουν εκτος εαν έχει εχουν ληφθει προσθετα µετρα και δεν κινδυνευουν. · Οι διαδροµοι κυκλοφοριας οχηµατων και µηχανηµατων εαν απαιτουνται θα εχουν επαρκες πλατος ωστε να εξασφαλιζεται εκατερωθεν του οχηµατος ελευθερος χωρος τουλαχιστον 60 εκ Ζ. ΣΗΜΑΝΣΗ · Σε ότι αφορά την σήµανση πριν και µετά το εργοτάξιο αυτή εφαρµόζεται σύµφωνα µε τις ΥΑΒΜ5/30058/83 και ΥΑ ΒΜ5/30428/80 εγκυκλιους για εντός ή εκτός κατοικηµένων περιοχών αντίστοιχα.

· Οι πινακίδες σήµανσης οδών επαναλαµβάνονται κατά µήκος της προοδευτικά µειωµένου πλάτους λωρίδας και της λωρίδας µειωµένου πλάτους όταν το µήκος των είναι µεγαλύτερο από 50 και 80 m αντίστοιχα. Οι πινακίδες οι οποίες επαναλαµβάνονται είναι αυτές που ορίζονται στον Ν. 2094/92, ανάλογα των κυκλοφοριακών συνθηκών. Η ελάχιστη απάιτηση την οποία θέτει η παρούσα προδιαγραφή δίνεται στον πίνακα 2. · Εκσκαφές επιτρέπεται να πραγµατοποιηθούν σε απόσταση ασφαλειας (εκτος εαν δεν γινεται διαφορετικα η απαιτείται από τις αρµόδιες αρχές οποτε πρεπει να ληφθουν ιδιιατερα προσθετα µετρα) από οδούς ταχείας ή βαριάς κυκλοφορίας µε παράλληλη υποστήριξη του µετώπου των εκσκαφών προς τις οδούς αυτές. · Σηµανση θα τοποθετειται και στους καθετους δροµους εαν απαιτειται. Απαγορευται η χρηση κορδελας οδοποιιας ή αλλου συναφους µεσου σηµανσης. Ολα τα σηµατα πρεπει να είναι συµφωνα µε την σχετικη εγκυκλιο και την εν γενει νοµοθεσια, προτυπα κλπ. · Τα ανωτερω θα καλυπτουν τις απαιτησεις ασφαλειας τοσο για τις ηµέρας οσο και για τις νύκτες (βλεπε ιδιαιτερη παραγραφο) των χώρων των εργοταξίων του για την ασφαλη καθοδήγηση της κυκλοφορίας πεζών και τροχοφόρων. 6.7. ΚΑΤΑΒΙΒΑΣΜΟΣ ΥΛΙΚΩΝ · Εφοσον απαιτειται παρουσια εργαζοµενων κοντα στον εξοπλισµο κατα την καταβιβαση για την υποβοηθηση του καταβιβασµου υλικων οι εργαζοµενοι θα διαθετουν ατοµικα µεσα προστασιας και θα εργαζονται προσεκτικα και µεσα στο αντιστηριγµενο τµηµα της εκσκαφης. 6.8 ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΩΛΗΝΩΝ - ΣΥΝ∆ΕΣΕΙΣ · Οι σωληνες θα τοποθετουνται στην ακριβη τους θεση µε την χρηση του καταλληλου εξοπλισµου και εργαλειων ανθεκτικων για το συγκεκριµµενο βαρος. · Οι εργαζοµενοι θα διαθετουν ατοµικα µεσα προστασιας και θα εργαζονται προσεκτικα και µεσα στο αντιστηριγµενο τµηµα της εκσκαφης. · Οι εργαζοµενοι εαν απαιτειται πρεπει να είναι δεµενοι µε ανθεκτικη ζωνη. 6.9 ΕΠΑΝΕΠΙΧΩΣΗ - ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ ΟΡΥΓΜΑΤΟΣ · Κατα την ωρα εργασιας των µηχανηµατων για την επανεπιχωση του ορυγµατος κανενας εργαζοµενος δεν θα εργαζεται εντος αυτου. Κατα την ωρα της συµπυκνωσης της επανεπιχωσης κατα στρωσεις δεν θα εργαζονται παραλληλα τα µηχανηµατα. · Οι αντιστηριξεις θα ανασυρονται βαθµιδωτα αναλογα µε την προοδο της επανεπιχωσης 6.10 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΑΣΦΑΛΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ · Οι εργαζόµενοι φορούν κράνος, ανακλαστικό γιλέκο και υποδήµατα ασφαλείας. · Το εργατάξιο οριοθετείται ως εξής: α. Αν πρόκειται για µεσαία λωρίδα τότε χρησιµοποιούνται κώνοι οι οποίοι

απέχουν µεταξύ τους µέγιστη απόσταση 3.5 m. β. Αν πρόκειται για ακρινή λωρίδα, τότε από την πλευρά της κίνησης η

οριοθέτηση γίνεται µε κώνους όπως στην περίπτωση (α) ενώ από την πλευρά του πεζοδροµίου ή της νησίδας αν χρησιµοποιείται από πεζούς, µε πλέγµα

Σε κάθε περίπτωση (α ή β) από την πλευρά της κυκλοφορίας ισχύουν τα σχετικά µε την επανάληψη των πινακίδων σήµανσης οριζόµενα.

6.11 ∆ΟΚΙΜΕΣ ∆ΙΚΤΥΟΥ ∆εν απαιτουνται ιδιαιτερα µετρα ασφαλειας. Πρεπει να τηρουνται ολοι οι γενικοι κανονες ασφαλειας 6.12 ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ - ΣΗΜΑΝΣΗΣ · Μετά το πέρας των εργασιών και πριν αποδοθεί ένα τµήµα της οδού και πάλι στην κοινή χρήση, το τµήµα θα καθαρίζεται και πλένεται αν χρειάζεται, θα αποµακρυνεται πλήρως η προσωρινή σήµανση και θα αποκαθίσταται η µόνιµη (την οποία ο Εργολάβος προσωρινά είχε καλύψει). · Οι σχετικες προσωρινες κατασκευες µετα την αποπερατωση του εργου ή τµηµατος αυτου θα καθαιρουνται και εν γενει θα αποκαθισταται πληρως το οδοστρωµα και ολο το φυσικο ή/και δοµηµενο περιβαλλον στην προτερα του κατασταση. 7. ΕΙ∆ΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ Οι κανονες αυτοι ισχυουν συµπληρωµατικα προς αυτους που αναπτυσσονται παραπανω και οι οποιοι και αυτοι σκοπο εχουν να αντιµετωπιζουν κινδυνους που περιγραφονται εδω αναλυτικα. 7.1 ΝΥΚΤΕΡΙΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΗΜΑΝΣΗ · Κατά την εκτέλεση νυκτερινής εργασίας ο ανάδοχος υποχρεούται να παρέχει τον απαιτούµενο φωτισµό για την ασφάλεια του προσωπικού και κάθε τρίτου . Ο φωτισµος και τα φωτιστικα σωµατα πρεπει να είναι ετσι διευθετηµενα ετσι ωστε να εξασφαλιζεται φωτισµος τουλαχιστον 300 LUX οµοιοµορφα κατανεµηµενοςπου δεν θα προκαλει θαµβωση και γενικα θα δηµιουργει συνθηκες ασφαλους εργασιας και κυκλοφοριας. Επιβαλλεται να υπαρχει και εφεδρικος φωτισµος ασφαλειας καθως επισης και ατοµικοι φανοι καταλληλου τυπου για ολους τους εργαζοµενους. · Απαιτήσεις φωτεινης σηµανσης κατά την νύκτα ή ωρες µειωµένης ορατότητας: Κατά µήκος της περίφραξης του εργοταξίου και από την πλευρά της κυκλοφορίας τοποθετείται φανός σε ύψος 1,20-1,35 µ. χρώµατος κόκκινου στα δεξιά της επερχόµενης κυκλοφορίας και άσπρο στα αριστερά της αντίθετης κατεύθυνσης. Οι µέγιστες αποστάσεις µεταξύ των φανών δίνονται στον πίνακα 5. 7.2. ∆ΥΣΜΕΝΕΙΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Απαγορευεται η εκτελεση εργασιων µε δυσµενεις καιρικες συνθηκες. Επιτρεπεταιι µε εµπειρο προσωπικο, καταλληλο εξοπλισµο και ληψη των απαραιτητων µετρων ασφαλειας για εργασιες επεµβασεων που εχουν σκοπο να αποτρεψουν ιδιαιτερα σηµαντικους κινδυνους (π.χ πληµµυρες). 7.3. ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Ο ανάδοχος υποχρεούται να φροντίζει για την προληψη και αντιµετώπιση πυρκαϊών στις εγκαταστάσεις γενικά του εργοταξίου και γενικοτερα και υποχρεούται να φροντίζει:

· Για τον περιοδικό καθαρισµό του χώρου του εργοταξίου από επικίνδυνα και αναφλέξιµα υλικά καί την κατάλληλη διάθεσή τους . · Για την χρηση καταλληλου εξοπλισµου · Για την εγκατάσταση κατάλληλου εξοπλισµού πυρόσβεσης. · Να µην πραγµατοποιεί εργασίες συγκολλήσεων ή και άλλων ανοικτής πυράς κοντά σε χώρους αποθήκευσης καυσίµων ή άλλων εύφλεκτων υλών του εργοταξίου και των γειτονικών ιδιοκτησιών που ανήκουν σε άλλους (εργοστάσια, δεξαµενές υγρών καυσίµων κ.λ.π.) και πριν εξασφαλισει οτι δεν υπαρχουν στον αγωγο, ορυγµα, φρεατιο ευφλεκτα αερια. · Να απαγορευεται η χρηση γυµνης φλογας στην εργασια. · Να εκπαιδεύσει κατάλληλα το προσωπικό του στην χρήση πυροσβεστήρων. · Οι γεννήτριες ρεύµατος δεν πρέπει να υπερφορτώνονται. · Απαγορεύεται η χρήση φωτιάς για ζέσταµα. · Απαγορεύεται η ελεύθερη καύση άχρηστων υλικών, υλικών συσκευασίας κλπ. Ο Αναδοχος οφείλει να εφοδιάσει: α. Ολα τα µηχανήµατα, φορτηγά και επιβατικά αυτοκίνητα µε πυροσβεστήρα

τύπου ξηράς κόνεως 6 kg για µηχανήµατα και φορτηγά και 2,5 kgr για επιβατικά αυτοκίνητα.

β. Τα γραφεία µε 2 πυροσβεστήρες τύπου ξηράς κόνεως 6 kgr γ. Τις εργοταξιακές θέςεις όπου γίνεται χρήση ηλεκτρισµού µε 2

πυροσβεστήρες ξηράς κόνεως 6 kgr. Σε καµµία περίπτωση δεν πρέπει οι θέσεις πυροσβεστών να απέχουν από τις θέσεις εργατών απόσταση µεγαλύτερη των 75 µ.

δ. Ολες οι θέςεις εργασίας µε 2 πυροσβεστήρες νερού 10 kgr. Οι θέσεις πυροσβεστήρων θα πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση µικρότερη από 75 µ. από τις θέσεις εργασίας.

7.4. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΥΨΗΛΟΥΣ ΘΟΡΥΒΟΥΣ · Πρεπει να λαµβανονται προληπτικα και εποανορθωτικα µετρα για τον περιορισµο της σταθµης του θορυβου στην πηγη του οπως επιλογη των καταλληλων µηχανηµατων, µονωση τακτικη συντηρηση,καταλληλη οργανωση της εργασιας. · Να χρησιµοποιουνται ατοµικα µεσα ακοοπροστασιας οταν η ηµερησια ατοµικη ηχοεκθεση ενος εργαζοµενου ή η µεγιστη τιµη της στιγµιαιας µη σταθµισµενης ηχητικης πιεσης υπερβαινει τα 90 dB(A) και τα 200 Pa αντιστοιχως. · Τα ατοµικα µεσα προστασιας θα είναι προσαρµοσµενα στα ατοµικα χαρακτηριστικα του εργαζοµενου και στις συνθηκες εργασιας του και η χρηση τους θα πρεπει να γινεται προσεκτικα ωστε να µην οδηγησουν λογω ελλειψης ηχητικης επαφης του εργαζοµενου µε το περιβαλλον του σε ατυχηµατα. 7.5. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΣΚΟΝΕΣ · Πρεπει να λαµβανονται προληπτικα και επανορθωτικα µετρα για τον περιορισµο της διαχυσης της σκονης και τυχον αεριων από µηχανηµατα στην πηγη τους οπως διαβροχη, επιλογη των καταλληλων µηχανηµατων, καλυψη κατεδαφιζοµενων τµηµατων, καταλληλη οργανωση της εργασιας. · Να χρησιµοποιουνται ατοµικα µεσα προστασιας 7.6. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΠΤΩΣΕΙΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ · Απαγορευεται η παραµονη η εργασια ατοµων κατω ή πλησιον από µετακινουµενα φορτια, υλικα καθως και εκσκαφεις, γερανους κλπ µηχανηµατα.

· Κατα την διαρκεια φορτοεκφορτωσεων κανεις εργαζοµενος δεν θα εργαζεται εντος του ορυγµατος εφοσον οι φορτοεκφορτωσεις πραγµατοποιουνται πλησιον αυτου. · Κατα την διαρκεια εκσκαφων και επενεπιχωσεων κανεις εργαζοµενος δεν θα εργαζεται εντος του ορυγµατος. · Απαγορευεται η διακινηση υλικων και εργαλειων µε ριψη από εργαζοµενο σε εργαζοµενο. · Απαγορευεται η αποθεση καθε ειδους αντικειµενων πλησιον των χειλεων του ορυγµατος. Υλικά εκσκαφής, εργαλεία, υλικά κλπ. τοποθετούνται σε ελάχιστη απόσταση 0,60 µ. από το χείλος της εκσκαφής. · Οι αντιστηριξεις θα πρεπει να εξεχουν του εδαφους τουλαχιστον 15 εκ. παρεχοντας προστασια από πτωσεις. 7.7. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΠΤΩΣΗ · Λογω της φυσης του εργου δεν είναι δυνατη παντα η υπαρξη διαταξεων που να εµποδιζουν την πτωση ουτε η υπαρξη διαταξεων που να συγκρατουν στην πτωση. Για τους λογους αυτους είναι απαραιτητη η χρησιµοποιηση εµπειρου προσωπικου. · Τα ορυγµατα θα εχουν και από τις δυο πλευρες τους ελευθερες λωριδες πλάτους τουλαχιστον 60 εκατοστων κατα το δυνατον επιπεδες, ελευθερες από υλικα, εµποδια και εν γενει αντικειµενα. · Εαν απαιτηθει οι εργαζοµενοι πρεπει να είναι δεµενοι µε σκοινια από καταλληλα σταθερα σηµεια. 7.8. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΟΧΗΜΑΤΑ · Ολοι οι εργαζοµενοι κοντα σε χωρους κυκλοφοριας µηχανηµατων και οχηµατων θα φορουν ανακλαστικο γιλεκο η ενδυµατα ζωηρου χρωµατος κιτρινου ή ζωηρου πορτοκαλι ή αλλα ανακλαστικα εξαρτηµατα. · Ο εργοταξιακος χωρος θα διαχωριζεται από το υπολοιπο τµηµα της οδου ή εγκαρσιες οδους µε καταλληλη περιφραξη και πινακιδες. · Εαν απαιτειται θα υποβοηθειται η κυκλοφορια (µε την συµφωνη γνωµη και συµφωνα µε τις εντολες της Τροχαιας) από καταλληλο προσωπο(ιδιαιτερα σε ωρες κυκλοφοριακης αιχµης ή εαν δεν υπαρχει για οποιονδηποτε λογο ορατοτητα). 7.9. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ · Οπως προβλεπονται στον Κανονισµο Εσωτερικων Ηλεκτρικων εγκαταστασεων, τις σχετικες τυποποιησεις της ∆.Ε.Η. , αλλους σχετικους Κανονισµους και νοµους. Μετρα ασφαλειας προβλεπονται στο αρθρο 21 του Π.∆. 225/89. · Ιδιαιτερη προσοχη θα δινεται για την αποφυγη ηλεκτροπληξιας από επαφη µε καλωδια κατα την εργασια µηχανηµατων και αυτοκινητων. 7.10. ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΕΡΙΣΜΟΥ Βλεπε σχετικες αναφορες στον φακελλο ασφαλειας και υγειας' 7.11 ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ · Επισκέπτης θεωρείται κάθε άτοµο το οποίο δεν ανήκει στο απασχολούµενο στο έργο προσωπικό του Εργολάβου ή της Επίβλεψης και βρίσκεται εντός του Εργοταξίου.

· Απαγορευεται ρητα (εκτος εαν υπαρξει ειδικη προς τουτο εντολη της Υπηρεσιας) η εισοδος τριτων προσωπων στο εργοταξιο (και ο Αναδοχος οφειλει να λαβει πληρη ειδικα µετρα για την αποτροπη τετοιων γεγονοτων) και η διοργανωση επισκεψεων ή υποδοχη επισκεπτων. · Εαν υπαρξει επισκεψη σε όλους τους επισκέπτες παρέχεται η απαραίτητη ενηµέρωση για τους ενδεχόµενους κινδύνους στους εργοταξιακούς χώρους συνοδεία κράνους το οποίο υποχρεούνται να φορούν συνεχώς και κάθε άλλο µεσο που κρίνεται απαραίτητο. Πλήρη και αποκλειστική ευθύνη για την ασφάλεια των επισκεπτών έχει ο Εργολάβος εκτός αν αυτοί επισκέπτονται/επιθεωρούν τους εργοταξιακούς χώρους µε ευθύνη της Επίβλεψης. 7.12 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΕΚΡΗΚΤΙΚΑ · Σε ολως εξαιρετικη περιπτωση που είναι αναγκαια απαιτειται εγγραφη εγκριση της Υπηρεσιας και των αλλων αρµοδιων αρχων. Ο ανάδοχος πρέπει να παίρνει όλα τα ενδεδειγµένα µέτρα για την αποφυγή ζηµιών και ατυχηµάτων από τη χρήση εκρηκτικών υλών οπως π.χ. ελεγχόµενες εκρήξεις , συστήµατα συναγερµού για την αποµάκρυνση ατόµων και οχηµατων από τους χώρους των εκρήξεων,λήψη προστατευτικών µέτρων για παρακείµενες κατασκευές και ιδιοκτησίες κλπ. Ολες οι δαπάνες που συνεπάγονται από τα παραπάνω βαρύνουν τον ανάδοχο ο οποιος εχει και την αποκλειστικη ευθυνη. · Ο ανάδοχος πρέπει να πάρει όλα τα ενδεδειγµένα µέτρα για τον εντόπισµο τυχόν παλαιών εκρηκτικών υλών και να αναφέρει αµέσως το γεγονός αυτό στην Υπηρεσία και να ειδοποιήσει την αρµόδια στρατιωτική αρχή. Ο ανάδοχος υποχρεούται να συµµορφωθεί χωρίς να διατυπώσει καµµιά αντίρρηση , στις εντολές των παραπάνω Αρχών,χωρίς να δικαιούται να προβάλει καµµιά απαίτηση για αποζηµίωσή του, για την ενδεχόµενη ανωµαλία που θα προκληθεί στην εκτέλεση του έργου , εκτός από ανάλογη παράταση της συµβατικής προθεσµίας περαίωσης του έργου. · Ολες οι σχετικες µε εκρηκτικα εργασιες (και η αποθηκευση τους) γινονται συµφωνα µε τις ειδικες προβλεψεις του Κανονισµου Μεταλλευτικων και Λατοµικων εργασιων και των ειδικων διαταξεων που ισχυουν 7.13. ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ Ο αναδοχος υποχρεουται να παρεχει εκ των προτερων οπου απαιτειται σχετικα µε εργασιες που προκαλουν ιδιαιτερες κυκλοφοριακες αλλοιωσεις και προβληµατα σε υπηρεσιες αµεσης επεµβασης (π.χ. Πυροσβεστικη Υπηρεσια, ΕΚΑΒ). Είναι επισης υποχρεωµενος να διδει αµεσως πληροφοριες που του ζητουνται από αρµοδιες αρχες. 7.14 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ Θα πρεπει να ακολουθουνται τα αναφεροµενα στον φακελλο ασφαλειας και υγειας (∆ιασωση, παροχη πρωτων βοηθειων κλπ) µε ευθυνη, φροντιδα και δαπανη του Αναδοχου 7.15 ΧΡΗΣΙΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΛΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Στον φακελλο ασφαλειας και υγειας οπου περιγραφονται οι ιδιαιτεροτητες των εργων αποχετευσης και δινονται σχετικες οδηγιες υπαρχουν σηµαντικες οδηγιες οι οποιες πρεπει να ακολουθουνται µε ευθυνη, φροντιδα και δαπανη του Αναδοχου και κατα την διαρκεια της κατασκευης του εργου οπως για Προσωπικο, προστατευτικα ενδυµατα και εν γενει ατοµικο εξοπλισµο, οµαδικο εξοπλισµο, ατοµικη και οµαδικη υγιεινη, λειτουργικες διαδικασιες εργασιας, επικινδυνη ατµοσφαιρα και τροποι

µετρησης και αντιµετωπισης της, µετρα για πληµµυρες, ασθενειες, για τον Η/Μ εξοπλισµο κλπ 8. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 8.1 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Η εισοδος και η εξοδος στο ορυγµα πρεπει να γινεται µε σταθερη και ανθεκτικη κλιµακα µε εξασφαλισµενη στερεωση εναντι ανατροπης, αντιολισθηρα δαπεδα, χειρολαβες ασφαλειας και προστατευτικη διαταξη που να αποκλειεις ανατροπη του χρηστη. Απαγορευεται η αναρριχηση ή η χρησιµοποιηση των µηχανηµατων εκσκαφης. Οι κλιµακες θα διατηρουνται στην θεση τους για οσο χρονικό διάστηµα υπαρχουν εργαζοµενοι εντος του ορυγµατος. Για εργασίες σε βάθη µεγαλύτερα του 1,50 µ. απαιτούνται κλίµακες σε αποστάσεις όχι µεγαλύτερες των 25 µ. 2. Απαγορευται η καθοδος και η ανοδος στο ορυγµα του προσωπικου µαζι µε βαρια φορτια . 3. Στις ενδεδειγµενες θεσεις πρεπει να υπαρχουν διακριτες σταθερες διαβασεις ή γεφυρωµατα ικανου πλατους προστατευµενα µε κιγκλιδωµατα για την διελευση των εργαζοµενων. Σε καθε περιπτωση απαγορευονται τα αλµατα πανω από το ορυγµα ή η διελευση από µαδερια κλπ. Το αυτο ισχυει και στην περιπτωση διελευσης φορτιων. Οι πεζογεφυρες θα εχουν πλατος τουλαχιστον 50 εκατοστα. Σε περιπτωση κλισης µεγαλυτερης των 12 µοιρων πρεπει να εχουν βαθµιδες, σε περιπτωση δε κλισης µεγαλυτερης των 30 µοιρων σκαλοπατια. 8.2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΤΑ ΦΑΣΕΙΣ Γενικα οι φασεις κατασκευης του εργου είναι : _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ 8.3 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΠΕΖΩΝ ΚΑΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ Οπως ανωτερω οριζεται 8.4 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΧΩΡΩΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ - ΤΡΟΠΟΣ ΑΠΟΚΟΜΙ∆ΗΣ ΑΧΡΗΣΤΩΝ 1. Τα υλικα τα οποια ο Αναδοχος θα χρησιµοποιησει στο εργο φυλασσονται σε καταλληλους χωρους που θα εξευρεθουν και θα χρησιµοποιηθουν µε ευθυνη, φροντιδα και δαπανη του. Σε καµµια περιπτωση δεν τοποθετουνται σε οδους ή/και κοινοχρηστους χωρους. 2. Η εναποθεση υλικων στον τοπο εκτελεσης των εργασιων θα είναι περιορισµενη (τοπικα και χρονικα), ο χωρος αποθεσης αποτελει µερος του εργοταξιου και προστατευται αναλογα και θα γινεται µε τροπο που δεν δηµιουργει προβληµατα κυκλοφοριας, ασφαλειας πρανων εκσκαφης (αποσταση τουλαχιστον 60 εκ ή οσο απαιτειται ), προσβασης περιοικων κλπ. 3. Τα ακατάλληλα ή πλεονάζοντα υλικά θα διαστρώνονται σε χώρο εγκεκριµµενο από τις αρµοδιες Αρχες. Σε καθε περίπτωση ο ανάδοχος οφείλει να εξεύρει χώρους αποθέσεως της Υπηρεσίας µη αναλαµβανούσης καµµιά απολυτως υποχρέωση για εξεύρεση τέτοιου χώρου η/και αποζηµίωση του Αναδόχου.

4. Tα αχρηστα προιοντα θα φορτωνονται σε φορτηγα και θα αποµακρυνονται από την θεση του εργου. Τα προιόντα εκσκαφών γενικά ακοµα και στην περίπτωση κατά την οποία χρειάζονται για την επίχωση του σκάµµατος, θα αποµακρύνονται απ'αυτό, µερικώς ή ολικώς, προσωρινώς ή και οριστικώς. Η προσωρινη εναπόθεση των προιόντων αυτών θα γίνεται σε χώρους κειµένους σε οιανδήποτε απόσταση απο τον τόπο των εκτελουµένων έργων και διατιθέµενους προς τον σκοπό αυτόν, µε ευθύνη και δαπάνες του αναδόχου. 8.5 ∆ΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΧΩΡΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ - ΕΣΤΙΑΣΗΣ - Α ΒΟΗΘΕΙΩΝ 1. Λογω του ειδους και της φυσεως του εργου ( τοποθετηση αγωγων σε οδους εντος κατοικηµενης περιοχης) δεν είναι δυνατη η δηµιουργια χωρων υγιεινης και εστιασης των εργαζοµενων. 2. Σε καθε θεση εργασιας θα υπαρχει πληρως εξοπλισµενο φαρµακειο οπως προβλεπεται στο αρθρο 31 του Π.∆. 225/89. 3. Για την µεταφορα αρρωστων, τραυµατιων κλπ απαιτειται η µονιµη παρουσια καταλληλου οχηµατος . 8.6 ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΙΚΡΙΩΜΑΤΩΝ _____________________________________ 8.7 ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Συνισταται η χρηση των πινακων ελεγχου που εκπονησε οµαδα εργασιας του Τ.Ε.Ε ΠΙΝΑΚΕΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Το ύψος κώνων t και η απόσταση l µεταξύ των κώνων στην προοδευτικά µειωµένου πλάτους λωρίδα καθορίζεται µε βάση την κατηγορία της οδού. Οι τιµές t και l δίνονται στον πίνακα 1.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ∆ΡΟΜΟΥ

t

l

ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΩΝΩΝ

ταχύτητα u<50km/h

40 cm 7 m 3

ταχύτητα 50<u<70km/h

50 cm 5 m 5

ταχύτητα u>70km/h

60 cm 3,5 m 7

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Απαιτήσεις Επανάληψης Πινακίδων Σήµανσης

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ο∆ΟΥ ΛΩΡΙ∆Α ΠΡΟΟ∆ΕΥΤΙΚΑ ΜΕΙΩΜΕΝΟΥ ΠΛΑΤΟΥΣ

ΛΩΡΙ∆Α ΣΤΑΘΕΡΑ ΜΕΙΩΜΕΝΟΥ ΠΛΑΤΟΥΣ

ταχύτητα u<50km/h

35 m 45 m

ταχύτητα u>50km/h

25 m 35 m

ΠΙΝΑΚΑΣ 3 Μέγιστες Αποστάσεις µεταξύ ∆ιαβάσεων Πεζών

(συµπεριλαµβάνονται άλλες διαβάσεις π.χ. υπόγειες, αυτοκινήτων κ.λ.π)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ / ΠΕΡΙΟΧΗ Ο∆ΟΥ

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΠΥΚΝΗ ∆ΟΜΗΣΗ ΑΡΑΙΗ ∆ΟΜΗΣΗ Ι∆ΡΥΜΑΤΑ *

ταχύτητα u<50km/h

45 µ. 60 µ. 75 µ. 25 µ.

ταχύτητα u>50km/h

60 µ. 75 µ. 100 µ. 50 µ.

• Εκκλησίες , σχολεία , γήπεδα κ.λ.π

ΠΙΝΑΚΑΣ 4 Ελάχιστο Πάχος Ελασµάτων Κυκλοφορίας σε mm

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΟΧΗΜΑΤΟΣ/ ΠΛΑΤΟΣ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΣΕ cm

ΒΑΡΙΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΜΕΣΑΙΑ ΟΧΗΜΑΤΑ

µέχρι 55 12,5 8,0

µέχρι 70 15 11,5

µέχρι 90 20 13,0

ΠΙΝΑΚΑΣ 5 Αποστάσεις µεταξύ Φανών Επισήµανσης Εργοταξίου

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ο∆ΟΥ ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΦΑΝΩΝ ΣΕ ΜΕΤΡΑ

Ο∆ΟΣ ΜΕ ΚΑΛΟ ΦΩΤΙΣΜΟ Ο∆ΟΣ ΜΕ ΚΑΚΟ ΦΩΤΙΣΜΟ

ταχύτητα <50km/h λωρίδα προοδευτικά µειωµένου πλάτους

42 37 27 22

ταχύτητα >50km/h λωρίδα προοδευτικά µειωµένου πλάτους

35 30 20 15

ταχύτητα <50km/h λωρίδα Σταθερού µειωµένου πλάτους

45 40 30 25

ταχύτητα >50km/h λωρίδα Σταθερού µειωµένου πλάτους

38 33 23 18

οδός µε νησίδα οδός χωρίς νησίδα

οδός µε νησίδα οδός χωρίς νησίδα

Ελάχιστος αριθµός φανών στην λωρίδα προοδευτικά µειωµένου πλάτους τρείς ή ίσες αποστάσεις τοποθετηµένοι (αρχή, µέση, τέλος). Σε περιοχές όπου ο φωτισµός είναι ελλειπής ή κακός και ανάλογα µε την έκταση του εργοταξίου, το βάθος των εκσκαφών και την κίνηση της περιοχής µπορεί να ζητηθεί από την Επίβλεψη ο φωτισµός του Εργοταξίου.

Οι πινακίδες των διαβάσεων πεζών θα φωτίζονται µε προβολείς 250 Watt οι οποίοι θα τοποθετούνται πάνω από κάθε πινακίδα.

O ΣΥΝΤΑΞΑΣ

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΓΕΝΙΤΣΑΡΙ∆ΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ∆ΗΜΟΣ ΜΙΝΩΑ ΠΕ∆ΙΑ∆ΑΣ ∆/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΕΡΓΟ:

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ ΑΥΛΗΣ

Β. ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΟΥ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

Β. ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΟΥ

1. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΟΥ

Ο Φάκελος ασφαλείας και υγειάς του έργου περιλαµβάνει το µητρώο του έργου και οδηγίες και χρήσιµα στοιχεία σε θέµατα ασφαλείας και υγείας τα οποία θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη κατά τις ενδεχόµενες µεταγενέστερες εργασίες σε όλη την διάρκεια ζωής του έργου (συντήρηση, µετατροπή, καθαρισµός κλπ). Οι οδηγίες αυτές θα εφαρµόζονται και κατά την κατασκευή του έργου όταν εκτελούνται εργασίες σε υφιστάµενα δίκτυα. 2. ΜΗΤΡΩΟ ΕΡΓΟΥ Κατα την φαση της µελετης µητρωο εργο θεωρουνται τα σχεδια, οι Τεχνικες Προδιαγραφες, η Τεχνικη Εκθεση - Τεχνικη Περιγραφη, τα τευχη υπολογισµων, και καθε τεχνικο στοιχειο ή οδηγια περιλαµβανεται στα Τευχη ∆ηµοπρατησης. Με την εναρξη και την προοδο της κατασκευης οι οποιεσδηποτε αλλαγες θα τροποποιουν και θα συµπληρωνουν αντιστοιχα τα στοιχεια του Μητρωου και θα ενσωµατωνονται σε αυτο. 3.Ο∆ΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ 3.1. ΓΕΝΙΚΑ Το αντικειµενο της παρουσας παραγραφου επικεντρωνεται στους κινδυνους που προκυπτουν από τον ιδιαιτερο χαρακτηρα του εργου (εργασια σε περιορισµενο υπογειο χωρο µε παρουσια υγρων). ∆εν µας απασχολουν δηλαδη στην παρουσα οι κινδυνοι κατα την κατασκευη, ανακατασκευη και συντηρηση από εκσκαφες, χρηση µηχανηµατων κ.λ.π. που δεν εχουν σχεση µε την ιδιαιτεροτητα της εργασιας. 3.1.1. Ι∆ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΟΡΟΙ Η ιδιαιτεροτητα της εργασιας στα δικτυα αποχετευσης και οι κινδυνοι σε αυτην προκυπτει βασικα από δυο παραγοντες

· Είναι εργασια σε περιορισµενο χωρο Ο ορος “περιορισµενος χωρος” (confined space) εχει µια πλατια ερµηνεια στα υδραυλικα εργα . Μερικοι χωροι εργασιες ανταποκρινονται αναµφιβολως απολυτα στην εννοια του περιορισµενου χωρου οπως δεξαµενές, αγωγοι κ.λ.π. 3.1.2. ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ Οι κινδυνοι για την υγεια και την ασφαλεια των εργαζοµενων κατα την εργασια εχουν σαν αποτελεσµα θανατηφορα ατυχηµατα τα οποια σε µεγαλο βαθµο θα µπορουσαν να εχουν αποφευχθει. Κυριαρχες αιτιες για την εµφανιση αυτων των κινδυνων είναι οι εξης παραγοντες:

· Κακος σχεδιασµος · Αγνοια των κινδυνων · Ανεπαρκης εκπαιδευση προσωπικου · Ελλειψη προσοχης

Οι κινδυνοι οι οποιοι παραµονευουν χωριζονται στις εξης οµαδες.

· Κινδυνοι τραυµατισµων · Εµφανιση µεγαλων και αποτοµων παροχων στο δικτυο (από ζηµιές )

3.2. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Απαγορευεται η καθ’οιονδηποτε τροπο απασχοληση προσωπικου κατω των 18 ετων. Οι απασχολουµενοι στις εργασιες αυτες χωριζονται σε δυο κατηγοριες

· Οσοι από το προσωπικο δεν υποχρεωνονται από την φυση της εργασιας τους να δουλευουν σε περιορισµενους χωρους ( π.χ. οδηγοι)

Στην περιπτωση αυτη δεν απαιτειται η διερευνηση της φυσικης καταστασης των και της υγειας των περαν εκεινων που απαιτειται για την εκτελεση της δικης τους εργασιας αν και καλο θα είναι να υποβαλλονται ετσι και αλλιως σε λεπτοµερη ιατρικη εξεταση.

· Οσοι από το προσωπικο υποχρεωνονται από την φυση της εργασιας τους να δουλευουν σε περιορισµενους χωρους (εντός ορύγµατος)

Τα ατοµα αυτα πρεπει να διαθετουν τοσο τα καταλληλα φυσικα προσοντα για την εργασια τους οσο και την στοιχειωδη ικανοτητα να συµµετεχουν στην απαιτουµενη εκπαιδευση τους . Οι ιατρικες εξετασεις στις οποιες πρεπει να υποβληθουν πριν την εναρξη της εργασιας τους απαιτειται να είναι οχι µονον λεπτοµερεις αλλα και προσαρµοσµενες στην φυση της εργασιας την οποιαν προκειται να εκτελεσουν. Οι ιατρικες εξετασεις πρεπει ετησιως να επαναλαµβανονται και τα αποτελεσµατα τους να φυλασσονται. Η εκπαιδευση πρεπει να περιλαµβανει µεταξυ αλλων στα παρακατω

· Καθορισµος και αναλυτικη ενηµερωση για τα καθηκοντα κατα την εργασιας τους . · Ενηµερωση για τις λειτουργικες διαδικασιες εργασιας . · Ενηµερωση για τους πιθανους κινδυνους, τους βλαπτικους παραγοντες και ενδεχοµενες επιπτωσεις στην υγεια τους.

· Χειρισµος εργαλειων, µηχανηµατων και οργανων εργασιας · Μετρα ασφαλειας κατα την εκτελεση της εργασιας · Μετρα διασωσης, αντιµετωπισης εκτακτων αναγκων και παροχη Πρωτων Βοηθειων. · Ενηµερωση για την υφισταµµενη Νοµοθεσια και τις υποχρεωσεις του προσωπικου. · Χρηση Μεσων Ατοµικης Προστασιας συµφωνα µε την οδηγια 89/656/ΕΟΚ · Ατοµικη και Οµαδικη υγιεινης

Η Εκπαιδευτικη διαδικασια πρεπει να επαναλαµβανεται σε τακτα χρονικα διαστηµατα και να συµπεριλαµβανει

· Χρηση εποπτικων µεσων · Ασκησεις πρακτικης εφαρµογης και επι τοπου κατω από πραγµατικες συνθηκες.

· Για την ενηµερωση των εργαζοµενων καλον θα είναι να εκδοθει ενα µικρο ευχρηστο και κυριως κατανοητο εντυπο που θα περιεχει συνοπτικες αναφορες στα παραπανω σηµεια. Για την ενηµερωση του προσωπικου θα πρεπει

· Να είναι ανηρτηµενα σε καθε εργοταξιο, αντλιοστασιο και εν γενει χωρο εργασιας και συγκεντρωσης του προσωπικου Οδηγιες Πρωτων Βοηθειων Τηλεφωνα και διευθυνσεις πρωτης αναγκης καθως και σχεδιο αντιµετωπισης εκτακτων αναγκων.

· Να λαµβανουν γνωση ολων των παραπανω τα οποια πρεπει να τους επεξηγουνται σε τακτικες συγκεντρωσεις για την ενηµερωση τους. Οι παρακατω παθησεις οι οποιες αποκλειουν απασχοληση σε δικτυα αποχετευσης. Απωλεια συνειδησης ( λιποθυµιες) Ιστορικο σπασµου Καρδιοπαθειες Υπερταση Ασθµα, βρογχιτιδα η δυσπνοια κατα την κοπωση Νοσος του Meniere - Ιλιγγος Κωφωση Κλειστοφοβια, νευρολογικες η ψυχολογικες παθησεις Σοβαρα ορθοπεδικα προβληµατα Παραµορφωσεις η αθενειες κατω ακρων που περιοριζουν την κινητικοτητα Χρονιες δερµατοπαθειες Σοβαρη µειωση ορασης Ανοσµια 3.2.1 ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ ΕΝ∆ΥΜΑΤΑ Για την εκτελεση των εργασιων πρεπει να διατιθενται από την Υπηρεσια και να χρησιµοποιουνται από αυτους για την προστασια της υγειας και την αποφυγη ατυχηµατων προστατευτικες ενδυµασιες. Η ενδυση αυτη πρεπει να τους προστατευει αποτελεσµατικα και να αποτελειται τουλαχιστον απο: Φορµα εργασιας Γαντια εργασιας Ελαστικα ενισχυµενα υποδηµατα (µεχρι τον µηρο η το γονατο) Μαλλινες καλτσες O εργαζοµενος πρεπει να εκπαιδευτει να εργαζεται ανετα µε την ενδυση αυτη χωρις να βρεχει το εσωτερικο της. Τα ειδη ενδυσης πρεπει να µπορουν να απολυµανθουν και να καθαριστουν χωρις να καταστρεφονται αµεσως. Τουτο πρεπει να γινεται µε επιµελεια και σχολαστικοτητα µετα από καθε χρηση. Πρεπει επισης τακτικα να αντικαθιστανται. 3.2.3. ΑΤΟΜΙΚΗ - ΟΜΑ∆ΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ Μετα την εργασια οι εργαζοµενοι πρεπει να πλενονται σχολαστικα σε ολο το σωµα

(ντους) και στην χειροτερη περιπτωση τουλαχιστον στο προσωπο, τα χερια και τους βραχιονες µε σαπουνι και ζεστο νερο. Συνισταται επισης ο προσεκτικος καθαρισµος των νυχιων και το βουρτσισµα τους. Τα παραπανω πρεπει να γινονται και πριν την ληψη οποιαδηποτε τροφης, ποτου και πριν το καπνισµα ( οπου αυτο επιτρεπεται). Στους χωρους εργασιας πρεπει να απαγορευεται στους εργαζοµενους οταν η προστασια της υγειας τους το επιβαλλει να τρωνε, να πινουν και να καπνιζουν. Σε εργασιες µακραν του εργοταξιου η της εδρας της επιχειρησης πρεπει να δινεται η δυνατοτητα στους εργαζοµενους να καθαριστουν και να αλλαξουν µεσα στα οχηµατα µεταφορας εργαλειων και εφοδιων. Απαραιτητο στοιχειο για την οµαδικη υγιεινη ειναι ο τακτικος καθαρισµος και η συντηρηση τοσο των εγκαταστασεων και χωρων που διατιθενται στο προσωπικο οσο και των οχηµατων, εξοπλισµου και εργαλειων. Επισης περαν της ατοµικης φροντιδας απο καθε εργαζοµενο για τα ειδη ενδυσης τα οποια χρησιµοποιει θα πρεπει να γινεται οργανωµενα συχνος καθαρισµος και απολυµανση υποδηµατων, φορµας εργασιας, υποδηµατων, γαντιων και συχνη ανανεωση τους. 3.2.4. ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Σε ολες τις εργασιες και ιδιως σε δεξαµενες οπου ειναι πιθανον να δηµιουργηθει επικινδυνη ατµοσφαιρα δεν επιτρεπεται να εργαζονται λιγοτερα απο δυο ατοµα. Εκτος δε των χωρων εργασιας πρεπει να βρισκονται και αλλοι εργαζοµενοι οι οποιοι πρεπει να κρατουν επαφη µε τους εργαζοµενους εντος των χωρων αυτων και θα ειναι ετοιµοι για επεµβαση διασωσης. Το ιδιο πρεπει να ισχυει και για αποµακρυσµενους χωρους εργασιας. 3.2.5 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ∆ΕΡΜΑΤΟΣ- ΟΦΘΑΛΜΩΝ - ΑΚΟΗΣ 3.2.5.1 Περαν του αναγκαιου πλυσιµατος που προαναφερθηκε µια καταλληλη κρεµα λανολινης πριν την εναρξη της εργασιας και µετα το πλυσιµο παρεχει προστασια και εµποδιζει τους τραυµατισµους του δερµατος µειωνοντας ετσι τους κινδυνους µολυνσης. Ιδιαιτερη φροντιδα πρεπει να δινεται στο καθαρισµα και την επιδεση καθε αµυχης, κοψιµατος, τραυµατος κ.λ.π. του δερµατος µε υδατοστεγανο επιδεσµο οσο το δυνατον πιο συντοµα µετα τον τραυµατισµο ειτε αυτος εχει συµβει κατα την εργασια ειτε οχι. Η φροντιδα αυτη πρεπει να γινεται χωρις καθυστερηση οταν το δερµα ειναι υγρο η µουσκεµενο. Εργαζοµενος που αποκτα χρονιο δερµατικο προβληµα πρεπει να αποµακρυνεται απο την συγκεκριµµενη εργασια . Καθε ενας που υποφερει απο σοβαρο τραυµατισµο χωρις στεγανο επιδεσµο πρεπει να αποµακρυνεται προσωρινα µεχρι την αναρρωση του. Εαν παραστει αναγκη να δουλεψει κανεις χωρις τα προστατευτικα γαντια (εκτελεση εργασιων µε σκυροδεµα η τουβλα π.χ. ) αµεσως µετα θα πρεπει να πλενεται και να βαζει ειδικο αντισηπτικο. 3.2.5.2 Τα µατια πρεπει να προστατευονται απο οποιαδηποτε επαφη µε τα λυµατα

και µε αναθυµιασεις επικινδυνων ουσιων σε περιορισµενους χωρους. ∆εν θα πρεπει τα χερια να ερχονται σε επαφη µε τα µατια και ιδιαιτερα οταν αυτα πιτσιλιστουν η ερεθιστουν δεν πρεπει να τριβονται µε τα χερια . Σε τετοιες περιπτωσεις ο εργαζοµενος πρεπει να αποµακρυνεται απο το σηµειο εργασιας και να του παρεχονται οι πρωτες βοηθειες εαν δε ειναι σοβαρη η περιπτωση να µεταφερεται για ιατρικη φροντιδα. Σε µερικες περιπτωσεις πρεπει να παρεχονται προστατευτικες διαταξεις για τα µατια. 3.2.5.3. Το προσωπικο που απασχολειται µπορει να εκτεθει σε υπερβολικο θορυβο τοσο δουλευοντας µεσα σε αγωγους και αλλους περιορισµενους χωρους οσο και διπλα σε γεννητριες , αντλιες και αλλα µηχανηµατα. Σε τετοιες περιπτωσεις πρεπει

· Να προβλεπεται ακουστικη προστασια του εργαζοµενου · Να γινεται αποπειρα µειωσης του θορυβου στην πηγη ( ηχοµονωση )

Οταν δεν ειναι δυνατη η µειωση του θορυβου στην πηγη και οταν η µέση ατοµικη εκθεση στον θορυβο υπερβαινει τα 85 - 90 dB(A) πρεπει να προβλεπεται ακουστικη προστασια του εργαζοµενου µε την επισηµανση οτι φορωντας αυτη την προστατευτικη διαταξη δεν θα πρεπει να εκτιθεται σε αλλους κινδυνους. 3.3. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ Για την ασφαλεια και την υγιεινη των εργαζοµενων στα δικτυα αποχετευσης επιβαλλεται περαν της ληψης των µετρων ασφαλειας που καθε φορα ενδεικνυνται να υπαρχει και να εφαρµοζεται παντα σε ολες τις εργασιες διαδικασιες οι οποιες στοχευουν στην ελαττωση και ει δυνατον στην εξαλειξη των κινδυνων αλλα και στην σωστη και ολοκληρωµενη επιβλεψη και διοικηση ολων των εργασιων στα συστηµατα αποχετευσης . Η λειτουργικη αυτη διαδικασια πρεπει να προβλεπεται και να εφαρµοζεται σε ολα τα σηµεια οπου προετοιµαζονται η εκτελουνται οι εργασιες δηλαδη : Στο Εργοταξιο Στο σηµειο εργασιας και σε ολες τις διαδικασιες δηλαδη : Στην διαδικασια της προετοιµασιας στο Εργοταξιο Στην διαδικασια της προετοιµασιας στο σηµειο εργασιας. Κατα την ληξη της εργασιας στο Εργοταξιο και σε ολες τις καταστασεις δηλαδη: Στην εργασια ρουτινας Σε περιπτωση ατυχηµατος Σε περιπτωση καταστασης αναγκης.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΩΝ Παρακατω παρατιθεται ενδεικτικα ελαφρως τροποποιηµενο µε βαση την βιβλιογραφια ενα σχεδιο λειτουργικης διαδικασιας. Το σχεδιο αυτο πρεπει · Να προσαρµοζεται στις εξελιξεις της τεχνικης και της τεχνολογιας. · Να συζητειται περιοδικα ωστε να επισηµαινονται ελλειψεις, αδυναµιες και λαθη του και να αναθεωρειται. ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ

· Ο επικεφαλης αναθετει την εργασια στο προσωπικο δινοντας σε καθε εναν την θεση και τον ρολο του.

· Γινεται ελεγχος των αρχειων για ληψη πληροφοριων και ανευρεση των σχεδιων. · Ερευναται εαν ειναι γνωστα ελαττωµατα η τοπικοι κινδυνοι · Ερευναται εαν επικειται βροχοπτωση η εαν αναµενονται αλλα επικινδυνα γεγονοτα µεσα στην εκταση του αγωγου εντος του οποιου θα πραγµατοποιηθει η εργασια.

· Ενηµερωνεται το συνεργειο για την εργασια και τις παραπανω πληροφοριες · Πραγµατοποιειται ελεγχος ποιοτικος και ποσοστικος των ατοµικων µεσων προστασιας, των οµαδικων µεσων και του εξοπλισµου εργασιας και διασωσης.

· Φορτωνεται µε ασφαλεια ο εξοπλισµος και τα εργαλεια στο οχηµα µεταφορας · Ελεγχεται η καλη λειτουργια των µεσων επικοινωνιας ( C.B.)

ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

· Επικοινωνια µε εργοταξιο και ειδοποιηση αφιξης · Εντοπιζονται τα πλησιεστερα τηλεφωνα για ωρα αναγκης και γνωστοποιουνται στους εργαζοµενους.

· Σβησιµο τσιγαρων και καθε επικινδυνης φωτιας και φωτιστικου · Τοποθετηση προειδοποιητικων σηµατων συµφωνα µε Κ.Ο.Κ. και διαταξεις Υ.Π.Ε.ΧΩ.∆.Ε. στα καιρια σηµεια

· Τοποθετηση φραγµατων επισηµανσης γυρω απο τα ανοικτα φρεατια. · Αερισµος του δικτυου. · Ελεγχος για ασυνηθιστες οσµες η αλλη ιδιαιτερη κατασταση. · Οπτικος ελεγχος της καταστασης των κλιµακων , των σκαλοπατιων κ.α. εξαρτηµατων καθοδου .

· Ελεγχος βαθους ροης και ταχυτητας ροης εαν ειναι δυνατον. · Ελεγχος αναντη και καταντη του φρεατιου εισοδου εαν τα αντιστοιχα φρεατια προσφερου ασφαλη οδο διαφυγης.

· Ελεγχος ατµοσφαιρας σε ολα τα επικινδυνα σηµεια εαν κριθει οτι απαιτειται. · Εαν ο ελεγχος δωσει ενδειξεις η στοιχεια επικινδυνοτητας της ατµοσφαιρας συνεχιζεται ο αερισµος και εφ'οσον δεν βελτιωθει η κατασταση σε προκαθορισµενο χρονο πρεπει να υπαρξει επικοινωνια για αναφορα και οδηγιες µε τον υπευθυνο η τον επιβλεποντα ωστε να αποφασιστει ειτε ο µηχανικος αερισµος ειτε η αναβολη της εργασιας

· Τελικη προετοιµασια εξοπλισµου διασωσης. · Τελικος ελεγχος των Μεσων Ατοµικης Προστασιας ολων των µελων του συνεργειου.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ

· Αναφορα καθε µη κανονικου συµβαντος οπως τραυµατισµος, αστοχια εξοπλισµου, παρατηρησεις για την εγκατασταση.

· Εφαρµογη διαδικασιων υγιεινης για το προσωπικο και καθαριοτηταςτου εξοπλισµου, των µεσων ατοµικης προστασιας και των µηχανηµατων.

3.4. ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ 3.4.1. ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ Οι περισσοτεροι τραυµατισµοι στο δικτυο και στα αντλιοστασια η αλλες εγκαταστασεις προκαλουνται από

· Πτωση εξοπλισµου και υλικων πανω στον εργαζοµενο · Πτωση εργαζοµενων από προχειρες σκαλες · Γλιστρηµα του εργαζοµενου · Πτωση στο νερο · Εµπλοκη σε µηχανηµατα η τραυµατισµος από λαθος λειτουργια µηχανηµατος · Ηλεκτροπληξια

Για την αποφυγη τραυµατισµων πρεπει · Να εφαρµοζονται οι σχετικες οδηγιες για την ενδυση του προσωπικου · Να τηρουνται σχολαστικα οι λειτουργικες διαδικασιες · Να εχουν ληφθει κατα τον σχεδιασµο τα καταλληλα µετρα οπως σε διαφορα σηµεια του παροντος σηµειωνονται. 3.4.2. ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ Κινδυνος από πληµµυρα ειναι δυνατον να προκληθει σπο

· Καταιγιδα κατα την διαρκεια εκτελεσης των εργασιων και πιθανον µακρια από το σηµειο εργασιας.

· Ογκος νερού που απελευθερωνεται από αστοχια η αναξιοπιστη λειτουργια βαλβιδας η αλλης διαταξης.

· Την αφιξη µεγαλου ογκου νερού από µη ελεγχοµενες από την Υπηρεσια πηγες χωρις προειδοποιηση (π.χ. αδειασµα δεξαµενων, πισινων κ.α.)

· Εαν δεν εχουν τηρηθει οι παραπανω διαδικασιες απαγορευεται η εισοδος και εργασια του προσωπικου στους χωρους αυτους. Οµοιως απαγορευεται η εισοδος και εργασια του προσωπικου στους χωρους αυτους εαν δεν επιβεβαιωθει η ληξη της απαγορευσης. Μετα την ληξη των εργασιων ειδοποιουνται οι ενδιαφεροµενοι για την ληξη των εργασιων και την αρση των απαγορευσεων.

· Εφ’οσον κατα την εκτελεση των εργασιων διαπιστωθει ξαφνικη και σηµαντικη ανοδος της ροης λογω ξαφνικης βροχοπτωσης η από οποιαδηποτε άλλη αιτια το προσωπικο πρεπει αµεσως να εγκαταλειπει τον χωρο εργασιας µεχρι να αποκαταστηθουν οµαλες συνθηκες ροης.

· Σε περιπτωση εναρξης βροχης το στελεχος επιφανειας οφειλει να προειδοποιησει αµεσα µε την εναρξη της τους εργαζοµενους 3.5. ΑΛΛΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3.5.1. ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ · Για την περιφραξη και επισηµανση των θεσεων εργασιας και των µηχανηµατων και οχηµατων πρεπει να εφαρµοζονται σχολαστικα οι προβλεψεις των ειδικων διαταξεων του Κωδικα Οδικης Κυκλοφοριας και της υπουργικης αποφασης ΒΜ5/30058 Εγκριση Προτυπης Τεχνικης Προδιαγραφης Σηµανσεως Εκτελουµενων Εργων σε οδους εντος κατοικηµενων περιοχων (ΦΕΚ Β 121/23-3-83)

· Καθε ανοικτο φρεατιο θα πρεπει εφ'οσον δεν εκτελουνται σε αυτο εργασιες να καλυπτεται µε ειδικη εσχαρα εξασφαλισµενη απο οριζοντιες µετακινησεις και να επισηµαινεται µε περιφραγµα απο ορθοστατες και καγκελλα µε εντονα ευδιακριτα χρωµατα (ασπρο-κοκκινο).

· Προειδοποιητικα σηµατα θα τοποθετουνται για την εγκαιρη προειδοποιηση της κυκλοφοριας σε αποστασεις τουλαχιστον 30 µετρων και συµφωνα µε τις τοπικες συνθηκες και τις διαταξεις του Κ.Ο.Κ.

· Κατα την εισοδο και εργασια σε βατους αγωγους οπου η κλιση υπερβαινει το 10% πρεπει να λαµβανονται και ιδιαιτερα µετρα ασφαλειας (προσδεση µε σκοινι, εξαρτηση διασωσης µε γιλεκο και σκοινι ασφαλειας, τοποθετηση δικτυων ασφαλειας κ.α.).

· Σε περιπτωσεις εργασιας εντος του αγωγου και κοντα στην εισοδο σιφωνα πρεπει να εξασφαλιζεται η εισοδος του σιφωνα η και θα γινεται χρηση εξαρτησης διασωσης. 3.5.2. ΕΛΕΓΧΟΣ - ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ - ΟΡΓΑΝΩΝ- ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Καθε συσκευη, οργανο µετρησης και εξοπλισµος που χρησιµοποιειται και ιδιατερα οι συσκευες ελεγχου καταλληλοτητας ατµοσφαιρας πρεπει σε τακτα χρονικα διαστηµατα (π.χ. ανα µηνα) να ελεγχονται στο κεντρικο εργοταξιο εφ’οσον υπαρει αυτη η δυνατοτητα η στο εργαστηριο του προµηθευτη. Υπευθυνος για τον ελεγχο είναι ο ορισθεις ως διαχειριστης των ανωτερω ειδων ο οποιος και πρεπει να τηρει σχετικο θεωρηµενο βιβλιο Ηµερολογιου Ελεγχων µε λεπτοµερη στοιχεια οπως

· Το ονοµα του υπευθυνου για το ειδος και το µερος που φυλασσεται · Τον τυπο, τον αριθµο, την µαρκα του και το ονοµα του κατασκευαστη . · Περιγραφη συντοµη αλλα πληρη του εξεταζοµενου ειδους και των τυχον παρελκοµενων του.

· Την ηµεροµηνια συντηρησης , επιθεωρησης η δοκιµης · Την κατασταση της και τυχον ελατωµµατα και βλαβες που διαπιστωθηκαν. · Αριθµητικη καταγραφη και επιβεβαιωση του υπαρχοντος αριθµου.

3.5.3. ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

· Είναι απαραιτητη η ληψη µετρων για απροσκοπτη επικοινωνια του στελεχους επιφανειας µε τους εργαζοµενους εντος του σκάµµατος..

· Από την αφιξη του συνεργειου εως την ληψη µετρων ατοµικης υγιεινης απαγορευεται το φαγητο, το ποτο και το καπνισµα.

3.6. ΜΕΣΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 3.6.1. ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

· Κρανος ασφαλειας · Αντιεφιδρωτικη κορδελλα κεφαλιου · Φορµα εργασιας · ∆ιαταξη διασωσης ( ειδικη ζωνη ) και σχοινι προστασιας · Γαντια εργασιας · Ελαστικα ενισχυµενα υποδηµατα (µεχρι τον µηρο η το γονατο) · Μαλλινες καλτσες · Αντιεκρηκτικος φανος κρανους

Η διαταξη διασωσης µπορει να είναι ειτε ζωνη ασφαλειας ( safety belts) ειτε “γιλεκο” ασφαλειας ( safety harnesses).

· Η ζωνη ασφαλειας πρεπει να χρησιµοποιειται µονον οταν κρινεται οτι δεν υπαρχει αποτελεσµατικοτερος τροπος προστασιας .

· Το “γιλεκο” ασφαλειας πρεπει να επιλεγεται προσεκτικα καθως ο µονος καταλληλος τυπος για την εργασια σε περιορισµενους χωρους ειναι αυτος που επιτρεπει την ανασυρση αναισθητου ανθρωπου σε κατακορυφη σταση.

Ολος ο εξοπλισµος αυτος πρεπει να είναι ανθεκτικος και να ανταποκρινεται στην συγκεκριµένη αποστολη του ( π.χ. η διαταξη διασωσης πρεπει να είναι δυνατον να φορεθει σε περιορισµενο χωρο µε ευκολια, να αντεχει το βαρος αυτου που την φοραει, να φερει κρικους για τα σκοινια διασωσης και να είναι από καταλληλο υλικο ωστε να πλενεται ευκολα) Οι εργαζοµενοι πρεπει να φερουν συνεχως τον παραπανω εξοπλισµο. 3.6.2. ΜΕΣΑ ΟΜΑ∆ΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

· καταλληλα σχοινια διασωσης ( ειδικες διαµορφωσεις ακρων) και απλα καθως και βαρουλκο ανυψωσης

· Αντιεκρηκτικα φωτιστικα ορυχειου και χειρος · Καταλληλα εργαλεια (συνηθη εργαλεια δουλειας, κλειδια καλυµµατων φρεατιων , εργαλειοθηκη χειρος κ.α)

· Εξοπλισµος ελεγχου ατµοσφαιρας αντιεκρηκτικου τυπου · Αναπνευστικες συσκευες εργασιας και διαφυγης ( ποτε λιγοτερες απο δυο ) · Συσκευη επικοινωνιας (C.B.) · Συσκευη τεχνητης αναπνοης · Υλικο πρωτων βοηθειων · Υλικο σηµανσης και ασφαλειας οδων (κωνοι, εµποδια, φωτιστικα, προειδοποιητικες πινακιδες, σηµαιακια κ.α ) Υπαρχουν αρκετα ειδη αναπνευστικων συσκευων και συσκευων τεχνητης αναπνοης . Η επιλογη τους πρεπει να γινεται µε σχολαστικη αξιολογηση και ενηµερωση από αλλους οµοειδεις Οργανισµους και να στηριζεται στην καταλληλοτητα τους στο συγκεκριµµενο περιβαλλον εργασιας.

Τα σκοινια (απλα και ασφαλειας) δεν θα πρεπει σε καµµια περιπτωση να χρηιµοποιουνται για αλλες εκτος ασφαλειας αναγκες. Χρησιµοποιεται επισης µερικες φορες ενας τυπος “φορειου” από καταλληλο ανθεκτικο υφασµα και σε καταλληλες διαστασεις εφοδιασµενος µε σκοινι για να συρεται τραυµατισµενος η αναισθητος εργαζοµενος επανω σε αυτο. 3.6.3. ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ · Ειναι βασικο για την ασφαλεια των εργαζοµενων ολα τα οργανα, µηχανηµατα και εν γενει εξοπλισµος που προαναφερθηκαν καθως και ο εξοπλισµος διασωσης:

· Nα ειναι επιλεγµενα ωστε να ανταποκρινονται στο ειδικο αυτο περιβαλλον εργασιας · Να κρατουνται καθαρα και καλα συσκευασµενα σε ευκολα αναγνωρισιµες συσκευασιες

· Να ελεγχονται, δοκιµαζονται και ρυθµιζονται τακτικα (αντιγραφα των ρυθµισεων και των δοκιµων πρεπει να φυλασσονται)

· Να συντηρουνται τακτικα · Να ειναι γνωστη η λειτουργια τους στο προσωπικο · Να ειναι ευπροσιτα και παντα διαθεσιµα. · Να υπαρχουν διαθεσιµα περιφερειακα εξαρτηµατα και µοναδες εφεδρειας.

3.7 ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ · Πρεπει να τηρουνται µε σχολαστικοτητα και ακριβεια ολες οι σχετικες διαταξεις των Ελληνικων Κανονισµων. Αναφερουµε ενδεικτικα τον Κανονισµο Εσωτερικων Ηλεκτρικων Εγκαταστασεων, Κανονισµους ∆.Ε.Η. κ.α.). Πρεπει επισης να τηρουνται τα προτυπα για την εγκατασταση και λειτουργια ηλεκτρικων εγκαταστασεων, συσκευων και µηχανηµατων.

· ∆εν επιτρεπεται σε µη ειδικευµενο και χωρις την νοµιµη αδεια να εγκαθιστα, τροποποιει η παρεµβαινει µε οποιονδηποτε τροπο σε ηλεκτρικες εγκαταστασεις και εξοπλισµο.

· Οι ειδικες συνθηκες επιβαλλουν ειδικη προσοχη συνεχως και την εγκατασταση του ηλεκτροµηχανολογικου εξοπλισµου στεγανου τυπου.

· Πριν από καθε εργασια συντηρησης η ακοµα και ρυθµισης στην εγκατασταση η στον εξοπλισµο απαιτειται να προβουµε σε αποµονωση και απαγορευση λειτουργιας του εξοπλισµου (κλειδωµα χειριστηριων, αφαιρεση ασφαλειων λειτουργιας, προειδοποιητικες πινακιδες κ.α.) Τα λουκετα που τοποθετουνται στα χειριστηρια αφαιρουνται προσωπικα από τους χειριστες µετα το περας της εργασιας και την αποµακρυνση των εργαλειων και καθαρισµο του χωρου εργασιας και τα επιστρεφουν στον επικεφαλης υπευθυνο για την διακοπη και επαναλειτουργια της εγκαταστασης. Η ταση λειτουργιας ολων των συσκευων που εργαζονται εντος του δικτυου η σε περιορισµενους χωρους δεν πρεπει να υπερβαινει τα 50 V. Aυτο συνεπαγεται την χρηση φορητης γεννητριας η οπου υπαρχει παροχη εναλασσοµενου ρευµατος ενος µετασχηµατιστη διπλης περιελιξεως µε την δευτερευουσα περιελιξη γειωµενη ετσι ωστε η ταση βραχυκυκλωσης να µην υπερβαινει τα 25 V . Ο µετασχηµατιστης πρεπει · Να τοποθετειται οπωσδηποτε εκτος του δικτυου η του οποιουδηποτε

περιορισµενοιυ χωρου εργασιας. · Να ειναι κλειστος µεσα σε ανθεκτικο µονωτικο περιβληµα. · Να είναι επαρκως διαστασιολογηµενος και να κατασκευαζεται µε πλεγµα µεταξυ κυριας και δευτερευουσας περιελιξης · Η επαφη γειωσης να είναι σιγουρη. · Η παροχη του κυκλωµατος πρεπει να προστατευεται µε επαρκεια από υπερφορτωση του δικτυου και µε καταλληλη ασφαλεια η µικρο διακοπτη . · Ολα τα µερη του συµπεριλαµβανοµενου του καλωδιου πρεπει να είναι καταλληλα για εργασια σε χωρο µε υγρασια. Ολες οι µπαταριες πρεπει να είναι στεγανου και αντιεκρηκτικου τυπου. Οι διακοπτες γενικα πρεπει να τοποθετουντυαι εκτος δικτυου και περιορισµενων χωρων. 3.8. ΑΝΥΨΩΤΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΞΕΙΣ · Για τα ανυψωτικα µηχανηµατα γενικα πρεπει να εφαρµοζονται τα προβλεποµενα από το Π.∆. 1073/81 ΦΕΚ Α260/81 και τις αλλες κειµενες διαταξεις Εδω επισηµαινουµε ιδιαιτερα τα εξης:

· Τα µηχανοκινητα και χειροκινητα βαρουλκα πρεπει να εχουν φρενα και ασφαλεια αναστροφης περιστριοφης (καστανια), τα γραναζια τους να είναι προφυλαγµενα και να καλυπτονται οι κοφτερες επιφανειες

· Τα µηχανοκινητα βαρουλκα πρεπει να είναι εφοδιασµενα µε oδηγο συρµατοσκοινου. Τα ελευθερα ακρα ακρακτων και προεξεχοντα περιστρεφοµενα µερη πρεπει να είναι καλυµµενα οπως και τα κινητα οργανα µεταδοσης κινησης και οι ιµαντες εφ’οσον βρισκονται σε περιοχη εργασιας η κυκλοφοριας.

· Τα καυσαερια των κινουµενων µε µε µηχανες εσωτερικης καυσεως βαρουλκων πρεπει να να απαγονται ωστε να µην κινδυνευει από αυτα ο χειριστης και οι εργαζοµενοι στο δικτυο.

· Στα χειροκινητα βαρουλκα το στροφαλο (µανιβελα) πρεπει οπωσδηποτε να εξασφαλιζεται από ολισθηση η αθελητ τραβηγµα. ∆εν επιτρεπεται στροφαλο µε στρεπτη χειρολαβη να εχουν θεσεις τριβης µεταξυ χειρολαβης και αξονα.

· Τα συρµατοσκοινα των βαρουλκων πρεπει να είναι γερα στερεωµενα στο τυµπανο µε ενωτικες πλακες η κλειδοσφηνες. 3.9 ∆ΙΑΣΩΣΗ Καθε συνεργειο πρεπει να µπορει να ελθει σε επικοινωνια ανα πασα στιγµη µε την εδρα της επιχειρησης η το κεντρικο εργοταξιο η ακοµα και αλλες Υπηρεσιες (Πυροσβεστικη, Νοσηλευτικα Ιδρυµατα, Αστυνοµια, γιατρους διαφορων σχετικων ειδικοτητων κ.α). Η επικοινωνια αυτη καλο θα ειναι να µπορει να πραγµατοποιειται µε ασυρµατους (C.B. κ.λ.π) η τουλαχιστον τηλεφωνικα. Προς τουτο πρεπει καθε συνεργειο να διαθετει σε πρωτη ζητηση πληρη καταλογο µε τα τηλεφωνα των προαναφερθεντων Υπηρεσιων και γιατρων (ακοµα και αν διαθετει

C.B.µαζι του) Η συσταση υπηρεσιας διασωσης πρεπει να συµφωνειται µε την Πυροσβεστικη Υπηρεσια γραπτως και να καταστρωνονται τα σχετικα σχεδια δρασης. Για την εκτελεση επιχειρησεων διασωσης πρεπει να υπαρχει ειδικη εκπαιδευση κταλληλα επιλεγµενου µερους του προσωπικου και τουλαχιστον δυο από καθε συνεργειο 3.9.1 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ∆ΙΑΣΩΣΗΣ Καθε συνεργειο που δουλευει πρεπει εκτος απο τα συνεργα της δουλειας και τον ατοµικο και οµαδικο εξοπλισµο που προαναφερθηκε πρεπει να εχει µαζι του τα παρακατω εφοδια για την περιπτωση αναγκης διασωσης εργαζοµενων .

· Ισχυρο αντιεκρηκτικου τυπου φανο µε µπαταριες ( απαιτειται ελεγχος λειτουργιας καθηµερινα)

· Φαρµακειο µε ολα τα απαραιτητα για την παροχη Πρωτων Βοηθειων

Ο εξοπλισµος και τα φαρµακα πρεπει

· να ελεγχεται τακτικοτατα ωστε να ειναι σε κατασταση λειτουργιας και να µην εχει παρελεθει η ηµεροµηνια ισχυος

· να προστατευεται απο την ρυπανση · να ειναι γνωστος ο χειρισµος του και η χρηση του σε ολους τους εργαζοµενους οι οποιοι πρεπει να ειναι εξοικιωµενοι µε την χρηση του Ο εξοπλισµος διασωσης καλον θα είναι να είναι διαθεσιµος για καθε συνεργειο. Εν φυλασσετι στο Εργοταξιο τοτε και η οµαδα διασωσης πρεπει να αποτελειται από προσωπικο του εργοταξιου. 3.9.2 ΠΑΡΟΧΗ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ Συµφωνα µε σχετικη οδηγια των Ευρωπαικων Κοινοτητων: · Η αρµοδια για τη Αποχετευση Υπηρεσια οφειλει να εξασφαλιζει την καθ'οιονδηποτε στιγµη παροχη πρωτων βοηθειων περιλαµβανοµενου και του ειδικα εκπαιδευµενου προσωπικου. Πρεπει να λαµβανει µετρα για την µεταφορα των εργαζοµενων που υφιστανται ατυχηµα η παρουσιαζουν αιφνιδια αδιαθεσια προκειµενου να τους παρασχεθει ιατρικη βοηθεια.

· Υλικο πρωτων βοηθειων πρεπει να υπαρχει σε ολα τα µερη που ειναι απαραιτητο λογω των συνθηκων εργασιας. Το υλικο πρεπει να εχει την καταλληλη σηµανση και να ειναι ευκολα προσιτο. Η διευθυνση και το τηλεφωνο της Υπηρεσιας πρωτων βοηθειων πρεπει να επισηµαινεται ευκρινως.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Α. ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1 ΣΧΕ∆ΙΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ Τ.Ε.Ε. “ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΠΟΛΕΩΝ” 2 ΣΧΕ∆ΙΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ Τ.Ε.Ε. «ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ” 3 INSTITUTION OF CIVIL ENGINNEER - MINISTRY ON HOUSIMG AND LOCAL GOVERNMENT

- 1969 "SAFETY IN SEWERS AND AT SEWAGE WORKS" 4 NATIONAL JOINT HEALTH AND SAFETY COMITTEE FOR THE WATER SERVICE " SAFE

WORKING IN SEWERS AND AT SEWAGE WORKS" 5 NATIONAL JOINT HEALTH AND SAFETY COMITTEE FOR THE WATER SERVICE "SAFE

WORKING IN SEWERS AND AT SEWAGE WORKS" 6 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ «NΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΟΙΚΟ∆ΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ» ΑΘΗΝΑ 1997

7 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ «NΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΟΙΚΟ∆ΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ» ΑΘΗΝΑ 1996

8 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ «NΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ∆ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ» ΑΘΗΝΑ 1997

9 ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. ΓΕΝΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ «ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΚΙΝ∆ΥΝΩΝ», 1996

10 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ∆.∆ΡΙΒΑ, Κ.ΖΟΡΜΠΑ, Θ.ΚΟΥΚΟΥΛΑΚΗ «ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΚΟΣ Ο∆ΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥ» ΑΘΗΝΑ 1997

11 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - Σ.ΜΠΡΑΝΗ «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α» ΑΘΗΝΑ 1996

12 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ∆ΙΕΘΝΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ»

13 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ», ΤΟΜΟΙ Ακαι Β, ΑΘΗΝΑ 1994

14 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΣΥΛΛΟΓΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ», ΑΘΗΝΑ 1996

15 ΜΕΛΕΤΗ ΟΜΑ∆ΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΕ – ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ (CHECK LISTS) ΓΙΑ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑ, ΑΘΗΝΑ 1997

Β. ΑΛΛΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων “Νοµοθεσία για την υγιεινή και την

ασφάλεια των εργαζοµένων σε οικοδοµικές εργασίες και τεχνικά έργα”, Αθήνα 1997, 160 σελ.

2. Υπουργείο Εργασίας “δια να δουλεύεις µε ασφάλεια σε οικοδοµές και σε άλλα τεχνικά έργα”, Αθήνα 1988, 20 σελ.

3. Νοµαρχία Αχαϊας “Αλφαβητάριο Οδηγιών για τους τεχνίτες των εκσκαφών και υπογείων δικτύων”, Πάτρα 1992, 48 σελ.

4. ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. “Ασφάλεια και υγεία στις κατασκευές” (Μετάφραση του ILO “Safety and Health in construction”), Αθήνα 1996, 180 σελ.

5. Εργονοµία ΕΠΕ “Σεµινάριο Ασφάλειας και Υγείας στα Τεχνικά Εργα”, Αθήνα 22-23 Μαΐου 1998, 220 σελ.

6. Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος / Τµήµα Κέρκυρας “Ασφάλεια και Υγεία στα Εργοτάξια, Οδηγία 92/57/ΕΟΚ”, Εθνικό Συνέδριο 26 - 27 Σεπτ. 1994, Κέρκυρα, 160 σελ. (Ενηµερωτικό ∆ελτίο ΤΕΕ, 17-10-94, σελ. 76-85).

7. Σαραφόπουλος Ν. “Προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στα προσωρινά και κινητά εργοτάξια”, Περιοδικό ΤΕΧΝΙΚΑ, Αθήνα Ιούλιος/Αύγουςτος 1996, σελ. 27-30.

8. Σαραφόπουλος Ν. “Μέτρα ασφάλειας στα οικοδοµικά έργα”, Περιοδικό ΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, Πάτρα, Μάρτιος 1995, σελ. 52 - 56, και περιοδικό ΚΤΙΡΙΟ, Οκτ. 87, σελ. 18-20.

9. Πανόπουλος Γ. “Ασφάλεια στην οικοδοµική βιοµηχανία”, Αθήνα: ΦΟΙΒΟΣ, 1993, 213 σελ.

10. Τάσιος Θ. και Βιντζηλαίου Ε. “Συµβολή στην µελέτη των εργατικών ατυχηµάτων στον τοµέα των κατασκευών Πολιτικού Μηχανικού”, Αθήνα: ΕΜΠ, 1979, 75 σελ.

11. ΤΕΕ, Τµήµα Κεντρικής Μακεδονίας “Ασφάλεια στα τεχνικά έργα και το Π∆ 305/96”, ∆ιηµερίδα, Φθινόπωρο 97, Θεσ/νίκη, φάκελος υλικών.

12. ΤΕΕ, Τµήµα ∆υτικής Ελλάδος “Ασφάλεια στα οικοδοµικά και τεχνικά έργα”, Ηµερίδα 4 Νοεµ. 1996, Πάτρα, 80 σελ.

13. ΠΕΣΕ∆Ε “53ο Συνέδριο”, Συνέδριο 15-17 Μαΐου 1997, Πάτρα, Φάκελος υλικών.

14. ΤΕΕ “Υπόγεια Εργα”, ∆ιήµερο 13 και 14 Ιαν. 1994, Αθήνα: ΤΕΕ, Υλικά εισηγήσεων

15. ∆ιεθνές Συνέδριο “Μεγάλα Εργα Υποδοµής και Περιφερειακή Ανάπτυξη”, Πάτρα 25-26 Νοεµ. 1994 (Πρακτικά έκδοση του Επιστηµονικού Πάρκου Πατρών)

16. Σύλλογος Τεχνικών Επιθεωρητών Υπ. Εργασίας & Σύνδεσµος Ασφάλειας Κύπρου “Β’ Ελλαδοκυπριακό Συνέδριο Υγείας - Ασφάλειας της Εργασίας, στα Εργα”, 30 Απριλίου / 1 Μαΐου 1998, Λευκωσία, Πρακτικά 100 σελ.

17. Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος (Οµάδα Εργασίας: Πισιµίση Μ. Κοντός Ν., Παντέκης Γ.) “Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ), κατ’ εφαρµογή του Π∆ 305/96”, Ενηµερωτικό ∆ελτίο ΤΕΕ 18-5-1998 (σελ. 27-100) και 25-5-1998 (σελ. 73 - 80). (Περίληψη, δελτίο 27-2-1996 σελ. 74-78)

18. ΤΕΕ “Η ασφάλιση κινδύνων µελέτης και κατασκευής τεχνικών έργων”, ∆ιάλεξη Γ. Κουτίνα, Αθήνα 22 Ιαν. 1998 (Ενηµερωτικό ∆ελτίο ΤΕΕ 13-4-1998, σελ. 16-22 και Τεχνική Επιθεώρηση, Μάρτιος 1998, σελ. 34-39). Επίσης, Περιοδικό ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ, τεύχος Αυγ. – Σεπτ. 1994, σελ. 42-47.

19. ΤΕΕ “Ο Μηχανικός ως Τεχνικός Ασφαλείας”, Ηµερίδα 8-6-1995, Αθήνα: ΤΕΕ, Φάκελος Υλικών (Ε∆.ΤΕΕ 31-7-1995 σελ. 8-13).

20. ΕΛΙΝΥΑΕ “Πρότυπα Εκπαιδευτικά Προγράµµατα για τεχνικούς Ασφαλείας”, Αθήνα 1997, 243 σελ. Και ΙΕΚΕΜ-ΤΕΕ “Προγράµµατα Εκπαίδευσης Τ.Α.”.

21. “∆ιαρκής Ερµηνευτικός Κώδιξ Πολεοδοµικής Νοµοθεσίας”, 24 τόµοι, Εκδότης ΤΕΧΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΑ∆ΟΣ, Κάνιγγος 8 (4ος - 5ος όροφος) 106 77 Αθήνα, fax 3818165, τηλ. 3301982, 3828686

22. “∆οµική Ενηµέρωσις” (∆ιαρκής Νοµοθεσία και Νοµολογία), 20 τόµοι, Εκδότης: ∆εληγιάννη 24 και Μπουµπουλίνας, 106 82 Αθήνα, τηλ. 8227531, 8216859, 3838344, fax 8210977

23. Ραπτάρχης Π. “Πανδέκτης, ∆ιαρκής Κώδικας Νοµοθεσίας”, Υπουργείο Προεδρίας, Γενική ∆ιεύθυνση ∆ιοικητικής Υποστήριξης, Χαριλάου Τρικούπη 5, Αθήνα 10678, τηλ. 3832146, 3646736, 3803845

24. “∆ελτίο ∆οµικής Νοµοθεςίας και Νοµολογίας”, Μηνιαία Επιθεώρησις ∆οµικής Νοµοθεσίας (Μαµιδάκης Ε., ∆αλιάνης Α.), Αθήνα (ιθ’ τόµοι έως το 1987).

25. Χατζηχαλκιάς Ζ. (ΣΠΕ∆ΕΘ) “∆ηµόσια Εργα”, Αθήνα: Μακεδονικές Εκδόςεις, 1992 (6η έκδοση), 665 σελ. και (7η) έκδοση υπό “ΙΩΝ”, Αθήνα 1994, (τρεις τόµοι).

26. ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. (Επιµέλεια: Η. Μπανούτσος και Ν. Σαραφόπουλος) “Εγχειρίδιο νοµοθεσίας Υγιεινής και Αςφάλειας της εργασίας”, 2 τόµοι, Αθήνα 1994, 1280 σελ.

27. Υπ. Εργασίας “Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία”, Συλλογικός Τόµος, Αθήνα 1989, 688 σελ.

28. Υπουργείο Ερευνας και Τεχνολογίας “Οδηγός παροχής τεχνολογικών υπηρεσιών”, Αθήνα : ΥΠΕΤ, 2 τόµοι, 1985. Επίσης, “ενίσχυση υποδοµής εργαστηρίων παροχής υπηρεσιών ΑΕΙ/ΤΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων”, Η’ Συνεδρία Επιτροπής ΕΠΕΤ (ΙΙ/3), 6-5-1997.

29. ΤΕΕ “Μη καταστροφικοί έλεγχοι”, Πρακτικά Ηµερίδας ΤΕΕ 10-6-1993, Τεχνικά Χρονικά, τεύχη 5 και 6/94, 126 και 119 σελ.

30. Γκούτος Χ. “Εργασιακές σχέσεις των οικοδόµων στη χερσαία Ελλάδα µετά το 1800”, Αθήνα 1985, 246 σελ.

31. Βαλαβανίδης Α., Σαραφόπουλος Ν. “Εργασιακό περιβάλλον, προβλήµατα υγιεινής-ασφάλειας”, Αθήνα: Σύγχρονα θέµατα, 1988, 206 σελ.

32. Σαραφόπουλος Ν. “Πηγές πληροφόρησης για θέµατα υγιεινής-ασφάλειας στην εργασία”, Πάτρα: Πανεπιστήµιο Πατρών, 1992, 33 σελ.

Γ. ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ, ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΑ ΦΟΡΕΩΝ – ΕΝΩΣΕΩΝ 1. Τεχνικές Εκδόσεις Μ. Γκιούρδας, Σεργίου Πατριάρχου 4, 114 72 Αθήνα, τηλ. 3624947,

3630219, fax 3624947 2. Νοµικές Εκδόσεις Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη,

3. Tεχνικές Εκδόσεις Παπασωτηρίου

4. Εκδόσεις ΤΕΕ, Καραγεώργη Σερβίας 4, Αθήνα 102 48, τηλ. 3291405, 3254590 έως

99, fax 3221772. 5. “ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ∆ΕΛΤΙΟ ΤΕΕ”, Εβδοµαδιαίο ∆ελτίο του ΤΕΕ, Καραγεώργη Σερβίας

4, Αθήνα 102 48, τηλ. 3291500-502, 3240262,. 6. “ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ”, Επιστηµονική Εκδοση ΤΕΕ (σε τρεις επιστηµονικές περιοχές),

Λέκκα 23-25, Αθήνα 105 62, τηλ. 3245491-9, 3245935, fax 3314403 7. “ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ Κατοικιών και Τεχνικών Εργων”, ∆ιµηνιαία έκδοση των

κατασκευαστών ιδιωτικών και δηµοσίων έργων, Ιδιοκτησία “ΤΡΟΧΟΣ”, Ζαΐµη 24 - Αθήνα 106 83, τηλ. 8235678 - 8233074, fax 8238230

8. “κτιριο”, Τεχνικό περιοδικό, ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΗ ∆ΟΜΗΣΗ ΕΠΕ, Αδριανουπόλεως - Ελ. Βενιζέλου 2 - Καλαµαριά Θεσσαλονίκης 551 33, τηλ. (031) 480340, fax 480544,

9. “ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟ ΒΗΜΑ”, ∆ιµηνιαία έκδοση της ΠΕΣΕ∆Ε, Θεµιστοκλέους 4 – Αθήνα 106 78, τηλ. 3814735-8, 3838759, fax 3824116

10. “Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ”, Μηνιαία Κοινή έκδοση ΠΕ∆ΜΕ∆Ε-ΠΕ∆ΜΗΕ∆Ε – ΠΕΣΕ∆Ε, Ασκληπιού 23, Αθήνα 106 80, τηλ. 3631905 – 3614978, fax 3641402

11. “ΥΛΗ ΚΑΙ ΚΤΙΡΙΟ”, Περιοδικό Αρχιτεκτονικής και Τεχνολογίας Υλικών, Ιδιοκτησία: INTACCORD, Τσιµισκή 42, Θεσσαλονίκη 546 23, τηλ. 031-221743, 271828, fax 241453

12. “ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ”, Περιοδικό Συλλόγου Αρχιτεκτόνων ∆ιπλωµατούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑ∆ΑΣ) και Πανελλήνιας Ενωσης Αρχιτεκτόνων (ΠΕΑ), Βρυσακίου 15 και Κλάδου, Αθήνα 105 65, τηλ. 3215146, fax 3215147

13. “∆ΕΛΤΙΟ ΣΠΜΕ”, ∆ελτίο Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, Καλλιρρόης 89, Αθήνα 11745, τηλ. 9238170, fax 9235959

14. “ΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ”, ∆ιµηνιαία έκδοση τεχνική και επαγγελµατική της Ένωσης Ελλήνων Τεχνολόγων Μηχανικών, Μάρνη 44 - Πλ. Βάθης, Αθήνα 104 38, τηλ. 5227812, 5227276, fax 5243701

15. “BUILDINGS”, Τετραµηνιαίο περιοδικό αρχιτεκτονικής και δόµησης, Λεωφ. Βουλιαγµένης 334, Αγ. ∆ηµήτριος, Αθήνα 173 42, τηλ. 9931746, 9938872, 9932550, fax 9936009

16. “∆ΕΛΤΙΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ – ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ”, ∆ελτίο Πανελλήνιου Συλλόγου ∆ιπλωµατούχων Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Αριστονίκου 18 και Γοργίου, 116 36 Μέτς, Αθήνα, τηλ. 9212741, 9212655, fax 9217928

ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ 1. Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Γενική ∆ιεύθυνση Συνθηκών και Υγιεινής της Εργασίας, τηλ. 3214327, 3214294 α) ∆ιεύθυνση Συνθηκών Εργασίας, Τηλ. 3214058 fax 3214823

β) Κέντρο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΚΥΑΕ) Τηλ. 3214147 fax 3214197 http://www.osh.gr

γ) Εστιακός Πόλος του Ευρωπαϊκού Οργανισµού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία Πειραιώς 40 - Αθήνα 101 82τηλ. 3214092 fax 3214197 http://www.osh.gr

2. Υπουργείο Περιβάλλοντος-Χωροταξίας και ∆ηµοσίων Εργων (ΥΠΕΧΩ∆Ε) Αµαλιάδος 17 - Αθήνα 115 23 Γενική Γραµµατεία ∆ηµοσίων Εργων Χ. Τρικούπη 182 - Αθήνα 101 78, τηλ. 6426158, 6435615

α) Γενική ∆ιεύθυνση Συγκοινωνιακών Εργων Χαρ. Τρικούπη 182 - Αθήνα 101 78, τηλ. 6435616, 6420359, 6449752, 6430916, 6449113 (fax 643 41 128) 6400550 - 8 (fax 6400559) 5242184 (fax 5249357)

β) Γενική ∆ιεύθυνση Υδραυλικών Εργων Φαναριωτών 9 - Αθήνα 101 78 τηλ. 6445002 (fax 6445088) – 6424397 (fax 6428085)

γ) Ειδικές Υπηρεσίες ∆ηµοσίων Εργων, τηλ. 6444410 (fax 6452753), 6434140 (fax 6427887), 6445347 (fax 6457569), 6400312 (fax 6400311), 6459734 (fax 6459734)

δ) ∆ιεύθυνση Οικοδοµικών και Κτιριοδοµικών Κανονισµών Μεσογείων και Τρικάλων 36 – Αθήνα 115 26, τηλ. 6929903

3. Υπουργείο Ανάπτυξης Μιχαλακοπούλου 80 - Αθήνα 115 80 τηλ. 7482770, 7709816

4. T.E.E. - Κεντρική ∆ιοίκηση

Καραγεώργη Σερβίας 4, Αθήνα 102 48, τηλ. 3254591-9 - fax 3221772 http://www.tee.gr

5. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) Λιοσίων 143 και Θειρσίου 6, Πλατεία Αττικής, Αθήνα 104 45, τηλ. 8200100 e-mail:info@elinyae.gr http://www.elinyae.gr

6. Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα για την Προώθηση της Ασφάλειας και Υγιεινής (HSPro – EU). http://www.netsmart.gr/hspro/index1.html

7. Πληροφοριακός Χώρος “Ασφάλεια και Υγεία στα Τεχνικά Εργα”, © Εργονοµία Ε.Π.Ε. http://147.102.50.75/safe/ie/index.html

8. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ και ΕΡΓΟΛΗΠΤΩΝ ∆.Ε.

9. Εθνικό Κέντρο Τεκµηρίωσης Βασ. Κωνσταντίνου 48 - 116 35 Αθήνα τηλ. 7230310, 7210386, 7235413, 7211202 - fax 7252223e-mail: helpdesk@iris.ekt.org.gr http://www.ekt.org.gr

10. ΑΡΙΑ∆ΝΗ Εθνικό Κέντρο Ερευνας Φυσικών Επιστηµών ∆ΗΜΟΚΡΙΤΟΣ 153 10 Αγ. Παρασκευή Αττικής, τηλ. 6503000 - fax 6522965 e-mail:info@ariadne-t.gr http://www.ariadne-t.gr

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Ο παρακατω καταλογος είναι ενδεικτικος αλλα οχι περιοριστικος. Α. ΒΑΣΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Α/Α Αρ. Νοµοθετήµατος Τίτλος Νοµοθετήµατος ΦΕΚ

1. Β.∆. 25-08-1920 Περί κωδικοποιήσεως των περί υγιεινής και ασφαλείας των εργατών διατάξεων.

200 Α’/05-09-1920

2. Π.∆. 22-12-1933 Περί ασφαλείας εργατών και υπαλλήλων εργαζοµένων επί φορητών κλιµάκων.

406 Α’ /29-12-1933

3. Π.∆. 14-03-1934 Περί υγιεινής και ασφαλείας των εργατών και υπαλλήλων των πάσης φύσεως βιοµηχανικών και βιοτεχνικών εργοστασίων, εργαστηρίων κ.λπ.

112 Α’/22-03-1934

4. Ν. 158/1975 Περί εργασίας επί ηλεκτρικών εγκαταστάσεων ευρισκοµένων υπό τάσιν.

189 A’/08-09-1975

5. Π.∆. 212/1976 Περί µέτρων υγιεινής και ασφαλείας των εργαζοµένων εις µεταφορικάς ταινίας και προωθητάς εν γένει.

78 Α’/06-04-1976

6. Π.∆. 17/1978 Περί συµπληρώσεως του από 22/29.12.1933 Π. ∆/τος “περί ασφαλείας εργατών και υπαλλήλων εργαζοµένων επί φορητών κλιµάκων“.

3 Α’/12-01-1978

7. Π.∆. 95/1978 Περί µέτρων υγιεινής και ασφαλείας των απασχολουµένων εις εργασίας συγκολλήσεων.

20 Α’/17-02-1978

8. Π.∆. 778/1980 Περί των µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν οικοδοµικών εργασιών.

193Α’/26-08-1980

9. Υ.Α. ΒΜ 5/30428/1980 Περί εγκρίσεως πρότυπης τεχνικής προδιαγραφής σηµάνσεως εκτελουµένων έργων σε οδούς εκτός κατοικηµένων περιοχών.

589Β’/30-06-1980

10. Π.∆. 1181/1981 Περί κυρώσεως της ψηφισθείσης εις Γενεύην το έτος 1960 υπ’ αριθ. 115 ∆ιεθνούς Συµβάσεως “περί προστασίας των εργαζοµένων από τας ιοντιζούσας ακτινοβολίας”.

195 Α’/24-07-1981

11. Π.∆. 1073/1981 Περί µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν εργασιών εις εργοτάξια έργων οικοδοµών και πάσης φύσεως έργων αρµοδιότητος Πολιτικού Μηχανικού.

260 Α’/16-09-1981

12. Π.∆. 329/1983 Ταξινόµηση, συσκευασία και επισήµανση των επικίνδυνων ουσιών σε συµµόρφωση µε τις Οδηγίες του Συµβουλίου των Ε..Κ. 67/548/ΕΟΚ, 69/81/ΕΟΚ, 70/189/ΕΟΚ, 71/141/ΕΟΚ, 73/146/ΕΟΚ, 75/409/ΕΟΚ, 79/831/ΕΟΚ και της Επιτροπής των Ε.Κ. 76/907/ΕΟΚ, 79/370/ΕΟΚ.

118 Α’ και 140 Α’/1983

13. Υ.Α. ΒΜ 5/30058/1983 Εγκριση Πρότυπης Τεχνικής Προδιαγραφής Σηµάνσεως Εκτελουµένων Εργων σε οδούς εντός κατοικηµένων περιοχών.

121 Β’/23-03-1983

14. Ν. 1396/1983 Υποχρεώσεις λήψης και τήρησης των µέτρων ασφαλείας στις οικοδοµές και λοιπά ιδιωτικά τεχνικά έργα.

126 Α’/15-09-1983

15. Ν. 1418/1984 ∆ηµόσια Εργα και ρυθµίσεις συναφών θεµάτων. 23 A’/29-02-1984

16. Υ.Α. 130646/1984 Ηµερολόγιο µέτρων ασφαλείας. 154 Β’/19-03-1984

17. Ν. 1430/1984 Κύρωση της 62 ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας “που αφορά τις διατάξεις ασφάλειας στην οικοδοµική βιοµηχανία” και ρύθµιση θεµάτων που έχουν άµεση σχέση µ’ αυτή.

49 Α’/18-04-1984

18. Υ.Α. ΙΙ-5η/Φ/17402/1984

Κανονισµός Μεταλλευτικών και Λατοµικών Εργασιών. 931 Β’/31-12-1984

19. Ν. 1568/1985 Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων. 177 Α’/18-10-1985

20. Υ.Α. 56206/1613/1986 Προσδιορισµός της ηχητικής εκποµπής των µηχανηµάτων και συσκευών εργοταξίου σε συµµόρφωση προς τις οδηγίες 79/113/ΕΟΚ, 81/1051/ΕΟΚ και 85/405/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 19ης ∆εκεµβρίου 1978, της 7ης ∆εκεµβρίου 1981 και της 11ης Ιουλίου 1985.

570 Β’/09-09-1986

21. Π.∆. 307/1986 Προστασία της Υγείας των Εργαζοµένων που εκτίθενται σε ορισµένους χηµικούς παράγοντες κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.

135 Α’/29-08-1986

22. Π.∆. 70α/1988 Προστασία των εργαζοµένων που εκτίθενται σε αµίαντο κατά την εργασία.

31 Α’/17-02-1988

23. Π.∆. 71/1988 Κανονισµός πυροπροστασίας των κτιρίων. 32 Α’/17-02-1988

24. Υ.Α. 7755/160/1988 Λήψη µέτρων πυροπροστασίας στις Βιοµηχανικές - Βιοτεχνικές εγκαταστάσεις και αποθήκες αυτών καθώς και αποθήκες ευφλέκτων και εκρηκτικών υλών.

241 Β’/22-04-1988

25. Π.∆. 294/1988 Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, επίπεδο γνώσεων και ειδικότητα τεχνικού ασφάλειας για τις επιχειρήσεις, εκµεταλλεύσεις και εργασίες του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 1568/1985 “Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων”.

138 Α’/21-06-1988

26. Υ.Α. 88555/3293/1988 Υγιεινή και ασφάλεια του προσωπικού του ∆ηµοσίου, των Ν.Π.∆.∆. και των Ο.Τ.Α.

721 Β’/04-10-1988

27. Υ.Α. 69001/1921/1988 Εγκριση τύπου ΕΟΚ για την οριακή τιµή στάθµης θορύβου µηχανηµάτων και συσκευών εργοταξίου και ειδικότερα των µηχανοκίνητων αεροσυµπιεστών, των πυργογερανών, των ηλεκτροπαραγωγών ζευγών συγκόλλησης, των ηλεκτροπαραγωγών ζευγών ισχύος και των φορητών συσκευών θραύσης σκυροδέµατος και αεροσφυρών.

751 Β’/18-10-1988

28. Ν. 1837/1989 Για την προστασία των ανηλίκων κατά την απασχόληση και άλλες διατάξεις.

85 Α’/23-03-1989

29. Π.∆. 225/1989 Υγιεινή και Ασφάλεια στα Υπόγεια Τεχνικά Εργα. 106 Α’/02-05-1989

30. Π.∆. 31/1990 Επίβλεψη της λειτουργίας, χειρισµός και συντήρηση 11 Α’/05-02-1990

µηχανηµάτων εκτέλεσης Τεχνικών έργων. 31. Π.∆. 70/1990 Υγιεινή και Ασφάλεια των Εργαζοµένων σε ναυπηγικές

εργασίες.

31 Α’/14-03-1990

32. Π.∆. 85/1991 Προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους στο θόρυβο κατά την εργασία, σε συµµόρφωση προς την οδηγία 86/188/ΕΟΚ.

38 Α’/18-03-1991

33. Π.∆. 157/1992 Επέκταση των διατάξεων των Προεδρικών ∆ιαταγµάτων και Υπουργικών Αποφάσεων που εκδόθηκαν µε τις εξουσιοδοτήσεις του Ν. 1568/85 “Υγιεινή και Ασφάλεια των εργαζοµένων” (177/Α) στο ∆ηµόσιο, Ν.Π.∆.∆. και Ο.Τ.Α.

74 Α’/12-05-1992

34. Ν. 2094/1992 Κύρωση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. 182 Α’/25-11-1992

35. Υ.Α. Β 4373/1205/1993 Συµµόρφωση της Ελληνικής Νοµοθεσίας µε την 89/686/ΕΟΚ Οδηγία του Συµβουλίου της 21ης ∆εκεµβρίου 1989 για την προσέγγιση των νοµοθεσιών των κρατών µελών, σχετικά µε τα µέσα ατοµικής προστασίας.

187 Β’/23-03-1993

36. Π.∆. 77/1993 Για την Προστασία των εργαζοµένων από φυσικούς, χηµικούς και βιολογικούς παράγοντες και τροποποίηση και συµπλήρωση του Π. ∆/τος 307/86 (135/Α) σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου 88/642/ΕΟΚ.

34 Α’/18-03-1993

37. Υ.Α. 16440/Φ.10.4/445/1993

Κανονισµός παραγωγής και διάθεσης στην αγορά συναρµολογούµενων µεταλλικών στοιχείων για την ασφαλή κατασκευή και χρήση µεταλλικών σκαλωσιών.

756 Β’/28-09-1993

38. Ν. 2229/1994 Τροποποίηση και συµπλήρωση του Ν. 1418/1984 και άλλες διατάξεις.

138 Α’/31-08-1994

39. Y.A. 378/1994 Επικίνδυνες ουσίες, ταξινόµηση, συσκευασία και επισήµανση αυτών σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 67/548/ΕΟΚ όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

705 Β’/20-09-1994

40. Π.∆. 395/1994 Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρησιµοποίηση εξοπλισµού εργασίας από τους εργαζόµενους κατά την εργασία τους σε συµµόρφωση µε την οδηγία 89/655/ΕΟΚ.

220 Α’/19-12-1994

41. Π.∆. 396/1994 Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρήση από τους εργαζόµενους εξοπλισµών ατοµικής προστασίας κατά την εργασία σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου 89/656/ΕΟΚ.

220 Α’/19-12-1994

42. Π.∆. 397/1994 Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας κατά την χειρωνακτική διακίνηση φορτίων που συνεπάγεται κίνδυνο ιδίως για τη ράχη και την οσφυϊκή χώρα των εργαζοµένων σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου 90/269/ΕΟΚ.

221 Α’/19-12-1994

43. Π.∆. 399/1994 Προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που συνδέονται µε την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε την οδηγία του Συµβουλίου 90/394/ΕΟΚ.

221 Α’/19-12-1994

44. Π.∆. 105/1995 Ελάχιστες προδιαγραφές για την σήµανση ασφάλειας ή/και υγείας στην εργασία σε συµµόρφωση µε την Οδηγία 92/58/ΕΟΚ.

67 Α’/10-04-1995

45. Π.∆. 186/1995 Προστασία των εργαζοµένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες του Συµβουλίου 90/679/ΕΟΚ και 93/383/ΕΟΚ.

97 Α’/30-5-1995

46. Π.∆. 16/1996 Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συµµόρφωση µε την οδηγία

10 Α’/18-01-1996

89/654/ΕΟΚ. 47. Π.∆. 17/1996 Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας

των εργαζοµένων κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ.

11 Α’/18-01-1996

48. Π.∆. 18/1996 Τροποποίηση Π.∆. 377/1993 σχετικά µε τις µηχανές σε συµµόρφωση προς τις οδηγίες του Συµβουλίου 93/44/ΕΟΚ και 93/68/ΕΟΚ.

12 Α’/18-01-1996

49. Π.∆. 305/1996 Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρµόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια σε συµµόρφωση προς την οδηγία 92/57/ΕΟΚ.

212 Α’/29-08-1996

50. Π.∆. 174/1997 Τροποποίηση π.δ. 186/1995 “Προστασία των εργαζοµένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες του Συµβουλίου 90/679/ΕΟΚ και 93/383/ΕΟΚ” (97/Α) σε συµµόρφωση µε την οδηγία 95/30/ΕΚ.

150 Α’/15-7-1997

51. Π.∆. 175/1997 Τροποποίηση π.δ. 70α/1988 “Προστασία των εργαζοµένων που εκτίθενται σε αµίαντο κατά την εργασία” (31/Α) σε συµµόρφωση µε την οδηγία 92/85/ΕΟΚ.

150 Α’/15-7-1997

52. Π.∆. 176/1997 Mέτρα για την βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζοµένων σε συµµόρφωση µε την οδηγία 92/85/EOK.

150 Α’/15-7-1997

53. Π.∆. 177/1997 Ελάχιστες προδιαγραφές για τη βελτίωση της προστασίας, της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων στις εξορυκτικές δια γεωτρήσεων βιοµηχανίες σε συµµόρφωση µε την οδηγία 92/91/ΕΟΚ.

150 Α’/15-7-1997

54. Π.∆. 62/1998 Μέτρα για την προστασία των νέων κατά την εργασία, σε συµµόρφωση µε την οδηγία 94/33/ΕΚ.

67 Α’/26-3-1998

Β. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΓΚΥΚΛΙΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΩΝ Α/Α Τίτλος Αριθµός Εγκυκλίου

1. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 778/1980 Περί των µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν οικοδοµικών εργασιών (ΦΕΚ 193Α’ /26-08-1980)

131120/10-10-1980 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΘ/ΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

2. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 1073/1981 Περί µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν εργασιών εις εργοτάξια έργων οικοδοµών και πάσης φύσεως έργων αρµοδιότητος Πολιτικού Μηχανικού (ΦΕΚ 260 Α’/16-09-1981)

131081/29-09-1981 130236/15-02-1982

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΘ/ΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

3. Εγκύκλιος Εφαρµογής Ν. 1396/1983 Υποχρεώσεις λήψης και τήρησης των µέτρων ασφαλείας στις οικοδοµές και λοιπά ιδιωτικά τεχνικά έργα (ΦΕΚ 126 Α’/15-09-1983)

132625/∆εκέµβριος 1983 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

4. Εγκύκλιος Εφαρµογής Υ.Α. 130646/1984 Ηµερολόγιο µέτρων ασφαλείας (ΦΕΚ 154 Β’/19-03-1984)

130891/08-05-1984 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5. Εγκύκλιος Εφαρµογής Ν. 1430/1984

Κύρωση της 62 ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας “που αφορά τις διατάξεις αςφάλειας στην οικοδοµική βιοµηχανία” και ρύθµιση θεµάτων που έχουν άµεση σχέση µ’ αυτή (ΦΕΚ

131307/08-06-1984 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

49 Α’/18-04-1984) 6. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 225/1989

Υγιεινή και Ασφάλεια στα Υπόγεια Τεχνικά Εργα (ΦΕΚ 106 Α’/02-05-1989)

130528/23-05-1989 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

7. Εγκύκλιος Εφαρµογής Υ.Α. 16440/Φ.10.4/445/1993 Κανονισµός παραγωγής και διάθεσης στην αγορά συναρµολογούµενων µεταλλικών στοιχείων για την ασφαλή κατασκευή και χρήση µεταλλικών σκαλωσιών (ΦΕΚ 756 Β’/28-09-1993)

130210/04-06-1997 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

8. Εγκύκλιος Αντιµετώπιση της θερµικής καταπόνησης των εργαζοµένων κατά το θέρος

130329/03-07-1995 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 9. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 397/1994

Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας κατά την χειρωνακτική διακίνηση φορτίων που συνεπάγεται κίνδυνο ιδίως για τη ράχη και την οσφυϊκή χώρα των εργαζοµένων σε συµµόρφωση προς την οδηγία του Συµβουλίου 90/269/ΕΟΚ. (ΦΕΚ 221 Α’/19-12-1994)

130405/16-08-1995 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

10. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 105/1995 Ελάχιστες προδιαγραφές για την σήµανση ασφάλειας ή/και υγείας στην εργασία σε συµµόρφωση µε την Οδηγία 92/58/ΕΟΚ. (ΦΕΚ 67 Α’/10-04-1995)

130409/18-08-1995 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 11. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 16/1996

Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συµµόρφωση µε την οδηγία 89/654/ΕΟΚ (ΦΕΚ 10 Α’/18-01-1996)

130532/31-07-1996 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 12. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 17/1996

Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ (ΦΕΚ 11 Α’/18-01-1996)

130297/15-07-1996 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

13. Εγκύκλιος Εφαρµογής Π.∆. 305/1996 Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρµόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια σε συµµόρφωση προς την οδηγία 92/57/ΕΟΚ (ΦΕΚ 212 Α’/29-08-1996)

130159/07-05-1997 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ∆/ΝΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Γ. Ο∆ΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΕ ΣΤΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ Α/Α ΑΡ. Ο∆ΗΓΙΑΣ ΤΙΤΛΟΣ Ο∆ΗΓΙΑΣ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ

1. 80/1107/EEC Περί προστασίας των εργαζοµένων από τους κινδύνους που παρουσιάζονται συνέπεια εκθέσεώς τους, κατά τη διάρκεια της εργασίας, σε χηµικά, φυσικά ή βιολογικά µέσα.

Ν. 1568/1985

2. 83/477/EEC Για την προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που οφείλονται στην έκθεσή τους στον αµίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας.

Π.∆. 70α/1988

3. 86/188/EEC Περί προστασίας των εργαζοµένων από τους κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσεώς τους κατά τη διάρκεια της εργασίας στο θόρυβο.

Π.∆. 85/1991

4. 88/642/EEC Τροποποιητική της 80/1107/ΕΟΚ, περί προστασίας των εργαζοµένων από τους κινδύνους που παρουσιάζονται

Π.∆. 77/1993

συνέπεια εκθέσεώς τους, κατά τη διάρκεια της εργασίας, σε χηµικά, φυσικά ή βιολογικά µέσα.

5. 89/391/EEC (Framework Directive)

Σχετικά µε την εφαρµογή των µέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων κατά την εργασία.

Π.∆. 17/1996

6. 89/654/EEC Σχετικά µε τις ελάχιστες απαιτήσεις των χώρων εργασίας για την υγιεινή και την ασφάλεια.

Π.∆. 16/1996

7 89/655/EEC Σχετικά µε τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για την χρησιµοποίηση εξοπλισµού εργασίας από τους εργαζόµενους κατά την εργασία τους.

Π.∆. 395/1994

8 89/656/EEC Σχετικά µε τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για την χρήση από τους εργαζόµενους εξοπλισµών ατοµικής προστασίας κατά την εργασία.

Π.∆. 396/1994

9 90/269/EEC Σχετικά µε τις ελάχιστες απαιτήσεις υγιεινής και ασφάλειας για το χειρωνακτικό χειρισµό φορτίων όπου υπάρχει ιδιαίτερος κινδύνους βλάβης της ράχης και οσφυϊκής χώρας.

Π.∆. 397/1994

10 90/394/EEC Για την προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που συνδέονται µε την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες κατά την εργασία.

Π.∆. 399/1994

11 90/679/EEC Σχετικά µε την προστασία των εργαζοµένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία.

Π.∆. 186/1995

12 91/382/EEC Τροποποίηση της οδηγίας 83/477/ΕΟΚ για τον αµίαντο. Π.∆. 175/1997

13 91/383/EEC Συµπλήρωση των µέτρων που αποσκοπούν στο να προάγουν τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία των εργαζοµένων µε σχέση εργασίας ορισµένου χρόνου ή µε σχέση πρόσκαιρης εργασίας.

Π.∆. 17/1996

14 92/57/EEC Σχετικά µε τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρµόζονται στα προσωρινά εργοτάξια.

Π.∆. 305/1996

15 92/58/EEC Σχετικά µε τις ελάχιστες προδιαγραφές για τη σήµανση ασφάλειας ή/και υγείας στην εργασία.

Π.∆. 105/1995

16 92/91/ EEC Περί των ελαχίστων προδιαγραφών για τη βελτίωση της προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων στις εξορυκτικές δια γεωτρήσεων βιοµηχανίες.

Π.∆. 177/1997

17 92/104/EEC Περί των ελαχίστων προδιαγραφών της για τη βελτίωση της προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων στις υπαίθριες ή υπόγειες εξορυκτικές βιοµηχανίες. (προθεσµία 3.12.94, στο άρθρο 10 προθεσµία 3.12.2001)

Υ.Α. ΑΠ∆7/Α/Φ1/14080/732/1996

18 93/88/EEC Τροποποιητική της οδηγίας 90/679/ΕΟΚ (Βιολογικοί παράγοντες).

Π.∆. 186/1995

19 93/104/EEC Σχετικά µε ορισµένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας.

Ν. 2639/1998 και Π.∆. υπό έκδοση

20 95/30/EK Για την προσαρµογή στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 90/679/ΕΟΚ (Βιολογικοί παράγοντες).

Π.∆ 174/1997

21 94/33/EEC Περί προσεγγίσεως της νοµοθεσίας των κρατών µελών όσον αφορά την προστασία των νέων.

Π.∆ 62/1998

22 95/63/EK Τροποποίηση της οδηγίας 89/655/ΕΟΚ για τον εξοπλισµό εργασίας.

Π.∆ υπό έκδοση

23 97/42/EK Σχετικά µε την προστασία των εργαζοµένων από κινδύνους που συνδέονται µε την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες κατά την εργασία.

Π.∆ υπό έκδοση

24 98/24/EK Προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζοµένων κατά την εργασία από κινδύνους οφειλόµενους σε χηµικούς παράγοντες.

Στο στάδιο εθνικής διαβούλευσης (ΣΥΑΕ)

∆. ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ∆ΙΕΘΝΟΥΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ILO) ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ Α/Α ΤΙΤΛΟΣ

1 Σύµβαση για Ασφάλεια και Υγεία στις Κατασκευές, 1988 Νο. 167

2 Σύσταση για Απαιτήσεις Ασφαλείας (κτίρια), 1937 Νο. 53

3 Σύµβαση για τον Λευκό Μόλυβδο (χρώµατα), 1921 Νο. 13

4 Σύµβαση για τον Αµίαντο, 1986 Νο. 162

5 Σύσταση για τον Αµίαντο, 1986 Νο. 172

6 Σύµβαση για τα Χηµικά, 1990 Νο. 170

7 Σύσταση για τα Χηµικά, 1990 Νο. 177

8 Σύµβαση για τον Επαγγελµατικό Καρκίνο, 1974 Νο. 139

9 Σύσταση για τον Επαγγελµατικό Καρκίνο, 1974 Νο. 147

10 Σύµβαση για το Μέγιστο Μεταφερόµενο Φορτίο, 1967 Νο. 127

11 Σύσταση για το Μέγιστο Μεταφερόµενο Φορτίο, 1967 Νο. 128

Στα ανωτερω προστιθενται ως υποχρεωτικως εφαρµοσιµα ολα τα εν ισχυει νοµικα κειµενα οπως εγκυκλιοι, οδηγιες κλπ. Σε περιπτωση κατα την οποιαν καποιο από τα ανωτερω νοµοθετηµατα αντικατασταθει από νεωτερο ισχυει σαφως η νεωτερη εκδοση του ακοµα και εαν δεν αντικατασταθηκε στο παρον τευχος. Σε ειδικα θεµατα που δεν προβλεπονται από την Ελληνικη Νοµοθεσια θα πρεπει να εφαρµοζονται εγκυροι διεθνεις κανονισµοι προληψης ατυχηµατων.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ [Ι]: ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝ∆ΥΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ

Θόρυβος Χηµικοί Παράγοντες Εκρηκτικές Ύλες Πυρκαγιά Ηλεκτρικό Ρεύµα Μηχανικός Εξοπλισµός ∆ιακίνηση Φορτίων Εκσκαφές Εργασίες µε Ικριώµατα Σκυροδετήσεις

ΘΟΡΥΒΟΣ

Η πλειοψηφία των ανθρώπων είναι αρκετά ευαισθητοποιηµένη ενάντια σε χηµικούς κινδύνους, όχι όµως και στους κινδύνους από το θόρυβο. Και όµως, ο υπέρµετρος θόρυβος µπορεί να καταστρέψει τα ευαίσθητα κύτταρα του εσωτερικού του αυτιού σε τέτοιο βαθµό που η ακουστική ικανότητα του εργαζοµένου να εξοµοιωθεί µε αυτή

ενός υπερήλικα πολύ πριν ο πρώτος αγγίξει τη σύνταξη. Είναι αναγκαίο να επισηµανθεί ότι οποιαδήποτε υπέρµετρη έκθεση σε θόρυβο έχει καταστρεπτικές και µη αναστρέψιµες συνέπειες. Για το λόγο αυτό, η µείωση της ακοής πέραν ενός ορίου, θεωρείται και νοµικά, επαγγελµατική ασθένεια. Σηµεία προσοχής · Ο θόρυβος πάνω από 85 dB(A) είναι επικίνδυνος και µπορεί να προκαλέσει µείωση της ακοής. · Ο θόρυβος µέσων και υψηλών συχνοτήτων (2-5 Khz) είναι ο πλέον επικίνδυνος για την ακοή. · Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στον κρουστικό θόρυβο (µε έµφαση στον µη αναµενόµενο). · Αύξηση του θορύβου κατά 3 dB(A) συνεπάγεται διπλασιασµό της ηχητικής πίεσης, άρα και της βλαπτικότητάς του. · Ο χρόνος έκθεσης στον θόρυβο είναι ανάλογος του βλαπτικού του αποτελέσµατος. · Ο θόρυβος αποτελεί αίτιο ή συναίτιο σηµαντικού αριθµού ατυχηµάτων. · Η συνεχής έκθεση σε θόρυβο προκαλεί ψυχολογική ένταση και επηρεάζει τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισµού. · Η προσοχή πρέπει να εστιάζει στην εκτίµηση της έκθεσης των εργαζοµένων στο θόρυβο περισσότερο, από τον θόρυβο αυτόν καθ’ εαυτόν. · Τα Μέσα Ατοµικής Προστασίας κατά του θορύβου αποτελούν τη λιγότερο επιθυµητή λύση και δεν πρέπει να επιλέγονται για συνεχή προστασία (έκθεση σε οκτάωρη βάση). Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο "Ασφάλεια και

Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Στους διάφορους εργασιακούς χώρους γίνεται διακίνηση και χρήση χηµικών ουσιών. Αυτή τη στιγµή υπάρχουν περισσότερες από 1.000.000 χηµικές ουσίες, από τις οποίες οι 40.000 έως 50.000 είναι εν δυνάµει επικίνδυνες ουσίες για την υγεία και ασφάλεια των εργαζοµένων αλλά και για το περιβάλλον. Εν τούτοις, οι χηµικές ουσίες σε µεγάλο βαθµό παύουν να αποτελούν απειλή, αν χρησιµοποιηθούν οι σωστές µέθοδοι εργασίας και τα κατάλληλα µέσα και µέτρα προστασίας. Ορισµένα προϊόντα που χρησιµοποιούνται στα εργοτάξια των τεχνικών έργων, όπως τα διαλυτικά, τα χρώµατα, τα βερνίκια, η πίσσα, ο αφρός πολυουραιθάνης κ.ά., δεν παύουν να είναι επικίνδυνα αν και χρησιµοποιούνται χρόνια τώρα. Σηµεία προσοχής · Ορισµένες χηµικές ουσίες είναι εν δυνάµει επικίνδυνες για τον χρήστη. · Πάνω σε κάθε δοχείο που περιέχει µια χηµική ουσία, πρέπει να υπάρχουν οι ετικέτες ασφαλείας για την πληροφόρηση των εργαζοµένων. · Κάθε χηµική ουσία εκτός από την σήµανση ασφαλείας πρέπει να συνοδεύεται από την αντίστοιχη κάρτα χηµικής ασφαλείας, όπου περιέχονται λεπτοµερείς πληροφορίες σχετικά µε τους πιθανούς κινδύνους, συµπτώµατα, µέτρα πρόληψης και αντιµετώπισης. · Η παροχή των Μέσων Ατοµικής Προστασίας στους εργαζοµένους, είναι υποχρέωση του εργοδότη ενώ η χρήση τους, είναι υποχρέωση των εργαζοµένων.

· Οι συσκευασίες των χηµικών ουσιών πρέπει να ελέγχονται ως πρός τη διαρροή. · Κατά την αποθήκευση των χηµικών ουσιών πρέπει να αποµακρύνονται τα εύφλεκτα υλικά. · Σε κάθε εργασιακό χώρο πρέπει να είναι γνωστό το είδος της σκόνης και η συγκέντρωσή της, για να είναι δυνατή η µέριµνα για την προστασία των εργαζοµένων. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό

Πακέτο "Ασφάλεια και Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΕΚΡΗΚΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ

Οι εκρηκτικές ύλες χρησιµοποιούνται ευρύτατα στα τεχνικά έργα, κυρίως για την εξόρυξη πετρωµάτων κατά τις χωµατουργικές εργασίες των τεχνικών έργων. Οι εργασίες µε εκρηκτικές ύλες απαιτούν αυστηρά µέτρα ασφαλείας σε όλες τις φάσεις τους, για την αποφυγή ανεπιθύµητης έκρηξης. Σηµεία προσοχής · Τα εκρηκτικά πρέπει να τα χειρίζονται µόνον αδειούχοι γοµωτές-πυροδότες. · Οι εκρηκτικές ύλες πρέπει να φέρουν στη συσκευασία σήµανση. · Τα καψύλια και οι εκρηκτικές ύλες πρέπει να µεταφέρονται και να αποθηκεύονται ξεχωριστά. · Οι αποθήκες πρέπει να πληρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές της νοµοθεσίας και για τη µελέτη και κατασκευή τους απαιτείται ειδική άδεια. · Κατά τη γόµωση των διατρηµάτων πρέπει να είναι παρόντες µόνον ο αδειούχος γοµωτής-πυροδότης και ο εξουσιοδοτηµένος βοηθός του. · Πριν την πυροδότηση πρέπει να έχει εξασφαλισθεί η µη δυνατότητα πρόσβασης οποιουδήποτε ατόµου στην περιοχή της έκρηξης. · Απαγορεύεται η άµεση προσέγγιση και οποιαδήποτε εργασία µετά την πυροδότηση, πριν τον έλεγχο από τον αδειούχο γοµωτή-πυροδότη. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο

"Ασφάλεια και Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΠΥΡΚΑΓΙΑ

Ο κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς είναι υπαρκτός στα τεχνικά έργα. Η πιθανότητα του συµβάντος και η σοβαρότητα του κινδύνου, είναι συνάρτηση των συγκεκριµένων συνθηκών του εργοταξίου και ποικίλουν ανάλογα µε το είδος του έργου. Με δεδοµένη τη µη µηδενική πιθανότητα ατυχήµατος πυρκαγιάς αφενός και τα ανεξέλεγκτα ενδεχοµένως αποτέλεσµατά της (ολική καταστροφή εγκατάστασης, εξοπλισµού και υλικών ή/και θάνατος ανθρώπων), οφείλουν οι Εργοδότες (Ανάδοχοι ή Υπηρεσίες του ∆ηµοσίου) να λαµβάνουν τα απαραίτητα κατά περίπτωση µέτρα για την αποφυγή πρόκλησης πυρκαγιάς (προληπτικά µέτρα) και την καταστολή της (κατασταλτικά µέτρα). Σηµεία προσοχής · Η πρόληψη υπερέχει της καταστολής. · Τα αυτόµατα συστήµατα πυρανίχνευσης/πυρόσβεσης (εφόσον

προβλέπονται) πρέπει να εγκαθίστανται και ενεργοποιούνται µε την πρόοδο του έργου και όχι µετά την ολοκλήρωσή του. · Πρέπει να υπάρχουν πυροσβεστικά µέσα για κάθε τύπο πυρκαγιάς. · Οι οδοί διαφυγής πρέπει να επισηµαίνονται και να παραµένουν πάντα καθαροί και ελεύθεροι εµποδίων. · Η αποθήκευση εύφλεκτων υλικών (αερίων ή υγρών) πρέπει να γίνεται σε ειδικούς χώρους. · Πρέπει να υπάρχει διαθέσιµο εκπαιδευµένο προσωπικό στην πυρασφάλεια, σε όλες τις βάρδιες · Ολα τα µηχανήµατα και οχήµατα πρέπει να φέρουν κατάλληλο πυροσβεστήρα. · Απαγορεύεται η χρήση φλόγας χωρίς έγκριση. · Πρέπει να υπάρχουν ζώνες πυρασφάλειας σε δασικές ή καλλιεργήσιµες εκτάσεις. · Απαγορεύονται οι φωτιές για θέρµανση του προσωπικού. · ∆ιακόψτε την τάση σε περίπτωση ηλεκτρικής πυρκαγιάς. · Απαγορεύονται οι άδειοι πυροσβεστήρες στα πυροσβεστικά σηµεία. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο "Ασφάλεια και

Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

Το ηλεκτρικό ρεύµα παρουσιάζει πολλούς και µεγάλης σοβαρότητας κινδύνους, ιδιαίτερα στα εργοτάξια τεχνικών έργων, όπου οι εγκαταστάσεις είναι προσωρινές, βρίσκονται κατά κανόνα στην ύπαιθρο και το προσωπικό δεν έχει την κατάλληλη εκπαίδευση. Σηµεία προσοχής · Το ηλεκτρικό ρεύµα παρουσιάζει πολλούς κινδύνους για ατυχήµατα. Μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά, έκρηξη, αλλά και αναπηρία, ακόµη και θάνατο. · Μέτρα ασφαλείας είναι η χρήση χαµηλής τάσης (42 V), η µονωτική θέση, η γείωση και ο διακόπτης διαφυγής. · Οι εγκαταστάσεις διανοµής ενέργειας πρέπει να έχουν καλή γείωση, να έχουν την σωστή θέση στο εργοτάξιο και τα στοιχεία τους να τηρούν τις απαραίτητες αποστάσεις ασφαλείας από το έδαφος. · Οι κίνδυνοι από τα ηλεκτρικά δίκτυα ποικίλουν ανάλογα µε το είδος του δικτύου (εναέριο, υπόγειο ή βοηθητικό). · Οι πίνακες διανοµής και τροφοδοσίας πρέπει να είναι στεγανού τύπου µε δυνατότητα ασφάλισης, να είναι γειωµένοι, να έχουν διακόπτη διαφυγής και να συντηρούνται τακτικά. · Οι χωµατουργικές εργασίες πρέπει να εκτελούνται αφού πρώτα έχει ελεγχθεί ο πιθανός κίνδυνος από δίκτυα της ∆ΕΗ που βρίσκονται στην θέση του έργου. · Οι εργασίες που εκτελούνται κοντά σε δίκτυα της ∆ΕΗ πρέπει να γίνονται µε ιδιαίτερη προσοχή, αφού ο κίνδυνος για πιθανό ατύχηµα λόγω επαφής ή προσέγγισης µε το δίκτυο είναι µεγάλος. · Τα φωτιστικά σηµεία καθώς και οι ηλεκτρικές συσκευές και µηχανήµατα πρέπει να παρέχουν προστασία από πιθανή ηλεκτροπληξία. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο "Ασφάλεια και

Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Οι παραδοσιακές µέθοδοι εκτέλεσης των τεχνικών έργων εγκαταλείπονται και η εκµηχάνιση των έργων προχωρεί µε γοργά βήµατα, έχοντας ήδη προσεγγίσει έναν ικανοποιητικό βαθµό στα µεγάλα ιδιωτικά και δηµόσια τεχνικά έργα. Οι Συµβάσεις εκτέλεσης τεχνικών έργων του ∆ηµόσιου τοµέα αναφέρουν ως απαραίτητη προϋπόθεση τη διάθεση του απαραίτητου εξοπλισµού εκ µέρους του Αναδόχου του έργου. Ο εξοπλισµός ποικίλει ανάλογα µε το είδος των εργασιών, το µέγεθός τους και την ιδιαίτερη δυσκολία τους (τοπικές συνθήκες), µε εξαίρεση τον τυπικό εξοπλισµό ο οποίος απαιτείται για τη µεταφορά υλικών και προσωπικού -ο οποίος επίσης ποικίλει. Οι µηχανές εφευρέθηκαν και χρησιµοποιούνται για να λύνουν προβλήµατα. ∆υστυχώς η κακή χρήση, ο ακατάλληλος χειρισµός και η πληµµελής συντήρηση σε συνδυασµό µε εξωγενείς παράγοντες ως πρός το µηχάνηµα και το χειριστή, γίνονται αιτία ατυχηµάτων. Σηµεία προσοχής · Eνα µηχάνηµα πρέπει να χρησιµοποιείται µόνον για την εργασία(ες) που έχει κατασκευασθεί. · Απαγορεύεται η υπερφόρτωση µηχανήµατος. · Μόνον αδειούχοι χειριστές επιτρέπεται να χειρίζονται τα µηχανήµατα. · Η άδεια των χειριστών πρέπει να είναι σε ισχύ. · Απαγορεύεται η χρήση ερπυστριοφόρων µηχανηµάτων σε άσφαλτο. · Η συντήρηση και η τήρηση καρτέλας (βιβλίου) συντήρησης για κάθε µηχάνηµα είναι υποχρεωτική. · Απαγορεύονται οι αυτοσχεδιασµοί στη χρήση και συντήρηση του µηχανήµατος. · Ολα τα µηχανήµατα πρέπει να είναι εφοδιασµένα µε πυροσβεστήρα και φαρµακείο. · Ολα τα συστήµατα ασφαλείας πρέπει να λειτουργούν καλώς. · Ο εξοπλισµός των ανυψωτικών µηχανηµάτων πρέπει να αναγράφει το φορτίο ανύψωσης. · Πιστοποιητικό ανυψωτικής ικανότητας απαιτείται για όλους τους γερανούς. · Η θέση του µηχανήµατος δεν πρέπει να είναι επισφαλής για το ίδιο και για τρίτους. · Ολα τα ΜΕ πρέπει να είναι εφοδιασµένα µε άδεια λειτουργίας και πινακίδα “ΜΕ”. · Η καρότσα των αυτοκίνητων φορτηγών πρέπει να είναι σκεπασµένη όταν µεταφέρεται άµµος ή 3Α. · Η επιθεώρηση των ανυψωτικών µηχανηµάτων είναι υποχρεωτική και πρέπει να καταγράφεται. · Ειδικά µέτρα πρέπει να λαµβάνονται λόγω εναέριων αγωγών ενέργειας και τηλεπικοινωνιών. · Προσοχή στα υπόγεια δίκτυα κατά την εκσκαφή τάφρων. · Ο εξοπλισµός ανύψωσης (σαµπάνια, ιµάντες, συρµατόσχοινα) πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση. Η επιθεώρησή του είναι υποχρεωτική πριν από τη χρήση του. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπαςµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο

"Ασφάλεια και Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

∆ΙΑΚΙΝΗΣΗ ΦΟΡΤΙΩΝ Η ανύψωση και η µεταφορά φορτίων στα εργοτάξια κατά κανόνα γίνονται µε χρήση µηχανικών µέσων (γερανοί, παλάγκα, βαρούλκα κλπ), εν τούτοις εξακολουθούν να υπάρχουν περιπτώσεις όπου γίνονται χειρωνακτικά. Οι χειρωνακτικές εργασίες (ανύψωση, µεταφορά, έλξη, ώθηση ή απόθεση φορτίων), έχουν ως συνήθεις συνέπειες: · Κόπωση των εργαζοµένων. · Καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης των εργαζοµένων. · Ατυχήµατα. · Καθυστέρηση της παραγωγής. Για να γίνει αντιληπτό το µέγεθος του προβλήµατος κατά τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων, αρκεί να αναφερθεί ότι στη Μ. Βρετανία το 12,5% των εργατικών τραυµατισµών οφείλεται στην υπερπροσπάθεια των εργαζοµένων. Από αυτούς τους τραυµατισµούς, το 74% προκλήθηκε κυρίως από ανύψωση φορτίων, ενώ ως συνέπεια αυτών το 61% των εργαζοµένων παρουσίασε σοβαρά προβλήµατα στην µέση. Η χρήση µηχανικών µέσων κάνει την εργασία πιο εύκολη και πιο αποδοτική, παρόλο που σε ορισµένες περιπτώσεις µπορεί να προκληθούν ατυχήµατα, όπως όταν η λειτουργία του µηχανήµατος δεν είναι καλή ή όταν δεν τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας κατά τη χρήση του. Σηµεία προσοχής · Η διακίνηση φορτίων µε µηχανικά µέσα πρέπει να προτιµάται σε σχέση µε την χειρωνακτική διακίνηση φορτίων, όπου είναι εφικτή. · Απαραίτητη είναι η εκ του νόµου πρόληψη των πιθανών ατυχηµάτων που µπορεί να προκληθούν κατά την εργασία. Πρέπει να υπάρχει όµως και προληπτικός σχεδιασµός κανόνων από τον εργοδότη για την αποφυγή τυχαίων συµβάντων, όπως και κατάλληλη οργάνωση των θέσεων εργασίας. · Πρέπει να τηρούνται οι βασικοί κανόνες που διέπουν την ασφαλή λειτουργία και χρήση των µηχανικών µέσων (συσκευές ανύψωσης, οχήµατα, χωµατουργικά µηχανήµατα κτλ). · Πρέπει να προβλέπονται κατά περίπτωση προληπτικά µέτρα ασφαλείας για τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων, προκειµένου να αποφεύγονται τυχόν µελλοντικά ατυχήµατα. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο "Ασφάλεια και

Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΕΚΣΚΑΦΕΣ

Στα περισσότερα τεχνικά έργα απαιτούνται εργασίες εκσκαφών. Οι συνδεόµενοι κίνδυνοι µε τις εργασίες εκσκαφών είναι σηµαντικοί, αρκεί να σηµειωθεί ότι η υποχώρηση ενός µόνον κυβικού µέτρου εδάφους αντιστοιχεί περίπου σε 1,2 - 1,5 τόνους βάρος. Σηµεία προσοχής · Πριν την εκσκαφή απαιτείται έρευνα του εδάφους. · Πριν την εκσκαφή απαιτείται έρευνα των υπογείων δικτύων. · Η αντιστήριξη πρέπει (αν απαιτείται) να τοποθετείται έγκαιρα. · Οι εκσκαφές πρέπει να περιφράσσονται κατάλληλα και πλήρως.

· Εξοδοι από τις εκσκαφές (πχ σκάλες), πρέπει να υπάρχουν σε αποστάσεις µικρότερες των 24m µεταξύ τους. · Ο φωτισµός και ο αερισµός βαθέων τάφρων πρέπει να ελέγχεται. · Απαιτείται έλεγχος των εκσκαφών µετά από κάθε βροχόπτωση. · Απαγορεύονται αποθέσεις υλικών και εργαλείων σε απόσταση µικρότερη των 60cm από το χείλος του πρανούς. · Καµία εκσκαφή δεν είναι ασφαλής. · Απαγορεύεται η εργασία σε τάφρους όταν έχουν πληµµυρίσει. · Επιβάλλεται πρόβλεψη απορροής οµβρίων. · Απαιτείται αντιστήριξη όλων των καθέτων στοιχείων ή µετάθεσή τους, όπου κινδυνεύουν από την εκσκαφή. · Απαιτείται ασφαλής γεφύρωση τάφρων για τη διέλευση οχηµάτων και πεζών. · Απαγορεύεται η υποσκαφή µηχανηµάτων · Απαγορεύεται η εργασία στο πόδι του πρανούς βαθιών εκσκαφών, αν δεν ληφθούν ειδικά µέτρα. · Η περίφραξη των εκσκαφών πρέπει να γίνεται σε κατάλληλη απόσταση από το χείλος του πρανούς. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο

"Ασφάλεια και Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΙΚΡΙΩΜΑΤΑ

Τα ικριώµατα χρησιµοποιούνται κατά την εκτέλεση εργασιών σε ύψος στα τεχνικά έργα. Οι σοβαροί κίνδυνοι που ενέχουν οι εργασίες αυτές απαιτούν την τήρηση αυστηρών κανόνων ασφαλείας. Το είδος του ικριώµατος που χρησιµοποιείται σε κάθε περίπτωση, εξαρτάται κύρια από το ύψος εκτέλεσης των εργασιών. Σηµεία προσοχής · Ανάλογα µε το ύψος εκτέλεσης της εργασίας πρέπει να χρησιµοποιείται το κατάλληλο ικρίωµα. · Για τα σταθερά ικριώµατα συντάσσεται υπεύθυνη δήλωση, µετά από έλεγχο και πριν την έναρξη των εργασιών, από τον επιβλέποντα µηχανικό και τον κατασκευαστή, η οποία κατατίθεται στην Επιθεώρηση Εργασίας. · Τα µεταλλικά ικριώµατα πρέπει να φέρουν τα πιστοποιητικά ελέγχου και να συναρµολογούνται σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή. · Η συναρµολόγηση και αποσυναρµολόγηση των ικριωµάτων πρέπει να γίνεται από εξειδικευµένο τεχνικό προσωπικό. · Τα ικριώµατα δεν πρέπει να αποσυναρµολογούνται εν µέρει κατά την πρόοδο των εργασιών. · Τα υλικά κατασκευής των ικριωµάτων πρέπει να είναι ανθεκτικά και καλά συντηρηµένα. · Τα ικριώµατα πρέπει να στηρίζονται µε ασφαλή τρόπο στο έδαφος. · Τα σταθερά ικριώµατα πρέπει να δένονται µε ασφαλή τρόπο στην οικοδοµή. · Τα δάπεδα εργασίας πρέπει να έχουν πλάτος το ελάχιστον 60cm και να αποτελούνται από τρία µαδέρια. · Τα δάπεδα των ικριωµάτων δεν πρέπει να υπερφορτώνονται. · Η σύνδεση των στοιχείων των ικριωµάτων πρέπει να γίνεται µε τον τρόπο που περιγράφει η νοµοθεσία. · Πρέπει να υπάρχουν οπωσδήποτε χιαστί αντηρίδες. · Πρέπει να υπάρχει σε κάθε δάπεδο εργασίας κουπαστή (σε ύψος 1m), παράλληλη σανίδα στο µεσοδιάστηµα και θωράκιο (σοβατεπί).

Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο "Ασφάλεια και

Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997

ΣΚΥΡΟ∆ΕΤΗΣΕΙΣ

Σε όλα σχεδόν τα τεχνικά έργα υπάρχουν εργασίες σκυροδέτησης, είτε αυτές είναι ένας τοίχος αντιστήριξης είτε ο φέρων οργανισµός ενός κτιρίου. Οι εργασίες αυτές, είναι εκείνες που από τη φύση τους οργανώνουν την µορφή του εργοταξίου. Πρόκειται δηλαδή για εκείνες τις κτιριακές κατασκευές, όπως για παράδειγµα, µια κλίµακα, που δηµιουργούν προσβάσεις στα διάφορα επίπεδα εργασιών. Στις εργασίες σκυροδέτησης, χρησιµοποιείται ένας µεγάλος αριθµός ανειδίκευτων εργατών, οι οποίοι εργάζονται υπό την καθοδήγηση ειδικευµένων τεχνιτών, γεγονός το οποίο καθιστά κρισιµότερη την ασφάλεια στις εργασίες αυτές. Σηµεία προσοχής · Ο ξυλότυπος είναι µια πρόχειρη κατασκευή και η υπερφόρτωσή του τοπικά, εγκυµονεί κινδύνους κατάρρευσης. · Τα Μέσα Ατοµικής Προστασίας που πρέπει να χρησιµοποιούν κατά τις εργασίες καλουπώµατος οι εργαζόµενοι, εκτός του κράνους, πρέπει να είναι κατάλληλα επιλεγµένα για να προστατεύουν τα άνω και κάτω άκρα. · Κατά τη φορτοεκφόρτωση του οπλισµού για το σιδέρωµα, πρέπει να απαγορεύεται η διέλευση οποιουδήποτε κάτω από τα ανυψωµένα φορτία. · Τα κινούµενα µέρη των µηχανών που χρησιµοποιούνται για κοπή ή κάµψη του οπλισµού, πρέπει να φέρουν τους κατάλληλους προφυλακτήρες για την αποφυγή ατυχηµάτων. · Κατά τις εργασίες σκυροδέτησης δεν πρέπει να µετακινείται κανείς, κάτω ή κοντά στον ξυλότυπο. · Τα πιτσιλίσµατα από νωπό σκυρόδεµα πρέπει να αποµακρύνονται γρήγορα από τα σηµεία διέλευσης των πεζών, για να µην προκληθούν ατυχήµατα. Πηγή: Tο ανωτέρω κείµενο αποτελεί σχετικό απόσπασµα από το Εκπαιδευτικό Πακέτο "Ασφάλεια και

Υγεία στα Τεχνικά Εργα", Εργονοµία επε, ΑΘΗΝΑ 1997 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ [ΙΙ]: ΧΡΗΣΙΜΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

Ο∆ΗΓΙΑ 1. ΑΣΦΑΛΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ∆ΙΑΚΙΝΗΣΗ ΦΟΡΤΙΩΝ

1.1 Οδηγίες για Ασφαλή Ανύψωση Φορτίων Η ανύψωση φορτίων είναι µία ιδιαίτερα επικίνδυνη εργασία και από τις συχνότερες αιτίες πρόκλησης ατυχηµάτων. Για αυτό, εφάρµοσε τις παρακάτω οδηγίες:

1. Ελεγξε εάν οι αρτάνες που χρησιµοποιείς (συρµατόσχοινα, αλυσίδες, φασκιές ή σχοινιά) είναι σε καλή κατάσταση και ότι ο γάντζος διαθέτει ασφάλεια. Αν διαπιστώσεις φθορές ή κάποιο ελάττωµα ανάφερέ το αµέσως στον προϊστάµενο σου ώστε να αντικατασταθεί.

2. Γενικά να αποφεύγεις να χρησιµοποιείς αρτάνες από ινώδες σχοινί γιατί η αντοχή του ποικίλει σηµαντικά, ανάλογα µε το υλικό που είναι κατασκευασµένο.

3. Αν διαπιστώσεις ότι ο χειριστής του ανυψωτικού µηχανήµατος δεν είναι κάτοχος αδείας, ή αντιληφθείς ότι ο χειριστής δεν βρίσκεται σε καλή φυσική κατάσταση λόγω κατανάλωςης οινοπνευµατωδών ποτών, χρήσης φαρµάκων ή κάποιου εµφανούς προβλήµατος υγείας ανάφερέ το αµέσως στον προϊστάµενο σου.

4. Μην χρησιµοποιείς αυτοσχεδιασµούς κατά την πρόσδεση του φορτίου όπως συρµατόσχοινα, σχοινιά ή αλυσίδες που έχουν δεθεί κόµπο για να κοντύνουν, αλλά κατάλληλα ναυτικά κλειδιά.

5. Εάν αναρτάς κάποιο φορτίο που αποτελείται από επί µέρους τµήµατα φρόντισε να είναι δεµένα σωστά και ασφαλισµένα για να αποφύγεις την πτώση τους από τυχαία κίνηση. Να ζητάς πάντα από τον προϊστάµενο σου να ελέγχει την ανάρτηση.

6. Να χρησιµοποιείς γάντια για την προστασία των χεριών σου από αιχµηρές γωνίες του φορτίου ή από θραυσµένα σύρµατα του συρµατόσχοινου.

7. Κατά την ανάρτηση φορτίου µε σχοινιά ή φασκιές να φροντίζεις πριν την χρήση τους να µην είναι στριµµένα.

8. Η αρτάνη πρέπει να εφαρµόζεται στη βάση του αγκίστρου και όχι στη µύτη του, ώστε να αποφεύγεται η ακούσια µετατόπιση του φορτίου κατά την ανύψωση.

9. Τα φορτία πρέπει να ανυψώνονται πάντα κατακόρυφα.

10. Απαγορεύεται οποιαδήποτε επαφή µε διακινούµενο φορτίο, πριν αυτό εδρασθεί και ακινητοποιηθεί µε ασφάλεια στο χώρο µεταφοράς του. Να χρησιµοποιείς “αέρηδες” (2 σχοινιά) για την καθοδήγηση του φορτίου κατά την ανύψωση και την µετακίνησή του

11. Μη στέκεσαι κάτω από ανυψωµένο φορτίο και φρόντιζε πάντα να σε βλέπει ο χειριστής.

12. Αν ο χειριστής δεν έχει καλή ορατότητα σε κάποιο τµήµα της διαδροµής του φορτίου ή του προσωπικού εργασίας πρέπει να υπάρχει έµπειρος κουµανταδόρος για να τον καθοδηγήσει. Κανένας, εκτός από πρόσωπα που έχουν την κατάλληλη εµπειρία και εκπαίδευση δεν πρέπει να κάνει σήµατα καθοδήγησης στους χειριστές ανυψωτικών µηχανηµάτων.

13. Να αποφεύγεις να εργάζεσαι ή να κινείσαι µέσα στην ακτίνα δράσης του γερανού.

14. Οι εργασίες πρέπει να διακόπτονται εάν υπάρχουν αντίξοες συνθήκες, όπως δυνατός άνεµος, κακή ορατότητα, βροχή κ.λπ.

15. Απαγορεύεται αυστηρά στο προσωπικό να µετακινείται αναρτηµένο σε συρµατόσχοινα, άγκιστρα, κάδους, περόνες, µπούµες ή πάνω σε φορτία.

1.2 Οδηγίες για Ασφαλή Χειρωνακτική ∆ιακίνηση Φορτίων Η χειρωνακτική διακίνηση φορτίων είναι από τις συχνότερες αιτίες πρόκλησης ατυχηµάτων και βλάβης της υγείας. Για αυτό, εφάρµοσε τις παρακάτω οδηγίες: - Να χρησιµοποιείς φόρµα εργασίας χωρίς ελεύθερα άκρα που µπορεί να σκαλώσουν κάπου την ώρα της µεταφοράς - Να χρησιµοποιείς γάντια εργασίας και υποδήµατα ασφαλείας µε µεταλλική προστασία δακτύλων και αντιολισθητική σόλα - Αν υπάρχει κίνδυνος πρόσκρουσης ή πτώσης αντικειµένων να χρησιµοποιείς κράνος. - Οταν το φορτίο είναι βαρύ ζήτησε βοήθεια από δεύτερο άτοµο. Η χειρωνακτική µεταφορά φορτίων κρύβει πολλούς κινδύνους

Κατά την ανύψωση φορτίων πρέπει να εφαρµόζεις τις ακόλουθες αρχές:

· η σπονδυλική στήλη πρέπει να βρίσκεται σε όρθια θέση · τα πόδια να είναι λυγισµένα, ανοιχτά, το φορτίο να βρίσκεται ανάµεσά τους και το ένα πέλµα να εφάπτεται στο έδαφος · να τοποθετείς το σώµα σου όσο πιο κοντά στο προς ανύψωςη βάρος · το σηµείο λαβής πρέπει να κρατιέται σταθερά και µε ασφάλεια · πρέπει να αποφεύγονται οι περιστροφικές κινήσεις του κορµού του σώµατος

Ιδιαίτερη σηµασία κατά την ανύψωση φορτίων, έχει το ύψος ανύψωσης του φορτίου. Συγκεκριµένα συνιστάται:

· µεταφορά από το δάπεδο µέχρι του ύψους των γονάτων · µεταφορά από το ύψος των γονάτων µέχρι του ύψους των αγκώνων · µεταφορά από το ύψος των αγκώνων µέχρι το ύψος των ώµων.

· Μεγαλύτερο ύψος ανύψωσης σηµαίνει περισσότερο επίπονη προσπάθεια, άρα και πιο επικίνδυνη. Κατά τη µεταφορά των φορτίων, πρέπει να εφαρµόζονται οι ακόλουθες αρχές: · Oι διαδροµές πρέπει να ελέγχονται, πριν τη µεταφορά, για τυχόν ύπαρξη µικροπαγίδων και ο φωτισµός να είναι επαρκής. · Αν ένα φορτίο µεταφέρεται από περισσότερα από ένα άτοµα, πρέπει να συντονίζονται οι κινήσεις τους. Αν τα άτοµα είναι περισσότερα από τρία, πρέπει να διατάσσονται καθ’ ύψος. Το ψηλότερο από αυτά δεν πρέπει να βρίσκεται ποτέ στη µέση. · Το φορτίο πρέπει να κρατιέται κάθετα ως προς το κέντρο βάρους του, µε τέτοιο τρόπο ώστε να περιορίζονται οι προσπάθειες για να κρατηθεί σε ισορροπία. Απαγορεύεται η ρίψη υλικών από ψηλά εκτός αν υπάρχει επιτηρητής που θα φροντίζει να αποκλειστεί ο επικίνδυνος χώρος, θα προσέχει να µην πλησιάσει κανείς και θα κανονίζει πότε θα αρχίζει ή ρίψη.

Ο∆ΗΓΙΑ 2. ΑΣΦΑΛΗΣ ΧΡΗΣΗ ΦΟΡΗΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ (ΤΥΠΟΥ-Λ) Οταν απαιτείται εργασία σε ύψος, οι φορητές κλίµακες δεν πρέπει να θεωρούνται ως υποκατάστατο των σκαλωσιών, σε περιπτώσεις όπου: · η εργασία απαιτεί δραστηριότητες µεγάλου χρονικού διαστήµατος ή πολλών δραστηριοτήτων · η εργασία απαιτεί χειρισµό ογκωδών ή βαριών αντικειµένων · ο χειριστής εργάζεται µόνος του. Κατά τη χρήση φορητών κλιµάκων τύπου-Λ, οι παρακάτω πρακτική ασφαλείας πρέπει να λαµβάνεται υπόψη: 1. Οι κλίµακες πρέπει να έχουν σήµανση CE από τον κατασκευαστή. 2. Οι κλίµακες πρέπει να βρίσκονται σε καλή κατάσταση και να ελέγχονται πριν τη χρήση. 3. Οι κλίµακες δεν πρέπει να δέχονται βάρος µεγαλύτερο από αυτό για το οποίο έχουν κατασκευαστεί ούτε να ξεπερνούν τις δυνατότητες που έχουν καθοριστεί από τον κατασκευαστή. 4. Οι κλίµακες πρέπει να χρησιµοποιούνται µόνο για τον σκοπό για τον οποίο έχουν σχεδιαστεί. 5. Οι κλίµακες πρέπει να χρησιµοποιούνται µόνο σε σταθερές και επίπεδες επιφάνειες εκτός εάν έχουν εξασφαλιστεί για την αποφυγή τυχαίας µετακίνησης. Ο χώρος γύρω από την κορυφή και την βάση της κλίµακας πρέπει να διατηρείται καθαρός. 6. Οι κλίµακες δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται σε ολισθηρές επιφάνειες εκτός εάν έχουν εξασφαλιστεί ώστε να αποφευχθεί τυχαία µετακίνηση. 7. Οταν οι κλίµακες τοποθετούνται σε χώρους που είναι διάδροµοι, πόρτες κ.λπ. ή σε σηµεία όπου µπορεί να µετακινηθούν λόγω των εκτελούµενων εργασιών ή κυκλοφορίας, τότε ένα δεύτερο άτοµο πρέπει να βρίσκεται κοντά στη σκάλα ώστε να αποφευχθεί τυχαία µετακίνηση. Σε ορισµένες περιπτώσεις, µια οριοθέτηση είναι αρκετή ώστε να διατηρήσει την κυκλοφορία και τις εκτελούµενες εργασίες µακριά από την κλίµακα. 8. Οι µεταλλικές φορητές κλίµακες δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται για εργασίες µε ηλεκτρικό ρεύµα ή σε σηµεία που µπορούν να έλθουν σε επαφή ηλεκτρικό ρεύµα. 9. Οι κλίµακες πρέπει πάντα να ανοίγουν πλήρως και να ενεργοποιείται ο µηχανισµός σταθεροποίησης.

10. Οι χειριστές δεν πρέπει να ανεβαίνουν ψηλότερα από το δεύτερο σκαλοπάτι από την κορυφή. 11. Οι χειριστές δεν πρέπει να προσπαθούν να φτάσουν σε σηµεία πιο µακριά από το µήκος του τεντωµένου χεριού τους εκατέρωθεν της κλίµακας. Εάν απαιτείται να φτάσουν πιο µακριά είναι προτιµότερο να µετακινήσουν την κλίµακα. 12. Τα εργαλεία χειρός και άλλα υλικά µπορεί να γίνουν επικίνδυνα εκτός εάν ακολουθηθούν ασφαλείς πρακτικές. Τοποθετώντας τα εργαλεία σε θήκη τα χέρια του χειριστή είναι ελεύθερα για να ανέβει στην κλίµακα. 13. Οταν ο χειριστής ανεβαίνει ή κατεβαίνει τη κλίµακα πρέπει έχει πρόσωπο προς τα σκαλοπάτια.

Σηµείωση: Ο παραπάνω κατάλογος πιθανών επικίνδυνων καταστάσεων δεν ναι εξαντλητικός. Ειδικά µέτρα πρέπει να ληφθούν για ειδικές συνθήκες εργασίας.

Ο∆ΗΓΙΑ 3. ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΥΣΩΝΑ.

Οι οδηγίες αυτές ενδιαφέρουν όλους τους εργαζόµενους που απασχολούνται σε υπαίθριες εργασίες. Θερµική καταπόνηση εργαζοµένου εµφανίζεται όταν το άµεσο περιβάλλον εργασίας του είναι πολύ θερµό και σε συνδυασµό µε κοπιαστική ή µη εργασία µπορεί να επιφέρει σηµαντική µείωση παραγωγικότητας ή µείωση της προσοχής που απαιτείται για την αποφυγή ατυχήµατος ή αίσθηση δυσανεξίας ή ακόµη και βλάβη στην υγεία του εργαζοµένου. Τέτοια κατάσταση µπορεί να υπάρξει σαν συνέπεια καύσωνος της καλοκαιρινής περιόδου. Καύσωνας είναι το µετεωρολογικό φαινόµενο όπου η θερµοκρασία του αέρα που περιβάλλει το χώρο εργασίας είναι δυνατόν να προκαλέσει κατάσταση θερµικής καταπόνησης, και αναγγέλλεται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Οι παράγοντες που καθορίζουν τη θερµική καταπόνηση είναι : · Θερµοκρασία ξηρού θερµοµέτρου · Σχετική υγρασία · Ταχύτητα αέρα · Ακτινοβολία · Βαρύτητα εργασίας · Ενδυµασία · Εγκλιµατισµός εργαζοµένου: είναι η φυσιολογική διαδικασία που επιτρέπει την προσαρµογή στο θερµό περιβάλλον µέσω της µείωσης του βασικού µεταβολισµού, της αύξησης της εφίδρωσης και και της µείωσης απώλειας ηλεκτρολυτών (άλατα) µε τον ιδρώτα. Ο εγκλιµατισµός επιτυγχάνεται εντός 7-10 ηµερών. · Κατάσταση της υγείας του. ΚΙΝ∆ΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΥΣΩΝΑ o Μυϊκές συσπάσεις (κράµπες των θερµαστών). Παρατηρούνται σε άτοµα που εργάζονται σε χώρους µε υψηλή θερµοκρασία. Προκαλείται από την έντονη απώλεια αλάτων και υγρών λόγω εφίδρωσης. Εµφανίζονται εντονότερα αν ο εργαζόµενος έχει πιεί πολύ νερό χωρίς όµως να αναπληρώνει και τα άλατα. Η πάθηση δεν θεωρείται επικίνδυνη. Εµφανίζεται απότοµα και έχει τα ακόλουθα συµπτώµατα: · Εντονοι πόνοι και σπασµοί των κοιλιακών και σκελετικών µυών · Το δέρµα είναι υγρό και ωχρό.

o Θερµική εξάντληση (κατάρρευση από τη ζέστη). Παρατηρείται συχνότερα σε άτοµα που δεν είναι συνηθισµένα να εργάζονται σε περιβάλλον θερµό και υγρό. Προκαλείται από την υπερβολική απώλεια νερού και άλατος από το σώµα. Συµπτώµατα: · Eξάντληση, ατονία, αδυναµία και ανησυχία του πάσχοντος · Κεφαλαλγία, κούραση, ίλιγγος, ναυτία · Οραση θολή · Πρόσωπο ωχρό, δέρµα κρύο και κολλώδες, άφθονη εφίδρωση · Αναπνοή γρήγορη και επιπόλαιη · Σφυγµός γρήγορος και αδύνατος · Θερµοκρασία φυσιολογική ή πέφτει · Επώδυνοι µυϊκοί σπασµοί των κάτω άκρων και της κοιλιάς · Η κατάσταση µπορεί να φθάσει µέχρι και λιποθυµία · Η κατάσταση χειροτερεύει αν εµφανιστούν διάρροια και εµετοί. o Θερµοπληξία. Παρατηρείται σε άτοµα που έχουν εκτεθεί σε περιβάλλον πολύ θερµό και υγρό για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Προκαλείται από άνοδο της θερµοκρασίας του σώµατος λόγω αδυναµίας αποβολής θερµότητας όταν η εφίδρωση εµποδίζεται. Εµφανίζεται αιφνίδια µε τα εξής συµπτώµατα: · Εξάντληση και ανησυχία του πάσχοντος · Κεφαλαλγία, ίλιγγος και υπερβολική αίσθηση ζέστης · Εντονη δίψα και ξηροστοµία · ∆έρµα ζεστό, κόκκινο (έξαψη) και ξηρό · Σε σοβαρές περιπτώσεις εµφανίζονται ερυθρά αιµοραγούντα στίγµατα · Σφυγµός ταχύς και έντονος · Πίεση ελάχιστα ανεβασµένη · Αναπνοή γρήγορη βαθιά και θορυβώδης · Μυϊκές συσπάσεις, κράµπες, παροξυσµοί και εµετός · Αιφνίδια απώλεια συνειδήσεως, που γρήγορα γίνεται βαθιά · Κώµα, θάνατος. ΟΜΑ∆ΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥ Η αντοχή στο θερµικό στρες είναι µειωµένη στους εργαζόµενους που παρουσιάζουν κάποιο από τα κατωτέρω προβλήµατα υγείας: · Καρδιοπάθειες · Πνευµονοπάθειες (ορισµένες) · Γενικά νοσήµατα · Σακχαρώδης διαβήτης · Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια · ∆ιαταραχές ηπατικής λειτουργίας · ∆υσλειτουργία του θυρεοειδούς · Μη ελεγχόµενη υπέρταση · Αναιµία (συγγενείς αιµοσφαιρινοπάθειες) · Ψυχικά νοσήµατα υπό θεραπεία · Νοσήµατα του κεντρικού νευρικού συστήµατος · ∆ερµατοπάθειες µεγάλης έκτασης · Παχυσαρκία (30% πάνω από το κανονικό βάρος). · Λήψη ορισµένων φαρµάκων · Γενικές καταστάσεις · Γυναίκες σε περίοδο κύησης · Εργαζόµενοι που δεν έχουν εγκλιµατισθεί (π.χ. νέοι εργαζόµενοι, άτοµα που επιστρέφουν από ασθένεια ή διακοπές).

Ο∆ΗΓΙΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ o Ισορροπία υγρών και αλάτων · Αφθονο δροσερό νερό, περισσότερο από όσο διψάς. · Αν δεν έχεις εγκλιµατισθεί και ιδρώνεις πολύ ρίχνε αλάτι στο νερό σου (µε τη µύτη ενός κουταλιού σ’ ένα µπουκάλι του λίτρου). · Μη τρως λιπαρά και βαριά γεύµατα και µη καταναλώνεις οινοπνευµατώδη. · Τρώγε φρούτα και λαχανικά. o Ενδυµασία · Τα ρούχα σου να διευκολύνουν τον αερισµό του σώµατος σου, να επιτρέπουν την εξάτµιση του ιδρώτα, να είναι ελαφρά, άνετα και πορώδη (βαµβακερά). · Αν δουλεύεις στον ήλιο ή κοντά σε ακτινοβολούσες επιφάνειες, φρόντισε να µην αφήνεις ακάλυπτο το σώµα σου. · Κάνε χρήση του συστήµατος ψύξης αν αυτό διατίθεται. o Υπαίθριες εργασίες · Μην εργάζεσαι µισόγυµνος στον ήλιο. · Να προσπαθείς να εργάζεσαι περισσότερο στη σκιά. · Φόρα πάντα καπέλο ή το κράνος στο κεφάλι. Σε προστατεύει και από ηλίαση. · Να εργάζεσαι πιο παραγωγικά τις πρωινές ώρες. o Εγκλιµατισµός · ∆ώσε την ευκαιρία στον εαυτό σου να προσαρµοστεί στη ζέστη. Σε λίγες µέρες θα νοιώθεις καλύτερα. · Πιθανώς να νοιώσεις κάποια δυσφορία αν επιστρέψεις από άδεια ή ακόµη και από Σαββατοκύριακο. Γι’ αυτό πρόσεχε περισσότερο. o Α’ ΒΟΗΘΕΙΕΣ : Αν δεις κάποιον µε συµπτώµατα όπως: δυσφορία, εξάντληση, ίλιγγο, κράµπες κ.λπ. κάλεσε αµέσως σε ιατρική βοήθεια. Μέχρι να έλθει βοήθεια κάνε τα ακόλουθα : · Ξάπλωσε τον άρρωστο σε σκιά και σε δροσερό µέρος. Βγάλε τα πολλά ρούχα. · Ψύξε του το σώµα µε δροσερό νερό ή βρεγµένα ρούχα. · Φτιάξε αλατούχο δροσερό νερό (ένα κουταλάκι αλάτι σε κάθε ποτήρι νερό) και δίνε στον άρρωστο µισό ποτήρι κάθε τέταρτο της ώρας επί µία ώρα ή µέχρι να εξαφανιστούν τα συµπτώµατα. Επιπλέον δίνε του άφθονο δροσερό νερό, γουλιά-γουλιά. · Αν λιποθυµήσει βάλε τον σε ασφαλή θέση ανάνηψης (µπρούµυτα µε το κεφάλι προς την πλευρά όπου το χέρι και το πόδι πρέπει να είναι αναδιπλωµένα). Σχετική Εγκύκλιος 130329/95 “Αντιµετώπιση της θερµικής καταπόνησης των εργαζοµένων κατά το θέρος” Σηµείωση: Οι ανωτέρω οδηγίες είναι επιπλέον των οργανωτικών µέτρων (διαλείµµατα ή/και παύση εργασίας) που ενδεχόµενα να πρέπει να ληφθούν από την ∆ιεύθυνση του Εργοταξίου, ύστερα από σχετική υπόδειξη του Τεχνικού Ασφαλείας. Ο∆ΗΓΙΑ 4. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ∆ΕΡΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΑΠO ΠΙΣΣΑ ΚΑΙ

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΤΗΣ

Τα άτοµα που εργάζονται, ή που έχουν εργαστεί, µε πίσσα µερικές φορές εµφανίζουν σπίλους (µοιάζουν µε κρεατοελιές) στο πρόσωπό τους, το λαιµό, τα χέρια ή το όσχεο (ο θύλακας που περιέχει τους όρχεις). Μπορεί να εµφανίσετε σπίλους µετά από µερικούς µόνο µήνες εργασίας µε πίσσα, αλλά συνήθως οι σπίλοι αναπτύσσονται µετά από κάποια χρόνια. Υπάρχουν διάφορα είδη σπίλων προερχόµενα από έκθεση σε πίσσα, αλλά ένα από

αυτά αποτελεί µια µορφή καρκίνου και δεν θα εξαφανιστεί χωρίς θεραπεία. Θεραπεύεται πάντως εύκολα µε κατάλληλη αγωγή. Εάν δουλεύοντας έρχεστε σε επαφή µε πίσσα ή παράγωγά της και εµφανίσετε σπίλο ή µικρό ερεθισµό ο οποίος δεν επουλώνεται, συµβουλευτείτε το γιατρό σας. Εάν εµφανιστεί στο όσχεο υπάρχει σοβαρός κίνδυνος και οποιαδήποτε καθυστέρηση είναι επικίνδυνη. Το όσχεο κινδυνεύει ιδιαίτερα. Εξετάστε το κάθε φορά που κάνετε µπάνιο. Εάν αισθανθείτε ένα τµήµα σκληρού δέρµατος ή ένα µικρό εξόγκωµα, αυτό µπορεί να είναι ένας επικίνδυνος σπίλος. Επισκεφθείτε αµέσως στον γιατρό σας. Αν δουλεύετε ή δουλεύατε µε πίσσα προσέξτε για σπίλους. Μπορεί να δουλεύατε για χρόνια µε πίσσα χωρίς να εµφανίσετε κάποιο σπίλο και να εµφανίσετε χρόνια µετά, αφού φύγετε από τη δουλειά σας, γι’ αυτό ελέγξτε για σπίλους. Γενικές προφυλάξεις · Αποφύγετε επαφή της πίσσας µε το δέρµα σας. · Φορέστε προστατευτικά ρούχα. · Χρησιµοποιήστε κάποια προστατευτική συσκευή, αν υπάρχει, π.χ. απαγωγέας σκόνης. · Αλλάζετε τα εσώρουχά σας συχνά. · Αλλάζετε τα ρούχα της εργασίας σας συχνά γιατί η πίσσα µπορεί και διεισδύει. · Μην βάζετε βρώµικα πανάκια, εργαλεία ή άλλα αντικείµενα βρώµικα από πίσσα στις τσέπες του παντελονιού σας. · Πλύνετε τα χέρια σας πριν πάτε στην τουαλέτα. · Κάντε ένα µπάνιο µετά τη δουλειά σας. · Ελέγξτε για σπίλους.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ [ΙΙΙ]: ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΣΚΑΦΕΣ

Εισαγωγή Στα περισσότερα τεχνικά έργα απαιτούνται εργασίες εκσκαφών. Οι συνδεόµενοι κίνδυνοι µε

τις εργασίες εκσκαφών είναι σηµαντικοί, αρκεί να σηµειωθεί ότι η υποχώρηση ενός µόνον κυβικού µέτρου εδάφους αντιστοιχεί περίπου σε 1,2-1,5 τόννους βάρος.

Ορισµοί ¨ Εκσκαφή θεωρείται η αφαίρεση εδαφικού υλικού από την επιφάνεια του εδάφους µέχρι βάθος 6m και σε οποιαδήποτε έκταση (διαστάσεις µήκους και πλάτους). ¨ Τάφρος (χαντάκι) είναι εκσκαφή της οποίας η διάσταση του µήκους είναι πολύ µεγαλύτερη σε σχέση µε την αντίστοιχη του πλάτους. ¨ Γενική εκσκαφή είναι η εκσκαφή στην οποία και οι δύο διαστάσεις της προβολής στο οριζόντιο επίπεδο είναι σχετικά µεγάλες (πχ 15m).

Νοµοθεσία ¨ Tο κατεξοχήν νοµοθέτηµα Περί των µέτρων ασφαλείας σε εργασίες εκσκαφών είναι το Π∆ 1073/1981 (ΦΕΚ 260 Α’/16-09-1981), “Περί µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν εργασιών εις εργοτάξια έργων οικοδοµών και πάςης φύσεως έργων αρµοδιότητος Πολιτικού Μηχανικού”. ¨ Στο τµήµα Ι του Π∆ 1073/1981 (άρθρα 2-17) αναφέρονται γενικά µέτρα ασφαλείας (άρθρα 2-8) και ειδικά µέτρα ασφαλείας κατά την εκσκαφή θεµελίων και τάφρων (άρθρα 9-17). Επίσης, στο άρθρο 113 προδιαγράφεται η συχνότητα των ελέγχων των εκσκαφών από τους εργοδότες ή τους νόµιµους εκπροσώπους τους. ¨ Ο Ν 2094/1992 (ΦΕΚ 182 Β’/22-11-1992), “Κύρωση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας”, προβλέπει, στο άρθρο 47, παρ. Β, την περίφραξη των ορυγµάτων σε οδούς. ¨ Εκσκαφές των οποίων το βάθος υπερβαίνει τα 6,00m υπόκεινται στις διατάξεις του Π∆ 225/1989 (ΦΕΚ 106 Α’/02-05-1989), “Υγιεινή και Ασφάλεια στα Υπόγεια Τεχνικά Έργα”. ¨ Οι τάφροι σε οδούς σηµαίνονται σύµφωνα µε τις ΥΑ BM 5/30058/1983 (ΦΕΚ 121 Β’/23-03-1983), “Έγκριση Πρότυπης Τεχνικής Προδιαγραφής Σηµάνσεως Εκτελουµένων Έργων σε οδούς εντός κατοικηµένων περιοχών”, και ΒΜ 5/30428/1980 (ΦΕΚ 589 Β’/30-06-1980), “Περί εγκρίσεως πρότυπης Τεχνικής Προδιαγραφής Σηµάνσεως Εκτελουµένων Έργων σε οδούς εκτός κατοικηµένων περιοχών”. ¨ Άµεσης εφαρµογής θωρείται το Π∆ 22/29-12-1933 (ΦΕΚ 406 Α’/29-12-1933), “Περί ασφαλείας εργατών και υπαλλήλων εργαζοµένων επί φορητών κλιµάκων” και το Π∆ 17/1978 (ΦΕΚ 20 Α’/17-02-1978), “Περί συµπληρώσεως του από 22/29-12-1933 Π. ∆/τος περί ασφαλείας εργατών“, καθ’ όσον στις εκσκαφές πρέπει να εξασφαλίζονται ασφαλείς και συχνές έξοδοι. ¨ Με γενική ισχύ εφαρµόζεται ο Ν 1568/1985 (ΦΕΚ 177 Α’/18-10-1985), “Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων”, ο οποίος προβλέπει τη λήψη και τήρηση από τον εργοδότη όλων των µέτρων ασφαλείας για την προστασία των εργαζοµένων. ¨ Επίσης ισχύ έχουν και οι οικείες Περί βλαβών σε τρίτους διατάξεις του Αστικού Κώδικα και του Ποινικού Κώδικα. ¨ Επισηµαίνεται ότι η Σύµβαση, είναι δυνατόν να καθορίζει µέτρα επιπρόσθετα ή αυςτηρότερα από τα οριζόµενα στην κείµενη ελληνική νοµοθεσία.

Κίνδυνοι Πιθανοί κίνδυνοι οι οποίοι ενέχονται στις εκσκαφές, είναι οι ακόλουθοι: · Πληµµύρισµα εκςκαφής. · Βλάβη σε υπόγεια δίκτυα. · Πτώση ατόµων/οχηµάτων εντός της εκσκαφής. · Υποχώρηση/κατολίσθηση πρανών. · Υποχώρηση/κατολίσθηση γειτονικών κατασκευών. · Υποχώρηση οδών/σιδηροτροχιών.

Παράµετροι των µέτρων αςφαλείας

Για τον προσδιορισµό των µέτρων ασφαλείας κατά τις εκσκαφές, είναι απαραίτητη η γνώση των ακολούθων παραµέτρων: · Τύπος εκσκαφής/διαςτάσεις. · Περιοχή (κατοικηµένη ή µη). · Εδαφος. · Προηγούµενες εκσκαφές και ποιότητα αποκατάστασης. · Κλιµατολογικές/καιρικές συνθήκες. · Παθητικές και ενεργητικές ωθήσεις γαιών. · Υπόγεια ύδατα. · Μέθοδοι εκσκαφής.

Εδαφος Μία βασική παράµετρος για τη µελέτη των µέτρων ασφαλείας είναι το έδαφος. Αυξηµένο κίνδυνο παρουσιάζουν βαθειές εκσκαφές σε χαλαρά εδάφη. Επίσης ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην περίπτωση που βαριά µηχανήµατα χρησιµοποιούνται για την εκσκαφή ή πλησίον της εκσκαφής για άλλες εργασίες. Οι καιρικές και κλιµατολογικές συνθήκες παίζουν το δικό τους ρόλο, επηρεάζοντας τη συνεκτικότητα των εδαφών και κυρίως τις πλευρές της εκσκαφής (πρανή εκσκαφής). Κανένα έδαφος δεν πρέπει να θεωρείται εξ’ ορισµού ασφαλές και ικανό να φέρει το ίδιο βάρος του. Επιπλέον, οι καιρικές συνθήκες (βροχή) και οι κλιµατολογικές συνθήκες (ξηρή ατµόσφαιρα) επηρεάζουν τη συµπεριφορά του εδάφους. Αµµώδη εδάφη παρουσιάζουν µικρό δείκτη εσωτερικής τριβής και σχεδόν ρέουν. Αντίθετα, τα στιφρά αργιλώδη εδάφη παρουσιάζουν µεγάλη συνεκτικότητα. Τα βραχώδη και ηµιβραχώδη εδάφη δεν ενέχουν κίνδυνο υποχωρήσεων, τουλάχιστον µε τη µορφή των υποχωρήσεων που αναµένονται σε ένα γαιώδες έδαφος. Ο κίνδυνος έγκειται στην ανάπτυξη ρηγµατώσεως η οποία µπορεί να προχωρήσει στην αποκόλληση τµήµατος βράχου.

Μέτρα ασφαλείας σε τάφρους

Εφ’ όσον οι τάφροι ανοίγονται σε περιοχές όπου υπάρχουν υπόγεια δίκτυα, θα πρέπει να προηγείται ενηµέρωση από τους αντίστοιχους Οργανισµούς κοινής Ασφάλειας. Σε περίπτωση εκσκαφής υλικού επισηµάνσεως υπογείου δικτύου (πλέγµα, τούβλα), η εκσκαφή πρέπει να διακόπτεται και να ειδοποιείται η αντίστοιχη υπηρεσία. Γενικώς η εκσκαφή αδρανών υλικών αποτελεί ένδειξη υπογείου δικτύου ΟΚΩ, ακόµη και αν δεν βρεθεί υλικό επισηµάνσεως. Μόνο το δίκτυο φυσικού αερίου έχει υλικό επισηµάνσεως σε όλο το µήκος του. Τα πρανή, εφόσον δεν µπορούν να διαµορφωθούν υπό κλίση (κατακόρυφα πρανή), πρέπει να αντιστηρίζονται. H απαιτούµενη αντιστήριξη εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το είδος και το µέγεθος της εκσκαφής, το πλάτος της τάφρου και τη φύση του εδάφους και κατά δεύτερο λόγο από τις καιρικές και κλιµατολογικές συνθήκες, τα µέσα εκσκαφής, το είδος και τον τρόπο εργασίας. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι διατάξεις του άρθρου 9 του Π∆ 1073/1981, όπως τροποποιήθηκε (το συγκεκριµένο άρθρο) µε το ΦΕΚ 64 Α’/28-05-1995. Σε καµία περίπτωση δεν επιτρέπεται να εργάζεται προσωπικό σε τάφρο, αν δεν έχει δοθεί άδεια καταλληλότητας της τάφρου από τον υπεύθυνο µηχανικό. Η τάφρος είναι κατάλληλη για εργασίες σε αυτή, όταν δεν απαιτείται αντιστήριξη ή όταν έχει τοποθετηθεί επαρκής αντιστήριξη. Απαγορεύεται η εργαςία µέσα στην τάφρο, εφ’ όσον πλησίον συνεχίζεται η εκσκαφή. Σε περίπτωση αβαθών τάφρων, δεν απαιτείται ιδιαίτερη µελέτη του εδάφους. Σε περίπτωση βαθέων τάφρων (3-6m), απαιτείται ειδική µελέτη. Απαιτείται η κατακρήµνιςη κάθε στοιχείου, το οποίο εξέχει του πρανούς. Απαιτείται µελέτη των επιπτώσεων της εκσκαφής στα γειτονικά κτίρια, λόγω παθητικών ωθήσεων γαιών. Κάθε κατακόρυφο στοιχείο πλησίον της εκσκαφής (στύλοι, δένδρα, ιστοί κλπ) πρέπει να µεταφέρεται πρίν την εκσκαφή ή να αντιστηρίζεται κατάλληλα.

Μέριµνα πρέπει να λαµβάνεται για την απορροή των οµβρίων εκτός εκσκαφής και την άµεςη άντληση υδάτων του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Τα πρανή των εκσκαφών πρέπει να έχουν κλίση ίση µε την γωνία εσωτερικής τριβής, για να µην απαιτείται αντιστήριξη. Πρέπει να εξασφαλίζονται κλίµακες σε διαστήµατα όχι µεγαλύτερα των 24m µεταξύ τους (µέγιστη διανυόµενη απόσταση 12m). Σε καµία περίπτωση δεν επιτρέπεται όχηµα ή µηχάνηµα να οδηγείται µε τους τροχούς εκατέρωθεν της τάφρου. Κανένα µηχάνηµα δεν πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση µικρότερη των 60cm από το χείλος της εκσκαφής. Τα προϊόντα εκσκαφής, αν δεν φορτώνονται αµέσως, δεν επιτρέπεται να τοποθετούνται σε απόσταση µικρότερη των 60cm από το χείλος της τάφρου. Η τάφρος περιφράσσεται πλήρως µε πλέγµα ή εµπόδια τα οποία εξασφαλίζουν την επισήµανση της τάφρου και παρέχουν προστασία σε κάθε πεζό από τον κίνδυνο πτώσης µέσα στην εκσκαφή. Η περίφραξη τοποθετείται σε όλη την περίµετρο της εκσκαφής, σε απόσταση τουλάχιστον 20cm από το χείλος του πρανούς. Εφόσον η εκσκαφή γίνεται σε οδούς, θα πρέπει να καθαρίζεται συνεχώς η οδός από τα προϊόντα εκσκαφής. Εκσκαφή τάφρου στα όρια εθνικής οδού ή σιδηροδροµικής γραµµής, απαγορεύεται. Εναλλακτικά, πρέπει να προτιµάται η διάτρηση µετά από σχετική µελέτη. Αν η εκσκαφή δεν µπορεί να αποφευχθεί, τότε ενηµερώνονται οι αρµόδιες υπηρεσίες (3η ∆ΕΚΕ & ΟΣΕ αντίστοιχα), υποβάλλεται σχετική µελέτη και εκδίδεται άδεια από τις αρµόδιες υπηρεσίες όπου προβλέπονται τα απαιτούµενα µέτρα ασφαλείας. Απαγορεύεται η υποσκαφή του εκσκαπτικού µηχανήµατος. Σε αντίθετη περίπτωση, πρέπει να µελετώνται και λαµβάνονται ειδικά µέτρα ασφαλείας. Σε ότι αφορά τα µηχανήµατα εκσκαφής ισχύουν τα αναφερόµενα στις οικείες σηµειώσεις περί ασφαλείας των µηχανηµάτων εκτέλεσης τεχνικών έργων. Επισηµαίνεται, ότι κανείς από το προσωπικό, πολύ δε περισσότερο από τον πληθυσµό (έργα σε οδούς), δεν επιτρέπεται να βρίσκεται στην περιοχή περιστροφής των συστηµάτων (σκάφος, πρόβολος κλπ) του εκσκαπτικού µηχανήµατος.

Μέτρα ασφαλείας στις γενικές εκσκαφές

Στις περιπτώσεις γενικών εκσκαφών αντιµετωπίζονται συνήθως µεγαλύτερα βάθη από εκείνα των τάφρων. Οι γενικές εκσκαφές εκτελούνται για την εκσκαφή θεµελίων, σε έργα οδοποϊίας και διαµόρφωσης επιπέδων καθώς και για την κατασκευή ηµιυπόγειων εγκαταστάσεων (δεξαµενές). Στην περίπτωση των έργων οδοποιίας και διαµόρφωσης επιπέδου υπάρχει συνήθως άνεςη χώρου και µπορούν να διαµορφωθούν πρανή υπό κλίση. Αντίθετα, στις εκσκαφές θεµελίων αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, ιδιαίτερα σε έργα εντός κατοικηµένων περιοχών. Στις περιπτώσεις κατακόρυφων πρανών γενικών εκσκαφών, απαγορεύεται η εργασία στο πόδι του πρανούς ή πλησίον αυτού αν δεν έχουν ληφθεί τα ακόλουθα κατάλληλα µέτρα: · Απαιτείται η κατακρήµνιση κάθε στοιχείου το οποίο εξέχει του πρανούς. · Η εκσκαφή πρέπει να περιφράσσεται κατάλληλα. Σε περίπτωση µη αντιστήριξης κατακόρυφων πρανών, η περίφραξη πρέπει να τοποθετείται σε απόσταση τουλάχιστον ίση µε το πηλίκο του βάθους εκσκαφής πρός την εφαπτοµένη της γωνίας της εσωτερικής τριβής του εδαφικού υλικού. · Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην περίπτωση που ενώ υπάρχουν εκσκαφές µεγάλου βάθους πρόκειται να χρησιµοποιηθούν εκρηκτικά στην ευρύτερη περιοχή του έργου. · Οι ράµπες προσπέλασης των οχηµάτων και µηχανηµάτων πρέπει να έχουν κλίση µικρότερη του 25% και πλάτος τουλάχιστον 3m. · Ειδικά εµπόδια-stop (πχ χαµηλά αναχώµατα) κατασκευάζονται περιµετρικά της εκσκαφής, στις θέσεις όπου µηχανήµατα πλησιάζουν την εκσκαφή µε την όπισθεν, για να εκτελέσουν εργασία (σκυροδέτηση). Σε ότι αφορά τα µηχανήµατα εκσκαφής ισχύουν τα αναφερόµενα στις οικείες σηµειώσεις περί ασφαλείας των µηχανηµάτων εκτέλεσης τεχνικών έργων. Επισηµαίνεται, ότι κανείς από το προσωπικό, πολύ δε περισσότερο από τον πληθυσµό (έργα σε οδούς), δεν επιτρέπεται να βρίσκεται στην περιοχή περιστροφής των συστηµάτων (σκάφος, πρόβολος κλπ) του εκσκαπτικού µηχανήµατος.

Σηµεία προσοχής

· Πρίν την εκσκαφή απαιτείται έρευνα του εδάφους. · Πρίν την εκσκαφή απαιτείται έρευνα των υπογείων δικτύων.

· Η αντιστήριξη πρέπει (αν απαιτείται) να τοποθετείται έγκαιρα. · Οι εκσκαφές πρέπει να περιφράσσονται κατάλληλα και πλήρως. · Εξοδοι από τις εκσκαφές (πχ σκάλες), πρέπει να υπάρχουν σε αποστάσεις µικρότερες των 24m µεταξύ τους. · Ο φωτισµός και ο αερισµός βαθέων τάφρων πρέπει να ελέγχεται. · Απαιτείται έλεγχος των εκσκαφών µετά από κάθε βροχόπτωση. · Απαγορεύονται αποθέσεις υλικών και εργαλείων σε απόσταση µικρότερη των 60cm από το χείλος του πρανούς. · Καµία εκσκαφή δεν είναι ασφαλής. · Απαγορεύεται η εργασία σε τάφρους όταν έχουν πληµµυρίσει. · Επιβάλλεται πρόβλεψη απορροής οµβρίων. · Απαιτείται αντιστήριξη όλων των καθέτων στοιχείων ή µετάθεσή τους, όπου κινδυνεύουν από την εκσκαφή. · Απαιτείται ασφαλής γεφύρωση τάφρων για τη διέλευση οχηµάτων και πεζών. · Απαγορεύεται η υποσκαφή µηχανηµάτων · Απαγορεύεται η εργασία στο πόδι του πρανούς βαθειών εκσκαφών, αν δεν ληφθούν ειδικά µέτρα. · Η περίφραξη των εκσκαφών πρέπει να γίνεται σε κατάλληλη απόσταση από το χείλος του πρανούς.

ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΟΡΥΓΜΑΤΟΣ

Α/Α ΕΙΚΟΝΑ ΣΧΟΛΙΑ

1

ΖΩΝΗ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΚΙΝ∆ΥΝΟ

2

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΡΑΝΩΝ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΛΟΓΩ ΕΝΑΠΟΘΕΣΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΠΟΛΥ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΟΡΥΓΜΑ

3

ΑΠΟΚΟΠΗ ΠΡΑΝΟΥΣ ΣΥΝΑΝΤΑΤΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΕ ΑΡΓΙΛΛΙΚΑ Ε∆ΑΦΗ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΗ

4

ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΥΝΑΝΤΑΤΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΕ Ε∆ΑΦΗ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΕΚΣΚΑΦΕΙ ΚΑΙ ΕΠΙΧΩΘΕΙ ΜΕ ΑΜΜΟΧΑΛΙΚΟ

5

ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ ΣΥΝΑΝΤΑΤΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΕ ΑΡΓΙΛΛΙΚΑ Ε∆ΑΦΗ ΜΕ ΥΓΡΑΣΙΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ [ΙV]: ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΣΗΜΑΝΣΗ

ΠΕΡΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΣΗΜΑΝΣΗ

Η περιστασιακη σηµανση σχετιζεται µε : · Την επισήµανση επικίνδυνων συµβάντων · Την κλήση ατόµων για µια συγκεκριµένή ενέργεια · Την επείγουσα αποµάκρυνση ατόµων · Την καθοδήγηση ατόµων που εκτελούν χειρισµούς Και γινεται µε :

· φωτεινό σήµα · ηχητικό σήµα · σήµα δια χειρονοµιών · προφορική ανακοίνωση Ορισµένοι τρόποι αυτής της σήµανσης µπορούν να χρησιµοποιηθούν µαζί όπως: · Φωτεινό σήµα και ηχητικό σήµα. · Φωτεινό σήµα και προφορική ανακοίνωση. · Σήµα δια χειρονοµιών και προφορική ανακοίνωση.

1. Ηχητικά σήµατα

Ενα ηχητικό σήµα πρέπει να έχει ηχητικό επίπεδο σαφώς ανώτερο των διάχυτων θορύβων του περιβάλλοντος, να αναγνωρίζεται εύκολα και να διακρίνεται σαφώς αφενός από ένα άλλο ηχητικό σήµα και αφετέρου από τους διάχυτους θορύβους του περιβάλλοντος. Εάν ένα σύστηµα µπορεί να εκπέµπει ηχητικό σήµα σε κυµαινόµενη και σταθερή συχνότητα, θα χρησιµοποιείται η κυµαινόµενη συχνότητα για να υποδεικνύει, σε σχέση µε τη σταθερή, υψηλότερο κίνδυνο ή επείγουσα ανάγκη επέµβασης ή ζητούµενης ή επιβαλλόµενης ενέργειας. ∆εν πρέπει να χρησιµοποιείται ηχητικό σήµα αν στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει ιδιαίτερα δυνατός θόρυβος.

2. Φωτεινά σήµατα

Το φως που εκπέµπεται από ένα σήµα πρέπει να δηµιουργεί κατάλληλη φωτεινή αντίθεση στο περιβάλλον του χωρίς να προκαλεί θάµπωµα λόγω υπερβολής ή κακή ορατότητα λόγω ανεπάρκειας. Η φωτεινή επιφάνεια που εκπέµπει ένα σήµα µπορεί να είναι ενιαίου χρώµατος, σύµφωνα µε τον πίνακα που περιλαµβάνει τους συνδυασµούς σχηµάτων και χρωµάτων, ή να περιέχει ένα εικονοσύµβολο σε καθορισµένο φόντο σύµφωνα µε τους κανόνες που το αφορούν. Αν ένα σύστηµα µπορεί να εκπέµπει συνεχές και διακεκοµµένο φωτεινό σήµα, το διακεκοµµένο σήµα θα χρησιµοποιηθεί για να υποδεικνύει, σε σχέση µε το συνεχές, ένα υψηλότερο επίπεδο κινδύνου ή µια αυξηµένη ανάγκη επέµβασης ή ζητούµενης ή επιβαλλόµενης δράσης. Η διάρκεια κάθε λάµψης και η συχνότητα των λάµψεων ενός διακεκοµµένου φωτεινού σήµατος πρέπει να εξασφαλίζουν καλή κατανόηση του µηνύµατος και να αποφεύγεται κάθε σύγχυση, είτε µεταξύ διαφόρών φωτεινών σηµάτων, είτε µε ένα συνεχές φωτεινό σήµα. Ενα σύστηµα εκποµπής φωτεινού σήµατος χρησιµοποιούµενου σε περίπτωση σοβαρού κινδύνου πρέπει να επιτηρείται ειδικά ή να διαθέτει βοηθητικό λαµπτήρα. Επιπλέον: · ∆εν πρέπει να χρησιµοποιούνται συγχρόνως δύο ηχητικά σήµατα ή δύο φωτεινά σήµατα τα οποία µπορούν να συγχέονται. · Για τις σηµάνσεις που έχουν ανάγκη πηγής ενέργειας για να λει-τουργήσουν πρέπει να εξασφαλίζεται επικουρική τροφοδοσία σε περίπτωση διακοπής της κανονικής τροφοδοσίας τους. · Η καλή λειτουργία και αποτελεσµατικότητα των φωτεινών και ηχη-τικών σηµάτων πρέπει να ελέγχεται πριν τεθούν σε λειτουργία και στη συνέχεια αρκετά συχνά. Επίσης πρέπει να τίθενται σε ετοιµότητα αµέσως µετά από κάθε χρησιµοποίηση. · Αν ένα διακεκοµµένο φωτεινό σήµα χρησιµοποιείται αντί ή ως συ-µπλήρωµα ηχητικού σήµατος, πρέπει ο κώδικας του σήµατος να είναι ταυτόσηµος.

3. Προφορική ανακοίνωση

Η προφορική ανακοίνωση πραγµατοποιείται µεταξύ ενός οµιλητή ή ποµπού και ενός ή περισσοτέρων ακροατών, µε τη µορφή σύντοµων κειµένων, οµάδων λέξεων ή/και µεµονωµένων λέξεων, ενδεχόµενα κωδικοποιηµένων. Τα προφορικά µηνύµατα

πρέπει να είναι όσο το δυνατόν σύντοµα, απλά και σαφή. Τα άτοµα στα οποία απευθύνεται το σήµα θα πρέπει να γνωρίζουν καλά τη χρησιµοποιούµενη γλώσσα. Αν η προφορική ανακοίνωση χρησιµοποιείται στη θέση ή ως συµπλήρωµα σηµάτων µε χειρονοµίες, πρέπει να χρησιµοποιηθούν λέξεις-κωδικοί όπως π.χ.: έναρξη, στοπ, τέλος, βίρα, µάινα, προχώρησε, οπισθοχώρησε, δεξιά, αριστερά, κίνδυνος, γρήγορα.

4. Σήµατα µε Χειρονοµίες

Ενα σήµα µε χειρονοµίες πρέπει να είναι ακριβές, απλό, ευρύ, να γίνεται και να κατανοείται εύκολα και να είναι σαφώς διακεκριµένο από άλλο σήµα µε χειρονοµίες. Οι χρησιµοποιούµενες χειρονοµίες µπορεί να ποικίλλουν ελαφρά ή να είναι αναλυτικότερες από αυτές που παρουσιάζονται παρακάτω µε την προϋπόθεση ότι η σηµασία τους και η κατανόηση τους Θα είναι τουλάχιστον ισοδύναµες. Το άτοµο που δίνει τα σήµατα καλείται σηµατωρός και ο παραλήπτης των σηµάτων χειριστής. Ο σηµατωρός πρέπει να βλέπει απευθείας τις εκτελούµενες κινήσεις από το χειριστή χωρίς να διατρέχει κίνδυνο από αυτές και να ασχολείται αποκλειστικά µε την καθοδήγηση του χειριστή και µε την ασφάλεια των εργαζοµένων που βρίσκονται πλησίον. Οταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να προβλέπονται περισσότεροι σηµατωροί. Ο σηµατωρός πρέπει να φέρει ένα ή περισσότερα κατάλληλα στοιχεία αναγνώρισης (π.χ. σακάκι, κράνος, περιχειρίδες, περιβραχιόνια, ρακέτες) µε έντονο και κατά προτίµηση ενιαίο χρώµα για να είναι εύκολα αναγνωρίσιµος από τον χειριστή.

Α. Γενικές χειρονοµίες

Α/Α Σηµασία Περιγραφή Εικόνα

Α1 ΕΝΑΡΞΗ Προσοχή Ανάληψη καθοδήγησης

Οι δύο βραχίονες βρίσκονται σε έκταση και οι παλάµες είναι εστραµµένες προς τα εµπρός.

Α2 ΣΤΟΠ

∆ιακοπή Τέλος της κίνησης

Ο δεξιός βραχίονας τεντωµένος προς τα άνω, η δεξιά παλάµη εστραµµένη προς τα εµπρός.

Α3 ΤΕΛΟΣ

των ενεργειών Τα δύο χέρια είναι ενωµένα στο ύψος του στήθους.

Β. Κατακόρυφες κινήσεις

Α/Α Σηµασία Περιγραφή Εικόνα

Β1 ΑΝΥΨΩΣΗ Ο δεξιός βραχίονας είναι τε-ντωµένος προς τα άνω και η δε-ξιά παλάµη εστραµµένη προς τα εµπρός διαγράφει αργά ένα κύκλο.

Β2 ΚΑΘΟ∆ΟΣ Ο δεξιός βραχίονας είναι τεντωµένος προς

τα κάτω και η δεξιά παλάµη εστραµµένη προς το εσωτερικό διαγράφει αργά έναν κύκλο.

Β3 ΚΑΘΕΤΗ

ΑΠΟΣΤΑΣΗ Με τα χέρια καθορίζεται η απόσταση.

Γ. Οριζόντιες κινήσεις

Γ1 ΠΡΟΧΩΡΗΣΕ Με τους δύο βραχίονες δι-πλωµένους και τις παλάµες εστραµµένες προς το εσωτερικό, το πρόσθιο µέρος των βραχιόνων εκτελεί κινήσεις αργές προς το σώµα.

Γ2 ΟΠΙΣΘΟΧΩΡΗΣΕ Με τους δύο βραχίονες διπλω-µένους

και τις παλάµες εστραµ-µένες προς τα έξω, το πρόσθιο µέρος των βραχιόνων εκτελεί κινήσεις αργές αποµακρυνόµενες από το σώµα.

Γ3 ∆ΕΞΙΑ

ως προς τον σηµατωρό Με τον δεξιό βραχίονα τεντω-µένο περίπου οριζοντίως; η πα-λάµη του δεξιού χεριού βλέπει προς τα κάτω και εκτελούνται µικρές αργές κινήσεις κατά τη . διεύθυνση αυτή.

Γ4 ΑΡΙΣΤΕΡΑ

ως προς τον σηµατωρό Με τον αριστερό βραχίονα τεντωµένο περίπου οριζοντίως και την παλάµη του αριστερού χεριού εστραµµένη προς τα κά-τω εκτελούνται µικρές αργές κινήσεις κατά τη διεύθυνση αυ-τή

Γ5 ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΑΠΟΣΤΑΣΗ Με τα χέρια καθορίζεται η από-σταση.

∆. Κίνδυνος

Α/Α Σηµασία Περιγραφή Εικόνα ∆1 ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

επείγουσα διακοπή ή στάση

Οι δύο βραχίονες είναι τεντω-µένοι προς τα άνω και οι παλάµες εστραµµένες προς τα εµπρός.

∆2 ΤΑΧΕΙΑ ΚΙΝΗΣΗ Οι κωδικοποιηµένες χειρονοµίες που καθοδηγούν τις κινήσεις

εκτελούνται µε ταχύτητα. ∆3 ΒΡΑ∆ΕΙΑ ΚΙΝΗΣΗ Οι κωδικοποιηµένες χειρονοµίες που καθοδηγούν τις κινήσεις

εκτελούνται µε µεγάλη βραδύτητα.

O ΣΥΝΤΑΞΑΣ

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΓΕΝΙΤΣΑΡΙ∆ΗΣ