ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ (Σελ. 95-96)

Αρχές Κοινωνικών Επιστημών

Β’ Λυκείου-Ανθρωπιστικές Επιστήμες

Κριπαροπούλου Αντιγόνη

• Η λέξη πολιτικήπροέρχεται από

τη λέξη πόλις, την αρχαία πόλη-

κράτος. Η πολιτική δηλαδή,

σχετίζεται με τις υποθέσεις της

πόλης.

• Στην αρχαιότητα όποιος δεν

ασχολούνταν με τα κοινά,

θεωρούνταν ιδιώτης (idiot).

Με τον όρο «πολιτική» εννοούμε:

Ενασχόληση του ατόμου με τα κοινά (με τα συλλογικά προβλήματα της κοινωνίας).

Κοινή και συντονισμένη δράση ατόμων ή ομάδων για την επίτευξη στόχων που αφορούν το κοινωνικό σύνολο.

Η πολιτική αποτελεί δημόσια διαδικασία

γιατί αφορά ζητήματα και προβλήματα του κοινωνικού συνόλου («δημόσιος χώρος»).

Θέματα με τα οποία ασχολείται η

πολιτική: ποιος και με ποιόν τρόπο θα

ασκήσει την εξουσία, πώς θα κατανεμηθεί ο

πλούτος, πώς θα οργανωθούν σχολεία

και κοινωνικές υπηρεσίες κ.ά.

Η πολιτική σχετίζεται άμεσα με το φαινόμενο της εξουσίας και της δύναμης που απορρέει απ’ αυτήν.

Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ (Έγελος)-1770-1831

«Η ιστορία του κόσμου δεν είναι τίποτε

άλλο από την πρόοδο της

συνείδησης της ελευθερίας».

«Πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού» (Βίσμαρκ)

• Δηλ. ασκείται μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες, με συγκεκριμένες ενέργειες και

χειρισμούς και μπορεί να επιτύχει συγκεκριμένους

στόχους. • Η άποψη αυτή έχει και τον

«αντίλογό» της δηλ. ότι η πολιτική δεν είναι η τέχνη του

εφικτού, είναι η τέχνη της δημιουργίας εναλλακτικών

δρόμων και επιλογών. Η πολιτική χρειάζεται φαντασία

και δημιουργική σκέψη, χρειάζεται δράση και

συλλογικότητα. Κυρίως η πολιτική χρειάζεται να είναι

εργαλείο της κοινωνίας και να λειτουργεί προς όφελός της.

Κίνδυνοι κατά την άσκηση της πολιτικής:

Διαφθορά, αλαζονεία, αυταρχισμός.

Αυτό δημιουργεί την αναγκαιότητα ενός σταθερού και κοινωνικά αποδεκτού αξιακού και ηθικού πλαισίου.

Το θεμελιώδες πολιτικό πρόβλημα

• Πώς θα υπάρξει αποτελεσματικότητα

(δηλ. πώς θα επιλυθούν τα σημαντικά

προβλήματα της κοινωνίας π.χ. ανεργία,

φτώχεια κ.λπ.), με ταυτόχρονη μέριμνα για

ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη;

• Σ’ αυτό το ερώτημα προσπαθεί να δώσει λύση η κάθε πολιτική

ιδεολογία.

Καπιταλισμός

Η παραγωγικότητα αυξήθηκε θεαματικά, όμως η φτώχεια και η ανισότητα είναι τα βασικά στοιχεία αυτού του οικονομικού συστήματος.

Σ’ έναν πλανήτη γεμάτο από προϊόντα, λίγοι είναι οι άνθρωποι που τα απολαμβάνουν…

Υπαρκτός σοσιαλισμός

Όσο διήρκησε αυτό το οικονομικό σύστημα πέτυχε: Την επέκταση της δημόσιας παιδείας και την εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Την εξάπλωση της δημόσιας υγείας, των επιστημών και της τεχνολογία.

Εξασφάλιση εργασίας για όλους.

Σημαδεύτηκε όμως από έλλειψη δημοκρατίας (μονοκομματικά συστήματα).

«Τρίτος δρόμος»

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 άνοιξε ένα διάλογος για

τον «Τρίτο δρόμο».

Ο Τρίτος Δρόμος αποτελεί κράμα σοσιαλδημοκρατικών και φιλελεύθερων στοιχείων αλλά δεν διαμορφώθηκε ως αυτόνομο και συγκεκριμένο

πολιτικό σύστημα.

Οικονομικά εκπροσωπεί έναν ιδιότυπο συμβιβασμό μεταξύ

Καπιταλισμού και Σοσιαλισμού, ενώ πολιτικά

κινείται τόσο στα πλαίσια του σύγχρονου φιλελευθερισμού

όσο και του δημοκρατικού σοσιαλισμού.

Ισότητα και δικαιοσύνη

Τα προβλήματα που προσπαθεί να δώσει λύση η πολιτική, από την φύση τους, δημιουργούν προβλήματα και συγκρούσεις με όσους έχουν

προνόμια (π.χ. κατανομή του πλούτου, εκμετάλλευση των κοινωνικά ανίσχυρων, φτώχεια, ανισότητες κ.λπ.).

Η πολιτική υπηρετεί αξίες ή συμφέροντα

Η πολιτική ως δημόσια δράση πρέπει να προωθεί την ισότητα, την δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, την ανεκτικότητα, την ελευθερία. Πρέπει επίσης, να προωθείται το δημόσιο συμφέρον.

Όταν τα προηγούμενα δεν ικανοποιούνται απομακρύνεται από την ουσία της και έτσι εμφανίζεται έλλειμμα λαϊκής συμμετοχής (πολιτική απάθεια-μη συμμετοχή του πολίτη στα κοινά). Αποτέλεσμα

αυτού είναι η επικράτηση των ιδιωτικών/οικονομικών συμφερόντων έναντι του κοινωνικού συμφέροντος.

Η ουσία του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι η πολιτική να υπηρετεί αξίες και όχι συμφέροντα και να κατοχυρώνει την ελευθερία, την συμμετοχή, την ευθύνη,

την διαφάνεια, την αξιοκρατία και τον δημόσιο έλεγχο.

Είπαν για την «πολιτική»…

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

«Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκεν

την πείναν. Η πείνα παρήγαγε την όρεξιν. Η

όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η

αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν.

Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος

τούτου»…

Bertolt Brecht

«Αυτοί που είναι εναντίον της

πολιτικής είναι υπέρ της

πολιτικής που τους

επιβάλλεται»…

Φρήντριχ Νίτσε

«Πολιτικός είναι κάποιος που διαιρεί τους

ανθρώπους σε δυο τάξεις: σε

υποχείρια και σε εχθρούς».

Paulo Freire

«Όταν νίπτει κανείς τας χείρας του σε μια

σύγκρουση μεταξύ ισχυρών και

αδυνάτων, δεν σημαίνει ότι μένει

ουδέτερος, σημαίνει ότι παίρνει το μέρος

των ισχυρών».

Albert Camus

«Στην πολιτική, είναι τα μέσα

που καθαγιάζουν τον σκοπό και

ποτέ ο σκοπός τα μέσα».