0

20

40

60

80

100

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

0

0

0

0

0

5

1.0

1.5

2.0

Όγκος συναλλαγών (χιλιάδες €)

Γενικός Δείκτης 67,24

1.120

11/5 12/5 13/5 16/5 17/5

ΣΗΜΕΡΑΓΙAΝΝΟΣ ΑΡΓΥΡΟY

«Δεν θα κάνουμετραπεζικά καταστήματα»Κινητές τραπεζικές μονάδες και τράπε-ζες σε κομβικά σημεία έχει στα πλάνα τηςνα δημιουργήσει η G4S, η μεγαλύτερη ε-ταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφαλείαςστον κόσμο, σύμφωνα με τους FinancialTimes. Η «Κ» επικοινώνησε με τον Διευ-θύνοντα Σύμβουλο της G4S στην ΚύπροΓιάννο Αργυρού, ο οποίος διέψευσε μιατέτοια επιχειρηματική κίνηση όσον αφο-ρά τουλάχιστον για το νησί. Σελ. 9

ΕΜΠΟΡΙΟ

Ερχονται επιχειρηματίεςαπό Ουκρανία τον ΙούνιοΕπιχειρηματική αποστολή από την Ουκρα-νία, που αποτελείται από επιχειρηματίεςπου δραστηριοποιούνται στον τομέα τωνγεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντωνκαθώς επίσης στον τομέα του τουρισμούκαι των κατασκευών, θα φιλοξενηθεί στηνΚύπρο, μεταξύ 12 και 16 Ιουνίου. Σελ. 5

Αλλαγή στα δεδομένα του τραπεζικούτομέα στην Κύπρο πρέπει να αναμέ-νεται να επέλθει τους επόμενους μή-νες, αφού δύο θυγατρικές ελληνικώντραπεζών είναι σε προχωρημένο στά-

διο εξεύρεσης επενδυτών. Από τημία, η Τράπεζα Πειραιώς βρίσκεταισε διαδικασία υποβολής προσφορώναπό τρεις ενδιαφερόμενους και, απότην άλλη, η Eurobank εξετάζει το εν-

δεχόμενο να αποκτήσει την ΕθνικήΤράπεζα στην Κύπρο. Η συγκεκριμένηκίνηση ενδεχομένως να εμπίπτει στοπλαίσιο μίας ευρύτερης συμφωνίαςπου φαίνεται να προωθείται μεταξύ

των ελληνικών μητρικών για την πε-ριοχή των Βαλκανίων. Και οι δύο αυτέςκινήσεις θα αλλάξουν άρδην τα δε-δομένα και τις ισορροπίες του χρη-ματοπιστωτικού συστήματος. Ειδικά,

εάν υλοποιηθεί η απορρόφηση τηςΕθνικής από τη Eurobank θα υπάρξεισημαντική διαφοροποίηση των δε-δομένων και κυρίως σε σχέση με τοcorporate banking στη χώρα. Σελ. 3

Σ Χ Ο Λ Ι Ο / Tου ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Τετάρτη 18 Μαΐου 2016 • Eτος 2ο • Aρ. φύλλου 76 Τιμή: €1,50Εβδομαδιαία Οικονομική και Πολιτική Εφημερίδα w w w. k a t h i m e r i n i . c o m . c y / f i n a n c i a l

Με εξαίρεση το 2013, το ιδιωτικό χρέοςνοικοκυριών και επιχειρήσεων στηνΚύπρο δεν μειώνεται σχεδόν καθόλουτην τελευταία τριετία.

Από επεξεργασία τριμηνιαίων στοι-χείων που δημοσιεύει η Κεντρική Τρά-πεζα για τα χρηματοοικονομικά δε-δομένα, προκύπτει πως στο τέλος του2015, το ιδιωτικό χρέος ήταν κατά πε-ρίπου 140 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο απότο αντίστοιχο του Δεκέμβρη του 2013και ανερχόταν σε 61,8 δισ. ευρώ.

Το χρέος των νοικοκυριών μειώ-θηκε μεν κατά 580 εκατ. ευρώ περίπουσε μία διετία, ωστόσο, αυξήθηκε τοχρέος των επιχειρήσεων κατά περίπου800 εκατ. ευρώ, πάντα σε σύγκρισημε το τέλος του 2013. Κατά πόσο αυτήη αύξηση αφορά σε παραχώρηση νέουδανεισμού σε υγιείς επιχειρήσεις δενμπορούμε να το ξέρουμε αλλά σίγουρατο ελπίζουμε. Κι αν για τα νοικοκυριάκάποιος μπορεί να πει πως έχουν πολ-λές καταθέσεις, αντίστοιχες του χρέουςτους (προφανώς κάπου είναι συσσω-ρευμένος αυτός ο πλούτος αλλιώς οιπερισσότεροι μας περιπαίζουν) το ίδιοδεν ισχύει για τις επιχειρήσεις οι οποίεςέχουν καταθέσεις και μετρητά μόλις

6,9 δισ. ευρώ και δάνεια 39,5 δισ. ευρώ.Δεν είναι βιώσιμο τα χρηματοοικο-νομικά στοιχεία παθητικού τους ναανέρχονται σε 91,3 δισ. ευρώ και τοαντίστοιχο ενεργητικό να είναι μόλις52,4 δισ. ευρώ. Πόσα ακίνητα να α-νταλλάξουν για να ισορροπήσει αυτήη τεράστια διαφορά;

Σε μία οικονομία που θέλει να α-ναπτυχθεί και να θέσει νέες βάσειςδεν μπορεί το ιδιωτικό χρέος να ξε-περνά το 350% του ΑΕΠ (αναλόγωςτης μέτρησης κάποιοι το βρίσκουνπερισσότερο). Και όλα αυτά μετά απόένα τεράστιο κούρεμα καταθέσεωνκαι ένα συμψηφισμό με αντίστοιχοχρέος. Ούτε μπορεί το 50% αυτού τουχρέους να μην εξυπηρετείται παράτις θετικές ενδείξεις που ακούμε και(δεν) βλέπουμε περί πετυχημένων α-ναδιαρθρώσεων και υψηλών ποσο-

στών υλοποίησης των νέων δεσμεύ-σεων από μέρους των δανειζόμενων.

Οι κλασσικές αναδιαρθρώσεις χρέ-ους και οι ανταλλαγές χρέους με πε-ριουσιακά στοιχεία ή κεφάλαιο είναιμεν θεμιτές λύσεις και υποβοηθητικέςτης κατάστασης, αλλά προς το παρόνδεν μοιάζουν αρκετές για επίλυση τουζητήματος. Παρά τα προβλήματα τωντραπεζών και τις εποπτικές πιέσειςπου δέχονται, στο τέλος της μέρας θαείναι προς όφελός τους αν προχωρή-σουν εκεί και όπου πρέπει σε κούρεμαδανείων. Επαγγελματικά, λελογισμένα,ring-fenced από εξωτερικές και πολι-τικές παρεμβάσεις θα πρέπει να δώ-σουν ανάσα ζωής σε όσους έχουν προ-οπτική αλλά δεν μπορούν να αντεπε-ξέλθουν με τα υφιστάμενα δεδομένα.Οι τράπεζες δάνεισαν μεν λεφτά τωνκαταθετών και καλά κάνουν να τα θέ-λουν πίσω αλλά πρέπει να αναλάβουντο μέρος της ευθύνης που τους ανα-λογεί για κακές επιλογές και κακά κρι-τήρια δανεισμού. Προς τη συγκεκρι-μένη κατεύθυνση, θα πρέπει να πιέ-σουν και η Κεντρική και το υπουργείοΟικονομικών, αν και κάτι τέτοιο φα-ντάζει απομακρυσμένο.

Nicosia - Limassol, Tel.: 22 897 361

First Alumni event

Let’s meet at our new building!

Friday, 27 May 2016 at 6:30pm at PwC Central

Please call 22 555 173 to register by Wednesday, 18 May 2016

PwC’s Alumni only

www.pwc.com.cy/alumni

Κούρεμα ιδιωτικού χρέους

BARCLAYS

Σε Κινέζους το θησαυροφυλάκιό της Στον έλεγχο της κινεζικής τράπεζας ICBC Standard Bank πέ-ρασε η δραστηριότητα εκκαθάρισης και αποθήκευσης πολύ-τιμων μετάλλων της βρετανικής Barclays στο Λονδίνο. Με τησυμφωνία η κινεζική τράπεζα αποκτά ένα από μεγαλύτεραθησαυροφυλάκια της Ευρώπης, με χωρητικότητα 2.000 τό-νων χρυσού, αργύρου και πλατίνας, αξίας τουλάχιστον 80 δι-σεκατομμυρίων δολαρίων. Σελ. 11

ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ

Εξελίσσονται σε «νέα Ελβετία»Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο ανερχόμενος φορολογι-κός παράδεισος, η «νέα Ελβετία» σύμφωνα με ρεπορτάζτων Financial Times. Οι ΗΠΑ πρωτοστάτησαν το 2009 στηδιεθνή καμπάνια, προκειμένου η Ελβετία να άρει το κα-θεστώς μυστικότητας που χαρακτήριζε επί αιώνες το τρα-πεζικό της σύστημα. Σήμερα όμως η Αμερική αποτελείμαγνήτη για χρήματα από το εξωτερικό. Σελ. 12

ΕΛΛΑΔΑ

«Γκρίζες ζώνες» του ασφαλιστικούΤην έκδοση περισσοτέρων από 100 υπουργικών αποφάσε-ων και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα προβλέπει ο ασφαλι-στικός νόμος, που αλλάζει άρδην τα δεδομένα στην Ελλάδα.Παράλληλα, «τρέχουν» μια σειρά από ημερομηνίες μέσαστις οποίες το υπουργείο Εργασίας θα πρέπει να υλοποιήσειένα νόμο που βρίθει από αδικίες και πιθανόν να δημιουργή-σει περαιτέρω προβλήματα. Σελ. 18

Στην τελική ευθεία, οι αρχηγοίτων δύο μεγάλων κομμάτων πολ-λαπλασιάζουν τις αντιπαραθέσειςτους, με στόχο τη συσπείρωση. Σ’αυτό το πλαίσιο, σε ψηλούς τό-νους κινήθηκε η προεκλογική α-ντιπαράθεση του Αβέρωφ Νεο-φύτου και του Άντρου Κυπριανούτο πρωί της Τρίτης. Στην προεκλο-γική μάχη μπαίνουν πάντως και οιυποψήφιοι, παρουσιάζοντας βιο-γραφικά, με στοιχεία υπερβολήςκάποτε και άλλα μακρινά από τηνπραγματικότητα. Σελ. 6

Φαίνεται σαν μακέτα 3D, αλλά η εικόνα είναι αληθινή. Ο νέος συγκοινωνιακός κόμβος της Νέας Υόρκης, με την απολύτως αναγνωρίσιμη υπογραφή του Σαντιάγο Κα-λατράβα, είναι πραγματικότητα. Υστερα από δέκα χρόνια κατασκευής και πολλές διαμάχες για το αναθεωρημένο κόστος του έργου και τα επίπεδα της ασφάλειας, οδιάσημος Ισπανός αρχιτέκτονας παρέδωσε προς χρήση τον Μάρτιο το νέο του δημιούργημα στο αναβαπτισμένο World Trade Center του Μανχάταν. Η αισθητική τουαρχιτεκτονήματος προκαλεί αμφιθυμία ανάμεσα στους κατοίκους και τους επισκέπτες της αμερικανικής μητρόπολης.

Τραπεζικό φλερτ δισεκατομμυρίων Ενώ οι εξελίξεις με την Τράπεζα Πειραιώς τρέχουν, η Eurobank εξετάζει τα δεδομένα για την Εθνική Τράπεζα Κύπρου

Tο αναβαπτισμένο World Trade Center του Μανχάταν

2 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 18 Μαΐου 2016Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η Σ Ε Λ Ι Δ Α

Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ • Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ • Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ

Αρχισυντάκτης: ΜΙΧΑΛΗΣ TΣΙΚΑΛΑΣ • Αρχισυντάκτης Οικονομικού: ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ • Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ

Iδιοκτησία«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»

Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπροςe-mail: info@kathimerini.com.cy Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540

Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550

Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείαςΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.

Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ n Διεύθυνση συντάξεως: ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ - ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευήή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο,

χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

Πολύ καλά φαίνεται να τα πηγαίνουνδύο τρεις νέοι υποψήφιοι του Φούληστη Λευκωσία. Πηγή μου στο κόμμαμε ενημέρωσε πως τα ευρήματα δενείναι μόνο στις δημοσκοπήσεις πουκαταγράφονται αλλά και από τις εκδη-λώσεις του κοινού στις ζωντανές εμ-φανίσεις των νεαρών στελεχών.Σύμφωνα με την ίδια πηγή, αιτία γιατην λαϊκή αποδοχή της οποίας απο-λαμβάνουν οι νεαροί οφείλεται κυ-ρίως στις τηλεοπτικές τους εμφανί-σεις. Η πραότητα και τα επιχειρήματάτους φαίνεται να έχουν πείσει μεγάλοκομμάτι των Συναγερμικών ψηφοφό-ρων οι οποίοι εκφράζονται αναλό-γως...

Σε υψηλούς τόνους διεξάγεται τις τε-λευταίες μέρες μια συζήτηση μεταξύστελεχών της ΕΔΕΚ. Αποκλειστικό θέ-μα της είναι το ενδεχόμενο το κόμμανα μην καταφέρει να εκλέξει τρίτοβουλευτή και δη στη Λεμεσό... Πράγ-μα που θα σημαίνει ότι ο ίδιος ο κομ-ματάρχης Σιζό θα μείνει τελικά εκτόςΒουλής...

Όπως πληροφορούμαι από πηγή μουστο σοσιαλιστικό κίνημα, μια τέτοια ε-ξέλιξη θα είναι εφιαλτική, όχι μόνογια τον Σιζό αλλά και για το ίδιο τοκόμμα. 

Οι αντιδρούντες έχουν διαμηνύσει,μετά την σαφέστατη αντίδραση τουεκ Λεμεσού Νικολαΐδη, ότι σε περί-πτωση που το κόμμα χάσει την έδραστην Λεμεσό, θα υπάρξουν καταλυτι-κές, στην κυριολεξία, εξελίξεις!

Επιπλέον τονίζεται η πιθανότητα η Ε-ΔΕΚ να βιώσει την χειρότερη εκλογι-κή της ήττα, αφού σύμφωνα με δημο-σκοπήσεις σημειώνονται διαρροέςπρος αρκετά κόμματα ενώ δεν σημει-ώνονται εισροές...

Από την κεφαλή του κόμματος κατα-βάλλεται τεράστια προσπάθεια να η-ρεμήσουν τα πνεύματα υποβάλλο-ντας την θέση ότι παραδοσιακά η Ε-ΔΕΚ καταφέρνει να συσπειρώσει τουςοπαδούς της “την Παρασκευή πριν α-πό τις εκλογές”...

Στην “Μεγάλη Παρασκευή” προ των

εκλογών, μεθαύριο δηλαδή, επενδύ-ουν όλα τα κόμματα αλλά αυτό πουκαταβάλλει υπεράνθρωπες προσπά-θειες για συσπείρωση είναι, όπως μα-θαίνω, το ΑΚΕΛ. 

“Καθημερινές και... καθενυχτικές εί-ναι οι επισκέψεις στελεχών σε ολό-κληρη την Κύπρο, σε χωριά, συλλό-γους και γειτονιές,  με στόχο να πεί-σουν τους ψηφοφόρους τους να ξα-ναμπούν στο... μαντρί”, όπως μου α-ποκάλυψε πρώην ΑΚΕΛικός ο οποίοςεγκατέλειψε προ καιρού το κόμμα. 

Τον ισχυρισμό μου επιβεβαίωσε και ηκυρία Γιαννούλλα η οποία ακούει όσαλέγονται στους διαδρόμους της Εζε-κία Παπαϊωάννου (και ακόμη περισ-σότερα). Προχθές άκουσε, απ’ ό,τιμου είπε, τον κύριο Άντρο να δίνει σα-

φέστατες οδηγίες για προσέγγισηψηφοφόρων σε χωριό της επαρχίαςΛευκωσίας επισημαίνοντας τον κίνδυ-νο “να χάσουμε μεγάλη οικογένειαψηφοφόρων”.

“Αμέσως ανέλαβαν δράση οι κατάλ-ληλες ομάδες του κόμματος. Για νακαταλάβετε εργάζονται όπως τα α-σθενοφόρα, τρέχουν αμέσως όπουχρειαστεί για να δώσουν τις πρώτεςβοήθειες σε όσους δείχνουν σημάδιααπόσπασης από το κόμμα”, μου είπε ηκυρία Γιαννούλλα. Με διαβεβαίωσεπάντως πως η αναφορά που έφθασεστο γραφείο του κυρίου Άντρου είναιότι η εκστρατεία στέφθηκε με επιτυ-χία...

Από τη Συμμαχία Πολιτών εκφράζο-νται σφοδρά παράπονα για τον πόλε-

μο που δέχεται, τόσο το κόμμα γενικάαλλά ιδιαίτερα ο πρόεδρός του Γιώρ-γος Λιλλήκας τόσο από το ΑΚΕΛ καιτην ΕΔΕΚ όσο και από το ΔΗΚΟ!

Μια πηγή μου, μού ανέφερε ότι απότον ίδιο τον Γιώργο Λιλλήκα έγινανσαφέστατες και συγκεκριμένες κα-ταγγελίες πρόσφατα για την προσπά-θεια του ΑΚΕΛ να επηρεάσει ψηφο-φόρους, ενώ υψηλόβαθμο στέλεχοςτης Συμμαχίας μιλώντας πρόσφαταστη Λευκωσία καταφέρθηκε κατά τουΔΗΚΟ. Όπως είπε : “Οι παλιοί συνεργάτεςμας χρησιμοποιούν αθέμιτα μέσα γιανα προσεγγίσουν τους ψηφοφόρουςμας αλλά την Κυριακή θα πάθουν τηνέκπληξη της ζωής τους”!

Λεμεσιανό στέλεχος της Συμμαχίας

δήλωσε δημόσια πως στην επαρχίατου η ΕΔΕΚ εκτοξεύει εναντίον τηςΣυμμαχίας καθημερινά “αλλά τα πυράτους είναι άσφαιρα”. Το ίδιο στέλεχοςσημείωσε σε ψηλούς τόνους πως ηΛεμεσός ανήκει στη Συμμαχία καιστην Αλληλεγγύη και ότι η ΕΔΕΚ ση-μειώνει τα χαμηλότερα ποσοστά πουείχε ποτέ, κάτι που θα επαληθευτείτην Κυριακή...

ΚΟΥΪΖ: Σε ποιο μεγάλο κόμμα συνεχί-ζεται η κόντρα με υποψήφια; Αλη-θεύει ότι αυτή την φορά κατηγορείταιγια την έντεχνη διαρροή στα μέσακοινωνικής δικτύωσης φωτογραφιώντης με στελέχη του κόμματος με στό-χο να δείξει ότι δεν υπάρχει κανέναπρόβλημα, παρά τους διαξιφισμούςπου σημειώνονται καθημερινά στοπαρασκήνιο;

Οι νεαροί του ΔΗΣΥ, ο φόβος του Σιζό και οι πρώτες βοήθειες του ΑΚΕΛ...Γράφει ο ΟΝΑΣΑΓOΡΑΣ

Ο Μ Η Ρ Ο Υ Σ Ε Β Ε Ρ Η&

Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Τ Α Ρ Ι Ο

Στο νοητό σταυροδρόμι της εξου-σίας της Κύπρου ο Πρόεδρος ξεκι-νά την ανάβασή του από τον πάτοτου πηγαδιού των τειχών στην οδόΟμήρου που διαπερνά τον πολιτι-κό μας βουλευτικό πολιτισμό ε-ντός του παρηκμασμένου πολυπο-λιτισμικού κήπου, για να ανέβει μεκακουχίες ιερομάρτυρα τον Λόφοτης Σεβέρη, ξαποσταίνοντας γιαλίγο από τα πολεμικά παίγνια υπότο θλιμμένο βλέμμα του υπό από-κρυψη τις νύχτες Κυριάκου Μά-τση. Όταν όμως ο λόφος καταλη-φθεί, είτε συγκυριακά είτε από τα-κτική μαεστρία, τα λάφυρα είναιμεθυστικά.Τον κατήφορο της επι-στροφής στην οδό Ομήρου δεντον επέλεξε ποτέ κανείς.

Της ΓΑΒΡΙΈΛΑΣ ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ

Την Τετάρτη 11 Μαΐου πραγματοποιήθηκεστο Chateau Status, στη Λευκωσία με με-γάλη επιτυχία, το Φιλανθρωπικό ΤσάιΖωής του Καραϊσκάκειου Ιδρύματος….για ένα κόσμο χωρίς λευχαιμία. Η εκδή-λωση τελέστηκε με την παρουσία βου-λευτών και πλήθος κόσμου που με τη συμ-μετοχή τους στήριξαν τόσο το αξιόλογοέργο που επιτελεί το Καραϊσκάκειο Ίδρυμαεδώ και χρόνια αλλά και το όραμα του…για ένα κόσμο χωρίς λευχαιμία!

Την παρουσία τους στην εκδήλωση έ-δωσαν δυο αξιόλογοι γιατροί από τοAmerican Medical Center, ο Μαιευτήρας– Γυναικολόγος Δρ Ανδρεάς Σταυρούληςκαι ο Πλαστικός Χειρουργός Δρ ΛεωνίδαςΣωτηρίου, όπου παρουσίασαν ενδιαφέ-ροντα θέματα που αφορούσαν κάθε γυ-ναίκα και την υγεία της, καθώς και ο MikeΟρφανίδης, Senior Make up artist τουBeauty Line όπου έδωσε συμβουλές ο-μορφιάς.

Την εκδήλωση έντυσε μουσικά και οσαξοφωνίστας Νέο, με γνωστές μελωδίεςτζαζ.

«Aφού γλυτώσαμε από τον οδοστρωτήρα, όλα τα μπορούμε...»

Τσάι ζωής… για ένα κόσμο χωρίς λευχαιμία!

H κ. Έλβα Ρωσσίδου. Η κ. Νεκταρία Παπαδοπούλου

Η κ. Γιώτα Παπαδοπούλου. Η κ. Κάτια Τσαγγαρίδου. Η κ. Πόπη Κανάρη.

Ο κ. Δημήτρης Δημητρίου. Ο κ. Νίκος Τορναρίτης.Η κ. Χριστίνα Χριστοφόρου και η κ. ΜαρίαΚυριακού.

Ο κ. Αντρέας Σταυρούλης, ο κ. Λε-ωνίδας Σωτηρίου και ο κ. Mike Ορ-φανίδης. Η κ. Ανθή Σοφοκλέους. Η κ. Τζίνα Κυριακίδου.

02-OIK_SHMEIOMATARIO_KATHI 17/05/16 23:13 Page 2

Τετάρτη 18 Μαΐου 2016 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 3Τ Ο Θ Ε Μ Α

Του ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Αλλαγή στα δεδομένα του τραπεζικούτομέα στην Κύπρο πρέπει να αναμένεταινα επέλθει τους επόμενους μήνες αφούδύο θυγατρικές ελληνικών τραπεζώνείναι σε προχωρημένο στάδιο εξεύρεσηςεπενδυτών.

Από τη μία η Τράπεζα Πειραιώς βρί-σκεται σε διαδικασία υποβολής προ-σφορών από τρεις ενδιαφερόμενουςκαι από την άλλη, η Eurobank έχει δι-καίωμα αποκλειστικότητας μέχρι τις 20Μαΐου για να εξετάσει το ενδεχόμενονα αποκτήσει την Εθνική Τράπεζα στηνΚύπρο. Η συγκεκριμένη κίνηση ενδε-χομένως να εμπίπτει στο πλαίσιο μίαςευρύτερης συμφωνίας που φαίνεται ναπροωθείται μεταξύ των ελληνικών μη-τρικών για την περιοχή των Βαλκανίων.

Και οι δύο αυτές κινήσεις εφόσον υ-λοποιηθούν θα αλλάξουν άρδην τα δε-δομένα και τις ισορροπίες του χρημα-τοπιστωτικού συστήματος. Ειδικά εάνυλοποιηθεί η απορρόφηση της Εθνικήςαπό τη Eurobankθα υπάρξει σημαντικήδιαφοροποίηση των δεδομένων και κυ-ρίως σε σχέση με το corporate bankingστη χώρα. Από τη μία ενδυναμώνεται

σημαντικά η Eurobank στον τομέα τωνεπιχειρηματικών δανείων, από την άλλη,αποχωρεί από την αγορά μία παραδο-σιακή τράπεζα με μακρά ιστορία στηνΚύπρο που πάει πίσω στο 1910 η οποίαστήριξε την επιχειρηματική κοινότηταδιαχρονικά και κατ’ επέκταση περιορί-ζονται οι επιλογές. Αξίζει να σημειωθείπως σε επίπεδο μητρικής δε είναι όλεςοι φωνές υπέρ της πώλησης ης κυπρια-κής θυγατρικής αφού εκτός από τουςπαραδοσιακούς δεσμούς της τράπεζαςμε την Κύπρο δεν θα υπάρχει ουσιαστικήενίσχυση σε ταμειακή βασή από τη συ-ναλλαγή σε αντίθεση απ’ ότι επιτεύχθηκεπρόσφατα από την πώληση της Finansστην Τουρκία. Εκπρόσωπος της μητρικήςτράπεζας σχολίασε παλαιότερα στην«Κ» πως η πώληση της θυγατρικής στηνΚύπρο, όταν υλοποιηθεί, δεν θα σημαίνειότι η τράπεζα θα πάψει να έχει παρουσίαστο νησί αφού προτίθεται να διατηρήσειπαρουσία μέσω υποκαταστήματος ήκαι υποκαταστημάτων.

Πάντως οι δύο ισχυροί μέτοχοι της

EurobankWilburRossκαι ο PremWatsaτης Fairfax φαίνεται να επιθυμούν δια-καώς την υλοποίηση του συγκεκριμένουσχεδίου. Τις συγκεκριμένες απόψειςτους φαίνεται να τις έθεσαν και ενώπιοντου Ελληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσί-πρα. Με δεδομένη την παρουσία τουW. Ross στη μετοχική δομή και στο Δι-οικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας Κύ-πρου, σε περίπτωση που η συμφωνίαπροχωρήσει, τότε θα πρέπει να αναμέ-νεται να αυξηθεί η πίεση σε μεγάλουςδανειολήπτες οι οποίοι έχουν έκθεσηκαι στις δύο τράπεζες. Η Εθνική μέσωτης παρουσίας της στο νησί που ξεπερνάτον ένα αιώνα, κατόρθωσε να έχει ωςπελάτες αρκετές γνωστές επιχειρήσειςτου νησιού.

H Εθνική Κύπρου έχει γύρω στα 900εκατ. ευρώ σε δάνεια τα οποία σε μεγάλοβαθμό αφορούν επιχειρήσεις και αντι-στοιχούν σε περίπου 2.1% του μεριδίουαγοράς. Αξίζει να σημειωθεί πως τουςτελευταίους μήνες η τράπεζα μείωσεσημαντικές τις χορηγήσεις οι οποίες α-

νέρχονταν σε περίπου 1,6 δισ. στο τέλοςτου 2014. Από την πλευρά της, στο τέλοςτου 2015 η Eurobank είχε δάνεια 1,9δισ. ευρώ και συνολικά περιουσιακάστοιχεία 4,1 δισ. ευρώ ενώ δεδηλωμένηθέση της είναι πως θα συνεχίσει να ε-νισχύει τις εργασίες της στο νησί. Ητράπεζα έκλεισε το 2015 με 39,1 εκατ.ευρώ καθαρό κέρδος και δείκτη κεφα-λαιακής επάρκειας 30,6%. Αντίστοιχα,ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείωνανήλθε σε 6,8% ενώ η σχέση κόστουςπρος έσοδα ήταν στο 28%. Οι πιο πάνωπολύ υγιείς δείκτες και το πώς θα επη-ρεαστούν από τυχόν απορρόφηση τωνπεριουσιακών στοιχείων της Εθνικήςστο νησί ενδεχομένως να είναι και έναςαπό τους προβληματισμούς που υπάρ-χουν. Δεν είναι τυχαίο που η EurobankΚύπρου αρκετές φορές προτάσσει τησυντηρητική της προσέγγιση όταν πρό-κειται για ανάληψη κινδύνων. Από τηνάλλη, τα δεδομένα της Εθνικής ΤράπεζαςΚύπρου, συγκριτικά είναι σε καλή κα-τάσταση. Στο τέλος του 2015, ο Δείκτης

Ιδίων Κεφαλαίων ήταν στο 24,9% καιοι σωρευτικές προβλέψεις γύρω στο52%. Αν ληφθούν υπόψη και οι εμπράγ-ματες εξασφαλίσεις που αφορούν τα μηεξυπηρετούμενα δάνεια, τόσο η συνο-λική κάλυψη ξεπερνά το 100%. Αξίζεινα σημειωθεί πάντως, πως από πλευράςτης Eurobank δεν διαψεύδουν ότι γί-νονται διάφορες σκέψεις αλλά σχολιά-ζουν πως δεν υπάρχει κάποια συγκε-κριμένη εξέλιξη.

Και καταθέσειςΑπό υπολογισμούς, προκύπτει πως

οι καταθέσεις στην Εθνική είναι λίγοπάνω από 600 εκατ. ευρώ, ενώ στηEurobank οι καταθέσεις στο τέλος του2016 ανήλθαν σε3,2 δισ. ευρώ. Αν τελικάληφθεί απόφαση για απόκτηση της Ε-θνικής μέσω της Eurobank Κύπρου,πρέπει να θεωρείται δεδομένη η ικα-νότητα της τελευταίας να το πράξειαφού παρά το γεγονός πως τον Ιανουάριοτου 2015 πλήρωσε μέρισμα 266 εκατ.ευρώ, τα κεφάλαια και τα υπόλοιπα α-ποθεματικά της στο τέλος του 2015 α-νέρχονταν σε 404 εκατ. ευρώ.

Θέματα προσωπικούΜε δεδομένο το διαφορετικό μοντέλο

και τρόπο λειτουργίας της Eurobank,τυχόν ενοποίηση δημιουργεί και ζητή-ματα σε σχέση με το προσωπικό της Ε-θνικής. Μάλιστα, η ΕΤΥΚ στην οποίαείναι εγγεγραμμένη η μειοψηφία τωνυπαλλήλων της τράπεζας έχει ζητήσεισχετική ενημέρωση για τα τεκταινόμενα.Η πλειοψηφία των υπαλλήλων της τρά-πεζας υπάγεται στην ΣΥΠΕΤΕ.

Η Εθνική διατηρεί 14 υποκαταστή-ματα παγκύπρια και δύο μονάδες Εξυ-πηρέτησης Εταιρειών Διεθνών Δραστη-ριοτήτων Λευκωσίας.

Νέα δεδομέναΣε περίπτωση που προχωρήσει και

η διαδικασία για πώληση της ΤράπεζαςΠειραιώς στην Κύπρο η οποία στο εν-νεάμηνο του 2015 είχε καθαρά δάνεια653 εκατ. ευρώ και μερίδιο αγοράς 1,3%ενώ οι καταθέσεις της πλησίαζαν το 1δισ. ευρώ τότε, είναι φανερό πως θα αλ-λάξουν οι ισορροπίες στο τραπεζικό σύ-στημα. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ηχώρα έχει πολλές τράπεζες και χρειάζεταισυρρίκνωση του τομέα ενώ υπάρχει καιη αντίθετη άποψη που λέει πως υπάρ-χουν μεν πολλές τράπεζες αλλά μόνομερικές έχουν τη δύναμη να επηρεάσουντην αγορά.

Φλερτάρει με Εθνική στην Κύπρο η EurobankΤυχόν συνένωση των δύο τραπεζικών οργανισμών θα αλλάξει τα δεδομένα της αγοράς κυρίως σε σχέση με τα επιχειρηματικά δάνεια

4 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 18 Μαΐου 2016Τ Ο Θ Ε Μ Α

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΟΥΓΚΑΛΑ

Κομμάτι από το μέλλον της ΜεγάληςΒρετανίας για παραμονή στην Ευρω-παϊκή Ένωση κρατάνε στα χέρια τουςκαι Κύπριοι οι οποίοι διαμένουν στοΗνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με «τι-τίβισμα» του Κύπριου πρέσβη στο Η-νωμένο Βασίλειο Ευριπίδη Ευρυβιάδηστο twitter, ανακοίνωσε ότι όλοι οιΚύπριοι της χώρας θα μπορούν να ψη-φίσουν στο δημοψήφισμα για το Brexitτης 23ης Ιουνίου.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρουμε τη σειρά της «τρέχει» να προειδο-ποιήσει για ένα πιθανό Brexit, ότι σεπερίπτωση πιθανής αποχώρησης , εν-δεχομένως να υπάρχει επίδραση στιςχρηματοοικονομικές αγορές. Αναφέρει

ότι οι Κυπριακές Επιχειρήσεις ΠαροχήςΕπενδυτικών Υπηρεσιών οι οποίεςδραστηριοποιούνται στο ΗΒ, ή διατη-ρούν λογαριασμούς σε στερλίνα, ήπροσφέρουν προϊόντα με αντικείμενοτη στερλίνα, καλούνται όπως παρα-κολουθούν στενά τους κινδύνους στουςοποίους είναι εκτεθειμένες ή ενδέχεταινα εκτεθούν αυτές και οι πελάτες τους,και όπου είναι απαραίτητο, να λαμβά-νουν μέτρα για την ελαχιστοποίησητων κινδύνων αυτών.

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούεικαι ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Fitch,προειδοποιώντας ότι μία έξοδος τηςΒρετανίας από την Ε.Ε. (Βrexit) θα ε-πιφέρει σοβαρές συνέπειες στις οικο-νομίες άλλων χωρών-μελών, οξύνοντας,ταυτόχρονα, τους πολιτικούς κινδύ-νους. Πάντως, ο οίκος διευκρίνισε ότιο αντίκτυπος θα αποβεί σοβαρότεροςγια την Ε.Ε. παρά για την ίδια τη Βρε-τανία, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσειςδιαχειριστών κεφαλαίων αρνητικέςσυνέπειες θα υπάρξουν και στα κρατικάομόλογα των χωρών της περιφέρειας.Περισσότερο εκτεθειμένες ως οικονο-μίες είναι οι Ιρλανδία, Μάλτα, Βέλγιο,Ολλανδία, η Κύπρος το νησί μας καιτο Λουξεμβούργο. Σε αυτές οι εξαγωγέςαγαθών και υπηρεσιών προς τη Βρε-τανία αντιστοιχούν στο σχεδόν 8%του ΑΕΠ τους.

Η «Κ» απηύθυνε σχετικό ερώτημα

σε οικονομολόγους σε σχέση με μιαενδεχόμενη έξοδο του Ηνωμένου Βα-σιλείου, και τις αλλαγές στο νησί τηςΑφροδίτης, τι μπορεί να σημαίνει, ποιαείναι τα θετικά και τα αρνητικά.

Ανεπηρέαστες οι τράπεζεςΟ πρώην Γενικός Διευθυντής της

Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας καιοικονομολόγος Μάριος Κληρίδης ερω-τηθείς σχετικά αν θα επηρεάσει έναενδεχόμενο Brexit τις κυπριακές τρά-πεζες, εξέφρασε την άποψη ότι δενθα τις επηρεάσει, σημειώνοντας ότιμόνο παλαιότερα θα υπήρχαν επιπτώ-σεις. «Θα υπήρχε ζήτημα για εμάς πα-λαιότερα που η Κύπρος είχε αγγλικέςτράπεζες», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Από μια άλλη πτυχή όσον αφοράστην Τράπεζα Κύπρου στην ΜεγάληΒρετανία ανέφερε ότι το FSA την είχεκάνει Ring Fence λόγω της κρίσης,αφού ήθελε να μπορεί να σταθεί χωρίςεξάρτηση από την μητρική και έτσισήμερα ούτε εκεί υπάρχει κίνδυνος,κατέληξε ο κ. Κληρίδης.

Εν συνεχεία ο κ. Κληρίδης ανέφερεότι η στερλίνα δεν είναι πλέον σημα-ντικό νόμισμα για τις κυπριακές τρά-πεζες, υπενθυμίζοντας ότι οι περισ-σότερες συναλλαγές τους είναι σε ευρώκαι δολάριο.

Ως πρόβλημα λοιπόν ο οικονομο-λόγος Μάριος Κληρίδης κατέδειξε τιςέμμεσες συνέπειες ενός Brexit για τονησί, όπως είναι η πτώση του τουρι-στικού ρεύματος από την Μ. Βρετανία.Δικαιολογώντας τη θέση του ανέφερεότι η Αγγλία είναι μια μεγάλη αγοράαπό την οποία εάν δεν έρθουν τουρί-στες μπορεί να έχουν προβλήματα ταξενοδοχεία και γενικότερα ο συγκε-κριμένος κλάδος.

Συνοψίζοντας τόνισε ότι άμεσεςσυνέπειες από ένα Brexit δεν θα υ-πάρξουν για τις τράπεζες.

Αρνητική η αβεβαιότηταΤην ανησυχία του για την πρόθεση

της Τράπεζας Κύπρου να μπει στο χρη-ματιστήριο του Λονδίνου εξέφρασε οκαθηγητής της Διοικητικής Επιστήμηςκαι Χρηματοικονομικών στο Πανεπι-στήμιο Κύπρου Σταύρος Ζένιος. «Η α-βεβαιότητα πρώτα από όλα είναι ά-σχημη για το επιχειρηματικό περιβάλ-λον και ένας σημαντικός αρνητικόςαντίκτυπος είναι η αβεβαιότητα πουπροκαλούν οι συζητήσεις. Πιο πρακτικάέχουμε την μείωση της τιμής της στερ-

λίνας. Αυτό επιδρά αρνητικά πάνω μαςγιατί κάνει το τουριστικό μας προϊόνπιο ακριβό, η δυνατότητα των άγγλωννα αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία,κυρίως διαμερίσματα, στην Κύπρο α-ποδυναμώνεται», σημείωσε.

Ο κ. Ζένιος για την ανησυχία περίτης Τράπεζας Κύπρου για να μπει στοχρηματιστήριο του Λονδίνου, συμπλή-ρωσε ότι είναι πολύ καλή κίνηση αυτήνοουμένου ότι το χρηματιστήριο τουΛονδίνου θα παραμείνει ισχυρό καιτυχόν αποχώρηση του Ηνωμένου Βα-σιλείου από την Ε.Ε. θα δημιουργήσειπολλά ερωτηματικά.

Τέλος, το στοιχείο που ανέφερε και

είναι πολιτικής φύσεως, είναι ότι α-ναλυτές εκτιμούν ότι η Αγγλία θα έχειπολύ μειωμένη ισχύ διεθνώς, μειωμένηδυνατότητα επιρροής εκτός ΕΕ, καιστην εξίσωση ισχύος στο κυπριακόαυτό ενισχύει τον τουρκικό παράγο-ντα.

Λιγότεροι Βρετανοί Επικεντρωμένος στις επιπτώσεις

στον τουρισμό ήταν ο Οικονομολόγοςτου Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύ-πρου Μάριος Μαυρίδης. Χαρακτηρι-στικά ανέφερε ότι θα υπάρξει μείωσηβρετανικών αφίξεων στην Κύπρο σεβραχυπρόθεσμη βάση πάντα. «Βρα-χυπρόθεσμα θα έχουμε μια υποτίμησητης στερλίνας η οποία θα επηρεάσειαρνητικά τον τουρισμό. Επίσης θα ε-πηρεάσει και τις εξαγωγές της Κύπρουστο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου σημει-ωτέον είναι πολλές», συμπλήρωσε.

Τέλος ο κ. Μαυρίδης πρόσθεσε ότιθα επηρεαστούν και οι Κύπριοι φοι-τητές στο Ηνωμένο Βασίλειο, διότιπλέον δεν δικαιούνται τα ευρωπαϊκάφοιτητικά δάνεια.

Πώς θα επηρεάσει την Κύπρο ένα«BREXIT» στον τομέα των ακινήτωνερωτήθηκε ο Θωμάς Δημόπουλος,που είναι Λέκτορας στο τμήμα Ε-κτίμησης και Ανάπτυξης Ακινήτωντου Πανεπιστημίου Νεάπολις Πά-φου. Όπως ανέφερε, απάντηση τουθέματος θα πρέπει να αναζητηθείκυρίως στην ισοτιμία ευρώ-στερλί-νας.

«Η μεταβλητότητα του συναλ-λαγματικού ζεύγους ευρώ-βρετανικήστερλίνα (EUR/GBP) φαίνεται πωςθα συνεχίσει να είναι υψηλή εν όψειτου δημοψηφίσματος περί της πα-ραμονής ή μη του Ηνωμένου Βασι-λείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις23 Ιουνίου 2016. Σε κάθε περίπτωσηοι πιέσεις που δέχεται η στερλίναείναι ισχυρές και αναμένεται πε-ραιτέρω πτώση μέχρι και το δημο-ψήφισμα».

Για να απαντηθεί με ακρίβεια τοερώτημα, σχολίασε ο κ. Δημόπουλος,θα πρέπει να είναι γνωστοί οι όροιμε τους οποίους ένα ενδεχόμενοBREXIT θα επέλθει (αν και εφόσονφυσικά το αποτέλεσμα του δημο-ψηφίσματος το προκρίνει). Επειδήαυτοί οι όροι δεν είναι ακόμη γνω-στοί, θα αναλυθούν κάποια βασικάενδεχόμενα.

ΑρνητικάΣυγκεκριμένα, τα αρνητικά για

την κυπριακή κτηματαγορά από έναενδεχόμενο BREXIT, αναμένεται ναεπιφέρει σε πρώτη φάση σημαντικήπτώση της στερλίνας έναντι του ευ-ρώ, σημείωσε ο κ. Δημόπουλος. Στηνπερίπτωση αυτή, εξηγώντας ανέφερεότι θα περιμένει οι Βρετανοί που έ-χουν ακίνητα στην Κύπρο να προ-σπαθήσουν να ρευστοποιήσουν ταακίνητά τους (σε ευρώ) προκειμένουνα επωφεληθούν δρώντας οπορτου-νιστικά και αποκτώντας αυτό τοπρόσκαιρο κέρδος. Το παραπάνωωστόσο λόγω και του σημαντικούαριθμού των Βρετανών ιδιοκτητώνακινήτων στην Κύπρο θα δημιουρ-γήσει κατά τόπους υπερπροσφοράακινήτων και κατ’ επέκταση μείωσηστις αξίες (ειδικά στις επηρεαζόμενεςπεριοχές).

Επίσης ο κ. Δημόπουλος σημεί-ωσε ότι θα υπάρξει συρρίκνωση τηςοικονομίας του Η.Β. και πτώση τουΑΕΠ. Υπογράμμισε δε ότι αναμένεταινα μειωθεί η αγοραστική δύναμητων Βρετανών, και όπως συνέβηκαι στο παρελθόν σε παρόμοιες συν-

θήκες συρρίκνωσης του ΑΕΠ να ε-λαττωθεί και το ενδιαφέρον τουςγια αγορά κατοικίας στην Κύπρο,και ως φυσική επέκταση να μειω-θούν οι αξίες ειδικά στις περιοχέςπου έως σήμερα προτιμώνται απόΒρετανούς.

ΘετικάΑπό την άλλη, ο λέκτορας του

Νεάπολις Πάφου σημείωσε και θε-τικά για την κυπριακή κτηματαγορά.Ο κ. Δημόπουλος δήλωσε πως ανκαι είναι άγνωστο ακόμη το τι θαεπιφέρει ενδεχόμενο BREXIT, μπορείνα επηρεαστεί και η έως σήμερα ε-λεύθερη διακίνηση των Βρετανώνεντός Ε.Ε. Στην περίπτωση αυτή,πολλοί Βρετανοί προκειμένου ναδιατηρήσουν το δικαίωμα να δια-κινούνται ελεύθερα ίσως επιζητή-σουν να αγοράσουν κατοικία για ε-ξασφάλιση άδειας παραμονής, ενώιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζειη προοπτική της εξασφάλισης δια-

βατηρίου για τους πιο ευκατάστα-τους από αυτούς. Το παραπάνω θααυξήσει τη ζήτηση για ακίνητα καισυνεπακόλουθα και τις αξίες.

Πρόσθετα, το κλίμα εντός τηςΕ.Ε. είναι ήδη κλονισμένο (περιπτώ-σεις PIGS – Πορτογαλία, Ιταλία, Ελ-λάδα Ισπανία), ενώ άξιο αναφοράςείναι και το πρόσφατο δημοψήφισματων Ολλανδών για την ένωση μετην Ουκρανία (είχε βαθύτερες επε-κτάσεις με έντονη αμφισβήτησηστην πολιτική της Ε.Ε.) και τώρα τοδημοψήφισμα για BREXIT.

Καταληκτικά, ο κ. Δημόπουλοςσημείωσε ότι σε αντίθεση με τιςπροβλέψεις για πτώση της στερλί-νας, η έντονη αμφισβήτηση εντόςΕ.Ε. ίσως να επηρεάσει θετικά τηνισοτιμία ως προ το κοινό νόμισμακαι να ισχυροποιήσει τη στερλίνα.Στην περίπτωση αυτή, ο αριθμόςτων υποψήφιων αγοραστών με προ-έλευση από το Η.Β. θα αυξηθεί καιη αυξημένη ζήτηση θα αποφέρεικαι αύξηση στις αξίες.

Η κτηματαγοράθα επηρεαστεί και αρνητικά και θετικά

Στη μέγγενητου Brexitκαι η Κύπρος Οχυρωμένες οι τράπεζες, ερωτηματικό για ακίνητα και επιπτώσεις στον τουρισμό

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΣΟΥΡΑ

Επιχειρηματική αποστολή από την Ουκρανίαθα φιλοξενηθεί στην Κύπρο, μεταξύ 12 και 16Ιουνίου 2016, μέσα στο πλαίσιο της συνεργασίαςμεταξύ των Επιμελητηρίων και με την υπο-στήριξη του Συνδέσμου Ευρωπαϊκών Επιμε-λητηρίων – EUROCHAMBERS. Η αποστολή θααποτελείται από επιχειρηματίες που δραστη-ριοποιούνται στον τομέα των γεωργικών καικτηνοτροφικών προϊόντων καθώς επίσης στοντομέα του τουρισμού και των κατασκευών, οιοποίοι, όπως δήλωσε στην «Κ» ο ΔιευθυντήςΥπηρεσιών και Εμπορίου του ΚΕΒΕ, ΧρίστοςΠετσίδης, είχαν πρώτοι εκφράσει ενδιαφέρονγια την Κύπρο.

Ο σκοπός της επίσκεψης της αποστολήςείναι η πραγματοποίηση επαφών με Κύπριουςεπιχειρηματίες, με σκοπό τη σύναψη συνερ-γασιών, καθώς και τη δημιουργία συνθηκώνγια περαιτέρω αναβάθμιση των εμπορικών σχέ-σεων μεταξύ των δύο χωρών, όπως εξήγησε.Στο πρόγραμμα της επίσκεψης της Ουκρανικήςαποστολής περιλαμβάνονται επισκέψεις καιπαρουσιάσεις των δραστηριοτήτων των Ου-κρανικών εταιρειών στη Λευκωσία, Λάρνακα,Λεμεσό και Πάφο. Στα ίδια πλαίσια θα περιλαμ-βάνονται και επιχειρηματικές συναντήσεις.

ΠαραγωγήΤο κυριότερο επιχειρηματικό ενδιαφέρον,

από πλευράς Ουκρανών, εστιάζεται στον γε-νικότερο τομέα της παραγωγής και πιο συγκε-κριμένα της γεωργίας και κτηνοτροφίας. Χα-ρακτηριστικά, από τις 23 εταιρείες που θα κα-τευθυνθούν προς την Κύπρο, οι 15 αφορούνσε οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε

εξαγωγές γεωργικώνπροϊόντων όπως σιτά-ρι, κριθάρι, σπόρουςηλίανθου και καλαμπό-κι, όπως, παραδείγμα-τος χάριν, την “SV-Treid” που θεωρείταιως μία μοντέρνα εται-ρεία που εστιάζει στοντομέα των εξαγωγώνμε δικές της εγκατα-στάσεις αγροπαραγω-

γής. Γενικά, όσον αφορά γεωργικά προϊόντα,το ενδιαφέρον που εκφράζεται φέρεται να α-φορά εν δυνάμει συνεργασία για κοινές καλ-λιέργειες σπόρων, συνεργασία στον τομέα τηςπαραγωγής βιοντίζελ, προσέλκυση επενδύσεων,εξαγωγές προϊόντων και μεταφορές τεχνογνω-σίας και εμπειρίας από την ΕΕ.

Επίσης, υπάρχουν και οργανισμοί όπως την«BAC «Izyumsky kroliki»», η οποία εκτρέφεικουνέλια και παράγει εξοπλισμό για φάρμεςκουνελιών. Ο λόγος της καθόδου τους στηνΚύπρο είναι για εξαγωγές κρέατος κουνελιούκαι εξοπλισμού εκτροφής τους.

Πέραν των τροφίμων, όμως, ενδιαφέρον υ-πάρχει και σε γεωργικά μηχανήματα από ε-ταιρείες όπως την “Donagrolizing”, η οποίαπωλεί και παρέχει μίσθωση τεχνολογικώνγραμμών και εξοπλισμού, όπως επίσης και γε-ωργικών μηχανημάτων. Η εταιρεία ενδιαφέρεταιγια τον εξοπλισμό και τεχνολογίες για άρμεγμαζώων, αναπαραγωγής και τη σφαγή των που-λερικών, όπως επίσης και για την παραγωγήγαλακτοκομικών προϊόντων και τυριών.

ΚατασκευέςΗ PCAB «Yu. Serjogin», η οποία είναι εταιρεία

που ασχολείται με την ανάπτυξη και την προ-ετοιμασία των αρχιτεκτονικών επιλογών γιαεπενδυτικά σχέδια, προσελκύοντας σχεδιαστές,επενδυτικές προτάσεις και σχέδια ανάπτυξης,αναζητεί νέους εταίρους στον τομέα του του-ρισμού και των ακινήτων, για την προετοιμασίααρχιτεκτονικών έργων στην Κύπρο. Επιπλέον,η «Ecoinvest-Ukraine» LLC η οποία δραστη-

ριοποιείται στην ανάπτυξη επενδυτικών σχε-δίων, σχεδιασμό και κατασκευή κτιρίων καιεγκαταστάσεων νερού, υπηρεσίες στον τομέατων θαλάσσιων επιβατικών μεταφορών, του-

ρισμού και συμβουλευτικών υπηρεσιών, ανα-ζητεί νέους επιχειρηματικούς εταίρους στουςτομείς: του τουρισμού και των ακινήτων (μα-ρίνες, ξενοδοχεία και εστιατόρια), της αιολικής

ενέργειας, ενεργειακής απόδοσης και άλλωνεπενδυτικών σχεδίων.

Συνολικά, για τον τομέα των κατασκευών,ενδιαφέρον να κατέλθουν στην Κύπρο έχουνεκφράσει πέντε εταιρείες. Εξάλλου, οργανισμόςπου ασχολείται με την κατασκευή τουριστικώνσυγκροτημάτων και την παροχή τουριστικώνυπηρεσιών, βρίσκεται προς αναζήτηση εταίρωνγια την ανάπτυξη και την υλοποίηση τουρι-στικών έργων τόσο στην Ουκρανία όσο καιστην Κύπρο.

Ουκρανία-ΚύπροςΣύμφωνα με στοιχεία που παρέχονται από

τη Στατιστική Υπηρεσία της Ουκρανίας, απότην 1η Απριλίου 2015 ο κύκλος εργασιών τωνεμπορευμάτων μεταξύ της Ουκρανίας και τηςΚύπρου ανήλθε στα 28,9 εκατ. δολάρια. Συ-γκεκριμένα, ο όγκος των εξαγωγών από τηνΟυκρανία στην Κυπριακή Δημοκρατία έφθασετα 24,4 εκατ. δολάρια, ή 23,4%, σε σύγκρισημε την αντίστοιχη περίοδο του 2014, ενώ τοεπίπεδο των εισαγωγών από την Κύπρο στηνΟυκρανία έφθασε τα 4,5 εκατ. δολάρια (34,3%σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του2014). Άρα, το θετικό ισοζύγιο εμπορίου αγαθώνμεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και Ου-κρανίας έφθασε τα 19,9 εκατ. δολάρια για τηνΟυκρανία.

Σύμφωνα με τα ίδια διαθέσιμα στοιχεία, οόγκος των εξαγωγών υπηρεσιών από την Ου-κρανία προς την Κυπριακή Δημοκρατία έφθασετα 67,2 εκατ. δολάρια από την 1η Απριλίου2015 (58,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχηπερίοδο του 2014), ενώ ο όγκος των εισαγωγώνυπηρεσιών από την Κύπρο στην Ουκρανία έ-φθασε τα 72,6 εκατ. δολάρια (66,0%). Το αρ-νητικό, για την Ουκρανία, ισοζύγιο των εμπο-ρικών συναλλαγών στον τομέα των υπηρεσιώνμε την Κύπρο, έφθασε τα 5,4 εκατ. δολάρια.

Επενδυτικές Συνεργασίες Από την 1η Απριλίου 2015 η Κυπριακή Δη-

μοκρατία παρέμεινε ο κύριος επενδυτής τηςανάπτυξης της ουκρανικής οικονομίας. Συ-γκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που πα-ρέχονται από τη Στατιστική Υπηρεσία της χώ-ρας, ο όγκος των άμεσων ξένων επενδύσεωναπό την Κύπρο προς την Ουκρανία έφτασε τα11,7 δισ. ή 28,5% από όλο το σύνολο των ξένωνεπενδύσεων. Το επίπεδο των ουκρανικών ά-μεσων ξένων επενδύσεων προς την Κύπρο,για την ίδια χρονική περίοδο, ανήλθε στα 5,8δισ., ή 92,9% επί του συνόλου των ουκρανικώνεπενδύσεων. Προκειμένου να αυξήσει τις ε-πενδύσεις, η ουκρανική κυβέρνηση έχει ξεκι-νήσει τις μεταρρυθμίσεις με στόχο τη βελτίωσητου επενδυτικού κλίματος στη χώρα.

Τετάρτη 18 Μαΐου 2016 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 5Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η ΤΑ

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / BLOOMBERG

Το δημόσιο χρέος της Κίνας, το οποίοβαθμολογούμε με Αα3 και αρνητικήπροοπτική, ανήλθε το 2015 περίπουστο 25% του κινεζικού ΑΕΠ και είναιχαμηλό συγκρινόμενο με εκείνο αντί-στοιχων οικονομιών. Συνολικά, όμως,το χρέος όλων των τομέων της κινεζικήςοικονομίας ανέρχεται περίπου στο 280%του ΑΕΠ και μεγάλο μέρος από αυτόείναι φορέων που ανήκουν ή σχετίζονταιμε την κυβέρνηση. Ως εκ τούτου, αυξάνειτις υποχρεώσεις του κινεζικού κράτους.

Το 2015 οι υποχρεώσεις των κρατικώνεπιχειρήσεων της Κίνας υπερέβησαντο 115% του ΑΕΠ της χώρας και τις α-ντίστοιχες οποιουδήποτε άλλου κράτουςμεταξύ όσων βαθμολογούνται από οί-κους αξιολόγησης. Στην Ιαπωνία, πουέχει βαθμολογία Α1 και σταθερή προ-οπτική, το χρέος των κρατικά ελεγχό-μενων επιχειρήσεων που επίσης παίζουνσημαντικό ρόλο στην οικονομία ανέρ-χεται στο 31% του ΑΕΠ, ενώ της Κορέαςπου έχει βαθμολογία Αα2 και σταθερήπροοπτική στο 28,9% του ΑΕΠ με στοι-χεία του 2014. Το χρέος των ιδιωτικώνεπιχειρήσεων στην Κίνα είναι χαμηλό-τερο και ώς τώρα πιο σταθερό από τονδανεισμό των κρατικά ελεγχόμενων ε-πιχειρήσεων. Ο δανεισμός των νοικο-κυριών είναι ελεγχόμενος, ανήλθε μόλιςστο 38,8% του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνοτου 2015.

Η εμπειρία μας από άλλες χώρες μάςδιδάσκει πως παγιώνεται μόνον ένατμήμα όσων υποχρεώσεων προέρχονταιαπό κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις.Στην περίπτωση της Κίνας υπολογίζουμεπως ενδέχεται να χρειαστεί αναδιάρ-

θρωση υποχρεώσεων που ανέρχονταιστο 20% έως και στο 25% του ΑΕΠ της.Η εκτίμηση αυτή αφορά το ύψος τωνενέσεων κεφαλαίου που ενδέχεται ναχρειαστεί για να περιορισθεί σε μέτριαεπίπεδα το χρέος των πλέον υπερχρε-ωμένων κρατικών επιχειρήσεων.

Μπορούν να εφαρμοσθούν διάφορεςλύσεις όπως οι συγχωνεύσεις μεταξύκρατικών επιχειρήσεων, η διαγραφήχρεών, η συμμετοχή τραπεζών σε άλλαμέτρα, η μείωση του μεγέθους ορισμέ-νων κρατικών επιχειρήσεων, οι ενέσεις

κεφαλαίου και άλλες μορφές στήριξηςαπό το κράτος. Μια ανταλλαγή χρέουςμε μετοχές μπορεί να περιορίσει τις υ-ποχρεώσεις των κρατικών επιχειρήσεων,αλλά παράλληλα θα αυξήσει τους κιν-δύνους για τις τράπεζες και έμμεσα γιατην κυβέρνηση. Το περασμένο έτος,το ενεργητικό των κινεζικών τραπεζώνανήλθε στο 295% του ΑΕΠ, ποσοστόπου καταδεικνύει πόσο μεγάλο θα μπο-ρούσε να είναι το κόστος της στήριξηςτων τραπεζών για την κυβέρνηση.

Αντιπροσωπεύοντας λοιπόν το 295%του ΑΕΠ και έχοντας σημειώσει αύξηση

από το 269% στο οποίο ανερχόταν τοπερασμένο έτος, το ενεργητικό του τρα-πεζικού τομέα της Κίνας είναι μεγάλοσε σύγκριση με τα επίπεδα των εισοδη-μάτων. Μόνον 17 χώρες έχουν μεγαλύ-τερους τραπεζικούς τομείς, κυρίως στηνΕυρώπη, σε χώρες με πολύ μεγαλύτεραεισοδήματα, καθώς και σε μεγάλα χρη-ματοπιστωτικά κέντρα όπως το ΧονγκΚονγκ. Οι κινεζικές τράπεζες είναι κάπωςπιο υγιείς από τον μέσο όρο σε διεθνέςεπίπεδο. Ωστόσο οι μικρομεσαίες κινε-ζικές τράπεζες, τις οποίες συνήθως δενβαθμολογούν οι οίκοι αξιολόγησης, είναιμάλλον ασθενέστερες οικονομικά.

Ενα χαρακτηριστικό του τραπεζικούτομέα της Κίνας είναι η παρουσία τριώντραπεζών, των Agricultural DevelopmentBank, China Development BankCorporation και Export-Import Bank ofChina, που έχουν αναλάβει συγκεκρι-μένες πολιτικές και ανήκουν ολοκλη-ρωτικά στο κράτος. Οι υποχρεώσεις τωντραπεζών ανήλθαν στο 23,5% του ΑΕΠτο 2014 έχοντας διογκωθεί από το 18,0%του ΑΕΠ στο οποίο ανέρχονταν το 2010.Δεδομένου ότι το Πεκίνο έχει προχω-ρήσει σε μεγάλες δαπάνες σε έργα υ-ποδομής, το χρέος αυτό θα έχει αυξηθείπεραιτέρω μέσα στο 2015. Οι τράπεζεςέχουν άφθονα αποθέματα, έχουν προ-βλέψει για τα μη εξυπηρετούμενα δά-νεια, έχουν κέρδη και κεφάλαια για νααντιμετωπίσουν τυχόν κινδύνους απότα δάνειά τους προς ιδιωτικές επιχει-ρήσεις.

* Στελέχη του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγη-σης Moody’s.

Σχεδόν το 20% των Αμερικανώνάνω των 65 ετών συνεχίζει να ερ-γάζεται, σύμφωνα με στοιχείατης Αμερικανικής Στατιστικής Υ-πηρεσίας για θέματα εργασίας.Πρόκειται για το μεγαλύτερο πο-σοστό ηλικιωμένων εργαζομένων,από τις αρχές της δεκαετίας του1960, προτού δηλαδή τεθεί σε ε-φαρμογή το πρόγραμμα ασφάλι-σης Medicare.

Οταν σε έρευνα της Αμερικα-νικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας(Federal Reserve) ζητήθηκε απότους Αμερικανούς να αναφερθούνστα σχέδιά τους για τη συνταξιο-δότησή τους, το 27% δήλωσε πως«θα εξακολουθήσει να εργάζεταιόσο περισσότερο μπορεί» . Πα-ράλληλα, το 12% δήλωσε πως δενσκοπεύει να συνταξιοδοτηθεί πο-τέ. Για ποιο λόγο, όμως, αναβάλ-λουν διαρκώς τη συνταξιοδότηση;Σύμφωνα με δημοσκόπηση πουδιενήργησε το TransamericaCenter for Retirement Studies, ταχρήματα ήταν τουλάχιστον το ένααπό τα κίνητρά τους για να ανα-βάλουν τη συνταξιοδότησή τους.Σχεδόν οι μισοί δήλωσαν πως κύ-ρια αιτία ήταν τα οικονομικά τουςπροβλήματα. Είναι γεγονός ότι ηχρηματοπιστωτική κρίση και ηφούσκα των εταιρειών υψηλής τε-χνολογίας, που είχε προηγηθείκάποια χρόνια, είχαν ως αποτέ-

λεσμα να εξανεμισθούν οι απο-ταμιεύσεις πολλών από τη γενιάαυτή που έφτασε τώρα στη συ-νταξιοδότηση.

Σήμερα, το 60% των αμερικανι-κών νοικοκυριών δεν έχει καθόλουχρήματα στους ειδικούς αποταμι-ευτικούς λογαριασμούς που προ-βλέπονται για τη συνταξιοδότηση.Αυτό σημαίνει πως ενδέχεται να

αναβάλουν τη συνταξιοδότησήτους ακόμη και Αμερικανοί με κα-λύτερη οικονομική κατάσταση.Οι αυξομειώσεις της αγοράς εντεί-νουν την αγωνία όσων έχουν με-τοχές ή άλλους τίτλους και τουςαναγκάζουν να παραμείνουν στηδουλειά. Παράλληλα, όμως, το 36%των ερωτηθέντων δήλωσε στηνTransamerica ότι εργάζεται μετάτα 65 έτη, κυρίως επειδή αγαπάτη δουλειά του ή επειδή «θέλει ναμείνει ενεργό».

Καθοριστικός παράγοντας είναι

η παιδεία. Σύμφωνα με έρευνατου Κέντρου Ερευνών για τη Συ-νταξιοδότηση, του Boston College,άτομα με πανεπιστημιακή μόρ-φωση τείνουν να εργάζονται γιαμεγαλύτερο χρονικό διάστημα.Και από το 1985 έχει τριπλασια-σθεί το ποσοστό των ηλικιωμένωνΑμερικανών με πανεπιστημιακήμόρφωση και φτάνει περίπου στο1/3 όσων είναι από 60 έως 74 ετών.Δεδομένου ότι η ανεργία στιςHνωμένες Πολιτείες βρίσκεταιστο 5%, που είναι το χαμηλότεροεπίπεδο από το 2008, οι εργοδότεςθέλουν να είναι ευχαριστημένοιοι υπάλληλοι μεγαλύτερης ηλικίας,καθώς ενδέχεται να μην μπορούννα τους αντικαταστήσουν.

Οι καλλιεργημένοι αυτοί και έ-μπειροι υπάλληλοι είναι πολύτιμοιγια τους εργοδότες τους. Το 1985οι εργαζόμενοι είχαν τις υψηλό-τερες αποδοχές της σταδιοδρο-μίας τους όταν ήταν σαραντάρη-δες, σύμφωνα με τον Κέντρο Ε-ρευνών Συνταξιοδότησης. Το2010, όμως, οι υψηλότερες απο-δοχές παρέχονται στους πενη-ντάρηδες.

Ολες οι ηλικιακές κατηγορίες ά-νω των 50 ετών αμείβονται σήμερακαλύτερα, συγκριτικά με πριν από25 χρόνια, ενώ όσοι είναι τουλά-χιστον 65 ετών κερδίζουν 30% πε-ρισσότερο.

Το «κρυφό» χρέος της ΚίναςΕνας στους πέντε Αμερικανούς άνω των 65 ετών συνεχίζει να εργάζεται

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Tων M. DIRON, S. WANG, A. SHETH, A.V. PRAAGH ΚΑΙ A. WILSON*

Ουκρανικές εταιρείες «καλοβλέπουν» την ΚύπροΜαζική κάθοδος επιχειρηματιών που κινητοποιούνται και προσβλέπουν σε συμφωνίες και συμπράξεις με κυπριακούς οργανισμούς

Εικόνα εμπορίου

Η Σφαιρική και σε Βάθος Συμφωνία Ε-λεύθερων Συναλλαγών (ΣΒΣΕΣ) μεταξύτης ΕΕ και της Ουκρανίας άρχισε να ισχύ-ει την 1η Ιανουαρίου 2016, ως μέρος τηςευρύτερης Συμφωνίας Σύνδεσης (ΣΣ).Το υπόλοιπο της Συμφωνίας Σύνδεσης,που περιέχει πολιτικές και περί συνερ-γασίας διατάξεις, έχει ήδη εφαρμοστεί,υπό προκαταρκτική μορφή, από το Νο-έμβριο του 2014.Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός ε-ταίρος της Ουκρανίας και αντιπροσω-πεύει περισσότερο από το ένα τρίτο τουεμπορίου της. Είναι επίσης η κύρια πηγήάμεσων ξένων επενδύσεων. Η Ουκρανίαεξάγει προς την ΕΕ τις πρώτες ύλες(προϊόντα σιδήρου, χάλυβα, ορυκτά καιγεωργικά προϊόντα), χημικά προϊόντακαι μηχανήματα. Κύριες εξαγωγές τηςΕΕ προς την Ουκρανία είναι μηχανήματακαι εξοπλισμός μεταφορών, χημικά, καιμεταποιημένα προϊόντα.Δεδομένου του βιομηχανικού δυναμικούτης Ουκρανίας, η ΣΒΣΕΣ παρέχει μια ευ-καιρία για να κάνει τη χώρα πιο ανταγω-νιστική και να διαφοροποιήσει τις εξα-γωγές της.Η Ουκρανία έχει δεσμευτεί για την ε-ναρμόνιση ενός μεγάλου αριθμού κανό-νων, προτύπων και προδιαγραφών σεμια σειρά από τομείς που σχετίζονται μετο εμπόριο. Οι τομείς αυτοί είναι ο αντα-γωνισμός, οι δημόσιες συμβάσεις, διευ-κόλυνση του εμπορίου, προστασία τωνδικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίαςκαι των ενεργειακών πτυχών που αφο-ρούν το εμπόριο, συμπεριλαμβανομέ-νων των επενδύσεων, διέλευσης και με-ταφοράς.Από το 1993 η Ουκρανία έχει επίσης ε-πωφεληθεί από το Σύστημα Γενικευμέ-νων Προτιμήσεων (ΣΓΠ) της ΕΕ. Το 2013,περισσότερο από το 70% των ουκρανι-κών εξαγωγών προς την ΕΕ, που αφο-ρούσε σε μηχανικές συσκευές, φυτά, έ-λαια, μέταλλα, χημικές ουσίες και υφά-σματα, ωφελήθηκε από το ΣΓΠ με προ-νομιακές χρεώσεις.

6 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 18 Μαΐου 2016Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η

Του ΜΙΧAΛΗ ΤΣΙΚΑΛA

Σε στάση αναμονής και κρίνονταςόλες τις παραμέτρους αλλά και μετο βλέμμα στην Τουρκία, βρίσκεταιη ελληνοκυπριακή πλευρά τις τελευ-ταίες ώρες. Είναι ενδεικτικό ότι απόκύκλους της κυβέρνησης εκφράζεταιδυσφορία για τις δηλώσεις ΜουσταφάΑκιντζί σε τ/κ μέσα ενημέρωσης,σύμφωνα με τις οποίες ούτε λίγοούτε πολύ προτείνεται αλλαγή στηδιαδικασία των συνομιλιών. Πολύπερισσότερο εφόσον αυτές οι δηλώ-σεις έγιναν λίγες ώρες μετά το κοινόανακοινωθέν των δυο ηγετών, στοοποίο γινόταν ξεκάθαρα λόγος γιααπρόσκοπτη συνέχιση των από κοι-νού προσπαθειών για την επίλυσητου κυπριακού προβλήματος.

Η Λευκωσία, από την πλευρά της,αντέδρασε στα λεγόμενα Ακιντζί ε-παναφέροντας επί της ουσίας τη θέσηότι ζητήματα όπως ασφάλεια και εγ-

γυήσεις πρέπει να συζητηθούν στηνΚύπρο, χωρίς την εμπλοκή τρίτων,στη συγκεκριμένη περίπτωση τωνεγγυητριών δυνάμεων. Η μεταφοράτων συνομιλιών εκτός Κύπρου και ηδιεξαγωγή της συζήτησης για εδαφικόκαι εγγυήσεις μέσα στα πλαίσια μιαςπενταμερούς, ήταν από τα βασικάθέματα που έθιξε ο Μουσταφά Ακιντζίστις δηλώσεις του.

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, κλη-θείς να σχολιάσει τα προαναφερθέντα,τόνισε στο κρατικό ραδιόφωνο πωςη κίνηση αυτή ταυτίζεται με την προ-σέγγιση της Τουρκίας στο Κυπριακόκαι πως αν θέλει η Τουρκία να υπάρξειδημοψήφισμα πριν το τέλος του έτους,καλά θα κάνει να συνεργαστεί ώστενα επιτευχθεί πρόοδος σε βασικέςπτυχές. Τονίζεται δε από πολιτικέςπηγές οι οποίες μίλησαν στην «Κ»πως και κατά το παρελθόν, όταν ε-πανήλθε το ζήτημα της πενταμερούςστο εξωτερικό, προμετωπίδα ήταν οιδιαρροές στον ελληνοκυπριακό Τύπο,επιχείρημα που χρησιμοποίησε καιπάλι ο Μουσταφά Ακιντζί κατά τιςτελευταίες του δηλώσεις.

Αντίδραση από ΗΕ Στο κοινό ανακοινωθέν και στο

περιεχόμενό του, αντέδρασαν και ταΗΕ κατά την τακτικήενημέρωση τωνδημοσιογράφων. Εκεί, ο ΑναπληρωτήςΕκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα

κ. Farhan Haq ανέφερε ότι οι ηγέτεςτων δύο κοινοτήτων στην Κύπρο ε-ξέδωσαν Κοινή Δήλωση σχετικά μετην πρώτη επέτειο των μεταξύ τουςσυνομιλιών, η οποία δόθηκε στη δη-μοσιότητα από την Αποστολή των Η-νωμένων Εθνών στην Κύπρο.

Οι δύο ηγέτες, είπε, τόνισαν τηνδέσμευσή τους για την επίτευξη μιαςσυνολικής διευθέτησης στο κυπριακόπρόβλημα, ενώ σημείωσαν ότι, παρόλοπου υπάρχουν ακόμη δυσκολίες καιδιαφορές, είναι αποφασισμένοι να ε-πιδείξουν την απαιτούμενη θέλησηκαι θάρρος για να ξεπεράσουν τα ε-ναπομείναντα εκκρεμή θέματα.

«Oταν κάναμε τα παλικάρια»Με το που έγιναν γνωστές οι το-

ποθετήσεις Ακιντζί με άξονα τη σύ-γκληση πενταμερούς διάσκεψης, τακόμματα αντέδρασαν με σχετικές α-νακοινώσεις. Το ΑΚΕΛ διά στόματοςΤουμάζου Τσελεπή τόνισε πως «ηπρόταση του Μουσταφά Ακιντζί γιανέο τρόπο συνομιλιών ουσιαστικάσυνιστά επανάληψη της πάγιας τουρ-κοκυπριακής θέσης, ότι με την επιτυχήολοκλήρωση της διαπραγμάτευσηςόλων των εσωτερικών πτυχών τουΚυπριακού θα πρέπει να συγκληθείπενταμερής διάσκεψη για την ασφά-λεια και τις εγγυήσεις». Το ΔΗΚΟ κά-λεσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίαςνα ενημερώσει το λαό για το τι πραγ-ματικά συζητείται στις διαπραγμα-τεύσεις ενώ ανάλογες ήταν και οι θέ-σεις των υπόλοιπων κομμάτων. Η συ-ζήτηση επί του Κυπριακού εν συνόλω,ήταν ανάμεσα σε εκείνες που είχανπρωταγωνιστικό ρόλο σε προεκλογικόdebate που έλαβε χώρα στο Ευρω-παϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου ανάμεσαστον Πρόεδρο του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νε-οφύτου και τον ΓΓ του ΑΚΕΛ ΆντροΚυπριανού. Για το Κυπριακό, ο τε-λευταίος είπε ότι «ζημιώναμε πάνταόταν κάναμε τους μάγκες και τα πα-λικάρια», ενώ ανέφερε ότι ο ΠρόεδροςΑναστασιάδης έχασε χρόνο μέχρι νασυνειδητοποιήσει ότι πρέπει να υιο-θετήσει τις συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ. Στο περιουσιακό, είπε ότι δενμπορεί να μπαίνει σε δεύτερη μοίραο νόμιμος ιδιοκτήτης ενώ για το εδα-φικό είπε ότι πρέπει να δημιουργηθούνοι προϋποθέσεις για επιστροφή 100χιλ. προσφύγων υπό ε/κ διοίκηση.Πρόσθεσε ότι δεν δεχόμαστε τις ό-ποιες εγγυήσεις, ενώ είπε ότι για μιαμεταβατική περίοδο θα πρέπει να υ-πάρχει ένα σύστημα ασφάλειας δίχωςτης συμμετοχή της Τουρκίας.Ο Αβέ-ρωφ Νεοφύτου απάντησε ότι οι θέσειςτου ΔΗΣΥ είναι πιο κοντά σε αυτέςτου ΑΚΕΛ στο Κυπριακό και πιο κοντάστο ΔΗΚΟ και σε άλλα κεντρώα κόμ-ματα στην οικονομία. «Χρειάζεται ε-θνική συνεννόηση για να επανενώ-σουμε την πατρίδα, ενώ είναι προςτο εθνικό καλό να έχουμε διαύλουςεπικοινωνίας», κατέληξε.

Προβληματισμός από εξαγγελίεςΑκιντζί για αλλαγή διαδικασίας Μετά το πρώτο κύμα αντιδράσεων, η ρότα της Τουρκίας και η αντιπαράθεση Αβέρωφ-Κυπριανού

Της ΜΑΡΙΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ

Μπορεί η υφιστάμενη προεκλογική πε-ρίοδος να μην είχε στην ουσία προε-κλογική ατζέντα και κύριο θέμα αντι-παράθεσης, αλλά ήταν πλήρης τοπο-θετήσεων και δηλώσεων υποψηφίωνβουλευτών που άλλοτε προκαλούσαναμηχανία άλλοτε μειδίαμα και σίγουρακατάφεραν να απασχολήσουν έντονατην κοινή γνώμη. Πέραν των τοποθε-τήσεών τους, ενδιαφέρον προκαλούντα βιογραφικά σημειώματα του κάθε υ-ποψήφιου βουλευτή, καθώς σε μία προ-σπάθεια να προωθήσουν τα προσόντατους, κάποιοι υπερέβαλαν εαυτόν, είτεμε επιπρόσθετες λεπτομέρειες που φλέρ-ταραν με την έννοια του αχρείαστου,είτε καταγράφοντας προσωπικές ασχο-λίες που επίσης φλερτάρουν αλλά μετην έννοια του παράξενου, είτε με στοι-χεία που πόρρω απέχουν από την πραγ-ματικότητα.

Οι υπερβολέςΥπερβάλλοντα ζήλο έδειξαν κάποιοι

υποψήφιοι βουλευτές στο ζήτημα τουβιογραφικού τους σημειώματος, επικα-λύπτοντας χρονολογικά τα γεγονότα.Χαρακτηριστικό αυτό του Νίκου Τορ-ναρίτη ο οποίος σημειώνει στο βιογρα-φικό του τις σπουδές του στις ΠολιτικέςΕπιστήμες στο Χάρβαρντ, ωστόσο δενκάνει αναφορά στο γεγονός πως το πέ-ρασμά του από το Χάρβαρντ διήρκησελίγους μήνες για την παρακολούθησηκαλοκαιρινών μαθημάτων. Τον ίδιο δρό-μο φαίνεται να ακολουθεί και η υποψή-φια βουλευτής του ΔΗΣΥ στην ΕπαρχίαΛευκωσίας Σάβια Ορφανίδου, η οποίααπό λειτουργός στην Α8 Κλίμακα τουΥπουργείου Οικονομικών αυτοπροσ-διορίζεται μέσα στο βιογραφικό της ως

στέλεχός του ΥΠΟΙΚ αλλά και μέλος τουμικρού Οικονομικού Επιτελείου πουδιαχειρίστηκε και μνημόνιο και κρίση,με συναγωνιστές της και άλλα πολιτικάστελέχη να μειδιούν στο άκουσμα των«προσόντων» της. Με μια δόση υπερ-βολής κινείται και ο υποψήφιος τηςΕΔΕΚ στην Επαρχία Αμμοχώστου Σταύ-ρος Χατζησάββας, ο οποίος αναφέρειότι υπηρέτησε στις Ειδικές Δυνάμειςτων Καταδρομών, τη στιγμή που η θητείατου περιορίστηκε στη βασική εκπαί-δευση, μεταπηδώντας στη συνέχειαστη Στρατιωτική Μουσική ΕθνικήςΦρουράς (ΣΜΕΦ).

Πτυχία και περγαμηνέςΈμφαση στους τίτλους σπουδών

τους δίνουν οι υποψήφιοι βουλευτές σε

μία προσπάθεια να προσεγγίσουν τοκαχύποπτο και απαιτητικό εκλογικόκοινό αλλά και τους συν αυτώ παροι-κούντες των πανεπιστημίων. Η ΈλενηΣύρου Σταύρου, με το σύνθημα «Σπού-δασε τα απρόσιτα» προβ