ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΝΑΥΜΑΧΙΕΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ: Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ

Χρονολογία 22 Σεπτεμβρίου 480 π.Χ.

Τόπος Στενά της Σαλαμίνας

Έκβαση Αποφασιστική ελληνική νίκη

Μαχόμενοι Έλληνες (Ευρυβιάδης ,Θεμιστοκλής)

Πέρσες ( Ξέρξης Α’, Αρτεμισία Α’, Αριαβίγνης)

Δυνάμεις 366-378 πλοία

~1200 πλοία

Απώλειες 40 πλοία

200 πλοία

Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας διεξήχθη στις 22 Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ, στα Στενά της Σαλαμίνας (στον Σαρωνικό Κόλπο, κοντά στην Αθήνα) μεταξύ των αρχαίων ελληνικών πόλεων-κρατών και της Περσικής Αυτοκρατορίας. Η ναυμαχία της Σαλαμίνας αποτέλεσε σημαντική μάχη της δεύτερης περσικής εισβολής στην Ελλάδα, η οποία άρχισε το 480 π.Χ.Για να σταματήσουν την περσική προώθηση, μια μικρή δύναμη Ελλήνων έφραξε το πέρασμα των Θερμοπυλών, καθώς ο ελληνικός στόλος (κυρίως Αθηναίοι) αντιμετώπιζαν τον περσικό στόλο στα στενά του Αρτεμισίου. Στη μάχη των Θερμοπυλών, η οπισθοφυλακή των Ελλήνων εκμηδενίστηκε, ενώ στη ναυμαχία του Αρτεμισίου οι Έλληνες υπέστησαν βαριές απώλειες και υποχώρησαν μετά την ήττα στις Θερμοπύλες. Αυτό επέτρεψε στους Πέρσες να καταλάβουν τη Βοιωτία και την Αττική. Οι Σύμμαχοι ετοιμάστηκαν να υπερασπιστούν τον Ισθμό της Κορίνθου καθώς ο στόλος αποσύρθηκε στο κοντινό νησί της Σαλαμίνας.

Παρά την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου, ο Θεμιστοκλής έπεισε τους Έλληνες Σύμμαχους να ξανααντιμετωπίσουν σε μάχη τον περσικό στόλο, με την ελπίδα ότι μια νίκη θα απέτρεπε περαιτέρω θαλάσσιες επιχειρήσεις κατά της Πελοποννήσου. Ο Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης Α' ήταν επίσης αποφασισμένος για αποφασιστική μάχη. Ως αποτέλεσμα του τεχνάσματος του Θεμιστοκλή, ο περσικός στόλος έπλευσε για τα Στενά της Σαλαμίνας και προσπάθησε να κλείσει και τις 2 εισόδους. Στον περιορισμένο χώρο των Στενών της Σαλαμίνας οι μεγάλοι αριθμοί των Περσών ήταν ενεργό πρόβλημα, καθώς τα πλοία ήταν ανοργάνωτα και δεν μπορούσαν να πολεμήσουν με ελιγμούς. Αξιοποιώντας την ευκαιρία, ο ελληνικός στόλος διαμορφώθηκε σε μια γραμμή και πέτυχε μια σημαντική νίκη, καταστρέφοντας 300 περσικά πλοία.

Ως αποτέλεσμα ο Ξέρξης υποχώρησε στην Ασία με το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του, αφήνοντας τον Μαρδόνιο να ολοκληρώσει την κατάκτηση της Ελλάδας. Ωστόσο, τον επόμενο χρόνο, τα απομεινάρια του περσικού στρατού ηττήθηκαν αποφασιστικά στη μάχη των Πλαταιών και ο περσικός στόλος ηττήθηκε στη μάχη της Μυκάλης. Μετά από αυτές τις μάχες, οι Πέρσες δεν ξαναπροσπάθησαν να καταλάβουν την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι μάχες στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές σηματοδότησαν την αρχή της νέας φάσης των ελληνοπερσικών Πολέμων - οι ελληνικές πόλεις άρχισαν την επίθεση. Μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι σε περίπτωση περσικής νίκης θα σταματούσε η ανάπτυξη της Αρχαίας Ελλάδας, καθώς και του δυτικού πολιτισμού, και οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι η Σαλαμίνα ήταν μια από τις πιο σημαντικές μάχες στην ανθρώπινη ιστορία.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΡΑΦΑΛΓΚΑΡ

Χρονολογία 21 Οκτωβρίου 1805

Τόπος Ακρωτήριο Τραφάλγκαρ

Έκβαση Νίκη του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού

Μαχόμενοι

Ηνωμένο Βασίλειο Γαλλία, Ισπανία

Αρχηγοί

Ναύαρχος Οράτιος Νέλσων (Horatio Nelson)

Pierre Charles Silvestre de Villeneuve

Δυνάμεις

29 πλοία, 4 φρεγάτεςΓαλλία: 26 πλοίαΙσπανία: 15 πλοία

Απώλειες

446 νεκροί, 1,246 τραυματίες22 πλοία χαμένα

Η Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, έγινε στις 21 Οκτωβρίου 1805 στο Ακρωτήριο Τραφάλγκαρ στα δυτικά παράλια της Ισπανίας κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Τρίτης Συμμαχίας που δημιούργησαν οι Άγγλοι εναντίον της Γαλλίας. Ήταν η πιο σημαντική ναυμαχία των Ναπολεόντειων πολέμων και η βασικότερη ναυμαχία του 19ου αιώνα. Ο στόλος του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, αποτελούμενος από 29 πλοία, κατέστρεψε τον ενωμένο στόλο Γάλλων και Ισπανών που αποτελούνταν από 41 πλοία. Γάλλοι και Ισπανοί έχασαν 22 πλοία, ενώ οι Βρετανοί κανένα. Ο διοικητής του Βρετανικού Στόλου Ναύαρχος Νέλσον σκοτώθηκε προς το τέλος της μάχης, όμως ήδη η εξέλιξη της ναυμαχίας εκείνη την ώρα του είχε εξασφαλίσει τον τίτλο ενός από τους μεγαλύτερους ήρωες της Βρετανικής στρατιωτικής ιστορίας.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:Η Βρετανική νίκη έβαλε τέλος στα σχέδια του Ναπολέοντα να κάνει απόβαση στη Βρετανία δια μέσου της Μάγχης. Από τη στιγμή που εξαλείφθηκε η απειλή της εισβολής, τα Βρετανικά στρατεύματα μπορούσαν πλέον να χρησιμοποιηθούν στις μάχες στην Ευρώπη, πράγμα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην τελική ήττα του Ναπολέοντα. Μετά τη ναυμαχία το Βρετανικό Ναυτικό έγινε η πρώτη ναυτική δύναμη στον κόσμο, μέχρι την εμφάνιση της Αυτοκρατορικής Γερμανίας πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, εκατό χρόνια μετά.

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΤΟΥ ΜΠΑΡΕΝΤΣ

Χρονολογία 31 Δεκεμβρίου 1942

Τόπος Θάλασσα Μπάρεντς, βόρεια της Νορβηγίας

Έκβαση Στρατηγική βρετανική νίκη

Μαχόμενοι

Ηνωμένο Βασίλειο Γερμανία

Αρχηγοί

Υποναύαρχος Ρόμπερτ Λ. ΜπαρνέτΠλοίαρχος Ρόμπερτ Στ. Βίνσεντ Σέρμπρουκ

Αντιναύαρχος Όσκαρ Κούμμετς

Δυνάμεις

2 Καταδρομικά6 Αντιτορπιλικά2 Κορβέτες1 Ναρκαλιευτικό2 Βοηθητικά

2 βαρέα Καταδρομικά6 Αντιτορπιλικά

Απώλειες

1 Καταδρομικό1 Ναρκαλιευτικό250 νεκροί

1 Αντιτορπιλικό330 νεκροί

Επιχείρηση «Ουράνιο Τόξο»: το γερμανικό σχέδιο μάχης

Στην ιστορία των ναυτικών επιχειρήσεων, ελάχιστα σχέδια υπήρξαν τόσο ευφυή όσο εκείνο της επιχείρησης «Ουράνιο Τόξο» (Regenbogen). Στην επίθεση θα ελάμβαναν μέρος δύο από τα βαρέα πλοία επιφανείας του γερμανικού στόλου, το βαρύ καταδρομικό Hipper και το θωρηκτό «τσέπης» "Λύτσοβ" (Lützow), υπό την συνοδεία έξι αντιτορπιλικών. Ο Κούμμετς χώρισε τη δύναμή του σε δύο ομάδες. Η πρώτη αποτελείτο από το Hipper, ως ναυαρχίδα του, συνοδευόμενο από τα αντιτορπιλικά Friedrich Eckholdt, Richard Beitzen και Z-29. Η δεύτερη αποτελείτο από το Lützow, και τα αντιτορπιλικά Z-30, Z-31 και Theodor Riedel. Θέλοντας να αποφύγει την επίθεση βρετανικών αντιτορπιλικών κατά τη διάρκεια της νύκτας, όταν τα ίχνη των τορπιλών είναι δυσδιάκριτα, ο Κούμμετς αποφάσισε να διεξαγάγει την επίθεση κατά τη διάρκεια των τριών ωρών του πολικού λυκόφωτος, όταν η ορατότητα θα άγγιζε περίπου τα 16 χλμ.

Η επίθεση θα είχε την μορφή κυκλωτικής κίνησης «τανάλιας»: Οι δύο ομάδες θα πλησίαζαν την νηοπομπή από τα νώτα (νοτιοδυτικά) με κατεύθυνση ανατολική. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα εκμεταλλευόταν το λιγοστό διαθέσιμο φως το οποίο θα του επέτρεπε να διακρίνει τις σιλουέτες των εχθρικών πλοίων να διαγράφονται επάνω στον ανατολικό ορίζοντα. Η ομάδα του "Χίππερ" (Hipper) θα προπορευόταν, και λειτουργώντας σαν δόλωμα, θα άνοιγε πρώτη την επίθεση από το βόρειο πλευρό, προσελκύοντας επάνω της τα αντιτορπιλικά συνοδείας. Τα μεταγωγικά της νηοπομπής θα απομακρύνονταν από τον εχθρό στρεφόμενα νότια, και απροστάτευτα πλέον, θα οδηγούντο αναπόφευκτα, επάνω στην ομάδα του Lützow και των βαρέων πυροβόλων του, η οποία θα πλησίαζε από εκείνη την κατεύθυνση.

Το βρετανικό σχέδιο μάχης

Η νηοπομπή JW-51B αποτελείτο από 14 φορτηγά σκάφη τα οποία μετέφεραν 2.046 οχήματα, 202 άρματα μάχης, 87 μαχητικά, 33 βομβαρδιστικά, 24.150 τόνους καυσίμων και 54.321 τόνους άλλων εφοδίων. Την δύναμη προστασίας της αποτελούσαν πέντε αντιτορπιλικά, τα HMS Onslow, HMS Obedient, HMS Obdurate, HMS Orwell και HMS Achates. Διοικητής της δύναμης ήταν ο πλοίαρχος Ρόμπερτ Σαιντ Βίνσεντ Σέρμπρουκ (Robert Saint Vincent Sherbrooke), με ναυαρχίδα του το HMS Onslow, στην πρώτη του αρκτική αποστολή. Στην περίπτωση επίθεσης εχθρικών σκαφών επιφανείας το αντίστοιχο σχέδιο αμύνης του Σέρμπρουκ προέβλεπε την απόσπαση των αντιτορπιλικών Onslow, Obedient, Orwell και Obdurate, από την προστασία της νηοπομπής ώστε αυτά να επιτεθούν κατά του εχθρού. Ταυτόχρονα, το Achates θα παρέμενε με τα μεταγωγικά, εξαπολύοντας προπέτασμα καπνού για να καλύψει την απομάκρυνσή τους.

Τα τέσσερα αντιτορπιλικά, τα οποία θα αναλάμβαναν να αποκρούσουν την επίθεση, θα είχαν να επιτελέσουν το δυσκολότερο καθήκον. Ευάλωτα στα βαρύτερα γερμανικά πυροβόλα και με περιορισμένο αριθμό τορπιλών, θα έπρεπε να περιορίζονται μόνο σε προσποιήσεις επιθέσεων τορπιλισμού, χωρίς όμως πραγματικά να εξαπολύουν τις τορπίλες τους. Πραγματικές επιθέσεις θα διεξάγονταν μόνο σε μικρή απόσταση από τα εχθρικά πλοία, μόνο όταν μία βολή θα είχε τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Οι Βρετανοί γνώριζαν την επιφυλακτικότητα των αντιπάλων τους για την απειλή τορπιλισμών κατά τη διάρκεια της νύχτας και αυτό ήταν το μοναδικό πλεονέκτημα που διέθεταν. Εάν όμως, εξαπέλυαν τις τορπίλες τους χωρίς επιτυχία θα έχαναν αυτοστιγμεί το πλεονέκτημά τους, απομένοντας ουσιαστικά, άοπλα απέναντι στα βαρέα γερμανικά καταδρομικά.

Εκτός όμως, από την δύναμη κλειστής συνοδείας της νηοπομπής, υπήρχε και η «Δύναμη R», αποτελούμενη από τα ελαφρά καταδρομικά HMS Sheffield (ναυαρχίδα) και HMS Jamaica, υπό την διοίκηση του Υποναύαρχου Ρόμπερτ Μπέρνετ (Robert Burnett), ενός βετεράνου των αρκτικών νηοπομπών. Η δύναμη αυτή θα ακολουθούσε την νηοπομπή από βορειότερη θέση και απόσταση 30-55 μίλια (ν.μ.), παρέχοντας απομεμακρυσμένη κάλυψη, ώστε η παρουσία της να μη γίνει άμεσα αντιληπτή από τον εχθρό. Βέβαια ο οπλισμός και η θωράκιση των δύο βρετανικών καταδρομικών υπολείπονταν κατά πολύ εκείνων των Hipper και Lützow, οπότε η επέμβαση τους θα ήταν περισσότερο ένα έσχατο μέτρο άμυνας, παρά ένας «άσσος στο μανίκι». Παρόλα αυτά, η παρουσία της παρέμενε άγνωστη στους Γερμανούς, οπότε υπήρχε πάντα η ελπίδα μίας αριθμητικής εξισορρόπησης των δυνάμεων και ενός τακτικού αιφνιδιασμού.

ΣυνέπειεςΑν και από άποψη αριθμών, η ναυμαχία είχε καταλήξει σαν μία τακτική νίκη των Γερμανών, στην πραγματικότητα ήταν μία ταπεινωτική στρατηγική ήττα, η οποία αντανακλούσε την έλλειψη επιθετικού πνεύματος. Ένα γερμανικό αντιτορπιλικό είχε βυθιστεί εξ αιτίας ενός τραγικού σφάλματος αναγνώρισης, το Hipper είχε υποστεί σοβαρές ζημιές και το Lützow, παρά την στιβαρή παρουσία του, δεν είχε επιδείξει τίποτα περισσότερο από μία έλλειψη τόλμης, η οποία άγγιζε τα όρια της δειλίας. Τα δε γερμανικά αντιτορπιλικά, αν και από μόνα τους ήταν απόλυτα ικανά να θέσουν εκτός μάχης τα τρία εναπομείναντα βρετανικά, ο Κούμμετς και ο Στάνγκε τα κρατούσαν διαρκώς κοντά τους για να εξασφαλίσουν την δική τους προστασία. Ακόμη και οι αντίπαλες απώλειες ενός αντιτορπιλικού, ενός ναρκαλιευτικού και οι βαριές ζημιές που είχαν υποστεί τα Onslow και Obdurate, ήταν αδύνατον να μειώσουν το αίσθημα του όνειδους.

Αργότερα ο Κούμμετς κατακρίθηκε για την εκπόνηση ενός σχεδίου το οποίο απαιτούσε την συνεργασία και τον συντονισμό μονάδων οι οποίες απείχαν 150

χιλιόμετρα μεταξύ τους, μέσα στο σκοτάδι, υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες, ωστόσο, τα γεγονότα είχαν αποδείξει ότι το σχέδιο είχε πετύχει ως ελιγμός.

Ο Χίτλερ ξέσπασε την οργή του πάνω στον Ρέντερ, με έναν εκρηκτικό μονόλογο 90 λεπτών. Η απόφασή του ήταν αμετάκλητη: όλα τα θωρηκτά θα μετατρέπονταν σε παλιοσίδερα, τα πυροβόλα τους θα μεταφέρονταν στην παράκτια άμυνα και το μέταλλο θα ανακυκλωνόταν για να μετατραπεί σε

κάποιο χρησιμότερο όπλο. Ο Ρέντερ διαμαρτυρήθηκε, επισημαίνοντας ορθώς, ότι ο Αρχηγός του Γερμανικού Κράτους απαιτούσε από το ναυτικό του νίκες χωρίς να διακινδυνεύει απώλειες. Οι αυστηρές και ηττοπαθείς διαταγές του

στερούσαν την νίκη από τους κυβερνήτες των πλοίων του, οι οποίοι έτρεμαν την οργή του περισσότερο από τον εχθρό. Παρότι το δράμα και η απώλεια 230.000 στρατιωτών του στον θύλακα του Στάλινγκραντ δεν φαινόταν να

βαραίνει ιδιαίτερα τη συνείδησή του, ο Χίτλερ έδειχνε μία ανεξήγητη ευαισθησία στην πιθανή απώλεια ενός καταδρομικού του.

Πριν υποβάλει την παραίτησή του, ο Ρέντερ του παρέδωσε ένα υπόμνημα στο οποίο ανέφερε ότι η καταστροφή του στόλου επιφανείας θα έκανε τους Βρετανούς να «…ξεσπάσουν σε κραυγές θριάμβου», όταν μάθαιναν ότι είχαν κερδίσει «…τη μεγαλύτερη αναίμακτη νίκη της ιστορίας τους». Ο Χίτλερ έκανε κάποιο σαρκαστικό σχόλιο και δέχθηκε την παραίτηση, αλλά κατά βάθος προβληματίστηκε. Ωστόσο, οι παθολογικές φοβίες του δεν τον εγκατέλειψαν. Ακριβώς έναν χρόνο αργότερα ο αντικαταστάτης του Ρέντερ, Αρχιναύαρχος Καρλ Ντένιτς, θα αποτολμούσε μία τελευταία επιχείρηση με σκάφη επιφανείας, στην οποία ο Χίτλερ θα διέπραττε τα ίδια ακριβώς σφάλματα. Στις 26 Δεκεμβρίου 1943, το βαρύ καταδρομικό Σάρνχορστ (Scharnhorst) κατεδίωξε μία νηοπομπή κάτω από πανομοιότυπες δεσμεύσεις και βυθίστηκε μαχόμενο εναντίον συντριπτικά ανώτερων βρετανικών δυνάμεων, στην Ναυμαχία της Θάλασσας του Βόρειου Ακρωτηρίου (North Cape).

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΓΟΣ ΠΟΤΑΜΟΥΣ

Χρονολογία 405 π.Χ.

Τόπος Αιγός Ποταμοί, Ελλήσποντος (Δαρδανέλλια)

Έκβαση Νίκη των Σπαρτιατών

Μαχόμενοι

Σπαρτιάτες Αθηναίοι

Αρχηγοί

Λύσανδρος Κόνων, Φιλοκλής, Αδείμαντος

Δυνάμεις

άγνωστο 180

Απώλειες

ελάχιστες

όλα τα πλοία καταλαμβάνονται εκτός από 9, όλοι οι Αθηναίοι αιχμάλωτοι εκτελούνται

Οι δύο στόλοι συναντήθηκαν στον Ελλήσποντο ή Δαρδανέλλια. Οι Αθηναίοι προκάλεσαν τους Σπαρτιάτες να ναυμαχήσουν, όμως ο αρχηγός των Σπαρτιατών Λύσανδρος δεν ενέδωσε στην πρόκληση ούτε την πρώτη φορά ούτε τη δεύτερη. Οι Αθηναίοι κάποια στιγμή αποβιβάστηκαν στη δυτική ακτή των Δαρδανελλίων, στη θέση "Αιγός Ποταμοί" για να προμηθευτούν τα απαραίτητα τρόφιμα. Τότε ο Λύσανδρος βρήκε την ευκαιρία και επιτέθηκε. Συνέλαβε όλα τα αφύλακτα πλοία και παρότι ο Κόνωνας, ο οποίος ήταν αρχηγός του αθηναϊκού στόλου, σήμανε να επιβιβαστούν όλοι οι Αθηναίοι στα καράβια, ήταν πια πολύ αργά. Κατάφεραν να ξεφύγουν μόνο εννιά από τα πλοία των Αθηναίων ενώ όλα τα υπόλοιπα καταλήφθηκαν.

Πολλοί άνδρες κατέφυγαν στα γύρω βουνά, αλλά καταδιώχτηκαν ανηλεώς. Ο Λύσανδρος εκτέλεσε όλους τους Αθηναίους αιχμαλώτους εκτός από τον Αθηναίο στρατηγό Αδείμαντο. Σύμφωνα με άλλους ο Αδείμαντος γλίτωσε επειδή πρόδωσε. Αναφέρεται όμως και η εκδοχή ότι ο Λύσανδρος του χάρισε τη ζωή επειδή σε πρόσφατη σύσκεψη των Αθηναίων ήταν ο πιο διαλλακτικός. Όταν συγκεκριμένα οι άλλοι πρότειναν να κόβονται τα χέρια των αποστατών της Αθηναϊκής Συμμαχίας που πολεμούσαν στο πλευρό των εχθρών τους, ο Αδείμαντος φέρεται να ήταν ο μόνος που καταψήφισε το μέτρο.

Το Βυζάντιο και η Χαλκηδόνα μετά τη ναυμαχία προσχώρησαν στους Σπαρτιάτες. Ο Λύσανδρος κατευθύνθηκε στην Αθήνα και την πολιόρκησε. Με τη ναυμαχία αυτή καταστράφηκε σχεδόν όλος ο στόλος της Αθήνας και οι περισσότεροι σύμμαχοι της την εγκατέλειψαν. Έχοντας χάσει τον έλεγχο της θάλασσας και πολιορκημένη από στεριά και θάλασσα, η Αθήνα αναγκάστηκε να παραδοθεί.

META THN NAYMAXIA:

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ

Χρονολογία 7 Οκτωβρίου 1571

Έκβαση Νίκη των Ευρωπαίων

Μαχόμενοι

ενιαίος στόλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

ενωμένοι στόλοι της Ισπανίας, της Βενετίας, της Γένουας, της Νεάπολης και Σικελίας και του Πάπα

Αρχηγοί

Καπουδάν πασάς Αλή Ζαζέ μουεζίν Δον Ιωάννης ο Αυστριακός

Δυνάμεις

260 πλοία 211 πλοία

Απώλειες

30.000 νεκροί110 πλοία βυθίστηκαν150 πλοία αιχμαλωτίστηκαν

8.000 νεκροί13 πλοία βυθίστηκαν

ΟνομασίαΜε την ονομασία Ναυμαχία της Ναυπάκτου παρέμεινε στην ιστορία η

ναυμαχία που έγινε στις 7 Οκτωβρίου του 1571 μεταξύ των ενωμένων στόλων της Ισπανίας, της Βενετίας, της Γένουας, της

Νεάπολης και Σικελίας και του Πάπα αφενός και του ενιαίου στόλου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφετέρου παρά την είσοδο του

Κορινθιακού Κόλπου κοντά στις νήσους νότιες Εχινάδες παρά το Ακρωτήριο Σκρόφα. Η δε ονομασία της προήλθε όχι από την πόλη

της Ναυπάκτου αλλά από την ονομασία (θέση) του Κόλπου που έγινε η ναυμαχία, επειδή τότε ολόκληρος ο Κόλπος λεγόταν από τους

Ενετούς "Κόλπος της Ναυπάκτου".Ιστορικό

Μετά τη κατάληψη της Κύπρου από τον Σουλτάνο Σελήμ Β΄, τον Αύγουστο του 1570, και τις επακόλουθες από τους Τούρκους σφαγές των παραδοθέντων Ενετών αλλά και μετά την ιταμή και προκλητική

στάση των Οθωμανών έναντι των χριστιανικών κρατών, άρχισαν τότε με την πρωτοβουλία του, μετέπειτα Αγίου, Πάπα Πίου του Ε΄ τα

χριστιανικά κράτη και μάλιστα η Ισπανία και η Ενετία να συνάπτουν συμμαχίες για κοινές κατά των Οθωμανών πολεμικές ενέργειες που

απέβλεπαν κυρίως στη διάλυση του οθωμανικού στόλου και την απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών.

ΝαυμαχίαΟι δύο στόλοι βρέθηκαν "εν αλλήλοις" (συναντήθηκαν) στις 7 Οκτωβρίου οπότε και

έλαβαν αμφότεροι παράταξη μάχης (τάξη μάχης). Το κέντρο του συμμαχικού στόλου κατείχε ο Δον Ιωάννης, την διοίκηση της αριστερής πτέρυγας της παράταξης ανέλαβε ο

Ενετός ναύαρχος Βαρβαρίγος, της δε δεξιάς ο Γενουάτης ναύαρχος Ντόρια, ενώ όπισθεν του κέντρου είχε παραταχθεί εφεδρική δύναμη. Αντίθετα ο οθωμανικός στόλος παρατάχθηκε σε μία γραμμή με κέντρο τα πλοία του Καπουδάν Πασά και στο αριστερό άκρο τα αλγερινά πλοία και στο δεξί τα αιγυπτιακά. Πλέοντας έτσι ο κωπήλατος κυρίως

οθωμανικός στόλος απέβλεψε εξ αρχής τη κύκλωση των χριστιανικών πλοίων. Και πράγματι ενώ φαινόταν πως είχε παρακάμψει την αριστερή πτέρυγα του συμμαχικού στόλου, επιτέθηκαν οι Ενετοί όπου και διασπούν την αιγυπτιακή γραμμή επιφέροντας

την τελεία καταστροφή της. Στην αρχική αυτή μάχη φονεύθηκαν ο Ενετός αλλά και Αιγύπτιος ναύαρχος ενώ διακρίθηκαν ιδιαίτερα τα υπό των Ενετών ελληνικά πλοία. Στον

ίδιο χρόνο στο κέντρο των παρατάξεων η μάχη ήταν σφοδρότερη έφθασε μάλιστα να γίνεται "εκ του συστάδην" όπου τα πλοία άρχισαν να πλευρίζουν. Οι δε δύο ναυαρχίδες

του Δον Ιωάννη και του Καπουδάν Πασά έφθασαν πολύ κοντά βάλλοντας με τα τηλεβόλα τους που όμως υπερτερούσε η ισπανική, από το πυρ της οποίας φονεύθηκε ο

Καπουδάν Πασάς και η ναυαρχίδα του τελικά κατελήφθη.

Στη δεξιά όμως πτέρυγα ο αγώνας ήταν υπέρτερος των αλγερινών που προσπαθώντας να την περικυκλώσουν, τα πλοία του Ντόρια αναγκάσθηκαν ν΄ ανοιχθούν με τα ιστία (πανιά) γρήγορα στο πέλαγο, απομονώθηκαν του λοιπού

στόλου και κινδύνεψαν. Τότε έσπευσαν προς βοήθειά του τα εφεδρικά πλοία της δεύτερης γραμμής που ανέκοψαν τα αλγερινά και τα έτρεψαν σε

υποχώρηση.Έτσι η ναυμαχία αυτή έληξε με πλήρη νίκη των συμμαχικών πλοίων εκ των οποίων μόνο 15 βυθίστηκαν που όμως φονεύθηκαν περί τους 8.000 εκ των πληρωμάτων τους. Οι δε απώλειες του οθωμανικού στόλου ήταν τεράστιες,

μόλις 40 πλοία εκ των 273 διέφυγαν την καταστροφή ή την αιχμαλωσία, υπό τον Ουλούτς Αλή ή Κιλίτζ Αλή Πασάς, (όπως ήταν το μετέπειτα όνομά του), στο δε

έμψυχο οι απώλειες υπολογίσθηκαν σε 30.000 νεκρούς, και 15.000 αιχμαλώτους εκ των οποίων 1500 ήταν Έλληνες των ελλαδικών και τουρκικών παραλίων που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στόλο και απελευθερώθηκαν.

Τη δε καταστροφή του τουρκικού στόλου συμπλήρωσε νυκτερινή καταιγίδα με μεγάλη τρικυμία στη θαλάσσια περιοχή που έπληξε τα τουρκικά πλοία που είχαν

διαφύγει στα ανοικτά εκ των οποίων σώθηκε μόνο η αλγερινή ναυαρχίδα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΝΑΥΜΑΧΙΩΝ

Τι καθορίζει όμως το νικητή μιας ναυμαχίας;

Σύμφωνα με τα όσα προαναφέραμε για τις ναυμαχίες, συμπεραίνουμε ότι μια νίκη δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τη ναυτική υπεροχή, δηλαδή το πλήθος των πλοίων, των όπλων και των δυνάμεων των ανδρών. Βασικό ρόλο παίζουν οι αρχηγοί των παρατάξεων. Η νίκη είναι αποτέλεσμα της προνοητικότητας και της διορατικότητας των στρατηγών, της ευστροφίας – ευφυΐας τους και του καλά προμελετημένου στρατηγικού σχεδίου τους. Οι βεβιασμένες κινήσεις αποβαίνουν μοιραίες, ενώ οι νηφάλιες αποφάσεις χαρίζουν την επιτυχία στο στόλο. Ενίοτε όμως, η επιτυχής έκβαση οφείλεται και σε συμπτώσεις.

ΤΕΛΟΣ!!!

ΟΜΑΔΑ:ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣΠΑΡΙΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣΜΑΡΙΑ ΚΑΡΒΟΥΝΟΠΟΥΛΟΥΒΑΣΙΑ ΜΠΑΤΟΥΧΑΡΑ ΧΑΤΖΗΦΩΤΙΑΔΟΥ